Phía sau tội ác nhân danh khoa học tập 2

9Chương

BẠN CÓ THỂ THAY ĐỔI
MỘT KẺ THÁI NHÂN CÁCH?

Trải nghiệm ở Oslo đã thúc đẩy tôi cố
gắng đưa toàn bộ công việc nghiên cứu
về thái nhân cách này đi vào giấc ngủ một lần
cuối cùng và mãi mãi. Các nhà tâm thần học và
di truyền học tại Oslo đã thuyết phục tôi rằng tôi
mắc một loại rối loạn lưỡng cực, với đặc trưng
nổi bật là chứng hưng cảm chứ không phải trầm
cảm, và việc nghiên cứu toàn bộ về gen mà tôi
đã thực hiện trước cuộc họp đã cung cấp nhiều
bằng chứng cho thấy có điều gì đó không phù
hợp đã xảy ra với hệ thống hormone đồng cảm
và monoamine của tôi. Đó là thời gian để xem xét
kỹ lưỡng về tính cách của bản thân.

Tính cách (personality) và bản chất (character)
hoàn toàn khác biệt. Tất cả chúng ta đều sở hữu
một cảm quan chung về cả hai từ này, với “tính
cách” (personality) là tập hợp của những đặc
điểm như xúc cảm (ví dụ: loạn thần kinh, lo
lắng, né tránh), hướng ngoại, dễ chịu, cởi mở với
những ý tưởng và trải nghiệm mới, và sự tận tâm
(cẩn thận, siêng năng, tự kỷ luật và động lực để
đạt được thành tích). Trong khi đó, “bản chất”
(character) lại mang đặc điểm ít rõ ràng hơn tính
cách. Bản chất thực sự của một người chỉ có thể
được xác định khi anh ta bị đặt vào tình thế nan

310

JAMES FALLON

giải, một tình huống căng thẳng buộc anh ta phải
đưa ra một quyết định khó khăn.

Các nhà khoa học có xu hướng nghĩ rằng tính
cách mang đặc thù bất biến hơn và do yếu tố di
truyền quyết định, trong khi đó bản chất mang
đặc điểm dễ thay đổi trước các tác nhân gây
căng thẳng, kinh nghiệm, sự lựa chọn và niềm
tin. Vòng cung nhân vật của các anh hùng trong
tiểu thuyết và phim ảnh là một trong những ví
dụ về sự thay đổi tính cách sâu sắc để trở thành
một phiên bản hoàn hảo hơn. Niềm tin của chúng
ta vào tôn giáo, chính phủ, gia đình và nền văn
minh một phần dựa trên hy vọng rằng bản chất
của một người lầm đường lạc lối có thể được cứu
vớt khỏi “thế lực đen tối của cái ác”.

Con người vốn dĩ rất thích tìm hiểu xem họ
là ai. Bạn chỉ cần nhìn vào quy mô của loại sách
tự lực trong cửa hàng sách tại địa phương. Với
tư cách cá nhân, khi cố gắng hiểu rõ tính cách
và đặc điểm của chính mình, chúng ta có thể
cố gắng đánh giá cảm xúc, hành động và mong
muốn của chính mình thông qua việc xem xét
nội tâm. Mặc dù vậy, vì chúng ta luôn mang
trong mình thành kiến – trong một số trường
hợp có lợi, trong một số trường hợp khác thì lại

311

không được như vậy (như người ta nói, chúng
ta là những nhà phê bình tồi tệ nhất về chính
bản thân mình), nên chúng ta có thể không có
được một bức tranh đáng tin cậy. Và đột nhiên,
chúng ta lại muốn trở thành tổng thống dù trên
thực tế bản thân sở hữu khả năng đánh giá yếu
kém cũng như không có tư duy ngoại giao. Hãy
xem xét một nghiên cứu về hàng triệu học sinh
tham gia kỳ thi SAT vào năm 1976: 60% học
sinh nói rằng họ là một vận động viên giỏi trên
mức trung bình (một số liệu không thể thống
kê được), 70% nói rằng khả năng lãnh đạo của
chúng cao hơn mức trung bình và 85% nói rằng
chúng giỏi hơn hầu hết các bạn bè đồng trang
lứa trong việc xây dựng mối quan hệ thân thiện
với người khác. Một phần tư trong số đó nghĩ
rằng chúng nằm trong top 1% những người có
khả năng xây dựng quan hệ tốt đẹp cao nhất. Vì
vậy, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu tôi thấy mình
cuốn hút hơn thực tế.

