ปกแผนการจัดการเรียนรู้แบบเชื่อมปวส. 2.2564

แผนการจดั การเรยี นร้แู บบฐานสมรรถนะและบูรณาการตาม
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

รหัสวิชา 30100 - 0007 ชอื่ วิชา งานเชอ่ื มและโลหะแผน่

หลกั สูตรประกาศนยี บตั รวชิ าชพี ชั้นสงู พทุ ธศักราช 2563
ประเภทวชิ าอตุ สาหกรรม

โดย

นายชตุ เิ ทพ มาดีตีระเทวาพงษ์

แผนกวชิ าเทคนคิ พื้นฐาน วทิ ยาลัยการอาชีพขนุ หาญ
สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
กระทรวงศกึ ษาธิการ

คำนำ

หนังสือวิชางานเช่ือมและโลหะแผ่น รหัส 30100-0007 จัดทำขึ้นตามหลักสูตรประกาศนียบัตร
วิชาชีพช้ันสูง พุทธศักราช 2563 หมวดวิชาชพี พ้ืนฐาน ประกอบด้วยเน้ือหา จำนวน 9 หน่วยคือ ความรู้
เบ้ืองต้นในการเช่ือมแก๊ส การเชื่อมด้วยแก๊สออกซิอะเซตทิลีน การผลิตแก๊สออกซิเจนและแก๊สอะเซตทิลีน
การเชื่อมแก๊ส การตัดโลหะด้วยแก๊ส การแล่นประสาน ความรู้เบื้องต้นเก่ียวกับเชื่อมไฟฟ้า กระบวนการ
เช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลั๊กซ์ ลักษณะและองค์ประกอบการเช่ือมไฟฟ้า ความรู้เบ้ืองต้นในงานโลหะ
แผ่น เครอื่ งมือและเคร่อื งจกั รในงานโลหะแผ่น การเขียนแบบแผน่ คลี่อยา่ งงา่ ย การบัดกรีและย้ำหมดุ และ
การข้ึนรปู ผลิตภณั ฑ์โลหะ

โดยเรียบเรียงเป็นลำดับบทเรียนจากง่ายไปหายาก ตามจุดประสงค์รายวิชา มาตรฐานรายวิชาและ
คำอธบิ ายรายวชิ า ทง้ั ภาคทฤษฎีและปฏิบตั ิ พร้อมทัง้ แบบประเมนิ ผลเพือ่ วดั การสัมฤทธ์ิผลทางการเรยี น

ชุติเทพ มาดตี รี ะเทวาพงษ์

สารบัญ

หน้า

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 1 ความปลอดภยั ในงานเช่ือมแก็ส ไฟฟ้า งานโลหะแผน่ 1-4

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 2 งานเชอ่ื มและเทคนิควธิ ีการเช่ือมไฟฟ้า 5-8

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 การเชือ่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลกั ซ์ 9 - 12

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 การเชือ่ มแกส๊ 13 - 16

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 กรรมวธิ ีการเช่ือมโลหะด้วยแกส๊ 17 - 20

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 6 เครอ่ื งมือและเครอ่ื งจักรในงานโลหะแผน่ 21 - 24

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 7 เครือ่ งมือและเครอื่ งจักรในงานโลหะแผน่ 25 - 28

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 8 ขอบงานตะเข็บงานการบดั กรแี ละการยำ้ หมุด 29 - 32

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 9 การเขยี นแบบแผ่นคลีใ่ นงานโลหะแผน่ 33 - 36

ภาคผนวก

ใบความรู้ รายหนว่ ยท่ี 1-5 37 - 59

ใบงาน + แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท ( หนังสือวชิ างานเชื่อมและโลหะแผน่ เบอื้ งตน้ : ศูนย์หนงั สือเมืองไทย )

แผนการจัดการเรยี นรู้

รหสั วิชา 30100-0007 ช่ือวิชา งานเชือ่ มและโลหะแผน่ จำนวน 2 หน่วยกติ 4 ชว่ั โมง/สัปดาห์

