Kelas 9 Seni Musik Bab 4 Lagu Modern dalam Sajian Vokal Group

Lagu Modern Bab IV
dalam Sajian
Vokal Grup

Alur Pembelajaran ŝƌŝͲĐŝƌŝ
sŽŬĂů 'ƌƵƉ
<ŽŶƐĞƉ DĞŶLJĂũŝŬĂŶ >ĂŐƵ
^ĞĐĂƌĂ sŽŬĂů 'ƌƵƉ Aransemen
sŽŬĂů 'ƌƵƉ
>ĂŐƵ DŽĚĞƌŶ ĚĂůĂŵ
^ĂũŝĂŶ sŽŬĂů 'ƌƵƉ DĞŶĞŶƚƵŬĂŶ
>ĂŐƵ DŽĚĞƌŶ
>ĂƟŚĂŶ DĞŶŐŐƵďĂŚ >ĂŐƵ yang Akan
DŽĚĞƌŶ ^ĞĐĂƌĂ sŽŬĂů 'ƌƵƉ ŝŐƵďĂŚ ĂƚĂƵ
ŝĂƌĂŶƐĞŵĞŶ

DĞŶŐƌĂŶƐĞͲ
ŵĞŶ DĞůŽĚŝ
hƚĂŵĂ DĞŶͲ
ũĂĚŝ <ŽŶƐĞƉ
sŽŬĂů 'ƌƵƉ

6HWHODK PHPSHODMDUL EDE VLVZD GLKDUDSNDQ PDPSX
0HQJDQDOLVLV FLUL FLUL YRNDO JUXS
0HQGHVNULSVLNDQ WDKDSDQ DUDQVHPHQ YRNDO EHUGDVDUNDQ SHP
bagian peran

0HQHQWXNDQ ODJX PRGHUQ \DQJ DNDQ GLJXEDK
0HODNXNDQ DUDQVHPHQ ODJX PHQMDGL NRQVHS YRNDO JUXS

Seni Budaya 49

A. Konsep Menyajikan Lagu secara Vokal Grup

0DWHUL ODJX PRGHUQ VXGDK GLEDKDV GL EDE VHEHOXPQ\D %DE LQL
DNDQ PHPEDKDV SHQ\DMLDQ ODJX PRGHUQ NH GDODP EHQWXN YRNDO
JUXS \DQJ WHQWXQ\D DNDQ PHQDPEDK YDULDVL KDVLO ODJX \DQJ DNDQ
GLGHQJDUNDQ QDQWLQ\D 9RNDO JUXS LQL PHUXSDNDQ EHQWXN SHQ\DMLDQ
YRNDO \DQJ OHELK HNVSUHVLI GLEDQGLQJNDQ SDGXDQ VXDUD NDUHQD
GDODP PHQ\DMLNDQ YRNDO JUXS NLWD DNDQ OHELK PHPHQWLQJNDQ DVSHN
NHVHODUDVDQ QDGD \DQJ HQDN GLGHQJDU GDQ OHELK HNVSUHVLI EXNDQ
berupa partitur lengkap seperti aransemen lagu untuk kelompok
paduan suara.

0HQ\DMLNDQ ODJX VHFDUD YRNDO JUXS GLWXQWXW XQWXN NUHDWLI
GDODP PHPEHULNDQ YDULDVL YRNDO \DQJ PHQDPEDK PDQLV NRPSRVLVL
ODJXQ\D 8QWXN GDSDW OHELK PHQJHQDO WHQWDQJ YRNDO JUXS DGD
EDLNQ\D NLWD SHUKDWLNDQ KDO KDO EHULNXW LQL
1. Ciri-ciri vokal grup

a. 9RNDO JUXS WHUGLUL GDUL EHEHUDSD SHQ\DQ\L ELDVDQ\D WHUGLUL
GDUL VDPSDL RUDQJ

b. $UDQVHPHQ YRNDOQ\D EHEDV GDQ GDODP PHPEDZDNDQ ODJX
VHEXDK YRNDO JUXS OHELK GDSDW HNVSUHVLI PLVDOQ\D GHQJDQ
PHPEHULNDQ JHUDNDQ \DQJ VHVXDL XQWXN PHQXQMDQJ
makna lagu

