น้ำตกในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ sec.3

น�ำ้ ตกผาตง้ั

ท่ีต้ัง : อยูใ่ นพ้นื ทีร่ ับผิดชอบของหน่วยพทิ ักษอ์ ุทยานแห่งชาตทิ ่ี ศล.5 (แมร่ ะงอง) หมู่ 11 บา้ นสหกรณแ์ ปลง 5 ต.ปา่ ตมุ้ อ.พรา้ ว จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 529869E 2144251N
การเขา้ ถึง : ใชถ้ นนลำ�ลองเสน้ เดมิ จากนา้ํ ตกผาลาดไปอกี 500 เมตร เจอปา้ ย เดนิ ลงนา้ํ ตกผาตง้ั เดนิ เทา้ ลงไปราว 100 เมตร
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกสองชน้ั เลก็ ๆ ดา้ นบนจะเปน็ นา้ํ ตกทน่ี า้ํ ตกลงในรอ่ งหนิ สงู ราว 3 เมตร แลว้ ไหลมาในลำ�หว้ ย ราว 50 เมตร แลว้ ไหลตกลง
ไปในชน้ั หนิ ทต่ี กลาดเอยี งลงไป สงู ราว 7 เมตร ลงไปยงั ลำ�ธารดา้ นลา่ ง

545

น�ำ้ ตกวงั ชมภู

ที่ต้ัง : อยู่ในพื้นที่รับผิดชอบของหน่วยพิทักษ์
อุทยานแห่งชาติท่ี ศล.5 (แม่ระงอง) หมู่ 11 บ้าน
สหกรณแ์ ปลง 5 ต.ปา่ ตมุ้ อ.พรา้ ว จ.เชยี งใหม่
พิกดั : 530286E 2144190N
การเขา้ ถึง : ใชถ้ นนลำ�ลองเสน้ เดยี วกนั เลยนา้ํ ตก
ผาต้ังข้ึนไป ราว 500 เมตร จะมีทางเดินลงไปราว
100 เมตร ทางชว่ งทา้ ยคอ่ นขา้ งชนั ลงจนถงึ ลำ�หว้ ย
ลกั ษณะ : จะพบชน้ั นา้ํ ตกทต่ี กลงจากหนา้ ผาหนิ สงู
ประมาณ 5 เมตร ตกลงไปยงั ลำ�ธารดา้ นลา่ ง จะเหน็
วา่ นา้ํ ตกทง้ั สามแหง่ จะเปน็ ลำ�หว้ ยสายเดยี วกนั
ถนนลำ�ลองเสน้ น้สี ามารถขน้ึ ไปดอยม่อนล้าน
จดุ กางเตน็ ทข์ องอทุ ยานแหง่ ชาตศิ รลี านนาได ้

546

อุทยานแห่งชาติ

ศรีสัชนาลัย
พื้นท่ี 213.20 ตารางกิโลเมตร

เชยี งราย

แม‹ฮ‹องสอน พะเยา น‹าน ที่ต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 6 บ้านป่าคา ต.บา้ นแก่ง อ.ศรีสัชนาลยั จ.สโุ ขทยั
เชยี งใหม‹ การเดินทาง : จากตัวเมอื งสโุ ขทัย มีทางเขา้ อทุ ยานแห่งชาติ ได้ 2 เสน้ ทาง คือ...
ลำพน� ลำปาง n เร่ิมจากอำ�เภอเมืองสุโขทัย ใช้ทางหลวงหมายเลข 12 เล่ียงเมือง ออกไปราว 15
แพร‹ กิโลเมตร แล้วเลยี้ วขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 1113 มาถงึ สี่แยกสารจติ ร แล้วเล้ียวซ้ายไป
ตามทางหลวงหมายเลข 1294 เข้าสู่อทุ ยานแห่งชาติ รวมระยะทางประมาณ 100 กโิ ลเมตร
อุตรดติ ถ n หรอื เร่ิมจากตวั เมืองสโุ ขทยั ใชท้ างหลวงหมายเลข 101 ไปอำ�เภอศรสี ัชนาลัย ระยะทาง
68 กิโลเมตร แล้วเล้ียวซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 1035 ผา่ นหนา้ โรงพยาบาลศรีสัชนาลัย
สุโขทัย ถึงสี่แยกสารจิตร ระยะทางประมาณ 11 กิโลเมตร แล้วเลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข
ตาก 1294 เข้าสอู่ ุทยานแห่งชาติ รวมระยะทางท้ังหมดประมาณ 122 กโิ ลเมตร

พษ� ณโุ ลก
เพชรบูรณ

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อุทยั ธานี

547

กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
ในปี 2519 สำ�นักราชเลขาธิการ ได้มีหนังสือถึงกรมป่าไม้ ความว่า “พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงมีพระราชประสงค์
สงวนป่าบริเวณตำ�บลแม่สำ� อำ�เภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งในบริเวณนี้ประกอบด้วยป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์และสัตว์ป่านานา
ชนิด ราษฎรในแถบนี้และใกล้เคียงได้รับความสมบูรณ์จากนํ้าที่เกิดจากพื้นที่ต้นนํ้าลำ�ธารในพื้นที่ป่าแห่งนี้” กรมป่าไม้ควรสงวนไว้
เป็นวนอุทยานซึ่ง ฯพณฯ พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ นายกรัฐมนตรี ได้พิจารณาแล้ว มีบัญชาให้ดำ�เนินการตามพระราชประสงค์
กรมป่าไม้จึงได้ประชุมผู้แทนกองต่าง ๆ พิจารณาเมื่อวันที่ 30 มกราคม 2519 และมีหนังสือให้กองจัดการป่าไม้ กองอุทยานแห่ง-
ชาติ และกองอนุรักษ์สัตว์ป่า แต่งตั้งผู้แทนของกองออกไปร่วมกับป่าไม้เขตตาก และจังหวัดสุโขทัย ดำ�เนินการตรวจสอบป่าโครงการ
แม่สิน - แม่สาน (สท.1) ซึ่งเป็นพื้นที่ดังกล่าว ซึ่งคณะทำ�งานได้ร่วมกันตรวจสอบ และเห็นสมควรให้จัดป่าแห่งนี้บางส่วนเป็นอุทยาน
แห่งชาติ เฉพาะในพื้นที่ป่าส่วนที่เป็นต้นนํ้าลำ�ธาร กรมป่าไม้จึงมีคำ�สั่งให้เจ้าหน้าที่ไปทำ�การสำ�รวจเบื้องต้นสภาพโครงการป่าโครงการ
แม่สิน - แม่สาน ซึ่งได้รับรายงานว่า พื้นที่ดังกล่าวมีสภาพป่าเป็นต้นนํ้าลำ�ธาร พันธุ์ไม้มีค่าและสัตว์ป่านานาชนิด นํ้าตกหลายแห่ง
ตลอดจนทัศนียภาพที่สวยงามมากมาย มีสภาพเหมาะสมจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติได้
กรมปา่ ไม้ ไดน้ ำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแหง่ ชาติ ซงึ่ มีมตใิ นคราวประชมุ เม่อื วนั ท่ี 12 ธันวาคม 2521 เห็นชอบใหก้ ำ�หนดพ้ืนที่
ดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ และให้ใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย” โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณท่ีดินป่าแม่สิน ป่า
แมส่ าน ปา่ แมส่ ูงฝ่งั ซ้าย และป่าแม่ทา่ แพ ในท้องท่ีตำ�บลแมล่ น้ ตำ�บลแมส่ ำ� ตำ�บลบา้ นแก่ง อำ�เภอศรสี ชั นาลยั และตำ�บลกลางดง อำ�เภอ
ทุง่ เสลี่ยม จังหวดั สโุ ขทัย ใหเ้ ป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ ในปี 2524 ซ่งึ ประกาศลงในพระราชกจิ จานุเบกษา เล่ม 98 ตอนท่ี 70 ลงวนั ที่ 8 พฤษภาคม
2524 เปน็ อุทยานแหง่ ชาติลำ�ดบั ท่ี 26 ของประเทศ มีเน้อื ท่ีประมาณ 213.20 ตารางกิโลเมตร
โดยสภาพทั่วไปของอุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัยเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน บางตอนเป็นภูเขาหินที่มีหน้าผาสูงทางทิศตะวันตกของ
พ้ืนท่ี มภี เู ขาสงู เช่น ดอยแม่วังชา้ ง ดอยแมม่ อก มแี นวติดต่อกันจากเหนอื จรดใต้ ลักษณะเปน็ รปู ปีกกา ล้อมรอบพน้ื ท่ี สภาพปา่ ส่วนใหญ่
เป็นปา่ เบญจพรรณ ประมาณ 93.40% ของพ้ืนที่

ภาพการทรงงานของ มจ.วิภาวดี รงั สติ ในฐานะองค์ตัวแทน ร.9 ภายในท่ีทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ

548

ไปจงั หวดั ลำปาง

ไปอำเภอวงั ชิ�น ไปบŒานนาพ�น ไปอำเภอ
เดน‹ ชยั

1124

อำเภอเถนิ น้ำตกแมส‹ าน 1171
101
ไปอำเภอลี้ บŒานสนั หีบ
101
1 น้ำตกตาดดาว น้ำตกหŒวยทรายขาว
อำเภอศรส� ัชนาลัย
ไปจังหวัดตาก ถ้ำธาราวสนั ต นำ้ ตกตาดเดวื น
ท่ที ำการอทุ ยานแหง‹ ชาตศิ รส� ัชนาลยั 1201 101
บŒาน บŒานป†าคา 1ไป02จังหวัดอตุ รดิตถ
ก‹ุมเนง�ิ น้ำตกแม‹มอก 1294 บŒานแม‹ท‹าแพ อทุ ยาน

พระธาตุดอยแกวŒ อ‹างเกบ็ นำ้ ประวตั ิศาสตร
หŒวยแมท‹ ‹าแพ ศรส� ชั นาลยั
บŒาน
บงึ บอน