หลกั สูตร ประกาศนียบัตรวิชาชพี ช้ันสงู พทุ ธศกั ราช 2563 ประเภทวิชาช่างอตุ สาหกรรม สาขา ชา่ งเชือ่ ม
โลหะ

จดุ ประสงค์รายวชิ า
1. เข้าใจหลกั การเบื้องตน้ ในการเชอื่ มและงานโลหะแผ่น
2. สามารถเขียนแบบแผ่นคล่ี จดั เตรียมเคร่ืองมืออปุ กรณ์ ข้ึนรปู ประกอบงานโลหะแผ่น เตรียมชน้ิ งาน
เชือ่ มไฟฟ้า เชอื่ มแกส๊ แล่นประสานแผ่นเหล็กกลา้ รอยต่อชนและตวั ที
3. มเี จตคติทดี ใี นการปฎิบัติงานอย่างประณีตเรยี บร้อย มรี ะเบียบวินยั อดทน มีกจิ นสิ ยั ในการทำงาน

ดว้ ยความรอบคอบและปลอดภยั
มาตรฐานรายวิชา

1. แสดงความรูเ้ กย่ี วกบั หลักการเบ้อื งต้นในงานเชอ่ื มและโลหะแผน่
2. เขยี นแบบแผ่นคล่ี จดั เตรียมเครื่องมืออุปกรณ์ ข้นึ รูป ประกอบงาน โลหะแผ่นตามแบบ
3. เชือ่ มไฟฟา้ เชอ่ื มแกส๊ แล่นประสานแผน่ เหล็กกล้า รอยตอ่ ชนและต่อตัวทีตามหลักการ
คาํ อธิบายรายวิชา
ศึกษาและปฏิบัตเิ กี่ยวกบั หลกั การเชื่อมแก๊สไฟฟ้าเบื้องตน้ การแล่นประสาน การเชอ่ื มแผ่นเหลก็ กลา้
ในตำแหนง่ ทา่ เชื่อมต่างๆ รอยตอ่ ชน ตัวทแี ละต่อหนา้ แปลนงานโลหะแผน่ เบือ้ งตน้ การเขียนแบบแผน่ คลี่อยา่ ง
งา่ ย การขึ้นปู การประกอบชิ้นงานโลหะแผ่น

หน่วยการเรยี นรูแ้ ละสมรรถนะรายวชิ า

รหสั วิชา 3100-0007 ช่อื วิชา งานเชอื่ มและโลหะแผ่น จำนวน 2 หนว่ ยกติ 4 ชั่วโมง/สปั ดาห์

หนว่ ยที่ ชอ่ื หน่วยการเรยี นรู้ สมรรถนะราชวิชา

1 ความปลอดภยั และลกั ษณะท่าเช่อื มและลักษณะ - บอกเกี่ยวกบั ความปลอดภัยตามหลักอาชีวอ

รอยตอ่ ของชน้ิ งาน นามัย กฎความปลอดภยั ในการปฏบิ ัติงานได้

ตามหลกั ความปลอดภัยอาชีวอนามัย

- เขา้ ใจหลกั การเชือ่ มทงั้ 4 ท่าและรอยต่อ

ชน้ิ งาน

2 ความร้เู บ้ืองต้นเก่ยี วกับการเชื่อมไฟฟ้า - จำแนกชนิดและหน้าท่ีของเครือ่ งมือ อุปกรณ์

ลกั ษณะและองค์ประกอบการเชือ่ มไฟฟ้า ในงานเช่อื มไฟฟา้

- ประยุกต์ใช้การประกอบติดตง้ั เคร่ืองมือ

อุปกรณ์ในงานเชอ่ื มไฟฟา้ - สามารถ

ประกอบการเช่ือมไฟฟา้ ได้ถูกต้องตามลักษณะ

3 การเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลกั๊ - เลือกใช้เครอื่ งเชอื่ มไฟฟ้าตามลักษณะตา่ ง ๆ