F 0HQJJXQDNDQ LPSURYLVDVL \DQJ GRPLQDQ
d. Vokal grup dapat diiringi musik atau tidak diiringi musik

acapella
e. 'DUL SHQMDEDUDQ WHQWDQJ FLUL XWDPD YRNDO JUXS WHUVHEXW

WXOLVNDQODK NH GDODP NRORP EHULNXW YRNDO JUXS \DQJ NDPX
NHWDKXL EHVHUWD MXGXO ODJX SRSXOHU \DQJ PHUHND EDZDNDQ

50 Kelas IX SMP/MTs

No Nama Grup Vokal Lagu Populer

2. Aransemen vokal

6DMLDQ YRNDO JUXS \DQJ ODQJVXQJ PHQ\LWD SHUKDWLDQ NLWD DGDODK
DGDQ\D DUDQVHPHQ ODJX \DQJ WHQWXQ\D DNDQ EHUEHGD GDUL PHORGL
DVOLQ\D $UDQVHPHQ ODJX LQL GDSDW GLODNXNDQ GHQJDQ ODQJNDK
langkah sebagai berikut :

D 0HQFDUL PHORGL XWDPD DWDX SRNRN GDUL ODJX \DQJ WHODK
GLSLOLK 6XPEHUQ\D GDSDW GLDPELO GDUL IRUPDW 0S &' DWDX
partitur lagu.

E 0HQFDUL DNRU DWDX KDUPRQL $NRU GDSDW GLWHPXNDQ GHQJDQ
bantuan alat musik seperti piano atau gitar.

F 0HPHFDK VXDUD 8QWXN GDSDW PHPHFDK VXDUD GLSHUOXNDQ
VHGLNLW SHQJHWDKXDQ WHQWDQJ DNRU PLVDOQ\D ODJX GHQJDQ
QDGD GDVDU 'R & PDND VXVXQDQ QDGD SDGD DNRUQ\D VHEDJDL
EHULNXW

C : do mi sol
Dm : re fa la
Em : mi sol si
F : fa la do
G : sol si re
Am : la do mi

6HWHODK LWX GDSDW GLODNXNDQ PHPHFDK VXDUD GHQJDQ DFXDQ
QDGD QDGD \DQJ KDUPRQL VHVXDL DNRUQ\D

Seni Budaya 51

d. Memberi nada untuk setiap suara. Tahap ini merupakan
NHODQMXWDQ GDUL QR \DLWX PHPEHULNDQ QRW SDGD VHWLDS VXDUD
PLVDOQ\D GDODP YRNDO JUXS DNDQ GLEDJL VXDUD PDND QDGD
VXGDK WHUVHGLD EHUGDVDUNDQ DNRU \DQJ MXJD WHUGLUL GDUL QDGD
\DLWX QDGD NH GDQ \DLWX

do mi sol
re fa la
mi sol si
fa la do
sol si re
la do mi
si re fa
6HEDJDL FRQWRK DNDQ GLEXDW YRNDO JUXS ZDQLWD GHQJDQ VXVXQDQ
VXDUD \DLWX 6 6 $ 6RSUDQ 6 VRSUDQ 6 GDQ DOWR $
jika melodi pokok atau utama lagu ada di Sopran 1 maka sopran
GDQ DOWR WLQJJDO PHQJJXQDNDQ QDGD \DQJ EHOXP GLJXQDNDQ GL
DNRU WHUVHEXW VHVXDL GHQJDQ NHWLQJJLDQ QDGDQ\D
S1 sol PHORGL XWDPD
S2 mi
A do
&RQWRK SHPEDJLDQ VXDUD XQWXN YRNDO JUXS SULD DGDODK
Tenor, Bariton dan Bass. Proses pembuatan aransemen
YRNDOQ\D KDPSLU VDPD ODQJNDKQ\D GHQJDQ YRNDO JUXS
ZDQLWD WHUVHEXW
Tenor sol PHORGL XWDPD
Bariton mi
Bass do
H ,PSURYLVDVL ODJX 7DKDSDQ VHODQMXWQ\D DGDODK PHQJHPDV
VDMLDQ YRNDO JUXS OHELK PHQDULN \DLWX GHQJDQ PHPEXDW
YDULDVL QDGD SDGD PHORGL ODJX GL EHEHUDSD EDJLDQ VDMD
GHQJDQ FDWDWDQ SHQJHPEDQJDQ QDGD DWDX YDULDVL QDGDQ\D
KDUXV WHWDS EHUMDODQ GL DNRU \DQJ VDPD 9DULDVL ODLQQ\D
GDSDW GLODNXNDQ GHQJDQ PHQDPEDKNDQ PLVDOQ\D LQWUR GDQ
DNKLU ODJX \DQJ PHQDULN +DO LQL VDQJDW WHUJDQWXQJ SDGD
NUHDWLYLWDV DQJJRWD YRNDO JUXS 2OHK NDUHQD LWX WHUXVODK
SHUEDQ\DN SHUEHQGDKDUDDQ YDULDVL QDGD GDQ LPSURYLVDVL
ODJX GHQJDQ EDQ\DN PHQGHQJDUNDQ NDU\D YRNDO JUXS \DQJ
terkenal dan bagus

