ผาแดงนางไอ่1

วรรณคดีสำหรบั งำนนำฏยศิลป์
เรอื่ ง ผำแดงนำงไอ่

จดั ทำโดย
นำงสำวศิรินทิพย์ ปำปะขำ
รหสั ประจำตวั นกั ศึกษำ 6181163051
รำยงำนน้ีเป็ นสว่ นหนึ่งของกำรศึกษำหลกั สตู รครศุ ำสตรบณั ฑิต
สำขำวิชำนำฏยศิลป์ ศึกษำ คณะมนษุ ยศำสตรแ์ ละสงั คมศำสตร์
มหำวิทยำลยั รำชภฏั บำ้ นสมเด็จเจำ้ พระยำ
ปี กำรศึกษำ 2563

ก

วรรณคดีสำหรบั งำนนำฏยศิลป์ เรื่อง ผำแดงนำงไอ่

นำงสำวศิรินทิพย์ ปำปะขำ
รหสั ประจำตวั นักศึกษำ 6181163051

รำยงำนนี้เป็นส่วนหนึ่งของกำรศึกษำหลกั สตู รครศุ ำสตรบณั ฑิต
สำขำวิชำนำฏยศิลป์ ศึกษำ คณะมนุษยศำสตรแ์ ละสงั คมศำสตร์ มหำวิทยำลยั รำชภฏั

บำ้ นสมเดจ็ เจ้ำพระยำ
ปี กำรศึกษำ 2563

ข

คำนำ

รายงานเลม่ น้เี ป็นสว่ นหน่งึ ของวชิ าวรรณกรรมสาหรบั นาฏยศลิ ป์ ศกึ ษา นกั ศกึ ษาชนั้ ปีท่ี 3 โดยมี
จุดประสงคเ์ พอ่ื ศกึ ษาความรทู้ ไ่ี ดจ้ ากเรอ่ื งผาแดงนางไอ่ ทงั้ น้รี ายงานฉบบั น้ปี ระกอบไปดว้ ยความรเู้ กย่ี วกบั
ผาแดงนางไอ่ ประวตั แิ ละความเป็นมาของผาแดงนางไอร่ วมทงั้ บทกลอนในเรอ่ื งเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความและความ
เขา้ ใจ

ผจู้ ดั ทาไดเ้ ลอื กหวั ขอ้ น้ใี นการทารายงาน เน่อื งจากเป็นเรอ่ื งทน่ี ่าสนใจ เป็นเรอ่ื งทใ่ี กลต้ วั ผจู้ ดั ทา
ตอ้ งขอขอบคณุ อาจารยธ์ นกฤต เพชรเกลย้ี ง ผใู้ หค้ วามรแู้ ละแนวทางการศกึ ษา หวงั วา่ รายงานฉบบั น้ีจะให้
ความรแู้ ละประโยชน์แก่ผอู้ ่านทุกๆท่าน หากผดิ พลาดประการใดตอ้ งขออภยั ไว้ ณ ทน่ี ้ี

ผจู้ ดั ทา
นางสาวศริ นิ ทพิ ย์ ปาปะขา

สำรบญั ค

คำนำ หน้ำ
คานา ข
สารบญั ค
ประวตั คิ วามเป็นมาของวรรณคดเี รอ่ื ง ผาแดงนางไอ่ 1
ประวตั ผิ แู้ ต่ง 2
เน้อื เรอ่ื งย่อ 3
บทประพนั ธ์ 7
ตวั ละคร 13

เอกสารอา้ งองิ 14
ประวตั นิ กั ศกึ ษา 15

1

ควำมเป็ นมำของวรรณคดี
เร่อื ง ผำแดงนำงไอ่

เรอ่ื งผาแดงนางไอ่ เป็นวรรณกรรมทร่ี จู้ กั แพรห่ ลายในภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ใน
แถบภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตอนบนบรเิ วณจงั หวดั สกลนคร จงั หวดั อุดรธานี จงั หวดั ขอนแก่น จงั หวดั
กาฬสนิ ธุ์ จงั หวดั รอ้ ยเอด็ และจงั หวดั มหาสารคาม เป็นตน้ ในภมู ภิ าคแถบน้มี ชี อ่ื บา้ นนามเมอื งและสถานท่ี
ต่าง ๆ ทส่ี มั พนั ธก์ บั ตานานผาแดงนางไอ่ หรอื ตานานเมอื งลม่ เชน่ บา้ นน้าฆอ้ ง บา้ นกงพาน บา้ นเซยี บ
บา้ นเซยี งแหว หว้ ยสามพาด หว้ ยกลองศรี หนองแหวน ดอนแมห่ มา้ ย ในจงั หวดั อุดรธานี หรอื บา้ นกระนวน
บา้ นหลมุ

นอกจากคนอสี านจะรจู้ กั วรรณกรรมเรอ่ื งผาแดงนางไอ่ผา่ นเรอ่ื งเล่าและตานานหมบู่ า้ นแลว้ คนอสี านยงั
รจู้ กั เรอ่ื งผาแดงนางไอผ่ า่ นการถ่ายทอดและการสบื สานตานานแหง่ ภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมน้ผี า่ น
ศลิ ปะการแสดงพน้ื บา้ น บทกวี วรรณกรรม และประเพณงี านบญุ ซง่ึ ลว้ นแตเ่ กย่ี วขอ้ งและสะทอ้ นใหเ้ หน็ วถิ ี
ชวี ติ ของคนอสี านทม่ี ตี อ่ เรอ่ื งผาแดงนางไอม่ าชา้ นานตงั้ แตอ่ ดตี ถงึ ปัจจบุ นั เลา ในจงั หวดั ขอนแกน่ เป็นตน้

สรุปถงึ ความสาคญั ของเรอ่ื งวา่ มคี วามสาคญั อย่างไรทศ่ี กึ ษาเรอ่ื งน้แี ละกล่าวถงึ ประโยชน์หรอื
ความสาคญั

เป็นตานานเลา่ ขานสบื ต่อกนั มาถงึ มลู เหตทุ ท่ี าใหเ้ กดิ หนองหาน จงั หวดั สกลนคร และอุดรธานี เป็น
เรอ่ื งราวเกย่ี วกบั รกั สามเสา้ โศกนาฏกรรมระหวา่ งนางไอ่ ทา้ วผาแดง และทา้ วภงั คี ในเรอ่ื งมกี ารแขง่ ขนั จุด
บงั้ ไฟ เมอ่ื ทา้ วภงั คซี ง่ึ คอื พญานาคผแู้ ปลงตวั เป็นกระรอกเผอื กถกู ทารา้ ยจนถงึ แก่ความตาย พญานาคผู้
เป็นบดิ าจงึ บนั ดาลใหเ้ กดิ เมอื งลม่ จมสบู่ าดาล เกดิ เป็นตานานเลา่ ขานสบื ต่อกนั มาถงึ หนองน้าใหญ่ทม่ี เี มอื ง
ล่มอยภู่ ายใตห้ นองน้านนั้ ตานานเรอ่ื งน้จี งึ ชใ้ี หเ้ หน็ โทษของการทาลายธรรมชาติ (พญานาค) จนทาใหเ้ มอื ง
มนุษยล์ ่มสลาย ตานานเรอ่ื งน้ใี ชอ้ ธบิ ายภมู ศิ าสตรแ์ ละภมู นิ ามในหลายสถานทใ่ี นสกลนครและอุดรธานี ใน

