ปลาบู่ทอ E-B ง ook
คำ นำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มนี้ จัดทำ ขึ้นเพื่อให้ผู้ อ่านได้ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับวรรณคดีไทย เรื่องปลาบู่ ทอง ผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ อิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ให้กับผู้อ่าน และเป็น แนวทางให้ผู้อ่านสามารถนำ ข้อคิดที่ได้จากวรรณคดีเรื่อง นี้ไปปรับใช้ในชีวิตประจำ วัน หากมีข้อแนะนำ หรือข้อผิด พลาดประการใด ผู้จัดทำ ขอน้อมรับไว้และขออภัยมา ณ ที่ นี้ด้วย จัดทำ โดย นางสาวนวพรรษ สิตะโปสะ ก
สารบัญ เรื่อง คำ นำ สารบัญ ประเด็นปัญหา ที่มา ตัวละคร เรื่องย่อ เนื้อเรื่อง ข้อคิด บรรณานุกรม ผู้พิสูจน์อักษร หน้า ก ข ๑ ๒ ๓ ๕ ๖ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ข
๑ ประเด็นปัญหา ๑.เว็บไซต์หลายเว็บไซต์มีหัวข้อที่เหมือนกันแต่เนื้อหาต่าง กัน ทำ ให้ต้องใช้เวลาในการวิเคราะห์เปรียบเทียบ ๒.เว็บไซต์บางเว็บไซต์มีเนื้อหาไม่ครบถ้วน ๓.เนื้อหาข้อมูลบางอย่างหาได้ยากหรือไม่สามารถหาได้ ๔.เว็บไซต์บางเว็บไซต์มีการให้ข้อมูลที่ผิดหรือไม่ตรง ประเด็น ๕.มีบางเว็บไซต์ที่ดูไม่มีความน่าเชื่อถือ
ที่มา ปลาบู่ทอง เป็นนิทานพื้นบ้านทางภาคกลางของไทย ที่ เล่าโดยผ่านวิธีมุขปาฐะ, ร้อยแก้ว, ร้อยกรอง มีเนื้อหาเกี่ยว กับเด็กสาวชาวบ้านผู้มีใจเมตตาได้แต่งงานกับกษัตริย์ สร้างเป็นภาพยนตร์และละครโทรทัศน์มาแล้วหลายครั้ง ใน พ.ศ. 2554 กระทรวงวัฒนธรรมขึ้นทะเบียนปลาบู่ทอง เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทย เชื่อว่ามีที่มาจากชนชาติจ้วง-ลาว-ไทในภาคใต้ของ จีนเล่าถ่ายทอดกันมาแต่ดึกดำ บรรพ์ และชนพื้นเมืองใน หลายชาติของภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ เช่น ลาว, เขมร, พม่า ก็มีเรื่องราวทำ นองคล้ายกันนี้ แต่เรียกชื่อต่างออกไป และ คล้ายคลึงกับนิทานพื้นบ้านของยุโรป คือ ซินเดอเรลลา ๒
ตัวละคร พระเจ้าพรหมทัต กษัตริย์ปกครองเมืองพาราณาสี เป็นชายหนุ่ม รูปงาม ใจดี มีเมตตาแต่ยังหาพระมเหสีไม่ได้ เอื้อย ลูกสาวของนายทองกับนางขนิษฐา เป็น คนสุภาพเรียบร้อย อ่อนน้อมถ่อมตน อ่อนโยน แต่ไม่อ่อนแอ ใจดี รักสัตว์ ขนิษฐา (ปลาบู่ทอง) แม่ของเอื้อย ใจดีมีเมตตา รักเอื้อยมาก พ่อของเอื้อย เป็นหัวหน้าครอบครัว รักทุกๆคน ในครอบครัว แต่ชอบฟังความข้างเดียว ขี้โมโห (ขาดเหตุผล) โกรธง่ายหายเร็ว ๓
