วิชา วิทยาการคำ นวณ ชั้น ชั้ประถมศึก ศึ ษาปีที่ 4 รหัส หั ว 14101 หน่วยการเรีย รี นรู้ที่ รู้ ที่1 วิธีก ธี ารแก้ปัญหาอย่า ย่ งเป็นขั้น ขั้ ตอน เรื่อ รื่ ง ฝึก ฝึ ลำ ดับความคิดแก้ปัญหาเชิง ชิ ตรรกะ ครูเนม นางสาวสุช สุ าดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน มาตรฐานการเรีย รี นรู้ ว 4.2 เข้า ข้ใจและใช้แนวคิดเชิงคำ นวณในการแก้ปัญ ปั หาที่พ ที่ บในชีวิ ชีวิ ตจริง ริ อย่า ย่ งเป็น ป็ ขั้น ขั้ ตอนและเป็น ป็ ระบบ ใช้เทคโนโลยีส ยี ารสนเทศและการสื่อ สื่ สารในการเรีย รี นรู้ การทำ งาน และการแก้ปัญ ปั หาได้อย่า ย่ งมีปมี ระสิท สิ ธิภาพ รู้เ รู้ ท่าทัน และมีจ มี ริย ริ ธรรม ป.4/1 ใช้เหตุผ ตุ ลเชิงตรรกะในการแก้ปัญ ปั หา การอธิบาย การทำ งาน การคาดการณ์ผลลัพธ์ จากปัญ ปั หาอย่า ย่ งง่าย ตัวชี้วั ชี้วั ด
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน นักเรีย รี นสามารถอธิบายการทำ งานอย่า ย่ งเป็น ป็ ขั้น ขั้ ตอน โดยใช้ เหตุผ ตุ ลเชิงตรรกะในการแก้ปัญ ปั หาได้ นักเรีย รี นลำ ดับความคิดในการแก้ปัญ ปั หาได้ นักเรีย รี นสามารถเลือกวิธีก ธี ารแก้ปัญ ปั หา ลำ ดับความคิด และใช้ เหตุผ ตุ ลเชิงตรรกะในการแก้ปัญ ปั หาได้ นักเรีย รี นมีเ มี หตุผ ตุ ลเชิงตรรกะในการแก้ปัญ ปั หาในชีวิ ชีวิ ตประจำ วัน ได้ 1. 2. 3. 4. จุดประสงค์การเรีย รี นรู้
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน สิ่ง สิ่ ที่นั ที่ นั กเรีย รี นสัง สั เกตเห็น ห็ คืออะไร
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน นักเรีย รี นรับ รัประทานบะหมี่ กึ่งสำ เร็จ ร็ รูปบ่อ บ่ ยหรือ รืไม่
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน บะหมี่กึ่ มี่ กึ่ งสำ เร็จ ร็ รูป ต้องผ่านขั้น ขั้ ตอนใด จึงจะรับ รัประทานได้
นักเรีย รี นร่ว ร่ มกันดูตั ดู ตั วอย่า ย่ งคลิบ YouTube การปรุงบะหมี่กึ่ มี่ กึ่ งสำ เร็จ ร็ รูป เพื่อรับ รัประทาน ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน
ครูสุชาดา สามาลย์ ครูผู้สผู้ อน การปรุงบะหมี่กึ่ มี่ กึ่ งสำ เร็จ ร็ รูป
ตัวอย่า ย่ ง การปรุงบะหมี่กึ่ มี่ กึ่ งสำ เร็จ ร็ รูป การปรุงบะหมี่กึ่ มี่ กึ่ งสำ เร็จ ร็ รูปเพื่อ พื่ รับ รัประทาน การแก้ปัญหานี้ส นี้ ามารถถ่ายทอด ความคิดเป็นข้อ ข้ ความได้ ดังนี้