Khi trở lại Irvine, tôi bắt đầu hỏi tất cả những
người tôi biết – bạn bè, gia đình, đồng nghiệp
– về suy nghĩ của họ đối với tôi và cách tôi đối
xử với mọi người. Tôi đề nghị mọi người không
giấu kín chuyện gì, nói cho tôi biết sự thật và

312

JAMES FALLON

hãy thẳng thắn dù điều đó có thể khiến tôi buồn
phiền. Khoảng một nửa trong số những người tôi
đặt câu hỏi đã đưa ra câu trả lời. Những người
khác không nói gì hoặc chỉ cười.

Theo ý kiến của bạn bè, hành vi của tôi có
thực sự tệ đến thế không? Hai người bạn thân
nhất của tôi là Susannah, đối tác nghiên cứu sinh
sau tiến sĩ đầu tiên của tôi tại UC Irvine, và Mark,
chồng của cô ấy. Chúng tôi đã quen biết và có
mối quan hệ thân thiết từ năm 1977. Tôi và Diane
vẫn ăn tối tại nhà của họ. Mark nói với tôi, “Jim,
tôi quý trọng anh, tôi thực sự quý trọng anh, và
tôi đã có một khoảng thời gian tuyệt vời với anh,
nhưng tôi không thể tin tưởng anh. Tôi biết tôi
không bao giờ có thể tin tưởng vào anh nếu mọi
thứ rơi vào trạng thái thực sự tồi tệ”. Tôi hỏi lại
anh ta rằng anh ta có thể nói rõ hơn được không.
Giống như mười lăm người bạn khác đã cho tôi
câu trả lời, anh ta mơ hồ một cách đáng thất vọng.
Anh ta nói rằng nếu được lựa chọn giữa việc ở lại
với anh ta trong tình huống ngặt nghèo và việc có
được thời gian vui vẻ làm việc khác thì tôi sẽ lựa
chọn khoảng thời gian tốt đẹp. Anh ta hiểu được
điều này vì đã thấy tôi lựa chọn điều đó trong

313

nhiều năm qua. Anh ta sẽ mời tôi đến một bữa
tiệc tại nhà anh ta và tôi sẽ luôn trì hoãn, chỉ đưa
ra lời hứa đi tới bữa tiệc vào cuối buổi chiều để
xem liệu có cơ hội nào khác thú vị hơn xuất hiện
nay không.

Tôi đã tiếp cận một số bác sĩ tâm thần, nhà
tâm lý học và nhà thần kinh học, những người
đã biết rõ về tôi trong nhiều năm, một vài người
trong số đó đã quen tôi từ vài thập kỷ trước và
đặt ra những câu hỏi tương tự. Như tôi đã đề cập
trước đó, một số đồng nghiệp đã nghi ngờ hành
vi của tôi trong nhiều trường hợp khác nhau, đôi
khi gọi tôi là kẻ thái nhân cách. Nhưng tôi gạt họ
sang một bên, tôi thích gán những nhận xét của
họ là sự ghen tị hoặc tức giận thay vì cho rằng
những chuyên gia về hành vi này có thể đưa ra
một ý kiến hợp lý. Tôi đã làm việc gần gũi với
những người này, cùng ăn uống với họ, đi du lịch
với họ, và tôi cảm thấy mình thân thiết với tất cả
mọi người trong số này. Mỗi người trong số họ
đều nói với tôi những điều giống nhau. Họ nói
rằng họ đã chia sẻ suy nghĩ của bản thân với tôi
trong nhiều năm qua: rằng tôi là một người tốt và
thú vị, rất vui vẻ khi làm việc cùng, nhưng tôi là
một “kẻ sát nhân”. Tôi nói với họ rằng chắc chắn

314

JAMES FALLON

là họ đang đùa. Họ nói rằng họ đã nghiêm túc với
tôi từ rất lâu rồi.

