บ้านปางเกี๊ยะ

ชุมชนท้องถิ่น หมู่บ้านปางเกี๊ยะ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเชียงใหม่สำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงการศึกษาธิการ

ชุมชนท้องถิ่น หมู่บ้านปางเกี๊ยะ จัดทำโดย นางสาวอนุธิดา แซ่เห่อ ชั้น ม.5/1 เลขที่ 15 เสนอ คุณครูกรวรรณ โกฏิมูล สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเชียงใหม่ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงการศึกษาธิการ

คำนำ รายงานเล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาวิถีชุมชน ส32227 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1 เพื่อให้ได้ศึกษาหาความรู้ในเรื่องชุมชนท้องถิ่น หมู่บ้านปางเกี๊ยะ และได้ศึกษาอย่างเข้าใจเพื่อเป็นประโยชน์ กับการเรียน และชุมชน ผู้จัดทำหวังว่า รายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่านหรือนักเรียน นักศึกษา ที่กำลังหาข้อมูล เรื่องนี้อยู่ หากมีข้อแนะนำหรือข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้และขออภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย ผู้จัดทำ 3/3/2566 ก

กิตติกรรมประกาศ รายงานเรื่องชุมชนท้องถิ่น หมู่บ้านปางเกี๊ยะ สามารถสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี เนื่องจาก บุคคลหลายท่านได้กรุณาให้ความช่วยเหลือ ให้ข้อมูล ข้อเสนอแนะ คำปรึกษาแนะนำ ความคิดเห็น กำลังใจ และตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาของรายงานเล่มนี้ ขอขอบคุณผู้ใหญ่บ้าน นายชู้ง แสงสรทวีศักดิ์ พี่ ๆ น้อง ๆ เพื่อน ๆ และผู้ปกครองทุกท่าน ที่ให้ความร่วมมือในการให้ความช่วยเหลือในการตอบคำถามจากการที่ได้ไปสัมภาษณ์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่ง ที่ทำให้การทำรายงานของผู้จัดทำสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี สุดท้ายนี้ผู้จัดทำขอขอบพระคุณทุกท่านที่ช่วยส่งเสริมสนับสนุน กระตุ้นเตือน และเป็นกำลังใจ ตลอดมาให้ผู้เขียนได้จัดทำรายงานในครั้งนี้ ผู้จัดทำ 3/3/2566 ข

สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก กิตติกรรมประกาศ ข สารบัญ ค ประวัติหมู่บ้านปางเกี๊ยะ 1 สภาพทางนิเวศวิทยา 2 - สภาพทั่วไป - อาณาเขตติดต่อ - การคมนาคม 3 ระบบการปลูกพืชและการใช้แรงงาน 4 - ทรัพยากรธรรมชาติ - สภาพเศรษฐกิจ - ปฏิทินการปลูกพืชและการใช้แรงงาน ประชากร ประเภทกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงด้านวัฒนธรรมของชาติพันธุ์นั้น ๆ 5 ภูมิปัญญาท้องถิ่น 6 ข้อมูลด้านศาสนา วัฒนธรรม ความเชื่อ ประเพณีและสันทนาการ ของชุมชน 7 ระบบการเมืองและการปกครองท้องถิ่น 7 ปัญหา และแนวทางพัฒนาของหมู่บ้านไร่ 10 บรรณานุกรม ภาคผนวก ค

