MATERI CERITA
RAKYAT
Agustina Catur Hardani, S.Sn.,S.Pd
ASAL USULING SUKOHARJO
Kala rumyin asal usuling kutha Sukoharjo
wonten gegayutan kaliyan pindhahipun kraton
Kartosura dhateng desa Sala, amargi geger
pacinan. Wekdal menika paprentahan Sri
Susuhunan Pakubuwono II. Pindhahipun menika
saking pramayogi saking para sesepuh amargi
kraton dipun anggep sampun kecampuran
pemberontak.
Sesampunipun
nampi pamrayogi
utawi pitutur saking
sesepuh kraton, Sri
Susuhunan
ngawontenaken
perembugan kalian
Kyai Yosodipura,
Kyai Tohjoyo, saha Pangeran Wijil. Kyai
Tohjoyo paring pitedah menawi tlatah utawi
wewengkon benjang ingkang kangge kraton
benjang saged ndugekaken karaharjan
(Sukoraharjo). Kyai Yosodipura sarujuk saha
paring iguh pratikel bilih tlatahipun
mbenjangipun tlatah ingkang mambet wangi
(Talawangi)
Sri Susuhunan sarujuk lajeng paring
prentah dhumateng Pangeran Mijil pados
panggenan kraton ingkang enggal. Pangeran
Mijil Nglampahi jejibahan damel kelompok.
Kelompok sepisan dipunpandhegani Suranata,
Kyai Khalifah buyut saha Mas Penghulu Pekik
Ibrahim. Kelompok kalih dipunpandhegani
dening Raden Tumenggung Tirwiguna.
Nuju satunggaling dinten, sesampunipun
mlampah pinten-pinetn dinten, kelompok kalih
nemokaken pangenan ingkang dipunanggep
cocok dipunedegaken kraton enggal. Sanesipun
nemtokaken panggenan kraton, kalih senopati
kasebut ugi nyiapaken sadaya ubarampe kangge
bacira ngayun (alun-alun ngajeng), bacira
pungkuran (alun-alun wingking), papan damel
senjata (pande), papan kangge damel wrangka
keris (mranggen), papan para istri raja, saha
papan kangge kendhang gajah kanggen titihan
raja.
Sesampinipun sedaya rampung, piyambakipun
nglapuraken asilipun.
Sri Susuhunan
nyuwun ingguh
pratikel para sesepuh
ingkang kanyata ugi
njurung asil kasebut.
Namung miturut Kyai
Yosodipura tlatah kasebut babagan keamanan
boten cocok kabangun kraton amargi tlatah
menika caket kalian markasipun pangeran
Sambernyawa wonten Nglaroh. Ing wekdal
menika nembe boten sreg utawi boten cocog
utawi pasedherekanipun nembe congkrah kaliyan
Sri Susuhunan.
Lajeng
Sri Susuhunan
Pakubuwono
II mrentahaken
pados Tlatah
sanesipun,
sinaosa tlatah
ingkang
dipunpitadosi Tumenggung Honggowongso
dados tlatah Sukoraharjo (Sukoharjo) mboten
nsios dipun bangun kraton. Tlatah ingkang kala
rumiyin ingkang badhe kangge panggenan
wantilian (kendhang) gajah samenika dados desa
Begajah. Panggenan kangge damel sanjata
(pande) dados desa pandean. Panggenan kangge
damel wrangka keris (mranggen) dados desa
Mranggen. Tlatah kangge para istri/selir raja
dados desa Seliran. Panggenan wiyar bacira
pungkuran samenika dados alun-alun
satyanegara. (kasadur saka Sinau Basa Jawa.
https://basajawa41.wordpress.com/materi/cerita-
rakyat/asal-usuling-sukoharjo/