Điều mọi người dường như đang muốn nói
với tôi rằng tôi là kẻ thái nhân cách phiên bản
nhẹ, hoặc một kẻ thái nhân cách vì xã hội, một
người sở hữu nhiều đặc điểm của bệnh thái nhân
cách nhưng khác biệt với tội phạm bạo lực, một
loại bệnh thái nhân cách trong đó người ta tìm
thấy những lối thoát được xã hội chấp nhận cho
sự hung hăng của một con người và được biểu
hiện ở hành vi thao túng con người một cách lạnh
lùng và tự luyến. Trong Danh sách kiểm tra của
bác sĩ Hare, tôi sở hữu ba trong số bốn yếu tố – sự
hời hợt, lạnh lùng và không đáng tin cậy – nhưng
không có khuynh hướng chống đối xã hội.

Tôi tiếp tục hỏi những người bạn thân về
những suy nghĩ của họ đối với tôi. Điểm mấu chốt
là tôi thường sở hữu vẻ bề ngoài của một người
đàn ông tốt, nhưng đôi khi làm những điều cho
thấy rằng tôi không thực sự quan tâm đến người
khác. Hãy xem xét những từ và cụm từ họ dùng
để mô tả tôi: “lôi kéo”, “quyến rũ nhưng ranh
ma”, “một kẻ bắt nạt trí tuệ”, “không đáng tin
cậy khi nói đến anh hoặc tôi”, “tự ái”, “hời hợt”,
“không đáng tin cậy có việc cần đến anh”, “ích kỷ”,

315

“không thể yêu thương sâu sắc”, “không biết xấu
hổ”, “hoàn toàn thiếu thận trọng”, “kẻ nói dối xảo
quyệt”, “không tôn trọng luật pháp, thẩm quyền
hoặc quy tắc của xã hội”, “sống có chọn lọc quy
tắc đạo đức”, “vô trách nhiệm”, “hoàn toàn không
có cảm xúc”, “lạnh lùng”, “thiếu thông cảm”,
“nông cạn về mặt cảm xúc”, “kẻ nói dối bệnh lý”,
“đổ lỗi cho người khác”, “cảm giác tự trọng hoàn
toàn bị thổi phồng”, “thường xuyên buồn chán”,
“tìm kiếm cảm giác tràn đầy năng lượng”, “nhu
cầu được kích thích liên tục”, “không sợ hãi”, “vô
trách nhiệm khiến người khác gặp rủi ro lớn với
chính anh”, “rất được quý mến nhưng với nhiều
mối quan hệ nông cạn”, “không có một chút cảm
giác tội lỗi”. Hỡi ôi, ngoài những điều này, bà
O’Leary à, con bò của bà thế nào rồi?

Trong nhận thức muộn màng này, đáng lẽ tôi
không có gì phải quá ngạc nhiên. Trong suốt sự
nghiệp của mình, tôi thường được yêu cầu tham
gia các bài kiểm tra tâm lý, nói chung là để giúp
các đồng nghiệp thu thập các đối tượng nghiên
cứu cho công trình nghiên cứu của riêng họ. Trong
khoảng thời gian từ hai mươi đến bốn mươi tuổi,
tôi đã thực hiện ba bài kiểm tra tâm lý chính thức,
kết quả của các bài kiểm tra này phù hợp với nhau.

316

JAMES FALLON

Nghiên cứu toàn diện nhất được tiến hành vào
năm 1994 bởi đồng nghiệp của tôi, Stanley, một
giáo sư đang hoàn thành bằng tiến sĩ thứ hai về
tâm lý học lâm sàng. Bản báo cáo kiểm tra dài
gần 50 trang và thực sự được tạo thành từ một số
bài kiểm tra khác nhau nhằm kiểm tra trí thông
minh, tính cách và sức khỏe tâm thần của tôi. Tôi
đã kiểm tra chúng trong khoảng thời gian 3 ngày
tại nhà của mình, thông qua các cuộc phỏng vấn,
các mẫu giấy và các nhiệm vụ khác nhau trong
tính toán thời gian phản ứng và trí nhớ ngắn hạn.

