คำไวพจน์

คําไวพจน์

กล่มุ สาระการเรยี นรูภ้ าษาไทย

คําไวพจน์คืออะไร ??

คําไวพจน์ คือ คําทม่ี คี วามหมายตรงกัน หรอื คลา้ ยกนั
มาก แตเ่ ขียนไม่เหมือนกนั หรอื เรยี กได้อีกแบบว่า คือ
การหลากคํา คําพ้องรูป คําพ้องความ

โดยความหมายตามพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน
พุทธศักราช 2552 ให้คําอธบิ ายวา่ “คําทเ่ี ขียนตา่ งกนั แต่มคี
วามหมายเหมอื นกันหรอื ใกล้เคียงกันมาก เชน่ มนษุ ย์
กับ คน บา้ น กบั เรอื น รอ กับ คอย ป่า กับ ดง คําพ้องความ
ก็ว่า”

หมวดเทพ

คํา คําไวพจน์
เทวดา
พระอิศวร เทพ, เทวินทร,์ อมร,
สุรารกั ษ์, แมน, เทว, เทวัญ,
พระพรหม นิ ร, ชรา, เทวา,ไตรทศ,
พระวษิ ณุ ปรวาณ, สรุ
พระอนิ ทร์
ตรโี ลกนาถ, บิดามห, ศิวะ,
ศุลี, มหาเทพ, ปศบุ ดี,
มเหศวร, จันทรเศขร,
ภูเตศวร, ศังกร, ภเู ตศ,
ทรงอินทรชฎา

จัตพุ ักตร,์ นิ รทรุหิณ,
พระทรงหงส์, วธิ าดา,
ธาดา, กมลาสน์ , สรษดา,
สรษดา, ปรชาบดี

กฤษณะ, ไวกณุ ฐ,์ ไกษพ, มา
ธพ, สวภู, พระจกั ร,ี
ศางดี, ไตรวิกรม, จกั รปาณี,
พระกฤษ, พระนารายณ์

โกสีย์, โกษี, อนิ ทรา,
มรุตวาน, เทพาธบิ ด,ี
อมรนิ ทร,์ มฆั วาน,
วชริ าวธุ , อมเรศร,
วชั รนิ ทร,์ ตรเี นตร, สหัส
โยนี , วชริ ปาณี, สหัสนั ยน์ ,
เพชรปราณี, ทา้ วพันตา,
สักกะ, โกสินทร,์ พันเนตร

หมวดมนษุ ย์

คํา คําไวพจน์
พระเจ้าแผน่ ดิน
บดนิ ทร,์ นโรดม, นฤเบศน์ ,
คน เจ้าหล้า, ภมู ินทร,์ ภบู าล,
ลกู ชาย ภูบดนิ ทร,์ ธรารกั ษ์,
ลกู สาว นรนิ ทร,์ นฤบด,ี
นั กปราชญ์ จอมราช, ทา่ นไทธ้ รณี,
ศรตั รู ขัตตยิ วงศ์, ธรณีศวร,
ผหู้ ญิง ราเชนทร,์ ทา้ วธรณิศ, ไท้
ธาษตร,ี ป่ ินเกลา้ ธาษตรี

มนษุ ย,์ มรรตย, นร, นคร
มานพ, ชน, บุรุษ

บตุ ร, ปรตั ยา, ตนชุ ,
โอรส, เอารส, กนู

บตุ ร,ี ธดิ า, ธติ า, สดุ า,
ทหุ ิตา

ธรี ,์ ธรี ะ, ปราชญ์, เธยี ร,
บณั ฑิต, เมธ, เมธ,ี เมธา

ปรปักษ์, เวร,ี ไพร,ี
ปัจจามิตร, รปิ ู, อร,ิ
ดสั กร,

อรไท, แกว้ ตา, ดวงสมร,
นงคราญ, นงพะงา, บงั อร,
รอ้ ยชงั่ , สตร,ี สายสมร,
อนงค์, อิสตรกี ญั ญา, กนั ยา,
กลั ยาณี, กานดา, ดรุณี,
นงเยาว์, นงลกั ษณ์, นาร,ี

หมวด ดวงดาว

คํา คําไวพจน์
พระอาทติ ย์
ตะวัน, ทวิ า, ทพิ ากร,
พระจนั ทร์ ทวิ ากร,ทนิ กร, ระวี, ระพี,

ดวงดาว อาภากร, อังศมุ าลิน,
สรุ ยิ า, สรุ ยิ ัน, สรุ ยิ น,
สรุ ยิ ง, ภาน,ุ อุษณรศมัย,

