100 ส่วนที่ดีก็ควรจะรักษาไว้ …โดยมากผู้ที่ไปต่างประเทศ ไปเห็นต่างประเทศ เขาดีหรือไม่ดี เมื่อมากเกินไป เห็นดีเกินไปก็มี เห็นไม่ดีมากเกินไปก็มี ไม่เข้าใจว่าแต่ละประเทศ เขาก็มีดีมีไม่ดี และเมืองไทยก็มีดีมีไม่ดี ส่วนที่ดีก็ควรจะรักษาไว้ ส่วนที่ไม่ดีก็ควรจะแก้ไข คือจิตใจอย่างนี้ที่จะต้องรักษาและจะต้องอบรมไว้ ถึงจะได้ประโยชน์ที่ได้ตั้งไว้ ถ้าหากว่าเอาหลักวิชา มาเอาชนะกันก็ทำ ให้ความเป็นอยู่ส่วนรวม ต้องเสียไปมากกว่าได้… พระราชดำ รัส ในโอกาสที่ประธานชมรมนักเรียนทุนมูลนิธิอานันทมหิดล พร้อมด้วยคณะเฝ้าฯ ทูลเกล้าฯ ถวายเงิน โดยเสด็จพระราชกุศลสมทบทุนมูลนิธิอานันทมหิดล ณ พระตำ หนักจิตรลดารโหฐาน ๔ กันยายน ๒๕๓๓ ” “
101 ชัดเจน ถูก ตรง การปฏิบัติราชการให้ดีนั้น กล่าวอย่างสั้น ง่าย และตรงที่สุด คือทำ ให้สำ เร็จทันการ และให้ได้ผลเป็นประโยชน์แต่ทางเดียว ซึ่งจะทำ ได้เมื่อบุคคลมีวิชาความสามารถ และมีปัญญาความรู้คิดพิจารณา เห็นสิ่งที่เป็นคุณเป็นโทษ เป็นประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ อย่างชัดเจน ถูก ตรง พระบรมราโชวาท เนื่องในวันข้าราชการพลเรือน ๑ เมษายน ๒๕๓๔
102 ทุกคนมีหน้าที่ คนทุกคนมีหน้าที่ต้องทำ แม้เป็นเด็กก็มีหน้าที่อย่างเด็ก คือศึกษาเล่าเรียน หมายความว่าจะต้องเรียนให้รู้วิชา ฝึกหัดทำ การงานต่างๆ ให้เป็น อบรมขัดเกลาความประพฤติและความคิด จิตใจให้ประณีต ให้สุจริต แจ่มใส และเฉลียวฉลาด มีเหตุผล เพื่อจักได้เติบโตขึ้นเป็นคนที่มีความรู้ ความสามารถและมีประโยชน์ต่อชาติบ้านเมือง พระบรมราโชวาท พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนังสือวันเด็ก ประจำ ปี ๒๕๓๕ พระตำ หนักจิตรลดารโหฐาน ๕ ธันวาคม ๒๕๓๔
103 ทำานุบำารุงบ้านเมือง …การทำ นุบำ รุงบ้านเมืองนั้น เป็นงานส่วนรวมของคนทั้งชาติ จึงเป็นธรรมดาอยู่เอง ที่จะต้องมีความขัดแย้งเกิดขึ้นบ้าง จะให้ทุกคนทุกฝ่ายมีความคิดเห็นสอดคล้องต้องกัน ตลอดทุกๆ เรื่องไป ย่อมเป็นการผิดวิสัย เพราะฉะนั้น แต่ละฝ่าย แต่ละคน จึงควรจะคำ นึงถึงจุดประสงค์ร่วมกัน คือความเจริญไพบูลย์ของชาติ เป็นข้อใหญ่… พระราชดำ รัส พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่ พุทธศักราช ๒๕๓๕ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๓๔ ” “
104 มีสติรู้ตัว …จิตใจที่สะอาดปลอดโปร่งจากสิ่งรบกวนนี้สำ คัญมาก เพราะเป็นจิตใจสงบระงับและเยือกเย็น ทำ ให้บุคคลมีสติรู้ตัว มีความคิดเที่ยงตรงเป็นกลาง มีวิจารณญาณ ละเอียด กว้างขวาง และถูกต้องตรงจุด ความคิดวิจารณญาณที่เกิดจากจิตใจที่สงบนี้ มีศักยภาพสูง อาจนำ ไปใช้คิดอ่านสร้างสรรค์ สิ่งที่จะอำ นวยประโยชน์สุข ความเจริญก้าวหน้า ตลอดจนชื่อเสียงเกียรติคุณ อันเป็นสิ่งปรารภปรารถนา ของแต่ละคนให้สัมฤทธิ์ผลได้… พระราชดำ รัส พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปีใหม่ พุทธศักราช ๒๕๓๖ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๓๕ ” “
105 การทำางานกับการเล่าเรียน …การทำ งานกับการเล่าเรียนนั้น ไม่ได้แตกต่างกันมากนัก การเรียนก็เป็นงานอย่างหนึ่ง คืองานสร้างสมความรู้ความคิด ให้เพิ่มพูนและพัฒนางอกงามขึ้นในตนเอง จัดเป็นกิจขั้นต้นที่แต่ละคนต้องทำ เพื่อประโยชน์เฉพาะตัว ส่วนการทำ งานนั้น เป็นการนำ วิชาความรู้ และความคิดที่มีอยู่ไปประกอบการ ให้สำ เร็จประโยชน์ที่กว้างขวางยิ่งขึ้น… พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๘ กรกฎาคม ๒๕๓๖ ” “