Phần lớn báo cáo được thực hiện bằng thuật
ngữ tâm trắc học, nhưng một số bản tóm tắt đưa
ra một bức tranh khá rõ ràng về diện mạo của tôi
từ góc độ chuyên nghiệp:

James F. là một người yêu thích những trò vui
đùa, có cuộc sống xã hội rất năng động và nhiều bạn
bè thân thiết. Anh ta thường tổ chức những chuyến
du lịch, ăn tối, tiệc tùng có sự góp mặt của bạn bè và
người thân. Anh ta thích thưởng thức những món
ăn ngon, là một người sành rượu và là một đầu bếp
xuất sắc. Anh ta được học sinh và đồng nghiệp quý
mến. Anh ta là một người đam mê du lịch khắp thế
giới và sẵn sàng thích ứng với các tình huống mới.
James F. khẳng định anh chưa bao giờ bị trầm cảm

317

và ghét đi ngủ vì “sợ mình sẽ bỏ lỡ điều gì đó”. Kết
quả là anh ta chỉ ngủ 4-5 tiếng mỗi đêm, thường tiệc
tùng và uống rượu đến 1 hoặc 2 giờ sáng và thức dậy
lúc 6 giờ sáng. Anh ta nói rằng căn bệnh hen suyễn
thời thơ ấu đã mang đến cho anh ta cảm giác về cái
chết của chính mình và khi còn trẻ, anh ta đã quyết
định sống một cách trọn vẹn nhất. Điều này đã được
củng cố qua hàng thập kỷ với hơn 700 cơ hoảng loạn
bắt đầu khi anh ta 18 tuổi. Tôi cần phải chỉ ra rằng
anh ta đã điều hành một trong những bể cá cược giải
bóng đá NFL nghiệp dư lớn nhất trên toàn quốc, điều
mà anh ta làm vì niềm vui hơn là vì tiền. Mặc dù đã
đến trường đua từ khi mới ba tuổi và đến Las Vegas
để đánh bạc và tiệc tùng trong nhiều thập kỷ nhưng
anh ta chỉ đặt cược một số tiền nhỏ, không phải là
một con bạc nghiện ngập. Anh ta viết kịch bản để giải
trí, và sau tất cả, anh ta và gia đình sống một phong
cách sống thoải mái...

Chỉ số IQ của James F. nằm trong khoảng rất cao,
tương tự như điểm số của anh ta trong các bài kiểm
tra trong quá khứ (chỉ số IQ trong khoảng 150). Anh
ta thể hiện rất cân bằng chức năng não bằng lời nói và
hiệu suất. (Lưu ý – Giá trị L và K [thang đo nói dối và
thang phòng thủ] cho thấy anh ta muốn thể hiện bản
thân theo cách lý tưởng hóa, thể hiện sức mạnh bản

