Kingdom Animalia part02

Phylum Nematoda

• หนอนตัวกลม (Round worm)
• Nema = เส้นดา้ ย
• มี รู ป แ บ บ ก า ร ด้ า ร ง ชี วิ ต ทั้ ง เ ป็ น

Parasite และ Free living โดยพวก
ที่ด้ารงชีวิตอิสระมีจ้านวนชนิดมากกว่า
พวกทเ่ี ปน็ ปรสิต

Phylum Nematoda

• ถ้ามี Host ชนิดเดียวเรียก
Monoxenous ถา้ มี Host มากกว่า 1
ชนิดเรยี ก Heteroxenous

• รูปร่างเป็นทรงกระบอกกลม หัวท้าย
เรียว สว่ นหัวไม่เด่นชดั

• ปลายด้านหน้ามีช่องปากและริมฝีปาก
(Lip) เป็นตุ่มเนื้อรอบๆ ปาก 3 - 6
อัน



Phylum Nematoda

• รอบๆ ปากมี Sensory papilla หรอื
Bristle รบั ความรสู้ ึก

• ปลายหางของตัวผู้จะมีอวัยวะช่วยในการ
ยดึ เกาะขณะผสมพนั ธ์ุ

• ผิวหนังหนา เรียกว่า Cuticle ซ่ึง
ประกอบไปด้วยเนื้อเยื่อ 3 ช้ัน คือ
Cortical Matrix และ Fibrous

Phylum Nematoda

• ห น อ น ตั ว ก ล ม มี ก า ร ล อ ก ค ร า บ
(Molting) 4 ชดุ ในวฏั จักรชวี ติ

• การลอกคราบของหนอนตัวกลมเป็นไป
เพื่อเปลี่ยนระยะตัวอ่อน ไม่ใช่เพื่อการ
เจรญิ เตบิ โตเหมือน Arthopods

• ตั ว อ่ อ น มี 3 ร ะ ย ะ คื อ
Rhabiditicform, Filariform และ
Microfilaria





Phylum Nematoda

เนอ้ื เยอ่ื Triploblastic

ชอ่ งภายในลา้ ตวั Pseudocoelomate

สมมาตร Bilatorial symmetry

ปล้องล้าตัว -

ทางเดนิ อาหาร Complete digestive tract

Phylum Nematoda

ระบบหายใจ Skin diffusion

ระบบหมุนเวยี น -

ระบบขบั ถ่าย Excretory canal (Lateral line)

ระบบประสาท Nerve ring

โครงกระดกู -

Phylum Nematoda

การเกิดชอ่ งปาก Protostomia

ลกั ษณะตัวออ่ น Ecdysozoa

การสบื พนั ธ์ุ Sexual

แหล่งทพ่ี บ Host body, Terrestrial

Phylum Nematoda

• จัดจ้าแนก Classes ออกเป็น 2
คลาส โดยใช้ พลาสมิด (Phasmid)
อวัยวะรับความรู้สึกเก่ียวกับสารเคมี
(Chemoreceptor) ซ่ึงพบที่ปลาย
หางของหนอนตวั กลม

• Class Phasmidia (Secernentia)
• Class Aphasmidia

(Adenophorea)



Class Phasmidia

• มีพลาสมิด ระบบขับถ่ายเป็นแบบท่อ
(Canal system)

• ส่วนหางของตวั ผู้มสี ว่ นขยายดา้ นข้าง

• พ ย า ธิ ไ ส้ เ ดื อ น ( Intestinal
roundworm: Ascaris
lumbricoides)

• พ ย า ธิ เ ส้ น ด้ า ย ( Pinworm:
Enterobius vermicularis)

Class Phasmidia

• พ ย า ธิ ป า ก ข อ ( American

hookworm: Necator americanus)

• พยาธิโรคเท้าช้าง (Filarial worm:

Wuchereria bancrofti)

• หนอนน้าส้ม (Vinegar eel:

Turbatrix aceti)











Class Aphasmidia

• ไม่มีพลาสมิด ระบบขับถ่ายเป็นแบบ
ตอ่ ม ไมม่ ที อ่ ขบั ถ่าย

• ส่วนหางของตัวผู้ไมม่ ีสว่ นขยายดา้ นข้าง

• พยาธแิ สม้ า้ (Whip worm: Trichuris
trichiura)

• พยาธิในกลา้ มเน้ือ (Trichina worm:

Trichinella spiralis)

Class Aphasmidia

• ห น อ น ตั ว ก ล ม ใ น โ ค ล น

(Metoncholaimus spp.)









