หน่วยที่ 5 หลักการฟังเพลง

การวิเคราะหเ์ พลงและ
หลกั การฟังเพลง

ครโู ชษติ า จุสมใจ วชิ าดนตรี ป.๖

๑. บรรยายความรสู้ กึ ท่มี ีต่อดนตรี (ศ ๒.๑ ป.๖/๕)
๒. แสดงความคดิ เห็นเกย่ี วกับทานอง จงั หวะ การ

ประสานเสียงและคุณภาพเสยี งของเพลงที่ฟัง
(ศ ๒.๑ ป.๖/๖)

การวิเคราะห์
เพลงและหลกั การ

ฟงั เพลง

การวิเคราะห์เพลงและหลักการฟงั เพลง

๑. การวเิ คราะหเ์ พลง
เพลง หมายถึง สาเนียงขับร้อง ทานองดนตรีที่สร้างสรรค์ข้ึน

โดยมีเนื้อเพลงจังหวะทานองการสัมผัสคา การใช้ถ้อยคาตามหลัก
ดนตรเี ป็นส่วนประกอบของเพลงทที่ าใหเ้ พลงมคี วามไพเราะ

การวเิ คราะห์เพลงแต่ละเพลงนน้ั ผู้ฟังเพลงหรอื ผทู้ ี่จะวิเคราะห์
เพลง ต้องมีความเข้าใจองค์ประกอบของดนตรี เพ่ือท่ีจะทาให้
เข้าใจและวเิ คราะห์เพลงนัน้ ได้ถูกต้อง

องค์ประกอบของดนตรี มดี ังนี้

๑.๑ เนื้อหาในเพลง
เพลงแต่ละเพลงจะมีเน้ือหาและความหมายที่แตกต่างกัน ซ่ึง

สามารถบ่งบอกอารมณ์และความรู้สึกของเพลงนั้น ให้ผู้ฟังได้เข้าใจ
และซาบซึ้งไปกับเพลง เนื้อหาในเพลงแต่ละเพลงจะมีลักษณะ
อย่างไรนั้น ขึ้นอยู่กับความต้องการของผ้ปู ระพันธ์เพลง

ตัวอยา่ ง
เนื้อหาในเพลง

https://www.youtube.com/watch?v=mlBKErm2SOk

๑.๒ องคป์ ระกอบในเพลง
เพลงจะมีองคป์ ระกอบทส่ี าคญั ดงั นี้

๑) จังหวะ
จังหวะ คือ สิ่งท่ีใช้กาหนดควบคุมความช้า-เร็วของเพลง

เพลงแต่ละเพลงจะมีจังหวะช้าหรือเร็วน้ันขึ้นอยู่กับผู้ประพันธ์
เพลง นอกจากจังหวะจะควบคุมความชา้ -เร็วของเพลงแล้ว ยังเป็น
ส่ิงท่ีทาให้เพลงมีความไพเราะซ่ึงช่วยให้ผู้ฟังเพลงเข้าใจได้ว่าเพลง
น้ันมีจังหวะเป็นอย่างไร เช่น เพลงที่เศร้า โหยหวนจะมีจังหวะช้า
เพลงท่สี นกุ สนานตื่นเต้นจะมีจังหวะเร็ว

๒) ทานอง
ทานองคือเสียงสูง-ต่า ดัง-เบา สั้น-ยาวประกอบรวมกันเรียบเรียง

ให้มีความต่อเนื่องสัมพันธ์กัน และเป็นองค์ประกอบท่ีง่ายต่อการจดจาว่า
เพลงแต่ละเพลงน้ันเป็นอย่างไร ซึ่งทานองเพลงจะเป็นไปในลักษณะใดนั้น
จะขนึ้ อยกู่ ับผู้ประพนั ธเ์ พลง
๓) การประสานเสียง

การประสานเสียงเกิดจากผู้ขับร้องร้องไปพร้อมกับการบรรเลงดนตรี
ให้มีระดับเสียงเดียวกัน เสียงร้องและเสียงของดนตรีน้ัน จะต้อง
ดังไปพร้อม ๆ กัน ซ่ึงการประสานเสียงเป็นส่ิงท่ีบอกถึงความเหมาะสม
กลมกลืนของเพลงว่าใช้เสียงเป็นอย่างไรการบรรเลงจังหวะ ทานอง
เหมาะสมกันหรอื ไม่

๑.๓ คณุ ภาพเสียงในเพลง
คณุ ภาพเสยี ง คอื ลกั ษณะทด่ี ีของเสียงทใ่ี ชใ้ นเพลง แบ่งออกเปน็ ๒

ลกั ษณะ ดังนี้
๑) คุณภาพเสยี งร้อง

ผขู้ บั ร้องจะต้องมลี กั ษณะน้าเสยี งที่ดเี หมาะสมกบั เน้อื เพลง จงั หวะทานอง
ของบทเพลงและมคี วามเหมาะสมกลมกลืนกับการบรรเลงดนตรีดว้ ย
๒) คณุ ภาพเสียงดนตรี

ดนตรีท่ีบรรเลงประกอบเพลงจะตอ้ งมีเสียงท่ีไพเราะ บรรเลงตาม จงั หวะ
และทานองของเพลงได้ถูกต้องและสอดคล้องกับเสียงของผู้ขับร้องได้ดี
คุณภาพเสยี ง ๒ ลกั ษณะนจี้ ะสง่ ผลให้เพลงมีความไพเราะมากยิง่ ข้นึ

๒. หลกั การฟงั เพลง

หลักการฟังเพลง

การฟังเพลง นอกจากการฟังเพื่อความผ่อนคลายแล้ว
เมื่อผู้ฟังฟังเพลงด้วยความตั้งใจ และมีสมาธิยังส่งผลให้
ผู้ฟังสามารถวเิ คราะห์ เข้าใจและซาบซ้ึงกบั เพลงไดม้ ากข้ึน



การวเิ คราะหเ์ พลงและ
หลักการฟังเพลง