ชีวิตในสิ่งแวดล้อม

ชีวิตในสิ่งแวดล้อม

ผลงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา รายวิชา ว30122 วิทยาการคำนวณและออกแบบเทคโนโลยี
และ ว30119 ชีววิทยาพื้นฐาน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565

คำนำ

e-Book หรือ Electronic Book หมายถึง หนังสือที่สร้างขึ้นด้วยโปรแกรม
คอมพิวเตอร์ มีลักษณะ เป็นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ โดยปกติมักจะเป็น แฟ้มข้อมูลที่สามารถ
อ่านเอกสารผ่านทางหน้าคอมพิวเตอร์ ทั้งในระบบออฟไลน์และออนไลน์ นอกจากนั้นหนังสือ
อิเล็กทรอนิกส์สามารถแทรกภาพ เสียง ภาพเคลื่อนไหว แบบทดสอบ และสามารถสั่งพิมพ์
เอกสารที่ต้องการออกทางเครื่องพิมพ์ได้อีก ประการหนึ่งที่สำคัญก็คือ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์
สามารถปรับปรุงให้ทันสมัยได้ตลอดเวลาซึ่งคุณสมบัติเหล่านี้จะไม่มีในหนังสือธรรมดาทั่วไป

ระบบนิเวศ (ecosystem) คือ ระบบที่ประกอบด้วยกลุ่มสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตใน
บริเวณใดบริเวณหนึ่ง ซึ่งมีความสัมพันธ์กัน มีการถ่ายทอดพลังงานและการหมุนเวียนสารใน
ระบบ ในบริเวณต่าง ๆ ของโลก มีสภาพภูมิอากาศและสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย ทำให้
เกิดเป็นระบบนิเวศที่หลากหลาย ทั้ง ระบบนิเวศบนบกและระบบนิเวศแหล่งน้ำ สิ่งมีชีวิตใน
แต่ละระบบนิเวศที่แตกต่างกันจึงมีลักษณะที่ เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตแตกต่างกันออกไป

ดังนั้นทางคณะผู้จัดทําจึงได้จัดทํา e-bookเรื่องชีวิตในสิ่งแวดล้อมขึ้นเพื่อให้ผู้ที่
สนใจได้นำไปศึกษา ว่า ความหมายการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน์คืออะไร องค์ประกอบ
ของระบบนิเวศน์มีอะไรบ้าง ประเภทของไบโอมว่ามีอะไรบ้าง ปัญหาในระบบนิเวศน์และการ
อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมคืออะไรอีกด้วย ดังนั้นคณะผู้จัดทำจึงจัดทำ
เป็นE-book เรื่องชีวิตในสิ่งแวดล้อมและเผยแพร่บนระบบออนไลน์เพื่อนำเสนอข้อมูล

สารบัญ

หน้า

สารบัญ A

บทที่ 1


ระบบนิเวศน์ 1

ไบโอม 2

การเปลี่ยนแปบงระบบนิเวศน์ 4

การเปลี่ยนเเปลงของประชากร 5

ปัญหาเเละผลกระทบที่มีต่อทรัพยากรธรรมชาติ 6

เเละสิ่งเเวดล้อม


การอนุรักษณ์ทรัพยากรธรรมชาติเเละสิ่งเเวดล้อม 7

บรรณานุกรม 8

“ระบบนิเวศน์”
คืออะไร???

ระบบนิเวศ (ecosystem) คือ ระบบที่ประกอบด้วยกลุ่มสิ่งมี
ชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง ซึ่งมีความสัมพันธ์กัน มี
การถ่ายทอดพลังงานและการหมุนเวียนสารในระบบ ในบริเวณต่าง ๆ
ของโลก มีสภาพภูมิอากาศและสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย ทำให้
เกิดเป็นระบบนิเวศที่หลากหลาย ทั้ง ระบบนิเวศบนบกและระบบนิเวศ
แหล่งน้ำ สิ่งมีชีวิตในแต่ละระบบนิเวศที่แตกต่างกันจึงมีลักษณะที่
เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตแตกต่างกันออกไป

“ไบโอม” คืออะไร???

ไบโอม (Biomes) หรือ ชีวนิเวศ คือระบบนิเวศใดๆ ก็ตามที่
มีองค์ประกอบของปัจจัยทางกายภาพ เช่น อุณหภูมิ ความชื้น
และปัจจัยทางชีวภาพ เช่น พืชและสัตว์ที่คล้ายคลึงกัน กระจายอยู่
ในเขตภูมิศาสตร์ต่างๆ

ประเภทของไบโอม

ไบโอมบนบก(terrestrial biomes)

ไบโอมในน้ำ(aquatic biomes)

ไบโอมบนบก
(terrestrial biomes)




แบ่งออกเป็น 7 ประเภท
(ใช้อุณหภูมิและปริมารน้ำฝนเป็นเกณฑ์)

