เรื่องที่ 2 QR

ก

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง” กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา
ศาสนา และวัฒนธรรม ชุดที่ 2 เรื่อง “ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ไม่เสี่ยงความยากจน” จัดทำ
ขึ้นเพื่อประกอบการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 5 ซึ่งผู้จัดทำเพ่ือให้นักเรียนนำแนวทางปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพียง เพอื่ ศึกษาความเข้าใจระบบ วธิ กี ารของเศรษฐกิจพอเพยี งและสามารถ
นำไปประยุกต์กับชีวิตประจำวันได้ บนพื้นฐานหลักการความพอเพียง ซึ่งหมายถึง ความ
พอประมาณ ความมีเหตุผล และมีระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี ซึ่งประกอบด้วยเงื่อนไขความรู้
ได้แก่ รอบรู้วิชาการ รอบคอบ ระมัดระวัง และเงื่อนไขคุณธรรม ได้แก่ ความซื่อสัตย์ สุจริต
ขยันอดทน มีสตปิ ัญญา และแบง่ ปัน

ชุดกิจกรรมการเรียนรูเ้ ร่ือง “เศรษฐกจิ พอเพียง” ชุดท่ี 2 เรอื่ ง “ลดรายจ่าย เพิม่ รายได้
ไม่เสี่ยงความยากจน” เนื้อหา ความรู้และแบบฝึกที่นักเรียนสามารถศึกษาค้นคว้าด้วย
ตนเองได้

ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิง่ ว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง” เล่มน้ี
จะมีประโยชน์ต่อการสอนและการเรียนของนักเรียนอย่างสูงสุด ขอขอบพระคุณทุกท่านที่
ได้มีส่วนร่วมและเสียสละเวลาให้คำแนะนำ ชี้แนะแนวทางตลอดจนให้ข้อคิดเห็นอันเป็น
ประโยชน์จนกระทั่งชุดกิจกรรมการเรียนรู้เล่มนี้ประสบผลสำเร็จด้วยดี หากมีข้อผิดพลาด
ประการใดต้องขออภัยมา ณ ท่นี ี้

เมธารัตน์ คมขำ

สารบัญ ข

เร่ือง หนา้

 คำนำ ก
ข
 สารบัญ
ค
 คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรูท้ ี่ 2 ง
ง
เร่อื ง “ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ไม่เสีย่ งความยากจน” ง
จ
 มาตรฐานการเรียนรูแ้ ละตัวช้ีวดั 1
14
 จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 15
16
 สาระการเรียนรู้ 17

 แบบทดสอบกอ่ นเรียน เรื่อง “ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ไมเ่ สย่ี งความยากจน” 19
20
 เนื้อเรอ่ื ง 21

 แบบฝกึ หดั ท่ี 1

 แบบฝึกหัดท่ี 2

 แบบฝึกหดั ท่ี 3

 แบบทดสอบหลงั เรียน เร่อื ง “ลดรายจา่ ย เพิ่มรายได้ ไมเ่ ส่ยี งความยากจน”

 ภาคผนวก

 เฉลยแบบฝึกหัดที่ 1

 เฉลยแบบฝกึ หดั ท่ี 2

 เฉลยแบบฝึกหัดที่ 3

 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน – หลงั เรียน 22

 บรรณานุกรม 23

คำแนะนำในการใช้ ค
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 2
เรอื่ ง “ลดรายจ่าย เพมิ่ รายได้

ไม่เสย่ี งความยากจน”

สำหรบั ครูผู้สอน

1. ช้แี จงการใช้ชุดกิจกรรมใหน้ ักเรยี นทราบกอ่ นศกึ ษา
2. ครูผ้สู อนควบคมุ ใหน้ กั เรียนปฏิบตั ิตามขัน้ ตอน ดูแลให้คำแนะนำอยา่ ง
ใกลช้ ิด โดยใชเ้ วลาในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ สามารถยดื หยุน่
ได้ตามความเหมาะสม
3. ครูใหน้ กั เรยี นทำแบบทดสอบทา้ ยเลม่ เพอื่ ประเมนิ
ผลวา่ นักเรยี นมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจมากนอ้ ยเพยี งใด

สำหรบั นกั เรียน

1. นักเรียนอ่านจุดประสงคก์ ารเรียนรกู้ อ่ นศกึ ษาชดุ กิจกรรม
2. ต้ังใจศึกษาชดุ กิจกรรมด้วยความต้ังใจ
3. หากไมเ่ ข้าใจให้กลบั ไปอา่ นทบทวนอกี คร้ัง
4. ทำใบกจิ กรรมและแบบทดสอบท้ายเลม่
5. ตรวจคำตอบใบกิจกรรมและแบบทดสอบทา้ ยเลม่

จากเฉลย
6. นักเรียนศึกษาชดุ กิจกรรมดว้ ยตนเอง หากมีปญั หา
หรอื ขอ้ สงสยั ให้ปรึกษาครูผ้สู อน

