ภาคเหนือ sec 2 อินทนนท์ - แม่โถ 17-พ.ค.-2564

กันว่า “ดอยหลวง” (หลวง : เป็นภาษาเหนอื แปลว่า ใหญ่) สว่ น
ชือ่ ดอยอา่ งกา มเี รอ่ื งเลา่ วา่ หา่ งจากยอดดอยไปทางทศิ ตะวันตก
ประมาณ 300 เมตร มีหนองนํ้าแห่งหน่ึงลักษณะเหมือนอ่าง
ฝูงกาจำ�นวนมากมายมักพากันไปเล่นน้าํ ท่หี นองน้าํ แห่งน้ี จึงพา
กนั เรยี กวา่ “อา่ งกา” และภูเขาขนาดใหญแ่ ห่งน้ันก็เลยเรียกกัน
ว่า “ดอยอ่างกา” แต่ก็มีบางกระแสกล่าวว่า คำ�ว่า “อ่างกา”
น้ัน แท้จริงแล้วมาจากภาษาปกาเกอะญอ (กะเหร่ียง) แปลว่า
“ใหญ่” เพราะฉะนั้นคำ�ว่า “ดอยอ่างกา” จึงแปลว่าดอยท่ีมี
ความใหญน่ ่ันเอง
ในอดีตน้ันป่าไม้ทางภาคเหนืออยู่ในความควบคุมของเจ้า
ผคู้ รองนครตา่ ง ๆ ทด่ี แู ลพน้ื ทท่ี ง้ั มวล สมยั พระเจา้ อนิ ทวชิ ยานนท์
เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (องค์สุดท้าย) พระองค์ให้ความสำ�คัญ
กบั ปา่ ไมอ้ ย่างมาก โดยเฉพาะป่าในบริเวณดอยหลวง ทรงรับสง่ั
ว่า หากสิ้นพระชนม์ลงให้นำ�อัฐิบางส่วนขึ้นไปสร้างสถูปบรรจุไว้
บนดอย คนจึงเรยี กดอยนี้วา่ “ดอยอนิ ทนนท”์

อุทยานแห่งชาติ แตม่ ขี อ้ มลู บางกระแสกลา่ ววา่ ทด่ี อยหลวงเรยี กวา่ ดอยอนิ ทนนท์
นั้น เพราะเป็นการให้เกียรติเจ้าผู้ครองนคร จึงตั้งช่ือจากคำ�ว่า “ดอย
ดอยอินทนนท์ หลวง” ซึ่งเป็นช่ือที่มีความซํ้ากับดอยหลวง ของอำ�เภอเชียงดาว แต่
ภายหลังมีชาวเยอรมัน มาทำ�การสำ�รวจและวัดระยะ ซ่ึงปรากฎผลว่า
เชียงราย พื้นท่ี 481.89 ตารางกโิ ลเมตร ดอยหลวงหรอื ดอยอา่ งกา ทีอ่ �ำ เภอแมแ่ จ่มมคี วามสูงกวา่ ดอยหลวงของ
อำ�เภอเชยี งดาว จึงเปล่ียนชือ่ ใหม่ เพอ่ื ไม่ให้มีความซํ้าซอ้ นกัน และเรยี ก
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา ท่ีตั้งท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : 119 หมู่ 7 บ้านขุนกลาง ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง ดอยแห่งนี้วา่ “ดอยอินทนนท์”
เชียงใหม‹ จ.เชียงใหม่ อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ เดิมเป็นส่วนหน่ึงของ “ป่าสงวน
น‹าน การเดนิ ทาง : จากตวั เมืองเชียงใหมใ่ ช้ทางหลวงหมายเลข 108 ไปทางสนั ปา่ ตอง - ดอยหลอ่ แห่งชาติดอยอินทนนท์” ต่อมาได้ถูกสำ�รวจและจัดตั้งเป็นหน่ึงในสิบส่ี
- จอมทอง ก่อนถึงอำ�เภอจอมทอง จะมีทางเลี้ยวขวาข้ึนดอยอินทนนท์ ไปตามทางหลวง ป่าท่ีทางรัฐบาลให้ดำ�เนินการเป็นอุทยานแห่งชาติ ซึ่งครั้งแรกกรมป่าไม้
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ หมายเลข 1009 ราว 31 กิโลเมตร เลยบ้านแม่กลางและถึงทีท่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ เสนอให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์กำ�หนดพื้นที่อุทยานแห่งชาติดอย
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ อินทนนทใ์ หม้ พี ้นื ที่ 1,000 ตารางกิโลเมตร แตเ่ นื่องจากในพื้นที่มชี มุ ชน
อตุ รดิตถ ดอยอินทนนท์น้ัน แต่ก่อนไมไ่ ดช้ ือ่ น้ี แตช่ าวบา้ นเรียกกนั วา่ “ดอยหลวง” หรือ “ดอย
อ่างกา” ชอ่ื ดอยหลวง มาจากขนาดของดอยทใี่ หญ่มาก ซึง่ ยงั ไมม่ ชี ่อื เฉพาะชาวบ้านจงึ เรยี ก 207
ตาก สโุ ขทยั
พ�ษณโุ ลก
เพชรบรู ณ

กำแพงเพชร พจ� ต� ร

นครสวรรค โครงการหลวงอนิ ทนนท์

อุทัยธานี

206

ต่าง ๆ อาศยั อยู่กอ่ นหลายชมุ ชน จงึ ทำ�การส�ำ รวจใหม่ และกนั พ้ืนที่ทรี่ าษฎรอย่มู าก่อน และคาดว่านา่ จะมปี ญั หาในอนาคตออกไปจากพื้นที่ แมแ่ จม่ จงั หวดั เชยี งใหม่ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ ซง่ึ ทป่ี ระชมุ คณะกรรมการแหง่ ชาตคิ รง้ั ท่ี 1/2518 เมอ่ื วนั ท่ี 4 เมษายน 2518 ไดม้ มี ตเิ หน็ ชอบ
อุทยานแหง่ ชาติ จงึ เหลอื พน้ื ทท่ี จ่ี ะประกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์ 270 ตารางกโิ ลเมตร ประกาศคณะปฏวิ ตั ิ ฉบบั ท่ี 223 ลงวนั ท่ี ใหก้ องอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ ดำ�เนนิ การเพิกถอนป่าสงวนแหง่ ชาติทัง้ 3 ปา่ จัดตง้ั เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ โดยมีพระราชกฤษฎีกาก�ำ หนด
2 ตลุ าคม 2515 ลงในราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม 89 ตอนท่ี 148 เปน็ ล�ำ ดับท่ี 6 ของประเทศ และในวนั ท่ี 13 มถิ ุนายน 2521 รัฐบาลประกาศ บริเวณปา่ ดอยอนิ ทนนท์ ในทอ้ งทีต่ ำ�บลแมน่ าจร ตำ�บลชา่ งเค่งิ ต�ำ บลทา่ ผา อำ�เภอแม่แจ่ม ตำ�บลแมว่ นิ ต�ำ บลท่งุ ปี้ อ�ำ เภอสนั ปา่ ตอง และ
พ้ืนท่ีเพิม่ อกี เปน็ 482.4 ตารางกิโลเมตร ต�ำ บลสองแคว ตำ�บลยางคราม ตำ�บลบ้านหลวง ต�ำ บลสบเตย๊ี ะ อ�ำ เภอจอมทอง จังหวดั เชียงใหม่ เป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ ซึ่งลงประกาศใน
เม่ือวนั ที่ 16 มกราคม 2517 พระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ รและสมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกติ ิ์ พระบรม ราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ ท่ี 95 ตอนที่ 62 ลงวนั ท่ี 13 มิถนุ ายน 2521 รวมพื้นที่ 482.40 ตารางกิโลเมตร โดยใหย้ กเลกิ ประกาศคณะปฏิวัติ
ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จที่บริเวณดอยขุนกลาง อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ ได้ทรงมีพระราชกระแสรับส่ังให้ ฉบบั ที่ 223 ลงท่ี 2 ตุลาคม 2515
พิจารณาด�ำ เนินการขยายอาณาเขตของอุทยานแหง่ ชาตอิ อกไปคลมุ ถงึ พ้ืนที่ทีเ่ ป็นแหล่งกำ�เนดิ ต้นนา้ํ ลำ�ธารเพ่มิ ขึน้ อีก แต่ในปจั จบุ นั อทุ ยานแห่งชาตดิ อยอนิ ทนนท์ ไดม้ กี ารเพกิ ถอนพ้นื ท่ปี ระกาศในราชกิจจานเุ บกษาเลม่ ที่ 126 ตอนที่ 84 ลงวันที่ 11
กรมป่าไม้จึงได้ทำ�การตรวจสอบและสำ�รวจเพ่ิมเติมปรากฏว่า ตามท่ีกำ�หนดแนวเขตอุทยานแห่งชาติระบุพ้ืนท่ีตำ�บลแม่ศึก ซึ่งมิได้ พฤศจิกายน 2552 จ�ำ นวน 0.51 ตารางกโิ ลเมตรเพ่ือกอ่ สรา้ งโครงการอา่ งเกบ็ นาํ้ แมห่ อย เพ่ือประโยชน์ในการจัดเก็บแหลง่ นาํ้ ใช้เพ่อื การ
อยู่ในแนวเขตอุทยานแห่งชาติและมิได้ระบุท้องท่ีตำ�บลช่างเคิ่งและตำ�บลท่าผา ซ่ึงอยู่ในแนวเขตอุทยานแห่งชาติดังกล่าว ประกอบกับ อุปโภคบริโภคและการเกษตรกรรม รวมทั้งช่วยบรรเทาอุทกภัยท่ีเกิดข้ึนในเขตพื้นที่อำ�เภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ จึงเหลือพื้นท่ีรวม
ทางราชการกองทัพอากาศประสงค์ท่ีจะกันพื้นท่ีบางส่วนเพื่อก่อสร้างสถานีเรดาร์เพื่อใช้ในราชการกองทัพอากาศ เนื้อที่ 0.0537 ตาราง 481.89 ตารางกิโลเมตร มีพน้ื ท่คี รอบคลมุ ท้องท่อี ำ�เภอจอมทอง อ�ำ เภอแม่แจ่ม อำ�เภอแม่วาง และอ�ำ เภอดอยหล่อ จังหวดั เชยี งใหม่
กิโลเมตร และคณะรัฐมนตรไี ด้มมี ตเิ หน็ ชอบใหด้ ำ�เนินการได้เมอ่ื วันท่ี 27 กุมภาพนั ธ์ 2517 อีกท้งั กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประสงค์ที่ พ้นื ท่อี ุทยานแหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์มีความสูงจากระดบั ทะเลปานกลาง 400 - 2,565.3341 เมตร เป็นภูเขาท่สี งู ที่สุดในประเทศไทย
จะปรับปรงุ ขยายแนวเขตอทุ ยานแหง่ ชาติออกไป โดยก�ำ หนดปา่ สงวนแห่งชาติอินทนนท์ ปา่ สงวนแห่งชาติจอมทอง และป่าสงวนแหง่ ชาติ มพี ้นื ที่ 482.4 ตารางกโิ ลเมตร ครอบคลุมพืน้ ที่ในเขตอ�ำ เภอจอมทอง อ�ำ เภอแม่แจม่ อำ�เภอแม่วาง และอำ�เภอดอยหล่อ จงั หวัดเชยี งใหม่
สภาพปา่ บนยอดดอยเป็นปา่ ดบิ ช้ืนหรอื ที่เรียกว่าปา่ ฝน ในระดบั ท่ีตํา่ ลงมาจงึ เปน็ ป่าเตง็ รังบ้าง ป่าเบญจพรรณบ้าง ดอยอินทนนท์ จงึ เป็นปา่
208 ตน้ นาํ้ ท่มี คี วามสำ�คัญอยา่ งมาก
ปา่ ผนื ใหญ่ เกดิ เปน็ ล�ำ หว้ ยหลายสาย ท�ำ ใหด้ อยอนิ ทนนทเ์ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตหิ นง่ึ ทม่ี นี า้ํ ตกสวย สงู ใหญ่ ทง้ั หมดเปน็ นา้ํ ตกทต่ี กจาก
หน้าผาหินทั้งหมด นอกจากจะมีน้ําตกต่าง ๆ ที่สวยงามแล้ว อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ยังมีแหล่งท่องเท่ียวที่สวยงามและเป็นท่ีนิยม
เช่น เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติก่ิวแม่ปาน เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติอ่างกาหลวง พระมหาธาตุเจดีย์นภเมทนีดล พระมหาธาตุเจดีย์
นภพลภมู ิสริ ิ
การเดินทางเขา้ หานาํ้ ตกต่าง ๆ ในอทุ ยานแหง่ ชาตดิ อยอนิ ทนนท์ ค่อนข้างจะสะดวก สว่ นใหญ่ทางจะลาดยางถึงลานจอดรถ แลว้ เดนิ
เท้าตอ่ ใกลบ้ ้างไกลบา้ ง แตกตา่ งกนั มเี พียงไมก่ ่แี ห่งเทา่ น้นั ทีเ่ ดนิ ไกล โดยใหใ้ ชท้ างหลวงหมายเลข 1009 (จอมทอง - อนิ ทนนท์ ) แล้วจะมี
ทางแยกไปยังนาํ้ ตกต่าง ๆ

ดอยผาตงั้

209

ไปอำเภอแม‹วาง

ยอดดอยอินทนนท

ก�วิ แมป‹ าน น้ำตก ลานกางเตน็ ทด งสน
น้ำตก สิรภ� มู ิ
ไปบาŒ นปา† ปงเปย‚ ง ลานเสดจ็ บาŒ น น้ำตก
บŒาน แม‹กลางหลวง วชิรธาร
น้ำตกแทน‹ พระสังข พระมหาธาตุนภเมทนดี ล ขน� กลาง
ไปอำเภอแม‹แจม‹ และพระมหาธาตนุ ภพลภมู ิสริ � น้ำตก
ทีท่ ำการ สริ �ธาร
นำ้ ตกแม‹ปาน อุทยานแห‹งชาติ
นำ้ ตก ดอยอนิ ทนนท

หŒวยทรายเหลอื ง

1192 ด‹าน 2 น้ำตก น้ำตก นำ้ ตก ศูนยบรก� าร
หนว‹ ยพ�ทกั ษอทุ ยานแหง‹ ชาตนิ ้ำตกแม‹ปาน ผาดอกเสี้ยว วงั ม‹วง ปางควาย นกั ทอ‹ งเท่ยี ว

(แมแ‹ จม‹ ) น้ำตก ดา‹ น 1
แมก‹ ลาง

นำ้ ตกแมย‹ ะ 1009 น้�ำ ตกแม่ยะ

ไปจังหวัดเชยี งใหม‹ ท่ีต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ อน.3
(แมย่ ะ) หมู่ 7 บา้ นหวั เสอื ต.จอมทอง อ.จอมทอง
108 จ.เชียงใหม่
พิกัด : 457697E 2038836N
อำเภอจอมทอง การเข้าถึง : จากสามแยกขึ้นดอยอินทนนท์
เข้ามาตามทางหลวงหมายเลข 1009 เขา้ มาราว
ไปอำเภอฮอด 1 กิโลเมตร มีทางเลี้ยวซ้ายเข้านํ้าตกแม่ยะ
ไปตามทางจนสุดสาย ระยะทางราว 14
กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าไปราว
200 เมตร ถงึ ตวั น้าํ ตก

210 211

ลักษณะ : เป็นน้ําตกหน้าผาหินขนาดใหญ่ ที่เกิดจากลำ�ห้วย น�้ำ ตกแม่กลาง
แม่ยะ ไหลตกลงจากหน้าผาลดหล่ันลงมาเป็นชั้นเล็ก ๆ ถึง 30
ชนั้ เอยี งลงมา 60 องศา สูงราว 90 เมตร หน้าน้าํ ตกยาวลงมา ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ อน.1( แม่กลาง) หมู่ 20
ราว 260 เมตร ในช่วงฤดูฝนสายนํ้าตกจะแผ่กว้างเต็มลานหิน บ้านนา้ํ ตกแม่กลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี พิกัด : 464953E 2045028N
น้ําตกแม่ยะเกิดในบริเวณร่องนํ้าท่ีใกล้แนวแปรสัมผัส การเข้าถึง : เข้ามาตามทางหลวงหมายเลข 1009 ท่ีจะข้ึนสู่ดอย
(contact metamorphism) ระหว่างหินอัคนีคาร์บอนิเฟอรัส อนิ ทนนท์ ราว 8 กโิ ลเมตร จากทางแยกกอ่ นถงึ ดา่ นตรวจของอทุ ยาน
พวกหินแกรนิตที่แทรกตัดหินแปรชนิดหินไนส์ เนื้อสีเทาดำ� แหง่ ชาติ บรเิ วณบา้ นขนุ กลาง จะมที างแยกเขา้ นา้ํ ตกทางซา้ ยมอื เขา้ ไป
ประจดุ ขาว ประกอบดว้ ยแรช่ นดิ ตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ แรค่ วอรต์ เฟลดส์ ปาร์ ราว 500 เมตร ถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดนิ เทา้ ตามเสน้ ทางราว 100 เมตร
ไมกา้ ยคุ พรีแคมเบรยี นขนึ้ มา หินบริเวณนีแ้ สดงรว้ิ ขนานชดั เจน พบนา้ํ ตกชน้ั ลา่ งสดุ จะมเี สน้ ทางศกึ ษาธรรมชาติ เดนิ เลยี บนา้ํ ตกขน้ึ ไป
(foliation) ทแ่ี สดงเนอ้ื รปู ดวงตา (augen) และดว้ ยแรงทม่ี ากระท�ำ ดา้ นบนตามทางเดนิ ฝง่ั ขวาของนา้ํ ตก (หนั หนา้ เขา้ หานา้ํ ตก) จะผา่ นผาหนิ
ให้แร่ในหนิ แยกเปน็ แถบ แรส่ ขี าว และแถบแรส่ ีดำ� และเรียกหิน ท่ีมีรูปเขียนก่อนประวัติศาสตร์ (ผาคันนา) แล้วเดินไปจนถึงด้านหลัง
นว้ี ่า หนิ ไนส์ (gneiss) ศนู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว (เกา่ ) รวมระยะทางราว 500 เมตร จากนา้ํ ตก

212 213

นำ้�ตกปางควายหรอื วงั ควาย

ท่ีตั้ง : หมู่ 20 บ้านนาํ้ ตกแมก่ ลาง ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
พิกัด : -
การเขา้ ถงึ : อยรู่ มิ ถนนหมายเลข 1009 เลยศนู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว (เกา่ ) เหนอื นา้ํ ตกแมก่ ลางมาราว 2 กโิ ลเมตร จอดรถในลานดนิ เลก็ ๆ
ทางซา้ ยมอื รมิ ถนน แลว้ เดนิ ลงไปนา้ํ ตก

ภาพเขียนสีผาคันนา 215

ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหน้าผาหิน ทไี่ หลลดหลนั่ ลงมา นา้ํ ตกสงู ประมาณ 30 เมตร ตกลงมายังเบอ้ื งล่าง มแี อง่ นา้ํ ใหญ่ ชือ่ วงั น้อย และวังหลวง
กอ่ นจะไหลกลายเปน็ แกง่ เลก็ ๆ ตอ่ ไป เป็นทน่ี ยิ มมาเล่นนา้ํ
ในปี 2501 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง ได้เสด็จพระราชดำ�เนนิ มาทอดพระเนตรนา้ํ ตกแม่กลางแหง่ นด้ี ว้ ย