2

ปัจจบุ นั มกี ารใชต้ านานเรอ่ื งน้ใี นประเพณบี ุญบงั้ ไฟดว้ ยเน่ืองจากในตานานมเี รอ่ื งของการแขง่ ขนั จดุ บงั้ ไฟ
ในขบวนแหบ่ งั้ ไฟในปัจจบุ นั จงึ มกี ารนาเสนอตวั ละครผาแดง-นางไอ่ดว้ ย

ประวตั ิผแู้ ต่ง

ผแู้ ตง่ ไมป่ รากฏ

3

เนื้อเรื่องยอ่

ตำนำนผำแดง-นำงไอ่

“พระยาขอม” ผคู้ รองเมอื งเอกชะธตี า (เมอื งสุวรรณโคม) มธี ดิ านางหน่งึ ชอ่ื “นางไอ”่ 2 ซง่ึ จดั เป็นหญงิ ท่ี
มรี ปู รา่ งงดงามในวยั แตกเน้อื สาว ซง่ึ จะหาสาวงามนางใดในสามไตรภพมาเทยี บมไิ ด้ ความงดงามของเธอ
เป็นทเ่ี ล่อื งลอื ไปทวั่ แดนไกล เจา้ ชายหลายหวั เมอื งต่างหมายปองอยากไดม้ าเป็นคคู่ รองกนั ทุกคน

"ทา้ วผาแดง" เจา้ ชายเมอื งผาโพง ทราบขา่ วเลา่ ลอื ถงึ สริ โิ ฉมอนั งดงามของ นางไอ่ กเ็ กดิ ความหลงไหล
ใฝ่ฝันในตวั นางเป็นอยา่ งมาก จงึ วางแผนทอดสมั พนั ธไ์ มตรดี ว้ ยการสง่ แกว้ แหวนเงนิ ทองและ ผา้ แพรพรรณ
เน้อื ดไี ปฝาก นางไอ่ เมอ่ื มหาดเลก็ นาเอาสงิ่ ของไปมอบให้ แถมยงั ไดบ้ อก นางไอ่ ถงึ ความรปู หลอ่ องอาจ
ผง่ึ ผายของ ทา้ วผาแดง ใหฟ้ ัง เทา่ นนั้ เองนางกเ็ กดิ ความสนใจและฝากเครอ่ื งบรรณาการไปฝาก ทา้ วผาแดง
เป็นการตอบแทนดว้ ย ทา้ วผาแดง จงึ ขม่ี า้ แอบมาหานางไอ่ และไดส้ มคั รรกั ใครก่ นั แลว้ สญั ญากนั วา่ จะทา
พธิ สี ขู่ อและแตง่ งานกนั ตามประเพณีในไม่ชา้ น้ี ฝ่าย“ทา้ วพงั ค”ี ลกู ชายพญาศรสี ทุ โธ พญานาคผคู้ รองเมอื ง
บาดาล กเ็ ป็นอกี ตนหน่งึ ทม่ี คี วามใฝ่ฝันอยากยลสริ โิ ฉมของ นางไอ่ ทงั้ น้เี พราะเป็นเวรกรรมในอดตี ชาตนิ นั้
บนั ดาลใหม้ อี นั เป็นไปโดยเรอ่ื งมอี ยวู่ า่ ทา้ วพงั คี เมอ่ื ชาตกิ ่อน เป็นชายหนุ่มทย่ี ากจนและเป็นคนใบ้ เดนิ ทาง
เทย่ี วขอทานไปตามหมบู่ า้ นต่าง ๆ จนมาถงึ หน้าบา้ นเศรษฐคี นหน่งึ และไดเ้ ขา้ ไปอาศยั ชว่ ยทางานใหบ้ า้ น
ของเศรษฐโี ดยไมเ่ หน็ แก่ความเหน็ดเหน่อื ย ทาใหเ้ ศรษฐมี คี วามรกั ใคร่เอน็ ดอู ยา่ งมาก ถงึ กบั ยกลกู สาวสวย
นางหน่งึ ใหเ้ ป็นภรรยา ลกู สาวของเศรษฐนี างน้คี อื นางไอใ่ นชาตปิ างกอ่ น ทา้ วพงั คใี นชาตนิ นั้ เป็นคนไมเ่ อา
ไหน แทนท่ี จะรกั ภรรยาลกู เศรษฐกี ลบั ไมส่ นใจใยดี ไม่ยอมหลบั นอนดว้ ยกนั ฉนั สามี – ภรรยาแมแ้ ต่ครงั้
เดยี ว ภรรยากไ็ ม่ ปรปิ ากบอกใครทราบ ปรนนบิ ตั สิ ามเี ยย่ี งภรรยาทด่ี ี เสมอมา

อยมู่ าวนั หน่งึ ทา้ วพงั คกี ค็ ดิ ถงึ ญาตพิ น่ี ้องทบ่ี า้ นเกดิ ของตน จงึ พาภรรยากลบั ไปเยย่ี ม บา้ นเศรษฐผี ู้
เป็นบดิ าไดจ้ ดั แจงใหล้ กู สาวหาบเสบยี งอาหารตามผวั ไป ทา้ วพงั คหี นุ่มใบก้ ไ็ ม่เคยชว่ ยเหลอื นางดว้ ยการ
หาบแทนเลย นางทนลาบากหาบของหนกั ขา้ มหว้ ย และป่าเขา จนกระทงั่ เสบยี งอาหารหมดลงกลางทาง
ทา้ วพงั คเี หน็ มะเดอ่ื สุกเตม็ ตน้ จงึ ขน้ึ ไปเกบ็ กนิ แทนขา้ ว ฝ่าย นางไอ่ชะเงอ้ คอแหงนหน้าขน้ึ มองทา้ วพงั คผี วั
รกั ใหโ้ ยนลกู มะเดอ่ื ลงไปใหก้ นิ บา้ ง แตท่ า้ วพงั คี กลบั ไมใ่ สใ่ จเน่อื งจากเป็นคนใจแคบ กนิ อมิ่ คนเดยี วแลว้ กล็ ง
จากตน้ มะเดอ่ื เดนิ หนไี ป นางจงึ ขน้ึ เกบ็ กนิ เอง เมอ่ื นางกนิ อมิ่ แลว้ กล็ งมาแตไ่ มพ่ บทา้ วพงั คี จงึ ออกเดนิ ตาม
หาแต่หาเทา่ ไหร่กไ็ มพ่ บ นางมคี วามทกุ ขท์ รมานเป็นอย่างยง่ิ พอเดนิ ทางถงึ ตน้ ไทรรมิ ฝัง่ แมน่ ้า นางจงึ ลง
อาบน้าและดม่ื กนิ จนมคี วามสดชน่ื ขน้ึ มา จงึ ตดั สนิ ใจแลว้ อธษิ ฐานวา่ “ชาตหิ น้าขอใหส้ ามตี ายอยบู่ นกงิ่ ไม้
และอยา่ งไดเ้ ป็นสามี – ภรรยากนั อกี เลย”ดว้ ยแรงอธษิ ฐานของนาง ชาตติ ่อมา “เจา้ ใบ”้ สามจี งึ เกดิ มาเป็น
ทา้ วพงั คี สว่ นเธอเองไดเ้ กดิ มาเป็นนางไอ่ ฝ่ายพระยาขอม เหน็ วา่ นางไอ่ธดิ าสาวผมู้ เี รอื นร่าง และใบหน้าอนั