ง

มาตรฐานการเรียนรแู้ ละตัวช้วี ัด

สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์
มาตรฐาน ส. 3.1 เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการ

บริโภค การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ
หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงเพ่อื การดำรงชีวิตอย่างมีดลุ ยภาพ

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

เขา้ ใจแนวทางการลดค่าใชจ้ ่ายและเพมิ่ รายไดข้ องครอบครัว

สาระการเรยี นรู้

1. ประเภทรายจ่ายทจี่ ำเป็นของครอบครัวดา้ นต่าง ๆ
2. แนวทางการใช้จา่ ยของครอบครวั อย่างสมดลุ
3. รายได้ประจำ - รายได้เสรมิ ของครอบครัว

จ

แบบทดสอบกอ่ นเรียน
เรื่อง “ลดรายจา่ ย เพมิ่ รายได้ ไม่เสี่ยงความยากจน”

คำชี้แจง : ให้นกั เรียนวงกลมหนา้ ตัวเลอื กทเ่ี หน็ วา่ ถูกต้องที่สดุ เพยี งตวั เลือกเดียว

1. วธิ ีใดบ้างทจี่ ะเปน็ การเพิ่มรายได้ขณะทีเ่ ปน็ นักเรียน

ก. รับซักรดี เสือ้ ผา้ ข. สง่ หนังสือพมิ พ์

ค. ปลกู ดอกไม้ประดบั ง. ถูกทุกข้อ

2. ขอ้ ใดจัดว่าเป็นผทู้ ่ีมคี ุณสมบตั ิของผทู้ ร่ี ู้จักเพม่ิ รายได้ให้กับตัวเองดีทีส่ ุด

ก. มณีนำเงินไปซ้ือสลากรฐั บาล ข. มาลยั ฝากเงนิ เพ่อื มีรายไดเ้ พิม่ จากเดมิ

ค. มานะฝากเงินออมสนิ เป็นบางครัง้ ง. มนญู ซื้อของใชท้ ่มี ีราคาแพง

3. ใครเป็นผู้ท่รี ้จู กั เพม่ิ รายไดท้ ี่งา่ ยและปลอดภยั ที่สุด

ก. สราวุธนำเงินไปฝากธนาคาร

ข. สิรกิ ุลใหค้ นกู้ยมื เงนิ โดยคดิ ดอกเบ้ียสูง

ค. สราลนี ำเงินที่เกบ็ ไวไ้ ปซือ้ ของมาขาย

ง. สิริมานำเงนิ ไปเลน่ แชรก์ บั เพ่อื น ๆ

4. วธิ กี ารในข้อใดเป็นการลดรายจา่ ย เพม่ิ รายไดท้ ่ถี ูกตอ้ ง

ก. หาของมาขายในช่วงปิดเทอม ข. นำเงนิ ทีม่ ไี ปเที่ยวกบั เพอื่ น ๆ

ค. นำเงนิ ไปซอ้ื มอื ถอื ราคาแพงมาใช้ ง. เอาเงินไปให้คนกแู้ ละคดิ ดอกเบย้ี สงู

5. การพฒั นาเศรษฐกจิ ใหส้ ภาพความเป็นอยู่ดขี ึ้น ยกเวน้ ข้อใด

ก. เพ่ิมรายได้ ข. ลดรายจา่ ย

ค. ประหยดั และรู้จักออม ง. ซื้อของราคาแพง

1

เร่ือง
“ลดรายจ่าย เพมิ่ รายได้ ไม่เสย่ี งความยากจน”

คนในชุมชนมีความเชื่อมั่นในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง คน
ในหมู่บ้านหรือชุมชนได้รับการเรียนรู้ มีความเข้าใจ ยอมรับและนำหลักการตาม
ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งไปใช้เป็นแนวทางในการดำรงชีวิต

หมู่บ้านหรอื ชุมชน จัดให้มีกิจกรรมในการส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ และการ
ยอมรับในหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงให้แก่ประชาชนในหมู่บ้านหรื อชุมชนใน
รูปแบบตา่ ง ๆ เชน่ การฝกึ อบรม การศกึ ษาดงู าน การถ่ายทอดความรู้ โดยนำวิทยากร
หรือผู้ที่มีประสบการณ์ในการดำเนินชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง การเผยแพร่
ผ่านสื่อต่าง ๆ ในชุมชน การจัดเสวนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างประชาชนในชุมชน
เกี่ยวกับสาระและการปฏิบัติตนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การสาธิตกิจกรรม
ต่าง ๆ เพือ่ การดำรงชวี ติ อยา่ งพอประมาณ เพือ่ การพ่ึงพาตนเอง