106 ศึกษาค้นคว้า …การศึกษาในระบบ ผู้ศึกษาจะได้รับความรู้ ถ่ายทอดจากครูบาอาจารย์ และจากการศึกษาค้นคว้า ทางตำ รับตำ ราเป็นหลัก ต่อเมื่อได้ออกไปทำ การงาน ได้ประสบเหตุการณ์และปัญหาต่างๆ ให้ต้องขบคิดมากมายแล้ว จึงเกิดความรู้ความเข้าใจที่ถ่องแท้ในสิ่งทั้งปวง ที่เรียกว่าประสบการณ์ในชีวิตเพิ่มขึ้น ประสบการณ์ในชีวิตนี้เป็นบ่อเกิดแห่งความรอบรู้ และความฉลาดจัดเจนที่มีค่า ซึ่งถ้าได้รู้จักนำ มาใช้ ด้วยความรู้เท่าถึงเหตุผล และด้วยความรอบคอบ ระมัดระวังแล้ว จะยังประโยชน์ให้แก่ตนเอง และสังคมอย่างวิเศษสุด… พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น ณ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ๑๖ ธันวาคม ๒๕๓๖ ” “
107
108
109 พร้อมทุกเวลา …เหตุไม่ปรกติทั้งนี้ควรจะช่วยให้ท่านทั้งหลาย ได้ข้อคิดสำ คัญประการหนึ่ง ว่าวิถีชีวิตของบุคคลนั้นย่อมมีภัยอันตราย มีอุปสรรค และเคราะห์ดีเคราะห์ร้าย ผ่านเข้ามาเนืองๆ ไม่มีผู้ใดจะอยู่เป็นปรกติสุขอย่างเดียวได้ ทุกคนจำ เป็นต้องเตรียมกายเตรียมใจให้พร้อมทุกเวลา ที่จะเผชิญและต่อสู้แก้ไขความไม่ปรกติ เดือดร้อนต่างๆ ด้วยเหตุผลหลักวิชา ความถูกต้องรอบคอบ และสามัคคีธรรม… พระราชดำ รัส พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทย ในโอกาสขึ้นปีใหม่ พุทธศักราช ๒๕๓๗ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๓๖ ” “
110 รับผิดชอบร่วมกัน …ความเจริญและความเสื่อมของบ้านเมืองนั้น ขึ้นอยู่กับผลงานการกระทำ อันเป็นส่วนรวม ของคนทั้งชาติ ซึ่งต่างมีหน้าที่แบ่งปันกัน ทำ ตามความรู้ความสามารถ ตามโอกาส และความถนัดของแต่ละบุคคล ดังนั้น ถ้าบุคคลยังเห็นว่ามีชาติมีประเทศ เป็นที่พึ่งที่อาศัย ก็จะต้องรับผิดชอบร่วมกัน ในการทำ งานส่วนรวมของชาติให้ดี เพื่อธำ รงรักษาประเทศชาติไว้… พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้สำ เร็จการศึกษา ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ครั้งที่ ๒๘ ประจำ ปีการศึกษา ๒๕๓๕ – ๒๕๓๖ ณ ศาลาอ่างแก้ว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ๒๔ มกราคม ๒๕๓๗ ” “
111 ความเป็นไทย …ความเป็นไทยนั้น ก็เป็นสมบัติอย่างหนึ่งที่มีค่าประดับโลกอยู่ ไม่ควรที่ใครจะละเลยทำ ลายเสีย เพราะจะทำ ให้สูญเสียสมบัติมีค่านั้นไป คนที่จะรักษาความเป็นไทยได้มั่นคงที่สุด ดีและเหมาะที่สุด ไม่มีใครอื่นนอกจากคนไทย เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะอยู่ ณ แห่งใด คนไทยมีหน้าที่ต้องรักษาความเป็นไทยเสมอ ทั้งทางวัตถุ ทางจริยธรรม และภูมิปัญญา... พระบรมราโชวาท พระราชทานสมาคมนักเรียนไทยในประเทศญี่ปุ่น ในพระบรมราชูปถัมภ์ ในการประชุมสามัญประจำ ปี ณ ห้องประชุมสมาพันธ์เยาวชนญี่ปุ่น กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๗ ” “