ได้แก่

1) ทุนดรา (Tundra)

2) ทะเลทราย (Desert)

3) สะวันนา (Savanna)

4) ทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น
(Temperate grassland)

5) ป่าสน (Coniferous forest)

6) ป่าดิบชื้น
(Tropical rain forest)

7) ป่าผลัดใบในเขตอบอุ่น
(Temperate deciduous forest)

ไบโอมในน้ำ
(aquatic biomes)

แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
ได้แก่

ไบโอมแหล่งน้ำจืด(Freshwater biomes)

ประกอบด้วย
แหล่งน้ำนิ่ง ได้แก่ ทะเลสาบ สระ หนองหรือบึง
แหล่งน้ำไหล ได้แก่ ธารน้ำไหลและแม่น้ำ

ไบโอมแหล่งน้ำเค็ม (Marine biomes)

โดยทั่วไปประกอบด้วยแหล่งน้ำเค็ม ซึ่งได้แก่ ทะเลและมหาสมุทร ซึ่งพบได้ใน
ปริมาณมากถึงร้อยละ 71 ของพื้นที่ผิวโลก และมีความลึกมากโดยเฉลี่ยถึง
3,750 เมตร ไบโอมแหล่งน้ำเค็มจะแตกต่างจาก น้ำจืดตรงที่มีน้ำขึ้นน้ำลงเป็น
ปัจจัยกายภาพส้าคัญ นอกจากนี้ยังพบช่วงรอยต่อของแหล่งน้ำจืดกับ น้ำ
เค็มที่มาบรรจบกัน และเกิดเป็นแหล่งน้ำกร่อยซึ่งมักพบบริเวณปากแม่น้ำ

การเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศ
(Ecological Succession)

คือ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในระบบนิเวศ มีการเปลี่ยนแปลงสภาพ
แวดล้อมทางกายภาพ ซึ่งจะทำให้เกิดการเปลี่ยนชนิดของสิ่งมีชีวิต
อื่น ๆ ในชุมชนแห่งนั้นไปด้วย โดยการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวต้องใช้
เวลาในการก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพอสมควร

มีสาเหตุสำคัญ 4 ประการ

1. ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา (Geological Cycle)

2. ปัจจัยจากการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศอย่างรุนแรง ทำให้เกิดภัยวิบัติต่าง ๆ
ทำให้สภาพแวดล้อมแปรเปลี่ยนไป สิ่งมีชีวิตถูกทำลายไปแล้วเกิดการเปลี่ยนแปลง
แทนที่ขึ้นใหม่

3. ปัจจัยจากการกระทำของมนุษย์ (Human Factor) ซึ่งมีผลทำให้สภาพ
แวดล้อมแปรเปลี่ยนไป ดุลธรรมชาติถูกทำลาย เกิดโรคระบาด แมลงศัตรูพืชระบาด
ทำให้สิ่งมีชีวิตล้มตาย จึงเกิดการเปลี่ยนแปลแทนที่ของกลุ่มสิ่งมีชีวิตขึ้นใหม่อีก

4. ปฏิกิริยาของสิ่งมีชีวิตที่มีต่อแหล่งที่อยู่อาศัย เป็นผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
แทนที่ เพราะกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ ทำให้สิ่งแวดล้อมบริเวณนั้น เช่น อุณหภูมิ
ความเข้มข้นของแสง ความชื้น ความเป็นกรด-ด่างของพื้นดินหรือแหล่งน้ำและอื่น ๆ
เปลี่ยนไปทีละเล็กละน้อยจนในที่สุดไม่เหมาะสมต่อสิ่งมีชีวิตกลุ่มเดิม เกิดการ
เปลี่ยนแปลงแทนที่โดยกลุ่มสิ่งมีชีวิตใหม่ที่เหมาะสมกว่า

การเปลี่ยนแปลงของประชากร

“ประชากร” คืออะไร???

คือ กลุ่มของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันที่อาศัยและเจริญเติบโตบริเวณเดียวกันใน
ช่วงเวลาหนึ่ง ขนาดของประชากรสิ่งมีชีวิตจะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
โดยเกิดขึ้นเมื่อมีสมาชิกเข้ามาหรือออกจากกลุ่มประชากร

ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของประชากร

การเปลี่ยนเเปลงของสภาพเเวดล้อม

สภาพเเวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว อาจจะทำให้จำนวนประชากรลดลงได้

กิจกรรมต่างๆของมนุษย์

การตัดไม้ ถ่างป่าเพื่อทำฟาร์มเลี้ยงสัตว์เพื่อการเกษตรเป็นการทำลายที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิต
บางชนิดในธรรมชาติ