Phylum Annelida

• หนอนปลอ้ ง (Segmented worm)
• Annual = วงแหวน
• ล้าตัวแบง่ เปน็ ปลอ้ งชัดเจน
• ผิวหนงั มคี วามชุม่ ชืน้ ตลอดเวลาเน่ืองจาก

มีเซลล์สร้างเมือกจา้ นวนมาก
• ไข่ท่ีปฏิสนธิแล้วจะเจริญอยู่ในน้าเป็นตัว

ออ่ นเรียกว่า Trochophore





Phylum Annelida

• บางพวกที่อาศัยอยู่บนบกหรือในน้าจืด
จะสรา้ งถุงฟักไขห่ รือ Cocoon แล้วทิ้ง
ไว้ตามท่ีต่างๆ ตัวอ่อนจะเจริญและฟัก
ออกมาจากถุง Cocoon นน้ั

• บริเวณล้าตัวมีเดือยติดอยู่ช่วยในการ
เคล่ือนท่ีเรียกว่า Setae หรือ
Chaetae







Phylum Annelida

• บางชนิดมีอวัยวะคล้ายรยางค์ช่วยใน
ก า ร เ ค ลื่ อ น ที่ แ ล ะ แ ล ก เ ป ลี่ ย น แ ก๊ ส
เรียกว่า Parapodium (พหูพจน์
Parapodia)

• ปล้องล้าตัวบางช่วง (ค่อนไปทางด้าน
Anterior) จะมีลักษณะบวมพอง มีสี
เขม้ เรียกว่า Clitellum ใช้ในการสร้าง
ถงุ Cocoon

Phylum Annelida

• บางชนิดจะเห็น Clitellum ชัดเจน
ในชว่ งทีพ่ ร้อมผสมพนั ธ์ุ





Phylum Annelida

เนอ้ื เย่ือ Triploblastic

ชอ่ งภายในลา้ ตวั Eucoelomate

สมมาตร Bilaterial symmetry

ปล้องล้าตวั Metameric segmentation

ทางเดนิ อาหาร Complete digestive tract

Phylum Annelida

ระบบหายใจ Skin diffusion

ระบบหมุนเวียน Closed system

ระบบขับถ่าย Nephridia

ระบบประสาท Nerve ganglion

โครงกระดกู Hydrostatic skeleton

Phylum Annelida

การเกิดชอ่ งปาก Protostomia

ลักษณะตวั ออ่ น Trochophore

การสืบพันธุ์ Regeneration, Sexual

แหล่งท่ีพบ Terrestrial, Aquatic

Phylum Annelida

• จัดจ้าแนก Classes โดยอาศัย Setae
เป็นหลกั

• Class Polycheata
• Class Oligocheata
• Class Hirudinea

Class Polycheata

• ชื่อคลาสหมายถงึ มีขนมากมาย (Many
bristles)

• อยใู่ นทะเลทั้งหมด
• สว่ นหวั เจรญิ ดี
• แต่ละปล้องมี Parapodia มี Setae

จ้านวนมากและขนาดยาวอยู่เป็นกระจุก
บน Parapodia

Class Polycheata

• ไมม่ ี Clitellum
• ส่วนใหญแ่ ยกเพศ (Dioecious)
• มีตวั อ่อนระยะ Trochophore
• แม่เพรียง (San or Clam worm:

Nereis spp.)
• บุ้งทะเล (Sea mouse: Aphrodita

spp.)

Class Polycheata

• หนอนเกล็ด (Scale worm:

Lepidonotus spp.)

• หนอนท่อ (Tube worm: Thelepus
spp.)

• หนอนฉัตร (Fan worm: Sabella
spp.)