318

JAMES FALLON

ngã, khả năng phòng thủ về mặt cảm xúc, khả năng
đối mặt với thực tế, cầu toàn, kỹ năng đối phó xuất sắc
nhưng tiềm ẩn nội quan yếu kém.) Điểm số lâm sàng
của anh ta cho thấy một kiểu mẫu về 1) khả năng thích
ứng, 2) tính quyết đoán, 3) hình ảnh bản thân an toàn,
4) tính cách lạc quan tốt với tâm lý ít căng thẳng, 5)
tính độc lập, 6) tính quyết đoán, 7) mức năng lượng
mạnh mẽ, 8) sự tỉnh táo, 9) tính cách hướng ngoại,
10) mức độ tự tin cao, 11) hòa đồng và 12) tính tự
lập. Điểm số này cũng chỉ ra rằng anh ta tiếp cận thế
giới một cách cân bằng nếu theo kiểu “Người đàn ông
Marlboro”. Điểm số của anh ta cũng được thể hiện qua
mức độ lưu loát trong lời nói, mức độ hòa đồng cao với
mức độ hiếu động thái quá. Điều này cũng có thể phản
ánh mối quan tâm về quyền lực, sự công nhận và địa
vị. Tất cả những phẩm chất cá nhân giả định này đã
được chứng thực bằng một thập kỷ quan sát chặt đối
tượng bởi một trong những người phỏng vấn cũng
như từ kết quả của các bài kiểm tra khác… Anh ta là
một viện sĩ làm việc chăm chỉ đầy tham vọng, người
đã có một sự nghiệp thành công viên mãn trong khi
tận hưởng phong cách sống khoái lạc. Vì vậy, mặc dù
giả thuyết không có cái nhìn sâu sắc thực sự, nhưng
anh ta đã phát triển một mức độ cao các kỹ năng ứng
phó cần thiết để đạt được mục tiêu nghề nghiệp của

319

bản thân, mặc dù điểm số của anh ta cho thấy tính tự
cao tự đại và có thể gặp khó khăn trong việc gần gũi
với người khác.

Tính bốc đồng, tự chủ và phụ nữ không phải lúc
nào cũng được thể hiện dưới ánh sáng của sự cảm
thông, MMPI [Thống kê nhân cách đa pha Minnesota]
cho thấy James F. ít bộc lộ nội tâm của anh ta, điểm
TAT [Trắc nghiệm Tri giác Thoáng hiện Theo Chủ đề]
cho thấy hình ảnh người cha mạnh mẽ nhưng thiếu
hình ảnh người mẹ trong các câu chuyện, không phản
ứng với đồng tính luyến ái, bình thường về mặt tình
dục nhưng hoàn toàn không phải là người kinh tởm
với vấn đề tình dục. Các bức vẽ HTP [Thử nghiệm
Nhà-Cây-Người] thể hiện tính duy kỷ trẻ con và ái kỷ
về cơ thể. Dễ dàng thích nghi, là một người thích kết
giao rộng mở, tương tác tốt trong các nền văn hóa khác
nhau, mạng lưới xã hội và nghề nghiệp rộng khắp.

Cho thấy xu hướng tự luyến về sự vĩ đại và quan
ngại về bản thân, phản ứng thuần túy của con người
đối với người khác có lẽ ở mức độ hời hợt, đánh giá
tích cực về giá trị bản thân, có thể phấn đấu vượt quá
khả năng của mình. Một số thử nghiệm cho thấy mối
quan hệ hời hợt với những người khác, và có tính thao
túng, nhưng không phải theo cách phá hoại. Anh ta

320

JAMES FALLON

sống một lối sống căng thẳng rất cao nhưng dường
như có đủ nguồn lực tâm lý để đối phó với nó. Anh
ta đã bộc lộ một số tính cách tự đại và lòng tự ái cũng
như một số nhu cầu phụ thuộc chưa được đáp ứng
nhưng không đáng kể.

Tôi không đồng ý với những phát hiện này
nhưng cười trừ những khía cạnh tiêu cực, giống
như cách tôi vẫn thực hiện với mọi việc khác.

Không một thử nghiệm tâm lý nào tôi thực
hiện trước năm 2006 đề cập trực tiếp đến vấn đề
thái nhân cách. Và vì không có định nghĩa chính
thức về thái nhân cách nên không có thử nghiệm
chính thức nào có thể xác định được liệu tôi có
phải là loại người đó hay không. Tuy nhiên, khi
nhìn lại, các đánh giá đã chỉ ra một số đặc điểm
thường gặp ở những kẻ thái nhân cách – tính lớn
lao, lòng tự ái, tính ích kỷ, ham vui, phụ thuộc,
khả năng tự đánh giá kém và hời hợt trong các
mối quan hệ – một điểm mà tôi chưa bao giờ
xem xét trong bối cảnh của bệnh thái nhân cách.
Những đặc điểm có phần tự cao tự đại, “cứng
rắn”, được ma quỷ chăm sóc này không gây ra
vấn đề gì thực sự đối với tôi bởi vì tôi không phải
là người chống đối xã hội.

