การแยกข้อเท็จจริง และข้อคิดเห็น
งานเขียนต่าง ๆ หรือข้อความที่ใช้สื่อสารกันนั้นมัก ประกอบด้วยข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ข้อเท็จจริง คือ เรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่สามารถ หาหลักฐานมาสนับสนุนหรือพิสูจน์ความถูกต้องได้ ข้อคิดเห็น คือ ข้อสรุปที่ได้จากข้อเท็จจริง เป็น การแสดงความรู้สึก ความคิดเห็น หรือความเข้าใจของ บุคคล ซึ่งอาจพิสูจน์ได้
การแยก ข้อเท็จจริง ข้อคิดเห็น การวิเคราะห์เนื้อหาสาระของการอ่านนั้น จะต้องรู้ว่าอะไรเป็นใจความสำคัญของเรื่องอะไร เป็นเนื้อหาหลัก เนื้อหารอง ตอนใดเป็นใจความที่ แสด งเหตุและผล ข้อเท็จจ ริ ง ค ว ามคิดเห็นใน ขณะเดียวกันก็ต้องใช้ความคิด ความรู้ และประสบการณ์ เพื่อพิจารณาว่าเรื่องนั้น และเรื่องมีความสมเหตุสมผล และมีความถูกต้องหรือไม่มากน้อยเพียงใด โดยมีหลัก ในการพิจารณา ดังนี้
ลักษณะข้อเท็จจริง ลักษณะข้อคิดเห็น ๑. มีความเป็นไปได้ ๒. มีความสมจริง ๓. มีหลักฐานเชื่อถือได้ ๔. มีความสมเหตุสมผล ๑. เป็นข้อความที่แสดงความรู้สึก ๒. เป็นข้อความที่แสดงความคาดคะเน ๓. เป็นข้อความที่แสดงการ เปรียบเทียบ อุปมาอุปไมย ๔. เป็นข้อความที่เป็นข้อเสนอแนะ หรือเป็นความคิดเห็นของผู้พูดเอง
ตัวอย่าง การแยกข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็นจากการอ่าน อุทยานฯ เปิด “เลนจักรยาน” ทั่วไทย นายนิพนธ์ โชติบาล อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและ พันธุ์พืชกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เปิดเผยว่า ในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ กรมอุทยานฯ จะเปิดตัวเส้นทางจักรยานทั่วประเทศ หลังจากเมื่อวันที่ ๒๕ ธ.ค. ๒๕๕๗ ที่ผ่านมาได้เปิดตัวเส้นทางจักรยาน นำร ่องที่อุทยานฯ เขาใหญ ่ไปแล้ว และได้รับความสนใจจาก นักท่องเที่ยวจำนวนมาก โดยเส้นทางจักรยานแห่งที่ ๒ ที่จะเปิดอย่าง เป็นทางการ คือ อุทยานฯ ดอยอินทนนท์ จ. เชียงใหม่
จากนั้นก็จะทยอยเปิดในพื้นที่อื่น ๆ เพื่อลดการใช้รถยนต์ในเขต อุทยานฯ โดยกรมอุทยานฯ ตั้งเป้าว่าแม้จะไม่ถึงขั้นห้ามใช้รถยนต์ใน เขตอุทยานฯ แต่ก็จะพยายามลดการใช้รถยนต์ให้มากที่สุด เพื่อดูแล สิ่งแวดล้อมภานในพื้นที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เนื่องจาก อุทยานฯ ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวที่รักธรรมชาติ เข้ามาเที่ยว ชมและพักแรมจำนวนมาก อธิบดีกรมอุทยานฯ กล่าวต่อว่า นอกจากนี้ กรมอุทยานฯ ยังได้ ดำเนินการ โครงการอุทยานฯ ต้นแบบเพื่อพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวใน อุทยานฯ ร่วมกับกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา โดยจะปรับปรุงและ พัฒนาคุณภาพสิ่งก่อสร้าง สิ่งอำนวยความสะดวกในพื้นที่เป้าหมาย
๔ แห่ง คืออุทยานฯ เขาใหญ่ จ. นครราชสีมา อุทยานฯ ดอยอิน ทนนท์ จ. เชียงใหม่ อุทยานฯ เอราวัณ จ. กาญจนบุรี และ อุทยานฯ ธารโบกขรณี จ. กระบี่ ทั้งนี้ จะแล้วเสร็จภายในปี ๒๕๕๘ หนังสือพิมพ์ ไทยรัฐ ฉบับวันอังคารที่ ๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๘ จากเรื่องที่อ่าน นักเรียนจะเห็นว่าข้อความที่ขีดเส้นใต้ด้วยสี ส้มมีการอ้างอิงถึงบุคคล หน่วยงาน สถานที่ เวลาที่ชัดเจน สามารถ ตรวจสอบได้ นี่คือข้อเท็จจริง ส่วนข้อความที่ขีดเส้นใต้ด้วยสีเขียว เป็นข้อคิดเห็น เพราะเป็นการสรุปจากความเข้าใจไม่มีหลักฐาน อ้างอิงที่ชัดเจน
ตัวอย่าง เรื่อง การตักบาตร วิถีชีวิตคนไทยผูกพันกับวัดและพระสงฆ์ รวมทั้ง คุ้นเคยกับการทำบุญตักบาตร พระสงฆ์จะมารับบิณฑบาต ในตอนเช้า เรานิยมตักบาตรเพื่อเสริมบุญให้ตนเอง และ เชื่อว่าการตักบาตรเป็นการสะสมบุญไว้ก่อนตาย ขั้นตอน การตักบาตร คือ เตรียมอาหารคาวหวาน ดอกไม้สด ขณะ พระสงฆ์รับบาตรต้องถอดรองเท้า ตักข้าวก ่อนตามด้วย กับข้าวและของหวาน เมื่อพระปิดฝาบาตรให้วางดอกไม้ แล้วนั่งพนมมือรับพรจากพระ