ทยมุ ณี, ประภากร,
อหัสกร, รงั สิมนั ตุ์

เพ็ญ, แข, ศศิธร, ศศิ,
บหุ ลนั , รชั นี กร,
ศิวเศขร, เดอื น,

กษั ษากร, มาส, รตั ตกิ ร,
ศิตางคุ์, บรมิ าส, จนั ทร,์

จันทร, โสม, แถง

ดารา, ชตุ ิ, ดารกะ,
ธุมเกตุ, ผกาย, กฤตติกา,

จิตระ, จติ รา, ธุวดารา,
ธนิ ษกะ, นั กษัตรบดี, ภุม,

มนท,์ อารทรา, มาฆะ,
ฤกษ์, อัศวินี

หมวดธรรมชาติ

คํา คําไวพจน์
ฟ้า
อมั พร, หาว, เวหา,
นา โพยม, นภ, ทฆิ มั พร,
คคนางค์, คคนานต์,
ลม นภดล, นภา,นภาลยั ,
ไฟ เวหาศ, อากาศ
ตน้ ไม้
ป่า คงคา, นท,ี สินธุ,์
สาคร, สมุทร, ชลาลยั ,
อุทก, ชโลทรพ, อาโป,
หรรณพ, ชลธาร,
ชลาศัย, ชลธ,ี ธาร,
ธารา, สลิล, อรรณพ,
สินธุ, ธารา, อุทก,ทอมั พุ

วาโย, มารุต, พระพาย

อคั คี, อัคนี , เดช,
เพลิง, ปราพก, เตโช

พฤกษ์, รุกข์, ตรุ,
เฌอ, ทมุ

ชฏั , เถอื่ น, พนั ส, พนา,
อรญั ญิก, พงพนา,
ไพรวนั , พงพี,พงไพร,
ไพรสัณฑ์, พนาดร,
พนาลี, พนาวนั

หมวดธรรมชาติ

คํา คําไวพจน์
ภเู ขา
บรรพต, สิงขร, พนม,
ไศล, ภ,ู ศิงขร, ภผู า,
ศิขรนิ , คีรี

แผน่ ดนิ หล้า, เมธนิ ี , ภมู ิ, ภพ,
พสธุ า,ธาษตร,ี ดา้ ว,
โลกธาตุ, ภวู ดล, พิภพ,
พสุธาดล, ปัถพี, ปฐวี,
ปฐพี, ธราดล, ธรณี,
ภูตลา, พสนุ ทรา, มหิ,
พสมุ ดี

ดอกไม้ บุษบา, บปุ ผา,
ดอกบวั บปุ ผชาติ, บหุ งา,
บษุ บง, บุษบนั , ผกา,
มาลา, ผกามาศ, มาล,ี
สุมาล,ี สุคันธชาติ

อุบล, บงกช, นิ ลบุ ล,
นิ โลตบล, ปทมุ ,
สัตตบรรณ ปัทมา,
บษุ กร, สัตตบงกช,
จงกล, บณุ ฑรกิ , ปทมุ า
อุทมุ พร, สาโรช

หมวดสั ตว์

คํา คําไวพจน์
งู
นก นาคราช, นาคี, นาคา,
ภุชงค์, เงยี้ ว, อหิ,
ชา้ ง
ม้า ทวิษ, บหุ รง, สกณุ , สกณุ า,
ราชสี ห์ ปักษี, ปักษิณ, ปักษา,
เสื อ ทชิ ากร
ววั
ควาย คช, คชา, คเชนทร,์ คชาธาร,
ลิง หัสดนิ , กรนิ ทร,์ คชนิ ทร์
ปลา
พาช,ี สินธพ, อาชา, อาชาไนย,
อศั ว, แสะ, ดรุ งค์

ไกรสี, ไกรสร, สีหราช, สีห์

พยคั ฆ,์ พยัคฆา, ขาล,
ศารทลู , สมิง

โค, คาว,ี พฤษภ, มหิงสา,
อสภุ

กาสร, กระบือ

วอก, วานร, กระบี่,
วานรนิ ทร,์ กระบนิ ทร์

มัจฉา, มัสยา, ชลจร, วารชี าติ,
ปถุ โุ ลม, มีนา

หมวดอืน่ ๆ

คํา คําไวพจน์
งาม
เสาวภาคย์, รุจิเรข,
กวา้ ง พะงา, วศิ ิษฏ์, อะเคื้อ,

ขาว อันแถ้ง, สิงคล้งิ
ตาย
มหันต,์ มหา, มหึมา,
ทองคํา พิบูลย,์ ไพศาล,
มโหฬาร
เงนิ
เมอื ง ปัณฑูร, ศกุ ร, ศุภร,
เศวตร, ธวลั

ปรลยั , บรรลัย,
มรณะ, วายชนม์, วาย

ชพี , ดับจิต

สุพรรณ, สุวรรณ,
กนก, กาญจนา, มาศ,

เหม, ชมพูนทุ

รชั ตะ, รชั ฎา, ปรกั ,
หิรญั

บุร,ี ธานิ นทร,์
ราชธานี , นคร,
นครนิ ทร,์ นคเรศ, ส
ถานิ ย, บุรนิ ทร,์ พารา