214

ลักษณะ : เป็นแกง่ นา้ํ กวา้ ง ทล่ี ำ�ธารนาํ้ ไหลลาดลงมาตามลานหิน แต่ละ น�ำ้ ตกวงั ม่วง
ชน้ั ไมส่ งู มาก น้ําไหลลดหล่นั กันลงมา กลายเปน็ แก่งนํ้าตลอดเส้นทางการ
ไหลของนํ้า ในช่วงใบไม้เปลี่ยนสีรอบ ๆ น้ําตกปางควายจะมีสีสันของป่า ท่ีต้ัง : หมู่ 20 บา้ นน้ําตกแมก่ ลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม่
เตง็ รงั ท่ีเปล่ียนสสี วยงามมาก น้าํ ตกน้ีเหมาะกบั การเลน่ น้ํา พิกัด : 464710E 2045964N
หินบริเวณน้ําตกปางควายเป็นหินหน่วยหินแปรยุคแคมเบรียน การเขา้ ถงึ : เลยน้าํ ตกปางควายข้นึ ไปราว 1 กโิ ลเมตร จะมที างเขา้ ลานจอดรถที่อยลู่ ึกเข้าไปจากถนน 1009 ราว 50 เมตร นํา้ ตกอย่ตู ิด
ประกอบด้วยหนิ ไนส์ หินแคลซลิ เิ กต เป็นหนิ แปรที่เกิดจากการแปรสภาพ ลานจอดรถ
แบบไพศาล (Regional Metamorphism) เกิดจากการแปรสภาพของ ลักษณะ : แท้จริงแล้วนํ้าตกวังม่วงนี้มีสภาพเป็นแก่งนํ้ามากกว่า เพราะไม่มีชั้นน้ําตกต่างระดับกันชัดเจน หากแต่เป็นแก่งนํ้าท่ีไหลลาด
หินเดิม ซ่ึงเป็นไปได้ทั้งหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร ภายใต้อิทธิพล หลน่ั กันลงมา ผู้มาทอ่ งเที่ยวนิยมมาเลน่ นา้ํ มาปกิ นกิ พาครอบครัวมานง่ั รับประทานอาหารกนั เพราะแกง่ นํ้าไม่อันตราย และเข้าถงึ ได้ง่าย
ของความร้อนหรือความดัน หรือท้ังสองอย่างภายใต้เปลือกโลก หินแปร
ประกอบด้วยแร่ใหม่ ซ่ึงเกิดจากกระบวนการแปรสภาพ หินแปรกลุ่มน้ี 217
สามารถมองเห็นรว้ิ ลายของการแปรสภาพท่เี รยี กว่า ริ้วขนาน (foliation)
ได้ชัดเจน เนื้อหินมีการเรียงตัวของเม็ดแร่ หรืออาจมีการแสดงการแยก
ชน้ั ของแร่ บรเิ วณนา้ํ ตกหรอื พลาญหนิ ทแ่ี สดงรว้ิ ขนานอยา่ งชดั เจน และลด
ระดบั เปน็ ขน้ั บนั ไดทเ่ี กดิ การกดั เซาะของแมน่ า้ํ ทางน้าํ ห้วย เปน็ ตน้

216

น�้ำ ตกวชิรธาร ลักษณะ : เดมิ ชอื่ “ตาดฆอ้ งโยง” ภายหลงั ไดเ้ ปล่ยี นช่อื ตามพระนามของพระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยู่หัว ครั้งด�ำ รงพระอสิ รยิ ยศ
เปน็ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร เป็นน้ําตกขนาดใหญเ่ กดิ จากลำ�ห้วยแม่กลาง สงู ประมาณ 70 - 80 เมตร ตัวนํ้าตกอยู่
ที่ต้ัง : หมู่ 17 บา้ นสบหาด ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ สูงจากระดบั ทะเลประมาณ 750 เมตร สายน้าํ ไหลตกจากหนา้ ผาหนิ ลงสูแ่ อง่ นา้ํ เบื้องลา่ ง มนี ํ้าไหลตลอดทง้ั ปี ในยามแสงอาทติ ยส์ ่องกระทบ
พิกัด : 457384E 2049901N ละอองนํ้าจะปรากฏสายรุ้งงดงามเหนอื ธารน้ํา ตรงข้ามมีหนา้ ผาสงู ชนั เรียกวา่ “ผาม่อนแก้ว” หรอื ในภายหลังเรียกวา่ “ผาแวน่ แกว้ ”
การเข้าถึง : อยู่บริเวณกิโลเมตรที่ 20.7 ของทางหลวงหมายเลข 1009 (สาย นํ้าตกนี้มีธรณีสัณฐานที่โดดเด่น โดยมีหน้าผาสูงชันที่วางตัวสองทิศทาง เกิดจากรอยแตกของหินท่ีปรับตัวต้ังฉากกับโครงสร้างหลัก
จอมทอง - ดอยอินทนนท์) มีทางแยกขวามือ ขับรถไปตามถนนที่คดเคี้ยวไปอีก ของภูมิภาคท่วี างตวั ในแนวเหนอื - ใต้ เมือ่ มีการกดั เซาะในแนวดิง่ อย่างตอ่ เน่อื ง เกิดเปน็ หนา้ ผาทม่ี สี ายน้ําขนาดใหญ่ตกลงมาจากความสงู
ประมาณ 250 เมตร จงึ ถงึ นาํ้ ตกวชริ ธาร แล้วเดินเทา้ ราว 30 เมตร กวา่ 70 เมตร บริเวณน้ําตก เป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรยี น ประกอบดว้ ยหนิ ไนส์ หินแคลซลิ ิเกต เป็นหินแปรที่เกดิ จากการแปรสภาพแบบ
ไพศาล เกดิ จากการแปรสภาพของหนิ เดมิ ซ่ึงเปน็ ไปไดท้ ง้ั หนิ อคั นี หินตะกอน และหนิ แปร ภายใต้อิทธพิ ลของความรอ้ นหรือความดัน หรอื
218 ทั้งสองอย่างภายใต้เปลือกโลก หินแปรประกอบด้วยแร่ใหม่ ซ่ึงเกิดจากกระบวนการแปรสภาพ หินแปรกลุ่มนี้สามารถมองเห็นริ้วลายของ
การแปรสภาพที่เรียกว่า ร้ิวขนาน (foliation) ได้ชัดเจน เนื้อหินมีการเรียงตัวของเม็ดแร่ หรืออาจมีการแสดงการแยกช้ันของแร่ บริเวณ
นํา้ ตกหรือพลาญหนิ ท่แี สดงริว้ ขนานอย่างชัดเจน และลดระดับเป็นข้นั บนั ไดท่ีเกดิ การกดั เซาะของแม่นา้ํ ทางน้ํา ห้วย เป็นตน้

219

น้ำ�ตกสิริธาร บริเวณนํ้าตกน้ีเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต เป็นหินแปรท่ีเกิดจากการแปรสภาพแบบไพศาล
แสดงร้ิวขนานชัดเจน และยังแสดงเนื้อรูปดวงตา (augen) ด้วยแรงท่ีมากระทำ�ให้แร่ในหินแยกเป็นแถบแร่สีขาว และแถบแร่สีดำ� จากหิน
ที่ต้ัง : หมู่ 17 บ้านสบหาด ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม ่ เดมิ ซง่ึ เปน็ ไปไดท้ ง้ั หนิ อคั นี หนิ ตะกอน และหนิ แปร ภายใตอ้ ทิ ธพิ ลของความรอ้ นหรอื ความดนั ภายใตเ้ ปลอื กโลก ท�ำ ใหห้ นิ นม้ี กี ารแยกชน้ั แร่
พิกัด : 455623E 2050414N อย่างชัดเจน และเปน็ ส่วนหนง่ึ ของแก่นซับซ้อนของธรณีวทิ ยาแปรสภาพดอยอนิ ทนนท์
การเข้าถึง : รมิ ทางหลวงหมายเลข 1009 (สายจอมทอง - ดอยอนิ ทนนท)์ ประมาณ
กโิ ลเมตรที่ 22 มีทางแยกเปน็ ถนนลงไปทางซ้ายมือราว 50 เมตร แล้วเดนิ เทา้ ลงไปตาม 221
บันไดราว 50 เมตร ถึงจดุ ชมทวิ ทศั นน์ ้ําตกสิริธาร
ลักษณะ : เดิมนํ้าตกแห่งนี้มีชื่อว่า “นํ้าตกป่าคา” ซึ่งเป็นน้ําตกที่ไหลมาจากลำ�น้ํา
แม่กลาง บริเวณทิวเขาดอยอินทนนท์ และไหลลงสู่น้ําแม่ปิงท่ีอำ�เภอจอมทอง จังหวัด
เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2545 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชนนีพันปีหลวง เสด็จมาทอดพระเนตร ทรงพระราชทานนามน้ําตกว่า
“น้ําตกสิริธาร” เป็นน้ําตกท่ีไหลลงมาจากผาหินขนาดใหญ่ สูงประมาณ 50 เมตร ตก
ตอ่ เนอื่ งกนั สองชั้นใหญ่ ๆ มีปริมาณนา้ํ มากและไหลแรงตลอดท้งั ปี ทง้ั ยงั เป็นทอ่ี ยู่อาศยั
ของสัตว์น้ําหายาก เช่น ปลาค้างคาว อินทนนท์ (Oreoglanis siamensis) ซ่ึงเป็นดัชนี
บ่งชี้ถึงคุณภาพของแหล่งนํ้า เนื่องจากเป็นปลาที่มีความอ่อนไหวต่อความเปลี่ยนแปลง
ของสภาพนํ้า ทง้ั ยังต้องอาศยั อย่ใู นน้ําที่อณุ หภมู ิตาํ่ เยน็ ในป่าตน้ นาํ้ เทา่ นัน้

220

น้ำ�ตกผาดอกเสี้ยว น�ำ้ ตกสิริภูมิ

ที่ต้ัง : หมู่ 17 บา้ นแม่กลางหลวง ต.บ้านหลวง ที่ต้ัง : บ้านขนุ กลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ พิกัด : 448869E 2050486N
พิกัด : 451357E 2049484N การเขา้ ถึง : อยู่ใกล้กับลานกางเต็นท์ปา่ สน เขา้ ไปเร่มิ ต้นท่ีหน้าโรงเรียนบ้านขนุ กลาง
การเข้าถึง : ถ้าขึ้นมาจากอำ�เภอจอมทอง จะมีทางเข้าตรงข้ามโรงเรยี น เข้าไปตามทางสายหลกั ราว 1.5 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ
ตามทางหลวงหมายเลข 1009 ทางเข้าจะอยู่ แล้วเดนิ เทา้ เข้าไปในสวนเฟนิ และพชื พนั ธุไ์ มอ้ ื่น ๆ ที่ถกู จดั แต่งเปน็ สวน ใหบ้ รรยากาศ
เลยทางลงบ้านแม่กลางหลวง กอ่ นถงึ ทท่ี �ำ การ รม่ รนื่ เดินเข้าไปราว 100 เมตร จากลานจอดรถ ถงึ ชัน้ ลา่ งสุดของน้าํ ตก
อุทยานแห่งชาติราว 1 กิโลเมตร ทางซ้ายมือ ลักษณะ : เดมิ เรยี กวา่ นา้ํ ตกเลาลี ตามชอ่ื ของหวั หนา้ หมบู่ า้ นมง้ ทอ่ี าศยั อยใู่ กลน้ า้ํ ตก
เดนิ เทา้ ลงไปตามทาง ราว 2 กโิ ลเมตร ถงึ นา้ํ ตก ต่อมาจึงเปล่ียนชื่อเพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพล
ชั้นท่ี 1 แล้วจะมีทางเดินเลาะเลี้ยวไปยังช้ัน อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
ตา่ ง ๆ ตอ่ ไป พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง
ลักษณะ : เส้นทางนี้เป็นเส้นทางเดินศึกษา
ธรรมชาตเิ ฉลมิ พระเกยี รติ ปลายทางจะไปออก 223
ที่บ้านแม่กลางหลวง เป็นนํ้าตกหน้าผาหิน
ทม่ี คี วามสวยงาม ทา่ มกลางปา่ ทร่ี ม่ รน่ื มที ง้ั หมด
10 ช้ัน รวมชั้นเล็กช้ันน้อยแต่เส้นทางเดิน
เที่ยวชมจะพบเห็นแค่ 5 ช้ัน นอกน้ันอยู่นอก
เส้นทางเดินเท้า น้ําตกจะท้ิงระยะห่างกันไป
ตามลำ�ห้วย นํ้าตกสูงสุดราว 25 เมตร มีน้ํา
ไหลทัง้ ปี

222

เป็นน้ําตกท่ตี กมาจากหน้าผาหนิ สงู ตระหง่าน คอ่ ยไหลไล้ลงมาตามหนา้ ผา แยกเป็นสองสายใกลก้ ัน สามารถเหน็ ได้จากไกล ๆ เกดิ
จากลำ�ห้วยท่ีไม่ใหญ่นัก แต่พอไหลตกแผ่มาตามหินหน้าผา จึงเห็นว่าเป็นนํ้าตกสายใหญ่ เม่ือตกลงมาถึงพื้นแล้วจะไหลผ่านสวนเฟิร์นและ
พชื พันธทุ์ ที่ ำ�เป็นสวนพรรณไมไ้ ว้ด้านล่าง กอ่ นจะไหลลงไปรวมกับลำ�ห้วยอ่นื ๆ ยงั พ้นื ราบตอ่ ไป
บริเวณน้ําตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต ซ่ึงเป็นหินที่แกร่งและทนทานต่อการกัดกร่อน
ทำ�ให้มีสภาพภูมิประเทศเป็นหน้าผาสูงชัน มีลวดลายการเรียงตัวของแร่ประกอบหิน แสดงว่าเป็นหินแปรท่ีเกิดจากการแปรสภาพแบบ
ไพศาล แสดงริว้ ขนานชัดเจน และยังแสดงเน้อื หนิ รปู ดวงตา (augen) ดว้ ยแรงทมี่ ากระทำ�ใหแ้ ร่ในหนิ แยกเป็นแถบแรส่ ขี าว และแถบแร่สดี ำ�
จากหินเดมิ ซ่ึงเปน็ ไปได้ท้งั หินอคั นตี ะกอน และหนิ แปร ภายใตอ้ ทิ ธพิ ลของความรอ้ น หรือความดันภายใต้เปลือกโลก ทำ�ให้หินน้ีมกี ารแยก
ชั้นแรอ่ ย่างชดั เจน และเป็นสว่ นหนึง่ ของแก่นซับซอ้ นของธรณีวิทยาแปรสภาพดอยอินทนนท์

นำ�้ ตกห้วยทรายเหลือง

ท่ีต้ัง : หนว่ ยพิทกั ษ์อทุ ยานแห่งชาติที่ อน.2 (แมแ่ จ่ม) หมู่ 13 บ้านปา่ ปงเปยี ง ต.ช่างเคง่ิ อ.แมแ่ จ่ม จ.เชียงใหม่
พิกัด : 442498E 2048258N
การเข้าถึง : ขับรถไปตามทางหลวงหมายเลข 1009 ผ่านท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติมุ่งหน้าข้ึนสู่ยอดดอย เลยที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
ไปประมาณ 7 กิโลเมตร จะถึงด่านตรวจท่ี 2 ซึ่งจะมีทางแยกซ้ายไปยังอำ�เภอแม่แจ่ม (ทางหลวงหมายเลข 1192) เข้าไปตามทางราว 6
กิโลเมตร จะมที างเลีย้ วขวาเข้าไปอกี ราว 2 กิโลเมตร ถงึ ลานจอดรถ แล้วเดินเท้าราว 100 เมตร ถงึ นํ้าตก
ลักษณะ : เปน็ นํา้ ตกหน้าผาหนิ ทตี่ กลงมาจากหน้าผาสงู ราว 30 เมตร ไหลลดหลัน่ ต่อเน่ือง แลว้ วกมาทางซา้ ย ลงสู่เบื้องล่าง สภาพโดยรอบ
เป็นปา่ ดบิ เขาผสมผสาน มที ้งั สนสองใบ และสนสามใบ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชนนีพันปีหลวง เคยเสด็จ
ทอดพระเนตร เมอื่ ปี 2528

224 225

บริเวณนํ้าตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต เป็นหินแปรท่ีเกิดจากการแปรสภาพแบบไพศาล
แสดงร้ิวขนานชัดเจน และยังแสดงเนื้อหินรูปดวงตา (augen) ด้วยแรงที่มากระทำ�ให้แร่ในหินแยกเป็นแถบแร่สีขาว และแถบแร่สีดำ� จาก
หินเดมิ ซงึ่ เป็นไปไดท้ ้งั หนิ อคั นตี ะกอน และหนิ แปร ภายใตอ้ ทิ ธิพลของความร้อน หรือความดนั ภายใต้เปลอื กโลก ท�ำ ให้หินนีม้ ีการแยกช้นั
แร่อยา่ งชัดเจน และเป็นสว่ นหนงึ่ ของแก่นซบั ซอ้ นของธรณวี ทิ ยาแปรสภาพดอยอนิ ทนนท ์
หมายเหตุ : นักท่องเที่ยวสามารถมากางเต็นท์พักแรมที่หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติน้ีได้ มีส่ิงอำ�นวยความสะดวกในการพักแรมไว้
ครบครนั หนว่ ยพทิ ักษอ์ ุทยานแหง่ ชาติ อยู่ห่างจากตัวน้าํ ตกราว 100 เมตร

น�้ำ ตกแมป่ าน

ท่ีตั้ง : หนว่ ยพิทักษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติท่ี อน.2 (แมแ่ จ่ม) หมู่ 13 บ้านป่าปงเปยี ง ต.ช่างเคิ่ง อ.แมแ่ จม่ จ.เชียงใหม่
พิกัด : -
การเข้าถึง : จากน้ําตกห้วยทรายเหลือง จะผ่านหน้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ เลยไปไม่ไกลจะเป็นสามแยก (ทางขวาไปออกบ้าน
ปา่ ปงเปยี ง ไปอำ�เภอขนุ ยวมได)้ เลย้ี วขวาเขา้ ไปตามทางราว 1.5 กโิ ลเมตร ถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดนิ เทา้ เลาะเลยี บชายเขา ผา่ นปา่ สองฝง่ั บางชว่ ง
เปน็ ทางเล็ก ๆ เลยี บเขา ราว 1.7 กโิ ลเมตร ถงึ น้าํ ตก
ลักษณะ : เปน็ นาํ้ ตกที่ตกลงมาจากหน้าผาหนิ สงู ราว 70 เมตร ไหลตกลงมา แล้วหักตกลงทางซ้ายเปน็ แอง่ นาํ้ ก่อนจะไหลลงมาทิ้งระยะ
หา่ งกัน กอ่ นจะเปน็ นํา้ ตกอีกสองชน้ั สูงราว 4 เมตร เปน็ น้ําตกทสี่ ายน้ําไม่กว้างนัก แตต่ กสูง แล้วจงึ ตกไหลลงรอ่ งเขาเลก็ ๆ ต่อไป ด้านล่าง
น้ําตกเป็นแอ่งเลน่ ได้ แตค่ นไม่นิยมเพราะหินคอ่ นข้างลน่ื ในช่วงเดอื นกมุ ภาพนั ธ์ ต้นเสี้ยวหนา้ นา้ํ ตกจะบานสะพรัง่ ท�ำ ใหบ้ ริเวณสวยงาม

226 227

บริเวณนํ้าตกเป็นหินแปรยุคพรีแคมเบรียน น้ำ�ตกแท่นพระสังข์
ประกอบด้วยหินไนส์ หินแคลซิลิเกต ซึ่งเป็นหินท่ี
แกร่งและทนทานต่อการกัดกร่อน ทำ�ให้มีสภาพ ท่ีต้ัง : หมู่ 13 บ้านป่าปงเปียง ต.ช่างเคิ่ง อ.แม่แจ่ม
ภูมิประเทศเป็นหน้าผาสูงชัน มีลวดลายการเรียงตัว จ.เชียงใหม่
ของแร่ประกอบหิน แสดงว่าเป็นหินแปรที่เกิดจาก พิกัด : 442092E 2048436N
การแปรสภาพแบบไพศาล แสดงริ้วขนานชัดเจน การเข้าถึง : จากนํ้าตกห้วยทรายเหลือง ว่ิงไปตามทาง
และยังแสดงเนือ้ หนิ รูปดวงตา (augen) ดว้ ยแรงท่มี า เร่ือย ๆ จะผ่านหน้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ ขับรถ
กระท�ำ ให้แรใ่ นหินแยกเปน็ แถบแรส่ ีขาว และแถบแร่ เลยไปไม่ไกล จะเจอสามแยก ทางขวาจะไปน้ําตกแม่ปาน
สดี ำ� จากหินเดมิ ซงึ่ เปน็ ไปได้ทงั้ หินอคั นตี ะกอน และ แต่ทางซ้าย ทางจะลงไปบา้ นปา่ ปงเปียง (ไปอีกราว 2 กม.)
หินแปร ภายใต้อิทธิพลของความร้อน หรือความดัน 500 เมตร จากแยกนี้ จะมีทางเดนิ เล็ก ๆ ซา้ ยมอื เดินลงไป
ภายใต้เปลือกโลก ทำ�ให้หินนี้มีการแยกช้ันแร่ ตามทาง จะเปน็ ทางลงหบุ เขา ราว 300 เมตรจะถงึ นาํ้ ตก
อย่างชัดเจน และเป็นส่วนหน่ึงของแก่นซับซ้อนของ ลักษณะ : นาํ้ ตกแท่นพระสังข์เป็นกลมุ่ น้าํ ตกเดยี วกบั กลมุ่
ธรณีวิทยาแปรสภาพดอยอนิ ทนนท ์ นํ้าตกแม่ปาน อยู่ปลายน้ําของน้ําตกแม่ปาน เป็นนํ้าตก
หน้าผาหิน ไหลลาดเอยี งราว 45 องศา วกคดไปมา ในหน้า
228 ลานหินระยะน้ําตกราว 80 เมตร สูงราว 30 เมตร