52 Kelas IX SMP/MTs

&REDODK NDPX VHEXWNDQ YRNDO JUXS \DQJ NDPX NHWDKXL EHVHUWD
GHVNULSVLQ\D

No. Nama Grup Jumlah Judul Pembagian
Personel Lagu Tugas Vokal
Populer

B. Latihan Menggubah Lagu Modern secara
bVerodkaaslaGrkruapn kolom berikut ini!

0HQJJXEDK ODJX PRGHUQ VHFDUD YRNDO JUXS SDGD NHVHPSDWDQ LQL
OHELK NHSDGD PHQJDUDQVHPHQ ODJX PRGHUQ PHQMDGL OHELK YDULDWLI
Tahapan mengaransemen sebuah lagu modern hendaklah dipilih lagu
\DQJ PHPSXQ\DL SROD PHORGL XWDPD PXGDK GLSDKDPL EHQWXNQ\D
NHPXGLDQ GLSLOLK MXJD ODJX \DQJ PHPLOLNL KDQ\D VDWX ELUDPD 3ROD
lagu seperti itu akan lebih mudah dikembangkan menjadi konsep
VDMLDQ YRNDO JUXS

0DULODK NLWD PXODL PHQFRED PHQJJXEDK ODJX PRGHUQ PLVDOQ\D
GLSLOLK ODJX SRS NH GDODP VDMLDQ YRNDO JUXS GHQJDQ ODQJNDK
langkah berikut ini:

1. Menentukan lagu pop yang akan digubah atau
diaransemen

7HQWXNDQ ODJX \DQJ PHPLOLNL EHQWXN ODJX \DQJ VHG HU KDQD
EHUGDVDUNDQ SROD EHQWXN ODJX \DQJ PHPSXQ\DL EHQWXN
PLVDOQ\D $ GDQ % GDODP DSOLNDVL Q\D GDODP VHEXDK UDQJNDLDQ
OLULN ODJX NHGXD EHQWXN LQL ELVD GLKXQDNDQ VHFDUD EHUXUXWDQ
DWDX VHODQJ VHOLQJ DWDX EHUXODQJ XODQJ PLVDOQ\D $ % $· %· $
A’ B B’, atau A A’ B A’’

Seni Budaya 53

&RQWRK OLULN ODJX /DVNDU 3HODQJL \DQJ GLSRSXOHUNDQ ROHK JUXS
EDQG 1LGML

A Mimpi adalah kunci untuk kita menaklukan dunia
Berlarilah tanpa lelah, sampai engkau meraihnya

A’ Laskar pelangi takan terikat waktu
Bebaskan mimpimu di angkasa, warnai bintang di jiwa

B Menarilah dan terus tertawa
Walau dunia tak seindah syurga
Bersyukurlah pada Yang Kuasa

Cinta kita di dunia selamanya
A’’ Cinta kepada hidup memberikan senyuman abadi

Walau hidup kadang tak adil tapi cinta lengkapi kita

&RQWRK ODJX GHQJDQ SROD VHGHUKDQD LQL ELVD GLDQDOLVLV GDUL
SROD PHORGLQ\D \DQJ PHUXSDNDQ SHQJXODQJDQ SDGD EDLW EDLW
EHULNXWQ\D MDGL \DQJ EHUXEDK KDQ\D SDGD OLULNQ\D VDMD 0LVDO
Q\D ODJX ,QGRQHVLD -D\D ODJX LQL GDSDW GLNDWHJRULNDQ VHEDJDL ODJX
SRS \DQJ PHPLOLNL PHORGL ODJX GDQ OLULN ODJX \DQJ EHUPDNQD EDLN
%HQWXN ODJX LQL $ % & DNDQ WHUOLKDW MHODV GHQJDQ PHQJDQDOLVLV
OLULN ODJXQ\D VHEDJDL EHULNXW