ประวัติหมู่บ้านปางเกี๊ยะ บ้านปางเกี๊ยะเป็นหมู่บ้านม้ง ตั้งอยู่หมู่ 11 ตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ เป็นหมู่บ้านม้งที่แยกมาจากบ้านม้งปางอุ๋ง หมู่ที่ 1 ตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม “ม้ง” เป็นกลุ่มคนที่มีวัฒนธรรม ประเพณีและความเชื่อที่เป็นของตนเองและมีการสืบทอดประเพณี วัฒนธรรมของตนจากบรรพบุรุษ สู่ลูกหลานอย่างต่อเนื่อง เช่น ประเพณีปีใหม่ งานแต่งงาน งานศพ ฯลฯ บ้านปางเกี๊ยะคือหนึ่งในหมู่บ้าน ที่ยังคงยึดถือจารีต ประเพณีด้านคำสอนของบรรพบุรุษม้ง บ้านปางเกี๊ยะ(เก่า)ในอดีตที่ผ่านมาประมาณ 90 กว่าปี ตั้งอยู่ห่างจากที่ตั้งหมู่บ้านในปปัจุบัน ไปทางบ้านแม่สะต๊อบ ประมาณ 2 กิโลเมตรในอดีตนั้น มีจำนวนครัวเรือน 100 กว่าหลังคาเรือน ประชาการประมาณ 1000 กว่าคน แต่ในสมัยนั้นเกิดสงครามโลก ครั้งที่2 ทหารญี่ปุ่นถอยทัพจากประเทศจีนลงผ่านหมู่บ้านปางเกี๊ยะจึงทำให้เกิดโรคระบาดชนิด หนึ่ง ซึ่งไม่สามารถทราบได้ว่าเป็นโรคอะไร ทำให้มีประชากรล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงทำให้ประชากร ที่อยู่ในหมู่บ้านปางเกี๊ยะ(เก่า)ในสมัยนั้นต้องอพยพแยกย้ายไปอยู่ตามที่ต่างๆ เช่น บ้านปางอุ๋ง บ้านแม่อูคอ บ้านแม่ตะละ บ้านแม่ลาใหม่ บ้านห้วยเย็น บ้านห้วยหอย และบ้านดงสามหมื่น จนกระทั้งปีพ.ศ.2526-2527 ทางหน่วยจัดการต้นน้ำห้วยทรายเหลืองได้สร้างบ้านเป็นหมู่บ้านจัดสรรไว้ประมาณ 7-8 หลังคาเรือน ให้แก่ชาวบ้านปางอุ๋งได้อยู่อาศัยเป็นชั่วคราวในพื้นที่บ้านปางเกี๊ยะในปัจจุบัน ต่อมาปีพ.ศ.2528-2532 มีชาวบ้านที่ย้ายมาจากบ้านปางอุ๋งใหม่มาอยู่เป็นบางส่วน และมีชาวบ้านที่ย้ายมาจากบ้านนาป่าแปก อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ประมาณ 10 กว่าหลังคาเรือน ในปีพ.ศ.2539 หมู่บ้านปางเกี๊ยะได้จัดตั้งเป็นหมู่บ้านทางการโดยแยกออกมาจากหมู่บ้านปางอุ๋ง มาเป็นหมู่ที่ 11 ตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ และมีผู้นำเป็นทางการดังนี้ผู้ใหญ่บ้าน คือ นายเลาเจง แสงสรทวีศักดิ์ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านมี4 คน คือ นายวิทวัส แสงสรทวีศักดิ์ นายซูแสงสรทวีศักดิ์ นายฉัตรชัย แซ่จ๊าว สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)มี2 คน คือ นายเข้ม อนันตวิไล และ นายพนม แสงสรทวีศักดิ์ ปัจจุบันหมู่บ้านปางเกี๊ยะมีจำนวนประชากรทั้งหมด จำนวนครัวเรือน 219 หลังคาเรือน ประชากร 1308 คน แยกเป็นชาย 738 คน และหญิงจำนวน 570 คน 1

สภาพทางนิเวศวิทยา สภาพทั่วไป หมู่บ้านปางเกี๊ยะอยู่ในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ อยู่ในร่อง ระหว่างภูเขาหลายๆลูก มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 5670 ไร่ 3 งาน 6 ตารางวา มีจำนวนประชากรทั้งหมด จำนวนครัวเรือน 219 หลังคาเรือน ประชากร 1308 คนแยกเป็นชาย 738 คน และหญิงจำนวน 570 คน อาณาเขตติดต่อ หมู่บ้านปางเกี๊ยะอยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มประมาณ 72 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากอำเภอขุนยวม ประมาณ 30 กิโลเมตร ทิศเหนือ ติดต่อกับ ภูเขา ทิศใต้ ติดต่อกับ ภูเขา ทิศตะวันออก ติดต่อกับ โครงการหลวงปางอุ๋ง ทิศตะวันตก ติดต่อกับ พื้นที่ทางการเกษตร ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ติดกับหมู่บ้านปางอุ๋ง 2

การคมนาคม ระยะทางคมนาคมห่างจากตัวอำเภอแม่แจ่มประมาณ 72 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางโดยประมาณ 1 ชั่วโมง 30 นาที และระยะทางคมนาคมห่างจากตัวจังหวัดเชียงใหม่ 178 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาง โดยประมาณ 3 ชั่วโมง 44 นาที 3