1294

1330

1048 4 แยกสาร �จตร

1113

อำเภอท‹ุงเสลย่ี ม

1048

1327

นำ้ ตกตาดดาว น้ำตกหวŒ ยทรายขาว ไปอำเภอศรส� ำโรง ไปเมืองเกา‹ , ถนนหมายเลข 12 ไปจงั หวดั สโุ ขทัย

นำ้ ตกปากะญอ

ตนาำ้ดตกษี ที่ทำการ นำ้ ตกตาดเดอื น
อทุ ยานแหง‹ ชาติ ด‹านเกบ็
ค‹าบร�การ
ศรส� ชั นาลัย

หนว‹ ยพท� ักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาติที่ ศช.6 (หวŒ ยหยวก)

ถ้ำธาราวสันต

1294 บาŒ นแม‹ท‹าแพ

บาŒ นปา† คา

549 ไปอำเภอศรส� ัชนาลยั -อำเภอทุ‹งเสลี่ยม

น�ำ้ ตกตาดเดือน

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นปา่ คา ต.บา้ นแกง่ อ.ศรสี ชั นาลยั จ.สโุ ขทยั
พิกัด : 47Q 551974E 1941404N
การเข้าถึง : เป็นนํ้าตกที่อยู่ใกล้ทางมากที่สุด คือ เมื่อถึงด่านเก็บค่า
บรกิ ารแลว้ เขา้ ไปราว 150 เมตร จากดา่ น กจ็ ะพบกบั ลานจอดรถทางขวามอื
นำ�รถเข้าไปจอด แล้วเดินลงไปตามทางเดินราว 200 เมตร จะถึงนํ้าตก
ตาดเดือน
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกเกดิ จากหว้ ยแมท่ า่ แพ ตกลงจากหนา้ ผาหนิ ตา่ งระดบั สงู
ประมาณ 5 เมตร แลว้ ไหลลงลงแอง่ กวา้ ง กอ่ นจะไหลลงชน้ั แกง่ หนิ ขนาดใหญ่
ทเ่ี อยี งลาดลงไปยาวราว 10 เมตร ลงไปยงั แอง่ เบอ้ื งลา่ งอกี ครง้ั ทน่ี ส่ี ามารถมา
เลน่ นา้ํ ได้ เพราะหา่ งจากทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตเิ พยี ง 500 เมตร เทา่ นน้ั

550

บริเวณนเี้ ปน็ หนิ ทรายสลับหินดนิ ดาน มสี ีเทาถึงเทาดำ� เนื้อแนน่ ขนาดชน้ั หนาถงึ ชัน้ บาง มกี ารแปรสภาพเล็กน้อย แตย่ งั คงลกั ษณะ
โครงสร้างร้วิ ขนานและรอยแตกในเน้อื หิน อายคุ ารบ์ อนเิ ฟอร์รัส (ประมาณ 360 - 299 ล้านปี) บางสว่ นมหี นิ ภูเขาไฟ ชนิดหินแกรนิต อายุ
เพอรเ์ มยี น - ไทรแอสสิก แทรกตัดเขา้ มาในช้ันหินเดิม

551

น�้ำ ตกตาดฤาษี

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นป่าคา ต.บ้านแก่ง อ.ศรสี ชั นาลยั จ.สุโขทัย
พิกัด : 47Q 550273E 1941895N
การเข้าถึง : จากทท่ี ำ�การอุทยานแห่งชาติ ใชเ้ สน้ ทางเดนิ ศึกษาธรรมชาตไิ ปนํ้าตกตาดดาว โดยจะเป็นเส้นทางเดินเท้าไปในปา่ บางชว่ ง
ขา้ มลำ�ธารนํ้า พอถึงถงึ ช่วงทต่ี อ้ งเดนิ ขึ้นเนินสูงครง้ั แรก หา่ งจากทท่ี ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ ประมาณ 1 กิโลเมตร ขน้ึ จนถงึ ยอดเนนิ จะเป็น
ป่าไผ่ ดา้ นซา้ ยมอื จะเปน็ หบุ เขาจะไดย้ นิ เสยี งนา้ํ ตรงนจ้ี ะมปี า้ ยตดิ ตน้ ไมว้ า่ ไปนา้ํ ตกตาดดาว จะตอ้ งตดั ทางลงไปในหว้ ยดา้ นซา้ ยมอื ตรงปา้ ยน้ี
ทางค่อนข้างชัน ลงไปราว 50 เมตร ถึงลำ�ธารนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินเล็ก ๆ ท่ีเกิดจากห้วยแม่ท่าแพ ไหลซอกซอนลงมาตามร่องเขา ตัวนํ้าตกจะมีสองช้ัน ท้ิงระยะห่างกันราว 20
เมตร ชั้นบนเป็นแกง่ นํ้าสงู ราว 2 เมตร ตกลงมาชน้ั เดียว แล้วไหลคดโคง้ วกลงไปในร่องหนิ ที่ไหลลาด ค่อนขา้ งชันสงู ราว 4 เมตร ตกลงใน
ร่องหินแคบ ๆ เป็นนํ้าตกชั้นที่สอง ก่อนจะไหลผา่ นท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาตแิ ละไปลงนํ้าตกตาดเดอื น นํ้าทีใ่ ช้ในทีท่ ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ
ศรีสัชนาลยั กใ็ ชน้ ํ้าจากลำ�หว้ ยแหง่ นีน้ ่ีเอง

552

น้ำ�ตกหว้ ยทรายขาว

ที่ตั้ง : หมู่ 6 บ้านป่าคา ต.บ้านแก่ง อ.ศรีสัชนาลัย
จ.สุโขทยั
พิกัด : 47Q 549530E 1942809N
การเข้าถึง : เดินต่อจากทางลงน้ําตกตาดฤาษี ไปตาม
ทางราว 1 กิโลเมตร ทางจะตัดลงไปเจอลำ�ห้วยกว้าง
มีกองหินมากมายอยู่กลางห้วย ตรงนี้ทางซ้ายมือจะไป
นํ้าตกตาดดาว ขวามือจะเป็นทางแยก เดินเลาะไปตาม
ลำ�ห้วยราว 1.2 กโิ ลเมตร ถงึ น้าํ ตกทรายขาว
ลักษณะ : เกิดจากลำ�หว้ ยทรายขาว ทเ่ี ปน็ ลำ�ห้วยผาหนิ
นา้ํ ตกมชี ัน้ เล็กช้นั นอ้ ย 7 ช้นั สูงต้งั แต่ 2 - 30 เมตร ไหล
ท้ิงระยะห่างกัน ตั้งแต่ 5 - 20 เมตร ชั้นสูงท่ีสุดเป็นชั้น
7 ท่ีเป็นหน้าผาหินสูงราว 30 เมตร ตกลงมาแบบต้ังฉาก
ลงมายังชั้นลา่ ง ๆ ตอ่ ไป
บรเิ วณนา้ํ ตกทรายขาว เปน็ หนิ ดนิ ดาน ชน้ั หนาถงึ บาง
สเี ทาถงึ สีเทาดำ� เนือ้ แน่น มกี ารแปรสภาพเลก็ นอ้ ย แต่ยงั
คงโครงสร้างของหิน คือ ร้ิวขนานและรอยแตกในเนื้อหิน
อายคุ ารบ์ อนิเฟอร์รัส (ประมาณ 360 - 299 ลา้ นป)ี

553

554

น้ำ�ตกตาดดาว

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บ้านปา่ คา ต.บ้านแกง่ อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย
พิกัด : 47Q 548856E 1942132N
การเข้าถึง : จากกลางลำ�ห้วยที่แยกไปนํ้าตกห้วยทรายขาวน้ัน นํ้าตกตาดดาว จะต้อง
ข้ามลำ�ห้วยมาอีกฝ่ัง แล้วจะมีทางเดินไปตามทาง ขึ้นเนินชัน แล้วลัดเลาะไป ราว 1.2
กโิ ลเมตร จะพบลานไมก้ วา้ ง ทตี่ ่อออกไปแลว้ เหน็ นาํ้ ตกตาดดาวเบอ้ื งหนา้ เดนิ ลงตามทาง
ขวามอื จะลงไปด้านลา่ งนํา้ ตกได้ ห่างจากทีท่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ ราว 4 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ที่ตั้งเปน็ แนวฉาก มีความสูงราว 40 เมตร สายน้ําทต่ี กลง
มาแยกเป็นสองสาย ลงมายงั เบ้ืองลา่ งที่เปน็ กล่มุ กองหิน แลว้ ไหลรวมออกไป ด้านหนา้ เป็น
ชอ่ งเขาแคบ ๆ ไม่กว้างนกั สายนํ้าท่ีตกลงมาจึงเป็นไอนาํ้ ฟุ้งอยูใ่ นรอ่ งเขาแคบ ๆ นัน้
บรเิ วณนา้ํ ตกเปน็ หนิ ทรายสลบั หนิ ดนิ ดานเปน็ ชน้ั หนาถงึ ชน้ั บาง มีการแปรสภาพเล็ก
น้อย มีสีเทาถึงเทาดำ�เน้ือแน่น ยังคงโครงสร้างของหินตะกอนคือริ้วขนานและรอยแตก
ในเนอ้ื หนิ อายุคารบ์ อร์นิเฟอรร์ สั อายุ 360 - 299 ลา้ นปี