321

Ngay sau Oslo, tôi cũng nhớ đến hai bức thư
dài và đầy cảm xúc mà tôi đã nhận được trong
cùng năm 2000 từ những người rất gần gũi và yêu
quý đối với tôi. Những bức thư là từ hai trong số
những người phụ nữ quan trọng nhất trong cuộc
đời – em gái tôi, Carol và con gái tôi Shannon. Họ
đã không nói chuyện với nhau về những bức thư
này trước khi gửi chúng và chỉ biết về bức thư
của người kia vào cuối năm 2012 khi tôi nói với
họ. Cả hai bức thư đều bày tỏ sự thất vọng tột độ
về cách tôi đối xử với họ trong những năm qua.
Cả hai đều cho rằng tôi nông cạn và không đáng
tin cậy. Trọng tâm của những bức thư này là cảm
giác của họ rằng họ đã cho tôi tất cả sự tin tưởng,
tình cảm, sự ủng hộ và tình yêu thương trong
suốt cuộc đời, nhưng tôi hầu như không trao lại
cho họ bất cứ thứ gì. Tôi không mang lại cho họ
bất kỳ điều gì trong mối liên hệ sâu sắc hay sự
đồng cảm thực sự giữa các cá nhân, cảm xúc, loại
cảm thông mà mọi người trân trọng và cần nhất.

Tôi và em gái đã lớn lên trong mối quan hệ
thân thiết và tôi luôn bảo vệ em ấy, nhưng tôi đã
dần dần lãng quên điều đó trong nhiều năm mà
không hề nhận ra. Carol không đề cập đến bất
kỳ chi tiết cụ thể nào nhưng nói rằng cô ấy luôn

322

JAMES FALLON

phải đòi hỏi để nhận được tình cảm. Hãy tưởng
tượng làm bạn với ai đó trong 30 năm và nhận ra
rằng bạn luôn là người phải bắt đầu liên lạc và
hỏi: “Anh có khỏe không? Mọi chuyện ổn chứ?”
mà không được đáp lại. Em gái tôi luôn bắt đầu
liên lạc và chăm sóc, và cuối cùng tất cả mọi thứ
đều chỉ đến từ em ấy.

Không giống như của em gái tôi, tôi nghĩ
rằng bức thư của con gái được kích hoạt bởi một
sự cố, mặc dù nó cũng được thúc đẩy bởi nỗi đau
trong nhiều năm trước đó. Cả gia đình dự định đi
ăn tối trong ngày nghỉ lễ. Tôi đã tổ chức tiệc tùng
vào đêm hôm trước, vì vậy khi họ rời khỏi nhà,
tôi nói với họ rằng tôi sẽ gặp họ ở nhà hàng ngay
sau đó. Shannon quyết định để con trai út của
cô ấy ở nhà với tôi và yêu cầu tôi đưa nó đi theo
khi tôi đến điểm hẹn. Nhưng tôi quên mất người
cháu trai đang nằm ở trên giường và đã xuất hiện
ở nhà hàng mà không có cậu bé. Con gái tôi cảm
thấy như tôi không có đủ sự quan tâm để lo lắng
hay nhớ đến cậu bé – cháu trai của chính tôi.

Khi nhận được những lá thư, tôi nghĩ, “Tôi
đã làm gì để xứng đáng nhận được điều này?”
Tôi không hiểu. Với em gái tôi, tôi nghĩ, “Anh
phải làm gì đây? Anh rất bận. Anh đã có một gia

323

đình. Nếu anh không thể mang lại cho em những
điều em mong muốn, điều đó sẽ thật tệ. Anh sẽ
luôn là người ở bên hỗ trợ, nhưng anh sẽ không
trở thành người gọi điện cho em”. Tôi nghĩ rằng
thật không may nếu tôi không thể mang đến cho
mọi người đủ những gì họ mong muốn, nhưng
đó chính là con người của tôi. Cuối cùng, tôi chỉ
kết luận rằng em gái và con gái tôi chắc hẳn đã
không hài lòng về một điều gì đó khác trong cuộc
sống của họ và đang trút nỗi bất hạnh đó lên tôi.