ตัวละคร ขนิษฐี เมียอีกคนของนายทอง เป็นคนขี้อิจฉา ชอบ แกล้งขนิษฐา และเอื้อยต่างๆนาๆ รักลูกแต่ส่ง เสริมลูกใน ทางที่ไม่ดี ฉลาดแกมโกง อ้าย ลูกสาวของนางขนิษฐีกับนายทอง มีนิสัยเหมือน แม่ อิจฉาริษยา ไม่ชอบเห็นใครได้ดีกว่าตน อี่ น้องสาวอ้าย เป็นคนที่ไม่ค่อยฉลาดเท่าไรนัก ไม่ เป็นคนใจร้ายเลยซะทีเดียว แต่เนื่องจากอยู่กับแม่ ขนิษฐีและอ้าย จึงต้องร้ายตามไปด้วย ขี้กลัว ๔
เรื่องย่อ เรื่องราวความรักความผูกพันของแม่ลูก ซึ่ง เมื่อแม่ตกน้ำ ได้ไปเกิดเป็นปลาบู่ เพื่อจะได้อยู่ใกล้ เอื้อยผู้เป็นลูกสาว แต่ก็ถูกกลั่นแกล้งจากแม่เลี้ยง และลูกๆ ทำ ให้ปลาบู่ตาย ต้องไปเกิดเป็นต้นมะเขือ ต้นโพธิ์ ต่อมาเอื้อยอภิเษกสมรสกับพระราชา แม่ เลี้ยงต้องการให้ลูกของตนเป็นพระมเหสี จึงหลอด เอื้อยให้กลับมาเยี่ยมบ้าน เอื้อยหลงกลเหยียบ กระดาษตกลงไปในอ่างน้ำ เดือด และตายแล้วไปเกิด เป็นนกแขกเต้า ฤาษีชุบนกแขกเต้าให้เป็นคน ต่อมา พระราชาทราบความจริง จึงสั่งให้ลงโทษอ้ายลูกแม่ เลี้ยง และเอื้อยขออภัยโทษ พร้อมกับรับพ่อ แม่เลี้ยง และอี่ มาอยู่ในเมืองอย่างมีความสุข ๕
เนื้อเรื่อง ๖
พ่อไปหาปลาทุกวัน พ่อลงเรือไปหาปลาแต่เช้า บางวัน พ่อไปกับแม่ของเอื้อย บางวัน พ่อไปกับแม่เลี้ยง พ่อหาปลาได้ก็เอาไปขาย วันหนึ่ง พ่อไปหาปลากับแม่ แม่พายเรือ พ่อทอดแห พ่อทอดแหได้ปลาบู่ทองตัวหนึ่ง แม่ขอปลาบู่ทองไว้ ให้เอื้อยเลี้ยงเล่น พ่อไม่ให้ พ่อโยนปลาบู่ทองลงน้ำ พ่อเปลี่ยนที่ทอดแห พ่อทอดแหได้ปลาบู่ทองอีก แม่ขอปลาบู่ทองอีก พ่อไม่ให้ พ่อโกรธที่หาปลาไม่ได้ เลยพาลทุบตีแม่ แม่ตกน้ำ จมหายไป ๗
พ่อพายเรือกลับบ้านคนเดียว เอื้อยถามถึงแม่ พ่อก็โกรธ พ่อหาเรื่องทุบตีเอื้อย แม่เลี้ยงก็ช่วยทุบตีเอื้อย เพื่อนบ้านสงสารเอื้อย ก็มาช่วยเอื้อย แม่เลี้ยงให้เอื้อยทำ งานหนักเกินตัว เอื้อยต้องเลี้ยงเป็ด เลี้ยงไก่ เอื้อยต้องตักน้ำ กวาดบ้าน ถูเรือน จนไม่มีเวลาพักผ่อน แม่ของเอื้อยจมน้ำ ตาย แม่ของเอื้อยเป็นห่วงเอื้อยมาก แม่ของเอื้อยตายแล้วก็มาเกิดเป็นปลาบู่ทอง ปลาบู่ทองว่ายน้ำ มาอยู่แถวบ้านเดิม ๘
เอื้อยคิดถึงแม่มาก เอื้อยจึงมานั่งที่ริมน้ำ เพราะรู้ว่าแม่ตกน้ำ จมหายไป และนำ อาหารมาให้ปลาแถวนั้น วันหนึ่ง เอื้อยเห็นปลาบู่ทองว่ายน้ำ มาใกล้ ปลาบู่ทองบอกว่าเป็นแม่ของเอื้อย เอื้อยดีใจที่แม่มาหาเอื้อย เอื้อยทำ งานแล้วก็มาหาแม่ทุกวัน เอื้อยมีความสุขขึ้น แม่เลี้ยงรู้ว่าแม่ของเอื้อย มาเกิดเป็นปลาบู่ทอง เอื้อยได้พบกับแม่ของเอื้อยทุกวัน แม่เลี้ยงไม่อยากให้เอื้อยมีความสุข แม่เลี้ยงให้เอื้อยไปเลี้ยงวัวที่ชายป่า แม่เลี้ยงให้อ้ายไปจับปลาบู่ทอง ๙