/LULN ODJX ,QGRQHVLD MD\D

A Hari-hari terus berlalu
B Tiada pernah berhenti
& Seribu rintang jalan berliku
Bukanlah suatu penghalang
Hadapilah segala tantangan
Mohon petunjuk yang kuasa
Ciptakanlah kerukunan bangsa
Kobarkanlah dalam dada
Semangat jiwa Pancasila
Hidup tiada mungkin tanpa perjuangan
Tanpa pengorbanan mulia adanya
Berpegangan tangan satu dalam jiwa
Demi masa depan Indonesia jaya

54 Kelas IX SMP/MTs

/LULN ODJX WHUVHEXW GDSDW NLWD DQDOLVLV EHUGDVDUNDQ EHQWXN
ODJXQ\D \DLWX

a. %DLW SROD $ VHEXW VDMD VHEDJDL SROD $ \DLWX SROD ODJX
\DQJ SHUWDPD

b. %DLW SROD % SDGD EDJLDQ LQL VXGDK WHUMDGL SHUXEDKDQ
pola melodi dan pola irama lagu, jadi bisa ditentukan
PHQMDGL SROD %

F %DLW 3ROD & SDGD EDJLDQ LQL PHUXSDNDQ SXQFDN ODJX
NDUHQD WHUMDGL SHUXEDKDQ PHORGL NH QDGD \DQJ OHELK
WLQJJL GDUL $ GDQ %

Setelah kita menganalisis pola lagu tersebut, maka akan
WHUOLKDWODK EDJLDQ ODJX GHQJDQ PXGDK 7HQWXQ\D KDO LQL GDSDW
PHPSHUPXGDK NLWD PHQHQWXNDQ GLEDJLDQ \DQJ PDQD \DQJ DNDQ
GLNHPEDQJNDQ NH GDODP VDMLDQ YRNDO JUXS

2. Mengaransemen lagu menjadi konsep vokal grup

7DKDSDQ VHODQMXWQ\D DGDODK PHQJDUDQVHPHQ DWDX PHQJXEDK
ODJX PRGHUQ DWDX NLWD SLOLK VDMD PLVDOQ\D ODJX SRS VDWX VXDUD
NH GDODP VDMLDQ YRNDO JUXS \DQJ VHGHUKDQD

Seni Budaya 55

3HUKDWLNDQ FRQWRK ODJX SRS VDWX VXDUD EHULNXW

Gambar 4.1 ŽŶƚŽŚ ůĂŐƵ ƉŽƉ ƐĂƚƵ ƐƵĂƌĂ
56 Kelas IX SMP/MTs

/DJX ,QGRQHVLD -D\D WHUVHEXW PHUXSDNDQ VDODK VDWX FRQWRK ODJX
SRS VDWX VXDUD \DQJ DNDQ GLXEDK NHGDODP VDMLDQ XQWXN YRNDO JUXS
6HODQMXWQ\D DNDQ GLMHODVNDQ WDKDSDQ DUDQVHPHQ DWDX PHQJXEDK
NH GDODP VDMLDQ YRNDO JUXS VHEDJDL EHULNXW

a. Intro
,QWUR PHUXSDNDQ PHORGL DZDO \DQJ GLQ\DQ\LNDQ VHEHOXP

PDVXN NH ODJX LQWLQ\D LQWUR LQL GLEXDW XQWXN PHPEHULNDQ
NHVDQ \DQJ OHELK PHQDULN GDQ ODLQ GDUL ODJX DVOLQ\D ,QWUR
GDSDW GLDPELO GDUL SHQJJDODQ EHQWXN ODJX \DQJ GLDQJJDS SDOLQJ
menarik di lagu tersebut atau bisa saja intro ini dibuat sendiri
sesuai dengan keinginan arrangerQ\D \DQJ SHQWLQJ PHORGL \DQJ
GLEXDW PDVLK VHVXDL DNRUQ\D GHQJDQ ODJX LQWLQ\D
%HUGDVDUNDQ SDUWLWXU ODJX ,QGRQHVLD -D\D WHUVHEXW NLWD ELVD
PHPEXDW FRQWRK LQWUR ODJX VHSHUWL EHULNXW LQL
6HWHODK EDJLDQ LQWUR GLQ\DQ\LNDQ ODQJVXQJ PDVXN NH ODJX
utama.