555

นำ้�ตกปากะญอ

ที่ต้ัง : หมทู่ ี่ 5 บ้านห้วยหยวก ต.บา้ นแก่ง อ.ศรสี ัชนาลัย จ.สโุ ขทัย
พิกัด : 551925E 1945519N
การเขา้ ถงึ : จากทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ ยอ้ นออกมาตามถนนทางเขา้ ราว 3 กโิ ลเมตร จะถงึ
บา้ นปา่ คา ซง่ึ เปน็ หมบู่ า้ นกอ่ นเขา้ เขตอทุ ยานแหง่ ชาติ จะมีทางแยกซ้ายมือ เข้าไปตามทางราว
6 กิโลเมตร จะผ่านหน่วยพทิ กั ษ์อทุ ยานแห่งชาติที่ ศช.9 (หว้ ยหยวก) ยังคงเลยตรงเขา้ ไปตาม
ทาง จนไปพบสามแยกไปหนว่ ยศกึ ษาการพัฒนาการอนรุ ักษ์ตน้ นา้ํ หว้ ยท่าแพ และมีป้ายบอก
ทางเข้าน้ําตกปากะญอ เข้าไปจนสดุ ทางจะเปน็ ทางเข้านาชาวบา้ น จอดรถไว้ทกี่ ระทอ่ มนาโคน
ตน้ มะม่วง (ระยะทางจากหนว่ ยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาติ ราว 3 กโิ ลเมตร) แล้วเดนิ เท้าลัดเลาะ
ชายนา แล้วจะมที างตัดเขา้ ป่า จะเปน็ ปา่ ไผ่และไร่เกา่ ชาวบา้ นที่ยงั คงมตี ้นขนุน ต้นกลว้ ย แล้ว
ทางจะขา้ มลำ�ธารแล้วเดนิ เลาะลำ�ธารไป ทางจะตดั ลงทางซา้ ยถึงน้าํ ตก รวมระยะทางเดนิ เทา้
ราว 1 กิโลเมตร
ลักษณะ : เปน็ ลำ�ธารนาํ้ ตกเล็ก ๆ ตกจากหน้าผาหนิ สงู ราว 7 เมตร แบบเอยี ง 80 องศา ระยะ
ทางทนี่ ํา้ ตกลาดไหลมาตามผาหินราว 10 เมตร ตกมายงั แอ่งเบื้องล่าง บรรยากาศรม่ รนื่ มาก

556

นำ�้ ตกแมส่ านหรอื น�ำ้ ตกหว้ ยผาช่อ

ที่ตั้ง : หมู่ 6 บา้ นแมส่ าน ต.แมส่ ำ� อ.ศรสี ชั นาลัย จ.สุโขทัย
พิกัด : 47Q 549436E 1951182N
การเข้าถึง : ไปเริ่มต้นที่ตัวอำ�เภอศรีสัชนาลัย ผ่านสถานีตำ�รวจ แล้วข้ามสะพานข้ามแม่นํ้ายม เจอสามแยก เลี้ยวขวา แล้วไปตาม
ทางหลวงหมายเลข 1201 แล่นเลียบไปกับแม่นํ้ายมเรื่อย ๆ ก็จะผ่านหมู่บ้านต่าง ๆ ไปเรื่อย ๆ (เจอทางแยกขวาไปวังชิ้น - อุตรดิตถ์ ไม่
ต้องเลี้ยว) ไปเรื่อย ๆ ทางเปลี่ยนมาเป็นแล่นขนานไปกับคลองแม่สาน บางช่วงขึ้นเขา มีป่าสองข้างทาง จนขึ้นเนินบ้านสันหีบ ไปอีกจน
พบสามแยก ให้ตรงไปอีกนับจากสามแยกนี้อีก 20 กิโลเมตร ถึงบ้านแม่สาน รวม 52 กิโลเมตร จากอำ�เภอศรีสัชนาลัย จากบ้านแม่สานจะ
มีทางเข้าป่าเริ่มเดินขึ้นเขาไปนํ้าตก ทางเดินค่อนข้างยากขึ้นไปตามลำ�ธารที่เป็นชั้นนํ้าตกต่าง ๆ (ควรมีคนนำ�ทาง ติดต่อได้ที่หมู่บ้าน) เดิน
เท้าราว 2 กิโลเมตร ถึงนํ้าตกชั้นแรก
ลักษณะ : เปน็ น้าํ ตกทเี่ กิดจากลำ�ห้วยแมส่ าน ไหลตกลงผา่ นชั้นหน้าผาหินปูน เปน็ ชัน้ เลก็ ชนั้ น้อยตลอดเส้นทางหลายชัน้ นับชน้ั ใหญ่ ๆ ได้
6 - 7 ชั้น แต่เปิดใหท้ อ่ งเท่ียวเพียง 5 ชั้นเท่าน้ัน น้าํ ตกสูงตง้ั แต่ 4 - 10 เมตร ในฤดแู ลง้ น้าํ จะน้อย
บริเวณนํ้าตกแม่สาน เป็นหินทรายสลับหินดินดาน ช้ันหนาถึงบาง สีเทาถึงสีเทาดำ� เน้ือแน่นมีการแปรสภาพเล็กน้อย แต่ยังคง
โครงสรา้ งของหินตะกอน คือร้วิ ขนานและรอยแตกในเนอื้ หนิ อายคุ าร์บอนิเฟอรร์ ัส (ประมาณ 360 - 299 ลา้ นป)ี

557

นำ้�ตกแม่มอก

ที่ต้ัง : หมู่ 9 บ้านแม่มอกหัวนํ้า ต.แม่มอก อ.เถิน จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 541905E 1953080N
การเขา้ ถึง : อยู่ในการดูแลของหนว่ ยพิทักษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติท่ี ศช.4 (แมม่ อก) ถา้ มาจากตาก เม่อื ถึง อ.เถิน เลยปัม้ ปตท.เถิน (ซ้ายมือ)
มีสี่แยก ให้เลี้ยวขวา โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 1048 (เถิน - สุโขทัย)ไปตามทางเรื่อย ๆ ราว 18 กิโลเมตร ถึงบ้านกุ่มเนิ้งใต้ ซ้ายมือ
มีปากทางเล็ก ๆ (มีป้ายบอกหมู่บ้านต่าง ๆ ปากทาง เช่น บ้านแม่มอกกลาง แม่มอกใต้ เป็นต้น ถ้าเลยแยกนี้ไปราว 100 เมตร ทางขวา
มือจะเป็นพระธาตุดอยแก้ว) ให้เข้าซอยบ้านกุ่มเนิ้งใต้ เข้าไปตามทางเรื่อย ๆ เข้าไปในหมู่บ้านต่าง ๆ ผ่านทุ่งนาในหุบเขาบางช่วง ราว 9
กิโลเมตร ถึงบ้านแม่มอกหัวนํ้า เข้าไปจนสุดทางหลัก ต่อจากนั้น จะเป็นทางเล็ก ๆ ขึ้นเนินแล้วเลียบทุ่งนาไปราว 2 กิโลเมตร จะมีป้าย
เข้าไปหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ 100 เมตร ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ จากนั้นจะเป็นทางขึ้นเนินชันไป 1.5 กิโลเมตร สุดถนน
แล้วเดินอีกราว 500 เมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกที่เกิดจากลำ�ห้วยแม่มอกที่ไหลลาดผ่านชั้นหินต่าง ๆ บ้างเป็นลานหินที่นํ้าลาดไหลต่อเนื่องกันลงมาหลายชั้น มีชั้น
ใหญ่ 3 ชั้น ชั้นสูงสุดประมาณ 15 เมตร (แนวดิ่ง) นํ้ามีทั้งปีแต่ฤดูแล้งนํ้าน้อย
บริเวณนํ้าตกแม่มอก เป็นหินทรายสลับหินดินดาน ชั้นหนาถึงบาง สีเทาถึงสีเทาดำ� เนื้อแน่นมีการแปรสภาพเล็กน้อย แต่ยังคง
โครงสร้างของหินตะกอน คือริ้วขนานและรอยแตกในเนื้อหิน อายุคาร์บอนิเฟอร์รัส (ประมาณ 360 - 299 ล้านปี)

558

เชยี งราย อุทยานแห่งชาติ

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา นา‹ น สาละวิน
เชยี งใหม‹ พน้ื ที่ 721.52 ตารางกโิ ลเมตร
ลำพ�น ลำปาง ท่ีต้ังท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : ตำ�บลแมค่ ง อำ�เภอแม่สะเรียง จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน 
แพร‹ การเดินทาง : จากส่ีแยกวัดจอมแจ้งในตัวอำ�เภอแม่สะเรียง ข้ามสะพานไป แล้วจะพบ
ทางหลวง 4005 ผา่ นหมบู่ า้ น ทงุ่ นา และทางจะข้ึนเนินเขา ราว 8 กโิ ลเมตร จากแยกวดั จอมแจง้
อุตรดิตถ ถงึ ทที่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
สุโขทัย ในปี 2531 ได้เกิดอุทกภัยร้ายแรงในภาคใต้ทำ�ให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน
ตาก ของประชาชนเปน็ จำ�นวนมากเปน็ ประวตั กิ ารณ์ สาเหตหุ นง่ึ เนอ่ื งมาจากการตดั ไมท้ ำ�ลายปา่ รฐั บาล