ท่มี า:
http://maekhawtom.go.th/wp-content/uploads/2019/06/150-300x198.jpg

2

การบรู ณาการกบั หลกั แนวคิดของเศรษฐกิจพอเพยี ง

1. ความพอประมาณ - นักเรียนรู้สภาพรายได้และรายจ่ายครอบครัวของตนเอง
เพื่อที่จะพอประมาณใช้จ่ายให้เพียงพออย่างเหมาะสมกับ
ฐานะของตนเอง

2. ความมีเหตผุ ล - นักเรียนรู้จักใช้จ่ายอย่างพอประมาณ เกิดความมั่นคง
ยั่งยนื ในการดำเนนิ ชีวติ ตามฐานะของตนเอง
- หาแนวทางเพิ่มรายได้ให้กับตนเองและครอบครัวเพ่ือ
ปอ้ งกนั ภาวะรายจา่ ยเกินรายได้

3. การมีภูมิคมุ้ กนั ในตวั ท่ีดี - นักเรียนรู้จักและเห็นคุณค่าใช้จ่ายอย่างพอประมาณ
เหมาะสมกบั ฐานะของตนเอง
- รู้จักแนวทางเพิ่มรายได้เพื่อการป้องกันภาวะรายจ่ายเกิน
รายได้ภายในครอบครัว

4. เงอื่ นไขความรู้
ใช้จ่ายอย่างพอประมาณ เหมาะสมกับฐานะตนเองและวิธีเพิ่ม

รายไดใ้ ห้กบั ครอบครัว

5. เงอ่ื นไขคุณธรรม
ความซอ่ื สัตย์ ความขยนั หมั่นเพียร ประหยดั อดทน

3

นำปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปปรบั ใช้ในครัวเรือน
1. กจิ กรรมลดรายจา่ ย

ปลกู พืช ผัก ไวท้ านเลน่

เลยี้ งสัตว์ เพอื่ เป็นอาหาร

การทำของใช้เพื่อใช้เอง ปลูกพืช เลี้ยงสัตว์เพ่ือเป็นอาหารในครวั เรือน ตรวจสอบ
การใชจ้ า่ ยประจำวนั ลดการใช้จ่ายที่ไมจ่ ำเป็น โดยเฉพาะกบั อบายมุข

4

2. กจิ กรรมเพมิ่ รายได้

กิจกรรมเพิ่มรายได้ เช่น การแปรรูป พัฒนาผลิตภัณฑ์ กิจกรรมเสริมรายได้ลดต้นทุน
การผลิตในกิจกรรมของครัวเรือน เลือกใช้วิชาการ เครื่องมือที่สามารถเรียนรู้ ใช้งานได้
เหมาะสมกับกิจกรรมและไม่กระทบกับฐานะทางเศรษฐกิจ สำหรับช่วยในการประกอบอาชีพ
เพอื่ สรา้ งผลผลติ และผ่อนแรง

การแปรรปู ผลไม้

การแปรรูปผลติ ภณั ฑ์
ผา้ ไหมเป็นกระเป๋า

5

3. กิจกรรมการประหยดั

กิจกรรมการประหยัด มีการแบ่งรายได้เพื่อสะสมทุนของ
ครวั เรอื น ในรปู แบบตา่ ง ๆ หรอื สมคั รเขา้ เป็นสมาชิกกลุ่มกองทนุ
ต่าง ๆ ของชมุ ชน

4. กจิ กรรมการเรียนรู้

การทบทวนและเพิ่มพูนความรู้ ความเชี่ยวชาญในงานการ
อาชีพทที่ ำประจำวัน แลกเปล่ียนเรียนรรู้ ะหวา่ งครวั เรอื นท่ีมกี ิจกรรม
อาชีพคล้ายกัน เพื่อพัฒนาภูมิปัญญาและเพิ่มประสิทธิภาพ รวมถึง
การเรยี นรู้ปรชั ญา ความเปน็ มา ค่านยิ ม ธรรมเนียมของชมุ ชน

5. กจิ กรรมอนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติ

กิจกรรมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้วย
การปรับปรุงสิ่งแวดล้อมในบริเวณบ้านให้สะอาดเรียบร้อยป้องกัน
การเกิดโรคระบาด ปลูกไม้ดอก ไม้ประดับหรือพันธุ์ไม้ที่ครัวเรือน
ตอ้ งการ อยา่ งร่มรืน่ สวยงามไดป้ ระโยชน์ การดดั แปลงวัสดุ วตั ถดุ บิ
ทางธรรมชาติเพี่อใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่ รวมทั้งเข้าร่วมใน
กิจกรรมการอนุรักษ์ ฟื้นฟู พัฒนาสิ่งแวดล้อมของชุมชนที่เป็น
กิจกรรมของสว่ นรวมอย่เู สมอ