Gambar 4.2 ŽŶƚŽŚ ŝŶƚƌŽ ůĂŐƵ

E 3HPEDJLDQ WXJDV XQWXN YDULDVL SHUEHGDDQ VXDUD
3DGD WDKDS VHODQMXWQ\D NLWD KDUXV PHPEDJL WXJDV EDJLDQ EDJLDQ

YRNDOQ\D XQWXN PHPXGDKNDQ PHPEDJL YDULDVL VXDUDQ\D %LDVDQ\D
VHEXDK NHORPSRN YRNDO JUXS WHUGLUL GDUL OHELK GDUL VDWX RUDQJ GDQ
PDNVLPDOQ\D RUDQJ 'DUL MXPODK DQJJRWD LQL ELVD GLWHQWXNDQ
EDJLDQ EDJLDQQ\D EHUGDVDUNDQ SHQMHODVDQ SHPEDJLDQ WXJDV \DQJ
telah dibahas tersebut. Pembagian suara bisa ditentukan dari jenis
VXDUD VHWLDS DQJJRWDQ\D VLDSD \DQJ PHPLOLNL ZLOD\DK VXDUD OHELK
WLQJJL VHGDQJ DWDX UHQGDK -DQJDQ PHPDNVDNDQ VHVHRUDQJ \DQJ
PHPLOLNL ZLOD\DK QDGD UHQGDK GDQ GLEHUL WXJDV PHQ\DQ\LNDQ
QDGD QDGD WLQJJL DWDX VHEDOLNQ\D NDUHQD SDGD GDVDUQ\D VHWLDS
RUDQJ PHPLOLNL ZLOD\DK QDGD VHQGLUL VHQGLUL 6HWHODK GLEDJL
WXJDV YRNDOQ\D PXODLODK PHUHQFDQDNDQ YDULDVL QDGD \DQJ
KDUPRQLV VHVXDL GHQJDQ DNRU ODJX WHUVHEXW SDGD EDJLDQ EDJLDQ
EHQWXN ODJX \DQJ DNDQ GLSHFDK VXDUDQ\D

Seni Budaya 57

3HPEDJLDQ VXDUD \DQJ VHGHUKDQD ELVD GLPXODL GHQJDQ PHPEDJL
menjadi dua suara seperti berikut ini:

Gambar 4.3 ŽŶƚŽŚ ůĂŐƵ ƵŶƚƵŬ ǀŽŬĂů ŐƌƵƉ ĚƵĂ ƐƵĂƌĂ
58 Kelas IX SMP/MTs

F ,PSURYLVDVL

Setelah langkah tersebut dilakukan dan sudah mendapatkan
NHSDVWLDQ EHQWXN SHPEDJLDQ VXDUDQ\D NLWD GDSDW PHPSHULQGDK
VDMLDQ YRNDO JUXS LQL GHQJDQ PHPEHULNDQ LPSURYLVDVL DWDX
SHQJHPEDQJDQ HNVSUHVL \DQJ WHWDS EHUSDWRNDQ SDGD DNRU ODJXQ\D
ZDODXSXQ ELDVDQ\D NHOXDU GDUL PHORGL XWDPDQ\D

,PSURYLVDVL LQL GLEHULNDQ WLGDN GLVHPXD EDJLDQ ODJX WHWDSL KDQ\D
GLEHEHUDSD EDJLDQ ODJX \DQJ PHPXQJNLQNDQ XQWXN GLEHULNDQ
YDULDVL QDGD ELDVDQ\D GL EDJLDQ ODJX GHQJDQ QRW SDQMDQJ
,PSURYLVDVL GDODP VHEXDK YRNDO JUXS KDUXVODK GLNRPXQLNDVLNDQ
GDQ GLUHQFDQDNDQ DJDU LPSURYLVDVL WLGDN GLXODQJ XODQJ GDQ WLGDN
EHUVDPDDQ DQWDU SHUVRQLOQ\D VHKLQJJD WXMXDQ LPSURYLVDVL \DLWX
PHPSHULQGDK ODJX ELVD WHUFDSDL GHQJDQ WHSDW