พษ� ณุโลก 559
เพชรบูรณ

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อุทัยธานี

จึงได้ออกพระราชกำ�หนดปิดป่าสัมปทานทำ�ไม้ท่ัวประเทศ และกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มีนโยบายให้กรมป่าไม้ทำ�การคัดเลือก
และประกาศจัดตั้งพื้นท่ีป่าธรรมชาติที่เคยให้สัมปทานทำ�ไม้แก่เอกชนที่ยังคงมีสภาพป่าสมบูรณ์ รวมทั้งมีจุดเด่นทางธรรมชาติท่ีสวยงาม
มศี ักยภาพเพยี งพอทจี่ ะพฒั นาเป็นแหล่งทอ่ งเทย่ี วได้ เพื่อประกาศจดั ตั้งเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติเพือ่ รักษาสภาพทรพั ยากรธรรมชาตใิ นพนื้ ทใ่ี ห้
คงอยู่  กรมปา่ ไม้ไดพ้ จิ ารณาแล้วเห็นว่าพ้ืนทป่ี า่ สงวนแหง่ ชาติปา่ สาละวิน และป่าสงวนแห่งชาตปิ ่าแมย่ วมฝงั่ ขวา ในท้องทีอ่ ำ�เภอแมส่ ะเรยี ง
อำ�เภอสบเมย  และอำ�เภอแมล่ านอ้ ย  จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน เปน็ พน้ื ทท่ี ม่ี คี วามเหมาะสมและนา่ จะมศี กั ยภาพเพยี งพอ จงึ ใหน้ ายอมั พร ปานมงคล
นักวิชาการป่าไม้ 4 ปฏิบัติงานประจำ�อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ - ปุย   จังหวัดเชียงใหม่ ไปดำ�เนินการสำ�รวจเบื้องต้น ตามคำ�สั่งกรมป่า
ไม้ ท่ี 504/2532 ลงวันท่ี 28 มีนาคม พ.ศ. 2532 ปรากฏว่าพืน้ ทีม่ ีความเหมาะสมที่จะประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ ตอ่ มากรมปา่ ไม้ไดม้ ี
คำ�ส่ังท่ี 1627/2532 ลงวนั ท่ี 19 ตุลาคม พ.ศ.2532 ให้นายมงคล ชยั ดำ�รงเลศิ เจ้าหนา้ ทบ่ี ริหารงานปา่ ไม้ 7 หัวหนา้ ฝ่ายป้องกันรกั ษาปา่
สำ�นักงานป่าไม้เขตแม่สะเรียง และนายเจน ทาฟอง เจ้าพนักงานป่าไม้ 5 กองอุทยานแห่งชาติ ออกไปสำ�รวจเพ่ิมเติมและมีความเห็นว่า
สมควรกำ�หนดขอบเขตป่าสงวนแหง่ ชาติป่าสาละวนิ ซ่งึ เป็นพ้นื ที่ป่าโครงการสาละวินตอนล่าง (มร.11) เดมิ อยู่นอกเขตรักษาพันธุส์ ตั วป์ า่ ให้
เป็นอุทยานแห่งชาติ ตามมาตรา 6 แหง่ พระราชบญั ญตั อิ ทุ ยานแหง่ ชาติ พ.ศ.2504  ระยะแรกตง้ั แตป่ ี 2532 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ (เตรยี มการ)
ตอ่ มาทปี่ ระชุมคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2536 ลงวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2536 ได้พิจารณามีมติเห็นชอบให้ประกาศ
จัดตง้ั เปน็ อุทยานแห่งชาตสิ าละวนิ จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอน โดยทิศเหนอื ติดกบั เขตแดนไทย – เมยี นมาร์ ทิศใต้ตดิ กับรัฐ Karen ของเมียนมาร์
และอำ�เภออ้มุ ผาง จงั หวัดตาก ทศิ ตะวันออกตดิ กับจงั หวดั เชยี งใหม่ ทศิ ตะวันตกติดกับรฐั Kayah และ Karen ของเมยี นมาร์ ประกาศเมอื่
9 พฤศจิกายน 2537 เล่มที่ 111 ตอนท่ี 50ก นบั เปน็ อทุ ยานแห่งชาติท ่ี 78 ของประเทศไทย มีพืน้ ท่ี 721.52 ตารางกิโลเมตร

560

ไปอำเภอแม‹ลานอŒ ย
108

แมน‹ ้ำเมย วัดดอนชยั

เมยี นมาร ที่ทำการอทุ ยานแห‹งชาตสิ าละวน� 108 ไปอำเภอฮอด
อำเภอแมส‹ ะเร�ยง

108

หน‹วยพ�ทักษ น้ำตกหวŒ ยบง บาŒ นหวŒ ยบง
อทุ ยานแหง‹ ชาติท่ี สว.1
หนว‹ ยพท� กั ษ
(ท‹าตาฝ›˜ง) อุทยานแห‹งชาติท่ี สว.3

หน‹วยพ�ทักษ (หวŒ ยบง)
อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ่ี สว.4
105
(แม‹สามแลบ)
1194

บาŒ นแมส‹ ามแลบ

ไปอำเภอสบเมย

561

นำ�้ ตกหว้ ยบง

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สว.3 (ห้วยบง) หมู่ 11 บ้านห้วยบง ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง
จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : -
การเข้าถึง : อยู่ใกล้กับหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สว.3 (ห้วยบง) โดยเริ่มต้นจากที่ว่าการ
อำ�เภอแม่สะเรียง เลี้ยวซ้ายเจอไฟแดงแรก เลยไปอีก 200 เมตร พบอีก 1 ไฟแดง เลี้ยวขวาไป 3
กิโลเมตร จะถึงบ้านทุ่งแล้ง แล้วไปตามทางอีก 10 กิโลเมตร ถึงบ้านห้วยบง ข้ามสะพานห้วยบงไป
อีก 5 กิโลเมตร ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ แล้วเดินเท้าไปตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติที่มีอยู่
เดิม 1.5 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลกั ษณะ : เปน็ ตน้ ทางของลำ�หว้ ยบง ตวั นา้ํ ตกเปน็ นา้ํ ตกเลก็ ๆ ทไ่ี หลผา่ นกองหนิ ตา่ งระดบั สงู 1 - 3
เมตร มที ง้ั หมด 3 ชน้ั ทง้ิ ระยะหา่ ง ๆ กนั ทา่ มกลางปา่ เบญจพรรณและปา่ สกั ซง่ึ มตี น้ สกั ขนาดใหญ่
วดั โดยรอบได้ 832 เซนตเิ มตร มคี วามใหญโ่ ตเปน็ อนั ดบั 2 ของประเทศรองจากตน้ สกั ใหญ่ ทอ่ี ำ�เภอ
นา้ํ ปาด จงั หวดั อตุ รดติ ถ์ เสน้ ทางไปนา้ํ ตกหว้ ยบงน้ี เปน็ เสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตทิ ท่ี างอทุ ยานแหง่ ชาติ
สาละวนิ ใชใ้ นการจดั อบรมลกู เสอื ดว้ ย

562

อุทยานแห่งชาติ

เชียงราย ห้วยนำ�ดัง
พืน้ ที่ 1,252.12 ตารางกโิ ลเมตร
แม‹ฮ‹องสอน พะเยา ที่ตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 5 บ้านห้วยนํ้าดัง ต.กื๊ดช้าง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
เชียงใหม‹ นา‹ น การเดนิ ทาง : เดนิ ทางจากอำ�เภอเมอื ง จงั หวดั เชยี งใหม่ ตามเสน้ ทางหลวงหมายเลข 107 ถงึ ตลาด
แมม่ าลยั อำ�เภอแมแ่ ตง เลย้ี วซา้ ย หรอื ใชท้ างเลย่ี งเมอื ง เลย้ี วซา้ ยไปตามเสน้ ทางหลวงหมายเลข 1095
ลำพน� ลำปาง แพร‹ สายแมม่ าลยั - ปาย จะผา่ นทางเขา้ โปง่ เดอื ด ไปจนถงึ บา้ นแมแ่ สะ จะเปน็ ทางขน้ึ เขาไปราว 5 กโิ ลเมตร
พอสดุ เนนิ จะเหน็ ปา้ ยทางเขา้ อทุ ยานแหง่ ชาตทิ างขวามอื ผา่ นดา่ นเกบ็ คา่ บรกิ าร เขา้ ไปตามทางหลวง
อุตรดติ ถ ชนบทหมายเลข 4030 อกี ราว 3 กโิ ลเมตร ถงึ ทางแยก ถา้ เลย้ี วขวาจะไปจดุ ชมววิ กว่ิ ลม - รา้ นอาหาร แต่
พ�ษณุโลก ถา้ ตรงไปจะไปลานกางเตน็ ท์

ตาก สุโขทัย
เพชรบูรณ

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เดิมพื้นที่ในอุทยานแห่งชาติส่วนใหญ่โดยเฉพาะบริเวณที่ตั้งที่ทำ�การในปัจจุบัน มีการแผ้วถางบุกรุกอย่างมากเพื่อใช้ที่ดินเป็นที่
ทำ�กิน ซึ่งถ้าปล่อยไปแบบนี้ จะเสียป่าต้นนํ้าที่สำ�คัญไป จึงได้จัดตั้งหน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 2 (ห้วยนํ้าดัง) ขึ้น แล้วทำ�การปลูกป่าในพื้นที่มอบ
หมายมาตั้งแต่ พ.ศ.2518 แล้วทยอยปลูกเป็นแปลงมาเรื่อย จนสภาพป่าเริ่มฟื้นตัวกลับมาอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง
ต่อมาคณะอนุกรรมการข้าราชการพลเรือน (อ.ก.พ.) ประจำ�กรมป่าไม้ มีมติเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2530 ให้กองอนุรักษ์ต้นนํ้า

563

และกองอุทยานแห่งชาติ ร่วมกันจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ กอง
อุทยานแห่งชาติจึงส่งเจ้าหน้าที่ไปสำ�รวจพื้นที่ร่วมกับกับหัวหน้า
หน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 2 (ห้วยนํ้าดัง) หัวหน้าหน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 4
(แม่แจ่มหลวง) และหัวหน้าหน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 9 (ห้วยนํ้ารู)
และได้ผนวกรวมวนอุทยานโป่งเดือด เพื่อจัดตั้งเป็นอุทยาน
แห่งชาติ โดยกำ�หนดเอาบริเวณพื้นที่หน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 2 (ห้วย-
นํ้าดัง) หน่วยพัฒนาต้นนํ้าที่ 4 (แม่จอกหลวง) หน่วยพัฒนาต้นนํ้า
ที่ 9 (ห้วยนํ้ารู) บางส่วน และพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ปาย
ฝั่งซ้ายตอนบน ในป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตงในท้องที่ตำ�บล
กื๊ดช้าง อำ�เภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ และตำ�บลแม่อี้ อำ�เภอปาย
จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีเนื้อที่ประมาณ 1,252.12 ตารางกิโลเมตร
ในการตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ
ต่อมาได้มีการรวมพื้นที่ของเขตห้ามล่าสัตว์ป่าแม่เลา - แม่แสะ และพื้นที่วนอุทยานโป่งเดือด ในท้องที่ตำ�บลเมืองคอง อำ�เภอ