229

อุทยานแห่งชาติ

ตากสินมหาราช
พืน้ ท่ี 149 ตารางกิโลเมตร

น้ำ�ตกลานเสด็จ เชยี งราย ท่ีตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 10 บ้านลซี อ ต.แม่ท้อ อ.เมืองตาก จ.ตาก
การเดนิ ทาง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 105 (ตาก – แมส่ อด) ประมาณหลกั กโิ ลเมตรท่ี 25 จะพบ
ที่ต้ัง : หมู่ 7 บา้ นขุนกลาง ต.บา้ นหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา นา‹ น ป้ายอุทยานแห่งชาติขนาดใหญ่ทางด้านขวามือ เล้ียวไปตามทางเข้า 1.5 กิโลเมตร ถึงท่ีทำ�การ
พิกัด : 445206E 2052078N เชยี งใหม‹ อุทยานแหง่ ชาติ หรอื ถ้ามารถโดยสาร กรงุ เทพฯ - แม่สอด ลงหน้าทางเข้าอทุ ยานแห่งชาตแิ ล้ว
การเข้าถึง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 1009 ข้ึนไปยงั ยอดดอย เลยทางเข้าเจดยี น์ ภเมทนดี ลไปราว 200 เมตร จะเป็นลานจอดรถซ้ายมือ ลำพ�น ลำปาง เดนิ เทา้ 1.5 กโิ ลเมตร
ที่นเ่ี ป็นทง้ั จดุ ชมพระอาทติ ยข์ น้ึ ตอนเชา้ และเปน็ จดุ เรม่ิ เดนิ เทา้ ไปเสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตกิ ว่ิ แมป่ าน เดนิ ไปตามทางราว 200 เมตร ถงึ นา้ํ ตก แพร‹ กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
ลักษณะ : เป็นน้ําตกเล็ก ๆ ที่มีความสวยงามและยังท่ีเป็นหน่ึงในจุดท่องเที่ยวท่ีสำ�คัญในเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติกิ่วแม่ปาน ซ่ึงเป็น อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช เดิมมีช่ือว่า “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่”
เส้นทางศึกษาธรรมชาตทิ ี่ส�ำ คัญของอทุ ยานแห่งชาติดอยอนิ ทนนท์ เป็นนํ้าตกทสี่ ายน้ําไหลลาดลงมาตามชน้ั หนิ ต่างระดบั แผ่กระจายลงมา อุตรดิตถ เน่ืองจากมตี น้ กระบากทใ่ี หญส่ ดุ ในประเทศไทยเทา่ ทส่ี �ำ รวจพบในขณะน้ี โดยมนี ายสวาท ณ นา่ น
จากชน้ั หนิ สงู ราว 5 เมตร ชน้ั เดียว ไหลลาดลงมายังลานหนิ ลาดดา้ นล่าง สายนํา้ จะลาดไหลไปตามแนวหินเอยี งลาดทางซา้ ย (หันหน้าเข้าหา ชา่ งอนั ดบั 2 สถานโี ทรคมนาคม จงั หวดั ตาก ซง่ึ ไดร้ บั การบอกเลา่ จากชาวเขาเผา่ มเู ซอ วา่ มตี น้ ไม้
นํ้าตก) แลว้ จึงไปรวมเปน็ ลำ�ธารนํ้าเล็ก ๆ ในบรรยากาศปา่ ดกึ ด�ำ บรรพ์ มี มอส เฟนิ ข้นึ กนั ตามกิ่งไม้ ท่อนไม้อยา่ งหนาตา สโุ ขทัย พ�ษณุโลก ขนาดใหญ่ประมาณสิบคนโอบอย่ตู ้นหน่งึ และมีสะพานหินท่เี กิดข้นึ เองตามธรรมชาติ เม่อื ได้ไป
หมายเหตุ : ในพื้นทอ่ี ุทยานแหง่ ชาติดอยอินทนนทย์ งั มนี า้ํ ตกผาสำ�ราญ น้ําตกสองพีน่ อ้ ง น้าํ ตกทีลอกุ้ย น้ําตกธารทอง น้าํ ตกปา่ ปงเปียง ตาก เพชรบรู ณ สำ�รวจพบเห็นว่า เป็นสภาพธรรมชาติที่สวยงามควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ จึงได้ทำ�หนังสือถึง
และนํ้าตกออบนอ้ ยด้วย
กำแพงเพชร พ�จ�ตร
230
นครสวรรค

อุทัยธานี

231

กองอทุ ยานแห่งชาติ จำ�นวน 2 ฉบับ ลงวนั ท่ี 15 มถิ ุนายน 2519 และวนั ที่ 6 มกราคม 2520 รายงานถงึ ลกั ษณะทางธรรมชาตซิ ึ่งมีความ นอกจากความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า และเอกลักษณ์ที่โดดเด่นทางลักษณะภูมิประเทศแล้ว ทั้งพ้ืนท่ีนี้ ในสมัยโบราณเคยเป็น
โดดเดน่ ได้แก่ ต้นกระบากใหญ่ สะพานหนิ ธรรมชาติ นาํ้ ตกแม่ย่าป้า มีสภาพป่าทีอ่ ดุ มสมบรู ณ์ มีนํ้าไหลตลอดท้ังปี และมีสัตวป์ ่าทชี่ กุ ชุม เส้นทางการเดินทพั ของขนุ สามชน เจ้าเมืองฉอด (อ�ำ เภอแม่สอดในปัจจุบนั ) เพ่ือบกุ เขา้ ตเี มอื งตากซึง่ เปน็ เมอื งหนา้ ด่านของไทยในขณะน้ัน
กองอุทยานแห่งชาติจึงได้มีคำ�สั่งให้ นายสมยศ สุขะพิบูลย์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติลานสาง ออกไปตรวจสอบเห็นว่าเป็นจริงดังคำ� นอกจากน้ี ยงั เป็นเสน้ ทางเดินทพั ของพม่า โดยพระเจา้ อลองพญากษัตรยิ พ์ มา่ คราวยกทพั กลับจากการล้อมกรุงศรีอยุธยา ขณะเสดจ็ กลบั
บอกเล่า มีความเหมาะสมท่จี ะจัดตง้ั เป็นอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ด้ และไปดำ�เนินการสำ�รวจเพอื่ กำ�หนดพนื้ ทปี่ ่าหว้ ยแมล่ ะเมา – หว้ ยยะอุ ต�ำ บล ระหวา่ งทางทรงประชวรและสนิ้ พระชนมใ์ นปา่ แห่งน้ี
พะวอ อำ�เภอแมส่ อด และปา่ สงวนแห่งชาตปิ ่าแมท่ อ้ – ห้วยตากฝัง่ ขวา ต�ำ บลแม่ท้อ อ�ำ เภอเมืองตาก ครอบคลุมพ้ืนท่ี 149 ตารางกิโลเมตร อุทยานแห่งชาตติ ากสนิ มหาราช ต้ังอยู่ในทอ้ งที่ 2 อ�ำ เภอ คอื อำ�เภอเมืองตาก และอำ�เภอแมส่ อด ติดทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 105
ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงได้นำ�เสนอต่อคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 98 ตอนท่ี 210 ลงวันที่ 23 (ตาก – แมส่ อด) ห่างจากตัวอำ�เภอเมืองตากประมาณ 35 กิโลเมตร ซ่งึ ประกาศทบั ซอ้ นป่าสงวนแหง่ ชาตปิ ่าแมล่ ะเมา ต�ำ บลพะวอ อ�ำ เภอ
ธนั วาคม 2524 กำ�หนดใหพ้ ้ืนท่ีดงั กลา่ วเปน็ “อทุ ยานแห่งชาตติ น้ กระบากใหญ”่ นับเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตอิ ันดับท่ี 38 ของประเทศไทย แม่สอด จงั หวดั ตาก ตามกฎกระทรวงฉบับท่ี 954 (พ.ศ.2524) และประกาศทบั ซอ้ นปา่ สงวนแห่งชาตปิ า่ แม่ท้อ – หว้ ยตากฝงั่ ขวา ตำ�บล
ต่อมากองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ พิจารณาเห็นว่า เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติแด่องค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเป็น แมท่ อ้ อำ�เภอเมอื ง จงั หวดั ตาก ตามกฎกระทรวงฉบบั ที่ 145 (พ.ศ.2509)
สิรมิ งคลแก่อทุ ยานแหง่ ชาติ ตลอดจนเพื่อเปน็ การรำ�ลึกถงึ สถานท่อี ันมีค่าทางประวตั ิศาสตร์ของชาติไทย ไดแ้ ก่ จังหวดั ตาก จึงเห็นสมควร จากสภาพภูมิประเทศที่ส่วนใหญ่เปน็ ทิวเขาสงู ชนั สลบั ซบั ซอ้ น มพี ืน้ ที่ราบอยเู่ พียงเล็กน้อย มีแนวทวิ เขาถนนธงชัยผ่านกลางอทุ ยาน-
เปล่ียนช่ือ “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่” เป็น “อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช” กรมป่าไม้จึงได้ดำ�เนินการกราบบังคมทูล แห่งชาติ ลกั ษณะเปน็ สนั ปันนํ้าซึ่งเป็นเส้นแบ่งเขตระหว่างอ�ำ เภอเมอื งตากกับอำ�เภอแม่สอด เป็นต้นกำ�เนิดของหว้ ยสำ�คญั ๆ เชน่ ทางด้าน
ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต เพ่ือใช้พระปรมาภไิ ธยของสมเดจ็ พระเจา้ ตากสินมหาราชเป็นชื่ออทุ ยานแหง่ ชาติ และได้พระราชทาน อ�ำ เภอแม่สอด ได้แก่ ห้วยตะปเู คาะ ห้วยยะอุ หว้ ยปลาหลด หว้ ยพลใู หญ่ หว้ ยผักหละ หว้ ยพระเจ้า ห้วยปูแป้ หว้ ยผาแกว และห้วยสะมึน-
พระบรมราชานุญาตตามหนงั สอื ส�ำ นกั ราชเลขาธกิ าร พระบรมมหาราชวงั ลงวันที่ 31 สิงหาคม 2529 ใหใ้ ช้ช่ือวา่ “อุทยานแห่งชาติตากสิน หลวง ไหลไปรวมกันเป็นห้วยแมล่ ะเมา ทางด้านอำ�เภอเมืองตากมจี ำ�นวน 7 หว้ ย ไดแ้ ก่ หว้ ยปางอ้า หว้ ยสลักพระ ห้วยนา้ํ ดบิ ห้วยบง หว้ ย
มหาราช” ชา้ งไล่ หว้ ยโปร่งสัก และหว้ ยไม้ห้าง ซง่ึ ไหลลงมารวมเปน็ ห้วยแมท่ อ้ แลว้ ไหลลงสู่แมน่ ้าํ ปิง

232 233

บŒานปางส‹างคำ หนว‹ ยพ�ทักษ น�ำ้ ตกปางอ้านอ้ ย
อทุ ยานแห‹งชาตทิ ่ี ตม.4
ท่ีต้ัง : หมู่ 10 บา้ นลีซอ ต.แม่ทอ้ อ.เมอื ง จ.ตาก
(ไมหŒ Œาง) พิกัด : 492321E 1856952N
การเขา้ ถึง : จากที่ท�ำ การอุทยานแห่งชาติ เดินทางไปเร่ิมตน้ ที่เสน้ ทางเดนิ ศกึ ษาธรรมชาตติ ้นกระบากใหญ่ เดนิ ลงไปจนถึงท่รี าบ จะเหน็
1.2 กม. เป็นทางแยกไปคนละทางกบั ทไ่ี ปตน้ กระบากใหญ่ โดยเดนิ เทา้ ต่อไปอีกราว 1 กโิ ลเมตร ถึงนา้ํ ตกปางอา้ น้อย
10 กม. ลักษณะ : เปน็ นํา้ ตกหน้าผาหินในรอ่ งเขาทถ่ี ูกขนาบด้วยภูเขาสองข้าง ตกลงมาช้ันเดียวลงมายงั ชอ่ งเขาเบอื้ งลา่ งสูงราว 8 เมตร หนา้ นํา้ ตก
14 กม. กว้างราว 20 เมตร แลว้ ไหลไปในร่องเขาราว 20 เมตร ตกลงอกี ชั้นหน่ึงเปน็ ชน้ั เล็ก ๆ สูงราว 2 เมตร ก่อนจะไหลเข้าไปในปา่ ลกึ บรรยากาศ
รายรอบรม่ ร่ืน มนี ้ําตลอดทง้ั ปี
12 กม. ลักษณะทางธรณเี ป็นหินควอร์ตไซต์ สีเทาออ่ น ถึงสนี าํ้ ตาล ชั้นหนิ มีความหนามาก ประมาณ 30 - 50 เซนตเิ มตร ชน้ั หนิ มรี อยแตก
หลายทศิ ทาง

นำ้ ตกผาขาว-ผาแดง น้ำตก
แม‹ย‹าป‡า

3 กม. หนว‹ ยพ�ทกั ษ
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี ตม.2
หน‹วยพท� กั ษอทุ ยานแห‹งชาติท่ี ตม.3 (ปแู ป‡)
(ปางอาŒ )

บŒานปูแป‡ 2.5 กม.

น้ำตกปางอาŒ ตลาดนัด ไปเมอื งตาก
แมท‹ อŒ
ปานงอำ้ ตาŒ นกอŒ ย
บŒานหŒวยไครŒ ตนŒ กระบากใหญ‹ อบต.แม‹ทอŒ
ทที่ ำการ บŒานลานสาง
อทุ ยานแหง‹ ชาติ
ตากสินมหาราช

1 กม.
1 กม. อุทยานแหง‹ ชาติ
11 กม. ลานสาง

ไปแม‹สอด AH1 บาŒ นปางสŒาน ตลาดมเู ซอ AH1

16 กม. 12

บาŒ นหวŒ ยยะอุ

234 235

น้ำ�ตกปางอา้

ที่ต้ัง : หมู่ 8 ต.แมท่ ้อ อ.เมือง จ.ตาก
พิกัด : 495064E 1861210N
การเขา้ ถึง : จากทางหลวงหมายเลข 1 จากก�ำ แพงเพชรมงุ่ หนา้ จงั หวัดตาก ก่อนขา้ มสะพานแมน่ ํ้าปิงเข้าเมืองตาก จะมที างแยกซา้ ยมือไป
แม่สอด (ทางหลวงหมายเลข 12 หรือ AH 1) เข้าไปตามทางจะเกือบถึงบ้านลานสาง จะเห็น อบต.แม่ท้อ ทางซ้ายมือ ตรงข้าม อบต.แมท่ อ้
จะมตี ลาดนดั ต�ำ บลแมท่ อ้ จะมที างเสน้ เลก็ ๆ เปน็ ทางล�ำ ลอง เขา้ ไปตามทางสายน้ี ราว 10 กโิ ลเมตร ถงึ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ตม.2
(ปางอ้า) แลว้ เดนิ เท้าเลาะไปตามหว้ ยปางอ้า แลว้ จะเจอคลองร่วม เดินไปตามคลองร่วมน้ี จนถงึ น้ําตก รวมระยะทางราว 2.5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นลกั ษณะแกง่ หนิ ในลำ�หว้ ย ชัน้ ทเ่ี ป็นนาํ้ ตกชัดเจนจะเป็นชน้ั สงู ท่ตี กลาดเอยี ง 40 องศา ตกไหลลาดลงมาในร่องหนิ ยาวราว
40 เมตร ตกลงมาเปน็ คล้ายแกง่ หนิ สายน้าํ ถูกบบี ใหไ้ หลลงรอ่ งหนิ แคบ ๆ ก่อนจะไหลเปน็ ล�ำ ห้วยปกติ ออกไปรวมกับหว้ ยแมท่ อ้ ต่อไป

236 237

นำ�้ ตกแม่ยา่ ป้า น้�ำ ตกผาขาว-ผาแดง

ที่ต้ัง : หมู่ 11 บ้านลานสาง ต.แม่ท้อ อ.เมือง จ.ตาก ท่ีต้ัง : บ้านปูแป้ ต.พะวอ อ.แม่สอด จ.ตาก
พิกัด : 489342E 1867654N พิกัด : 476343E 1865996N
การเขา้ ถึง : จากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.2 (ปางอ้า) ยังคงใช้ถนนลำ�ลองเล็ก ๆ ที่มา การเข้าถึง : ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ออกมาปากทางเข้าใช้
จากข้างตลาดนัดตำ�บลแม่ท้อเหมือนเดิม โดยเดินทางต่อไปตามทางราว 14 กิโลเมตร ถึงหน่วย ทางหลวงหมายเลข 12 หรือ AH1 มุ่งหน้าไปทางแม่สอด ราว 1
พิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.4 (ไม้ห้าง) แล้วเริ่มเดินเท้าลัดเลาะไปตามคลองแม่ท้อก่อน แล้วจึง กิโลเมตร ถึงตลาดมูเซอร์ จากตลาดมูเซอร์ไปต่ออีก 15 กิโลเมตร ถึง
เจอคลองโปร่งสักที่เป็นคลองร่วม ไปจนถึงนํ้าตก รวมระยะทาง 1.2 กิโลเมตร บ้านห้วยยะอุ เลยไป 3 กิโลเมตร ตรงช่วงนี้จะเป็นทางต่างระดับกัน
ลักษณะ : เกิดจากห้วยแม่ย่าป้า แล้วไหลลงสู่ห้วยแม่ท้อ เป็นนํ้าตกที่ตกลงมาตามหน้าผาหินต่าง คือขาไปและขากลับ ทางจะต่างระดับกัน จะมีทาง เลี้ยวขวาเข้าบ้าน
ระดับ ตกลาดลงมาเป็นแก่งหิน และชั้นนํ้าตก 3 ชั้นใหญ่ ๆ ทิ้งระยะห่างกันราว 20 - 25 เมตร ชั้น ปางส้าน เข้าไป 4 กิโลเมตร ถึงบ้านปางส้าน เลยบ้านปางส้านไปอีก
สูงสุดสายนํ้าตกเรี่ยไหลมาตามหินหน้านํ้าตก สูงราว 10 เมตร ลักษณะคล้ายกันทั้งสามชั้น แต่สูง จะถึงแยกเข้าบ้านห้วยไคร้ ตรงไปเรื่อย ๆ ราว 14 กิโลเมตร จากบ้าน
ไม่เท่ากัน
239
238

ทอ้ งที่ราบเพชรบูรณ์ มองจากจุดชมทวิ ทศั น์อุทยานแห่งชาตติ าดหมอก

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แม‹ฮอ‹ งสอน พะเยา ตาดหมอก
เชียงใหม‹ พน้ื ที่ 290 ตารางกิโลเมตร
นา‹ น
ท่ีต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : 176 หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับใหม่ ต.นาป่า อ.เมือง
ปางส้านถึงบ้านปูแป้ เลยบ้านปูแป้ไปไม่ไกล ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ตม.3 (ปูแป้) จากนั้นเดินตามลำ�ห้วยผาแดง บางช่วงมีตัด ลำพน� ลำปาง แพร‹ จ.เพชรบรู ณ์
เลาะขึ้นเนินเล็ก ๆ ไปถึงนํ้าตก รวม 4 กิโลเมตรจากบ้านปูแป้ การเดินทาง : เริ่มจากศาลากลางจังหวัดเพชรบูรณ์ไปทางทิศตะวันออกตามทางหลวง
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยผาขาว - ผาแดง นํ้าตกแห่งนี้ แต่เดิมเคยเป็นนํ้าตกที่ไหลผ่านชั้นหินสูงราว 30 เมตรแบบตกไหลลาดเอียง อุตรดิตถ หมายเลข 2271 ไปบ้านเฉลียงลับ ระยะทาง 12 กิโลเมตร ถึงสามแยกเล้ียวขวาไปทางบ้าน
ลงมาเป็นชั้นใหญ่ ๆ ราว 2 - 3 ชั้น หน้านํ้าตกแคบ ๆ ก่อนจะไหลเป็นแก่งนํ้าสูงราว 1 - 2 เมตร ลงไปตามแก่งในลำ�ห้วยอีกหลายแห่ง แต่ นํ้าร้อน ตามทางหลวงหมายเลข 2275 ประมาณ 200 เมตร เหน็ ปา้ ยอุทยานแห่งชาติทางซา้ ยมอื
สภาพธรรมชาติมีการเปลี่ยนแปลงโดยไม่ทราบสาเหตุ จากลำ�ห้วยที่นํ้าเคยไหลข้ามชั้นหินกลายเป็นนํ้าตก ก็ไหลมุดก้อนหินออกไป ตาก สโุ ขทยั เลยี้ วซา้ ยขึ้นอทุ ยานแห่งชาตติ าดหมอก ตามเส้นทาง รพช. (บ้านเฉลียงลบั - ตาดหมอก) เข้าไป
ไม่ปรากฏเป็นนํ้าตกให้เห็นอีกเลย มีเพียงหน้าผาหินแห้ง ๆ แต่ได้ยินเสียงนํ้าลอดไหลใต้กองหิน เป็นเช่นนี้มาหลายปีแล้ว พ�ษณุโลก ราว 2 กิโลเมตร ที่ทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างขวามือ
หมายเหตุ : ปิดบริการ เพชรบรู ณ
241
240 กำแพงเพชร พจ� �ตร