6

6. การแบ่งปนั

การแบ่งปัน เอื้ออารี ทั้งกับคนในครอบครัวและเพื่อนบ้าน
สละสิ่งของแบ่งปัน ของเหลือกินเหลือใช้ สละแรงงาน ความรู้
ความสามารถชว่ ยเหลืองานกันและกนั โดยไมม่ ่งุ หวังส่งิ ตอบแทน

7

ครวั เรือนมกี ารจัดทำบญั ชีครวั เรือน

หมายถึง การบันทกึ รายการและจำนวนเงนิ สว่ นท่เี ป็น
รายรับและรายการที่ใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในครัวเรือน หรือเป็นของบุคคลเป็น
ประจำไม่ว่าจะเป็นการจดบันทึกเป็นรายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน
พร้อมทั้งสรุปผลเพื่อเป็นสถิติเปรียบเทียบ เพื่อใช้ในการพิจารณาถึงงบดุล
ของครัวเรือน พฤติกรรมการใช้จ่ายที่เป็นภัยต่อการดำเนินชีวิต เพื่อนำไป
เป็นข้อมูลในการวางแผน กำหนดแนวทางการใช้จ่ายของครอบครัวอย่าง
พอประมาณ และสามารถนำข้อมูลจากทุกครัวเรือนมาสรุปผลเป็น
ภาพรวมของชุมชน เพื่อเป็นข้อมูลในการจัดทำ และปรับปรุงแผนชุมชน
เพอื่ การพัฒนาและแก้ปัญหาของชมุ ชนไดด้ ้วย

หมู่บ้านหรอื ชุมชนมกี ิจกรรมลดรายจา่ ยและสร้างรายได้
หมายถึง ครัวเรือนในหมู่บ้านหรือชุมชน มีกิจกรรมเพื่อการลด

รายจ่ายในชีวิตประจำวัน เช่น การดัดแปลงการผลิตของกินของใช้ หรือ
เลอื กใชส้ ่งิ ของท่มี อี ย่ใู นครวั เรอื นมาใชท้ ดแทน หรือกจิ กรรมอน่ื ๆ ท่เี ปน็
การทำใหร้ ายจา่ ยลดลง รวมถึงการนำของเหลอื กินเหลอื ใชม้ าแปรรูป

ดัดแปลง แต่งเติมเพ่อื เพมิ่ มลู ค่าสรา้ งราคา สามารถจำหนา่ ย
เปน็ รายไดเ้ สริมของครอบครวั ได้

8

หมู่บา้ นหรือชุมชน มกี ารรวมกลุม่
เพื่อพฒั นาอาชพี หลักของหมูบ่ า้ น

อาชีพหลัก หมายถึง หมู่บ้านหรือชุมชนประกอบอาชีพใดใด ที่ทำรายได้ให้แก่ครัวเรือน
ของประชาชนสูงสุด หรือเปน็ อาชีพท่ีประชาชนใช้เวลาส่วนใหญ่ในการทำงานมากกว่าอาชีพอื่น
เช่น การปลูกไม้ผลเพื่อการค้า หมายถึง การทำสวนไม้ผลเป็นอาชีพหลัก และปลูกปริมาณมาก
เพ่อื จำหน่ายผลผลผลติ เปน็ รายไดห้ ลกั เช่น การทำสวนสม้ ลน้ิ จ่ี ลำไย และมะขาม เป็นตน้

หมบู่ า้ นหรอื ชุมชนมีการคน้ หาและใช้ภมู ิปัญญาท้องถิ่น
ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นองค์ความรู้ของกลุ่มบุคคลในท้องถิ่น รวมถึงงานศิลปวัฒนธรรม
พน้ื บ้านทม่ี ีอย่ใู นท้องถ่นิ น้ัน ๆ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คอื
 ภูมิปัญญาประเภทองค์ความรู้ของกลุ่มบุคคลในท้องถิ่น เช่น การผลิตอาหารและ
เครื่องดื่ม การผลิตผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร การผลิตผลิตภัณฑ์จากวัสดุเหลือใช้ และการผลิต
จากไม้ หนิ โลหะ แก้ว เซรามคิ ดินเผา เครือ่ งหนัง เปน็ ต้น
 ภมู ิปัญญาประเภทงานศิลปวฒั นธรรมพ้นื บา้ น เช่น เรื่องเลา่ พ้ืนบา้ น กวี นิพนธพ์ ้ืนบ้าน
ปริศนาพื้นบ้าน เพลงพื้นบ้าน ดนตรีพื้นบ้าน การฟ้อนรำพื้นบ้าน ละครพื้นบ้าน จิตรกรรมพื้นบ้าน
ประตมิ ากรรมพ้ืนบ้าน หัตถกรรมพ้นื บ้าน เคร่อื งแต่งกายพืน้ บ้าน และสง่ิ ทอพน้ื บ้าน เป็นตน้
หมู่บ้านชุมชนต้องจัดกระบวนการดังนี้ทุกขั้นตอน ค้นหา สืบค้น จดบันทึกรวบรวม
คุมความรู้ ภูมิปัญญา จัดเป็นหมวดหมู่กิจกรรมเพื่อการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อถ่ายทอด
และสบื ทอด การพัฒนาต่อยอดภมู ปิ ญั ญาของชมุ ชนปรับปรงุ ให้เกิดความเขา้ ใจงานสามารถ
นำไปปรบั ประยุกต์ให้งานเพื่อเพม่ิ คุณคา่ หรอื เพ่มิ มูลคา่