ระบบการปลูกพืชและการใช้แรงงาน ทรัพยากรธรรมชาติ พื้นที่ทำกินและที่อยู่อาศัยเป็นพื้นที่แอ่งกระทะ ทำการเกษตรได้ในบริมาณมาก สภาพเศรษฐกิจ อาชีพของคนส่วนใหญ่ในหมู่บ้านปางเกี๊ยะประกอบอาชีพเกษตรกรรม และรับจ้างทั่วไป ดังนี้ พืชเศรษฐกิจหลัก - มะเขือเทศ - สตอเบอรรี่ - กะหล่ำปลี - กะหล่ำดอก พืชเศรษฐกิจรอง - องุ่น - มัน อาชีพเสริมนอกภาคเกษตรที่ทำรายได้ให้กับครอบครัว - รับจ้างทั่วไป - ค้าขาย ปฏิทินการปลูกพืชและการใช้แรงงาน การปลูกพืชของชาวบ้านปางเกี๊ยะ ตำบนแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ จะมีการเริ่มปลูกพืช ในช่วงเดือน พฤษภาคม ถึง เดือนพฤศจิกายน สลับหมุนเวียนในการปลูกพืชชนิดต่าง ๆ ต่อไป และทำการ เก็บผลผลิตในช่วงเดือน ตุลาคม ถึงเดือน ธันวาคม 4

ประชากร ประเภทกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงด้านวัฒนธรรมของชาติพันธุ์ ในชุมชนหมู่บ้านปางเกี๊ยะ ส่วนใหญ่นับถือศาสนาศริสต์ 10% และศาสนาพุทธ 90% คนส่วนใหญ่เป็นคนม้ง และ มีพม่าเป็นแรงงาน ภาพ ：เด็กชาวม้ง 5

ปราชญ์ชุมชน การทำกระโปรงม้ง ชื่อ : นางใหม่ นามสกุล : แซ่เฒ่า วัน/เดือน/ปี เกิด : 27/4/2509 อายุ : 57 เบอร์ : 0622593071 ภาษาม้ง ภาษาม้งอยู่ในตระกูลเหมียว-เหยา หรือม้ง-เมี่ยน ใช้กันในชาวม้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ บางส่วนของจีนจัดเป็นภาษาคำโดด โดยหนึ่งคำมีเสียงพยัญชนะต้น สระ และวรรณยุกต์ ไม่มีเสียงตัวสะกด มีวรรณยุกต์สนธิหรือการผสมกันของเสียงวรรณยุกต์เมื่อนำคำมาเรียงต่อกันเป็นประโยค ในประเทศไทยแบ่งเป็น 1 กลุ่มคือ 1.ภาษาม้งเขียว หรือ ม้งจั๊ว (Hmong Njua) 2.ภาษาม้งขาว หรือ ม้งเด๊อ (Hmong Daw) - พยัญชนะ ในภาษาม้งมีทั้งหมด 57 ตัวแยกเป็น พยัญชนะตัวเดียว พยัญชนะควบกล้ำ 2 ตัว พยัญชนะควบกล้ำ 3 ตัว และพยัญชนะควบกล้ำ 4 ตัว ดังต่อไปนี้คือ • พยัญชนะตัวเดียว มีทั้งหมด 18 ตัว t k p s x l n h m g q v r z y c f d เทียบกับอักษรไทย ต ก ป ซ ซ ล น ฮ ม _ ก ว จ ย ย จ ฟ ด • พยัญชนะควบกล้ำ 2 ตัว มีทั้งหมด 22 ตัว kh qh ch ts ny hn th nt np ph tx xy hl nk nr dh rh nc pl hmเหมือนhn ml nl เทียบกับอักษรไทย ค ค ช จ ญ หน ท ด บ พ จ ซ หล ก จ ธ ช จ ปล หม หน มล นล • พยัญชนะควบกล้ำ 3 ตัว มีทั้งหมด 14 ตัว tsh nth txh nts nph nrh hmlหรือhnl nkh nqh nch ntx npl plh hny เทียบกับอักษรไทย ช ด ช จ จ ภ ฌ หมล หนล ฆ ฆ ฌ จ บล พล หญ 6

ข้อมูลด้านศาสนา วัฒนธรรม ความเชื่อ ประเพณี ชุมชนบ้านไร่มีประเพณี ที่ถือสืบต่อมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ที่คล้ายคลึงกับหมู่บ้านอื่น อย่างเช่น ประเพณีกินวอ(ปีใหม่ม้ง) , ประเพณีขึ้นบ้านใหม่ , ประเพณีแต่งงาน , ประเพณีสงกรานต์ ที่นับถือ ระบบการเมืองและระบบการปกครอง 7