4

สริ โิ ฉม หาหญงิ ใดในหลา้ มาเปรยี บเทยี บมไิ ด้ ปัจจุบนั เธอกโ็ ตเตม็ สาวแลว้ จงึ มใี บฎกี าแจง้ ไปยงั หวั เมอื งน้อย
ใหญ่ ใหท้ าบงั้ ไฟ มาจดุ แขง่ ขนั กนั ทเ่ี มอื งเอกชะธตี า เพอ่ื จุดถวายพญาแถนผเู้ ป็นใหญ่ในชนั้ ฟ้าบนั ดาลใหฝ้ น
ตกตอ้ งตามฤดกู าล ประการหน่งึ สว่ นอกี ประการหน่งึ หากบงั้ ไฟเมอื งไหนขน้ึ สงู กวา่ คนอ่นื กจ็ ะไดน้ างไอ่
ธดิ าสาวผเู้ ลอโฉมไปเป็นคคู่ รอง

พระยาขอม ไดก้ าหนดวนั ขน้ึ 15 ค่า เดอื นหก เป็นวนั งาน ทาใหเ้ จา้ ชายเมอื งต่างๆทาบงั้ ไฟหมน่ื บงั้
ไฟแสน มาจดุ แขง่ ขนั กนั อยา่ งมากมาย บุญบงั้ ไฟครงั้ นนั้ นบั เป็นงานบญุ ทย่ี ง่ิ ใหญ่มโหฬาร พอถงึ วนั งาน
ผคู้ นกห็ ลงั่ ไหลมาทวั่ ทกุ สารทศิ ทงั้ ยงั มกี ารแขง่ ขนั ตกี ลอง ซง่ึ คนอสี านเรยี กวา่ “เสง็ กอง” กนั อยา่ งครกึ ครน้ื
หนุ่ม - สาวตา่ ง จา่ ยผญา เกย้ี วพาราศกี นั อย่างสนุกสนาน

“บญุ บงั้ ไฟ” ในครงั้ น้ี แมท้ า้ วผาแดงจะไมไ่ ดร้ บั ฎกี าบอกบญุ เชญิ ใหน้ าเอาบงั้ ไฟ ไปรว่ มงานด้วยกต็ าม
แต่พระยาขอมวา่ ทพ่ี อ่ ตา กใ็ หก้ ารตอ้ นรบั ทา้ วผาแดงเป็นอยา่ งดี ฝ่าย ทา้ วพงั คี เจา้ ชายเมอื งบาดาล กอ็ ยาก
มารว่ มงานกบั มนุษย์ เพราะตอ้ งการยลโฉม นางไอ่ เป็นกาลงั และคดิ และวางแผนในใจวา่ บุญบงั้ ไฟครงั้ น้ขี า้
ตอ้ งไปใหไ้ ด้ แมพ้ อ่ ขา้ จะทดั ทานอยา่ งไรกต็ าม จากนนั้ กพ็ าไพร่พลสว่ นหน่งึ ออกเดนิ ทางขน้ึ มาเมอื งมนุษย์
กอ่ นโผลข่ น้ึ เมอื งเอกชะธตี าของพระยาขอม ผเู้ ป็นใหญ่ ทา้ วพงั คกี พ็ าบรวิ ารแปลงร่างเป็นมนุษยบ์ า้ ง สตั ว์
บา้ ง สว่ นทา้ วพงั คี ไดแ้ ปลงรา่ งเป็น กระรอกเผอื ก ซง่ึ ชาวอสี านเรยี กวา่ กะฮอกดอ่ น ไดอ้ อกตดิ ตามลอบชม
โฉมนางไอ่ ในขบวนแหข่ อง พระยาขอม เจา้ เมอื งไปอยา่ งหลงไหลในความงามของนาง

การจดุ บงั้ ไฟแขง่ ขนั เป็นไปอยา่ งสนุกสนาน ทุกคนใจจดจอ่ อยากรวู้ า่ บงั้ ไฟเจา้ ชายเมอื งไหนชนะและ
ได้ นางไอ่ ไปครอง ซง่ึ การจุดบงั้ ไฟครงั้ นนั้ ทา้ วผาแดง และ พระยาขอม มเี ดมิ พนั กนั วา่ ถา้ บงั้ ไฟทา้ วผา
แดง ชนะบงั้ ไฟ พระยาขอม แลว้ กจ็ ะยกนางไอธ่ ดิ าสาวใหไ้ ปเป็นคคู่ รอง

ผลปรากฎวา่ บงั้ ไฟของพระยาขอมไม่ขน้ึ จากหา้ ง ซง่ึ คนอสี านเรยี กวา่ “ซุ” สว่ นของทา้ วผาแดง แตก
(ระเบดิ ) คาหา้ ง คงมแี ตบ่ งั้ ไฟของ “พระยาฟ้าแดด” เมอื งฟ้าแดดสงู ยาง และของ “พระยาเซยี งเหยี น” แห่ง
เมอื งเซยี งเหยี นเทา่ นนั้ ทข่ี น้ึ สทู่ อ้ งฟ้านานถงึ 3 วนั 3 คนื จงึ ตกลงมา แต่พระยาทงั้ สองนนั้ เป็นอาของนางไอ่
เธอจงึ ไม่ตกเป็นคคู่ รองของใคร

เมอ่ื บญุ บงั้ ไฟ เสรจ็ สน้ิ ลง ทา้ วผาแดงและทา้ วพงั คี ตา่ งฝ่ายตา่ งกลบั บา้ นเมอื งของตน แตใ่ นทส่ี ดุ ทา้ ว
พงั คกี ท็ นอยบู่ า้ นเมอื งแห่งตนไม่ได้ เพราะหลงไหลในสริ โิ ฉมอนั งดงามของนางไอ่ จงึ พาบรวิ ารยอ้ นขน้ึ มายงั
เมอื งเอกชะธตี าอกี โดยแปลงรา่ งเป็นกระรอกเผอื กอยา่ งเดมิ สว่ นทค่ี อแขวนกระดงิ่ ทอง ไปเกาะอยบู่ นกงิ่ ไม้
ใกลห้ น้าต่างหอ้ งนอนของนาง เมอ่ื เสยี งกระดงิ่ ทองดงั กงั วาลขน้ึ นางไอไ่ ดย้ นิ กเ็ กดิ ความสงสยั จงึ เปิด
หน้าต่างออกไปดเู หน็ กระรอกเผอื กวง่ิ และเตน้ ไปเกาะกงิ่ นนั้ กง่ิ น้ดี ว้ ยทา่ ทางน่ารกั น่าเอน็ ดู นางกเ็ กดิ ความ
พอใจอยากไดข้ น้ึ มาจงึ สงั่ ใหน้ ายพรานฝีมอื ดอี อกตดิ ตามจบั กระรอกเผอื กใหไ้ ด้ แต่จนแลว้ จนรอดนายพราน