- จำแนกชนดิ และหน้าท่ีของลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลั๊กซ์

4 การเชือ่ มด้วยแก๊สออกซิอะเซทลิ นี - ประยุกตใ์ ช้ระบบการจา่ ยแกส๊ หลายจดุ ใช้งาน

ตลอดจนการผลิตแก๊สออกซเิ จน และแกส๊

อะเซทิลีน- จำแนกชนดิ และสมบัติของเปลวไฟ

เช่ือมแกส๊ ปฏบิ ตั ิการปรบั เปลวไฟเชอ่ื มแก๊ส

และสวทิ บ่อหลอมละลาย

5 กรรมวธิ เี ทคนิคการเชอื่ มแก๊สการผลติ แกส๊ ออกซิเจน - ระบุเครอื่ งมือและอุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการตัดโลหะ

และแก๊สอะเซทลิ ีน ดว้ ยแก๊ส และปฏบิ ัตกิ ารตัดโลหะด้วยแก๊ส

การตัดโลหะดว้ ยแกส๊ - บอกเทคนคิ การเชือ่ มแก๊ส เปรยี บเทียบ

ลักษณะของงานตัดท่ีใช้เทคนิคการเช่ือมแกส๊

และปฏบิ ตั กิ ารเชื่อมเดนิ แนวทา่ ราบ

6 งานโลหะแผน่ ทั่วไป - บอกกฎความปลอดภัย ชนิดและหนา้ ที่ของ
เครือ่ งมอื และอุปกรณ์ในงานโลหะแผ่น
ตลอดจนปฏิบตั ิตามกฎความปลอดในงานโลหะ
แผ่น

7 เคร่ืองมอื และเครื่องจกั รในงานโลหะแผน่ - ระบลุ กั ษณะของเครื่องมือและเคร่ืองจักรใน
งานโลหะแผน่
- จำแนกชนดิ และหน้าท่ีของเครื่องมือและ
เครือ่ งจักรในงานโลหะแผน่

8 การขนึ้ รปู ผลิตภณั ฑ์โลหะ - ระบุเคร่อื งมอื และอุปกรณใ์ นการแล่น

ขอบงาน ตะเขบ็ งาน การบัดกรี และการยำ้ หมุดการ ประสาน

- - แยกแยะขอ้ ดีข้อเสยี ในการแลน่ ประสาน

- - ประยุกต์ใชก้ ารบดั กรี ใบงานโลหะแผ่น

- - ปฏบิ ัตกิ ารขนึ้ รปู ประกอบงานโลหะแผ่น

สี่เหล่ียมปากเฉียง- เขา้ ใจลักษณะการขึน้ รปู

ผลติ ภัณฑโ์ ลหะ เทคนิควธิ กี ารประกอบงานขึ้น

รูป ตลอดจนการปฏิบตั งิ านข้ึนรูปประกอบงาน

กระป๋องและงานกรวย

9 เขยี นแบบแผ่นคล่ีอยา่ งงา่ ย - เลอื กวิธีการเขยี นแบบแผน่ คล่ีทเ่ี หมาะสมกบั

งาน

บนั ทกึ การขออนมุ ัติการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้
ภาคเรียนท่ี 1 / 2563

รหัสวชิ า 3จ100 – 0007 วิชา งานเชื่อมและโลหะแผ่น
หลกั สตู รหลักสูตรประกาศนียบัตรวชิ าชีพชั้นสูง (ปวส.) พุทธศักราช 2563

ประเภทวชิ า ชา่ งอตุ สาหกรรม
ขออนุมตั ิการใช้แผนการจัดการเรียนรู้

ลงชอื่ .............................................. ครูผสู้ อน
( นายชุตเิ ทพ มาดตี ีระเทวาพงษ์ )

ความเหน็ หวั หน้าแผนกวิชา
...................................................................................................................................................