นั ก เ รี ย รี น มี วิ มี วิ ธี ก ธี า ร ป รุ ง บ ะ ห มี่ กึ่ ง สำ เ ร็ จ ร็ รู ป วิ ธีใธี ด อี ก อี บ้ าบ้ ง วิ ธี ก ธี า ร ข อ ง นั ก เ รี ย รี น ดี อ ดี ย่ าย่งไ ร ค ะ ต้ ม โ ด ยใ ช้ เ ช้ ต าไ ม โ ค ร เ ว ฟ เ พ ร า ะ มี ค มี ว า ม ส ะ ด ว ก ง่ า ย แ ล ะ ร ว ด เ ร็ ว ร็ ค่ ะ
นักเรีย รี นคะในการแก้ปัญหาแต่ละปัญหา มีวิ มีวิ ธีก ธี ารแก้ปัญหาที่แ ที่ ตกต่างกัน ขึ้น ขึ้ อยู่กั ยู่ กั บการใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลในการตัดสิน สิ ใจ หรือ รื เลือกวิธีก ธี ารแก้ปัญหาของแต่ละคนนะคะ
การแก้ปัญหา (problem solving) เป็นการ ค้นหาคำ ตอบ หาวิธี แก้ปัญหาหรือ รื ทำ งานนั้น ให้สำ ห้ สำเร็จ ร็ โดยเริ่ม ริ่ จากการกำ หนดคำ ถาม เกี่ย กี่ วกับปัญหานั้นว่าเราจะแก้ปัญหาหรือ รื ทำ งานนั้นให้สำ ห้ สำเร็จ ร็ ได้อย่า ย่ งไร
การใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลเชิง ชิ ตรรกะ ในการแก้ปัญหาการ ใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลเชิง ชิ ตรรกะ (Logical Thinking) เป็นการ แก้ไขปัญหาโดยการนำ กฎเกณฑ์หรือ รื เงื่อนไขมาใช้ พิจ พิ ารณาโดยจะใช้เหตุผ ตุ ลหรือ รืใช้ปช้ ระสบการณ์ มาอธิบายวิธีก ธี ารแก้ไขปัญหา โดยคาดหวังว่าจะได้ ผลลัพธ์ตามที่ค ที่ าดการณ์ไว้
การให้เ ห้ หตุผ ตุ ล (reasoning) เป็นการคิดและอธิบายความคิด ออกมาเป็นแผนงาน สำ หรับ รั การแก้ปัญหานั้นเราอาจเสนอวิธี การแก้ปัญหาโดยการถ่ายทอดความคิดออกมาเป็นแผนภาพ เป็นข้อ ข้ ความ ซึ่ง ซึ่ แสดงวิธีก ธี ารแก้ปัญหาออกมาเป็นลำ ดับขั้น ขั้ ทำ ให้ม ห้ องเห็น ห็ วิธีก ธี ารแก้ปัญหาได้อย่า ย่ งชัด ชั เจน โดยแต่ละขั้น จะต้องพิจ พิ ารณาเงื่อนไขหรือ รื เหตุผ ตุ ล
ตัตั ตั ว ตั วอย่ย่ ย่ า ย่ างการคิคิ คิ ด คิ ดแบบเชิชิ ชิ งชิ งตรรกะ a : "อากาศวัวั วั นวั นนี้นี้ นี้ เ นี้ เป็ป็ป็นป็ ยัยั ยั งยั งไงบ้บ้ บ้ า บ้ างคะ" b: "วัวั วั นวั นนี้นี้ นี้ฝนี้ นน่น่ น่ า น่ าจะตกนะครัรั รั บ รั บ" a : "แล้ล้ ล้ ว ล้ วพี่พี่ พี่พี่ b รู้รู้รู้ไรู้ด้ด้ ด้ อ ด้ อย่ย่ ย่ า ย่ างไรคะ" b: "ก็ก็ ก็ วัก็ วั วั นวั นนี้นี้ นี้มีนี้มี มี เ มี เมฆมาก ท้ท้ ท้ อ ท้ องฟ้ฟ้ฟ้ า ฟ้ ามืมื มื ด มื ดครึ้รึ้ รึ้มรึ้ นะสิสิสิ"สิ
ทำ ไมต้องคิดแก้ปัญ ปั หาอย่า ย่ งมีต มี รรกะ - เพราะทำ ให้เ ห้ กิดโอกาสผิด ผิ พลาดน้อย - เพราะเมื่อเกิดความเคยชิน ชิ กับการคิดอย่า ย่ งมีต มี รรกะ จะทำ ให้ไห้ม่เชื่อ ชื่ เรื่อ รื่ งอะไรง่าย ๆ - เพราะจะทำ ให้ค ห้ วามคิดที่นำ ที่ นำ เสนอได้รับ รั การยอมรับ รั จากผู้อื่ผู้ อื่ นมากขึ้น ขึ้ เนื่องจากฟังดูแ ดู ล้วมีเ มี หตุมี ตุ ผ มี ลเหมาะสม