5

กจ็ บั ไมไ่ ด้ เพราะความวอ่ งไว ของกระรอกเผอื กตนนนั้ นางจงึ เกดิ ความไมพ่ อใจขน้ึ มาแทนทแ่ี ละสงั่ ให้
นายพรานจบั ใหไ้ ด้ ไมว่ า่ จะจบั เป็นหรอื จบั ตาย นายพรานออกตดิ ตามกระรอกเผอื กเรม่ิ ตงั้ แตบ่ า้ นพนั ดอน
บา้ นน้าฆอ้ ง กไ็ ม่มโี อกาสจบั กระรอกเผอื กเสยี ที จงึ ไลต่ ดิ ตามมาถงึ บา้ นนาแบก บา้ นเหล่าหมากบา้ บา้ น
เหลา่ แชแลหนองแวง บา้ นเหลา่ ใหญ่ บา้ นเมอื งพรกึ บา้ นคอนสาย บา้ นม่วง กจ็ บั ยงั ไมไ่ ด้ ในทส่ี ดุ ผลกรรม
แตช่ าตปิ างก่อนตามมาทนั เมอ่ื กระรอกเผอื กตวั น้อยหนนี ายพรานมาถงึ ตน้ มะเดอ่ื ทม่ี ผี ลสกุ เตม็ ตน้ เจา้
กระรอกน้อยกก็ ม้ หน้ากม้ ตากดั กนิ ลกู มะเดอ่ื ดว้ ยความหวิ โหย นายพรานไลต่ ามมาทนั กเ็ กดิ ความโมโหทจ่ี บั
เป็นไม่ได้ จงึ ตดั สนิ ใจจบั ตาย ดว้ ยการใชห้ น้าไมอ้ าบยาพษิ ยงิ ถกู รา่ งเจา้ กระรอกเผอื กเตม็ รกั กระรอกเผอื ก
หรอื ทา้ วพงั ครี ตู้ วั ดวี า่ ตอ้ งตายแน่ ๆ จงึ สงั่ ใหบ้ รวิ ารกลบั เมอื งบาดาลเพอ่ื นาเอาความไปเล่าใหบ้ ดิ าทราบ
และกอ่ นจะสน้ิ ใจทา้ วพงั คี กแ็ สดงอทิ ธฤิ ทธิ ์โดยรา่ ยมนตอ์ ธษิ ฐานวา่ “ขอใหเ้ น้อื ของตนมมี ากมาย 8,000
เล่มเกวยี น มากพอเลย้ี งผคู้ นไดท้ งั้ เมอื งอยา่ งทวั่ ถงึ ” เมอ่ื กระรอกเผอื กสน้ิ ใจตาย นายพรานกบั พวก "นกั ลา่ "
ฝีมอื ฉกาจ กน็ าเอารา่ งของกระรอกเผอื กไปชาแหละเอาเน้อื ทบ่ี า้ นเชยี งแหว เมอ่ื นายพรานปาดเอาเน้อื แบ่ง
ใหผ้ คู้ นทงั้ บา้ นใกลบ้ า้ นไกลไดก้ นิ กนั ปรากฏวา่ เน้อื ของกระรอกน้อยกเ็ พมิ่ ขน้ึ มาอยา่ งทวคี นู ผคู้ นในเมอื ง
ต่างพากนั กนิ เน้อื กระรอกอยา่ งอม่ิ หมพี มี นั ยกเวน้ ผคู้ นทบ่ี า้ นดอนแม่หมา้ ยไม่มผี วั ซง่ึ อยกู่ ลางทงุ่ หนองหาน
เทา่ นนั้ ทพ่ี วกพรานไมไ่ ดแ้ บง่ ปันใหก้ นิ

ฝ่ายบรวิ ารทา้ วพงั คี เมอ่ื กลบั ถงึ เมอื งบาดาล กเ็ ล่าเหตกุ ารณ์ทา้ วพงั คลี กู ชายถกู นายพรานฆา่ ตายให้
พญานาคราชผเู้ ป็นบดิ าฟัง บดิ าทา้ วพงั คกี เ็ กดิ ความกรว้ิ โกรธโกรธา สงั่ จดั บรวิ ารเป็นรว้ิ ขบวนกาลงั ยกพล
โยธาทพั ขน้ึ ไปอาละวาดเมอื งพระยาขอมถล่มทลายใหห้ ายแคน้ พรอ้ มประกาศกอ้ งวา่ "ใครกนิ เน้อื ลกู พงั คี
ของขา้ พวกมงึ อย่าไวช้ วี ติ "พญานาคพาบรวิ ารออกอาละวาดไปทวั่ แดนเมอื งเอกชะธตี า เสยี งดงั ครนื ๆ ฆา่
ผคู้ นตายไปอยา่ งมากมายสดุ คณานบั แผน่ ดนิ เมอื งพระยาขอมกล็ ม่ ทลายลงเป็นหนองหานตน้ ลาน้าปาว
สว่ นบา้ นดอนแกว้ หรอื ดอนแมห่ มา้ ยแห่งเดยี วทผ่ี คู้ นไม่ไดก้ นิ เน้อื ทา้ วพงั คี จงึ ไม่ไดล้ ม่ ทลายลง ดงั ทเ่ี หน็ ใน
ปัจจบุ นั ขณะทบ่ี า้ นเมอื งกาลงั ล่มทลายเพราะอทิ ธฤิ ทธพิ ญานาคศรสี ทุ โธอยนู่ นั้ ทา้ วผาแดงกข็ ม่ี า้ “บกั สาม”
เหยาะยา่ งมุ่งหน้าไปหานางไอ่ ทา้ วผาแดงเหน็ นาคเตม็ ไปหมดและไดเ้ ลา่ เรอ่ื งทพ่ี บเหน็ ใหน้ างฟัง นาง
กลบั ไมส่ นใจแต่ไดท้ าอาหารทม่ี กี ลนิ่ หอมหวลเป็นพเิ ศษมาใหท้ า้ วผาแดงรบั ประทาน ทา้ วผาแดงจงึ ถามวา่
เน้อื อะไรจงึ หอมนกั กไ็ ดร้ บั คาตอบจากนางวา่ “เน้อื กระรอก ถูกนายพรานยงิ ตายนามาให”้ เทา่ นนั้ เอง ทา้ ว
ผาแดงกท็ ราบในทนั ทวี า่ เป็นเน้อื ของทา้ วพงั คลี กู ชายเจา้ พอ่ ศรสี ทุ โธเจา้ เมอื งบาดาล จงึ ไม่ยอมกนิ อาหาร
"ตอ้ งหา้ ม" ทน่ี างยกมาให้ พอตกตอนกลางคนื ผคู้ นกาลงั หลบั สนิท เหตุการณ์รา้ ยกไ็ ดเ้ กดิ ขน้ึ เสยี งครนื ๆ
แผน่ ดนิ ถลม่ ดงั มาแต่ไกล ทา้ วผาแดงกร็ ใู้ นทนั ทวี า่ เป็นการกระทาของพญานาค จงึ ควา้ รา่ งนางไอ่ขน้ึ หลงั มา้
บกั สามควบหนีออกจากเมอื งอยา่ งสุดฝีเทา้ เพอ่ื ใหพ้ น้ ภยั แตน่ างไอไ่ ดก้ นิ เน้อื กระรอกกบั ชาวเมอื งดว้ ย
แมว้ า่ ทา้ วผาแดงจะควบมา้ คชู่ พี ไปทางไหน นาคกด็ าดนิ ตดิ ตาม แผน่ ดนิ กถ็ ลม่ ทลายไปดว้ ย ทา้ วผาแดง