นครสวรรค

อุทัยธานี

ลานชมดาว

ไปอำเภอหลม‹ สกั

ไปอำเภอหลม‹ สกั 2275
21

จดุ ชมทวิ ทศั น์ห้วยน�้ำ รนิ อ.เมอื งเพชรบูรณ บŒานหวŒ ยใหญ‹ น้ำตก
21 2326 สองนาง
กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เมอ่ื ปี 2532 จงั หวัดเพชรบูรณ์ ได้พบนาํ้ ตกสวยงามเหมาะสมท่ีสมควรจะปรบั ปรุงใหเ้ ป็นแหล่งท่องเท่ยี ว จึงได้ขอใหก้ รมปา่ ไม้ทำ�การ ไปอำเภอหนองไผ‹ 2271 ลานชมดาว น้ำตก
สำ�รวจพ้ืนที่ส่วนหน่ึงของป่าสงวนแห่งชาติป่าตะเบาะและป่าห้วยใหญ่ ซึ่งอยู่ในพื้นที่อำ�เภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ เพ่ือจัดตั้งเป็นอุทยาน 4037 ตาดหมอก
แห่งชาติ และกรมป่าไม้ได้ส่งเจ้าหน้าที่เข้าดำ�เนินการเม่ือกลางปีงบประมาณ 2534 และมีความเห็นชอบให้บริเวณที่ดินป่าตะเบาะและป่า บาŒ นเฉลยี งลบั
ห้วยใหญ่ ในทอ้ งทต่ี �ำ บลหว้ ยใหญ่ ต�ำ บลบา้ นโคก และต�ำ บลนาปา่ อ�ำ เภอเมอื งเพชรบรู ณ์ จงั หวดั เพชรบรู ณ์ ใหเ้ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ น�ำ เสนอ วัดเฉลียงลับ เขตบรก� ารทอ‹ งเที่ยวหวŒ ยบง
ร่างพระราชกำ�หนดให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบ ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติตามพระราชกฤษฎีกา ประกาศใน 2275
ราชกจิ จานุเบกษา เม่ือวนั ท่ี 30 ตลุ าคม 2541 จดั เป็นอุทยานแหง่ ชาติลำ�ดบั ท่ี 87 ของประเทศไทย มีพืน้ ที่ 290 ตารางกิโลเมตร ท่ที ำการ
พื้นท่ีในอุทยานแห่งชาติตาดหมอกน้ันเป็นเป็นทิวเขาสลับซับซ้อนเช่ือมต่อกับป่าภูเขียวและป่าของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าตะเบาะ- อทุ ยานแห‹งชาติ
หว้ ยใหญ่ อุทยานแหง่ ชาติน้ําหนาว และเขตรกั ษาพนั ธ์สุ ตั วป์ า่ ผาแดง จึงนบั เป็นป่าผืนใหญ่ ทสี่ มบรู ณ์ จึงเปน็ ต้นกำ�เนดิ ของหว้ ยนํ้าด�ำ ห้วย
ผึ้ง ห้วยกกไฮ ฯลฯ ซง่ึ เป็นต้นนาํ้ ล�ำ ธารของลมุ่ นํา้ ปา่ สกั และลุ่มน้ําชี ตาดหมอก
ในพื้นท่ีอทุ ยานแห่งชาตติ าดหมอกน้นั มนี า้ํ ตกสองแหง่ ซ่งึ ถอื เป็นหัวใจสำ�คญั ของเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ เพราะเสน้ ทางจะเลียบ
ล�ำ หว้ ย ทมี่ ีพืชพรรณตา่ ง ๆ ท่นี า่ สนใจ รวมทั้งบรรยากาศร่มรื่นตลอดทางเดนิ เปน็ ระยะทาง 2 กิโลเมตร ซ่งึ เปน็ ระยะทางทไ่ี มไ่ กล โดยนํ้าตก ไปอำเภอบึงสามพัน
ท้งั สองแห่งจะอย่ใู กลก้ นั ในเส้นทางเดินศกึ ษาธรรมชาติ
243
242

น้ำ�ตกสองนาง

ที่ต้ัง : หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับใหม่ ต.นาป่า อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : -
การเข้าถึง : ทั้งนํ้าตกสองนางและนํ้าตกตาดหมอกนี้ จะเข้าไปทางเดียวกัน และอยู่ใกล้กัน ผู้มาท่องเที่ยวเข้าไปแล้วก็ต้องพบเจอทั้งสอง
นํ้าตก จึงขอนำ�มาอธิบายรวมกัน ดังนี้
จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ด้านล่าง (ก่อนขึ้นเขา) ขึ้นมาตามทาง ขึ้นเขาไปจะพบด่านตรวจอีกจุด ซึ่งทางซ้าย จะไปลานชมดาว
ซึ่งเป็นลานกางเต็นท์ แต่ถ้าไปนํ้าตกให้เลี้ยวขวา จะเจอเขตบริการการท่องเที่ยว (ห้วยบง) ซึ่งที่นี่จะมีบ้านพักและลานกางเต็นท์ ขับไป
ตามทางอีก 7 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วจึงเดินเท้าเข้าไปตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติมีข้ามลำ�ธารนํ้า เลาะลำ�ห้วยไปราว 2 กิโลเมตร
จะถึงนํ้าตกสองนางก่อน
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดกลางที่สายนํ้าไหลลงสู่คลองห้วยบงแล้วจึงลงไปสู่อ่างเก็บนํ้าเฉลียงลับอีกครั้งหนึ่ง สายนํ้าตกมีทั้งต่อเนื่อง
และทิ้งระยะกัน 12 ชั้น แต่ละชั้นสูงไม่มาก ราว 3 - 6 เมตร ตกลาดลงมาต่อ ๆ กัน เป็นระยะทางนับร้อยเมตรลงมาตามซอกเขา แล้ว
ปลายนํ้าจะไหลวกไปทางซ้าย ตรงช่วงที่หักตกวกไปทางซ้ายนี่เอง ถ้าเป็นช่วงฤดูฝนหรือฝนตกหนัก ๆ จะมีนํ้าตกอีกสายหนึ่ง ไหลมาจาก
ทางขวาลงมาสมทบกัน

244 245

น้�ำ ตกตาดหมอก

ท่ีต้ัง : หมู่ 16 บ้านเฉลียงลับ ต.นาป่า อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : X754136.046378 Y1811752.788760
การเข้าถึง : จากนํ้าตกสองนาง ถ้าเป็นช่วงนํ้าไม่มาก สามารถปีนทวนนํ้าตกขึ้นไปถึงชั้นบนแล้วข้ามลำ�ธารมาทางขวา แล้วเดินเลาะ
หน้าผามาไม่ไกล จะถึงหน้านํ้าตกตาดหมอกได้ แต่ในฤดูฝนที่นํ้ามาก จะอันตราย ควรย้อนกลับออกไปนิดหนึ่ง แล้วจะพบทางไปนํ้าตก
ตาดหมอก ทางจะปีนขึ้นเขาที่ชันหน่อย แต่ไม่ไกล แล้วเดินเลาะไหล่เขาไป ทางจึงวกลงหุบเขาหน้านํ้าตกชั้นล่าง ระยะทางราว 100 เมตร
จากจุดเริ่มขึ้นเขาชันมาจนถึงนํ้าตกตาดหมอก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกที่สูงมาก เห็นได้จากป่าไกล ๆ ตกลงมาจากหน้าผาหินสูงราว ราว 100 เมตร ตกลงมาชั้นเดียว ด้วยพลังของสายนํ้า
อันมหาศาลที่ตกลงมาชั่วนาตาปี ทำ�ให้เกิดหินผุพังด้านล่างนํ้าตก กองทับถมกันหน้านํ้าตกด้านล่าง
หมายเหตุ : ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติตาดหมอกยังมีนํ้าตกห้วยนํ้ารินอีกแห่งหนึ่งด้วย

246 247

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ประเทศไทยเคยมีการให้สัมปทานทำ�ไม้สักกันอย่างมากมาย ส่งไม้สักเป็นสินค้าออกจนกระทั่งพ้ืนที่ป่าไม้สักท่ีเคยมีอยู่อย่างมากมาย
ในภาคเหนือลดจำ�นวนลงอย่างมาก ครั้นเม่ือพ้ืนท่ีสัมปทานหมดอายุลงไม่มีการต่ออายุและมีการปิดป่า ยกเลิกสัมปทานท่ัวประเทศในปี
2532
เมอ่ื ปิดปา่ แล้ว กรมปา่ ไม้ จึงมีค�ำ ส่งั 475/2523 ลงวันที่ 23 มีนาคม 2532 ใหเ้ จา้ หน้าทด่ี ำ�เนนิ การส�ำ รวจป่าสงวนแหง่ ชาติปา่ นา้ํ ปาด
ปา่ ปากห้วยฉลอง ปา่ ห้วยสเี สียด ปา่ คลองตรอนฝ่งั ขวา และปา่ คลองตรอนฝัง่ ซ้าย จงั หวดั อุตรดิตถ์ และจัดตงั้ ให้เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ โดยเร่มิ
ด�ำ เนนิ การต้งั แต่ เดอื นพฤศจกิ ายน 2532 เป็นตน้ ไป

บรรยากาศในป่าสกั บรเิ วณทีท่ �ำ การอุทยานแหง่ ชาติ

ต้นมเหสักขห์ รือตน้ สักใหญ่

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา ต้นสักใหญ่
เชียงใหม‹ พืน้ ที่ 518.79 ตารางกโิ ลเมตร
น‹าน

ลำพ�น ลำปาง แพร‹

อตุ รดิตถ ที่ต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 3 บ้านห้วยแบง ต.นา้ํ ไคร้ อ.น้าํ ปาด จ.อตุ รดติ ถ์
การเดินทาง : จากอำ�เภอเมืองอุตรดิตถ์ ใช้ทางหลวงหมายเลข 1045 ไปเข่ือนสิริกิติ์ ก่อนเข้า
ตาก สุโขทัย ตัวเข่ือนข้ามสะพานแมน่ ํ้าน่านมาตามทางหลวงหมายเลข 1146 ไปจนถึงสามแยกใหญ่ (มีสวนปา่
พษ� ณุโลก ปากปาดทางซ้ายมือ)เล้ียวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 117 อีกราว 11 กิโลเมตร เห็นทางเข้า
เพชรบูรณ ท่ที �ำ การอุทยานแหง่ ชาติขวามอื เข้าไป 3 กโิ ลเมตร ถงึ ที่ทำ�การอุทยานแหง่ ชาติ

กำแพงเพชร พจ� �ตร 248

นครสวรรค

อุทัยธานี ยอดภเู มี่ยง เส้นทางเดนิ ปา่ สุดฮิตของอุทยานแห่งชาติตน้ สกั ใหญ่

249

ผพู้ ชิ ติ ภูเม่ยี ง

ภาพการทำ�ไม้สมัยกอ่ น จดั แสดงในห้องนิทรรศการ สมเดจ็ พระนางเจ้าสริ กิ ิติ์ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง ได้เสด็จพระราชด�ำ เนนิ
มาทอดพระเนตรต้นมเหสกั ข์ เปน็ การสว่ นพระองค์ เม่อื วนั ท่ี 14 มกราคม 2541
ต่อมากรมป่าไม้ มคี ำ�สั่ง ที่ 1627/2532 ลงวนั ท่ี 19 ตลุ าคม 2532 ใหน้ ายไพโรจน์ ดาราเพ็ญ เจา้ พนักงานป่าไม้ 5 กองอทุ ยานแห่งชาติ ทรงพระกรณุ าปลูกต้นสัก จ�ำ นวน 1 ตน้ ท้งั ทรงพระราชเสาวนยี ์
ไปทำ�การสำ�รวจหาข้อมูลบริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่าคลองตรอนฝ่ังซ้ายและฝ่ังขวา ท้องท่ีอำ�เภอเมือง และอำ�เภอน้ําปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ “ใหช้ ่วยกันดแู ลต้นมเหสักข์ (ตน้ สักใหญ)่ ต้นนี้ให้มีอายยุ นื ยาวตลอดไป”
เพอ่ื จะจัดตงั้ เป็นอทุ ยานแห่งชาติ พบว่าพื้นทีด่ ังกลา่ วประกอบไปดว้ ยป่าธรรมชาติที่สมบูรณแ์ ละน้าํ ตกที่สวยงามหลายแห่ง เชน่ นํ้าตกห้วย
โปร่ง น้ําตกห้วยคอม และนํ้าตกห้วยเนียม พร้อมทั้งยอดภูเขาคว่ําเรือ และภูเขาหงายเรือ และมีคลองที่ช่ือว่า “คลองตรอน” เป็นคลอง 251
ซึ่งลำ�ห้วยต่าง ๆ ไหลมารวมกันที่คลองน้ีและไหลลงสู่แม่น้ําน่าน อีกท้ังยังเป็นป่าสงวนแห่งชาติ ซ่ึงเป็นท่ีรู้จักของประชาชนและหน่วยงาน
ใกล้เคียงโดยทั่วไป จึงขออนมุ ตั ติ ้ังชื่ออทุ ยานแห่งชาติวา่ “คลองตรอน” (ตอ่ มาได้มีค�ำ สัง่ เปล่ียนชื่อเป็นอุทยานแห่งชาติ “ตน้ สกั ใหญ”่ )
ในคราวประชมุ คณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาตคิ รง้ั ท่ี 4/2537 เมอ่ื วนั ท่ี 8 พฤศจกิ ายน 2537 มมี ตเิ หน็ ชอบใหจ้ ดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
และได้เสนอร่างพระราชกฤษฎีกาเพ่ือจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ และได้รับการประกาศจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อวันท่ี 4 ธันวาคม
2546 เปน็ อทุ ยานแห่งชาตลิ �ำ ดบั ท่ี 103 ของประเทศ มพี น้ื ทค่ี รอบคลมุ ปา่ นา้ํ ปาด ปา่ ปากหว้ ยฉลอง ปา่ หว้ ยสเี สยี ด ปา่ คลองตรอนฝง่ั ขวา และ
ปา่ คลองตรอนฝง่ั ซา้ ย ในทอ้ งทต่ี �ำ บลแสนตอ ตำ�บลนํ้าไคร้ ตำ�บลนํ้าไผ่ อำ�เภอนํ้าปาด ตำ�บลถ้ําฉลอง อำ�เภอเมืองอุตรดิตถ์ ตำ�บลผาเลือด
อ�ำ เภอทา่ ปลา และตำ�บลนํ้าพี้ ตำ�บลผักขวง ตำ�บลบอ่ ทอง อำ�เภอทองแสงขัน จงั หวัดอตุ รดติ ถ์ มพี ้ืนทป่ี ่าท่สี มบูรณ์ มลี ำ�หว้ ยต่าง ๆ แล้ว
ยงั มีจุดเดน่ ทางธรรมชาตทิ ีส่ ำ�คญั และสวยงาม คือ นํ้าตกหว้ ยเนียม นาํ้ ตกกกมอนแก้ว ถํ้าจนั ทร์ ถ้ําเจดีย์ ถาํ้ เสอื ดาว ถํา้ ผาตงั้ เขาภูเม่ยี ง มี
เน้ือท่ปี ระมาณ 518.79 ตารางกโิ ลเมตร

250

ไปฟากท‹า-ภดู ู‹

ไปปากนาย 117 ไปหŒวยมุน‹
อำเภอนำ้ ปาด บาŒ นหŒวยเด่ือ 1239
1339

อช.ลำนำ้ น‹าน 1331

ไปเข�อ่ นสริ ก� ิติ์

1146 1212

117 นำ้ ตกคลองตรอน
น้ำตกหวŒ ยทราย
บŒานตŒนขนนุ
ยอดภเู มี่ยง
อุทตยทนŒ า่ที สนำกั แกหใหา‹งรญชา‹ ติ บŒานหวŒ ยคอม นำ้ ตกหŒวยเนียม

บาŒ นหŒวยเนยี ม

ไปอำเภอทองแสนขัน 117 บาŒ นเพ�ย
ไปอำเภอทองแสนขัน 1214
น�้ำ ตกคลองตรอน
252
ท่ีต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 3 บ้านต้นขนุน ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด
จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0684814E 1947120N
การเขา้ ถงึ : จากตวั อ�ำ เภอนา้ํ ปาด ใชท้ างหลวงหมายเลข 1339 ไปทางหว้ ยมนุ่ ซง่ึ ทางจะขน้ึ เนนิ
คดโค้งไปมา ราว 10 กิโลเมตร จะเจอทางสามแยก (ซ้ายมือไปห้วยมุ่น มีป้ายบอกตรงปากทาง)
ตรงไปราว 8 กิโลเมตร ถึงบ้านต้นขนุน มีทางเลี้ยวลงไปหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ อีกราว 1
กิโลเมตร แล้วเดินเท้าไปตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 2 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินทราย มีหลายชั้น ชั้นใหญ่ที่สูงเกิน 3 เมตร มี 3 ชั้น ไหลตกลงมา ทิ้งระยะ
ราว 10 - 20 เมตร หน้านํ้าตกไม่กว้าง อยู่ท่ามกลางร่มเงาของต้นไม้ที่อยู่รายรอบ
ธรณีนํ้าตกนี้เป็นหินทรายนํ้าตาลแดงเนื้อละเอียดถึงปานกลาง เป็นตะกอนกึ่งกลมมน และ
มีการคัดขนาดดี พบโครงสร้างการวางชั้นเฉียงระดับ (Cross bedding) และรอยแตกหลายทิศทาง
จัดอยู่ในหน่วยหินภูพาน กลุ่มหินโคราช อายุครีเทเชียส หรือประมาณ 145.5 - 99.6 ล้านปี

253

น�้ำ ตกหว้ ยทราย

ท่ีต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 8 บ้านปางขามป้อม ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0685243E 1945670N
การเขา้ ถึง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) นี้เป็นจุดเริ่มเดินเท้าขึ้นเขาไปยอดภูเมี่ยง โดยใช้เส้นทางเดียวกับที่ไปนํ้าตก
คลองตรอน แต่ก่อนถึงนํ้าตกคลองตรอนราว 60 เมตร จะมีป้ายบอกทางขึ้นยอดภูเมี่ยงทางขวามือ ทางค่อนข้างชัน จะเป็นเนินต่อเนื่องกัน
3 เนิน โดยนํ้าตกอยู่เนินที่สาม (เดินเท้าขึ้นเขาอีก 8 กม.ถึงยอดภูเมี่ยง)
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินทราย ที่มีชั้นนํ้าตกราว 3 - 4 ชั้นมีทั้งที่ตกต่อเนื่องและทิ้งระยะแต่ไม่ห่างกันมากชั้นสูงสุดสูงราว 10 เมตร

254 255

น้ำ�ตกห้วยเนียม ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยสาบ แต่เพราะอยู่ในเขตบ้านห้วยเนียม จึงเรียกเป็นนํ้าตกห้วยเนียม เป็นนํ้าตกหิน มีราว 2 - 3 ชั้น แต่ละชั้น
จะตกลงมาชั้นเดียว ทิ้งระยะกันไม่มาก ชั้นสูงสุดราว 8 เมตร นํ้าจะน้อยมากในช่วงฤดูแล้ง แต่ดูสวยงามในช่วงฤดูฝน
ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 5 หมายเหตุ : นํ้าตกในย่านนี้ส่วนใหญ่จะเป็นนํ้าตกหินทรายที่มีการผุสลายง่าย จึงเป็นเหตุให้นํ้าตกห้วยคอม ซึ่งเคยเป็นนํ้าตกหนึ่งใน
บ้านห้วยเนียม ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด จ.อุตรดิตถ์ อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่ โดนนํ้าป่าถล่มต่อเนื่องกันนับตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นมา ทำ�ให้หน้าผาหินทรายของนํ้าตกห้วยคอม ทั้งพังทลาย
พิกัด : 47Q 0675637E 1940209N และนํ้าพัดพาก้อนหินมาถมพื้นที่ต่างระดับของชั้นนํ้าตกจนหมดสภาพนํ้าตกไปแล้ว เป็นเพียงธารนํ้าปกติทั่วไป นอกจากนี้แล้วยังมีนํ้าตก
การเขา้ ถึง : จากบ้านต้นขนุน เดินทางต่อเข้าไปตามทาง จะ ภูเมี่ยง นํ้าตกสวนกล้วยใหญ่ ในพื้นที่ด้วย
ผ่านบ้านกกมน จนไปถึงบ้านห้วยเนียม จะเห็นวัดห้วยเนียม
ทางขวา เข้าไปตามทางซ้ายมือ เข้าไปได้อีก 1.5 กิโลเมตร 257
ถึงจุดจอดรถ แล้วจึงเดินเท้าอีก 2 กิโลเมตร (ในหน้าแล้ง
สามารถว่าจ้างรถอีแต๋นชาวบ้านเข้าไปส่งได้) ทางจะเป็นทาง
เข้าไปตามไร่ของชาวบ้าน มีทางขึ้นเนินบ้างบางช่วง