9
โอ่งชวี ติ หรือโอ่งเศรษฐกิจ
คือ เครื่องมือช่วยวิเคราะห์เศรษฐกิจของชุมชน หรือบุคคลว่ามีสิ่งใดเป็นรายรับ สิ่งใด
เข้ามาเป็นประโยชน์ หรือเข้ามาสนับสนุนชุมชน และมีสิ่งใดเป็นรายจ่าย สิ่งใดรั่วไหลออกไป
หรือเป็นต้นทุนที่ต้องจ่าย หากรู้ที่มาของรายรับและที่ไปของรายจ่าย ก็จะเป็นข้อมูลในการ
จดั การด้วยการเพม่ิ รายได้ และลดรายจ่ายตอ่ ไป

ท่มี า:
https://www.facebook.com/ToBeChange/photos/a.280

397966127047/310893996410777/?type=3&theater

10

นกั เรยี นใชโ้ อง่ ชีวติ ช่วยวเิ คราะหร์ ายรบั รายจ่ายของตนเอง

“โอง่ ร่วั ”
...ชีวิตนั้นก็เหมือนโอ่งใบน้อย แต่เพราะหลงติดค่านิยม

ฟุ้งเฟ้อที่สังคมมอมเมา มองวัตถุรอบ ๆ ตัว ล้วนเป็นสิ่งจำเป็น
ของชีวิต หนักกว่านั้นกค็ ือการหลงตดิ จมปลักอยู่กับอบายมุขท่ี
ทำให้หาเท่าไรก็ไม่พอกนิ

“โอง่ ชวี ิต”
จำเปน็ ตอ้ งอดุ รูรว่ั ใชจ้ ่ายเท่าทจี่ ำเปน็ ไมฟ่ มุ่ เฟอื ย

ดำเนนิ ชวี ิตอยา่ งมสี ติ คิดก่อนใช้

รายได้ สงู กวา่ รายจา่ ย = มเี งินออมเหลอื
= เงนิ ออมไม่มี
รายได้ เท่ากบั รายจ่าย = เงนิ ออมตดิ ตาม
= รายจา่ ย
รายได้ น้อยกว่า รายจา่ ย

รายได้ บวก หน้ี

11

วิธมี ีเงนิ เกบ็ ออม

1. กำหนดเป้าหมายการเก็บออม
(แต่ละเดือน แต่ละปีจะมีเงินออมเทา่ ไร)

7. ไมก่ อ่ หนโ้ี ดยไม่ 7 วธิ ี 2. กำหนดเปา้ หมายการ
จำเปน็ และเกนิ กำลงั มีเงนิ เกบ็ ออม ใชจ้ ่าย
(หนีม้ ีไดแ้ ตต่ ้องไม่เกนิ
กำลังและตอ้ งชำระให้ 3. ประหยดั รายจา่ ย

หมดโดยเร็ว)

6. พึงระวัง 5. ใช้เทา่ ที่จำเปน็ 4. จ่ายคุ้มค่า
ค่าใช้จา่ ยทีม่ ักจะนึกไมถ่ ึง (น้ำประปา ไฟฟ้า (จ่ายเท่าเดมิ แต่ไดป้ ระโยชน์มาก
โทรศัพท์มอื ถือ)
ขึน้ )

แผนภาพ “วิธกี ารเกบ็ เงนิ ออม”

12

แนวทางการถอดบทเรยี นทไ่ี ดจ้ ากการเรยี นรู้
“ลดรายจา่ ย เพ่มิ รายได้ ไมเ่ สยี่ งความยากจน”

แนวทางการถอดบทเรยี นที่ไดจ้ ากการเรยี นรู้

ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ลดรายจ่าย เพิม่ รายได้ ไมเ่ สี่ยงความยากจน

(สำหรบั นักเรยี น)