6

ควบมา้ มุ่งไปภพู านน้อยตน้ ลาหว้ ยสามพาดเพอ่ื หนีไปยงั เมอื งผาพง พญานาคกต็ ดิ ตามอยา่ งไม่ลดละและ
แปลงรา่ งเป็นขอนไมย้ างขนาดยกั ษ์ขวางเสน้ ทางไว้ มา้ บกั สามกก็ ระโดดขา้ มอยา่ งสดุ ฤทธิ ์สองขาหน้าขา้ ม
ขอนไมไ้ ปได้ แต่สองขาหลงั คขู้ น้ึ มาไมข่ า้ ม จงึ ทาใหม้ า้ เสยี หลกั ลม้ พงั พาบลงอวยั วะเพศของมา้ ไปกระแทก
กบั ภพู านน้อย เป็นรอ่ งลกึ ลงไปและกลายเป็นตน้ ลาหว้ ยสามพาดมาตงั้ แต่บดั นนั้ ในทส่ี ดุ นางไอก่ ถ็ ูก
พญานาคใชห้ างฟาดตกลงจากหลงั มา้ และจมลงในน้าตายไปต่อหน้าทา้ วผาแดง ดว้ ยเหตสุ ดุ วสิ ยั ทจ่ี ะชว่ ย
นางเอาไวไ้ ด้ เมอ่ื ทา้ วผาแดงกลบั ถงึ เมอื งผาพง กค็ ดิ ถงึ นางไอ่ เมยี รกั ขา้ วปลาไมก่ นิ ร่างกายผ่ายผอม เกดิ
ลม้ ป่วยลงและตรอมใจตายตามนางไปในทส่ี ดุ

เมอ่ื ทา้ วผาแดงตายเป็นผี กย็ งั มคี วามอาฆาตเคยี ดแคน้ พญานาคอยไู่ ม่วาย พอไดโ้ อกาสเหมาะผผี าแดง
กเ็ ตรยี มไพรพ่ ลเดนิ ทพั ผไี ปรบกบั พวกพญานาคใหห้ ายแคน้ บรวิ ารผที า้ วผาแดงมเี ป็นแสน ๆ เดนิ เทา้ เสยี ง
ดงั อกึ ทกึ ปานแผน่ ดนิ จะถลม่ เขา้ รายลอ้ มเมอื งพญานาคเอาไวท้ กุ ดา้ น ตา่ งฝ่ายตา่ งใชอ้ ทิ ธฤิ ทธริ ์ บกนั นานถงึ
7 วนั 7 คนื ไม่มใี ครแพใ้ ครชนะ ฝ่ายเจา้ พอ่ ศรสี ทุ โธ เจา้ เมอื งบาดาลซ่งึ แกช่ ราภาพมากแลว้ กไ็ มอ่ ยากกอ่
กรรมกอ่ เวร เพราะตอ้ งการไปเกดิ ในแผน่ ดนิ พระศรอี ารยิ เมตตรยั อกี จงึ ไปหาทา้ วเวสสวุ ณั ผเู้ ป็นใหญ่ใหม้ า
ตดั สนิ ความ ทา้ วเวสสวุ ณั จงึ เรยี กทงั้ สองฝ่ายมาโดยใหท้ งั้ สองฝ่ายเลา่ เรอ่ื งทเ่ี กดิ ขน้ึ ใหท้ ราบ ทา้ วเวสสวุ ณั
จงึ บอกวา่ เรอ่ื งทเ่ี กดิ ขน้ึ นนั้ มนั เป็นผลของ “บพุ กรรม” หรอื กรรมเก่าแต่ชาตปิ างกอ่ นทต่ี ามมาในชาตนิ ้ี และ
ทงั้ สองฝ่ายกม็ เี หตผุ ลกลา้ กง่ึ กนั จงึ ใหท้ งั้ สองเลกิ ลาไม่ตอ้ งเขน่ ฆา่ กนั อกี ขอใหม้ เี มตตาต่อกนั และใหท้ งั้ สอง
ฝ่ายรกั ษาศลี หา้ ปฏบิ ตั ธิ รรม และใหม้ ขี นั ตธิ รรม ตอ่ ไป ทา้ วผาแดง และพญานาคไดฟ้ ังคาสงั่ สอนของทา้ ว
เวสสวุ ณั กก็ ลบั มสี ติ เขา้ ใจในเหตุและผลตา่ งฝ่ายต่างอนุโมทนา สาธกุ าร เหตุการณ์รา้ ยจงึ ยตุ ลิ งดว้ ยความ
เขา้ ใจ มกี ารใหอ้ ภยั กนั ในทส่ี ดุ

7

บทประพนั ธ์

ความเกิดเป็ นทุกข์
เป็นเวรตอ้ งของบาปางกอ่ น แตท่ อ่ นทา้ วบาบา่ วภงั คี
เอาชาตมิ เี กดิ เป็นคนใบ้ โดนนานไดห้ ลายปีจนใหญ่
บาบา่ วใบบ้ เ่ คยเวา้ ตอ่ คน ความจนไฮเ้ ขญ็ ใจทกุ ขย์ าก
ลาบากแทบ้ าบ่าวทุกวนั คดิ โศกกลนั้ ดนั้ ดุ่งเดนิ หา
พลอยมารดาพอ่ คงิ ไกลบา้ น บาคานทา้ วเอาตนลดั ลว่ ง
ขา้ มโคกกวา้ งเดนิ ดนั้ ผเู้ ดยี ว เทย่ี วทางเขา้ บุดงเดนิ ป่า

ในกาพยเ์ ซง้ิ บงั้ ไฟผาแดงนางไอ่ ทา้ วภงั คใี นอดตี ชาตมิ คี วามเกดิ เป็นทุกขก์ วา่ คนทงั้ ปวงประการ
หน่งึ คอื เกดิ เป็นคนใบ้ ใครถามหรอื พดู ดว้ ยกไ็ มร่ เู้ รอ่ื ง “ฮแู้ ต่ทอ่ ชห้ี น้าชห้ี ลงั จกั บอกหยงั บม่ ไี ผฮ”ู้ เกดิ
เป็นใบน้ บั วา่ ทกุ ขห์ นกั แลว้ ยงั ยากไรล้ าบากแสนเขญ็ ตอ้ งจากบา้ นทอ่ งไปในป่าคนเดยี ว เทย่ี วหาขอทาน
ตามบา้ นคน
ความแก่เป็นทกุ ข์

ทา้ วผาแดงเองกต็ ระหนกั ถงึ ความจรงิ ขอ้ น้ี เพราะเมอ่ื คราวทท่ี า้ วผาแดงพบนางไอค่ รงั้ แรก นาง
ไอไ่ ดถ้ ามสารทุกขส์ กุ ดบิ ของบคุ คลตา่ งๆ ทา้ วผาแดงกไ็ ดต้ อบไปวา่

สว่ นวา่ พว่ี า่ น้องทงั้ หลาย ยงั สบายบเ่ จบ็ บ่ไข้
บา้ นน้อยใหญ่สผู่ สู้ คู่ น ตลอดจนองคพ์ อ่ เป็นเจา้
ผเู้ ป็นเหงา้ คุณแมก่ ด็ ี เพน่ิ นนั้ มคี วามสขุ ราบรน่ื
อนั อ่นื อ่นื สอู่ ยา่ งสแู่ นว ผเู้ ป็นแถวเครอื พงศว์ งศว์ าด
ผเู้ ป็นญาตขิ องพท่ี งั้ หลาย สขุ สบายบม่ คี วามเดอื ดฮอ้ น
ถงึ แมว้ า่ ทา้ วผาแดงจะตอบนางไอว่ า่ ญาตพิ น่ี ้องทกุ คนสบายดไี มม่ ใี ครเจบ็ ไขไ้ ดป้ ่วย ไมว่ า่ เดก็
หรอื ผใู้ หญ่ ไม่วา่ พอ่ หรอื แม่ หรอื แมแ้ ตว่ งศว์ านวา่ นเครอื คนอน่ื ๆ ตอนน้กี ย็ งั สบายดี คาตอบของผาแดง