256

ท่งุ นางพญา อุทยานแห่งชาติ และได้นำ�เสนอคณะกรรมการอทุ ยานแห่งชาติ ซ่ึงก็ได้มมี ตเิ ห็นชอบใหก้ �ำ หนดปา่ ทุง่ แสลงหลวง เน้อื ทป่ี ระมาณ 1,281.60
ตารางกิโลเมตร เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณท่ีดินป่าทุ่งแสลงหลวงในท้องที่ตำ�บลวังนกนางแอ่น ตำ�บล
อุทยานแห่งชาติ ชมพู ต�ำ บลบ้านมงุ อำ�เภอวังทอง ต�ำ บลหนองกระท้าว อำ�เภอนครไทย จงั หวดั จังหวดั พษิ ณุโลก และตำ�บลทา่ พล อ�ำ เภอเมือง ตำ�บลนํ้าชนุ
อำ�เภอหลม่ สัก ตำ�บลวังโป่ง อำ�เภอชนแดน จังหวดั เพชรบูรณ์ ให้เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ ซึง่ ประกาศในราชกจิ จานุเบกษาเลม่ 80 ตอนท่ี 11 ลง
ทุ่งแสลงหลวง วันท่ี 29 มกราคม 2506 เป็นอทุ ยานแห่งชาตลิ �ำ ดับท่ี 3 ของประเทศ
พืน้ ท่ี 1,262.4 ตารางกโิ ลเมตร ต่อมาวันท่ี 7 มกราคม 2514 กองทัพภาคที่ 3 ขอใช้พื้นที่ในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงที่หมู่บ้านเข็กน้อย อำ�เภอนครไทย
จงั หวัดพษิ ณโุ ลก เพ่ือจัดต้งั กองรอ้ ยชาวเขาอาสาสมัคร กรมปา่ ไมจ้ ึงมีมติเห็นควรใหท้ �ำ การเพิกถอนพ้นื ทีด่ งั กลา่ วใหท้ างราชการทหาร โดย
เชยี งราย ออกประกาศพระราชกฤษฎกี าใหเ้ ป็นพ้นื ทห่ี วงหา้ มทางราชการทหารตอ่ ไป เพอ่ื ประโยชนข์ องประเทศชาติและประชาชน โดยไดม้ ีประกาศ
ของคณะปฏิวตั ฉิ บบั ท่ี 357 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 เพิกถอนเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงบางส่วน และก�ำ หนดเขตอุทยานแหง่ ชาติ
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา ที่ต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 9 ต.บ้านแยง อ.นครไทย จ.พิษณโุ ลก ขน้ึ ใหม่ ซ่ึงประกาศในราชกิจจานุเบกษาเลม่ 89 ตอนที่ 190 ลงวันที่ 13 ธนั วาคม 2515
เชียงใหม‹ น‹าน การเดินทาง : ทางท่ีสะดวกที่สุดคือ จากจังหวัดพิษณุโลกใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 12 สาย ต่อมาอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงได้มีหนังสือท่ี 49/2517 ลงวันท่ี 17 เมษายน 2517 รายงานว่า ตามประกาศของคณะปฏิวัติ
พษิ ณโุ ลก - หล่มสกั ระยะทางประมาณ 80 กโิ ลเมตร ถึงทท่ี �ำ การอุทยานแหง่ ชาตทิ ุ่งแสลงหลวงทาง ฉบับท่ี 357 ลงวันที่ 13 ธนั วาคม 2515 กำ�หนดให้บริเวณท่ีดนิ ป่าท่งุ แสลงหลวงเป็นอทุ ยานแห่งชาติ จากการตรวจสอบของอุทยานแหง่ ชาติ
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ ขวามือ ปรากฏว่า การประกาศมิได้ระบุบางตำ�บลที่เป็นเขตอุทยานแห่งชาติไว้ด้วย กรมป่าไม้จึงได้นำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติในคราว
ประชมุ ครง้ั ท่ี 5/2517 เมอ่ื วนั ท่ี 10 กรกฎาคม 2517 มมี ตใิ หข้ ยายบรเิ วณทด่ี นิ สว่ นทม่ี ไิ ดร้ ะบใุ นประกาศคณะปฏวิ ตั ใิ หถ้ กู ตอ้ ง โดยมพี ระราช-
อตุ รดิตถ กฤษฎกี าให้ยกเลกิ ประกาศของคณะปฏิวตั แิ ละก�ำ หนดบรเิ วณทีด่ ินทุ่งแสลงหลวง ในทอ้ งท่ีตำ�บลวังนกนางแอ่น ตำ�บลชมภู อำ�เภอหลม่ สกั

ตาก สุโขทัย พษ� ณุโลก กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ ทุ่งแสลงหลวงในช่วงหน้าฝน
เพชรบรู ณ มตคิ ณะรัฐมนตรี เมือ่ วนั ที่ 7 ตุลาคม 2502 ให้ก�ำ หนดปา่ ทงุ่ แสลงหลวง จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และ
จงั หวดั เพชรบรู ณ์ และปา่ อน่ื ๆ ในทอ้ งทจ่ี งั หวัดตา่ ง ๆ รวม 14 ปา่ เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ ในปี 2503 259
กำแพงเพชร พจ� ต� ร กรมป่าไม้จึงได้ให้เจ้าหน้าท่ีไปทำ�การสำ�รวจและหมายแนวเขตป่าทุ่งแสลงหลวง เพ่ือกำ�หนดให้เป็น

นครสวรรค

อุทยั ธานี

258

บา้ นพักของหน่วยฯ หนองแมน่ า ไปอุทยานแหง‹ ชาตภิ ูหินรอ‹ งกลาŒ

สะพานสลิง ทางดา้ นท่ีท�ำ การอทุ ยานฯ ไปจงั หวดั พ�ษณุโลก 12 หนว‹ ยพท� ักษ ท่ที ำการอทุ ยานแห‹งชาตทิ ุง‹ แสลงหลวง ไปอำเภอหล‹มเกา‹
อ.วังทอง อทุ ยานแหง‹ ชาตที่ สล.2 ไปจงั หวดั ขอนแกน‹
ต�ำ บลท่าพล อำ�เภอเมือง ต�ำ บลวงั โปร่ง อ�ำ เภอชนแดน จังหวดั เพชรบรู ณ์ ให้เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ มีพนื้ ทีป่ ระมาณ 1,262.40 ตารางกโิ ลเมตร แกง‹ ซอง 12
อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง ถือเป็นอุทยานแห่งชาติรุ่นแรก ๆ ของประเทศไทย ท่ีก่อกำ�เนิดมารุ่นราวคราวเดียวกับอุทยานแห่ง- แมน‹ ้ำเขก็ (นำ้ ตกแก‹งโสภา)
ชาติเขาใหญ่ ซ่ึงเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของไทย ครอบคลุมผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ของทิวเขาเพชรบูรณ์ ในพ้ืนท่ีของอำ�เภอวังทอง ปอย
อ�ำ เภอนครไทย อ�ำ เภอเนนิ มะปราง จงั หวัดพษิ ณุโลก และอ�ำ เภอเขาคอ้ อ�ำ เภอวังโปง่ จงั หวัดเพชรบรู ณ์ มยี อดเขาแค เปน็ ยอดเขาท่สี งู ท่สี ุด แกง‹ โสภา
(สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ 1,028 เมตร) เป็นป่าที่อุดมสมบูรณท์ ้งั ป่าดบิ แลง้ ดบิ ชน้ื ปา่ สน และเบญจพรรณ แลว้ ยงั มที งุ่ หญา้ หนว‹ ยพท� ักษ
ในพน้ื ทห่ี ลายแหง่ มสี ตั วป์ า่ ชกุ ชมุ รวมทง้ั เปน็ แหลง่ ตน้ นา้ํ ล�ำ ธารทส่ี �ำ คญั หลายสาย เชน่ หว้ ยเขก็ ใหญ่ หว้ ยเขก็ นอ้ ย ล�ำ นาํ้ ท่มุ คลองชมภู คลอง อุทยานแห‹งชาติที่ สล.1
นํ้าปอย คลองวังทอง หว้ ยกอก (สะพานสลงิ )
นอกจากสายนาํ้ ลำ�ธารที่เปน็ ผลผลิตของจากป่าสมบูรณแ์ ลว้ ยังมที งุ่ หญ้าทเ่ี ปน็ ทรี่ จู้ ักกันดี คือ ทุง่ โนนสน ท่ีมีปา่ สนและดงดอกไม้ดนิ
นานาชนิด รวมท้งั ทศั นียภาพที่สวยงาม แมน‹ ้ำเขก็ หนว‹ ยพ�ทักษ
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ี่ สล.10
260 นำ้ ตกกุหลาบแดง ทง‹ุ โนนสน
(ยางโทน)

หนว‹ ยพ�ทกั ษอุทยานแห‹งชาตทิ ี่ สล.12 แก‹งหักไพร� 2196
หน‹วยพ�ทักษ
11 (รักษไทย) หนว‹ ยพท� ักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาตท่ี สล.11
อทุ ยานแหง‹ ชาติท่ี สล.5 (เพชรดำ)
(วังแดง)
2323
1295 ถ้ำพระวังแดง

น้ำตกศรด� ษิ ฐ

แกง‹ วงั นำ้ เยน็ 21

2325

อำเภอ อำเภอ หนว‹ ยพท� ักษ น้ำตกคนเมิน 2258
สากเหลก็ เนินมะปราง อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ่ี สล.6 นำ้ ตกซอนโสม
ไปจงั หวัดพจ� �ตร หนว‹ ยพท� ักษอ ทุ ยานแหง‹ ชาตที่ สล.8
1115 (บาŒ นมุง) (หนองแมน‹ า)
ถำ้ เดอื น-ถำ้ ดาว

ไปอำเภอสากเหล็ก ไปจังหวดั เพชรบูรณ
ไปจงั หวัดเพชรบรู ณ
ทุ‹งนางพญาเมืองเลน

261

นำ�้ ตกแก่งโสภา ต่อเนื่องราว 60 เมตร เนื่องจากเป็นแก่งใหญ่กลางลำ�ห้วย จึงกลายเป็นนํ้าตกที่มีหน้านํ้าตกกว้างและปริมาณนํ้ามาก มีนํ้าตลอดปี ในช่วง
กลางฤดูฝนนํ้าจะมากจนบางครั้งแทบจะท่วมแก่ง หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาตินี้ มีลานกางเต็นท์ไว้บริการด้วย
ที่ต้ัง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา) น้าํ ตกแกง่ โสภาเป็นหนิ ทรายแสดงชน้ั ในแนวราบสีนํ้าตาลแดง มแี ร่ไมก้า หนิ ทรายแปง้ สีนํ้าตาลแกมเทา นํ้าตาลแกมทอง หินดนิ ดาน
หมู่ 4 บ้านเข็กใหญ่ ต.บ้านแยง อ.นครไทย จ.พิษณุโลก สีนํ้าตาลแกมม่วงแดงอิฐ มีแร่ไมก้า และหินกรวดมนเม็ดปูน มีรอยแตกที่เด่นชัดในทิศตะวันออก - ตะวันตก อยู่ในหน่วยเสาขัว หมวดหิน
พิกัด : 47Q 0695492E 1866249N ภูพาน อายุช่วงกลาง - ช่วงบน จูแรสซิค หรืออายุประมาณ 140 - 110 ล้านปี
การเขา้ ถึง : จากแยกวังทอง (พิษณุโลก) ใช้ทางหลวงหมายเลข 12 มุ่งหน้าไป
เพชรบรู ณ์ ถนนจะเลาะเลียบไปกับลำ�นํ้าเข็ก ผ่านสวนพฤกษศาสตร์สกุโณทยาน 263
ผ่านนํ้าตกแก่งซอง นํ้าตกปอย เลยแยกบ้านแยง (ทางไปอุทยานแห่งชาติภูหิน-
ร่องกล้า) ระหว่างหลักกิโลเมตร ที่ 71 - 72 มีทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่ง-
ชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา) มีด่านเก็บค่าบริการปากทาง แล้วเข้าไปตามทาง
ราว 2 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าราว 100 เมตร
ลักษณะ : นา้ํ ตกแกง่ โสภา เดมิ มชี อ่ื วา่ นา้ํ ตกบนั ไดยาว ตามลกั ษณะทม่ี นี า้ํ ตกลงมา 3
ขั้น คล้ายบันได ชาวบ้านจึงเรียกนํ้าตกบันไดยาว ต่อมามีผู้นำ�หมู่บ้าน เป็นกำ�นัน
ชื่อ โสภา มาตั้งบ้านอยู่ใกล้นํ้าตก และเป็นที่นับถือของชาวบ้านจึงเป็นชื่อเป็น
นํ้าตกแก่งโสภา ตามชื่อกำ�นัน และเรียกชื่อนี้มาจนทุกวันนี้
น้ําตกเป็นแก่งหินขนาดใหญ่กลางลำ�น้ําเข็ก ท่ีเป็นช้ันหินทรายท่ีหักตกลง
มา 3 ชั้น คล้ายขั้นบันไดขนาดใหญ่ สูงรวมประมาณ 7 เมตร แต่ลาดหลั่นยาว

262

ต้นสนบนทงุ่ โนนสน

น้ำ�ตกซอนโสม นำ�้ ตกกุหลาบแดง น�้ำ ตกแหง่ เดยี วกลางทงุ่ โนนสน

ที่ต้ัง : หมู่ 11 บ้านร่มเกล้า ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก ท่ีต้ัง : หมู่ 8 บ้านเผ่าไทย ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 694980E 1838278N พิกัด : 47Q 0690158E 1850328N
การเข้าถึง : จากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) ไปเลี้ยวซ้ายเข้าทุ่งนางพญาตรงด่านเก็บค่าบริการ เข้าไปทางทุ่ง การเข้าถึง : ใช้ถนนสายพิษณุโลก - หล่มสัก (ทางหลวงหมายเลข
นางพญา ราว 4 กิโลเมตรจะถึงศาลาดุสิตา แล้วเลยไปอีก 0.5 กิโลเมตร เริ่มเดินเท้าไปในทุ่งหญ้า สลับป่าดิบ ราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก 12) ไปราว 40 กิโลเมตร ถึงบ้านแก่งจูงนาง อำ�เภอวังทอง เลี้ยว
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกเพิงหน้าผาหินทราย เป็นลักษณะผาหินหักตก จึงมีก้อนหินใหญ่ระเกะระกะด้านหน้า ด้านล่างเป็นเพิงเข้าไป ขวาข้างโรงเรียนแก่งจูงนาง เข้าไปตามทางราว 28 กิโลเมตร ถึง
ตามแบบนํ้าตกหินทราย ด้านบนเป็นลานหิน และแก่งนํ้าเล็ก ๆ มีนํ้ามากในช่วงฤดูฝนหน้าแล้งนํ้าน้อยจนกระทั่งแห้งหมด หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.12 (รักไทย) จากนั้นต้องมีรถ
ไปส่งตามทางลำ�ลองอีก 8 กิโลเมตร จนถึงเชิงเขา แล้วเดินขึ้นเขา
264 8 กิโลเมตร ถึงทุ่งโนนสน ซึ่งเป็นทุ่งหญ้า สลับลานหิน และป่าสน
ธรรมชาติ ส่วนนํ้าตกเป็นร่องห้วยกลางทุ่ง

265

ทุง่ โนนสน สวรรค์ของนกั ดดู อกไมป้ า่

ลำ�ธารนำ้�แห่งเดยี วของทุ่งโนนสน ดอกไม้นานาพรรณบนท่งุ โนนสน นำ้�ตกคนเมนิ
ท่ีไหลตกไปเป็นน้ำ�ตกกุหลาบแดง
ที่ต้ัง : อยู่ใกล้กับที่ทำ�การหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) หมู่ 6 ต.หนองแม่นา อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็ก ที่อยู่ในพื้นที่ลุ่มสุดในทุ่งโนนสน นํ้าที่มาจากทุ่งทั้งหมด จึงไหลลงมารวมกันในร่องธารกลางทุ่ง แล้วจึง พิกัด : 47Q 699234 E 1835008 N
ไหลไปตามร่องธารนํ้า ตกลงจากเพิงผาหินทรายชั้นเดียว สูงราว 4 เมตร ด้านล่างเป็นเพิงใต้นํ้าตก แล้วจึงไหลไปตามลำ�ธารนํ้าในทุ่งต่อไป การเข้าถึง : จากสามแยกอำ�เภอเขาค้อ ใช้ทางหลวงหมายเลข 2325 ไปหนองแม่นา จะมีป้ายบอกทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
เนื่องจากแหล่งต้นนํ้าของลำ�ห้วยนี้เป็นทุ่งหญ้าและลานหิน จึงมีนํ้าเฉพาะหน้าฝนเท่านั้น ใกล้หน้าผานํ้าตก มีธารนํ้าขังเล็ก ๆ ที่ริมธารนํ้า ที่ สล.8 (หนองแม่นา) เข้าไปตามทางราว 1.5 กม. ถึงหน่วยแล้วมุ่งหน้าไปตามทางเข้าทุ่งนางพญา เลยด่านตรวจไปตามทางลูกรัง ราว 700
มีต้นกุหลาบแดงขึ้นอยู่ ซึ่งจะเริ่มออกดอกราวเดือนธันวาคม จึงเป็นที่มาของชื่อนํ้าตกดังกล่าว เมตร จะเป็นช่วงลงห้วยเล็ก ๆ จากตรงนี้เดินไปตามลำ�ห้วยราว 100 เมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 8 เมตร ตกลงมาจากหน้าผาหินชั้นเดียว ท่ามกลางต้นไม้รอบข้างที่ร่มรื่น มีนํ้ามากในฤดูฝน
266
267

หล่มภเู ชยี ว ปา่ ในพื้นท่อี ทุ ยานฯ เหน็ หลม่ ภเู ขียว

ถ้�ำ ผาไท ถ้�ำ ผาไท

อุทยานแห่งชาติ ถ�ำ้ ผาไท

เชยี งราย ถําผาไท
พืน้ ที่ 1,229.28 ตารางกิโลเมตร
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา ที่ต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 3 ต.บา้ นหวด อ.งาว จ.ลำ�ปาง
เชียงใหม‹ การเดินทาง : ใช้เสน้ ทางจากตวั จงั หวัดลำ�ปาง - พะเยา - เชยี งราย ราว 65 กโิ ลเมตร (ระหว่าง
น‹าน หลักกิโลเมตรท่ี 665 - 666) กอ่ นเข้าตัวอ�ำ เภองาวจะเห็นปา้ ยอุทยานแห่งชาติถํ้าผาไททางซ้าย
เข้าไป 150 เมตร ถงึ ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ หรอื ถ้ามาจากอำ�เภองาว มงุ่ หน้าไปล�ำ ปาง ราว
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ 18 กโิ ลเมตร เหน็ ปา้ ยทางเข้าขวามือ ไปกลับรถแล้วเขา้ ไปตามทาง หรือถา้ ใชร้ ถประจำ�ทาง สาย
ลำ�ปาง - งาว - พะเยา กจ็ ะผ่านหนา้ อุทยานแหง่ ชาตเิ ชน่ กัน
อตุ รดิตถ หลม่ ภเู ชยี ว
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ตาก สโุ ขทยั ตามค�ำ สงั่ กรมปา่ ไม้ ท่ี 1627/2532 ให้นายพนู สถิตย์ วงศ์สวสั ดิ์ นักวิชาการปา่ ไม้ 5 กอง ผลการสำ�รวจพื้นที่ท่ีจะจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท พบว่าเป็นป่าธรรมชาติที่ยังคงมีความอุดมสมบูรณ์ สภาพโดยท่ัวไปเป็น
พษ� ณุโลก อุทยานแห่งชาติ ดำ�เนินการสำ�รวจ และจัดตั้งพื้นที่ป่าบริเวณอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท และ ภูเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นป่าเบญจพรรณและมีพ้ืนที่ถูกบุกรุกแผ้วถาง มีสวนสักกระจายอยู่ทั่วไป ยอดเขาสูงท่ีสำ�คัญ คือ ดอยก่ิวลม สูง
เพชรบรู ณ บรเิ วณป่าสงวนแหง่ ชาตปิ ่าแม่ยาง ปา่ แมง่ าว ป่าแมต่ ๋า ปา่ แมม่ าย ป่าแม่งาวฝง่ั ขวา และป่าแม่ 1,202 เมตร จากระดับทะเลปานกลาง รองลงมาคอื ดอยสันกลาง สูง 1,022 เมตร ดอยผาหวด สงู 975 เมตร ซงึ่ มพี น้ื ทีส่ ่วนใหญเ่ ป็นป่า
โปง่ ในท้องที่อ�ำ เภอเมือง อำ�เภอแจห้ ม่ และอำ�เภองาว จงั หวัดลำ�ปาง เพอื่ ประกาศเป็นอุทยาน เบญจพรรณสลับกบั ปา่ เตง็ รงั สว่ นทิศใต้ ไดแ้ ก่ ดอยหลวง สงู 1,100 เมตร ทางทศิ ตะวนั ออกของพน้ื ท่เี ปน็ แหล่งเพาะปลูกท่ีส�ำ คัญ ส่วนทาง
กำแพงเพชร พ�จ�ตร แหง่ ชาติ โดยใหท้ ำ�หนา้ ทห่ี ัวหนา้ อุทยานแหง่ ชาตแิ หง่ น้ีดว้ ย ด้านทิศตะวนั ตกของพ้ืนที่ส่วนใหญเ่ ปน็ ปา่ เต็งรัง มธี ารนา้ํ จากล�ำ หว้ ยและล�ำ ธารสายตา่ ง ๆ ทไ่ี หลไปทางทศิ ตะวนั ตกจะไหลลงสแู่ ม่นํ้าวงั