๑. พระสงฆ์มารับบิณฑบาตในเช้า ๒. ขั้นตอนการตักบาตร คือ เตรียม อาหารคาวหวาน ดอกไม้สด ผู้ตัก บาตรต้องถอดรองเท้า ตักข้าวก่อน ตามด้วยกับข้าวและของหวาน ผลไม้ และนั่งพนมมือรับพรจากพระ ๑. คนไทยผูกพันกับวัดและพระสงฆ์ ๒. การตักบาตรทำเพื่อส่งเสริมบุญ และสะสมบุญไว้ก่อนตาย การแยกประโยคที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็นจากเรื่อง การตักบาตร ข้อเท็จจริง ความคิดเห็น
ตัวอย่างประโยคที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ประโยคที่เป็นข้อเท็จจริง ประโยคที่เป็นข้อคิดเห็น ๑. จังหวัดเชียงใหม่อยู่ทางภาคเหนือ ของประเทศไทย ๑. จังหวัดเชียงใหม่เป็นท่องเที่ยวที่ สวยงาม และอากาศดี ๒. โลมาเป็นสัตว์ที่เลี้ยงลูกด้วยนม ๒. โลมาเป็นสัตว์น่ารักที่ชอบหอม แก้มคน ๓. มะเขือเทศเป็นพืชตระกูลผักที่มี ผลสีแดง ๓. ถ้าเรากินมะเขือเทศบ่อย ๆ จะทำ ให้ผิวเราสวย อมชมพู
ตัวอย่างประโยคที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ประโยคที่เป็นข้อเท็จจริง ประโยคที่เป็นข้อคิดเห็น ๔. แมวมีฝีเท้าที่เบามาก ๔. คนเชื่อกันว่า คนที่กางปลาติดคอ ให้ใช้เท้าของแมวลูบ แล้วจะหาย ๕. น ้าทะเลมีรสเค็ม ๕. ทะเลมีความสวยงาม น ้าใสสะอาด ๖. ประเทศไทยมีภาษาไทยเป็นภาษา ประจำชาติ ๖. ประเทศไทยมีรูปร่างเหมือน กระบวยตักน ้า
ตัวอย่างประโยคที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ประโยคที่เป็นข้อเท็จจริง ประโยคที่เป็นข้อคิดเห็น ๗. ตลาดน ้าอัมพวาอยู่ในจังหวัด สมุทรสงคราม ๗. ตลาดน ้าอัมพวาน่าท่องเที่ยวที่สุด ๘. คนอีสานส่วนใหญ่กินข้าวเป็น อาหารหลัก ๘. ข้าวเหนียวมีรสชาติอร่อยมาก ๙. กล้วยเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ๙. กล้วยเป็นผลไม้ที่คนไทยนิยม รับประทาน
ตัวอย่างประโยคที่เป็นข้อเท็จจริงและข้อคิดเห็น ประโยคที่เป็นข้อเท็จจริง ประโยคที่เป็นข้อคิดเห็น ๑๐. พระอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออก ๑๐. พระอาทิตย์มีสีที่สวยงาม ๑๑. จิตงามคัดลอกจดหมายส่งต่อ ๑๑. จิตงามไม่น่าจะคัดลอกจดหมายส่ง ต่อ และไม่ควรเชื่อคำขู่ที่ไม่มีเหตุผล ๑๒. เพื่อนของปองสิทธิ์เชื่อข่าวลือ ๑๒. เพื่อนของปองสิทธิ์ไม่ควรเชื่อ ข่าวนี้ เพราะเป็นข่าวลือ
การรู้จักแยกและข้อคิดเห็น จากการอ่าน การฟัง จะช่วย ให้เรามีเหตุผลในการตัดสินใจ ไม่หลงเชื่อสิ่งต่าง ๆ โดยง่าย ซึ่งก่อให้เกิดประโยชน์ในการ แสวงหาความรู้จากการอ่านและ การฟังอย่างแท้จริง
แบบฝึกหัด ให้นักเรียนแยกข้อความที่เป็น ข้อเท็จจริง และ ข้อคิดเห็น ทุเรียนเป็นผลไม้ที่มีหนาม คนชอบกินทุเรียนกันมากที่สุด นาฬิกาเป็นเครื่องบอกเวลา พรุ่งนี้ฝนอาจจะตกก็ได้ ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ข้อเท็จจริง ข้อคิดเห็น ข้อเท็จจริง ข้อคิดเห็น
แบบฝึกหัด ให้นักเรียนแยกข้อความที่เป็น ข้อเท็จจริง และ ข้อคิดเห็น ไม่ว่าจะผู้ชายหรือผู้หญิงก็สามารถเป็นคุณครูได้ แมวเป็นสัตว์ที่น่ารักมาก ธงชาติมี ๓ สี แดง ขาว น ้าเงิน ....................................... .......................................ข้อคิดเห็น....................................... ข้อเท็จจริง ข้อเท็จจริง
แบบฝึกหัด ให้นักเรียนแยกข้อความที่เป็น ข้อเท็จจริง และ ข้อคิดเห็น โรคพิษสุนัขบ้าระบาดในฤดูร้อน ดวงตาเป็นอวัยวะที่ทำให้เรามองเห็น ....................................... ....................................... ....................................... เด็ก ๆ ชอบไปสวนสัตว์ ข้อเท็จจริง ข้อคิดเห็น ข้อเท็จจริง
ข อ บ คุณค่ะ