8

สะทอ้ นใหเ้ หน็ วา่ ทงั้ เดก็ และผใู้ หญท่ กุ คนสามารถเป็นทกุ ขจ์ ากความแกห่ รอื ความร่วงโรยของสงั ขารได้
ทงั้ นนั้ ความทกุ ขจ์ าก

ความแกค่ อื ความเจบ็ ไขไ้ ดป้ ่วย แมว้ า่ ทา้ วผาแดงจะบอกวา่ ทกุ คนมคี วามสขุ สบายดแี ต่ความสขุ นนั้ ก็
เป็นเพยี งความสขุ ภายนอก มใิ ชค่ วามสขุ ภายในจติ ใจ ทา้ วผาแดงเองแมย้ งั เป็นหนุ่มน้อยรปู งาม คน
ทวั่ ไปมองวา่ ยงั หนุ่มแน่น คงไมม่ คี วามทุกขแ์ ต่ความจรงิ แลว้ ทา้ วผาแดงกท็ ุกขใ์ จเพราะวยั หนุ่ม จงึ ตอ้ ง
มุ่งหน้ามาหานางไอ่เพราะอยากไดน้ างไอเ่ ป็นคคู่ รอง “อยากฮว่ มคงิ นอนเตยี งเฮยี งคู่ หากสอิ ยเู่ ป็นผวั
เป็นเมยี บพ่ อเสยี แฮงเดนิ ขา้ มป่า บเ่ สยี ทา่ ทไ่ี ดเ้ ดนิ จร ขา้ มดงดอนหลายวนั หลายมอ้ื ” ความแก่ในวยั หนุ่ม
นาความทกุ ขม์ าใหท้ า้ วผาแดง ทาใหท้ า้ วผาแดงตอ้ งขม่ี า้ บุกป่าฝ่าดงเพอ่ื มาพบนางไอ่ ตอ้ งลาบากรอน
แรมหลายวนั หลายคนื อยกู่ ลางป่า เชน่ น้จี ะไม่กลา่ วว่า ความแกเ่ ป็นทุกขไ์ ดอ้ ยา่ งไร

ความเจบ็ เป็นทุกข์
ลกู ศรลว่ิ ปักใสห่ วั อก ภงั คตี กลงจากปลายไม้

ตกลงใสต่ ามงา่ ตามแหน ลกู ศรแทงหวั ใจสขิ าด

มรณาตบาดน้ลี ะนอ ปวดพอพอปานอกสแิ ตก

ปานสแิ หวกออกเป็นสองทาง ภงั คคี รางเจบ็ หลายอุบาทว์

แลว้ จงึ ฟาดลงฮอดขด้ี นิ ภงั ควี นิ ไปมว้ ยละแมง่

ความเจบ็ กเ็ ป็นอาการของทุกขอ์ กี อยา่ งหน่งึ ของมนุษยท์ เ่ี วยี นวา่ ยอยใู่ นวฏั สงสาร ในเรอ่ื งผาแดง
นางไอ่ ทา้ วภงั คถี ูกนายธนูเอาหน้าไมย้ งิ ถูกอก เจบ็ ปวดทรมานแสนสาหสั ก่อนจะขาดใจตาย

ความตายเป็นทกุ ข์

ภงั คบี าจงึ คดิ ฮอดแม่ ผเู้ ผอ่ื แผเ่ มตตาการุญ

ผมู้ คี ณุ ยกไวเ้ หนอื เกลา้ ผเู้ พนิ่ เฝ้าแต่ไหนแตไ่ ร

อนั ใดใดเพยี รอปุ ัฏฐาก ผลู้ าบากเชด็ กน้ เชด็ กอย

ใหเ้ จา้ คอ่ ยอยอู่ ย่าโศกเศรา้ ผเู้ ป็นเจา้ คณุ พอ่ คอื กนั

ใหส้ ุขสนั ตค์ อู่ นั คอู่ ยา่ ง โรคต่างตา่ งอยา่ ไดบ้ ฑี า

9

ความตายไมไ่ ดท้ าใหท้ ุกข์ แต่อาการกอ่ นตายต่างหากทท่ี าใหท้ ุกข์ ทงั้ อาการทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั กาย
และอาการทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั ใจกอ่ นรวู้ า่ กาลงั จะตายกอ่ ใหเ้ กดิ ความทุกขไ์ ด้ เมอ่ื ทา้ วภงั ครี ตู้ วั วา่ กาลงั จะตาย
นอกจากความเจบ็ ในกายทแ่ี สนทุกขเวทนาแลว้ ทา้ วภงั คยี งั มคี วามทกุ ขท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ในใจ

อยากได้ไม่ได้เป็ นทุกข์

พวกหลานน้อยทงั้ หมอู่ งคอ์ าว พากนั ทวงเอาของเอาค่า

ทไ่ี ดว้ า่ สสิ สู้ ลิ ง ทไ่ี ดป้ ลงพนนั กนั ไว้

ฮบี มาใหเ้ ดยี๋ วน้ีอยา่ นาน พวกลกู หลานสไิ ดก้ ลบั บา้ น
…………………………………………………………………………

อาวหลานคอ่ ยพดู เสยี ดพดู แทง จงึ แถลงวาจาต่อพ่ี

คดิ ถว้ นถแ่ี ลว้ จงึ จาไป เป็นจงั ใดสใิ หห้ รอื บ่

ความทุกขท์ เ่ี กดิ จากความอยากไดแ้ ลว้ ไมไ่ ดข้ องทา้ วเซยี งเหยี นและหลานสแี กว้ นอกจากทาให้
จติ ใจเป็นทกุ ขเ์ ศรา้ หมองแลว้ ยงั เป็นกเิ ลสคอื ต้นเหตทุ าใหเ้ กดิ การกระทากรรมบาป ไดแ้ ก่ การพดู จา
เสยี ดแทงเยาะหยนั พดู ใหพ้ ระยาขอมรสู้ กึ อบั อายและเสอ่ื มเสยี เกยี รตคิ วามเป็นกษตั รยิ ์ ซง่ึ ตามความ
เชอ่ื ของชาวพทุ ธนนั้ การพดู จาสอ่ เสยี ด ใชค้ าพดู เสยี ดแทงใหผ้ อู้ ่นื อบั อาย เมอ่ื ตายไปแลว้ ย่อมไปเกดิ ใน
แดน นิรยภมู ิ เพอ่ื รบั ผลแหง่ วบิ ากกรรมทไ่ี ดเ้ คยกระทาไว้