112 แก้ไขด้วยเหตุและผล …คนจำ นวนมากย่อมมีความคิดที่แตกต่างกันไป ตามพื้นฐานภูมิรู้และภูมิธรรมของแต่ละคน ปัญหาข้อขัดแย้งต่างๆ ในการทำ งาน ก็อาจเกิดขึ้นได้เสมอ เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้น ทุกคนชอบที่จะทำ ความคิดความเห็นให้สอดคล้องกัน ร่วมกันพิจารณาหาทางแก้ไขด้วยเหตุและผล ตามเป็นจริงบนพื้นฐานอันเดียวกัน ก็จะเห็นแนวทางปฏิบัติแก้ไขได้อย่างเที่ยงตรง ถูกต้อง และเหมาะสม… พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ณ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๓๗ ” “
113 การพูดดี …การพูดดี คือดีด้วยเนื้อหาสาระ พอดีกับกาละเทศะ เหมาะสมกับฐานะ และบุคคล ไม่มากหรือน้อยเกินไป คนฟังสบาย จับเรื่องราวได้ชัดและถูกต้องตามความประสงค์ เมื่อพูดจาสื่อสารกันได้ไม่ติดขัด ก็จะมีความเข้าอกเข้าใจกัน และสามารถร่วมมือกันทำ งานสร้างสรรค์ ความสุขความเจริญให้เกิดขึ้นได้ ปัญหาต่างๆ ก็จะไม่เกิดขึ้น หรือหากจะเกิดขึ้นบ้าง ก็สามารถพูดจาทำ ความเข้าใจกันได้โดยไม่ยากนัก… พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ณ ศาลาอ่างแก้ว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ๒๔ มกราคม ๒๕๓๘ ” “
114 เอื้อเฟื้อเกื้อกูล สังคมใดก็ตาม ถ้ามีความเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน ด้วยความมุ่งดีมุ่งเจริญต่อกัน สังคมนั้นย่อมเต็มไปด้วยไมตรีจิตมิตรภาพ มีความร่มเย็นเป็นสุข น่าอยู่… พระราชดำ รัส พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในนิตยสารที่ระลึกครบ ๓๖ ปี ของสโมสรไลออนส์แห่งกรุงเทพฯ ในพระบรมราชูปถัมภ์ พระตำ หนักจิตรลดารโหฐาน ๓๑ มีนาคม ๒๕๓๘ ” “
115 ประโยชน์อันยั่งยืน งานที่ทำ เพื่อประโยชน์อันยั่งยืน ของแผ่นดินอย่างแท้จริง แม้จะไม่มีผู้ใดรู้เห็น หรือยกย่องสรรเสริญก็ตาม แต่ผลของงาน ที่ปรากฏเป็นความเจริญมั่นคงของประเทศชาตินั้น เป็นสิ่งที่ผู้กระทำ จะชื่นชมยินดีได้ทุกเมื่อ... พระราชดำ รัส พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพ์ในหนังสือ เนื่องในโอกาสวันคล้ายวันสถาปนากรมทางหลวงครบ ๘๔ ปี พระตำ หนักจิตรลดารโหฐาน ๕ มีนาคม ๒๕๓๙ ” “
116 ผลมาจากเหตุ …เศรษฐกิจพอเพียงนี้ ขอย้ำ ว่าเป็นทั้งเศรษฐกิจ และความประพฤติ ที่ทำ อะไรเพื่อให้เกิดผล โดยมีเหตุและผล คือเกิดผลมาจากเหตุ ถ้าทำ เหตุที่ดี ถ้าคิดให้ดี ผลที่ออกมา คือสิ่งที่ติดตามเหตุ เช่นการกระทำ ก็จะเป็นการกระทำ ที่ดี และผลของการกระทำ นั้นก็จะเป็นการกระทำ ที่ดี ดี แปลว่ามีประสิทธิผล ดี แปลว่ามีประโยชน์ ดี แปลว่าทำ ให้มีความสุข... พระราชดำ รัส พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต ๔ ธันวาคม ๒๕๔๓ ” “
117
118
119 พอเพียง …พอเพียงคืออะไร ไม่ใช่เพียงพอ คือว่าไม่ได้หมายความว่าให้ทำ กำ ไรเล็กๆ น้อยๆ เท่านั้นเอง ทำ กำ ไรก็ทำ ถ้าเราทำ กำ ไรได้ดี มันก็ดี แต่ว่าขอให้มันพอเพียง คือถ้าเอากำ ไรหน้าเลือดมากเกินไป มันไม่ใช่พอเพียง… พระราชดำ รัส พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต ๔ ธันวาคม ๒๕๕๐ ” “
120 ปวงข้าพระพุทธเจ้า ขอน้อมเกล้าน้อมกระหม่อม รำ ลึกในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้ ข้าพระพุทธเจ้า บริษัท กสท โทรคมนาคม จำากัด (มหาชน)
121
122
คำสอนของพอ ขาพระพุทธเจา บริษัท กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน) เทิดไวเหนือเกลา