564

เชียงดาว และตำ�บลป่าแป๋ ตำ�บลเมืองกาย อำ�เภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เพิ่มเติมอีกประมาณ 190.25 ตารางกิโลเมตร จากการสำ�รวจ
พื้นที่พบว่า พื้นที่ส่วนใหญ่มีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์ มีศักยภาพทางธรรมชาติสูงมาก มีจุดเด่นที่สวยงาม เช่น โป่งเดือด นํ้าตก ลุ่มนํ้า
แม่แตง รวมทั้งความหลากหลายของพืชพรรณ และสัตว์ป่าที่ชุกชุม มีความเหมาะสมอย่างยิ่งที่ต้องเร่งดำ�เนินการกำ�หนดให้เป็นอุทยาน
แห่งชาติโดยด่วน
จึงได้ประกาศให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ลงวันที่ 14 สิงหาคม 2538 เป็นอุทยานแห่งชาติลำ�ดับที่ 81 ของประเทศ มีเนื้อที่ประมาณ
782,575 ไร่ หรือ 1,252.12 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมบริเวณที่ดินป่าเชียงดาว และป่าแม่แตงในท้องที่ตำ�บลเปียงหลวง ตำ�บลเมืองแหง
อำ�เภอเวียงแหง ตำ�บลกื๊ดช้าง ตำ�บลป่าแป๋ อำ�เภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ และป่าแม่ปายฝั่งซ้ายตอนบนในท้องที่ตำ�บลเวียงเหนือ ตำ�บล
แม่ฮี้ อำ�เภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงชัน สลับซับซ้อน มีทั้งป่าเต็งรัง ป่าดงดิบแล้ง ป่าดงดิบเขา ป่าสน และป่า
เบญจพรรณ มีพืชพรรณที่มีความหลากหลายและสมบูรณ์ มีทัศนียภาพที่สวยงาม โดดเด่น เป็นแหล่งกำ�เนิดของต้นนํ้าลำ�ธารหลายสาย
วันที่ 3 - 4 กุมภาพันธ์ 2534 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จประทับแรม
บริเวณจุดชมทิวทัศน์ห้วยนํ้าดังด้วย

565

เมียนมา‹ ร ชอ‹ งหลักแตง‹ ไปอำเภออรุโณทัย

หน‹วยพ�ทกั ษอ ุทยานแหง‹ ชาติท่ี นด.6 (แม‹ลาด) วดั ฟา‡ เวย� งอนิ ทร
บŒานเปย‚ งหลวง 1178

1322

ข้น� ดอยดำ น้ำตกแม‹ลาด พระธาตแุ สนไท
หน‹วยพท� ักษ นำ้ ตกแม‹หาด อำเภอเว�ยงแหง

ไปบาŒ นหวั ปาย อุทยานแหง‹ ชาติที่ นด.5
(น้ำตกแมห‹ าด)
ด‹าน

หัวปาย

นำ้ ตกตาดจรอ

หนว‹ ยพท� ักษ 1322 ไปอำเภอไชยปราการ
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี นด.3

(หวŒ ยเฮี้ยะ)
น้ำตกหัวชาŒ ง

ไปอำเภอปางมะผาŒ หน‹วยพ�ทักษ น้ำตกแมเ‹ ย็น
อุทยานแห‹งชาติท่ี นด.10
ท่ที ำการ ดอยสามหมทื่นางลำลองไปเมอื งคอง
(ตาลเจด็ ตนŒ ) อุทยานแหง‹ ชาติ น้ำตกหŒวยน้ำดัง
อำเภอปาย โป†งนำ้ รŒอน หŒวยนำ้ ดงั
ท‹าปานยำ้ ตก
หนว‹ ยพ�ทกั ษ แมป‹ ง
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี นด.2
1095 ดา‹ นตรวจ น้ำตก น้ำตกสบโป†ง
(โปง† น้ำรอŒ น) ตำรวจ-ทหาร ผาหลวง โป†งเดอื ด
ศาลา
1265 มูเซอร

หนว‹ ยพท� กั ษ
อุทยานแห‹งชาตทิ ่ี นด.1

(โปง† เดอื ด)

ทางลงข�นหวŒ ยแม‹ยะ

ไปบŒานวัดจันทร ไปอำเภอแม‹แตง

566

น้�ำ ตกห้วยนำ้�ดัง

ท่ีต้ัง : หมู่ 5 บา้ นหว้ ยน้ําดัง ต. กืด้ ช้าง อ.แม่แตง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 461968E 2135975N
การเข้าถึง : ใช้ถนนข้างโรงอาหารของอุทยานแห่งชาติ ลงไปราว 2 กิโลเมตร จะพบทางแยก ขวามือเข้าบ้านลีซอห้วยนํ้าดัง ให้เลี้ยว
ซา้ ยไปตามทางอกี 2 กโิ ลเมตร จะพบทางเล็ก ๆ เปน็ ทางลำ�ลอง ทางขวามือ ลงไปตามทางลำ�ลองนร้ี าว 1 กิโลเมตร จะพบทางเดินลงไปยงั
หบุ หว้ ยด้านล่าง ทางลงค่อนข้างชัน ลน่ื ลงไปราว 500 เมตร จะพบลำ�ห้วยเลก็ ๆ เดินตามลำ�หว้ ยเล็ก ๆ น้ไี ป ราว 10 เมตร ก็จะไปสมทบ
กบั ลำ�ห้วยใหญแ่ ละกว้างกว่า นํา้ ตกอยตู่ รงลำ�หว้ ยสายใหญน่ ่ีเอง
ลกั ษณะ : เป็นนาํ้ ตกที่ตกลงมาจากผาหนิ 2 ชนั้ ตกทงิ้ ระยะกนั ราว 10 เมตร ชั้นบนสูงราว 10 เมตร เป็นร่องหนิ จนเปน็ รอ่ ง กอ่ นจะตกลง
ยังลานหินดา้ นล่าง แลว้ ไหลไปตามลานหินราว 10 เมตร แล้วตกลงไปเป็นแกง่ เลก็ ๆ สงู ราว 3 เมตร อกี ครงั้ หน่ึง ปรมิ าณน้ําในหน้าแล้ง
ไม่มากนกั แต่เห็นรอ่ งรอยของนา้ํ ปา่ ในฤดนู ้าํ หลากว่ามีมากเพียงใด บรรยากาศร่มร่ืน แตท่ างลงมาค่อนข้างชนั

567

น้�ำ ตกแม่ปิง

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บา้ นแม่ปิง ต.แมฮ่ ี้ อ.ปาย จ.แม่ฮอ่ งสอน
พิกัด : 47Q 453650E 2133143N
การเขา้ ถงึ : ออกมาเรม่ิ ทท่ี างหลวงหมายเลข 1095 จากหนา้ ดา่ นเกบ็ คา่ บรกิ าร มงุ่ หนา้ ไปทางปาย จะผา่ นดา่ นตรวจของตำ�รวจ - ทหาร
บรเิ วณทางแยกลงขนุ หว้ ยแมย่ ะ ไปอกี ไมน่ าน จะเหน็ ศาลามเู ซอรท์ างซา้ ยมอื ทางลงนา้ํ ตกอยกู่ อ่ นถงึ ศาลาราว 300 เมตร ทางขวามอื จะเปน็ ทาง
เดนิ ในปา่ เปน็ ทางลงเขา คอ่ นขา้ งชนั ระยะทางราว 3.4 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : อยู่บริเวณตอนกลางของลำ�นํ้าแม่ปิงน้อย เป็นแก่งนํ้าตกที่ตกลงจากชั้นหิน 2 - 3 ชั้น ต่อเนื่องกัน รวมแล้วไม่สูงนัก มี 1 ชั้น
ใหญ่ ๆ สูงราว 2 - 3 เมตร ตกลงในร่องเขาเตี้ย ๆ ด้านล่างเป็นแอ่งนํ้ากว้าง แต่ไม่ลึกนัก ก่อนจะไหลลงเขาไปทางอำ�เภอปาย

568

น้ำ�ตกแม่เย็น

ท่ีตั้ง : หมู่ 1 บ้านแม่เย็น ต.แมฮ่ ี้ อ.ปาย จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : 47Q 448163E 2141511N
การเขา้ ถึง : ถ้ามาตามทางหลวงหมายเลข 1095 จากอทุ ยานแห่งชาติห้วยนํ้าดัง มุง่ หนา้ เข้าปาย พอเลยดา่ นตรวจของตำ�รวจ - ทหารตรง
ทางแยกซา้ ยมอื (ทางนจ้ี ะเขา้ บา้ นวดั จนั ทร)์ ลงเขามาจนเจอพน้ื ราบ กอ่ นจะเขา้ ถงึ สะพานเหลก็ ทา่ ปาย จะมที างแยกขวามอื เขา้ นา้ํ พรุ อ้ นทา่ ปาย
เลี้ยวเข้าไปตามทาง 6 กิโลเมตร จะผ่านทางเข้านํ้าพุร้อนท่าปาย (ทางขวามือ) ให้เลยไปอีกตามทาง (ทางเดียวกับที่ไปวัดพระธาตุ
แมเ่ ย็น) เลยทางเขา้ พระธาตุแม่เยน็ เขา้ หว้ ยแม่เยน็ หลวง เจอสามแยก (ทางซ้ายเข้า อำ�เภอปายได้) เล้ียวขวา จะเป็นทางลาดยางไปราว 3
กิโลเมตร ถงึ อ่างเก็บนํ้าแม่เยน็ จากนน้ั จะเดนิ เท้าไปตามทาง เปน็ ลกั ษณะการเดินป่า (ทางเดินคอ่ นขา้ งชดั แตถ่ ้าไม่แน่ใจควรมีคนนำ�ทาง)
ข้ึนเขาลงห้วย ทางเดินมขี ้นึ มลี งเขาไปตลอดเส้นทาง เดินเป็นระยะทางราว 8 กิโลเมตร ใชเ้ วลาราว 4 ชั่วโมง
ลักษณะ : ต้นธารนํ้าตกมาจากดอยหว้ ยนํ้าดงั ไหลตกลงมาจากหน้าผาหิน ไหลตกต่อเนอ่ื งกนั เปน็ สามชั้น สูงรวมราว 25 เมตร ด้านลา่ ง
เป็นแอ่งนํ้ากวา้ ง ชาวตา่ งชาตนิ ยิ มมาเดินป่าเพ่อื มาเล่นนํ้าตกกัน มีนํ้าตลอดปี แต่หน้าแล้งนํ้าอาจลดปรมิ าณลงบ้าง