3DGD SDUWLWXU ODJX GLDWDV FRQWRK LPSURYLVDVL EDQ\DN GLJXQDNDQ
suara Mezzo VRSUDQ MDGL EXNDQ GHQJDQ PHQFDUL KDUPRQLVDVL GDUL
PHORGL VXDUD 6RSUDQ WDSL PHQJHPEDQJNDQ EHQWXN PHORGLQ\D
OHELK YDULDWLI FRQWRKQ\D

Gambar 4.4 ŽŶƚŽŚ ďĂŐŝĂŶ ůĂŐƵ LJĂŶŐ ŵĞŶĚĂƉĂƚŬĂŶ ŝŵƉƌŽǀŝƐĂƐŝ 59
Seni Budaya

d. Akhir lagu
%DJLDQ DNKLU ODJX PHUXSDNDQ DMDQJ NUHDWLYLWDV GDUL SDUD

SHUVRQHO YRNDO JUXS DWDX arranger YRNDOQ\D 3DGD EDJLDQ LQL
GLKDUDSNDQ DUUDQJHU YRNDO GDSDW PHQFLSWDNDQ DNKLU ODJX \DQJ
menarik,sehingga pendengar terkesan dengan keseluruhan lagu
\DQJ GLEDZDNDQ GDQ PHQGDSDWNDQ NHVDQ \DQJ VXOLW GLOXSDNDQ
7HQWXQ\D EDJLDQ ending LQL PHPHUOXNDQ NUHDWLYLWDV WLQJJL $NKLU
ODJX ELVD GLDPELO GDUL VDODK VDWX PHORGL SDGD EDJLDQ ODJX \DQJ
SDOLQJ PHQDULN GDQ PHPLOLNL DNVHQWXDVL \DQJ WHJDV DWDX MXJD
ELVD NHOXDU VDPD VHNDOL GDUL SROD PHORGL XWDPD ODJX \DQJ SHQWLQJ
VHODOX VHVXDL GHQJDQ DNRU ODJXQ\D

^ƵŵďĞƌ͗
Gambar 4.5 ŽŶƚŽŚ ďĂŐŝĂŶ ĂŬŚŝƌ ůĂŐƵ

60 Kelas IX SMP/MTs

C. Uji Kompetensi

z Pengetahuan
D $SD VDMD \DQJ PHQMDGL FLUL FLUL GDUL YRNDO JUXS"

b. Jelaskan tahapan mengaransemen lagu modern ke dalam
EHQWXN YRNDO JUXS"

z Keterampilan
D %XDWODK NHORPSRN XQWXN PHPEXDW YRNDO JUXS PLQLPDO
maksimal 8 orang, kemudian tentukan sebuah lagu modern
\DQJ DNDQ GLEDZDNDQ DUDQVHPHQ ODJX WHUVHEXW XQWXN
PHQMDGL VDMLDQ YRNDO JUXS
E 1\DQ\LNDQODK ODJX \DQJ VXGDK GLDUDQVHPHQ PHQMDGL VDMLDQ
YRNDO JUXS GLGHSDQ NHODV VHFDUD EHUNHORPSRN

0DWHUL ODJX PRGHUQ VXGDK GLEDKDV SDGD EDE VHEHOXPQ\D %DE
LQL DNDQ PHPEDKDV SHQ\DMLDQ ODJX PRGHUQ NH GDODP EHQWXN YRNDO
JUXS \DQJ WHQWXQ\D DNDQ PHQDPEDK YDULDVL KDVLO ODJX \DQJ DNDQ
GL GH QJDUNDQ QDQWLQ\D 9RNDO JUXS LQL PHUXSDNDQ EHQWXN SHQ\DMLDQ
YRNDO \DQJ ELVD GLELODQJ OHELK ÁHNVLEHO GLEDQGLQJNDQ 3DGXDQ
6XDUD NDUHQD GDODP PHQ\DMLNDQ YRNDO JUXS NLWD DNDQ OHELK PH
PHQWLQJNDQ DVSHN NHVHODUDVDQ QDGD \DQJ HQDN GLGHQJDU GDQ OHELK
HNVSUHVLI EXNDQ EHUXSD SDUWLWXU OHQJNDS VHSHUWL DUDQVHPHQ ODJX
untuk kelompok paduan suara.