นักเรีย รี นแบ่ง บ่ กลุ่ม ลุ่ โดยครูใช้ เกมวงล้อสุ่มสุ่ (rakko.tools) https://th.rakko.tools/tools/59/ ในการแบ่ง บ่ กลุ่ม ลุ่ กำ หนดให้ กลุ่ม ลุ่ ละ 3 คน จำ นวน 5 กลุ่ม ลุ่ แต่ละกลุ่ม ลุ่ ร่ว ร่ มกันวิเคราะห์ กิจกรรมที่ 1.1 ฝึก ฝึ ลำ ดับความคิดในการแก้ปัญ ปั หา
คำ ชี้แ ชี้ จง 1) ให้นั ห้ นั กเรีย รี นแบ่ง บ่ กลุ่ม ลุ่ ๆ ล ะ 3 คน และบอกวิธีก ธี ารชงนมเป็นลำ ดับขั้น ขั้ ตอน มา 2-3 วิธี โดยเติมคำ ลงเป็นแผนความคิด แล้วร่ว ร่ มกันวิเคราะห์ว่ ห์ ว่ าวิธีใธี ดเป็นวิธีที่ ธี ดี ที่ ที่ ดี สุ ที่ ด สุ คนส่วนผสม ตักนมผง ใส่แก้ว เติมน้ำ ร้อน 2) ร่ว ร่ มกันคิดวิเคราะห์ก ห์ ารคำ นวณหาผลบวกของ ตัวเลข 34+79+128+256+1024 ว่ามีคำ มีคำ ตอบการคิดหาคำ ตอบได้กี่วิ กี่ วิ ธี และมีวิ มีวิ ธีคิ ธีคิ ดอย่า ย่ งไร
วิธีที่ 1 เริ่มต้น วิธีที่ 2 ตักนมผงใส่แก้ว เติมน้ำ ร้อน คนส่วนผสมให้เข้ากัน เริ่มต้น เติมน้ำ ร้อน ตักนมผงใส่แก้ว วิธีใดที่ดีที่สุด คำ ตอบ : .......................................... เพราะอะไร คำ ตอบ : ......................................................... วิธีที่ 2 ส่วนผสมจะละลายเข้ากันเร็วกว่า คนส่วนผสมให้เข้ากัน จบ จบ ตักนมผง คนส่วนผสม ใส่แก้ว เติมน้ำ ร้อน เฉลย วิธีการชงนมเป็นลำ ดับขั้นตอน
(34+79)+(128+256)+(1,024)=113+384+1,024 = 1,521 34 + 79 + 128 + 256 + 1,024 =1,521 วิธีที่ 1 วิธีที่ 2 วิธีใดที่ดีที่สุด คำ ตอบ : ................................เพราะอะไร คำ ตอบ : ......................................................... วิธีที่ 1 เป็นการแสดงขั้นตอนวิธีการคำ นวณ ในแต่ละหลักอย่างชัดเจน มีโอกาสคำ นวณผิดพลาดได้น้อย วิธีการคำ นวณหาผลบวกของ ตัวเลข 34+79+128+256+1024 เฉลย
การฝึกลำ ดับความคิด ทำ ให้ม ห้ องเห็น ห็ ปัญ ปั หาแต่ละ ปัญ ปั หา แล้วตัดสิน สิ ใจแก้ปัญ ปั หาโดยใช้เ ช้ หตุผ ตุ ล เชิง ชิ ตรรกะในการแก้ปัญ ปั หา สรุป
สถานการณ์ ใบกิจกรรมที่ 1.2 สถานการณ์ "เกมรอดชีวิต" สมมุติ มุ ติ ว่าเครื่อ รื่ งบิน บิ ที่นัก นั เรีย รี นโดยสารไปเกิด ประสบอุบัติ บั ติ เหตุ ตกลงในหุบ หุ เขาหิม หิ าลัย เครื่อ รื่ ง บิน บิ ไม่ร ม่ ะเบิด บิ และร่า ร่ งกายของคุณ คุ ก็ไม่ไม่ ด้เป็น ป็ อะไร แต่สิ่ง สิ่ แวดล้อมภายนอกเลวร้า ร้ ยที่สุ ที่ ด สุ คือ อากาศเย็น ย็ มาก โดยรอบเต็มไปด้วยหิม