จำนวนผู้ล่า

ถ้าจำนวนผู้ล่าเพิ่มมากขึ้นอาจจะทำให้จำนวนเหยื่อลดลงอย่างรวดเร็ว

ทรัพยากรที่มีอย่างจำกัด

ในบางครั้งสิ่งมีชีวิตก็อาจจะต้องต่อสู้เเย่งชิ่งทรัพยากร ซึ่งอาจจะทำให้ล้มตายได้

การเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว

พืชหรือสิ่งมีชีวิตบางชนิดที่มีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จะทำให้เกิดความหนาเเน่น
ในเเหล่งที่อยู่อาศัย

การเเพร่ระบาดของศัตรูธรรมชาติ

ศัตรูธรรมชาติที่เพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วอาจจะกระทบต่อจำนวนประชากรของสิ่งมีชีวิตบางชนิด

ปัญหาและผลกระทบ
ที่มีต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

เมื่อประชากรมนุษย์ที่เพิ่มขึ้นจึงส่งผลให้ความต้องการทรัพยากรเพิ่มขึ้นตาม
ในขณะที่ทรัพยากรบางชนิดก็ใกล้จะหมดสิ้นไป บางชนิดใช้ระยะเวลานานในการทดแทน

ทรัพยากรน้ำ

เป็นหนึ่งในปัจจัยที่สำคัญมากในการดำรงชีวิต ทั้งอุปโภคบริโภค การเกษตร
และการคมนาคมน้ำที่ใช้ไปแล้วก็อาจมีสิ่งปนเบื่อน จึงทำให้เกิดมลพิษทางน้ำ

นอกจากนี้ยังส่งผลให้เกิดฝนกรด และส่งผลไปถึงสิ่งปลูกสร้างอีกด้วย

ทรัพยากรเชื้อเพลิง

เป็นแหล่งพลังงานที่มนุษย์นำมาใช้ในชีวิตประจำวันและในอุตสาหกรรม มีกระบวนการ
ผลิตหลายขั้นตอน และมีความต้องการเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จึงขาดแคลนเนื่องจากเป็น
ทรัพยากรที่ใช้แล้วหมดไปไม่สามารถทดแทนได้ และยังมีปัญหามลพิษที่เกิดขึ้นจาก
กระบวนการผลิตและการนำมาใช้

ทรัพยากรป่าไม้

ป่าไม้ถูกใช้ประโยชน์ในหลายด้าน และการมีประโยชน์ที่หลากหลายจึง
ทำให้มีความต้องการสูงจนส่งผลให้พื้นที่ป่าไม้ลดลง แม้ทรัพยากรป่าไม้

จะสามารถเกิดทดแทนได้แต่ต้องใช้เวลาระยะยาวในการฟื้ นฟูเช่นกัน

การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
เเละสิ่งเเวดล้อม

คือ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างฉลาด โดยใช้ให้น้อย เพื่อ
ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยคานึงถึงระยะเวลาในการใช้ให้ ยาวนาน และก่อให้เกิด
ผลเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด เช่น

การใช้อย่างประหยัด : การใช้เท่าที่จำเป็น

การนำกลับมาใช้ซ้ำอีกครั้ง : สิ่งของบางอย่างเมื่อมีการใช้แล้วคร้ังหนึ่งสามารถที่จะ นำมาใช้ซ้ำได้อีก
เช่น ถุงพลาสติก
การซ่อมแซม : สิ่งของบางอย่างอาจจะชำรุดได้ เเต่หากซ่อมเเซมก็จะสามารถยืดอายุการใช้งานได้

การบำบัดเเละการฟื้ นฟู : เป็นวิธีการที่จะช่วยลดความเสื่อมโทรมของทรัพยากร ด้วยการบำบัดก่อน เช่น
การบำบัดน้ำเสียจากบ้านเรือนหรือโรงงานอุตสาหกรรม ก่อนที่จะ ปล่อยลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะ

การใช้สิ่งอื่นทดแทน : การใช้ของที่มาจากธรรมชาติให้น้อยลง และใช้ของทดแทน เช่น ใช้ถุงผ้า
เเทนการใช้ถุงพลาสติก
การเฝ้าระวังดูเเละป้องกัน : เป็นการพยายามทำให้ทรัพยากรธรรมชาติเเละสิ่งเเวดล้อมไม่ถูกทำลาย

บรรณานุกรม

ธีรพงษ์ บัวบูชา, วนิดา ธนประโยชน์, ศักดิ์ไพศาล สิทธิกรกุล, ธีรพัฒน์ เวชชประสิทธิ์,
วีระวรรณ สิทธิกรกุล, เพ็ชรรัตน์ ศรีวิลัย,…ปุณยาพร บริเวธานันท์. (2564).
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ (พิมพ์ครั้งที่3). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ สกสค. 15 กรกฎาคม 2565

จัดทำโดย

เด็กหญิง ฐิตารีย์ เชื้อทอง
ม.4/6 เลขที่ 13

นางสาว ศรัณย์พัทธ์ แสงขจรเกียรติ
ม.4/6 เลขที่22

นางสาว สิริยากร อินทฤทธิ์
ม.4/6 เลขที่23