40 จุดประสงค์ การเรียนรู้ พฤติกรรม รายการพิจารณา ความคิดเห็น ผู้เชี่ยวชาญ ข้อเสนอ แนะ +1 0 -1 อธิบายรูปแบบ ความสัมพันธ์ สิ่งมีชีวิตกับ สิ่งมีชีวิตรูปแบบ ต่าง ๆ ได้ ความรู้ ความจำ 24. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์แบบพึ่งพาอาศัย ก. ปลวกและโปรโตซัว ข. แบคทีเรียไรโซเบียมและถั่ว ค. ปูเสฉวนและดอกไม้ทะเล ง. ข้อ1 กับ ข้อ2 ความรู้ ความจำ 25. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์แบบแข่งขันกัน ก. กวาง-เสือ ข. สิงโต-ชีตาร์ ค. หมี-กระต่าย ง. ปลาการ์ตูน-ดอกไม้ทะเล ความรู้ ความจำ 26. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับภาวะแบบปรสิต ก. ตัวอย่าง เช่น ไรแดง-ปลาหางนกยูง ข. สิ่งมีชีวิตที่ปรสิตอาศัยเรียกว่า โฮสต์ (Host) ค. สามารถเขียนได้เป็น (+.-) หรือ (-, +) ง. เป็นภาวะที่ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์และอีกฝ่ายเสียประ โยขน์ ความรู้ ความจำ 27. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่ต่างฝ่ายได้ประโยชน์ การแยกกันอยู่จะทำให้เกิดผลเสีย ก. กลาง ข. อิงอาศัย ค. พึ่งพาอาศัย ง. ได้ประโยชน์ร่วมกัน ความรู้ ความจำ 28. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตแบบฝ่ายหนึ่งได้ ประโยชน์และอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ก. ปรสิต ข. อิงอาศัย ค. แข่งขันกัน ง. พึ่งพาอาศัย
41 จุดประสงค์ การเรียนรู้ พฤติกรรม รายการพิจารณา ความคิดเห็น ผู้เชี่ยวชาญ ข้อเสนอ แนะ +1 0 -1 อธิบายรูปแบบ ความสัมพันธ์ สิ่งมีชีวิตกับ สิ่งมีชีวิตรูปแบบ ต่าง ๆ ได้ ความรู้ ความจำ 29. สิ่งมีชีวิตคู่ใด ไม่ได้มีความสัมพันธ์แบบปรสิต ก. เห็บ-สุนัข ข. เรือด-กวาง ค. พยาธิปากขอ-คน ง. ปลวก-โปรโตซัว ความรู้ ความจำ 30. สิ่งมีชีวิตใดอยู่มีความสัมพันธ์แบบเดียวกับมดดำและ เพลี้ย ก. กบและแมลง ข. นกเอี้ยงและควาย ค. แมงมุมและกระต่าย ง. ปลาฉลามและเหาฉลาม ลงชื่อ………………………………………….ผู้เชี่ยวชาญ (…………………………………….)
ภาคผนวก ค แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
43 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2565 หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ไฟฟ้า เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ เวลา 2 ชั่วโมง วันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 ผู้สอนนางสาวณัฐชยา ภูสูง 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐาน ว 1.1 เข้าใจความหลากหลายของระบบนิเวศ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งไม่มีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต และความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ การถ่ายทอดพลังงาน การเปลี่ยนแปลงแทนที่ในระบบนิเวศ ความหมายของประชากร ปัญหาและผลกระทบที่มีต่อ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แนวทางในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและการแก้ไขปัญหา สิ่งแวดล้อม รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัด ว 1.1 ม.3/2 อธิบายรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตรูปแบบต่าง ๆ ในแหล่งที่อยู่เดียวกันที่ได้จากการสำรวจ 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายรูปแบบความสัมพันธ์สิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตรูปแบบต่าง ๆ ได้ (K) 2. จำแนกรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตได้ (P) 3. นักเรียนมีส่วนร่วมในชั้นเรียน ใฝ่เรียนรู้ และการมุ่งมั่นในการทำงาน (A) 3. สาระสำคัญ สิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศมีอยู่หลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดต่างก็มีรูปแบบความสัมพันธ์ที่แตกต่างกัน ความสัมพันธ์ ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศอาจทำให้สิ่งมีชีวิตบางชนิดได้รับประโยชน์หรือเสียประโยชน์หรือไม่มีผลต่อการดำรงชีวิต ของสิ่งมีชีวิตนั้นเลย 4. สาระการเรียนรู้ - สิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตมีความสัมพันธ์กันในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ภาวะพึ่งพากัน ภาวะอิงอาศัย ภาวะเหยื่อกับผู้ล่า ภาวะปรสิต - สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันที่อาศัยอยู่ร่วมกันในแหล่งที่อยู่เดียวกัน ในช่วงเวลาเดียวกัน เรียกว่า ประชากร - กลุ่มสิ่งมีชีวิตประกอบด้วยประชากรของสิ่งมีชีวิตหลาย ๆ ชนิด อาศัยอยู่ร่วมกันในแหล่งที่อยู่เดียวกัน