อ้ายจับปลาบู่ทองมาให้แม่เลี้ยง แม่เลี้ยงเอาปลาบู่ทองมาฆ่าแกงกิน กินเนื้อแล้วก็เอาก้างให้แมวหมา แม่เลี้ยงกวาดเกล็ดปลาทิ้งใต้ถุน เป็ดอมเกล็ดปลาไว้ให้เอื้อย เอื้อยกลับมาไม่เห็นปลาบู่ทองก็ร้องไห้ เอื้อยถามหมา หมาก็บอกว่าไม่รู้ เอื้อยถามแมว แมวก็บอกว่าไม่รู้ เปิดเห็นเอื้อยกลับมา เปิดก็คายเกล็ดปลาบู่ทองให้ เปิดบอกว่าปลาบู่ทองตายแล้ว เอื้อยเอาเกล็ดปลาบู่ทองไปฝังที่ชายป่า เอื้อยขอให้เกล็ดปลาขึ้นเป็นต้นมะเขือ ก็มีต้นมะเขือขึ้นตรงนั้น เอื้อยมาเลี้ยงวัวใกล้ต้นมะเขือทุกวัน เอื้อยมีความสุขขึ้น ๑๐
แม่เลี้ยงรู้ว่าแม่ของเอื้อยเกิดเป็นต้นมะเขือ แม่เลี้ยงให้เอื้อยเอาวัวไปเลี้ยงที่อื่น แม่เลี้ยงให้อ้ายไปถอนต้นมะเขือ อ้ายถอนต้นมะเขือทิ้งแล้วเอาลูกมากิน เป็ดก็อมเม็ดมะเขือไว้ให้เอื้อยอีก เอื้อยเอาเม็ดมะเขือไปฝังที่ในป่า เอื้อยขอให้เม็ดมะเขืองอก เม็ดมะเขืองอกเป็นต้นโพธิ์ ต้นโพธิ์ก็มีขึ้นตรงนั้น เอื้อยมาเลี้ยงวัวใกล้ต้นโพธิ์ทุกวัน เอื้อยก็มีความสุขขึ้น วันหนึ่งพระราชาเสด็จมาในป่า ทอดพระเนตรเห็นเอื้อย พระราชาก็พอพระทัย พระองค์จึงขอให้เอื้อยเข้าไปอยู่ในวัง เอื้อยขอให้นำ ต้นโพธิ์เข้าไปในวังด้วย พระราชาก็โปรดอนุญาต ๑๑
แม่เลี้ยงนำ เครื่องทรงของเอื้อยใส่ให้อ้าย เอื้อยตัวปลอมเข้าไปอยู่ในวัง เอื้อยตัวปลอมทำ เป็นไม่สบาย พระราชาก็ไม่ทรงทราบความจริง ต้นโพธิ์ที่ปลูกไว้ก็เหี่ยวเฉา เอื้อยเป็นห่วงพระราชาและต้นโพธิ์ เอื้อยตายแล้วก็เกิดเป็นนกแขกเต้า นกแขกเต้าบินมาเกาะที่ต้นโพธิ์ พระราชาทรงทราบว่าเอื้อยเกิดเป็นนกแขกเต้า ก็ทรงเลี้ยงนกแขกเต้าไว้ในกรงทอง วันหนึ่ง พระราชาเสด็จไปคล้องช้าง พระราชาเสด็จไปคล้องช้างในป่า อ้ายรู้ว่าเอื้อยเกิดเป็นนกแขกเต้า อ้ายจึงจับนกแขกเต้ามาถอนขน แล้วเอาไปให้แม่ครัวแกงให้กิน อ้ายคิดว่า นกแขกเต้าตายแล้ว อ้ายก็ดีใจ ๑๒
นกแขกเต้าทำ เป็นนอนแข็งตาย แม่ครัวคิดจะแกงนกแขกเต้า แม่ครัวคิดจะแกงตอนเย็น นกแขกเต้าหนีเข้าไปอยู่ในปล่องหนู หนูช่วยหาอาหารมาให้นกแขกเต้ากิน นกแขกเต้ามีแรงแล้วก็หนีเข้าป่า นกแขกเต้าหนีไปถึงกระท่อมฤๅษี ฤๅษีเห็นนกแขกเต้าก็สงสาร ฤๅษีจึงชุบนกแขกเต้าให้เป็นคน เอื้อยได้กลับเป็นคนตามเดิม เอื้อยก็อยู่ในป่ากับฤๅษีต่อมา ฤๅษีเห็นว่าเอื้อยอยู่คนเดียว ฤๅษีสงสารเอื้อย ฤๅษีจึงชุบเด็กน้อยจากรูปกระดาษ ฤๅษีชุบเด็กน้อยให้เป็นลูกเอื้อย ฤๅษีตั้งชื่อเด็กน้อยว่าลบ ลบอยู่กับเอื้อยและฤๅษีต่อมา ๑๓