ลงชื่อ.............................................หัวหน้าแผนกเทคนิคพื้นฐาน
( นายชตุ ิเทพ มาดีตีระเทวาพงษ์ )

ความเห็นของหวั หน้างานพัฒนาหลกั สตู รการเรียนการสอน
.............................................................................................................. .....................................

ลงชือ่ ..............................................หวั หน้างานหลักสตู ร
( นายธนวิน สายนาค)

ความเหน็ ของรองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ
เหน็ ควรพจิ ารณาอนุมัติ ให้ใช้ประกอบการเรยี นการสอนได้

ลงช่อื ..............................................รองฝ่ายวิชาการ
( นายพงษ์ศกั ด์ิ ศรีชา )

ความเห็นของผ้อู ำนวยการ
อนุมตั ิ
ไมอ่ นุมัติ เพราะ................................................................................................................................

ลงชอ่ื ................................................
( นายคณิน สาระบูรณ์ )

ผู้อำนวยการวิทยาลัยการอาชีพขนุ หาญ

ตารางวเิ คราะห์หลกั สตู รรายวชิ า

รหัสวชิ า 30100-0007 ช่อื วิชา งานเช่ือมและโลหะแผน่ จำนวน 2 หนว่ ยกติ 4 ชั่วโมง/สัปดาห์

ระดบั พฤติกรรมท่พี ึงประสงค์
ความรู้
ความเ ้ขาใจพทุ ธิพสิ ยั

หนว่ ย ชอื่ หน่วยการเรยี นรู้ นำไปใช้
ท่ี วิเคราะห์
สังเคราะห์
ประเ ิมนค่า

ทักษะพิ ัสย
จิต ิพ ัสย

รวม
ลำดับความสำคัญ

จำนวนคาบ

1 ความปลอดภัยและลักษณะท่าเชอื่ มและ 111 4 2 9 56
ลกั ษณะรอยต่อของชน้ิ งาน

2 ความรู้เบ้ืองตน้ เกย่ี วกับการเช่ือมไฟฟา้ 1 1 1 11 5 4 14 2 16
ลกั ษณะและองคป์ ระกอบการเช่ือมไฟฟ้า

3 การเช่ือมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชื่อมหมุ้ ฟลัก๊ 1 2 2 1 1 1 5 3 16 1 18
1 1 2 1 1 1 4 2 13 3 6
4 การเช่อื มดว้ ยแก๊สออกซิอะเซทิลนี

5 กรรมวธิ ีเทคนิคการเชือ่ มแก๊สการผลติ แกส๊ 1 1 1 1 1 1 5 3 14 2 6
ออกซิเจนและแก๊สอะเซทลิ นี
การตดั โลหะด้วยแก๊ส

6 งานโลหะแผน่ ทว่ั ไป 1 1 11 5 2 11 4 4
7 เคร่อื งมือและเครื่องจักรในงานโลหะแผน่ 11 4 2 8 64

8 การข้ึนรูปผลติ ภัณฑโ์ ลหะ 111 4 1 8 68

ขอบงาน ตะเขบ็ งาน การบัดกรี และการย้ำ

หมุดการ

9 เขยี นแบบแผ่นคล่ีอย่างงา่ ย 11 4 1 7 74

รวม 9 10 9 5 4 3 40 20 100 72

สัดส่วนคะแนน (รอ้ ยละ) 40 40 20 100 72

ลำดบั ความสำคัญ 4 3 4 567 1 2

หมายเหตุ ระดบั พุทธิพสิ ยั 1 = ความจำ 2 = ความเขา้ ใจ 3 = การนำไปใช้

4 = วิเคราะห์ 5 = สงั เคราะห์ 6 = ประเมนิ ค่า

ตารางวเิ คราะหห์ นว่ ยการเรียนรแู้ ละเวลาท่ีใชใ้ นการจัดการเรยี นรู้

รหสั วิชา 30100-0007 ช่ือวิชา งานเชื่อมและโลหะแผน่ จำนวน 2 หนว่ ยกิต 4 ชั่วโมง/สัปดาห์