569

น้�ำ ตกหัวช้าง

ที่ตั้ง : หมู่ 3 บ้านตาลเจ็ดต้น ต.เวียงเหนือ อำ�เภอปาย
จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : 47Q 449212E 2146327N
การเข้าถึง : ใช้ทางเดียวกับที่เข้าน้ําตกแม่เย็น แต่ให้เลยทาง
แยกเข้านา้ํ ตกแม่เย็นไปอกี ราว 2 กิโลเมตร จะเจอสามแยก เลยี้ ว
ขวาเข้าไปราว 2 กิโลเมตร จะเจอสามแยกทางซ้ายเข้าไปหน่วย
พทิ ักษอ์ ทุ ยานแห่งชาติที่ นด.10 (ตาลเจด็ ตน้ ) แต่ใหต้ รงไปไม่ไกล
จะถึงจดุ เริม่ เดนิ เทา้ ขนึ้ เขา ไปตามทางในปา่ เลาะเลียบไหลเ่ ขาไป
มขี ึ้นเนนิ ลงเนนิ ราว 4 กิโลเมตร ถึงน้ําตกหัวช้าง
ลักษณะ : เป็นแก่งนํ้าตกหน้าผาหินที่ชั้นหน้าผาไม่ชัดเจน เป็น
ร่องนํ้า 3 ร่อง ไหลเซาะซอนลงในร่องหินที่ต่างระดับ สูงราว 5
เมตร ลงมาในซอกหิน ก่อนจะไหลเลาะออกไป นํ้าตกมีเป็นแก่ง
เลก็ ๆ หลายชน้ั กอ่ นจะลงสชู่ ้นั ดังกลา่ ว

570

นำ�้ ตกผาหลวง

ที่ตั้ง : หนว่ ยพิทกั ษ์อุทยานแหง่ ชาตทิ ่ี นด.1 (โป่งเดอื ด) หมู่ 5 บ้านแม่เลา ต.ป่าแป.๋ อ.แมแ่ ตง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 466509E 2127464N
การเขา้ ถึง : ชว่ งหลกั กิโลเมตรที่ 42 ถนนสายแม่แตง - ปาย จะพบปา้ ยบอกทางเขา้ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติขวามอื เขา้ ไปตามทาง
6.5 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ แล้วเดินเท้าไปตามทางซ้ายมือ (หันหน้าหาโป่งเดือด) ไปทางบ้านพักเจ้าหน้าท่ี
ทีอ่ ยูบ่ นเนนิ แล้วไลไ่ ปตามทอ่ นํ้าสฟี ้าซึ่งตอ่ มาจากนํ้าตก มีบางช่วงเดนิ ขึ้นเนนิ บางช่วง เดนิ เลาะลำ�หว้ ยแต่รวมระยะทางแล้วอยู่ราว ๆ 1.5
กโิ ลเมตร จะพบน้ําตกผาหลวง
ลักษณะ : เป็นน้าํ ตกผาหนิ ที่ตกลงมาในซอกหนิ มปี า่ ไผ่ปกคลุม สูงราว 4 เมตร ทรงนาํ้ ตกไม่สวยมากนัก มีก้อนหนิ บังด้านหนา้ มีนา้ํ ตลอด
ท้งั ปี และมชี ้นั ยอ่ ย ๆ ตอ่ เนือ่ งไปอีก 1 - 2 ช้นั ลำ�ห้วยสายนีจ้ ะไหลผา่ นดา้ นหน้าของหนว่ ยพิทกั ษ์อทุ ยานแห่งชาติ แลว้ ไหลไปรวมกับลำ�ธาร
นา้ํ อุ่น ทไี่ หลออกมาจากห้องแช่นํา้ รอ้ นของอุทยานแห่งชาติ มนี ํา้ ตลอดทั้งปี

571

น�้ำ ตกสบโป่ง

ที่ต้ัง : หมู่ 5 บ้านแมเ่ ลา ต.ป่าแป๋ อ.แมแ่ ตง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 467438E 2127666N
การเข้าถึง : เดนิ ตอ่ จากโปง่ เดอื ด ไปตามทางลำ�ลองใน
ป่าเบญจพรรณราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ น้าํ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกเล็ก ๆ ไหลลงมาตามแก่งหินต่าง
ระดับทส่ี งู ราว 5 เมตร แตเ่ อียงลาดราว 30 องศา เป็นทาง
ยาวราว 10 เมตร ลงมายงั แอ่งเบ้อื งลา่ งท่เี ปน็ พื้นทราย มี
ปา่ ไผ่รอบ ๆ บริเวณ

572

น้�ำ ตกแมห่ าด

ท่ีตั้ง : หน่วยพิทกั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติท่ี นด.5 (น้ําตกแมห่ าด) หมู่ 1 บ้านแมห่ าด ต.เมอื งแหง อ.เวยี งแหง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 0455935E 2170006N
การเข้าถึง : เร่ิมท่ีอำ�เภอเวียงแหงเลยที่ว่าการอำ�เภอ มุ่งหน้าไปทางบ้านเปียงหลวง จนถึงวัดแสนไห จะมีทางเล้ียวซ้าย เข้าบ้านนามน
(หรอื โรงไฟฟา้ พลงั นา้ํ แมห่ าด) เข้าไปตามทางราว 7 กโิ ลเมตร จะถงึ โรงไฟฟา้ ซึ่งอยูต่ ิดกันกบั หน่วยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาตทิ ี่ นด.5 (น้ําตก
แมห่ าด) ถึงลานจอดรถ แลว้ เดินเทา้ ไปตามทางปูน อีกประมาณ 200 เมตรถึงนาํ้ ตก
ลักษณะ : เป็นน้ําตกหน้าผาหินสูงประมาณ 30 เมตรท่ีสายน้ําไหลลาดลงมายังแอ่งเบื้องล่าง ในช่วงหน้าฝนนํ้าจะหลากเต็มหน้าผาหิน
สวยงามมาก รูปทรงนํา้ ตกก็สวยงาม บรรยากาศกร็ ม่ รืน่ ในชว่ งหนา้ แลง้ จะมคี นเขา้ มาเล่นนํ้ากนั มาก

573

น้�ำ ตกแม่ลาด

ที่ต้ัง : ในการดูแลของหน่วยพทิ กั ษอ์ ุทยานแห่งชาติท่ี นด.6 (น้ําตกแมล่ าด) บ้านเปยี งหลวง ต.แสนไห อ.เวยี งแหง จ.เชยี งใหม่
พิกัด : 458230E 2175282N
การเข้าถึง : จากอำ�เภอเวียงแหง มุ่งหน้าไปทางบ้านเปียงหลวง ถึงวัดเปียงหลวงเลี้ยวซ้ายซอยข้างวัด จะออกไปบรรจบกับอีกทางที่มา
จากเปยี งหลวง แล้วเลี้ยวซา้ ยไปราว 3 กิโลเมตร ถึงธารนา้ํ ตก เดนิ เทา้ เขา้ ไปตามลำ�ธารราว 500 เมตร
ลักษณะ : เดิมเปน็ ลำ�ธารนํา้ ขนาดกลางทีม่ ีชน้ั นํา้ ตกชัดเจน แต่ปัจจุบนั ไดเ้ ปล่ียนสภาพไปเปน็ เพียงลำ�ธารเล็ก ๆ มชี ้นั นา้ํ ตกเตี้ย ๆ อยู่ 2 - 3
แหง่ ห่าง ๆ กนั นาํ้ นอ้ ยทัง้ จากการใชท้ ่อมาต่อนา้ํ ของเกษตร รวมทั้งในบางปที ีป่ รมิ าณนา้ํ ปา่ มาก น้ําปา่ ไดป้ รับเปลย่ี นสภาพไปจนเหลือเพียง
เป็นแก่งนํ้าตกหนิ ไมก่ แี่ หง่ สูงไม่มากราว 2 - 4 เมตร เทา่ น้นั

574

น�ำ้ ตกตาดจรอ

ท่ีต้ัง : ต.วงั เหนอื อ.ปาย จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : จากอำ�เภอเวียงแหง จะมที างลัดมาออกอำ�เภอปายได้ จะเป็นทางลำ�ลอง
ในปา่ ลดั เลาะมาตามทางภเู ขา สองฝง่ั ทางเปน็ ปา่ สนบา้ ง เปน็ ไรน่ าชาวบา้ นเปน็ หยอ่ ม ๆ
ราว 14 กิโลเมตร จะเจอสามแยกหัวปาย มีป้อมของด่านอยู่ตรงแยก ทางซ้ายจะไป
อำ�เภอปาย แต่ถา้ เล้ียวขวาจะไปทางบา้ นหัวปาย เข้าไปราว 500 เมตร จะเจอแยกขวา
มือไปดอยดำ� ให้ตรงไปทางบ้านหัวปาย (ไปอีก 9 กิโลเมตร จากทางลงนํ้าตก) ราว 3
กิโลเมตร จากแยกดอยดำ� มีทางลงเดินเท้าไปเส้นทางในป่า ราว 500 เมตร ที่ทาง
ค่อนข้างชัน ก็ถึงน้ําตก หรือจะมาจากทางปาย ใช้ถนนเส้นท่ีผ่านหน้าหน่วยพิทักษ์
อุทยานแห่งชาติท่ี นด.10 (ตาลเจ็ดต้น) แล้วผ่านหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ นด.3
(ห้วยเฮี้ยะ) ไปจนเจอด่านหวั ปาย เล้ยี วซ้ายไปทางบ้านหัวปายเชน่ กนั ถนนเสน้ ที่มาจาก
ปายกค็ อื เส้นทางลำ�ลองสายเดยี วกบั ที่มาจากเวยี งแหงนนั่ เอง จะมาจากทางไหนก็ได้
ลักษณะ : เปน็ น้ําตกท่ีตกลงมาจากหน้าผาหินกวา้ งราว 20 เมตร ตกลงมาในแนวดิง่
ชน้ั เดยี ว สงู ราว 15 เมตร ในหนา้ ฝนนา้ํ จะตกแผเ่ ตม็ หนา้ นา้ํ ตก แตใ่ นหนา้ แลง้ สายนา้ํ จะเลก็ ลง
เหลือตกลงมาบางสว่ นของหนา้ ผา ทา่ มกลางป่าไผท่ ่อี ยู่รอบ ๆ บรเิ วณน้ําตก