จากสิง่ ทีร่ กั เป็นทกุ ข์
สว่ นวา่ องคผ์ าแดงทา่ นทา้ ว บาจงึ จา้ วไปฮอดนคร

คดิ สะออนนานางน้อยนาถ ใจสขิ าดคดิ ฮ่าคดิ ฮอน

แม่นสนิ อนหรอื วา่ สนิ งั่ แสนอกุ องั่ บเ่ ป็นตากนิ

เป็นวนิ วนิ ลา้ ลา้ หล่อยหลอ่ ย นบั มอ้ื ค่อยอดิ ลา้ เตม็ ที

เหน็ ชวี สี มิ รณาต ใจสขิ าดเพราะคดิ ฮอดนาง

เมอ่ื ครงั้ ทน่ี างไอ่ถกู นาคเกย้ี วลงสเู่ มอื งบาดาล เหตเุ พราะไดฆ้ า่ ภงั คที า้ วผาแดงหนเี อาตวั รอดได้ ข่ี
มา้ สามศกั ดทิ ์ ะยานสเู่ มอื งผาโพงนครใหญ่ แมจ้ ะรอดตายจากเมอื งเอกชะทตี าถลม่ ในคราวนนั้ แต่การ
พลดั พรากจากนางไอแ่ ละความคดิ ถงึ นางอนั เป็นทร่ี กั กท็ าใหท้ า้ วผาแดงเจยี นจะขาดใจตายใหไ้ ด้

10

น้อยนาถหลา้ ตนบ่าวผาแดง นอนตะแคงจวนใจสขิ าด

เพราะน้อยนาถนางไอห่ นไี กล ผเู้ อาไปแมน่ ฝงู พวกนาค

เอาหนีจากผขู้ า้ อาลยั คนั ตายไปสนิ าไปสู้

ขอใหผ้ อู้ ยเู่ กลา้ แลมอง นาปกครองใหไ้ ดส้ มมาด

แลว้ ใจขาดดบั ขนั ธค์ รรไล วญิ ญาณไปเขา้ สงิ รปู อ่นื

นางไอ่คา เป็นทกุ ขย์ งิ่ นกั ทุกขเ์ พราะเอาจติ ไปจบั อยกู่ บั อนิจจงั คอื ความไม่เทย่ี ง มพี บยอ่ มมจี าก
มรี กั ยอ่ มมที กุ ข์ สงิ่ น้คี อื ความจรงิ อนั เป็นทุกขข์ องวถิ โี ลก ความคดิ ถงึ ความทกุ ข์ และความตรอมใจทวี
ขน้ึ เรอ่ื ยๆ จนในทส่ี ดุ ทา้ วผาแดงกส็ น้ิ ใจตายเพราะความทขุ อ์ นั เกดิ จากสง่ิ ทร่ี กั

ความเจบ็ แค้นเป็นทุกข์

ผวั ไดป้ ละปลอ่ ยไวก้ ลางป่า แลว้ นางวา่ คาอธษิ ฐาน

ใหเ้ ป็นมารนาจาผวั แกว้ บ่ใหแ้ ลว้ ใหท้ กุ ขใ์ หจ้ น

ใหก้ งั วลคอื นางคราวน้ี ทุกทุกทค่ี ราวไหนกต็ าย

พอนางผายวาจาแลว้ กราบ ไปตามบาปในป่าในไพร

จงึ บรรลยั แลว้ เอากาเนดิ จงึ มาเกดิ นาพระยาขอม
ความเจบ็ แคน้ ของนางไอท่ ผ่ี กู ใจอาฆาตนายใบใ้ นอดตี ชาตนิ อกจากจะทาใหเ้ ป็นทุกขใ์ นขณะนนั้
แลว้ ความเจบ็ แคน้ และแรงอาฆาตจากคาอธษิ ฐานยงั เป็นบว่ งกรรมใหน้ างไอแ่ ละนายใบห้ รอื ภงั คใี นชาติ
ต่อมา มเี หตตุ อ้ งเกดิ มาชดใชก้ รรมรว่ มกนั อกี ครงั้ ทา้ วภงั คตี อ้ งถกู นางไอ่สงั่ นายธนูฆา่ บนปลายไม้ นาง
ไอ่กต็ อ้ งมาสน้ิ ใจเพราะถูกนาคเกย้ี วลงสเู่ มอื งบาดาล เมอื งเอกชะทตี ากต็ อ้ งลม่ กลายเป็นวงั น้า ไพรพ่ ล
ตอ้ งลม้ ตายเพราะความเจบ็ แคน้ ของนางไอ่นนั่ เอง

สงั ขารเป็นทกุ ข์

เพน่ิ ใจดใี หท้ านบาบ่าว เพน่ิ ถามขา่ วบา้ นถน่ิ เคหา

สว่ นทางบาบฮ่ ปู้ ากตอ่ ฮแู้ ตท่ อ่ ชห้ี น้าชห้ี ลงั

จกั บอกหยงั บม่ ไี ผฮู้ จกั วา่ อยบู่ า้ นถน่ิ ดนิ ใด

จงึ เอาไปเลย้ี งไวเ้ ป็นลกู เพน่ิ คดิ ถกู สงสารเมตตา

11

ในวรรณกรรมเรอ่ื งผาแดงนางไอ่ ทา้ วภงั คใี นอดตี ชาตเิ กดิ มาพรอ้ มกบั ความไมบ่ รบิ รู ณ์ของ
สงั ขาร คอื เป็นใบ้ ใครจะถามหรอื พดู ดว้ ยอยา่ งไรกโ็ ตต้ อบไมไ่ ด้

ความสขุ

พอพระบาทนาคใหญ่สทุ โธ ไดฟ้ ังโสเสนามาบอก

ปานเอาหอกมาแดกมาตา ลาวคดิ นาลกู ชายเหลอื โพด

บ่มโี ทษอนั ใดจกั ทาง เขานนั้ วางชวี าลกู หลา่

กกู ซ็ ่าฤทธเิ ์ดชพอไป แม่นจงั่ ใดกบู ใ่ หแ้ ลว้

มนั เป็นแป้วหวั อกหวั ใจ กสู ไิ ปแกม้ อื สมเคยี ด

ไปบงั เบยี ดมนุษยเ์ มอื งคน สเู้ อาจนหวั เดด็ หวั ขาด

ใหป้ ราสาทมนั ลม่ มนั พงั แลว้ กย็ งั แมค่ งิ บาบ่าว

ไดย้ นิ ขา่ วเขาฆา่ ลกู ชาย พอปานตายสลบเกลอื กกลง้ิ

มดิ อง้ิ ตง้ิ บ่หนั ฮอดใจ เขาจงึ ไปเอาน้ามาเป่า

ลาวจงึ เลา่ มสี ตคิ นื ลาวจงั่ มนื ตาขน้ึ จกั หน่อย

ความรกั ของทา้ วศรสี ทุ โธทม่ี อี ย่างทว่ มทน้ ต่อภงั คที าใหท้ า้ วศรสี ทุ โธเป็นทุกขใ์ จอยา่ งยง่ิ ยง่ิ รกั
มาก ยง่ิ ทกุ ขม์ าก จนเปลย่ี นความทกุ ขเ์ ป็นความอาฆาตเคยี ดแคน้ นาความหายนะไปสเู่ มอื งเอกชะทตี า
หรอื อาจกลา่ วไดว้ า่ ความรกั ของบดิ าทม่ี ตี อ่ บตุ รเพอ่ื ปกป้องบตุ รโดยมไิ ดพ้ จิ ารณาถงึ ความเดอื ดรอ้ นท่ี
ตนจะกระทาต่อผอู้ น่ื นนั้ ยอ่ มนาไปสคู่ วามกุ ขท์ งั้ ของตนเองและผอู้ น่ื สว่ นความรกั ของแมท่ ม่ี ตี ่อทา้ วภงั คี
เองกไ็ มไ่ ดต้ ่างไปจากทา้ วศรสี ทุ โธ เมอ่ื แมข่ องทา้ วภงั คที ราบวา่ ลกู ชายถูกฆา่ ตาย กเ็ สยี ใจเป็นทกุ ข์
หนกั ถงึ กบั เป็นลมสน้ิ สตลิ งทนั ที เหตทุ เ่ี ป็นเชน่ น้เี พราะความรกั มใิ ชค่ วามสขุ ทแ่ี ทจ้ รงิ นนั่ เอง