หน่วยที่ ชอ่ื หน่วยการเรียนรู้และรายการสอน สปั ดาหท์ ่ี ชวั่ โมงที่

ความปลอดภัย

1. งานเช่ือมแก็ส 1 1-3
2. งานเช่อื มไฟฟ้า

3. งานโลหะแผน่

1 ทา่ เช่ีอมและรอยตอ่

1. ทา่ ราบ

2. ทา่ ขนานนอน 14

3. ท่าต้งั

4. ท่าเหนือศรีษะ

ความรเู้ บ้อื งตน้ เกย่ี วกับการเช่อื มไฟฟา้

1. ความปลอดภัยในการเช่อื มไฟฟ้าตามหลักอาชีวอนา

มัย

2. เครื่องมอื และอุปกรณ์ในการเชื่อมไฟฟ้า

2.1 หัวจบั ลวดเช่อื ม

2.2 หน้ากากเชื่อมไฟฟา้

2.3 สายเช่ือม

2 2.4 แปรงลวด 2-6 5-23

2.5 คมี จับงานร้อน

2.6 ค้อนเคาะสแล็ก

2.7 ชุดอุปกรณ์ป้องกนั อนั ตราย

2.8 เคร่อื งเชอ่ื ม

3.1 ลวดเช่อื มท่ีเปน็ เหล็ก

3.2 ลวดเช่อื มท่ีไม่ใชเ่ หลก็

1. ฟล๊กั ซ์

กระบวนการเชือ่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเชือ่ มหุ้มฟล๊ักซ์

1. ความหมายการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลั๊กซ์

2. ชนดิ เครอ่ื งเชอื่ ม

3 2.1 เครื่องเชื่อมแบบกระแสสลบั 7-10 23-39

2.2 เครื่องเชอ่ื มกระแสตรง

3. ประสิทธิภาพของเคร่ืองเชื่อม

กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลั๊กซ์

1. ลวดเชื่อมหมุ้ ฟลัก๊ ซ์

1.1 ประเภทของลวดเชื่อมหุ้มฟล๊กั ซ์

2. ต่อขัว้ เคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ากระแสตรง

2.1 เครือ่ งเช่อื มกระแสตรงต่อข้ัวตรง

2.2 เครอ่ื งเชื่อมกระแสตรงต่อกลับข้วั

ความปลอดภยั รเู้ บือ้ งตน้ ในการเช่ือมแก๊ส

1.ความปลอดภยั ในงานเชื่อมแกส๊ ไฟฟา้

2. เครื่องมือและอุปกรณ์ในการเช่ือมแก๊ส

2.1 ทอ่ บรรจแุ ก๊สออกซิเจน และทอ่ บรรจุแกส๊ อะเซทิลนี

2.1.1 ท่อบรรจแุ ก๊สออกซิเจน

2.1.2 ทอ่ บรรจุแกส๊ อะเซทิลีน

เครอ่ื งมือและอุปกรณ์ในการเชอ่ื มแกส๊

1. อปุ กรณ์ปรับความดัน

1.1 เกจวัดความดนั สงู

1.2 เกจวัดความดันต่ำ

1. ทอร์ชเช่อื ม

2. หัวทพิ

3. เขม็ แยงหัวทิพ

4 4. ทีจ่ ุดเปลวไฟ 11 40-41
5. แว่นตาเชือ่ มแกส๊

การประกอบและติดต้ัง

ออกซิเจน และแก๊สอเซทลิ นี

1. การผลติ แก๊สออกซเิ จน

2. การผลติ แกส๊ อะเซทิลนี

3. ระบบจา่ ยแกส๊ แบบหลายจดุ ใช้งานลวดเช่ือมแก๊ส

การเชือ่ มด้วยแก๊สออกซเิ จนอะเซทิลนี

1. ความหมายของการเชือ่ มแกส๊

2. ชนิดของเปลวไฟ

2.1 เปลวคาร์บไู รซงิ่ เฟรม

2.2 เปลวนิวตรลั เฟรม

2.3 เปลวออกซิไดซิ่งเฟรม

การแลน่ ประสาน

1. ความหมายของการแลน่ ประสาน

2. เครื่องมือและอุปกรณ์ 12 41-42
2.1 ลวดเชอ่ื มท่ใี ชใ้ นการแล่นประสาน 13 43
2.2 ฟลัก๊ ซ์ 14 44-47

3. วสั ดุที่ใชแ้ ลน่ ประสาน
4. รอยตอ่
5. ข้อดีของการแลน่ ประสาน
6. ลำดบั ขั้นตอนการแล่นประสาน
7. ขอ้ ควรระวงั
เทคนิคการเชื่อมแกส๊
1. การเชื่อมแกส๊ แบบ Backhand และ Forehand

1.2 การเชอื่ มแก๊สแบบ Backhand
2.2 การเช่อื มแก๊สแบบ Forehand
2. รอยต่อและแนวเชอื่ ม
3. ทา่ เชื่อม
กรรมวิธกี ารเช่อื มและการตัดโลหะด้วยแกส๊
1. ความหมายของการตดั โลหะด้วยแกส๊
2. เคร่อื งมือและอุปกรณ์
2.1 หัวตดั แก๊ส
5 2.2 หัวทิพ
2.3 Cutting torch guides
2.4 เครอื่ งควบคุมการตดั
3. การประกอบและตดิ ต้ังการตัดโลหะดว้ ยแก๊ส
4. ลกั ษณะรอยตดั
ความรเู้ บื้องต้นในงานโลหะแผน่
1. ความปลอดภัยในงานโลหะแผน่ ตามหลกั อาชวี อนา
6 มัย
2. เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ในงานโลหะแผ่น
3. เคร่อื งมือวดั และร่างแบบ
เคร่อื งมือและเครอ่ื งจักรในงานโลหะแผ่น
1. เครอ่ื งมือที่ใช้ในงานโลหะแผ่น
7 1.1 คอ้ น
1.2 เครอ่ื งมือขน้ึ รปู
2. เครื่องจักรทีใ่ ช้ในงานโลหะแผน่

2.1 เคร่อื งตัด

2.2 เคร่อื งพบั

2.3 เคร่ืองม้วนขึน้ รูป

งานขน้ึ รูป

การบัดกรแี ละย้ำหมุด

1. การบดั กรี

1.1 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ในการบดั กรี 15-16 48-51
1.2 การทำทินนิ่ง

1.3 ขั้นตอนการบัดกรี

การย้ำหมดุ

การขน้ึ รูปผลิตภัณฑ์โลหะ

8 1. วสั ดุในงานขึ้นรูปผลติ ภณั ฑโ์ ลหะ

2. การข้นึ รปู ผลติ ภัณฑ์โลหะ

2.1 การขึ้นรปู งานเหลี่ยม

2.2 การขึน้ รปู งานทรงกระบอกและงาน 17 52-55

ประกอบชิน้ งาน

2.3 การขนึ้ รปู งานทรงกรวยและงานประกอบ

ชน้ิ งาน

การประกอบชน้ิ งาน

การเขียนแบบแผ่นคล่ีอยา่ งง่าย

1. ตะเขบ็ และขอบงาน

1.1 ขอบงาน

9 1.2 ตะเข็บ 18 56-72

2. การเขียนแบบแผน่ คลี่อย่างงา่ ย

2.1 การเขยี นแบบแผน่ คลดี่ ้วยเส้นขนาน

การเขียนแบบแผน่ คล่ดี ว้ ยเสน้ รศั มี