หิ ะ มอง ไปไกลสุด สุ สายตาก็มีแ มี ต่หิม หิ ะขาวโพลน แต่บาง ครั้ง รั้ ก็มืด มื ครึ้ม รึ้ สลับกัน การติดต่อสื่อ สื่ สารโดย เครื่อ รื่ งมือ มื ทางอิเล็กทรอนิกส์ก็ ส์ ก็ ทำ ไม่ไม่ ด้ จาก สถานการณ์นั ณ์ ก นั เรีย รี นจะเอาชีวิ ชีวิ ตรอดได้ยาก แต่ก็พบว่าในซากเครื่อ รื่ งบิน บิ มีสิ่ มี ง สิ่ ของอยู่ 12 อย่า ย่ ง ดังนี้
คำ ชี้แ ชี้ จง : 1) นัก นั เรีย รี นแต่ละกลุ่ม ลุ่ เลือกสิ่ง สิ่ ของที่มีค มี วามจำ เป็น ป็ มากที่สุด สุ มา 5 อย่า ย่ ง โดยเขีย ขี นเป็น ป็ ภาพความคิดเรีย รี งลำ ดับความสำ คัญของสิ่ง สิ่ ของที่เลือกและการนำ ไปใช้เ ช้ พื่อ พื่ เอาชีวิ ชีวิ ตรอด จากสถานการณ์ดั ณ์ ดั งกล่าวได้อย่า ย่ งไร การเขียนผังงานลำ ดับความคิด
การเขียนผังงานลำ ดับความคิด ไฟแช็ช็ ช็ ค ช็ ค ขวานเล็ล็ ล็ ก ล็ กๆ เสื้สื้สื้ อ สื้ อผ้ผ้ ผ้ า ผ้ าสำสำสำสำรอง ช็ช็ ช็ อช็ อกโกแลต พลุ อภิปรายเหตุผลร่วมกัน เป็ป็ป็นป็ ชนวนไฟ ช่ช่ ช่ ว ช่ วยให้ห้ ห้ แ ห้ แสงสว่ว่ ว่ า ว่ าง ใช้ช้ ช้ จ ช้ จามสิ่สิ่สิ่ งสิ่ งกีกี กี ด กี ดขวางระหว่ว่ ว่ า ว่ างทาง อากาศเย็ย็ ย็นย็ ต้ต้ ต้ อ ต้ องมีมี มี เ มี เสื้สื้สื้ อ สื้ อผ้ผ้ ผ้ า ผ้ าสำสำสำสำรองเพื่พื่ พื่ อ พื่ อให้ห้ ห้ห้ ความอบอุ่อุ่อุ่นอุ่ ร่ร่ ร่ า ร่ างกาย บรรเทาความหิหิ หิ ว หิ ว ประทัทั ทั งทั งชีชี ชี วิ ชี วิ วิ ต วิ ต มีมี มี แมี แสงสว่ว่ ว่ า ว่ าง เสีสีสี ยสี ยงของพลุลุ ลุ ข ลุ ขอความ ช่ช่ ช่ ว ช่ วยเหลืลื ลื อ ลื อได้ด้ ด้ด้
ในชีวิ ชีวิ ตประจำ วันเราพบปัญ ปั หาที่แ ที่ ตกต่างกัน ปัญ ปั หาบาง ปัญ ปั หาอาจมีวิ มีวิ ธีก ธี ารแก้ปัญ ปั หาที่ห ที่ ลากหลาย ขึ้น ขึ้ อยู่กั ยู่ กั บการใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลในการตัดสิน สิ ใจ หรือ รื การเลือกวิธี การแก้ปัญ ปั หาของแต่ละคน สรุป
(3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่มี ม่ ส่มี ว ส่ นร่ว ร่ ม (3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่มี ม่ ส่มี ว ส่ นร่ว ร่ ม (3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่พ ม่ อใจ เพื่อ พื่ นนัก นั เรีย รี นในกลุ่ม ลุ่ มีส่ มี ว ส่ นร่ว ร่ มกิจ กิ กรรมในกลุ่ม ลุ่ มาก น้อ น้ ยเพีย พี งใด ใบกิกิ กิ จ กิ จกรรมที่ที่ ที่ที่1.3 แบบประเมิมิน มิ น มิ ตนเอง 1 สิ่ง สิ่ ที่นั ที่ ก นั เรีย รี นได้เ ด้ รีย รี นรู้ใ รู้ นวัน วั นี้คื นี้ อ คื อะไร 2 3 4 5 นัก นั เรีย