ความโลภ

อาวหลานคอ่ ยพดู เสยี ดพดู แทง จงึ แถลงวาจาต่อพ่ี

คดิ ถว้ นถแ่ี ลว้ จงึ จาไป เป็นจงั่ ใดสใิ หห้ รอื บ่

12

ของทต่ี อ่ หรอื ของพนนั ทว่ี า่ กนั หวั ทคี รงั้ แรก
ฮบี มาแจกคนั เวา้ มสี ตั ย์ อย่าไดข้ ดั ลกู หลานมนั ชา้
เอามาสาอย่าไดข้ นื ขดั เป็นกษตั รยิ เ์ วา้ ใหม้ นั แม่น
ใหม้ แี ก่นความเวา้ ความจา เป็นพระยาอยา่ ตวั ๋ อยา่ หลอก
คนั เวา้ ออกแลว้ ใหท้ าตาม ตรงต่อยามเวลาวา่ ไว้
ฝงู พวกไพรจ่ งั่ นบั จงั่ ถอื จงั่ สลิ อื ยศฐาเฮอื งฮงุ่
ชอ่ื เสยี งพงุ่ คนยา้ นคนกลวั สมิ าตวั ๋ กนั เลน่ ซ่อื ซ่อื
ไผสจิ อ่ื นบั หน้าถอื ตา เป็นพระยาบ่ทาตามซอ่ื
สไิ ดจ้ อ่ื จาไวภ้ ายหลงั เฮด็ ใหช้ งั ขต้ี าขห้ี น้า

ความโกรธ สหายแกว้ จงึ คดิ โกรธา ปันซน้ี มาแต่เลก็ แต่น้อย
ความหลง ตวั ของขอ้ ยจงึ วา่ บค่ วร บส่ งวนเอาไวเ้ ป็นเสย่ี ว
อยเู่ ปลย่ี วเปลย่ี วบต่ อ้ งอาศยั โตสไิ ปทางใดกะซ่าง
ไปใหห้ า่ งบ่ตอ้ งมาวน ใหเ้ อาตนหนีไปเดยี๋ วน้ี
คนั อยนู่ ้มี นั เกดิ โทโส คนั แม่นโตสริ บบ่ยา้ น
เฮาเคยผา่ นเรอ่ื งศกึ สงคราม เฮาบข่ ามโตทอ่ เลบ็ กอ้ ย
ไผกป็ าดเอาอย่างเตม็ ใจ น่าเหลอื ใจแตพ่ วกแม่ฮา้ ง
พวกน้ีต่างแม่หมา้ ยคอื กนั บ่มอี นั สไิ ดน้ าหมู่
เพน่ิ นนั้ ขคู่ นบ่เอาการณ์ บ่ชว่ ยงานการหลวงการเจา้
เมยี เปล่าเปล่าเพน่ิ บ่ใหก้ นิ ซน้ี เตม็ ดนิ บใ่ หพ้ อตอ่ นามหลง

ไผกป็ าดเอาอยา่ งเตม็ ใจ น่าเหลอื ใจแต่พวกแมฮ่ า้ ง

13

พวกน้ตี า่ งแมห่ มา้ ยคอื กนั บม่ อี นั สไิ ดน้ าหมู่
เพน่ิ นนั้ ขคู่ นบเ่ อาการณ์ บช่ ว่ ยงานการหลวงการเจา้
เมยี เปล่าเปล่าเพน่ิ บ่ใหก้ นิ ซน้ี เตม็ ดนิ บใ่ หพ้ อต่อน

ตวั ละคร /วิเครำะหต์ วั ละคร

ตวั ละครหลกั
1.ทา้ วผาแดง
เจา้ ชายเมอื งผาโพง เป็นชายทม่ี รี ปู รา่ งสงา่ งาม องอาจ ผง่ึ ผาย เป็นทต่ี อ้ งตาตอ้ งใจของหญงิ ท่ี

พบเหน็ มชี าตเิ ป็นมนุษย์
2.นางไอ่
เป็นธดิ าของพระยาขอมแหง่ เมอื งเอกซะทตี า เป็นหญงิ ทม่ี รี ปู รา่ งหน้าตางดงาม ซง่ึ จะหาสาว

งามนางใดในสามภพมาเทยี บมไิ ด้
3.ทา้ วพงั คี
ลกู ชายพญาศรสี ทุ โธ พญานาคผคู้ รองเมอื งบาดาล กเ็ ป็นอกี ตนหน่งึ ทม่ี ี ความไฝ่ฝันอยากชม

ศริ โิ ฉมของนางไอ่ ทงั้ น้กี เ็ พราะเป็นเวรกรรมในอดตี ชาตนิ นั้ บนั ดาลใหเ้ ป็นไป
ตวั ละครรอง

1.ทา้ วสทุ โธนาค
เป็นพญานาคแหง่ เมอื งบาดาล เป็นพอ่ ทม่ี คี วามรกั ลกู มาก เวลาโมโหหรอื โกรธจะน่ากลวั
2.พระยาขอม
เป็นกษตั รยิ ค์ รองเมอื งเอกซะฑตี า เป็นพระบดิ าทม่ี คี วามรกั ลกู มาก

14

เอกสำรอ้ำงอิง

ทองพลู พรสวสั ดิ ์และพงษไ์ ทย เพชรด.ี (2545). ชมุ นุมกาพยเ์ ซง้ิ บงั้ ไฟ. ขอนแก่น: หจก.
โรงพมิ พค์ ลงั นานาวทิ ยา.

นายสริ วิ ฒั น์ คาวนั สา.2552. ผาแดงนางไอ่.กรมุ เทพมหานคร: สานกั พมิ พ์ คุรุสภาราดพรา้ ว.
http://mypiyaporn.blogspot.com/2017/04/blog-post.html
http://mpatcharinnn.blogspot.com/2017/04/1.html
https://www.ubu.ac.th/web/rocket/content/%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B2%
http://mypiyaporn.blogspot.com/2017/04/blog-post.html
file:///C:/Users/%E0%B8%A4/Downloads/143235-Article%20Text-597753-2-10-20190710%20(2).pdf

15

ประวตั ิยอ่ นักศึกษำ

ช่ือ นางสาวศิรนิ ทพิ ย์ นามสกุล ปาปะขำ (นำ้ ฟา้ )
รหสั นักศึกษา 6181163051
เกิดวนั ศุกร์ ที่ 21 เดือนเมษายน พ.ศ.2543 อายุ 20 ปี
ทอ่ี ยู่ 226 หมู่ 5 ต.รตั นวาปี อ.รตั นวาปี จ.หนองคาย
กำลังศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจา้ พระยา
คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ สาขานาฏยศลิ ปศ์ กึ ษา(ค.บ.5ป)ี
หมู่เลอื ด เอ
เบอร์โทร 063-4163196
Facebook : Sirintip Papakum
Line: fahsirintippapakum
IG: NamfahOnline

16