«Иқтисодий Газета» ижтимоий-иқтисодий газета

ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ: 2

«ОДАМЛАРГА ЄУЛАЙЛИК
ЯРАТИШ АСОСИЙ МАЄСАД БЎЛИШИ КЕРАК»

2021 ЖАРАЁН: ИБРАТ: 3с
ОйиБл УучНунА
2с ÑÀÂÄÎÃÀ Валюта курси:
давом этмоқда ÏÐÅÇÈÄÅÍÒ ÁÀÕØÈÄÀ ÓÌÐ
ÑÀÌÀЯÀÍÄ ÕÀ˯ÀÐÎ 1 АҚШ доллари
ÀÝÐÎÏÎÐÒÈÄÀÃÈ 10507.46.
¯ÓÐÈËÈØ ÈØËÀÐÈÍÈ
ʪÇÄÀÍ ÊÅ×ÈÐÄÈ 1 EВРО 12586.89.
1 Россия рубли 136.97.
1 Англия фунт

стерлинги 14491.89.
1 Япония иенаси 96.60.

16.04.2021

Иєтисодий ГазетаХАЛЄ БОЙ БЎЛСА, ДАВЛАТ ІАМ БОЙ ВА ЄУДРАТЛИ БЎЛАДИ

ИЖТИМОИЙ-ИЄТИСОДИЙ ГАЗЕТА 13 (115)-СОН.
2021 йил
16 апрель. Жума.

Øà³ðèñàáç, Êèòîá âà ßêêàáî¢
òóìàíëàðèäà 156 ìëí. À¯Ø
äîëëàðè ìè¿äîðèäàãè
èíâåñòèöèÿ ëîéè³àëàðè
àìàëãà îøèðèëàäè.

ИСЛОІОТ: 3 ДАВЛАТ ДАСТУРИ: 4 ЖАІОНДА: 7

Ёшларга Бюджетнинг «Техноєирол»
єатор имтиёзлар 5 фоизи жамоатчилик энди «Марс
берилади фикри асосида императори»
таєсимланадими? бўлмоєчи

2 «Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected]

ИСЛОІОТ

ЎЗБЕКИСТОН ПРЕЗИДЕНТИ ЕХІТНИНГ ПРЕЗИДЕНТ САМАРЄАНД
АМАЛДАГИ РАИСИ, ШВЕЦИЯ ТАШЄИ ХАЛЄАРО АЭРОПОРТИДАГИ
ИШЛАР ВАЗИРИ БИЛАН УЧРАШДИ ЄУРИЛИШ ИШЛАРИНИ
КЎЗДАН КЕЧИРДИ
Ўзбекистон Республикаси Президен- сермаҳсул мулоқотни давом эттиришдан
ти Шавкат Мирзиёев 14 апрель куни манфаатдор экани қайд этилди. Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев
мамлакатимизда амалий ташриф билан 15 апрель куни Самарқанд шаҳрига келди.
бўлиб турган Европада хавфсизлик ва Яқин орада бир қатор қўшма тадбир-
ҳамкорлик ташкилотининг (ЕХҲТ) амал- ларни ташкил этиш тўғрисида келишувга Улкан бунёдкорлик ишлари билан танишув
даги раиси, Швеция Қироллиги ташқи эришилди. Самарқанд халқаро аэропортидан бошланди. Давла-
ишлар вазири Анн Линде бошчилигидаги тимиз раҳбари 2019 йили вилоятга ташрифи чоғида
делегацияни қабул қилди. Ўзбекистон Президенти Швеция билан икки ушбу “ҳаво бандаргоҳи”ни модернизация қилиш
томонлама муносабатларнинг истиқболлари бўйича кўрсатмалар берган эди.
Учрашувда мамлакатимизнинг ЕХҲТ ҳақида сўз юритар экан, таълим соҳасида
билан конструктив шериклигини ривож- ҳамкорлик қилиш, Швеция етакчи компани- Лойиҳа доирасида янги терминал, учиш-қўниш
лантириш, Ўзбекистон билан Швеция яларининг инновациялари ва инвестиция- йўлаги, тураргоҳ ва бошқа объектлар барпо этилиши
ўртасидаги амалий ҳамкорликни янада ларини мамлакатимизга жалб этиш, савдо белгиланган. Бугунги кунда узунлиги 3105 ва эни 60
кенгайтиришнинг долзарб масалалари ва кооперация алоқаларини кенгайтиришни метр бўлган учиш-қўниш йўлаги қурилиши тугалла-
муҳокама қилинди. Минтақавий ва халқаро муҳим йўналишлар сифатида қайд этди. ниб, ёритиш-сигнал чироқлари ва аэронавигация
аҳамиятга молик масалалар юзасидан ҳам ускуналари ўрнатилмоқда.
фикр алмашилди. Швецияда Ўзбекистоннинг дипломатик
миссиясини ташкил этиш мамлакатларимиз Президент дастлаб халқаро авиация стандартлари
Давлатимиз раҳбари ЕХҲТ билан са- ўртасидаги ва умуман скандинав давлатлар асосида қурилган учиш-қўниш йўлагини кўздан кечирди.
марали мулоқотнинг бугунги даражасини билан ҳамкорликнинг мавжуд салоҳияти
мамнуният билан қайд этди ҳамда Шве- ва кенг имкониятларини рўёбга чиқаришга Янги терминал замонавий дизайнга, бир соатда
циянинг ташкилотга раислигининг устувор хизмат қилишига ишонч билдирилди. 800 нафар йўловчига хизмат кўрсатиш қувватига эга
йўналишларини қўллаб-қувватлади. бўлади. Илгари бу кўрсаткич 400 нафар эди.
ЕХҲТнинг амалдаги раиси, Швеция ташқи
Кейинги йилларда, шу жумладан ушбу ишлар вазири илиқ қабул ва очиқ суҳбат – Одамларга қулайлик яратиш асосий мақсад
нуфузли минтақавий ташкилотнинг мам- учун самимий миннатдорлик билдирди. бўлиши керак. Бунинг учун “ақлли технологиялар”ни
лакатимиздаги лойиҳалари координатори қўллаш, хизматларни арзон, сифатли, тезкор қилиш
офисининг изчил саъй-ҳаракатлари туфай- Анн Линде Ўзбекистонда янги босқичда зарур, – деди Шавкат Мирзиёев.
ли ўзаро мулоқот ва алмашинувлар жадал- амалга оширилаётган демократик ян-
лашгани таъкидланди. гиланишлар ва ижтимоий-иқтисодий Турли катталикдаги самолётлар учун 24 та тураргоҳ
ислоҳотларни, шунингдек, Марказий Осиё барпо этилмоқда. Шундан учтаси “ҳаво кемалари”га
Суҳбатда Ўзбекистон Президенти ЕХҲТ минтақасида яхши қўшничилик муносабат- музлашга қарши ишлов бериш учун мўлжалланган
билан кўп қиррали шерикликни, аввало, ларини мустаҳкамлаш борасидаги сиёсатни бўлади.
мамлакатимизда муҳим ички сиёсий тад- юқори баҳолади ва қўллаб-қувватлади.
бирларни ўтказишга тайёргарлик доирасида Аэропортда карго хизмати ҳам йўлга қўйилади.
кенгайтиришнинг асосий йўналишларига ЕХҲТ доирасидаги қўшма ташаббуслар Давлатимиз раҳбари бу масалага алоҳида тўхталиб,
алоҳида тўхталди. қўллаб-қувватланаётгани ҳамда Шве- юк ташиш рақобатбордошлигини ошириш бўйича
ция билан амалий ҳамкорликни ривож- кўрсатмалар берди.
Ўзбекистон ташкилотнинг Демократик лантириш масалаларига юксак эътибор
институтлар ва инсон ҳуқуқлари бўйича қаратилаётгани учун миннатдорчилик – Карго барқарор ва манфаатли бўлиши учун доимий
бюроси ва Парламент ассамблеяси билан билдирилди. юк керак. Бунинг учун самолётларга хизмат кўрсатиш,
юкларни ортиш ва етказиб беришни арзон ва тез йўлга
ЎзА қўйиб, бошқа авиакомпанияларни жалб этиш зарур. Бун-
дан ташқари, вилоятда экспортбоп мева-сабзавотларни
кўпайтириб, уларни шу карго орқали жаҳон бозорига
чиқариш мумкин, – деди Президент.