575

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แม‹ฮอ‹ งสอน พะเยา น‹าน ออบหลวง
เชียงใหม‹ พน้ื ท่ี 553 ตารางกิโลเมตร
ลำพ�น ลำปาง
แพร‹ ท่ีตั้งที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : 266 หมู่ 1 บ้านออบหลวง ต.หางดง อ.ฮอด จ.เชียงใหม่
การเดนิ ทาง : จากอำ�เภอฮอด ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 มุ่งหนา้ แม่สะเรยี ง ทางจะเลาะเลียบไป
อุตรดิตถ กบั แมน่ า้ํ แมแ่ จม่ ราว 17 กโิ ลเมตร ถงึ ทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างซา้ ยมอื แตศ่ นู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเทย่ี ว
และตัวออบหลวงอยู่ทางขวามอื
สุโขทยั
ตาก 576

พ�ษณุโลก
เพชรบรู ณ

กำแพงเพชร พจ� �ตร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ในปี 2508 กรมปา่ ไมเ้ หน็ วา่ บรเิ วณรมิ ถนนในทอ้ งทต่ี ำ�บลหางดง อำ�เภอฮอด และตำ�บลบา้ นแปะ อำ�เภอจอมทอง จงั หวดั เชยี งใหมน่ น้ั
เป็นสถานที่ร่มรื่น สภาพภมู ปิ ระเทศสวยงามแปลกตา มีความมหศั จรรยท์ างธรรมชาติ ประกอบดว้ ยโขดหนิ ผา แมกไม้และลำ�นํา้ ที่ไหลแรง
ผ่านหลืบเขาท่ีชาวเมืองเรียกว่า ออบหลวง เป็นที่ซึ่งประชาชนมาพักผ่อนหย่อนใจอยู่เป็นประจำ� จึงได้จัดให้เป็นวนอุทยาน ตั้งแต่วันที่ 16
มนี าคม 2509 อยใู่ นความดูแลของสำ�นักงานปา่ ไมเ้ ขตเชียงใหม่
โดยพื้นท่ีท่ีจัดต้ังเป็นวนอุทยานนี้ ในอดีตเป็นที่พักของพวกทำ�ไม้ของบริษัทบอร์เนียว ซ่ึงในสมัยน้ันการทำ�ไม้สักใช้วิธีลำ�เลียงล่องมา
ตามลำ�นํ้าแม่แจ่ม ไม้ท่ีไหลมาตามนํ้าจะมาวนอยู่ที่ออบหลวงซึ่งเป็นวังนํ้าวนและมีความลึก ทั้งออบหลวงก็ยังเป็นหน้าผาสูงชัน บริษัททำ�
ไม้จึงสรา้ งปางพกั ตรงจดุ นเ้ี พอ่ื คอยเกบ็ ไมท้ ไ่ี หลมาไมใ่ หไ้ หลลงไปในวงั นา้ํ วน ซง่ึ ลำ�นา้ํ แมแ่ จม่ นน้ั ในสมยั กอ่ นเรยี กวา่ แมน่ า้ํ สลกั หนิ เนอ่ื งจากแมน่ า้ํ นี้
ได้เจาะภูเขาหินลูกหนึ่งจนทะลุแล้วไหลผ่านเป็นลำ�น้ําตรงที่เรียกว่าออบหลวงในปัจจุบัน ต่อมาได้เปล่ียนเป็นแม่น้ําแม่แจ่ม จนเรียกกันอยู่
ทกุ วันน้ี

577

ตอ่ มากรมปา่ ไมไ้ ดโ้ อนวนอทุ ยานออบหลวง ให้มาอยใู่ นความดแู ลของกองอทุ ยานแห่งชาติ และในปี 2531 นายธรรมรงค์ ประกอบบญุ
ผู้อำ�นวยการกองอุทยานแห่งชาติ ได้ให้นโยบายและสั่งการให้วนอุทยานออบหลวง ดำ�เนินการสำ�รวจเบ้ืองต้นพ้ืนท่ีข้างเคียงโดยรอบ
วนอุทยานเพือ่ ยกฐานะจัดตั้งเปน็ อทุ ยานแห่งชาติ ผลการสำ�รวจตามหนังสอื เลขท่ี กษ 0713 (อล)/พเิ ศษ ลงวันที่ 27 เมษายน 2531 และ
ท่ี กษ 0713 (อล)/พิเศษ ลงวันที่ 31 พฤษภาคม 2531 รายงานวา่ ป่าจอมทอง ปา่ แม่แจ่ม - แม่ตนื่ และป่าแมแ่ จ่ม ท่ที ำ�การสำ�รวจพ้ืนที่เพอ่ื
จะกำ�หนดเปน็ อทุ ยานแห่งชาตนิ นั้ แต่เดมิ ได้กำ�หนดใหเ้ ปน็ ปา่ ถาวรของชาติ ตามมตคิ ณะรฐั มนตรี เมอ่ื วันท่ี 21 มถิ ุนายน 2509 ต่อมาได้
ประกาศเปน็ ปา่ สงวนแห่งชาติ ตามพระราชบญั ญัตปิ ่าสงวนแหง่ ชาติ พ.ศ.2507 กลา่ วคอื ป่าจอมทองเปน็ ป่าสงวนแห่งชาตติ ามกฎกระทรวง
ฉบับท่ี 212 (พ.ศ. 2510) ประกาศในพระราชกิจจานเุ บกษาเล่ม 84 ตอนที่ 82 ของวันที่ 21 สิงหาคม 2510 ปา่ แมแ่ จม่ - แม่ตน่ื เปน็ ป่า
สงวนแหง่ ชาติ ตามกฎกระทรวง ฉบับท่ี 189 (พ.ศ. 2509) ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม่ 83 ตอนท่ี 119 ลงวนั ท่ี 31 ธันวาคม 2509 ปา่
แมแ่ จ่มเป็นป่าสงวนแห่งชาติ ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 712 พ.ศ. 2517 ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา เล่มท่ี 91 ตอนท่ี 225 วนั ท่ี 29 ธนั วาคม
2517 มีเน้ือทที่ ำ�การสำ�รวจประมาณ 630 ตารางกิโลเมตร พบว่า มีสภาพป่าสมบูรณ์ด้วยระบบนิเวศทุกประการ มีจุดเด่นทางธรรมชาติ
ทีส่ วยงาม และเปน็ แหลง่ ประวตั ศิ าสตร์ที่สำ�คญั ย่งิ เหมาะสมสำ�หรับการจดั ตั้งเป็นอุทยานแหง่ ชาติ
กองอทุ ยานแหง่ ชาติ กรมปา่ ไม้ จงึ ได้ทำ�การตรวจสอบและได้มหี นังสอื ท่ี กษ 0713/ 1403 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน 2531 เสนอกรม
ปา่ ไม้ กรมป่าไมจ้ ึงมคี ำ�สง่ั ที่ 824/ 2531 ลงวนั ท่ี 2 ธนั วาคม 251 ให้นายไชโย ยง่ิ เภตรา เจา้ พนกั งานปา่ ไม้ 5 ไปทำ�การสำ�รวจข้อมูลเพิม่ เตมิ
และได้ประกาศจัดตั้งให้พื้นท่ีบริเวณป่าแม่จอมทอง ป่าแม่แจ่มและป่าแม่ต่ืน ในท้องท่ีตำ�บลดอนแก้ว ตำ�บลสบเตี๊ยะ ตำ�บลแม่สอย ตำ�บล

ดอยผาชา้ ง

578

นำ้�แมแ่ จ่มชว่ งท่ีผ่านอทุ ยานแหง่ ชาติ

แม่แปะ ในอำ�เภอจอมทอง ตำ�บลท่าผา อำ�เภอแมแ่ จม่ และตำ�บลหางดง ตำ�บลฮอด ตำ�บลบอ่ หลวง ตำ�บลนาคอเรอื อำ�เภอฮอด จงั หวัด
เชียงใหม่ เป็นอุทยานแหง่ ชาติ โดยประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม 108 ตอนท่ี 211 ลงวันท่ี 4 ธันวาคม 2534 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ ลำ�ดับ
ท่ี 68 ของประเทศ มพี ื้นท่ี 553 ตารางกิโลเมตร
อุทยานแห่งชาติออบหลวงมีออบหลวงเป็นจุดเด่นสำ�คัญในพ้ืนท่ี ซ่ึง “ออบ” เป็นภาษาท้องถ่ินหมายถึง ช่องเขาแคบ ซ่ึงถูกแม่น้ํา
แม่แจม่ กัดเซาะเป็นเวลานับแสนนบั ลา้ นปจี นกลายเป็นช่องเขาแคบ ๆ เล็ก ๆ ทีบ่ ีบให้สายน้ําแม่แจ่มไหลผา่ นอยา่ งรนุ แรง นํา้ แม่แจ่มยังกดั
เซาะหินริมน้ําจนเป็นรูปร่างต่าง ๆ อย่างน่าพิศวง ทั้งยังปรากฏเป็นลานทรายอยู่อีกหลายแห่งตลอดลำ�น้ํา นอกจากนั้นยังมีจุดชมทิวทัศน์
ดอยช้าง ซงึ่ ในยามที่ปา่ เต็งรังเปลี่ยนสี จะเป็นจดุ ทชี่ มป่าเปลย่ี นสีไดส้ วยงามมาก ท้งั ยงั มีแหลง่ โบราณคดดี า้ นลา่ งดอยชา้ งและมบี ่อน้าํ พรุ ้อน
เทพพนมในพนื้ ทีอ่ ีกดว้ ย ส่วนน้าํ ตกต่าง ๆ ในพนื้ ที่ ส่วนใหญจ่ ะมีน้าํ ในฤดูฝน