2 เงอ่ื นไข ความรู้ นกั เรียนตอ้ งมพี ื้นฐานความรอู้ ะไรบ้างท่ีจะสามารถ

ประสบความสำเร็จในการเรยี นเรอ่ื งนี้

คณุ ธรรม นกั เรยี นจะตอ้ งมคี ณุ ธรรมอะไรบา้ งทจ่ี ำเปน็ ในการเรียน

ถงึ จะทำใหน้ ักเรียนประสบความสำเรจ็ ในการเรยี นเรือ่ งนี้

3 หว่ ง พอประมาณ ในการเรียนเรอ่ื งนี้ นักเรียนต้องคำนงึ ถึงความเหมาะสม /

ความสอดคลอ้ ง / ความพอดีและศักยภาพของตนอยา่ งไร

บา้ ง เชน่ การบริหารเวลา การใช้วัสดุอุปกรณ์ ความ

พร้อมของนกั เรยี นเอง

มเี หตผุ ล นกั เรยี นจะไดค้ วามรู้อะไรบ้างจากบทเรยี นนี้ และการจะ

ได้รบั ความรู้เรอื่ งนนี้ กั เรยี นควรทำอยา่ งไร

มภี ูมิคมุ้ กนั ใน นกั เรียนมีการป้องกันความผิดพลาดหรอื ปัญหาท่จี ะเกดิ

ตัวทดี่ ี ขน้ึ กับการเรียนของตนเองอยา่ งไร และมีแผนสำรองทจ่ี ะ

จัดการกบั ความผดิ พลาดทจี่ ะเกดิ ข้ึนไดอ้ ยา่ งไร

4 มติ ิ ด้านวัตถุ นักเรียนมีการใช้สง่ิ ของที่เปน็ วตั ถุจากท่ีครูเตรยี มให้ หรือ

เปน็ วัตถุส่ิงของตนเองในการเรยี น ให้ประหยัดคมุ้ คา่

ลดรายจา่ ยอยา่ งไรบา้ ง

ดา้ นสังคม นักเรียนมกี ารสรา้ งความสัมพันธ์ด้านสงั คมกับครแู ละ

เพอ่ื น ๆ อยา่ งไรในการเรยี นเรอ่ื งนี้

13

แนวทางการถอดบทเรยี นทไ่ี ดจ้ ากการเรียนรู้
“ลดรายจา่ ย เพมิ่ รายได้ ไมเ่ สี่ยงความ
ยากจน”

แนวทางการถอดบทเรยี นทีไ่ ด้จากการเรยี นรู้

ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ลดรายจ่าย เพ่ิมรายได้ ไมเ่ ส่ียงความยากจน

(สำหรับนกั เรยี น)

4 มติ ิ (ต่อ) ดา้ นวฒั นธรรม จากการเรียนเร่ืองน้นี กั เรียนได้แนวทางในการสบื สานร่วม

อนุรักษ์วัฒนธรรม คา่ นยิ ม เอกลกั ษณท์ อ้ งถ่นิ อยา่ งไรบา้ ง

ดา้ น จากการเรยี นเร่อื งนี้ นักเรยี นมสี ว่ นเกี่ยวขอ้ งหรอื ได้ทำ

สิ่งแวดลอ้ ม วธิ ีการต่าง ๆ ในการอนรุ ักษ์ธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล้อม

อะไรบ้าง

3 ศาสตร์ ศาสตร์ นักเรียนไดเ้ รยี นรู้ เขา้ ใจ ลงมอื ปฏิบตั ิ บูรณาการหลกั การ

พระราชา ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง หลักการทรงงานเกษตร

ทฤษฎใี หม่

ศาสตรส์ ากล นกั เรยี นได้ศึกษาความรจู้ ากตำรา เชน่ หลกั การ ทฤษฎี

กระบวนการกลมุ่ ทำงานเป็นทมี ส่ือเทคโนโลยี Internet

นำมาบรู ณาการใชก้ ับชีวิตประจำวัน

ศาสตร์ นกั เรียนได้ศกึ ษาความรจู้ ากภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ เชน่ การ

ภูมปิ ญั ญา ใชส้ มนุ ไพร คำพงั เพย เพลงพน้ื บ้าน ความเชอื่ พ้ืนบ้าน

14

ใบงานที่ 1
เรอื่ ง ลดรายจา่ ย เพม่ิ รายได้

ไมเ่ ส่ียงความยากจน

ช่อื - นามสกลุ ............................................................ช้นั .................เลขท่ี...............
จงตอบคำถามต่อไปนี้ (ขอ้ ละ 2 คะแนน)
1. รายจ่ายของครอบครวั มอี ะไรบา้ ง บอกมา 3 ข้อ

1............................................................................................................................
2............................................................................................................................
3............................................................................................................................
2. นกั เรยี นมีวธิ ลี ดรายจ่ายของครอบครวั ไดอ้ ยา่ งไร บอกมา 2 ขอ้
1............................................................................................................................
2............................................................................................................................
3. นกั เรียนคดิ ว่าการประหยัดและการออมมปี ระโยชน์ตอ่ ตนอยา่ งไร
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
4. นักเรียนคิดวา่ การประหยดั และการออมมีประโยชน์ตอ่ ครอบครวั อยา่ งไร
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
5. นักเรยี นคดิ ว่าแนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียง สามารถลดรายจา่ ยของ
ครอบครวั ได้หรือไม่

................................................................................................
....................................................................................
.....................................................................................................