นครสวรรค 268 269

อทุ ัยธานี

แพพัก เขื่อนกว่ิ ลม ไปจงั หวัดเชียงราย

อำเภอวงั เหนือ อำเภอเมอื งพะเยา
120 ไปบรรจบถนน 1024
ไปจังหวัดเชยี งใหม‹

อำเภอวงั เหนือ

ไปแมช‹ อ‹ ฟ‡า 1

1035

บŒานท‹งุ ฮาŒ ง น้ำตกตาดเหมย
บาŒ นแจŒคอน

หน‹วยพ�ทกั ษ(อตทุ ายดานนอŒ แยห)ง‹ ชาตทิ ี่ ผท.5
นำ้ ตกตาดนอŒ ย

บาŒ นใหม‹ บาŒ นไฮ

หน‹วยป‡องกันแม‹ต๋ำ อำเภองาว

ไร‹ทรัพยห ม่ืนแสน ไปจองั หำเวภดั อแลพอรง‹
1 ไปจังหวดั แพร‹
อำเภอแจหŒ ม‹

ปลาในหลม่ ภเู ขียว ถ�ำ้ ผาไท ที่ทำการ
อุทยานแห‹งชาติ

ถ้ำผาไท

นำ้ ตกกวิ� ลม นำ้ ตกแมส‹ Œาน ภาพเข�ยน
หน‹วยพท� กั ษ สโี บราณ
อุทยานแห‹งชาติ บาŒ นแม‹สาป ประตผู า น้ำตกตาดหนิ
ท่ี ผท.2 (ก�วิ ลม)
บาŒ นแลง ไปบŒานหŒวยโล‹ง
1035 1335
1.5 กม.
เขตบร�การนักท‹องเทย่ี ว ลานจอดรถ
หล‹มภูเขย� ว
วัดจำปยุ บาŒ นออั น
1 คา‹ ยประตูผา
5 กม. ไปอำเภองาว

ไปจงั หวดั ลำปาง ทงุ‹ นา
ป‡ายสามแยก

ส่วนท่ีไหลไปทางด้านทิศตะวนั ออกจะไหลลงสูแ่ มน่ ํ้างาว มเี ขอื่ นกิว่ ลม หลม่ ภูเขยี ว และถํ้าผาไท ที่รู้จกั กนั เป็นอยา่ งดีในพนื้ ที่ จงึ ไดข้ อ ไปจงั หวัดลำปาง ถำ้ ราชคฤห นเก้ำาตฟก�
อนุมัตใิ ชช้ อื่ อทุ ยานแหง่ ชาตติ ามหนงั สืออทุ ยานแหง่ ชาติ ที่ กษ 0713(ผท)/20 ลงวันที่ 1 กมุ ภาพันธ์ 2534 ว่า อุทยานแห่งชาตถิ าํ้ ผาไท ซงึ่ อทุ หผยนทาว‹.น4ยแพห(แ‹งม�ทช‹แกั ากษต)Œ ทิ ่ี
นายไพโรจน์ สุวรรณกร อธิบดกี รมป่าไม้ อนมุ ัติให้ใช้ชือ่ “อทุ ยานแหง่ ชาติถา้ํ ผาไท” เมอื่ วนั ที่ 4 มนี าคม 2534 ปจั จบุ นั กรมอุทยานแห่งชาติ นำ้ ตกธารสวรรค
สตั ว์ปา่ และพนั ธพ์ุ ชื กำ�ลงั รวบรวมข้อมูลเพ่ือพิจารณาประกาศจัดตัง้ เป็นอทุ ยานแหง่ ชาตติ ่อไป นำ้ ตกแม‹แกŒ
นํ้าตกในอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท แบ่งเป็นสองกลุ่มคือด้านตะวันออกของอุทยานแห่งชาติ น้ําตกจะเกาะกลุ่มอยู่ทางด้านถนน 4 กม.
หมายเลข 1 (บา้ นออ้ น หรือทางหลม่ ภเู ขียว) ไดแ้ ก่... 14 กม.บาŒ นหวŒ ยนอต

270 ไปบŒานหวŒ ยหก

271

นำ้�ตกธารสวรรค์

ที่ต้ัง : บ้านแม่แก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 585993E 2073139N
การเขา้ ถึง : ต่อจากนํ้าตกแม่แก้ เข้าไปตามทางมุ่งหน้าไปทางนํ้าตกเกาฟุ ราว 200 เมตร จากนํ้าตกแม่แก้ ช่วงขึ้นเนินและเป็นช่วงโค้ง
สังเกตกระต๊อบเล็ก ๆ ขวามือ จอดรถแล้วเดินลงไปราว 50 เมตร จะถึงนํ้าตกช่วงชั้นกลาง ๆ
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีหลายชั้น นับชั้นใหญ่ ๆ ที่สูงกว่า 2 เมตรขึ้นไปมีราว 4 ชั้น แต่ละชั้นทิ้งระยะห่างกันนับสิบเมตร แต่ระหว่าง
นั้นจะมีชั้นเล็ก ๆ บ้าง ลำ�ธารนํ้าตกถูกปกคลุมจากต้นไม้ชายนํ้าจนดูร่มรื่นเป็นชั้นนํ้าตกไม่สูง แต่มีหลายชั้น

นำ�้ ตกแม่แก้ 273

ที่ต้ัง : บ้านแม่แก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 586064E 2072733N
การเข้าถึง : นํ้าตกอยู่ตรงข้ามกับหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.4 (แม่แก้) โดยเริ่มต้นจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เลี้ยวซ้าย
มาตามทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธนิ ) ถงึ แยกบา้ นดง อ�ำ เภองาว แลว้ เลย้ี วซา้ ยไปตามถนนสายบา้ นดง - บา้ นออ้ น เลยทะลบุ า้ นออ้ น
ออกไป จะถึงสามแยก ขวามือจะไปหล่มภูเขียว ไปทางซ้ายตามถนนสายบ้านอ้อน - บ้านแม่แก้ ผ่านบ้านห้วยน๊อต 14 กิโลเมตร จากแยก
หล่มภูเขียว จนไปเจอสามแยกห้วยหก ซ้ายมือไปบ้านเย้าห้วยหก เลี้ยวขวาอีกที ไปราว 4 กิโลเมตร เห็นหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่
ผท.4 (แม่แก้) ทางซ้าย นํ้าตกอยู่ตรงข้ามหน่วย รวมระยะทางจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ราว 44 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีสองชั้นใหญ่ ๆ ชั้นบนสุดสูงประมาณ 10 เมตร ตกลาดไหลลงมายังชั้นสองที่แผ่กว้าง สูงราว 4 เมตร เป็น
นํ้าตกที่มีความสวยงามมากแห่งหนึ่ง

272

น�้ำ ตกตาดไครห้ รอื นำ้�ตกตาดหิน

ที่ต้ัง : ต.บา้ นออ้ น อ.งาว จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 47Q 590577E 2075054N
การเข้าถึง : จากบ้านอ้อน ออกมาทางท้ายหมู่บ้านจะ
เจอสามแยก ท่ีเล้ียวซ้ายไปน้ําตกแม่แก้ แต่ให้เล้ียวขวา
ไปทางหลม่ ภเู ขยี ว เปน็ ระยะทาง 8 กิโลเมตร จากแยกจนไป
ถงึ ลานจอดรถหลม่ ภเู ขยี ว ใหเ้ ขา้ ไปตามทางรถยนตต์ อ่ ไป ทาง
จะเปน็ ทางล�ำ ลอง เขา้ ไปตามทาง จะมขี า้ มคลองบา้ ง ราว 1.5
กิโลเมตร ถงึ นา้ํ ตกทอ่ี ยรู่ มิ ทาง
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู เลก็ ๆ สงู ราว 5 เมตร ตกตอ่ เนอ่ื ง
กนั เปน็ ชน้ั เลก็ ๆ ลาดลงมายงั แอง่ นา้ํ ดา้ นหนา้ กอ่ นจะไหลออก
ไปดา้ นนอก

น�ำ้ ตกเกาฟุ 275

ที่ต้ัง : ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 585317E 2073391N
การเข้าถึง : เดินทางต่อจากนํ้าตกแม่แก้ไปตามทางราว 2 กิโลเมตร นํ้าตกจะอยู่ทางซ้ายมือ ไม่มีลานจอดรถต้องจอดริมถนน แล้วเดิน
ไปนํ้าตก ห่างจากถนน 20 เมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนที่สูงไม่มาก แต่ชั้นนํ้าตกลาดหลั่นไหลต่อเนื่องกันลงมา เป็นทางยาวราว 30 เมตร ก่อนจะตกดิ่ง สูงราว 2
เมตร ลงในแอ่งด้านล่างที่เป็นแอ่งกว้าง นํ้าตกแห่งนี้เหมาะกับการเล่นนํ้า ด้านหน้าเป็นลานนั่งพักใต้ร่มเงาของสวนลำ�ไย

274

น้�ำ ตกแมส่ า้ นหรือน้ำ�ตกตาดหมอก น�้ำ ตกก่วิ ลม

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บ้านแม่ส้าน ต.บ้านดง อ.แม่เมาะ จ.ลำ�ปาง ที่ตั้ง : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) ต.เมอื งมาย
พิกัด : 47Q 578796E 2061021N อ.เมอื ง จ.ล�ำ ปาง
การเขา้ ถงึ : ใชถ้ นนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 จากล�ำ ปางมงุ่ หนา้ อ�ำ เภองาว จนเลยคา่ ยประตผู าไปราว 800 เมตร จะถงึ ทางเขา้ วดั จ�ำ ปยุ พิกัด : 47Q 565447E 2051061N
ซา้ ยมอื เข้าไปตามทางนั้น ไปตามทางเรื่อย ๆ จะผ่านบ้านกลาง จนถึงบ้านแม่ส้าน จากบ้านแม่ส้านจะเดินเท้าเส้นทางป่าขึ้นเขา ลงห้วยไป การเข้าถึง : จากตวั เมอื งล�ำ ปาง เลย้ี วขวามาตามถนนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 (ล�ำ ปาง - งาว) จะเปน็ ทางคขู่ นาน 4 เลน ไป 26
เป็นระยะทางราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตกตาดหมอกหรือนํ้าตกแม่ส้าน กโิ ลเมตร สงั เกตซา้ ยมอื เปน็ รา้ นชนภทั รวสั ดกุ อ่ สรา้ ง จะมแี ยกซา้ ยมอื เรยี กแยกกว่ิ ลม คอื ถนนหมายเลข 1335 เขา้ ไปตามทางเรอ่ื ย ๆ จนเขา้ เขต
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ มสี ามชน้ั ใหญ่ ๆ ตกทง้ิ ระยะหา่ งกนั นบั สบิ เมตร มคี วามสงู ตง้ั แต่ 4 - 20 เมตร มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี รอบขา้ งเป็นป่า บา้ นเมอื งมาย ไปถงึ โรงเรยี นสบมายทางซา้ ยมอื จะมที างแยกขวา เขา้ ไปตามทางขวามอื จากแยกนไ้ี ปอกี 6 กโิ ลเมตร จะเหน็ ปา้ ยทางเขา้ หนว่ ยพทิ กั ษ์
เบญจพรรณ อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) เขา้ ไปราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติ นา้ํ ตกอยใู่ กล้ ๆ บา้ นพกั .
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเลก็ อยขู่ า้ ง ๆ หนว่ ย ตกไหลลาดลงมาในรอ่ งหว้ ยทเ่ี ปน็ หนิ ปนู นา้ํ ตกทง้ั หมด มมี อส เฟนิ ขน้ึ อยา่ งสวยงาม
276 นา้ํ จะมากชว่ งหนา้ ฝน หว้ ยนจ้ี ะไหลลงอา่ งเกบ็ นา้ํ ของเขอ่ื นกว่ิ ลมทอ่ี ยใู่ กล้ ๆ

277

น�้ำ ตกตาดเหมย

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษอ์ ุทยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.3 (ตาดเหมย) หมู่ 1 บา้ นทุ่งฮ้าง ต.ทุ่งผง้ึ อ.แจ้ห่ม จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 576089E 2080434N
การเข้าถึง : จากตัวเมืองลำ�ปางใช้ทางหลวงหมายเลข 1035 (ลำ�ปาง - แจ้ห่ม) ไปหลายสิบกิโลเมตร จนผ่านโรงเรียนบ้านผาช่อ
เลยโรงเรียนไป 2 กิโลเมตร จะถึงบ้านวงั ใหม่ มปี ้อมตำ�รวจทางขวามือ เล้ียวเข้าไปตามทาง ผา่ นบ้านแจ้คอน และบา้ นทงุ่ ฮ้าง (12 กิโลเมตร
จากแยกวังใหม่) จากหมู่บ้านทุ่งฮ้าง จะมีทางเข้าข้างวัดทุ่งฮ้าง ทางจะข้ึนเนินเขาท้ายหมู่บ้านและเป็นทางลำ�ลองเข้าไร่ และลงในลำ�ห้วย
ว่งิ ตามลำ�ห้วยไปตามทางเรื่อย ๆ 8 กิโลเมตร จากบ้านทุ่งฮ้าง ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.3 (ตาดเหมย) จอดรถแล้วเดินเท้า
เลียบนํ้าตกไปเรอ่ื ย ๆ ราว 1 กิโลเมตร ถึงนา้ํ ตกชัน้ ท่ี 1
ลักษณะ : เป็นน้ําตกหินปูนขนาดใหญ่ มีท้ังหมด 9 ชั้น แต่ละช้ันห่างกันเป็นร้อยเมตร น้ําตกแต่ละช้ันมักตกชันลงมาช้ันเดียว สูงต้ังแต่
7 - 15 เมตร มนี ้ําไหลตลอดทัง้ ปี ถา้ ไปครบ 9 ชัน้ จะเปน็ ระยะทางราว 2 กิโลเมตร นบั จากชนั้ ที่ 1 มนี ํา้ ตลอดทั้งปี

278 279

นำ�้ ตกตาดนอ้ ย อุทยานแห่งชาติ

ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.5 (ตาดน้อย) บ้านห้วยปง ถ้ําปลา-น้ําตกผาเส่ือ
ต.ปงดอน อ.แจ้หม่ จ.ลำ�ปาง พืน้ ท่ี 630.58 ตารางกิโลเมตร
พิกัด : 574075E 2040433N
การเขา้ ถงึ : จากอ�ำ เภอแจห้ ม่ ใหใ้ ชท้ างหลวงหมายเลข 1035 มงุ่ หนา้ เชยี งราย ที่ต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 1 ต.ห้วยผา อ.เมอื ง จ.แม่ฮอ่ งสอน
ไปทางวังเหนือ เลยอำ�เภอแจ้ห่มไปไม่ไกล เห็นไร่ทรัพย์หม่ืนแสน การเดินทาง : จากเชียงใหม่มุ่งหน้ามาทางอำ�เภอแม่แตง ถึงตลาดแม่มาลัย เล้ียวซ้ายไป
ทางซา้ ยมอื เลยไปอกี นดิ จะมีทางเล้ยี วขวา เข้าไปตามทาง จะผา่ นหน่วย เชียงใหม‹ พะเยา นา‹ น ตามถนนหมายเลข 1095 ก็จะผ่านทางเข้าห้วยนํ้าดัง – ปาย - ปางมะผ้า ก่อนถึงอำ�เภอเมือง
ปอ้ งกันฯ แม่ตา๋ ไปเรอื่ ย ๆ ผ่านบ้านแม่ตะหละ บา้ นไฮ และถึงจดุ สกดั ลำพ�น แม่ฮอ่ งสอน 18 กโิ ลเมตร จะเหน็ ป้ายถํา้ ปลาทางขวามือ หรอื มาจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ใช้ถนน
แม่หยวก จากนนั้ จะเป็นทางลกู รัง ไปเรื่อย ๆ ราว 25 กิโลเมตร (จาก แมฮ‹ ‹องสอน ลำปาง 1095 (ไปปาย - เชยี งใหม่) 18 กิโลเมตร ถงึ ถาํ้ ปลาทางซา้ ยมือ
ทางแยกทรัพยห์ มืน่ แสน) ถึงนํ้าตกตาดน้อย รมิ ทางขวามือ หน่วยพทิ กั ษ์ แพร‹ กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
อุทยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.5 (ตาดนอ้ ย) อยู่ซา้ ยมือ อุทยานแหง่ ชาติถํา้ ปลา - นํ้าตกผาเส่ือ เปน็ การผนวกรวมพ้นื ท่ีของวนอทุ ยานถํา้ ปลาและ
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหินปนู ขนาดเล็ก หน้านาํ้ ตกกวา้ ง มีหลายชน้ั ชนั้ อตุ รดติ ถ วนอุทยานนา้ํ ตกผาเสือ่ เข้าด้วยกัน โดยกรมป่าไมไ้ ด้มคี ำ�ส่งั ที่ 652 /2538 ลงวันท่ี 10 เมษายน
สูงสดุ ราว 4 เมตร แล้วลาดไหลลงมาตามลานน้ําตกท่ีลาดเอียง 2538 แต่งตั้งคณะกรรมการสำ�รวจพ้ืนที่เพื่อจัดตั้งอุทยานแห่งชาติ และมีคำ�สั่งท่ี 240/2539
ตาก สโุ ขทัย ลงวนั ที่ 1 กมุ ภาพันธ์ 2539 ใหน้ ายพนติ สุวรรณพฒั น์ ดำ�เนนิ การส�ำ รวจขอ้ มลู เพิ่มเติมในพน้ื ที่
280 พ�ษณโุ ลก วนอุทยานถาํ้ ปลาและวนอุทยานน้าํ ตกผาเสอ่ื เพอ่ื จดั ตง้ั เป็นอทุ ยานแห่งชาติ
เพชรบรู ณ
281
กำแพงเพชร พจ� ต� ร