D. Rangkuman

0HPEXDW VDMLDQ ODJX VHFDUD YRNDO JUXS PHUXSDNDQ UDQJNDLDQ
NHJLDWDQ PXVLN \DQJ PHQ\HQDQJNDQ NDUHQD GDODP SURVHV
SHQJXEDKDQQ\D PHPEXWXKNDQ NUHDWLYLWDV \DQJ GDSDW PHPEXDW
sebuah lagu modern satu suara menjadi lebih dari satu suara
GHQJDQ YDULDVL QDGD \DQJ HNVSUHVLI VHVXDL NHEXWXKDQ ODJXQ\D
0HQJDUDQVHPHQ YRNDO JUXS DNDQ OHELK PXGDK GHQJDQ FDUD
PHQHQWXNDQ SHUDQ YRNDO \DQJ WHSDW VHVXDL GHQJDQ ZLOD\DK
QDGD VHWLDS DQJJRWDQ\D $UDQVHPHQ ODJX XQWXN YRNDO JUXS OHELK

Seni Budaya 61

EHEDV GDQ HNVSUHVLI KDO LQL GDSDW GLVHVXDLNDQ GHQJDQ NUHDWLÀWDV
DUUDQJHUQ\D \DQJ SHQWLQJ VHWLDS LPSURYLVDVLQ\D VHODOX EHUMDODQ GL
MDOXU DNRU \DQJ VDPD GHQJDQ ODJX XWDPDQ\D

E. Re eksi

0HQJJXEDK ODJX PRGHUQ VHFDUD YRNDO JUXS GLODNXNDQ
dengan mengaransemen lagu pilihan kamu sesuai dengan
NHLQJLQDQ NDPX DJDU VDMLDQ ODJX GDODP EHQWXN YRNDO JUXS LWX
OHELK PHQDULN GDQ LQGDK GLGHQJDU GDUL VDMLDQ ODJX DVOLQ\D

6HWHODK PHQJDUDQVHPHQ ODJX SDGD NHJLDWDQ WXJDV GLEDZDK
ODNXNDQODK SHQLODLDQ GLUL GHQJDQ PHPEHULNDQ WDQGD FHNOLV 9
pada kolom 1, 2, 3, dan 4 sesuai pendapatmu pada tabel berikut!

Dalam mengaransemen lagu modern secara vokal 1 2 3 4 Skor
grup, saya dengan benar melakukan hal:

1. Menentukan bentuk lagu modern sehingga jelas
bagian-bagiannya dengan teliti

2. Membuat intro lagu yang menarik dengan sungguh-
sungguh

3. Menentukan pembagian suara sesuai dengan
kemampuan wilayah nada dengan tepat dan tidak
dipaksakan

4. Membuat improvisasi yang baik dan tidak
berlebihan

5. Membuat ending lagu dengan kreati tas yang baik
sehingga memiliki kesan yang indah

6. Mengerjakan aransemen lagu secara vokal grup
dengan sungguh-sungguh dan percaya diri

7. Mengerjakan aransemen lagu secara vokal grup
dengan memunculkan kreativitas yang tinggi sesuai
dengan kemampuan saya

8. Menghargai hasil aransemen lagu secara vokal grup
yang telah saya hasilkan

Jumlah

.HWHUDQJDQ 6DQJDW EDLN %DLN &XNXS GDQ .XUDQJ

62 Kelas IX SMP/MTs

Aktivitas Mengomunikasikan

.DPX WHODK PHODNXNDQ PHQJJXEDK ODJX PRGHUQ GHQJDQ FDUD
PHQJ DUDQVHPHQQ\D XQWXN VDMLDQ VHFDUD YRNDO JUXS

%XDWODK GHVNULSVL WHQWDQJ SHQJDODPDQ NDPX GDODP PHQJ
DUDQVHPHQ ODJX PRGHUQ NHGDODP EHQWXN VDMLDQ VHFDUD YRNDO
grup dalam sebuah tulisan.

3. Diskusikan hasil tulisan sehingga teman dapat memberikan
NULWLN \DQJ PHPEDQJXQ XQWXN JXEDKDQ NDU\D VHODQMXWQ\D
\DQJ OHELK EDLN ODJL

Seni Budaya 63