44 5. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมนำเข้าสู่การเรียน 1. ขั้นสร้างความสนใจ (15 นาที) ๑. ครูนำภาพสัตว์ให้นักเรียนดู แล้วใช้คำถามดังนี้ -ในภาพมีสิ่งมีชีวิต อะไรบ้าง (แนวคำตอบ กระบือ นกเอี้ยง หญ้า) -นกเอี้ยงเกาะหลังกระบือ เพื่ออะไร (แนวคำตอบ เพื่อกินแมลงที่มาเกาะหลังกระบือ) -หญ้ามีความสัมพันธ์กับกระบืออย่างไร (แนวคำตอบ หญ้าเป็นอาหารให้กับกระบือ) กิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้ 2. ขั้นสำรวจและค้นหา (45 นาที) 1. นำเข้าสู่รายละเอียดเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ แบ่งเป็น 6 ประเภท ภาวะอิงอาศัย ภาวะพึ่งพากัน ภาวการณ์ได้รับประโยชน์ร่วมกัน ภาวะปรสิต ภาวการณ์ล่าเหยื่อ ภาวะการล่าเหยื่อ 2. ครูให้นักเรียนวาดรูปความสัมพันธ์ในระบบนิเวศในโรงเรียนมาคนละ 1 ประเภท พร้อมระบายสี 3. ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (20 นาที) ครูอธิบายเพิ่มเติมให้นักเรียนเข้าใจว่า “ความสัมพันธ์ของสิ่งชีวิตที่นอกเหนือจากภาวะอิงอาศัย ภาวะพึ่งพากัน ภาวะปรสิต และการล่าเหยื่อ เช่น ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน ซึ่งสิ่งมีชีวิตทั้งสองฝ่าย สามารถแยกกันอยู่ได้ รวมทั้งภาวะการแก่งแย่งแข่งขันกัน เป็นความสัมพันธ์ที่ สิ่งมีชีวิตทั้งสองฝ่ายต่างเสียประโยชน์ทั้งคู่ เนื่องจากมีการแก่งแย่งแข่งขันกันระหว่างสิ่งมีชีวิต ชนิดเดียวกัน และต่างชนิดกัน 4. ขั้นขยายความรู้(20 นาที) นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ซึ่งควรได้ข้อสรุปร่วมกันว่า “ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศล้วนมีความสัมพันธ์ระหว่าง สิ่งมีชีวิตทั้งทางตรงและทางอ้อม ซึ่งสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศมีอยู่หลายชนิดแต่ละชนิดต่างมีรูปแบบ ความสัมพันธ์ที่แตกต่างกัน เช่น ภาวะอิงอาศัย ภาวะพึ่งพากัน ภาวะปรสิต ภาวะการล่าเหยื่อ ภาวะการแก่งแย่งแข่งขัน และภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน” 5. ขั้นประเมินผล (20 นาที) ครูและนักเรียนอภิปรายผลการทำกิจกรรม ใช้แอมมิเตอร์วัดกระแสไฟฟ้าได้อย่างไร จะได้ข้อสรุปว่า เมื่อต่อวงจรไฟฟ้าครบวงจรจะมีกระแสไฟฟ้าออกจากขั้วบวกผ่านวงจรไฟฟ้าไปยังขั้วลบ ของแหล่งกำเนิดไฟฟ้า ซึ่งวัดค่าได้จากแอมมิเตอร์
45 6. สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีม.3 เล่ม 2 2. ฐานข้อมูล Internet 7. การวัดและประเมินผลการจัดการเรียนรู้ สิ่งที่วัดและประเมิน วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) อธิบายปฏิสัมพันธ์ขององค์ประกอบของ ระบบนิเวศที่ได้จากการสำรวจได้ การถาม - ตอบ -แบบสังเกต การตอบคำถาม -ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 75 ทักษะ (P) จำแนกองค์ประกอบของระบบนิเวศที่ได้ จากการสำรวจได้ ตรวจผลงาน -แบบให้คะแนนผลงาน -ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 75 เจตคติ (A) นักเรียนมีส่วนร่วมในชั้นเรียน ใฝ่เรียนรู้ และการมุ่งมั่นในการทำงาน สังเกต แบบสังเกต -ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 75 เกณฑ์การให้คะแนน ระดับคะแนน 80-100% ให้ ดีมาก ระดับคะแนน 70-79% ให้ ดี ระดับคะแนน 60-69% ให้ ปานกลาง ระดับคะแนน 50-59% ให้ พอใช้ ระดับคะแนน 0-49% ให้ ปรับปรุง
46 แบบบันทึกผลหลังสอน ผลการจัดการเรียนรู้ จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง โครงสร้างภายในโลก พบว่านักเรียนสามารถ.……………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………….....................................................................................................ได้ดังนี้ ม.3/3 จำนวน….…คน ผ่านเกณฑ์จำนวน…..….คน ร้อยละ……… ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน……….คน ร้อยละ……… ม.3/4 จำนวน…….คน ผ่านเกณฑ์จำนวน…..….คน ร้อยละ…….. ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน……….คน ร้อยละ……… ม.3/5 จำนวน…….คน ผ่านเกณฑ์จำนวน…..….คน ร้อยละ…….. ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน……….คน ร้อยละ……… ปัญหาและอุปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. แนวทางแก้ไข ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ลงชื่อ…………………………………………………ครูผู้สอน (นางสาวณัฐชยา ภูสูง) นักศึกษาฝึกประสบการณ์วิชาชีพ ลงชื่อ…..…………………………………………….ครูพี่เลี้ยง (นางสินีนิตย์ เพชรศรีเงิน) ตำแหน่งครู วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ
47 แบบสังเกตการตอบคำถามของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/5 คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนพฤติกรรมที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ระดับ 3 หมายถึง แสดงพฤติกรรมให้เห็นบ่อย ระดับ 2 หมายถึง แสดงพฤติกรรมให้เห็นบางครั้ง ระดับ 1 หมายถึง ไม่เคยแสดงพฤติกรรมเลย ลำ ดับ พฤติกรรม/ ระดับคะแนน สนใจและ ตั้งใจฟัง คำถาม ตอบคำถาม ได้ตรงประเด็น ตอบคำถามอย่าง สม่ำเสมอ รวม คะแนน หมายเหตุ ชื่อ-สกุล 3 2 1 3 2 1 3 2 1 1 เด็กชายโยธิน แซ่ก๊วย 2 เด็กชายสุกลวัฒน์ แซ่ก๊วย 3 เด็กชายไตรภพ ตาพันไกล 4 เด็กชายพีระพัฒน์ จงไพล 5 เด็กชายกฤษดา พรมดี 6 เด็กชายหัสดิณทร์ถวิลวิศิษฎ์พัฒน์ 7 เด็กชายชาลี พึ่งรอด 8 เด็กชายพีรพงษ์ พันธุ์จบสิงห์ 9 เด็กชายปาทาน มะดำ 10 เด็กชายวีรภัทร วงษ์ไชยา 11 เด็กชายนันทภัทร์ จุลลเกษตร์ 12 เด็กชายณัฐพงษ์ ราชคม 13 เด็กชายพงศกร ทองเผือก 14 เด็กชายจิรายุ จิตรอ่อน 15 เด็กชายภูวเดช พลแสนนอก 16 เด็กชายฐิติวัชร์ ธนบุญพิศุทธ์ 17 เด็กชายทฤษฎี เรืองรักษ์ 18 เด็กชายสารินท์ บุญครอง 19 เด็กชายปราช์ญกนก พรอเนก 20 เด็กหญิงวรัญญา บุญรอด 21 เด็กหญิงญาณิศา บุญพึ่ง 22 เด็กหญิงนฤเนตร รักษาสุระสาร 23 เด็กหญิงแพรพรรณ เพชรแพรพรรณ 24 เด็กหญิงสุพัชชา เหลืองภักดี 25 เด็กหญิงจันจิรา เตโชประภาส 26 เด็กหญิงณัชชา เสือทุ่ง 27 เด็กหญิงธันชญา ไม้จันทร์ ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
48 แบบสังเกตการตอบคำถามของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/4 คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนพฤติกรรมที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ระดับ 3 หมายถึง แสดงพฤติกรรมให้เห็นบ่อย ระดับ 2 หมายถึง แสดงพฤติกรรมให้เห็นบางครั้ง ระดับ 1 หมายถึง ไม่เคยแสดงพฤติกรรมเลย ลำ ดับ พฤติกรรม/ ระดับคะแนน สนใจและ ตั้งใจฟัง คำถาม ตอบคำถาม ได้ตรงประเด็น ตอบคำถามอย่าง สม่ำเสมอ รวม คะแนน หมายเหตุ ชื่อ-สกุล 3 2 1 3 2 1 3 2 1 28 เด็กหญิงรุ่งวารี งามเจริญ 29 เด็กหญิงพรนภา โกมาน 30 เด็กหญิงรัตนวิภา เอมสวัสดิ์ 31 เด็กหญิงจุฑาลักษณ์ พิมพ์ลี 32 เด็กหญิงปริญญาดา เหมือนประเสริฐ 33 เด็กหญิงกนกวรรณ ไชยโย 34 เด็กหญิงธวัลรัตน์ แขน้ำแก้ว 35 เด็กหญิงจุฬาลักษณ์ แก้วพวง 36 เด็กหญิงอนัญพร บวรโชติญาณี 37 เด็กหญิงธนภรณ์ จันทะเลิง 38 เด็กหญิงณัฏฐวรรณย์ เขียวหวาน 39 เด็กหญิงณัฒฐณิชา ปานมณี 40 เด็กหญิงวารุณี ธูปผึ้ง 41 เด็กหญิงแพรวานุช จันทร์ส่ง แสง ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
49 แบบประเมินผลงานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/5 ลำ ดับ พฤติกรรม/ ระดับคะแนน ให้ความ ร่วมมือในการ ทำกิจกรรม รับผิดชอบ งานที่ได้รับ มอบหมาย มีความ สามัคคีและ ช่วยเหลือกัน ทำงานเสร็จ ตามเวลาที่ กำหนด ผลงานมี ความ ถูกต้อง รวม คะแนน หมาย เหตุ ชื่อ-สกุล 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 1 เด็กชายโยธิน แซ่ก๊วย 2 เด็กชายสุกลวัฒน์ แซ่ก๊วย 3 เด็กชายไตรภพ ตาพันไกล 4 เด็กชายพีระพัฒน์ จงไพล 5 เด็กชายกฤษดา พรมดี 6 เด็กชายหัสดิณทร์ถวิลวิศิษฎ์พัฒน์ 7 เด็กชายชาลี พึ่งรอด 8 เด็กชายพีรพงษ์ พันธุ์จบสิงห์ 9 เด็กชายปาทาน มะดำ 10 เด็กชายวีรภัทร วงษ์ไชยา 11 เด็กชายนันทภัทร์ จุลลเกษตร์ 12 เด็กชายณัฐพงษ์ ราชคม 13 เด็กชายพงศกร ทองเผือก 14 เด็กชายจิรายุ จิตรอ่อน 15 เด็กชายภูวเดช พลแสนนอก 16 เด็กชายฐิติวัชร์ ธนบุญพิศุทธ์ 17 เด็กชายทฤษฎี เรืองรักษ์ 18 เด็กชายสารินท์ บุญครอง 19 เด็กชายปราช์ญกนก พรอเนก 20 เด็กหญิงวรัญญา บุญรอด 21 เด็กหญิงญาณิศา บุญพึ่ง 22 เด็กหญิงนฤเนตร รักษาสุระสาร 23 เด็กหญิงแพรพรรณ เพชรแพรพรรณ 24 เด็กหญิงสุพัชชา เหลืองภักดี 25 เด็กหญิงจันจิรา เตโชประภาส 26 เด็กหญิงณัชชา เสือทุ่ง 27 เด็กหญิงธันชญา ไม้จันทร์ 28 เด็กหญิงรุ่งวารี งามเจริญ 29 เด็กหญิงพรนภา โกมาน 30 เด็กหญิงรัตนวิภา เอมสวัสดิ์ 31 เด็กหญิงจุฑาลักษณ์ พิมพ์ลี 32 เด็กหญิงปริญญาดา เหมือนประเสริฐ 33 เด็กหญิงกนกวรรณ ไชยโย คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
50 แบบประเมินผลงานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/5 ลำ ดับ พฤติกรรม/ ระดับคะแนน ให้ความ ร่วมมือในการ ทำกิจกรรม รับผิดชอบ งานที่ได้รับ มอบหมาย มีความ สามัคคีและ ช่วยเหลือกัน ทำงานเสร็จ ตามเวลาที่ กำหนด ผลงานมี ความ ถูกต้อง รวม คะแนน หมาย เหตุ ชื่อ-สกุล 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 34 เด็กหญิงธวัลรัตน์ แขน้ำแก้ว 35 เด็กหญิงจุฬาลักษณ์ แก้วพวง 36 เด็กหญิงอนัญพร บวรโชติญาณี 37 เด็กหญิงธนภรณ์ จันทะเลิง 38 เด็กหญิงณัฏฐวรรณย์ เขียวหวาน 39 เด็กหญิงณัฒฐณิชา ปานมณี 40 เด็กหญิงวารุณี ธูปผึ้ง 41 เด็กหญิงแพรวานุช จันทร์ส่งแสง คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
51 แบบประเมินเจตคติในการทำงานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่3/5 คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนพฤติกรรมที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ที่ ชื่อ-สกุล รายการประเมิน ผลการประเมิน หมายเหตุ ทำงานที่ได้รับ มอบหมายอย่าง สมบูรณ์ ไม่ท้อถอย เมื่อมี อุปสรรค มีความตั้งใจแน่ว แน่ต่อการเสาะ แสวงหาความรู้ ผ่าน ดี ดี เยี่ยม ไม่ ผ่าน 1 เด็กชายโยธิน แซ่ก๊วย 2 เด็กชายสุกลวัฒน์ แซ่ก๊วย 3 เด็กชายไตรภพ ตาพันไกล 4 เด็กชายพีระพัฒน์ จงไพล 5 เด็กชายกฤษดา พรมดี 6 เด็กชายหัสดิณทร์ถวิลวิศิษฎ์พัฒน์ 7 เด็กชายชาลี พึ่งรอด 8 เด็กชายพีรพงษ์ พันธุ์จบสิงห์ 9 เด็กชายปาทาน มะดำ 10 เด็กชายวีรภัทร วงษ์ไชยา 11 เด็กชายนันทภัทร์ จุลลเกษตร์ 12 เด็กชายณัฐพงษ์ราชคม 13 เด็กชายพงศกร ทองเผือก 14 เด็กชายจิรายุ จิตรอ่อน 15 เด็กชายภูวเดช พลแสนนอก 16 เด็กชายฐิติวัชร์ ธนบุญพิศุทธ์ 17 เด็กชายทฤษฎี เรืองรักษ์ 18 เด็กชายสารินท์ บุญครอง 19 เด็กชายปราช์ญกนก พรอเนก 20 เด็กหญิงวรัญญา บุญรอด 21 เด็กหญิงญาณิศา บุญพึ่ง 22 เด็กหญิงนฤเนตร รักษาสุระสาร 23 เด็กหญิงแพรพรรณ เพชรแพรพรรณ 24 เด็กหญิงสุพัชชา เหลืองภักดี 25 เด็กหญิงจันจิรา เตโชประภาส 26 เด็กหญิงณัชชา เสือทุ่ง 27 เด็กหญิงธันชญา ไม้จันทร์ 28 เด็กหญิงรุ่งวารี งามเจริญ 29 เด็กหญิงพรนภา โกมาน 30 เด็กหญิงรัตนวิภา เอมสวัสดิ์ ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
52 แบบประเมินเจตคติในการทำงานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่3/5 คำชี้แจง ทำเครื่องหมาย √ ลงในช่องระดับคะแนนพฤติกรรมที่นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ที่ ชื่อ-สกุล รายการประเมิน ผลการประเมิน หมายเหตุ ทำงานที่ได้รับ มอบหมายอย่าง สมบูรณ์ ไม่ท้อถอย เมื่อมี อุปสรรค มีความตั้งใจแน่ว แน่ต่อการเสาะ แสวงหาความรู้ ผ่าน ดี ดี เยี่ยม ไม่ ผ่าน 31 เด็กหญิงจุฑาลักษณ์ พิมพ์ลี 32 เด็กหญิงปริญญาดา เหมือนประเสริฐ 33 เด็กหญิงกนกวรรณ ไชยโย 34 เด็กหญิงธวัลรัตน์ แขน้ำแก้ว 35 เด็กหญิงจุฬาลักษณ์ แก้วพวง 36 เด็กหญิงอนัญพร บวรโชติญาณี 37 เด็กหญิงธนภรณ์ จันทะเลิง 38 เด็กหญิงณัฏฐวรรณย์ เขียวหวาน 39 เด็กหญิงณัฒฐณิชา ปานมณี 40 เด็กหญิงวารุณี ธูปผึ้ง 41 เด็กหญิงแพรวานุช จันทร์ส่งแสง ผ่านเกณฑ์ร้อย 75
ภาคผนวก ง ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้
54 ชุดกจ ิ กรรมการเร ี ยนนร ู้วท ิ ยาศาสตร ์ ตามกระบวนการส ื บเสาะหาความร ู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 นางสาวณฐ ั ชยา ภ ู ส ู ง นักศึกษาปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา โรงเรียนนาหลวง สังกัด กรุงเทพมหานคร
55 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบการจัดการเรียนการสอน วิชาวิทยาศาสตร์6 เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศมีชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เนื่องด้วยธรรมชาติเนื้อหาเป็นนามธรรมยาก ต่อการเข้าใจจะสามารถ ช่วยให้นักเรียนเข้าใจเนื้อหาได้ง่ายและชัดเจนยิ่งขึ้น ตลอดจนนำ ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ชุดนี้จะส่งเสริมและพัฒนาการเรียนรู้ ของนักเรียน เพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้น พัฒนาให้นักเรียนเป็นผู้ที่มี ความสามารถในการคิด มีทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เจตคติที่ดีต่อวิชาวิทยาศาสตร์ และเป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอนที่จะนำไปใช้เป็น แนวทางในการจัดการเรียนการสอนต่อไป ณัฐชยา ภูสูง คำนำ
56 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต ในระบบนิเวศ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มี 1 ชุด ซึ่งประกอบไปด้วยเรื่องย่อยทั้งหมด 4 เรื่อง ดังนี้ เรื่องที่ 1 ภาวะพึ่งพากัน เรื่องที่ 2 ภาวะอิงอาศัย เรื่องที่ 3 ปรสิต เรื่องที่ 4 การล่าเหยื่อ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต ในระบบนิเวศ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มี 1 ชุด เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ประกอบไปด้วย ➢ คำชี้แจงเกี่ยวกับการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ➢ คำชี้แจงเกี่ยวกับการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน ➢ ลำดับขั้นตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ➢ แบบทดสอบก่อนเรียน ➢ กิจกรรมการเรียนรู้เรื่องที่ 1 ภาวะพึ่งพากัน ➢ กิจกรรมการเรียนรู้เรื่องที่ 2 ภาวะอิงอาศัย ➢ กิจกรรมการเรียนรู้เรื่องที่ 3 ปรสิต ➢ กิจกรรมการเรียนรู้เรื่องที่ 4 การล่าเหยื่อ ➢ กิจกรรมการเรียนรู้เรื่องที่ 5 ภาวะการแก่งแย่งแข่งขัน ➢ แบบทดสอบหลังเรียน ➢ เฉลย คำชี้แจงใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