นครสวรรค

อทุ ยั ธานี

น้ำตก เมียนมา
แม‹ไมกŒ าย
บŒานป†าโหล
บาŒ นซอแบะ

เมยี นมา ถนน มส.5013
อบต.นาป†ปู ‡อม

ท่ที ำการเขตรักษาพนั ธสุ ตั วป า† สันปน˜ แดน

บาŒ นรักไทย หนว‹ ยป‡องกัน
ปางอŽงุ รกั ษาปา† มส.15

นำ้ ตก (นํา้ ของ)
แมส‹ ะงากลาง 1095

พปราะตงตำหอนงัก นำ้ ตก สะพานขาŒ มแม‹นาํ้ ของ ไปอำเภอปาย
ผาเสอ่ื
บรเิ วณถ้าํ ปลา อา‹ งเก็บนำ้ แม‹สะงา
เมียนมา หน‹วยพท� กั ษ บŒานทบศอก 1095
ผลการสำ�รวจและรวบรวมพื้นท่ีที่จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ประมาณ 488 ตารางกิโลเมตร อุทยานแห่งชาติน้ีเป็นพ้ืนท่ีป่าอนุรักษ์ อุทยานแห‹งชาติที่ ถผ.2
อยา่ งแทจ้ ริง และได้กันพ้นื ท่หี ม่บู า้ นหรือชุมชน ออกจากพืน้ ทจ่ี ะประกาศจัดตัง้ เปน็ อทุ ยานแห่งชาตแิ ลว้ ประกอบกับทางอุทยานแหง่ ชาตไิ ด้
ดำ�เนนิ การประสานงานกับหน่วยงานอื่น อาทเิ ชน่ ฝา่ ยปกครอง ผู้นำ�ทอ้ งถิน่ อยา่ งใกล้ชิด จงึ ไมม่ ปี ญั หามวลชนแต่อย่างใด และตอ่ มาคณะ (น้ำตกผาเส่ือ)
อนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบทำ�ลายทรัพยากรป่าไม้ประจำ�จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มีการประชุมเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม
2539 ซง่ึ มนี ายสมเจตน์ วิริยะดำ�รงค์ ผ้วู า่ ราชการจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน เป็นประธานมีมติเห็นชอบให้ดำ�เนินการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติ ตอ่ มา บาŒ นหมอกจำแป‰
เมื่อวันท่ี 28 มกราคม 2540 คณะกรรมการอุทยานแห่งชาติได้มีมติเห็นชอบให้จัดต้ังอุทยานแห่งชาติถ้ําปลา - นํ้าตกผาเสื่อ จังหวัด
แม่ฮอ่ งสอน โดยใหก้ รมปา่ ไม้ ไปดำ�เนินการเสนอรา่ งพระราชกฤษฎกี ากำ�หนดเปน็ อุทยานแหง่ ชาตติ ่อไป หวŒ ยบโปŒา†งนออ‹ น อ‹างเกบ็ นำ้ หน‹วยพท� กั ษ
นำ้ ตก หวŒ ยโปง† อ‹อน อทุ ยานแห‹งชาติท่ี ถผ.1
อทุ ยานแหง่ ชาติถํา้ ปลา - นํ้าตกผาเส่ือ มภี มู ิประเทศแบบเขาหินปนู ในทิวเขาถนนธงชยั สลับซับซอ้ นเปน็ ลูกคลนื่ ตอ่ เนือ่ งไปจน สอยดาว
จดชายแดนเมยี นมาทางด้านทศิ เหนือ มจี ดุ สูงสดุ ท่ยี อดเขาดอยลาน สูงประมาณ 1,918 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง ทิศเหนือจดรฐั ฉาน นำ้ ตก (ถ้ำปลา)
ประเทศเมยี นมา ทศิ ใตจ้ ดถนนสายปาย - แมฮ่ อ่ งสอน (ทางหลวงหมายเลข 1095) และเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ลมุ่ นา้ํ ปาย ทศิ ตะวนั ออกจดล�ำ นา้ํ บŒานในสอย หวŒ ยโป†งออ‹ น
ของและเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ สนั ปนั แดน และทศิ ตะวนั ตกจดรฐั ฉาน ของเมยี นมา สภาพพน้ื ทเ่ี ปน็ ปา่ ดบิ เขา ปา่ เบญจพรรณ ปา่ สน และปา่ เตง็ รงั
มีลำ�ห้วยลำ�ธารหลายสายท่ีเกิดจากป่าผืนนี้ในพ้ืนท่ี มีถํ้าปลาและน้ําตกผาเสื่อเป็นจุดท่องเท่ียวท่ีประชาชนรู้จักมากที่สุดเพราะอยู่ติดถนน 7017
ใหญแ่ ละพน้ื ท่ีก็สวยงาม เหมาะกบั การเดนิ เลน่
น้าํ ตกในอุทยานแห่งชาติถ้าํ ปลา - น้าํ ตกผาเส่อื น้ี ส่วนใหญ่จะเดินทางง่าย เดินเท้าไม่มาก ทางรถยนต์เข้าถึงเกือบท้งั หมด ส่วนใหญ่ 1095
ใชเ้ สน้ ทางเดยี วกนั โดยนาํ้ ตกแต่ละแหง่ จะแยกเข้าไปอกี ที
ไปจงั หวดั แมฮ‹ อ‹ งสอน
282
283

น�ำ้ ตกหว้ ยโปง่ อ่อน

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บา้ นหว้ ยโป่งออ่ น ต.หมอกจำ�แป๋ อ.เมือง จ.แมฮ่ อ่ งสอน
พิกัด : 47Q 388339E 2148737N
การเขา้ ถึง : ออกมายังทางหลวงหมายเลข 7017 เลยี้ วซ้ายไปทางบ้านหมอกจ�ำ แป๋ ราว 3 กิโลเมตร จะเห็นปา้ ยปูนทางซ้ายมือวา่ “อา่ ง
เก็บนํ้าห้วยโป่งอ่อน” เล้ียวซ้ายเข้าไปตามทาง จะเห็นอ่างเก็บน้ําอยู่ทางขวา เข้าไปตามทางเรื่อย ๆ จะเป็นทางปูน สังเกตทางซ้ายจะมี
อาคารเลก็ ๆ เป็นโรงผลิตไฟฟ้าพลงั นาํ้ เลยไปอกี 200 เมตร จะเห็นท่อนาํ้ ขนาดใหญท่ างซ้ายมือวางอยู่เหนอื พ้นื ถนนราว 3 เมตร จอดรถ
ชดิ ขอบทางตรงน้ัน แล้วเริ่มเดินเท้าลงลอดทอ่ นํ้า จะมที างลงทางซ้ายมือเราลอดท่อ จะเหน็ ล�ำ ธารนา้ํ อยตู่ ิดถนน ข้ามฝง่ั นํา้ แลว้ เดินเลาะตาม
ทิศทางนา้ํ มาราว 25 เมตร ถงึ ชน้ั บนของนํา้ ตก
ลักษณะ : นํ้าตกหว้ ยโป่งอ่อนเป็นนาํ้ ตกหนิ ชัน้ บนมหี น้านาํ้ ตกแคบราว 1.5 เมตร ตกลงไปยงั ชน้ั หนิ ด้านล่าง สูงราว 5 เมตร แล้วไหลไป
ตามซอกหินในทางตะวันตกราว 6 เมตร จึงตกลงในซอกหินอีกช้ันหน่ึงสูงราว 4 เมตร แล้วจึงไหลไปตามลำ�ห้วย ก่อนจะไปลงอ่างเก็บนํ้า
ปากทางนั่นเอง นาํ้ ตกแหง่ น้รี ูปลักษณแ์ ปลกและหน้าน้าํ ตกชั้นบนแคบ ถ้าจะเลน่ น้าํ ควรลงไปช้นั ลา่ งสุดทเี่ ป็นแอ่งน้าํ

น้ำ�ตกสอยดาว อา่ งเก็บน้ำ�หว้ ยโป่งออ่ น

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บา้ นในสอย ต.ปางหมู อ.เมือง จ.แม่ฮอ่ งสอน 285
พิกัด : 47Q 379635E 2145014N
การเข้าถึง : อยู่ในการดูแลของหนว่ ยพทิ ักษ์อุทยานแหง่ ชาตทิ ี่ ถผ.3 (ในสอย) โดยออกจากตวั เมอื งแมฮ่ ่องสอน มาตามทางหลวงหมายเลข
1095 ไปทางปาย ราว 15 กโิ ลเมตร มีทางเลยี้ วซา้ ยเป็นถนนเสน้ เล็ก (ทางหลวงหมายเลข 7017) เข้าไปราว 7 กิโลเมตร จากปากทาง จะมี
ทางแยกซ้ายมอื เข้าไปบ้านในสอย (ทางหลวงหมายเลข 7019 ทางเดยี วกันกบั ทีจ่ ะไปดกู ะเหรีย่ งคอยาวบ้านในสอยน่นั เอง) เข้าไปตามทาง
เร่อื ย ๆ จนถงึ บา้ นในสอย จะเห็นป้ายเล็ก ๆ เขียนบอกทางแยกทางซา้ ยว่าไปดูกะเหร่ยี งคอยาว แตน่ ํ้าตกใหไ้ ปตามทางหลกั จนถึงวัดในสอย
ทม่ี สี ถาปตั ยกรรมแบบไทยใหญ่สวยงามนัน้ ทางบงั คับเล้ียวขวา ไปราว 30 เมตร จะบงั คบั เล้ยี วซา้ ยอกี ที แล้วไปตามทางเรื่อย ๆ จนออกนอก
หมู่บ้านไปราว 5 กิโลเมตร ทางจะขึน้ เขา เพยี งเร่ิมตน้ ข้นึ เขาไปราว 150 เมตร จะมีทางเล็ก ๆ ขวามือ ตรงช่วงกลางเนินพอดี เล้ียวขวาไป
จอดในลานเลก็ ๆ ริมถนนแล้วเดนิ เท้าไปตามทางราว 250 เมตร จะผ่านศาลาของโครงการเพอ่ื ความมัน่ คงบ้านในสอย มีทางเดนิ ลงเนินจาก
ศาลาไปไม่ถงึ 100 เมตร ก็พบน้าํ ตกสอยดาว
ลักษณะ : นํ้าตกสอยดาวเป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 10 เมตร ตกต่อเนอ่ื งกัน 2 ชน้ั นํ้าไหลซอกซอนผ่านชั้นหินปูนที่ถูกกัดกร่อนจนเป็น
ริ้วรอยต่าง ๆ มีปรมิ าณน้ําคอ่ นขา้ งมากแม้ในฤดแู ลง้

284

น้ำ�ตกผาเส่ือ

ท่ีต้ัง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ.เมือง แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390660E 2155530N
การเข้าถึง : ย้อนออกมาถนนสายเดิมมาถึงปากทางแล้ว เลี้ยวขวาตรงป้ายทางเข้าโรงไฟฟ้าพลังนํ้า ไปราว 150 เมตร ทางค่อนข้างชัน
จะขึ้นเขาโค้งหักศอก 2 - 3 ครั้ง ขี้นไปจนสุดทางโค้ง ก็จะพบลานจอดรถของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.2 (นํ้าตกผาเสื่อ) ตรงนี้จะ
มีด่านเก็บค่าบริการ มีห้องนํ้า ร้านกาแฟ และบริเวณนั่งเล่น เดินลงไปตามทาง
ราว 70 เมตร ก็ถึงนํ้าตกที่อยู่ในหุบห้วยด้านล่าง
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยแม่สะงา เป็นนํ้าตกหิน สูงราว 6 - 10 เมตร ไหล
ตกลงมาจากหนา้ ผาหนิ ในฤดนู า้ํ หลากนา้ํ จะลน้ เตม็ หนา้ ผา การเดินลงไปดา้ นลา่ ง
ในฤดูฝนจึงอันตราย แต่พอเข้าหน้าหนาวแล้ว สามารถลงไปจนถึงลานหิน
หน้านํ้าตกได้อย่างสบาย ในฤดูหนาวและฤดูร้อน สามารถลงเล่นนํ้าได้
บริเวณนํ้าตกเป็นหินเกรย์แวกสีเทาดำ� อายุช่วงคาร์บอนิเฟอร์รัส
(ประมาณ 360 - 280 ล้านปี) เกิดในสภาพแวดล้อมการสะสมตัวของตะกอน
บริเวณภาคพื้นสมุทร บ่งบอกว่า บริเวณนี้เคยเป็นทะเลมาก่อน

อา่ งเกบ็ น้�ำ แม่สะงากลาง

นำ�้ ตกแม่สะงากลาง 287

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ. เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390845E 2156669N
การเข้าถึง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.1 (ถํ้าปลา) โดยย้อนออกมาตรงปากทางเข้านํ้าตกห้วยโป่งอ่อน
แล้วเลี้ยวซ้ายใช้ทางหลวงหมายเลข 7017 มุ่งหน้าเข้าไปบ้านรักไทย ไปประมาณ 2 กิโลเมตร จะพบทางแยกบ้านหมอกจำ�แป๋ (เลี้ยวขวา
สามารถไปออกถํ้าปลาได้) เลี้ยวซ้ายไปตามทางไปบ้านรักไทย จะผ่านบ้านยอด บ้านห้วยขาน แล้วถึงบ้านทบศอก สังเกตทางขวามือ จะ
มีป้ายเข้าโรงไฟฟ้าแม่สะงา เลี้ยวขวาเข้าไปตรงป้าย แล้วไปตามทางวิ่งไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร ทางจะบังคับให้เลี้ยวไปทางสันเขื่อน
ด้านซ้าย แล้วจึงแล่นตามสันเขื่อนไปทางขวา แล้วจอดรถมุมสันเขื่อนทางขวา หลังจากนั้นเดินตามทางเท้าเลาะขอบอ่างเก็บนํ้าไปราว 1
กิโลเมตร ก็จะถึงนํ้าตก
ลักษณะ : นา้ํ ตกแมส่ ะงากลาง เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ สงู ประมาณ 20 กวา่ เมตร ไหลตกลงมาจากลานหนิ ทถ่ี กู กดั เซาะจนเปน็ รปู รา่ งตา่ ง ๆ มปี า่
ไผ่ ป่าดิบแล้งรอบนํ้าตก มีนํ้าตลอดทั้งปี

286

น�ำ้ ตกแม่ไม้กาย ยอดเขานม ยอดเขาค่ขู องภูลังกา

ที่ต้ัง : หมู่ 12 บ้านปางคอง ต.นาปูป่ ้อม อ.ปางมะผา้ จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : จากถ้าํ ปลา ใช้ถนน 1095 ไปทางปางมะผา้ ราว 13 กิโลเมตร ก่อนขา้ มสะพานข้ามนาํ้ ของ จะเจอทางแยกซา้ ยเขา้ ไปตำ�บล
นาปู่ป้อม เข้าไปตามทาง ผ่าน อบต.นาปู่ป้อม แล้วมุ่งหน้าไปทางบ้านป่าโหล แล้วไปหย่อมบ้านปางโยน - ปางคอง (มีโครงการหลวง
ปางคอง) ระยะทาง 16 กิโลเมตร จนเกือบถงึ บ้านปางคอง จะเป็นช่วงโคง้ ซ้ายมอื มมุ หวั โค้งทางขวาจะมีทางแยกลงจนถึงจุดจอดรถแล้วเดนิ
เท้าราว 1 กิโลเมตร ถึงนํ้าตกแม่ไม้กาย
ลักษณะ : เป็นนาํ้ ตกหินปนู ขนาดใหญ่ตกลงมาตอ่ เน่ืองกัน 4 ชน้ั ช้ันบนสดุ ที่มหี ัวนาํ้ ตกแคบ ก่อนจะขยายใหญอ่ อกด้านขา้ ง สูงราว 30
เมตร ตกลงมาตามหนา้ ผาหินปนู ตอ่ เนื่องกนั จนดเู หมอื นเปน็ ชั้นเดียว แลว้ จึงลงมายงั ชนั้ ล่าง ๆ ที่ต่อเนื่องกนั ทมี่ ีความสงู ตงั้ แต่ 2 - 10 เมตร
สงู รวม 50 เมตรในบรรยากาศรม่ ร่นื ดว้ ยพืชพันธ์ุไม้ต่าง ๆ
หมายเหตุ : ในพืน้ ทีอ่ ทุ ยานแหง่ ชาติถ้ําปลา - น้าํ ตกผาเสอ่ื ยงั มนี ้าํ ตกผาโพอ้ ีกแหง่ หนึง่

อุทยานแห่งชาติ

เชียงราย ถําสะเกิน
พื้นที่ 249.89 ตารางกโิ ลเมตร
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา ท่ีต้ังท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บ้านสะเกนิ ต.ยอด อ.สองแคว จ.นา่ น
เชียงใหม‹ การเดินทาง : ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติถ้ําสะเกินอยู่ห่างจากอำ�เภอเมือง จังหวัดน่าน
ประมาณ 120 กิโลเมตร โดยเดินทางไปตามทางหลวงหมายเลข 1080 (สายน่าน – ทุ่งช้าง)
นา‹ น ถึงอำ�เภอท่าวังผา แยกซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 1148 (สายท่าวังผา – เชียงคำ�) ถึง
บา้ นสะเกิน แล้วแยกขวาผา่ นหมู่บ้านไปอกี ประมาณ 5 กิโลเมตร ถึงที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ ถํ้าสะเกิน หรือมาจากทางอำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา ระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร ใช้
ทางหลวงหมายเลข 1148 ไปทางท่าวังผา จนถึงบ้านสะเกิน แล้วแยกซ้ายผ่านหมู่บ้านไปอีก
อตุ รดติ ถ ประมาณ 5 กโิ ลเมตร ถึงที่ท�ำ การอทุ ยานแห่งชาติ

ตาก สโุ ขทยั
พษ� ณุโลก
เพชรบรู ณ

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

288 289

นายธนศาสตร์ เวียงสารวิน โดยเร่ิมปฏิบัติงานในหน้าท่ีต้ังแต่ วันท่ี 5 จุดชมทวิ ทศั น์บ้านหว้ ยเฟอื ง (หรือหนา้ ภูลังการสี อร์ท)
สิงหาคม 2542 โดยได้สำ�รวจพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าน้ํายาวและป่า ทวิ ทศั นห์ น้าบ้านพกั ของอทุ ยานแหง่ ชาติ
นํ้าสวด (ประกาศเปน็ ปา่ สงวนแห่งชาติ เมื่อวนั ที่ 11 กุมภาพันธ์ 2531)
ในท้องที่อำ�เภอท่าวังผา อำ�เภอเชียงกลาง อำ�เภอทุ่งช้าง และอำ�เภอ
สองแคว จังหวดั น่าน ป่าสงวนแหง่ ชาติปา่ นํา้ เปอ๋ื ย ปา่ น้าํ หยว่ น และป่า
นา้ํ ลาว ท้องที่อำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา และป่าสงวนแห่งชาติป่า
แม่ยม ท้องท่ีอำ�เภอปง (เดิมขึ้นอยู่กับจังหวัดเชียงราย ปัจจุบันท้องท่ี
อำ�เภอปง ขน้ึ อย่กู บั จังหวดั พะเยา) เพอื่ จัดตัง้ เป็นอุทยานแหง่ ชาติตอ่ ไป
ตอ่ มาในเดอื นเมษายน พ.ศ.2559 ได้มีพระราชกฤษฎกี าก�ำ หนด
บริเวณท่ีดินป่าน้ํายาวและป่านํ้าสวด ป่านํ้าเปื่อย ป่านํ้าหย่วน และป่า
น้ําลาว และปา่ แมย่ ม ในท้องทต่ี �ำ บลชนแดน ตำ�บลยอด อ�ำ เภอสองแคว
จังหวัดน่าน และตำ�บลร่มเย็น ตำ�บลแม่ลาว อำ�เภอเชียงคำ� ตำ�บล
ผาช้างน้อย อ�ำ เภอปง จังหวัดพะเยา เน้อื ทีป่ ระมาณ 249.8992 ตาราง-
กิโลเมตร ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 133 ตอนที่ 33ก วันที่ 21 เมษายน 2559 เป็นอุทยานแห่งชาติ
ล�ำ ดบั ท่ี 128 ของประเทศไทย

ทงุ่ หญา้ บนภูลงั กา 291

กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เม่ือปี 2539 นายวทิ ยา หงส์เวยี งจนั ทร์ นักวชิ าการปา่ ไม้ 5 ท�ำ หนา้ ทห่ี วั หนา้ อุทยานแห่งชาตดิ อยภูคา จังหวดั นา่ น ไดท้ ำ�การสำ�รวจ
พื้นท่อี ทุ ยานแห่งชาติถา้ํ สะเกนิ และพืน้ ทโี่ ดยรอบ ซึง่ อยู่ในเขตปา่ สงวนแห่งชาติปา่ นาํ้ ยาว และปา่ นํา้ สวด อำ�เภอสองแคว จังหวัดนา่ น พบวา่
ยังมีสภาพสมบูรณ์ เป็นพืน้ ทตี่ น้ น้ําล�ำ ธารลมุ่ น้าํ ชน้ั 1 เอ มีจุดเด่นทางธรรมชาตทิ ส่ี วยงามหลายแหง่ เนื้อท่ีประมาณ 448 ตารางกิโลเมตร
เปน็ พ้นื ที่ท่ีเหมาะสมในการจัดตงั้ เป็นอทุ ยานแห่งชาติ จงึ ได้รายงานมายังกรมปา่ ไม้
กรมป่าไม้พจิ ารณาแลว้ ไดส้ ่งั การให้ นายธนศาสตร์ เวยี งสารวิน นกั วชิ าการปา่ ไม้ 5 หัวหนา้ อุทยานแหง่ ชาติเขื่อนศรนี ครินทร์ ปฏิบตั ิ
งานประจำ�อุทยานแห่งชาตินํ้าหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์และจังหวัดชัยภูมิ
ใหไ้ ปดำ�เนินการสำ�รวจข้อมลู สภาพปา่ รายละเอยี ดในพนื้ ท่ีบริเวณดังกลา่ ว
และบริเวณใกล้เคยี ง ท่มี ีความเหมาะสมเป็นอุทยานแหง่ ชาติ ตง้ั แต่วันท่ี 5
กรกฎาคม 2539 โดยใหจ้ ดั ตง้ั เป็นอุทยานแหง่ ชาติ และทำ�หน้าทห่ี วั หน้า
อุทยานแหง่ ชาตินี้ดว้ ย
ต่อมากรมป่าไม้ได้มีคำ�สั่งให้ นายประดิษฐ์ เลิศลักษณ์ศิริกุล
เจ้าพนักงานป่าไม้ 5 ประจำ�อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ จังหวัด
กาญจนบุรี ไปปฏิบัตงิ านท�ำ หนา้ ท่ีหัวหน้าอุทยานแห่งชาติถา้ํ สะเกนิ แทน

