โคลงสี่สุภาพ

โคลงสี่สุภาพ

BY KRUFONGBEER

บุเรงนองนามราชเจ้า จอมรา มัญเฮย

ยกพยุหแสนยา ยิ่งแกล้ว

มอญม่านประมวลมา สามสิบ หมื่นแฮ

ถึงอยุธเยศแล้ว หยุดใกล้นครา

เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย

เสียงย่อมยอยศใคร ทั่ วหล้า

สองเขือพี่หลับใหล ลืมตื่น ฤาพี่

สองพี่คิดเองอ้า อย่าได้ ถามเผือ

เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร
สองเขือพี่หลับใหล ทั่ วหล้า
ลืมตื่น ฤาพี่
สองพี่คิดเองอ้า อย่าได้ ถามเผือ

ลักษณะบังคับของ ๑. คณะ
โคลงสี่สุภาพ
โคลงสี่สุภาพ ๑ บทมี ๔
บาท แต่ละบาทมี ๒ วรรค

บาทที่ ๑ บาทที่ ๒ และบาท
ที่ ๓ มีจำนวนคำเท่ากัน คือ
วรรคหน้ามี ๕ คำ ส่วนวรรค
หลังมี ๒ คำ

บาทที่ ๔ วรรคหน้ามี ๕ คำ
เช่นกัน แต่วรรคหลังจะมี ๔
คำ
รวมทั้ งสิ้น ๑ บทจะมี ๓๐ คำ

ลักษณะบังคับของ ๒. คำสร้อย
โคลงสี่สุภาพ คำสร้อย คือคำที่แต่งท้าย

คำสร้อย บาทของโคลงตามข้อบังคับ
พ่อ แม่ พี่ รา แล เลย เอย นา เพื่อทำให้ได้ใจความครบ
ถ้วนถ้าโคลงบาทใดได้ความ
นอ เนอ ฤๅ ฮา แฮ เฮย ครบถ้วนแล้ว ก็ไม่ต้องเติม
คำสร้อย ตำแหน่ งที่กำหนด
ให้เติมคำสร้อยคือ ท้ายบาท
ที่ ๑ และท้ายบาทที่ ๓

ลักษณะบังคับของ ๓. คำสัมผัส เอก โท และ
โคลงสี่สุภาพ คำตาย

ใช้คำตาย แทน คำเอก บังคับรูปวรรณยุกต์ เอก
โท คือ บังคับรูปวรรณยุกต์
เอก ๗ ตำแหน่ ง รูป
วรรณยุกต์โท ๔ ตำแหน่ ง

ใช้คำ “เอกโทษ”
หรือคำ “โทโทษ”

คำตาย ลักษณะ
บังคับของ
๑. เป็นคำที่สะกดด้วยมาตราแม่ กก กบ
กด เช่น ปราชญ์ สาป พักตร์ เลข บทบาท โคลงสี่
เมฆ สุภาพ

๒. ประสมด้วยสระเสียงสั้น แม่ ก กา
เช่น คะ ธุระ กะทิ

คำเอกโทษ ลักษณะ
บังคับของ
คำที่ มีความหมายและกำกับด้วยรูปวรรณยุกต์
โท แต่มีความจำเป็นที่ต้องแปลงให้เป็นคำที่มีรูป โคลงสี่
วรรณยุกต์เอก สุภาพ

สิ้นเลือด คำเอกโทษคือ ซิ่ นเลือด
ภพหล้า คำเอกโทษคือ ภพล่า

คำโทโทษ

คำที่ มีความหมายและกำกับด้วยรูปวรรณยุกต์
เอก แต่มีความจำเป็นที่ต้องแปลงให้เป็นคำที่มีรูป
วรรณยุกต์โท

เล่าเรื่อง คำโทโทษคือ เหล้าเรื่อง
ค่าจ้าง คำเอกโทษคือ ข้าจ้าง

ทดสอบ หมั้นหมาย คำเอกโทษ ..................
คำเอกโทษ เขี้ยวคม คำเอกโทษ ..................
คำโทโทษ หน้าบ้าน คำเอกโทษ ..................
หยอกเล่น ค ำโทโทษ ..................
มั่นคง คำโทโทษ ..................
ชมพู่ คำโทโทษ ..................

นิพนธ์กลกล่าวไว้ เป็นฉบับ
พึงเพ่งตามบังคับ ถี่ถ้วน
เอกโทท่านลำดับ โดยที่ สถิตนา
ทุกทั่ วลักษณะล้วน เล่ห์ นี้คือโคลง ๚

มาฆบูชาเทศน์ ถ้อย ธรรมคุณ

คืนค่ำบำเพ็ญบุญ บาทเบื้อง

วารโอวาทคอยจุน จิตสว่าง ไสวเเล

เพ็ญพร่างทางธรรมเยื้อง ย่างย้ายขยายธรรม

พฤกษาระเด่นด้าว กลางดง
มีหมู่นกบินลง กู่ร้อง
ต่างโลดแล่นกลางพง ระรื่น
ได้อยู่กับพวกพ้อง ร่ำร้องลั่นไพร

พระมหาจักรพรรดิ์เผ้า ภูวดล สยามเฮย

วางค่ายรายรี้พล เพียบหล้า

ดำริจักใคร่ยล แรงศึ ก

ยกนิกรทัพกล้า ออกตั้งกลางสมร