579

ไปอำเภอสันปา† ตอง

หน‹วยพ�ทกั ษ อ‹างเกบ็ นำ้ ที่ว‹าจกอามรทออำงเภอ
อุทยานแห‹งชาตทิ ี่ อล.7 แมเ‹ ตย๊ี ะ

(นำ้ ตกแมเ‹ ตีย๊ ะ) อาศรม
พรหมธาดา

นำ้ ตก
แม‹เต๊ียะ

ไปอำเภอแม‹แจ‹ม

1088 แมน‹ ้ำปง
แมน‹ ำ้ ปง
บ‹อน้ำรอŒ นเทพพนม
ดอยชาŒ ง แนมำ้ จ‹ ตอกน 108

สะพานปนู

108 ออบหลวง แมน‹ ำ้ แมแ‹ จ‹ม แม‹นำ้ ปง
อุทอยทอาี่ทบนำหแกหลาง‹ วรชงาติ
อำเภอฮอด

ไปอำเภอแมส‹ ะเร�ยง นำ้ ตก แมนน‹ ำ้ าตเกปน 1103
แม‹บัวคำ 1012

108 ไปอำเภอดอยเตา‹
1099

ไปอำเภอดอยเตา‹

ไปอำเภออมกอŽ ย

580

น้�ำ ตกแมเ่ ต๊ยี ะ อา่ งเกบ็ น้ำ�แมเ่ ต๊ยี ะ

ท่ีตั้ง : อยู่ใตก้ ารดแู ลของหน่วยพทิ ักษอ์ ทุ ยานแห่งชาตทิ ่ี อล.7 (นํ้าตก
แมเ่ ต๊ยี ะ) หมู่ 7 บ้านแมเ่ ต๊ียะใต้ ต.ดอยแกว้ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 47Q 455917E 2032772N
การเขา้ ถึง : จากเชียงใหม่ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 มงุ่ หน้าอำ�เภอ
จอมทอง เลยวดั พระธาตุจอมทองมาราว 200 เมตร ถงึ ที่วา่ การอำ�เภอ
จอมทอง (ทางขวามือ) เล้ียวเข้าซอยข้างอำ�เภอ ทางจะลัดเลาะผ่าน
ทุ่งนา 3 กิโลเมตร ถึงบ้านแม่เตี๊ยะ ไปตามทางอีก 12 กิโลเมตร จะ
ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ อล.8 (ดอยแก้ว) จากตรงน้ีจะเป็น
สามแยก ขวามือจะไปบา้ นป่าคลอ้ ใหไ้ ปทางแยกซ้ายอีก 4 กิโลเมตร

581

ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ อล.7 (น้ําตก ทุ่งนาในหุบเขาน้ำ�ตกแมเ่ ต๊ยี ะ
แมเ่ ตย๊ี ะ) จากนน้ั ทางจะลงหบุ เบอ้ื งลา่ งทท่ี างคอ่ นขา้ ง
ชนั ทางแคบลงไปราว 2.5 กโิ ลเมตร ถึงลานจอดรถ 582
ดา้ นลา่ ง แล้วเดินข้ามลำ�น้ํา ตดั ผา่ นนาชาวบา้ น ราว
500 เมตร ถึงนา้ํ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกท่ีเกิดจากลำ�ห้วยแม่เต๊ียะ
ตกลงมาจากหน้าผาหิน ช้ันเดียวเกือบจะเป็นใน
แนวดง่ิ สงู ราว 30 เมตร ลงยงั แอง่ ลานทรายดา้ นลา่ ง
ก่อนจะไหลผ่านนาชาวบ้านออกไปยังอ่างเก็บนํ้า
แม่เตี๊ยะที่อยู่นอกเขตอุทยานแห่งชาติต่อไป มีนํ้า
ตลอดทั้งปี

น�ำ้ ตกแมจ่ อน

ที่ต้ัง : หมู่ 4 ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 47Q 452355 E 2016181N
การเขา้ ถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 จากอำ�เภอฮอด มงุ่ หน้าไปทางแมส่ ะเรียงซ่งึ จะผา่ นหน้าทีท่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติออบหลวง แต่
ก่อนถึงทที่ ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ ราว 8 กิโลเมตร (ราวกิโลเมตรที่ 100) สังเกตทางซา้ ยมอื จะมีอาคารศูนย์อุทกวิทยาเกา่ ซง่ึ ปจั จบุ นั ไม่ได้ใช้
ทำ�งานแลว้ เร่ิมต้นเดินเท้าท่นี ี่ โดยจะต้องเดนิ ขา้ มนาํ้ แมแ่ จ่มไป จะเห็นลำ�ห้วยแม่จอนไหลลงมาสมทบ เดนิ เลาะเลยี บไปตามลำ�ห้วยแมจ่ อน
ราว 1.5 กโิ ลเมตร ถงึ น้าํ ตกแม่จอน
ลักษณะ : เปน็ นํา้ ตกหนิ มี 3 ชั้น ตกลงมาแบบท้งิ ระยะห่างกนั ราว 20 - 30 เมตร แตล่ ะชนั้ จะเป็นหน้าผาหนิ กวา้ ง ชั้นบนสงู ราว 15 เมตร
ตกลงเอยี งเกือบแนวดง่ิ สว่ นช้ันล่างจะสูงไมม่ ากราว 5 เมตร ตกลงมาเป็นข้นั บันไดชน้ั เลก็ ๆ มแี อง่ ดา้ นล่าง กอ่ นจะไหลลงมาสมทบกบั นํ้า
แมแ่ จม่ อกี ทอดหน่งึ มนี ํ้าฉพาะฤดฝู น
จดุ เด่นอีกอยา่ งของน้าํ ตกแม่นาจอน คอื หนา้ ผาหินแกรนติ ผสมหินแปรสขี าวเจือสีเทาอ่อน สูงขนึ้ ไปจากนา้ํ ตก ยังมนี าํ้ ตกสายเลก็ ๆ
สวยงามแปลกตาอีก 2 ช้นั อย่หู า่ งราว 500 เมตร และ 1,500 เมตรตามลำ�ดับ

583

น้ำ�ตกแม่บวั ค�ำ

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บ้านออบหลวง ต.หางดง อ.ฮอด จ. เชยี งใหม่
พิกัด : 47Q 445594E 2013428N
การเข้าถึง : ข้าง ๆ ทที่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ จะมีสะพานปนู อยู่ติดกบั ทางเข้าไปยงั ด่านเกบ็ คา่ บรกิ าร จะเป็นสะพานข้ามหว้ ยแมบ่ วั คำ� ซึง่
เป็นลำ�ห้วยทไ่ี หลมาจากขนุ นํา้ เหนอื ท่ีทำ�การอุทยานแหง่ ชาติ แล้วไหลลงสมทบกบั น้าํ แม่แจ่มใกล้ลานกางเต็นท์ จะต้องเดนิ เทา้ จากท่ที ำ�การ
อทุ ยานแหง่ ชาติ เลาะเลยี บลำ�หว้ ยแห่งน้ไี ปเรื่อย ๆ บางชว่ งมีขน้ึ เนนิ เขาบ้าง แตไ่ มส่ งู มากนัก ปา่ โดยรอบจะเป็นป่าเต็งรงั ป่าเบญจพรรณ
เดินเทา้ ไปราว 1.7 กิโลเมตร ถึงนาํ้ ตก
ลักษณะ : เปน็ ช้นั นํ้าตกหนา้ ผาหนิ เล็ก ๆ สูงไมม่ าก ราว 5 เมตร ตกไหลลาดลงมาค่อนข้างด่งิ ลงมายังแอ่งนา้ํ ด้านลา่ ง หน้านาํ้ ตกทีเ่ ปน็ ลาน
หินกวา้ งราว 10 เมตร มนี ํ้าเฉพาะหน้าฝน

584

นำ�้ ตกแมน่ าเปิน

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บ้านออบหลวง ต.หางดง อ.ฮอด จ.เชียงใหม่
พิกัด : 47Q 447109E 2013430N
การเข้าถึง : จะเดินตอ่ จากนํ้าตกแม่บวั คำ�กไ็ ด้ โดยตดั ข้ึนเนนิ เขามาคนละรอ่ งหว้ ย เป็นระยะทางราว 2.5 กโิ ลเมตร หรืออาจเริ่มเดนิ จาก
สะพานปนู ยาว ๆ กอ่ นถึงอุทยานแห่งชาติ (ถ้ามาจากฮอด) สะพานน้จี ะขา้ มห้วยแม่นาเปิน เดนิ เท้าเลาะเลยี บไปตามลำ�ห้วย มีขน้ึ เนินบ้าง
บางช่วงแต่ไมส่ งู มาก เป็นระยะทางราว 2.5 กิโลเมตร จะถึงน้าํ ตกเช่นกนั
ลักษณะ : เป็นนาํ้ ตกหนา้ ผาหนิ 2 ชน้ั ชั้นบนจะสูงราว 8 เมตร ตกลงมาเป็นชอ่ งนํ้าแคบ ๆ ครนั้ ลงมาชั้นทีส่ องทีส่ งู ราว 2 เมตร ก็จะแผ่
กระจายกว้างออกไป แล้วตกลงในแอง่ นา้ํ เบ้อื งหน้า กอ่ นจะไหลออกมาสมทบกับน้ําแม่แจม่ ใกลท้ ที่ ำ�การอุทยานแห่งชาตนิ นั่ เอง

585