15

ใบงานท่ี 2
เร่อื ง ลดรายจา่ ยและการเพ่มิ รายได้ของตนเอง

ไม่เส่ยี งความยากจน

ชื่อ - นามสกลุ ............................................................ชัน้ .................เลขที่...............
จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้ (ข้อละ 2 คะแนน)
คำชีแ้ จง 1. ให้นกั เรียนสำรวจการจ่ายของตนเองใน 1 สปั ดาห์ แลว้ พิจารณาวา่

ไดใ้ ช้จ่าย หรือบริโภคสิง่ ใดฟุ่มเฟอื ยและปรับปรุงตนเองอย่างไร

ส่งิ ฟมุ่ เฟือยทบ่ี รโิ ภค คอื .........................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

แนวทางปรับปรุงตนเอง คอื ....................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

2. นักเรยี นมีวิธลี ดรายจา่ ยและเพิ่มรายได้ของตนเองอย่างไร
วิธลี ดรายจ่ายของตนเอง คอื ...................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
วิธเี พิ่มรายได้ของตนเอง คอื ...............................................................
......................................................................................................

................................................................................................
..................................................................................
.........................................................................................................

16

ใบงานท่ี 3
เรอื่ ง สภาพรายจา่ ยของครอบครัว

ชือ่ - นามสกุล............................................................ชั้น.................เลขที่...............

สภาพการใช้ เดอื น................. เดอื น................. เดือน................. หมายเหตุ
จ่ายปัจจบุ นั จำนวน / บาท จำนวน / บาท จำนวน / บาท
1. คา่ ไฟฟ้า
2. ค่าน้ำประปา

3. คา่ โทรศพั ท์
4. ค่าเช่าบ้าน
5. .....................

6. .....................

หมายเหตุ
1. คา่ ใชจ้ ่ายลดลง เพราะ

............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

2. คา่ ใช้จา่ ยเพิม่ ขึ้น เพราะ
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

17

แบบทดสอบหลังเรยี น
เรอื่ ง “ลดรายจ่าย เพมิ่ รายได้ ไมเ่ สีย่ งความยากจน”

คำช้แี จง : ใหน้ ักเรียนวงกลมหนา้ ตัวเลอื กที่เหน็ ว่าถูกต้องทสี่ ดุ เพยี งตวั เลอื กเดียว

1. ใครเปน็ ผู้ท่ีรู้จักเพม่ิ รายไดท้ ี่งา่ ยและปลอดภยั ที่สุด

ก. สราวธุ นำเงินไปฝากธนาคาร

ข. สิริกลุ ใหค้ นก้ยู ืมเงินโดยคดิ ดอกเบีย้ สูง

ค. สราลนี ำเงินท่ีเก็บไวไ้ ปซอื้ ของมาขาย

ง. สริ ิมานำเงนิ ไปเลน่ แชรก์ ับเพอ่ื น ๆ

2. การพฒั นาเศรษฐกิจให้สภาพความเป็นอย่ดู ขี ้นึ ยกเว้นขอ้ ใด

ก. เพ่มิ รายได้ ข. ลดรายจา่ ย

ค. ประหยัดและร้จู กั ออม ง. ซอ้ื ของราคาแพง

3. วธิ ใี ดบา้ งท่จี ะเป็นการเพมิ่ รายไดข้ ณะท่ีเป็นนกั เรียน

ก. รับซกั รดี เสื้อผา้ ข. สง่ หนังสือพิมพ์

ค. ปลูกดอกไม้ประดบั ง. ถูกทกุ ข้อ

4. วธิ ีการในข้อใดเปน็ การลดรายจ่าย เพม่ิ รายได้ท่ีถกู ต้อง

ก. หาของมาขายในชว่ งปดิ เทอม ข. นำเงินท่ีมไี ปเที่ยวกับเพ่ือน ๆ

ค. นำเงนิ ไปซือ้ มอื ถอื ราคาแพงมาใช้ ง. เอาเงนิ ไปให้คนกู้และคดิ ดอกเบี้ยสูง

5. ขอ้ ใดจดั ว่าเปน็ ผู้ทม่ี คี ุณสมบตั ิของผทู้ ี่รู้จกั เพมิ่ รายไดใ้ หก้ ับตัวเองดีที่สดุ

ก. มณนี ำเงินไปซ้อื สลากรัฐบาล

ข. มาลยั ฝากเงนิ เพอ่ื มีรายไดเ้ พิ่มจากเดมิ

ค. มานะฝากเงนิ ออมสนิ เปน็ บางครงั้

ง. มนูญซือ้ ของใช้ทีม่ ีราคาแพง

18

ภาคผนวก

19

เฉลยใบงานท่ี 1
เรอื่ ง ลดรายจ่าย เพม่ิ รายได้

ไมเ่ สีย่ งความยากจน

ช่อื - นามสกลุ ............................................................ชน้ั .................เลขที.่ ..............
จงตอบคำถามต่อไปนี้ (ข้อละ 2 คะแนน)
1. รายจ่ายของครอบครวั มีอะไรบา้ ง บอกมา 3 ข้อ