Những lá thư này đã khiến tôi buồn bực
nhưng không đủ để thay đổi hành vi của tôi. Tôi
đã mất một thập kỷ để ghép các thông điệp của
hai bức thư lại với nhau và thực hiện chúng một
cách nghiêm túc. Tuy nhiên, khi tôi lôi những bức
thư ra khỏi kho lưu trữ và đọc lại, chúng khiến
tôi chán nản trong một vài ngày. Tôi đã có thể
rũ bỏ gánh nặng tội lỗi nhưng không hoàn toàn.
Khi tôi nói với Carol và Shannon rằng tôi đã đọc
lại chúng và cuối cùng đã hiểu được ý nghĩa của
những bức thư, và hiểu rằng tôi hẳn đã làm tổn
thương họ đến mức độ nào, cả hai đều nói với tôi
rằng đừng lo lắng về điều đó. Theo một cách nào
đó, tôi vẫn chưa hiểu những gì có thể được mô tả
như một kết thúc toàn vẹn đối với bức thư này,

324

JAMES FALLON

hoặc vấn đề cơ bản đã thúc đẩy Shannon và Carol
viết ra những bức thư, nhưng họ khẳng định bản
thân đã hiểu rằng tôi chỉ là con người của chính
tôi và đối với họ, vụ việc này đã khép lại. Tôi
không tin điều đó trong một giây ngắn ngủi. Tôi
nghĩ rằng họ chỉ đang thể hiện sự tốt đẹp.

Sau một năm lắng nghe những suy nghĩ của
gia đình và đồng nghiệp về bản thân, lần đầu
tiên trong đời tôi tự nhủ: “Mình đã làm cái quái
gì thế này?” Tôi không tuyệt vọng, chỉ dần dần
chấp nhận sự không hiểu biết của bản thân. Tất
cả những mảnh ghép này trong nhiều thập kỷ đã
được cố định vào đúng vị trí. Khoảng 3 phút sau,
một cảm giác khác đã xâm chiếm. Và với tất cả
sự trung thực mà tôi có thể có, tôi thừa nhận với
chính mình, “Tôi không quan tâm”. Đúng vậy,
“TÔI KHÔNG QUAN TÂM”. Vào lúc đó, lần
đầu tiên trong đời tôi nhận ra rằng những gì họ
đã từng thân mật, rồi thì thầm, rồi la hét với tôi
suốt ngần ấy năm là sự thật.

Sau khi “tình trạng” của tôi được công khai
vào năm 2011 thông qua những lần xuất hiện
trên ti vi và đài phát thanh, không có sự khác biệt
đáng chú ý nào xảy ra trong cách hầu hết mọi
người vẫn đối xử với tôi. Hầu hết mọi người, bao

325

gồm Diane và một số thành viên khác trong gia
đình và bạn bè của tôi, chỉ nói với tôi, “Tôi không
ngạc nhiên khi biết anh có một số đặc điểm rối
loạn nhân cách chống xã hội bên trong bản thân
mình, không ngạc nhiên chút nào”.

Nhưng khi tất cả điều này xảy ra, Susannah,
một trong những nghiên cứu sinh sau tiến sĩ đầu
tiên của tôi và thường xuyên đi cùng tôi thực hiện
các chuyến công tác, nói rằng cô ấy không muốn
ở bên cạnh tôi khi chỉ có một mình nữa. Cô ấy và
chồng của cô ấy, Mark, vẫn sẽ mời tôi đến nhà
của họ, nhưng họ chỉ muốn ở với con vật khi nó
đã nằm trong chiếc lồng của xã hội. Họ không
nghĩ rằng tôi bạo lực, nhưng họ lo lắng rằng tôi
sẽ thao túng họ vào những tình huống khiến họ
sẽ phải hối hận nếu để họ tự vệ.