ลบเรียกฤๅษีว่าตา ลบไม่เคยเห็นพ่อก็ถามถึงพ่อ เอื้อยก็เล่าเรื่องของเอื้อยให้ฟัง ลบคิดจะไปตามหาพ่อ เอื้อยจึงร้อยมาลัยเป็นลวดลายอย่างที่เคยร้อยถวายพระราชา คล้องคอให้ลบ ลบเดินทางมาถึงเมืองพระราชา ลบเที่ยวเดินดูบ้านเมือง ลบพบชาวเมืองก็ถามถึงต้นโพธิ์ ชาวเมืองเห็นลบน่ารักก็รุมล้อม จนข่าวลบทราบถึงพระราชา พระราชาทรงทราบข่าวลบ พระองค์ก็โปรดให้ลบเข้าเฝ้า พระองค์ทอดพระเนตรเห็นมาลัยที่คล้องคอลบ ก็ทรงคิดถึงเอื้อยและถามถึงเอื้อย ลบถวายมาลัยและเล่าว่าเอื้อยอยู่ในป่า ๑๔
พระราชามีพระราชประสงค์จะพบเอื้อย ลบจึงพาพระองค์มาพบเอื้อยในป่า เอื้อยดีใจที่ได้พบพระราชาอีก พระองค์ทรงพาเอื้อยกลับมาอยู่ในวัง ส่วนลบกลับเป็นรูปกระดาษตามเดิม เอื้อยได้กลับมาอยู่ในวังตามเดิม พระราชาโปรดให้ลงโทษอ้าย พระองค์ให้ขังอ้ายไว้ในห้องขัง เอื้อยสงสารก็ขอโทษอ้ายไว้ อ้ายไม่ทันรู้ ได้กินยาตายเสียก่อน พ่อกับแม่เลี้ยงกลัวความผิด พ่อกับแม่เลี้ยงจึงหนีไปอยู่ในป่า เอื้อยสงสารพ่อและแม่เลี้ยง เอื้อยจึงขอให้พ่อ แม่เลี้ยงกับอื่ เข้ามาอยู่ในเมือง เอื้อยและทุกคนก็มีความสุขต่อมา ๑๕
ข้อคิด คิดดี ทำ ดี ต้องได้ดี การให้อภัยซึ่งกันและกัน ทำ ให้จิตใจเราเป็นสุข ควรพอใจในสิ่งที่ตนเองมีอยู่ อย่าอิจฉาริษยาคนที่ได้ดีกว่า แม้เราจะถูกกลั่นแกล้ง อย่างไร ก็ควรจะอดทนไม่ตอบโต้เขาไป มีความ กตัญญู ๑๖
บรรณานุกรม Blogger. (2557). ตัวละครหลัก. สืบสืค้น 28 ธันธัวาคม 2566, จาก https://plabutong.blogspot.com/2014/02/blog-post_6194.html?m=1 บรรณารักรัษ์ออนไลน์ By Aom. (2563). ปลาบู่ทบู่อง. สืบสืค้น 5 มกราคม 2567, จาก https://anyflip.com/ztqk/mjqx/basic baesittichot. (2565). เปิดตำ นาน ‘เจ้าจ้นางปลาบู่ทบู่อง’ กับความเชื่อชื่การก ลับชาติมาเกิด. สืบสืค้น 31 มกราคม 2567, จาก https://thethaiger.com/th/news/627982/ radio895. (2564). เพลินภาษานานาสาระ l ข้อข้คิดจากนิทานเรื่อรื่งปลาบู่ทบู่อง. สืบสืค้น 31 มกราคม 2567, จาก https://www.radio.rmutt.ac.th/?p=19466 ๑๗
ผู้พิสูจน์อักษร นางสาวภัทริน รอบคอบ นางสาวบุณยานุช หล่ายเกษม ๑๘