รี นมีส่ มี ว ส่ นร่ว ร่ มกิจ กิ กรรมในกลุ่ม ลุ่ มากน้อ น้ ยเพีย พี งใด นัก นั เรีย รี นพึง พึ พอใจกับ กั การเรีย รี นในวัน วั นี้ห นี้ รือ รืไม่ เพีย พี งใด นัก นั เรีย รี นจะนำ ความรู้ที่ รู้ ไ ที่ ด้นี้ ด้ ไ นี้ ปใช้ใช้ ห้เ ห้ กิด กิประโยชน์แ น์ ก่ ตนเอง ครอบครัว รั และสัง สั คมทั่ว ทั่ ไปได้อ ด้ ย่า ย่ งไร
(3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่มี ม่ ส่มี ว ส่ นร่ว ร่ ม (3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่มี ม่ ส่มี ว ส่ นร่ว ร่ ม (3)มาก (2) ปานกลาง (1) น้อ น้ ย (0) ไม่พ ม่ อใจ เพื่อนนัก นั เรีย รี นในกลุ่ม ลุ่ มีส่ มี ว ส่ นร่ว ร่ มกิจ กิ กรรมในกลุ่ม ลุ่ มากน้อ น้ ย เพียงใด(ให้ก ห้ าถูก ถู ช่อ ช่ งหน้า น้ ของระดับ ดั คะแนนประเมิน มิ นัก นั เรีย รี นพึง พึ พอใจกับ กั การเรีย รี นในวัน วั นี้ห นี้ รือ รืไม่ เพีย พี งใด (ให้ก ห้ าถูก ถู ช่อ ช่ งหน้า น้ ของระดับ ดั คะแนนประเมิน มิ 1 สิ่ง สิ่ ที่นั ที่ ก นั เรีย รี นได้เ ด้ รีย รี นรู้ใ รู้ นวัน วั นี้คื นี้ อ คื อะไร 2 3 4 5 นัก นั เรีย รี นมีส่ มี ว ส่ นร่ว ร่ มกิจ กิ กรรมในกลุ่ม ลุ่ มากน้อ น้ ยเพีย พี งใด (ให้ กาถูก ถู ช่อ ช่ งหน้า น้ ของระดับ ดั คะแนนประเมิน มิ นัก นั เรีย รี นจะนำ ความรู้ที่ รู้ ไ ที่ ด้นี้ ด้ ไ นี้ ปใช้ใช้ ห้เ ห้ กิด กิประโยชน์แ น์ ก่ต ก่ นเอง ครอบครัว รั และสัง สั คมทั่ว ทั่ ไปได้อ ด้ ย่า ย่ งไร ตอบ : การลำ ดับ ดั ความคิด คิ แล้ว ล้ ตัด ตั สิน สิ ใจแก้ปัก้ ญ ปั หาโดยใช้ เหตุผ ตุ ลเชิงตรรกะ ตอบ : นำ กระบวนการคิด คิ เชิง ชิ ตรรกะไปใช้แก้ปัก้ ญ ปั หาอย่า ย่ งมี เหตุผ ตุ ล ถูกต้อ ต้ ง ตามสถานการณ์ที่ ณ์ เ ที่ กิด กิ ขึ้น ขึ้ ในชีวิ ชี ต วิประจำ วัน วั
สรุปบทเรียน ในการแก้ปัญหาการใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลเชิง ชิ ตรรกะ (Logical Thinking) เป็น ป็ การแก้ไข ปัญ ปั หาโดยการนำ กฎเกณฑ์หรือ รื เงื่อนไขมาใช้พิ ช้ จ พิ ารณาโดยจะใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลหรือ รื ใช้ ประสบการณ์ มาอธิบ ธิ ายวิธีก ธี ารแก้ไขปัญ ปั หา โดยคาดหวังว่าจะได้ผลลัพธ์ต ธ์ ามที่ คาดการณ์ไว้ ซึ่ง ซึ่ ทำ ได้ดังนี้ 1) การใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลเชิง ชิ ตรรกะในการแก้ไขปัญ ปั หาโดยใช้เ ช้ หตุผ ตุ ล 2) การใช้เ ช้ หตุผ ตุ ลเชิง ชิ ตรรกะในการแก้ไขปัญ ปั หาโดยใช้ปช้ ระสบการณ์