Một người bạn thân khác, Mary Beth, một
người phụ nữ trẻ mà tôi từng cùng thực hiện một
số công trình nghiên cứu, đã nói thẳng với tôi
rằng: “Anh là một kẻ tâm thần và tôi không muốn
ở gần anh nữa”. Cô ấy đã rời khỏi cuộc sống của
tôi, rõ ràng vì một mục đích tốt đẹp dù chúng tôi
từng luôn có một mối quan hệ thân thiết. Chúng
tôi chưa bao giờ cãi vã và tôi không thể nghĩ đến
bất kỳ sự cố nào có thể khiến cô ấy bỏ đi. Cô ấy

326

JAMES FALLON

là một người theo đạo Wica được đào tạo, và tôi
đoán cô ấy đã nhìn thấy quá nhiều bóng tối trong
tôi, giống như vị linh mục từng nói rằng tôi là
người xấu xa. Điều đó thật tệ vì cô ấy rất vui và
thú vị khi ở bên cạnh. Diane cũng thích cô ấy. Tôi
nhớ nhất sự trung thực của cô ấy. Khi cô ấy nói
điều gì đó là hoàn toàn trung thực, có nghĩa là cô
ấy thường nói một số điều khó chịu. Đó là một
phẩm chất khó tìm thấy ở con người. Vì vậy, tôi
nhớ cô ấy, nhưng đó là điều tự nhiên phải xảy ra.

Trái ngược với Susannah và Mary Beth, những
người khác không hề thay đổi hành vi của họ
xung quanh tôi. Đáng ngạc nhiên là có khoảng 40
người bạn và người quen muốn dành nhiều thời
gian với tôi hơn bao giờ hết. Tôi cho rằng một số
người trong số họ có thể chỉ tò mò về người bạn
“đặc biệt” của họ. Thậm chí tôi có thể tận hưởng
niềm vui với một số người treo sự hài hước lên
tình trạng của chính bản thân tôi.

Vì vậy, hiệu ứng tổng hợp cuối cùng là nhiều
người muốn ở xung quanh tôi hơn, nhưng tôi đã
mất một vài người bạn thân. Bạn muốn cái nào
hơn? Đó là một bài kiểm tra axit. Thành thật mà
nói, theo một cách nào đó, tôi muốn có những
mối quan hệ hời hợt – càng nhiều càng vui.

327

Tôi biết điều đó là không đúng. Tôi có thể theo
dõi điều gì đúng và điều gì sai, nhưng tôi không
cảm nhận được điều đó cũng như không quan
tâm đến điều đó và điều đó không thay đổi hành
vi của tôi.

Một vấn đề đáng quan tâm là toàn bộ “chuyến
chơi bời” này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến mối
quan hệ của tôi với các đồng nghiệp chuyên môn.
Hóa ra là vì nhiều người trong số họ đã nhìn thấu
con người tôi trong nhiều năm qua và chấp nhận
hành vi của tôi nên vẫn đối xử với tôi như trước
đây, đôi khi là dừng lại để cho tôi hiểu rõ về điều
đó. Tôi vẫn được yêu cầu đánh giá các bài báo trên
tạp chí để xuất bản, trở thành người điều phối tài
trợ và tổ chức các buổi diễn thuyết khoa học, vì
vậy có lẽ vị trí chuyên môn của tôi sẽ tồn tại trong
tất cả những công việc này. Nhưng tôi chắc chắn
rằng một khía cạnh quan trọng của sự chấp nhận
này là tôi chưa bao giờ bị buộc tội về việc thực
hiện các hành vi sai trái trong nghề nghiệp hoặc
hành vi không phù hợp với sinh viên, nhân viên
hay đồng nghiệp khác mà tôi đã làm việc cùng.
Trên hết và hơn thế nữa, các đồng nghiệp của tôi
đã hết sức ủng hộ và thể hiện sự tốt bụng đối với
việc tôi bộc lộ về bản thân.

328