1............................................................................................................................
2............................................................................................................................
3............................................................................................................................
2. นักเรียนมวี ิธีลดรายจ่ายของครอบครวั ไดอ้ ยา่ งไร บอกมา 2 ข้อ
1............................................................................................................................
2............................................................................................................................
3. นักเรียนคิดวา่ การประหยดั และการออมมปี ระโยชน์ตอ่ ตนอยา่ งไร
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
4. นกั เรียนคิดวา่ การประหยัดและการออมมปี ระโยชน์ต่อครอบครัวอยา่ งไร
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
5. นักเรียนคิดว่าแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพียง สามารถลดรายจา่ ยของ
ครอบครัวไดห้ รือไม่

................................................................................................
....................................................................................
.....................................................................................................

21

เฉลยใบงานที่ 2
เรือ่ ง ลดรายจา่ ยและการเพม่ิ รายไดข้ องตนเอง

ไมเ่ สย่ี งความยากจน

ชอ่ื - นามสกลุ ............................................................ชน้ั .................เลขที.่ ..............
จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี (ข้อละ 2 คะแนน)
คำช้แี จง 1. ใหน้ กั เรียนสำรวจการจ่ายของตนเองใน 1 สัปดาห์ แล้วพิจารณาว่า

ไดใ้ ช้จ่าย หรอื บริโภคสิ่งใดฟ่มุ เฟอื ยและปรับปรงุ ตนเองอยา่ งไร

สิ่งฟุ่มเฟือยที่บรโิ ภค คอื .........................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

แนวทางปรับปรุงตนเอง คือ ....................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

2. นักเรียนมีวิธีลดรายจา่ ยและเพิ่มรายไดข้ องตนเองอยา่ งไร
วธิ ลี ดรายจ่ายของตนเอง คอื ...................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
วธิ ีเพ่มิ รายได้ของตนเอง คอื ...............................................................
......................................................................................................

................................................................................................
..................................................................................
.........................................................................................................

21

เฉลยใบงานที่ 3
เรื่อง สภาพรายจา่ ยของครอบครัว

ชือ่ - นามสกลุ ............................................................ชนั้ .................เลขท.่ี ..............

สภาพการใช้ เดอื น................. เดือน................. เดอื น................. หมายเหตุ
จ่ายปจั จบุ ัน จำนวน / บาท จำนวน / บาท จำนวน / บาท
1. ค่าไฟฟ้า
2. ค่าน้ำประปา

3. คา่ โทรศพั ท์
4. คา่ เชา่ บ้าน
5. .....................

6. .....................

หมายเหตุ
1. คา่ ใชจ้ า่ ยลดลง เพราะ

............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

2. คา่ ใช้จา่ ยเพ่ิมขึ้น เพราะ
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

22

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น

ขอ้ ที่ เฉลย
1ง
2ข
3ค
4ก
5ง

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น

ขอ้ ที่ เฉลย
1ค
2ง
3ง
4ก
5ข

23

บรรณานุกรม

คณะอนุกรรมการขบั เคลอื่ นปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง สำนักงานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คม
แห่งชาต.ิ (2549). เศรษฐกิจพอเพียงคอื อะไร. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๔). กรงุ เทพฯ: สำนกั ส่งเสริมวสิ าหกจิ
ชมุ ชน.

ปรียานุช พบิ ลู สราวุธ. (2552). ตามรอยพอ่ ชีวิตพอเพยี ง สกู่ ารพฒั นาทีย่ ่ังยนื . กรงุ เทพฯ: ศูนยก์ ารพิมพ์
เพชรรงุ่ .

ภัทรา เรอื งสินภญิ ญา. (2555). บัญชีครัวเรือน เร่อื งใกล้ตัวทีถ่ กู มองขา้ ม. วารสารวิทยาการจดั การและ
สารสนเทศศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยนเรศวร, 7(1): 20-21.

วริ ิยะ บญุ ยะนวิ าสน์ และคณะ. (๒๕๖๒). สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม
หน้าทพี่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวิตในสงั คม เศรษฐศาสตร์ และภมู ศิ าสตร์
ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5. กรงุ เทพฯ: อกั ษรเจริญทศั น.์

สุเมธ ตันตเิ วชกุล. (2550). เศรษฐกิจพอเพยี งตามแนวพระราชดำริ. กรุงเทพฯ: กรมการพฒั นาชมุ ชน
แผนภาพโอ่งชวี ิต. ค้นเม่ือ 16 สงิ หาคม 2562. ท่มี า: https://www.facebook.com/ToBeChange

/photos/a.280397966127047/310893996410777/?type=3&theater