57 คำชี้แจงสำหรับนักเรียน 1. นักเรียนฟังคำชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ 2. ให้นักเรียนรับชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ 1 ชุด เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ 3. นักเรียนเริ่มทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อประเมินดูว่านักเรียนมีพื้นฐานความรู้ความเข้าใจมากน้อยเพียงใด 4. นักเรียนศึกษาใบความรู้ และใบกิจกรรมจากชุดกิจกรรม โดยตั้งใจศึกษาเนื้อหาทำความเข้าใจให้ดีตั้งแต่หน้า แรกถึงหน้าสุดท้ายตามลำดับอย่าข้ามขั้นตอน 5. ส่งผลงานการทำกิจกรรมการเรียนรู้จากชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดนี้ เพื่อให้ครูตรวจและบันทึกผล 6. เมื่อทำกิจกรรมครบแล้วจัดเก็บอุปกรณ์ให้เรียบร้อย 7. เมื่อนักเรียนทุกคนทำกิจกรรมครบแล้วให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อประเมินดูว่านักเรียนมีพื้น ฐานความรู้ความเข้าใจหลังเรียนมากน้อยเพียงใด 8. รับฟังการบอกคะแนนคำชมเชย และคำแนะนำเพิ่มเติมจากครู 9. ในการเข้าร่วมกิจกรรมทุกครั้ง นักเรียนควรให้ความร่วมมือ ตั้งใจในการทำกิจกรรมและตรงต่อเวลาเสมอ
58 ลำดับขั้นการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ อ่านคำชี้แจ้งการใช้ชุดกิจกรรม แบบทดสอบก่อนเรียน ดำเนินการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ จัดการเรียนการสอนตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ 1) ขั้นสร้างความสนใจ 2) ขั้นสำรวจและค้นหา 3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 4) ขั้นขยายความรู้ 5) ขั้นประเมิน แบบทดสอบหลังเรียน
59 แบบทดสอบก่อนเรียน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565 รายวิชา วิทยาศาสตร์พื้นฐาน 6 รหัสวิชา ว 23102 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/5 แบบทดสอบคะแนนเต็ม 20 คะแนน โรงเรียนนาหลวง สำนักงานเขตทุ่งครุ กรงเทพมหานคร คำชี้แจง แบบปรนัย จำนวน 20 ข้อ คะแนนเต็ม 20 คะแนน ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย X ข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อความเดียวในกระดาษคำตอบ 1. ต้นไม้แต่ละต้นในป่าทึบจะมีลำต้นสูงชะลูดเพื่อให้ได้รับ แสงสว่าง โดยไม่ถูกบดบังจากต้นไม้อื่น ๆ ที่อยู่ใกล้เคียง จัดเป็นความสัมพันธ์แบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะแข่งขัน ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน 5. สิ่งมีชีวิตสองชนิดอยู่ร่วมกัน สิ่งมีชีวิตหนึ่งได้ประโยชน์แต่ ฝ่ายเดียว แต่ไม่ทำลายสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง การอยู่ร่วมกัน แบบนี้เป็นความสัมพันธ์รูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะพึ่งพากัน ง. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกันเป็นกรด 2. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใด ที่มีความสัมพันธ์ใน ลักษณะเดียวกัน ก. เห็บบนตัวสุนัข เหาฉลามกับปลาฉลาม ข. นกเอี้ยงกับควาย โพรโทซัวในล าไส้ปลวก ค. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล ดอกไม้กับแมลงภู่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่ พยาธิในร่างกายมนุษย์ 6. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ก. เฟินกับต้นไม้ใหญ่ ข. ต้นหูกวางกับกาฝาก ค. โพรโทซัวในลำไส้ปลวก ง. ลูกนกกระจอกในรังเดียวกัน 3. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่แตกต่างจากข้ออื่น ก. พลูด่างที่เลื้อยเกาะไปตามต้นปีบ ข. กุ้งซ่อนตัวอยู่ใกล้ ๆ กับดอกไม้ทะเล ค. พยาธิตัวตืดที่ผนังลำไส้สุนัขคอยดูดสารอาหาร ง. ต้นตำลึงใช้มือเกาะยึดไปตามล าต้นไม้เพื่อให้ได้รับแสง มากขึ้น 7. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ภาวะใดมี บทบาทในการควบคุมสมดุลของจำนวนประชากรสิ่งมีชีวิต ตามธรรมชาติมากที่สุด ก. ภาวะแข่งขัน ข. ภาวะล่าเหยื่อ ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะพึ่งพากัน 4. ต้นทานตะวันกับผึ้งมีความสัมพันธ์กันอย่างไร ก. ทั้งสองชนิดได้ประโยชน์ร่วมกัน ข. ทั้งสองชนิดต้องพึ่งพากันและกัน ค. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งเสียประโยชน์ ง. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งไม่ได้และไม่เสีย ประโยชน์ 8. ความสัมพันธ์ระหว่างผีเสื้อกับดอกไม้เป็นแบบเดียวกับ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตชนิดใด ก. หมัดกับหนู ข. เฟินกับต้นจามจุรี ค. กาฝากกับต้นมะม่วง ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล
9. ข้อใดจับคู่ความสัมพันธ์กันได้ถูกต้อง ก. มดดำกับเพลี้ย - ภาวะปรสิต ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ - ภาวะอิงอาศัย ค. เหาฉลามกับปลาฉลาม - ภาวะล่าเหยื่อ ง. แบคทีเรียในปมรากพืชตระกูลถั่ว - ภาวะพึ่งพากัน 15. “กาฝากบนต้นไม้ใหญ่ กาฝากเป็นพืชที่อาศัยบนต้นไม้ โดยชอนไชรากเข้าไปดูดน้ำเลี้ยงจากต้นไม้ที่อาศัยอยู่” จากข้อความเป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะล่าเหยื่อ ง. ภาวะแก่งแย่งแข่งขัน 10. ภาวะใดเป็นภาวะอิงอาศัย ก. วีรภาพพบกล้วยไม้รองเท้านารีเกาะอยู่ที่ต้นไม้ใหญ่ ข. พร้อมพงศ์พยายามปลูกต้นยูคาลิปตัสบริเวณคันนาเพื่อใช้ พื้นที่อย่างคุ้มค่า ค. ณัฐพงศ์มักจะพักอาศัยอยู่บ้านญาติในกรุงเทพมหานคร เพื่อทำงานบริษัท ง. เจตณัฐรับเลี้ยงสุนัขบางแก้วจากวัดแต่ต้องพาสุนัขไปพบ แพทย์เนื่องจากพบเห็บอยู่ในสุนัขเป็นจำนวนมาก 16. สิ่งมีชีวิต A ได้ประโยชน์จากการอาศัยอยู่ร่วมกับ สิ่งมีชีวิต B โดยสิ่งมีชีวิต B ไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ข้อ ใดเป็นความสัมพันธ์เช่นเดียวกับความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต A และ B ก. มดดำกับเพลี้ย ข. โพรโทซัวในลำไส้ปลวก ค. แบคทีเรียในรากพืชตระกูลถั่ว ง. กล้วยไม้เกาะอยู่บนต้นไม้ใหญ่ 11. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตเช่นเดียวกับกล้วยไม้ ที่เกาะอยู่บนต้นไม้ใหญ่ ก. แมวกับหนู ข. กาฝากบนต้นไม้ ค. ควายกับนกเอี้ยง ง. ปลาฉลามกับเหาฉลาม 17. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในรูปแบบ ภาวะพึ่งพากัน ก. ไลเคน ข. นกกับแมลง ค. นกเอี้ยงบนหลังควาย ง. พลูด่างกับต้นไม้ใหญ่ 12. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใดไม่ใช่การล่าเหยื่อ ก. นกกับหนอน ข. เสือกับกวาง ค. สุนัขกับเห็บ ง. จิ้งจกกับแมงเม่า 18. สิ่งมีชีวิตคู่ใดมีความสัมพันธ์แตกต่างจากข้ออื่น ก. แมลงกับดอกไม้ ข. ความกับนกเอี้ยง ค. ปลาฉลามกับเหาฉลาม ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล 13. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ไม่เหมือนกับ “ ดอกไม้ทะเลที่เกาะบนปูเสฉวน” ก. รากับสาหร่าย ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ ค. ควายกับนกเอี้ยง ง. ฉลามกับเหาฉลาม 19. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด ที่ไม่สามารถ แยกกันอยู่ได้ในระบบนิเวศ คือ ข้อใดต่อไปนี้ ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะพึ่งพา ค. ภาวะเกื้อกูล ง. ภาวะย่อยสลาย 14. สิ่งมีชีวิตในข้อใดที่มีความสัมพันธ์แตกต่างจากข้ออื่น ก. งูกับกบ ข. เสือกับกวาง ค. เห็บบนตัวสุนัข ง. ปลาฉลามกับปลาอื่นๆ 20. ข้อใดต่อไปนี้เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบ นิเวศแบบภาวะอิงอาศัย ก. นกเอี้ยงกับควาย ข. จระเข้กับนกกระสา ค. กาฝากกับต้นไม้ใหญ่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่
ข้อ ตัวเลือก 1 ก ข ค ง 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 กระดาษคำตอบก่อนเรียน เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ รายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ชื่อ…………………………………………………………..………………….ชั้น…………………………..เลขที่…………………………. คำชี้แจง : ให้กาเครื่องหมาย X ในช่องที่ตรงกับตัวเลือกที่ต้องการเพียงคำตอบเดียวในกระดาษคำตอบ
กิจกรรมการเรียนรู้เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ สาระสำคัญ สิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศมีอยู่หลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดต่างก็มีรูปแบบความสัมพันธ์ที่แตกต่างกัน ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศอาจทำให้สิ่งมีชีวิตบางชนิดได้รับประโยชน์หรือเสีย ประโยชน์หรือไม่มีผลต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตนั้นเลย มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ว 1.1 เข้าใจความหลากหลายของระบบนิเวศ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งไม่มีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต และความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ การถ่ายทอดพลังงาน การเปลี่ยนแปลง แทนที่ในระบบนิเวศ ความหมายของประชากร ปัญหาและผลกระทบที่มีต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แนวทางในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัด ว 1.1 ม.3/2 อธิบายรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตรูปแบบต่าง ๆ ในแหล่งที่อยู่เดียวกัน ที่ได้จากการสำรวจ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายรูปแบบความสัมพันธ์สิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตรูปแบบต่าง ๆ ได้ (K) 2. จำแนกรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิตได้ (P) 3. นักเรียนมีส่วนร่วมในชั้นเรียน ใฝ่เรียนรู้ และการมุ่งมั่นในการทำงาน(A)
1) ขั้นสร้างความสนใจ ครูถามนักเรียนว่า “ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ หมายความว่าอย่างไร” จากภาพ เพราะเหตุใดต้นไม้ทั้ง 2 ต้น จึงมีลักษณะแตกต่างกัน ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… …………………………………………………………