290

สปป.ลาว

บาŒ นแม‹ลาว นำ้ ตกหงสเว�ยงจนั ทร บŒานน้ำหลุ
ไปอำเภอ
เชียงคำ นำ้ ตกหวŒ ยหาด 1279
1148
น้ำตกนำ้ มิน บาŒ น นำ้ ตกบาŒ นหนองหาŒ
อำเภอสองแคว
คะแนง น้ำตกคะแนง น้ำตกผาธาร ไปอำเภอ
ภนลู ำ้ งัตกกา เชียงกลาง
ทุ่งดอกไมบ้ รเิ วณสวนหนิ ลา้ นปี ยอดภูลงั กา บŒาน ภูลังกา ทีท่ ำการ บาŒ นยอด
นำ้ มิน หน‹วยบรก� าร อุทยานแห‹งชาติ ไปอำเภอ
นำ้ ตก บาŒ นสะเกิน ถำ้ สะเกนิ ท‹าวงั ผา
หŒวยน้ำคะ
4019 ภลู งั กา จด� ชม
โครงการหลวง ทวิ ทัศน 1148
ปง˜ ค‹า หŒวยเฟอ� ง

1092
1188

ฟอสซลิ แบคครโี อพอท บรเิ วณลานจอดรถไปน�้ำ ตกผาธาร ภูลงั กาเม่อื มองทางดา้ นบา้ นน้ำ�คะ ไปอำเภอปง ไปอำเภอปง

พ้ืนที่ในอุทยานแห่งชาติถ้ําสะเกินเป็นทิวเขาสูงสลับซับซ้อนวางตัวในแนวเหนือใต้ ระดับความสูงของพ้ืนท่ีประมาณ 300 - 1,752
เมตร จากระดบั ทะเล มยี อดเขาท่ีสูงทส่ี ดุ คือ ยอดดอยจี๋ มคี วามสงู จากระดับทะเล 1,752 เมตร เป็นพื้นที่ต้นก�ำ เนิดของลุ่มนา้ํ ถึงสามลมุ่ นํ้า
ด้วยกัน คอื ลมุ่ นาํ้ ยมตอนบน ลุ่มนาํ้ ยาวตอนบน และล่มุ นาํ้ ลาว ซึง่ เปน็ ต้นกำ�เนดิ ของลำ�น้าํ สายหลักของประเทศ คือ ลำ�นา้ํ ยม และ ล�ำ นํ้า
น่าน อันเปน็ แม่นา้ํ สำ�คัญของประเทศอีกดว้ ย

292 293

น�้ำ ตกห้วยหาด

ที่ตั้ง : หมู่ 2 บา้ นยอด ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
พิกัด : 47Q 0663512E 2145193N
การเขา้ ถงึ : จากบา้ นสะเกนิ ทต่ี ง้ั ของทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 (สองแคว - เชยี งคำ�) เล้ยี ว
ซา้ ยไปทางสองแคว ราว 7 กโิ ลเมตร ถึงบา้ นยอด จะมที างแยก
ซา้ ยเข้าวัดบ้านยอด เลยี้ วเขา้ ไปตามทาง จะเข้าคลองเล็ก ๆ ใน
หม่บู ้าน แลว้ ออกไปทา้ ยบา้ นจนสุดทาง (1 กิโลเมตร จากแยก
ทางหลวงหมายเลข 1148) จอดรถแล้วเดินเท้าตามทางเดินใน
ปา่ (มที ่อนา้ํ น�ำ ทาง) ทางจะเลยี บลำ�หว้ ยไป ราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ
นา้ํ ตก
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยหาดทมี่ ีตน้ กำ�เนดิ จากดอยจี๋ ตกลง
มาจากหน้าผาหินซ่ึงถูกขนาบด้วยภูเขาสองข้าง นํ้าตกสูงราว
30 เมตร ตกลงในแนวค่อนขา้ งด่งิ ลงมายังแอ่งนํา้ เบอื้ งลา่ ง แล้ว
จึงไหลออกไปด้านนอก ชาวบ้านยอดใช้นํ้าจากนํ้าตกนี้ในการ
เกษตรและบริโภคในครวั เรือน มนี า้ํ ตลอดท้ังปี

294 295

นำ้�ตกผาธาร เชิงนํ้าตกผาธาร มีการค้นพบปรากฏซากดึกดำ�บรรพ์ เป็นหอย
ในหนิ ทรายสเี ทา ทม่ี อี ายใุ นยคุ เพอรเ์ มยี นตอนตน้ ราว 299 - 270
ที่ตั้ง : หมู่ 1 บา้ นสะเกนิ ต.ยอด อ.สองแคว จ.นา่ น ลา้ นปี บ่งบอกถงึ สถานภาพทเ่ี คยเป็นทอ้ งทะเลมาก่อน
พิกัด : 47Q 0660812E 2144682N
การเขา้ ถงึ : ใช้ถนนจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เข้าไปจนสุดทาง 297
ระยะทาง 1 กิโลเมตร แล้วจึงเดินเท้าไปตามทางเดินในป่าราว 1
กโิ ลเมตร มีทางตดั ลงล�ำ หว้ ยนํา้ ตก
ลกั ษณะ : มตี น้ ก�ำ เนดิ จากดอยจ๋ี เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ทรายในล�ำ หว้ ย
น้ํางิม เป็นลักษณะของชั้นหินถล่ม หน้านํ้าตกและในลำ�ห้วยจึงเต็ม
ไปดว้ ยกองหนิ ขนาดใหญ่ ทถ่ี ลม่ กองกนั เตม็ ล�ำ ธาร ท�ำ ใหช้ น้ั นา้ํ ตกไมเ่ ดน่ ชดั
แตก่ ระน้นั บางชั้นที่เห็นชดั เจนเป็นหนา้ ผาหนิ สงู ราว 5 - 8 เมตร ไหลลง
ตามกองหินต่าง ๆ ในฤดูฝนท่ีปริมาณน้ํามากจะเห็นน้ําไหลเป็นแก่ง
ตามกองหินชัดเจน แตห่ นา้ แลง้ ท่ีน้าํ นอ้ ย น้ําจะมดุ หายใตก้ องหนิ

296

หว้ ยน�ำ้ งิม ปลายนำ้�แห่งหงสเ์ วียงจนั ทร์

น�้ำ ตกหงส์เวยี งจนั ทร์

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บา้ นสะเกิน ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
พิกัด : 47Q 661159E 2145690N
การเข้าถึง : เริ่มเดนิ เทา้ จากหลงั บ้านพกั รับรองดา้ นบน ตามทางขนึ้ เขาไปเร่อื ย ๆ ช่วง
ปลายเส้นทางจะมีล�ำ หว้ ยแยกทางซา้ ย ข้ามหว้ ยไปแลว้ เดนิ อีก 150 เมตร ถึงน้ําตก รวม
ระยะทางเดินเท้า 5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกที่อยู่ลึกในป่า กว่าจะไปถึงก็ไกล แต่ไปถึงก็คุ้ม เพราะเป็นน้ําตก
ขนาดใหญ่ ต้นกำ�เนิดจากทิวเขาดอยจี๋ เป็นนํ้าตกหน้าผาหิน มีท้ังหมด 6 ช้ัน ช้ันสูงสุด
เป็นหน้าผาหนิ ขนาดใหญ่ ชันเกือบ 90 องศา นํ้าตกลงมาจากหนา้ ผาช้นั บนสูงประมาณ
40 เมตร แลว้ ตกลงมาดา้ นลา่ ง จะเปน็ ชั้นเล็ก ๆ อีกสองชน้ั สูงราว 2 - 3 เมตร ท้งิ ระยะ
หา่ งกันราว 10 เมตร
ชอ่ื นํา้ ตกเป็นนามสกลุ ของนายวิทยา หงสเ์ วียงจนั ทร์ คร้งั มาท�ำ การสำ�รวจและเป็น
หัวหนา้ อทุ ยานแหง่ ชาติถาํ้ สะเกนิ จึงต้งั ชื่อน้าํ ตกให้เป็นเกียรติ

298 299

น้ำ�ตกภลู งั กา

ท่ีตั้ง : หมู่ 6 บา้ นนํ้าต้ม ต.ผาช้างนอ้ ย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : -
การเขา้ ถงึ : จากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตถิ า้ํ สะเกนิ ออกมาทบ่ี า้ นสะเกนิ แลว้ เลย้ี วขวา ใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 จะผา่ นบา้ นหว้ ยเฟอื ง
(ย่านดูทะเลหมอกภูลังการีสอร์ท) ไปตามทางเร่ือย ๆ จนถึงตำ�บลผาช้างน้อย ซ่ึงท่ีทำ�การ อบต.ผาช้างน้อย อยู่ใกล้ทางแยกขวามือไป
ภลู งั กา เขา้ ไปตามทางขน้ึ เขา จนสดุ เนนิ จึงจะลงหุบที่ราบบ้านน้าํ ต้ม ซ่งึ มโี ครงการหลวงนาํ้ คะ จะเหน็ ภลู ังกาเดน่ ตระหงา่ น ไปตามทางผ่าน
โครงการหลวงน้ําคะ แล้วทางจะขึ้นเขาอีกที จะมีช่วงโค้งหักศอกหลายครั้ง จนไปถึงจุดบริการแหล่งท่องเท่ียวภูลังกา ท่ีเคยเป็นท่ีทำ�การ
ของวนอุทยานภูลังกามาก่อน (ปัจจุบันถูกผนวกรวม
พน้ื ที่มาเป็นอุทยานแหง่ ชาติถํา้ สะเกิน) รวมระยะทาง
จากแยกผาช้างน้อย 7 กิโลเมตร จากจุดน้ีเป็นจุดท่ี
นักท่องเท่ียวท่ีจะขึ้นภูลังกา จะต้องมาเปล่ียนรถ ใช้
บริการรถในท้องถิ่น เป็นรถ 4 WD รถยนต์จะแล่น
เข้าไปตามทางดิน ที่ขึ้นดอยไปเรื่อย ๆ เข้าไปราว
2 .5 กิโลเมตร ก่อนถึงกลุ่มบ้านพักในป่า ซึ่งจะมี
ป้ายทางเดินลงนํ้าตกทางขวามือ เดินเท้าเดินลงไป
ตามทางลงหุบราว 300 เมตร ถึงลำ�ห้วยด้านล่าง แลว้
เดนิ ทวนนํ้าข้นึ ไปราว 100 เมตร ถงึ นาํ้ ตก

น้ำ�ตกห้วยน�้ำ คะ 301

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นนํ้าคะ ต.ผาชา้ งนอ้ ย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 659082E 2143828N
การเข้าถึง : เรมิ่ จากตรงภูลงั การีสอรต์ (จดุ ชมทะเลหมอกบ้านห้วยเฟอื ง) จะมีทางรถยนตเ์ ลก็ ๆ เขา้ ไปทางขวามอื ทางจะเป็นทางเข้าไร่
เล็ก ๆ แคบ ๆ และข้นึ เขาชัน มีหญ้าคลุมทางในชว่ งหน้าฝน เขา้ ไปจนสดุ ทางราว 3 กโิ ลเมตร แลว้ เดินเทา้ ลงในหบุ ห้วย ผ่านปา่ กล้วย ป่า
ต้นคล้า ราว 200 เมตร ถงึ นาํ้ ตก
ลักษณะ : เปน็ สายนาํ้ ท่เี กิดจากล�ำ หว้ ยทม่ี าจากภเู ขาสองภู คือ ภูลงั กา และภเู ทวดา ซง่ึ เป็นยอดดอยสงู ในพนื้ ที่ (สูง 1,720 เมตร จาก
ระดับทะเลปานกลาง) เป็นยอดดอยที่สูงที่สุดในทิวเขาผีปันนํ้า ซ่ึงหุบเขาระหว่างกลางตลอดแนวสันเขาท้ัง 2 รวมกันนี้ เป็นต้นกำ�เนิด
แม่น้าํ ยมอกี ที นํ้าตกห้วยนาํ้ คะ เปน็ นํ้าตกทต่ี กลงจากชั้นหินต่างระดบั ลดหลั่นกันลงมา มีสองชน้ั ห่างกนั ราว 30 เมตร แต่ละชัน้ สูงราว 5
เมตร หน้าน้ําตกไมก่ วา้ งนัก มีแอง่ น้ําให้เลน่ บรรยากาศรม่ รื่น

300

ภลู งั กาโดดเด่นในวนั ฟ้าใส น้�ำ ตกหนองห้าหรือนำ�้ ตกเบญจธารา

ลักษณะ : เป็นนาํ้ ตกทเี่ กดิ จากล�ำ ห้วยสายเลก็ ๆ ท่มี ตี ้นธารมาจากแอง่ ระหว่างภูลังกา และยอดดอยภูนม ไหลลงมาในหบุ ป่า ผ่านหน้าผา ท่ีตั้ง : หมทู่ ี่ 16 บา้ นต้นผ้งึ ต.รม่ เยน็ อ.เชยี งค�ำ จ.พะเยา
หนิ ท่ีไมก่ วา้ งมากนัก สูงประมาณ 20 เมตร ลงมายงั ล�ำ ธารทซี่ อ่ นตวั ในปา่ ทบึ ดา้ นล่าง ในฤดูฝนจะได้ยินเสียงน้ําตกไปถึงเขตบรกิ ารทอ่ งเทย่ี ว พิกัด : 47Q 659850E 2153490N
ภูลังกาเลยทีเดยี ว แต่หน้าแลง้ ไม่มนี ้าํ ทากเยอะ การเขา้ ถึง : จากทที่ �ำ การอุทยานแหง่ ชาติ ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 ทบ่ี า้ นสะเกนิ แลว้ เลย้ี วขวา มงุ่ หน้าไปทางอำ�เภอเชยี งคำ�
เลยภลู งั การีสอร์ท เลย อบต.ผาชา้ งน้อย (ทางเข้าภูลังกา) ไปจนเจอสามแยกซา้ ยมอื (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอำ�เภอปง) เลยไปอกี
302 ไมไ่ กล จะเจออีกสามแยกหนงึ่ ซ่งึ ทางหลวงหมายเลข 1148 น้ี จะเขา้ อำ�เภอเชยี งค�ำ แต่ให้เล้ยี วขวาจะเปน็ ทางหลวงหมายเลข 4029 เขา้ ไป
จนถึงบา้ นต้นผง้ึ แลว้ ให้ใช้ทางไปโครงการบ้านเลก็ ในปา่ ใหญ่ ราว 5 กโิ ลเมตร มแี ยกซ้ายมือไปอกี 500 เมตร แล้วจงึ เดนิ เทา้ เขา้ ไปตามทาง
เดินเท้า ราว 300 เมตร ถึงนาํ้ ตก รวมระยะจากบา้ นต้นผ้งึ 5.8 กิโลเมตร
ลักษณะ : เดิมนั้นเคยมีหมู่บ้านหนองห้า เป็นหมู่บ้านเย้าอยู่ภายในป่าใกล้น้ําตก ต่อมามีการอพยพหมู่บ้านออกไป แล้วมีคนตั้งช่ือเป็น
นํ้าตกเบญจธารา โดยไม่ทราบช่อื ผู้ต้ัง แตช่ าวบ้านยังเรียกนํา้ ตกบา้ นหนองหา้ เชน่ เดมิ น้าํ ตกน้ีเป็นนา้ํ ตกทีเ่ กิดจากห้วยนา้ํ หยวนท่ีมีต้นก�ำ เนิด
จากขนุ นํ้าหยวนในป่าของอุทยานแหง่ ชาติ เป็นนํ้าตกขนาดใหญ่ที่เป็นสองชั้น ตกลงมาจนเกอื บด่ิง หน้านา้ํ ตกสงู เกือบถงึ 80 เมตร หนา้ ผา
นํา้ ตกกว้างราว 20 เมตร สูง 2 ชนั้ มีแอง่ นาํ้ ด้านล่าง มีน้ําตลอดปี

303

น�ำ้ ตกคะแนง ภาพ : Wittayakorn Khamlar
(DTT Tour)

ภาพ : Wittayakorn Khamlar (DTT Tour) ท่ีต้ัง : หมทู่ ี่ 10 บา้ นคะแนง ต.แมล่ าว อ.เชียงคำ� จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 655682E 2147719N
การเขา้ ถึง : จากที่ทำ�การอุทยานแหง่ ชาติ ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 ทีบ่ ้านสะเกนิ แลว้ เล้ยี วขวา มุง่ หน้าไปทางอ�ำ เภอเชียงคำ�
เลยภลู งั การสี อรท์ เลย อบต.ผาช้างนอ้ ย (ทางเขา้ ภลู ังกา) ไปจนเจอสามแยกซา้ ยมอื (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอำ�เภอปง) เลยไปอกี ไม่
ไกล จะขออกี สามแยกหนงึ่ ซ่ึงทางหลวงหมายเลข 1148 น้ี จะเข้าอ�ำ เภอเชียงคำ� แต่ให้เลย้ี วขวาจะเป็นทางหลวงหมายเลข 4029 จะผ่าน
บ้านแฮะ ข้ามสะพานยาวน้ํามิน ถึงบ้านนํ้ามิน แล้วเลยไปอีกไม่ไกลจะถึงวัดวังถ้ํา ตรงน้ีจะเป็นสามแยก ให้ไปทางแยกขวาไปบ้านคะแนง
ทางจะข้ึนเนินเขาทีไ่ มช่ ันนัก แล้วจงึ ลงสู่ย่านพ้ืนทีเ่ กษตร เห็นยอดเขาแหลม ๆ จนถึงบ้านคะแนง ไปจนสุดทางจะมที างข้นึ ท้ายหมบู่ ้านแลว้
เป็นสามแยก ใหเ้ ลย้ี วขวา เลยไปไมถ่ ึงรอ้ ยเมตร จะมที างแยกใหเ้ ล้ยี วซ้ายอีกครง้ั ทางจะเป็นทางข้ึนเนินเขา ไปไร่ไปสวนชาวบ้าน ไปตามทาง
ราว 2 กิโลเมตร จนสุดทางจะเปน็ สวนยางพาราและมีกระทอ่ มเฝา้ สวน จากจุดนต้ี อ้ งเดินเทา้ ไปตามทางในป่า ทางจะมีขึน้ เนนิ ลงหบุ แต่
เลาะเลยี บฝ่งั ซา้ ยของล�ำ หว้ ย เดินไปราว 1.5 กโิ ลเมตร จะไดย้ ินเสยี งนาํ้ ทางหุบห้วยขวามือ ให้ตัดลงไป ทางค่อนข้างชนั ลงไปราว 70 เมตร
กถ็ ึงล�ำ ห้วย มองทางซ้ายจะเหน็ นํ้าตกชน้ั ใหญ่ ส่วนทางขวา จะเปน็ ชัน้ นา้ํ ตกเลก็ ๆ
ลักษณะ : คะแนง เปน็ ช่อื ของลำ�หว้ ยคะแนง ซ่งึ ชือ่ “คะแนง” เป็นชือ่ ของสิง่ ของท่ที ำ�จากเขาวัว สำ�หรบั ใชบ้ รรจุดินปนื เลา่ กนั วา่ มชี าวเขา
เผ่าม้งจากภูลังกา มาล่าสัตว์และหาของป่าบริเวณห้วยแห่งน้ีและได้ลืม “คะแนง” ไว้ที่ห้วยนี้ จนชาวบ้านไปพบจึงเรียกว่า “ห้วยคะแนง”
และพอพบนํ้าตกก็เรียก “นํ้าตกคะแนง” เป็นนํ้าตกขนาดกลาง ที่สูงราว 20 เมตร ตกลงจากหน้าผาหินชั้น ในลักษณะต้ังด่ิงลงมายัง
พนื้ ลา่ งท่เี ป็นแอง่ นํา้ แล้วจึงไหลลงไป เป็นนํา้ ตกชั้นเลก็ ๆ สงู 4 - 6 เมตร ต่อเน่อื งกันมาอีก 6 ชนั้ ส่วนใหญ่จะเป็นลกั ษณะชัน้ ของกองหนิ
มีลักษณะเปน็ ชั้นทชี่ ดั เจนแค่ 1 - 2 ชน้ั เท่านัน้

304 305