หน้าที่ของผู้ใหญ่บ้าน ผู้ใหญ่บ้านทำหน้าที่ช่วยเหลือนายอำาเภอในการปฏิบัติหน้าที่และเป็นหัวหน้าราษฎร ในหมู่บ้าน ของตน และมีอำนาจหน้าที่ดังต่อไปนี้ด้วย 1. อำนวยความเป็นธรรมและดูแลรักษาความสงบเรียบร้อยและความปลอดภัย ให้แก่ราษฎร ในหมู่บ้าน 2. สร้างความสมานฉันท์และความสามัคคีให้เกิดขึ้นในหมู่บ้าน รวมทั้งส่งเสริมวัฒนธรรม และประเพณีในท้องที่ หน้าที่ของผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน 1.ช่วยเหลือผู้ใหญ่บ้าน ปฏิบัติกิจการตามอำนาจหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้านเท่าที่ได้รับมอบหมายจากผู้ใหญ่บ้าน 2.เสนอข้อแนะนำและให้คำปรึกษาต่อผู้ใหญ่บ้านในกิจการผู้ใหญ่บ้านมีอำนาจหน้าที่ 3.ตรวจรักษาความสงบเรียบร้อยภายในหมู่บ้านร่วมกับผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านรักษาความสงบ หน้าที่ของ อบต. 1.จัดให้มีการบำรุงรักษาทางน้ำและทางบก 2.รักษาความสะอาดของถนน ทางน้ำ ทางเดิน และที่สาธารณะ รวมทั้งกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล 3.ป้องกันโรคและระงับโรคติดต่อ 4.ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย 5.ส่งเสริมการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม 8

หน้าที่ของคณะกรรมการหมู่บ้าน คณะกรรมการหมู่บ้าน มีบทบาทหน้าที่ในการช่วยเหลือแนะนำให้คำปรึกษาแก่ผู้ใหญ่บ้าน เกี่ยวกับกิจการอันเป็นอำนาจหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้านและปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายหรือระเบียบแบบแผน ของทางราชการหรือที่นายอำเภอมอบหมายหรือผู้ใหญ่บ้านร้องขอ รวมทั้งเป็นองค์กรหลักที่รับผิดชอบ ในการบูรณาการจัดทำแผนพัฒนาหมู่บ้านและบริหารจัดการกิจกรรม หน้าที่ของ อสม. บทบาทหน้าที่ของ อสม. อสม. มีบทบาทในการเป็นผู้นำการดำเนินงานพัฒนาสุขภาพอนามัย และคุณภาพชีวิตของประชาชนในหมู่บ้าน 9

ปัญหา และ แนวทางพัฒนาหมู่บ้าน ปัญหายาเสพติดในหมู่บ้าน แนวทาการแก้ปัญหา 1. ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับโทษและพิษภัยของยาเสพติด และระมัดระวังในการใช้ยา 2. รู้จักเลือกคบเพื่อนที่ดี ส่งเสริมให้คิดและกระทำสิ่งดี มีประโยชน์กล้าพูดปฏิเสธเพื่อนที่ชักจูงไป ในทางที่ไม่ดี เช่น การพูดปฏิเสธเพื่อนที่ชวนให้ลองเสพยาเสพติด 3. ใช้เวลาว่าง และความอยากรู้ อยากลอง ไปในทางที่ เป็นประโยชน์ 4. ดูแลลูกหลานของตัวเองให้ดี ปัญหาฝุ่น PM 2.5 แนวทาการแก้ปัญหา 1. งดเผาขยะ งดจุดธูป เปลี่ยนมาใช้ธูปไฟฟ้า 2. ติดตังเครื่องฟอกอากาศ 3. ปลูกต้นไม้ฟอกอากาศ 4. ลดการใช้รถยนต์ส่วนบุคคล 5. หมั่นเช็คสภาพรถ เพื่อลดควันดำ 6. หมั่นทำความสะอาดบ้าน 10

บรรณาณุกรม เอกสารข้อมูลชุมชนจาก นายสุรพล แสงสรทวีศักดิ์ แนวคิดการแก้ปัญหาจาก ชุมชนเยาวชนบ้านปางเกี๊ยะ สภาพนิเวศจาก อินเตอร์เน็ต ข้อมูลด้านความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณี จาก นายสุรพล แสงสรทวีศักดิ์

ภาคผนวก