2) ขั้นสำรวจและค้นหา นักเรียนสืบค้นข้อมูล จากใบความรู้ จากนั้นให้นักเรียนทำใบงาน เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ใบความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ระบบนิเวศ คือ หน่วยของความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อมทั้งที่เป็นสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตในแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งใดแหล่งหนึ่ง สิ่งไม่มีชีวิต ได้แก่ แสง ดิน น้ำ อากาศ อุณหภูมิ หิน ส่วนสิ่งมีชีวิต ได้แก่ พืช สัตว์ จุลินทรีย์ ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ คือ แบ่งได้ 6 ประเภทใหญ่ ต่างฝ่ายต่างได้รับ • ภาวะพึ่งพากัน • ภาวการณ์ได้รับ ประโยชน์รวมกัน (+,+) ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้รับและไม่เสียประโยชน์ ภาวะอิงอาศัย (+,0) ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่ง เสียประโยชน์ ภาวะประสิต ภาวะการล่าเหยื่อ • ภาวะการล่า (+,- ) ต่างฝ่ ายต่างเสียประโยชน์ • ภาวะการแก่งแยง่ แข่งขนั (-,-)
ใบความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ (ต่อ)
ใบความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ (ต่อ)
ใบความรู้ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ (ต่อ)
รูป เครื่องหมาย ความสัมพันธ์ (+,-,0) รูปแบบความสัมพันธ์ ชื่อ…………………………………………………………………….ชั้น……………………..เลขที่……………………… คำชี้แจง : ให้นักเรียนสำรวจความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศภายในโรงเรียน พร้อมวาดรูป ระบายสี ใบงาน เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป นักเรียนสรุปผลปฏิบัติกิจกรรม โดยนักเรียนตอบคำถามดังนี้ ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ คือ ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… …………………………………………………….. ภาวะพึ่งพา คือ ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ยกตัวอย่างภาวะอิงอาศัย มา5 อย่าง …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………..……
4) ขั้นขยายความรู้ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศล้วนมีความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตทั้งทางตรงและทางอ้อม ซึ่งสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศมีอยู่หลายชนิดแต่ละชนิดต่างมีรูปแบบ ความสัมพันธ์ที่แตกต่างกัน เช่น ภาวะอิงอาศัย ภาวะพึ่งพากัน ภาวะปรสิต ภาวะการล่าเหยื่อ ภาวะการแก่งแย่งแข่งขัน และภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน” 5) ขั้นประเมิน ปลาการ์ตูนและดอกไม้ทะเล เป็นความสัมพันธ์ ของสิ่งมีชีวิตแบบใด ตอบ…………………………………………………………………………… ต้นไม้ใหญ่กับต้นกล้วยไม้ เป็นความสัมพันธ์ของ สิ่งมีชีวิตแบบใด ตอบ……………………………………………………………………………
แบบทดสอบก่อนเรียน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565 รายวิชา วิทยาศาสตร์พื้นฐาน 6 รหัสวิชา ว 23102 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/5 แบบทดสอบคะแนนเต็ม 20 คะแนน โรงเรียนนาหลวง สำนักงานเขตทุ่งครุ กรงเทพมหานคร 1. ต้นไม้แต่ละต้นในป่าทึบจะมีลำต้นสูงชะลูดเพื่อให้ได้รับ แสงสว่าง โดยไม่ถูกบดบังจากต้นไม้อื่น ๆ ที่อยู่ใกล้เคียง จัดเป็นความสัมพันธ์แบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะแข่งขัน ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน 5. สิ่งมีชีวิตสองชนิดอยู่ร่วมกัน สิ่งมีชีวิตหนึ่งได้ประโยชน์แต่ ฝ่ายเดียว แต่ไม่ทำลายสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง การอยู่ร่วมกัน แบบนี้เป็นความสัมพันธ์รูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะพึ่งพากัน ง. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกันเป็นกรด 2. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใด ที่มีความสัมพันธ์ใน ลักษณะเดียวกัน ก. เห็บบนตัวสุนัข เหาฉลามกับปลาฉลาม ข. นกเอี้ยงกับควาย โพรโทซัวในล าไส้ปลวก ค. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล ดอกไม้กับแมลงภู่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่ พยาธิในร่างกายมนุษย์ 6. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ ส่วนอีกฝ่ายไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ก. เฟินกับต้นไม้ใหญ่ ข. ต้นหูกวางกับกาฝาก ค. โพรโทซัวในลำไส้ปลวก ง. ลูกนกกระจอกในรังเดียวกัน 3. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ที่แตกต่างจากข้ออื่น ก. พลูด่างที่เลื้อยเกาะไปตามต้นปีบ ข. กุ้งซ่อนตัวอยู่ใกล้ ๆ กับดอกไม้ทะเล ค. พยาธิตัวตืดที่ผนังลำไส้สุนัขคอยดูดสารอาหาร ง. ต้นตำลึงใช้มือเกาะยึดไปตามล าต้นไม้เพื่อให้ได้รับแสง มากขึ้น 7. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ ภาวะใดมี บทบาทในการควบคุมสมดุลของจำนวนประชากรสิ่งมีชีวิต ตามธรรมชาติมากที่สุด ก. ภาวะแข่งขัน ข. ภาวะล่าเหยื่อ ค. ภาวะอิงอาศัย ง. ภาวะพึ่งพากัน 4. ต้นทานตะวันกับผึ้งมีความสัมพันธ์กันอย่างไร ก. ทั้งสองชนิดได้ประโยชน์ร่วมกัน ข. ทั้งสองชนิดต้องพึ่งพากันและกัน ค. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งเสียประโยชน์ ง. ชนิดหนึ่งได้ประโยชน์อีกชนิดหนึ่งไม่ได้และไม่เสีย ประโยชน์ 8. ความสัมพันธ์ระหว่างผีเสื้อกับดอกไม้เป็นแบบเดียวกับ ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตชนิดใด ก. หมัดกับหนู ข. เฟินกับต้นจามจุรี ค. กาฝากกับต้นมะม่วง ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล
9. ข้อใดจับคู่ความสัมพันธ์กันได้ถูกต้อง ก. มดดำกับเพลี้ย - ภาวะปรสิต ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ - ภาวะอิงอาศัย ค. เหาฉลามกับปลาฉลาม - ภาวะล่าเหยื่อ ง. แบคทีเรียในปมรากพืชตระกูลถั่ว - ภาวะพึ่งพากัน 15. “กาฝากบนต้นไม้ใหญ่ กาฝากเป็นพืชที่อาศัยบนต้นไม้ โดยชอนไชรากเข้าไปดูดน้ำเลี้ยงจากต้นไม้ที่อาศัยอยู่” จากข้อความเป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปแบบใด ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะอิงอาศัย ค. ภาวะล่าเหยื่อ ง. ภาวะแก่งแย่งแข่งขัน 10. ภาวะใดเป็นภาวะอิงอาศัย ก. วีรภาพพบกล้วยไม้รองเท้านารีเกาะอยู่ที่ต้นไม้ใหญ่ ข. พร้อมพงศ์พยายามปลูกต้นยูคาลิปตัสบริเวณคันนาเพื่อใช้ พื้นที่อย่างคุ้มค่า ค. ณัฐพงศ์มักจะพักอาศัยอยู่บ้านญาติในกรุงเทพมหานคร เพื่อทำงานบริษัท ง. เจตณัฐรับเลี้ยงสุนัขบางแก้วจากวัดแต่ต้องพาสุนัขไปพบ แพทย์เนื่องจากพบเห็บอยู่ในสุนัขเป็นจำนวนมาก 16. สิ่งมีชีวิต A ได้ประโยชน์จากการอาศัยอยู่ร่วมกับ สิ่งมีชีวิต B โดยสิ่งมีชีวิต B ไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ ข้อ ใดเป็นความสัมพันธ์เช่นเดียวกับความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต A และ B ก. มดดำกับเพลี้ย ข. โพรโทซัวในลำไส้ปลวก ค. แบคทีเรียในรากพืชตระกูลถั่ว ง. กล้วยไม้เกาะอยู่บนต้นไม้ใหญ่ 11. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตเช่นเดียวกับกล้วยไม้ ที่เกาะอยู่บนต้นไม้ใหญ่ ก. แมวกับหนู ข. กาฝากบนต้นไม้ ค. ควายกับนกเอี้ยง ง. ปลาฉลามกับเหาฉลาม 17. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในรูปแบบ ภาวะพึ่งพากัน ก. ไลเคน ข. นกกับแมลง ค. นกเอี้ยงบนหลังควาย ง. พลูด่างกับต้นไม้ใหญ่ 12. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใดไม่ใช่การล่าเหยื่อ ก. นกกับหนอน ข. เสือกับกวาง ค. สุนัขกับเห็บ ง. จิ้งจกกับแมงเม่า 18. สิ่งมีชีวิตคู่ใดมีความสัมพันธ์แตกต่างจากข้ออื่น ก. แมลงกับดอกไม้ ข. ความกับนกเอี้ยง ค. ปลาฉลามกับเหาฉลาม ง. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล 13. ข้อใดเป็นความสัมพันธ์ไม่เหมือนกับ “ ดอกไม้ทะเลที่เกาะบนปูเสฉวน” ก. รากับสาหร่าย ข. ผีเสื้อกับดอกไม้ ค. ควายกับนกเอี้ยง ง. ฉลามกับเหาฉลาม 19. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด ที่ไม่สามารถ แยกกันอยู่ได้ในระบบนิเวศ คือ ข้อใดต่อไปนี้ ก. ภาวะปรสิต ข. ภาวะพึ่งพา ค. ภาวะเกื้อกูล ง. ภาวะย่อยสลาย 14. สิ่งมีชีวิตในข้อใดที่มีความสัมพันธ์แตกต่างจากข้ออื่น ก. งูกับกบ ข. เสือกับกวาง ค. เห็บบนตัวสุนัข ง. ปลาฉลามกับปลาอื่นๆ 20. ข้อใดต่อไปนี้เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบ นิเวศแบบภาวะอิงอาศัย ก. นกเอี้ยงกับควาย ข. จระเข้กับนกกระสา ค. กาฝากกับต้นไม้ใหญ่ ง. กล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่
ข้อ ตัวเลือก 1 ก ข ค ง 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 กระดาษคำตอบก่อนเรียน เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ รายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ชื่อ…………………………………………………………..………………….ชั้น…………………………..เลขที่…………………………. คำชี้แจง : ให้กาเครื่องหมาย X ในช่องที่ตรงกับตัวเลือกที่ต้องการเพียงคำตอบเดียวในกระดาษคำตอบ
ข้อ ตัวเลือก ก ข ค ง 1 X 2 X 3 X 4 X 5 X 6 X 7 X 8 X 9 X 10 X 11 X 12 X 13 X 14 X 15 X 16 X 17 X 18 X 19 X 20 X เฉลยแบบทดสอบ เรื่อง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ รายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
ประวัติผู้วิจัย ชื่อ-นามสกุล : นางสาวณัฐชยา ภูสูง วันเกิด : วันพุธ ที่ 24 เดือน มีนาคม พุทธศักราช 2542 ประวัติการศึกษา : ประถมศึกษา โรงเรียนบ้านโชกใต้ ต.อู่โลก อ.ลำดวน จ.สุรินทร์ มัธยมศึกษา โรงเรียนสุรพินท์พิทยา อ.ลำดวน จ.สุรินทร์ การศึกษา : กำลังศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี สาขาวิชา วิทยาศาสตร์ทั่วไป ชั้นปีที่ 5 E-mail : [email protected]