Янги аэропортни жорий йил сентябрда фойдала-
нишга топшириш режалаштирилган. Шундан сўнг, у
“очиқ осмон” режимида тўлиқ ишлай бошлайди ва
1000 киши иш билан таъминланади.

Самарқанд халқаро аэропорти 1967 йилда
қурилган.

ЎзА

Келгуси сонларда

ÒÀÄÁÈÐÊÎÐ «ªÃÀÉ
ª¡ËÈÍÃÈÇ» ÝÌÀÑ!

ЖИЗЗАХДА

ҳам банк тизими тадбиркорларга
«ўгай кўз» билан қарамоқда...

«Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected] 3

ИБРАТ

Буюк мутафаккир, давлат ва жамоат арбоби
Мир Алишер Навоий «Маҳбуб ул қулуб» асарида
«Савдогарлар маҳсулотлар тақчиллиги ва
ортиқчалигини бартараф этиб, иқтисодий мувозанатни
таъминлаши баробарида, илғор фикрларни
тарқатадилар», деб ёзади.
Дарҳақиқат, Шарқда азалдан савдогарлар кўп манфаат
етказадиган касб эгалари сифатида эътироф этилади.
Бу соҳа эгалари дунё кўрган, яъни бошқа давлатларда
дунёқараши, яшаш тарзи, қадриятлари бироз
фарқ қилувчи одамлар билан мулоқотга киришган
бўлади. Шу боис ҳар доим савдо ходимлари билан

Савдогасуҳбатлашиш кишига мароқ бағишлайди.
бахшида умр

Салкам 80 ёшни қоралаб Яқинда ана шундай са- олишига яна бир бор ишонч ҳам тўлиқ қизиқарли маъ- ишлар амалга оширилиб,
қолган ҳамюртимиз – мимий, камтарин инсон- ҳосил қилдим. лумотлар олиш мумкин. савдо заллари халқаро
Ҳабибулла Раҳматович нинг фарзанд ва набира- Яъни, республика учун энг андазаларга мос равишда
Шарипов ҳам дунё ларининг ташаббуси билан Ҳ.Шарипов Тошкент сав- қийин даврлар, 1991-1996 асбоб-ускуналар билан
кўрган инсонлардан. Ҳабибулла Шариповнинг до техникумининг 2-курсида йиллардаги ҳақиқий ҳолат жиҳозланади.
Савдо соҳасидек ҳаёт йўли, меҳнат фао- ҳам ўқиб, ҳам Тошкент Мар- жонли ва ҳаётий мисоллар
масъулиятли ва қутлуғ лияти ҳақидаги ҳаётий казий универмагининг чарм- ёрдамида тасвирланган. Ху- Яна бир маълумотдан
касбни эъзозлаб, ҳикояларни ўзида жамла- пойафзал ҳамда хрустал- сусан, мустақилликка эри- ҳайратланмасликнинг ило-
унга меҳр қўйган ган мемуар асар – «Савдога фарфор бўлинмаларида шилгач, қардош республи- жи йўқ. Тасаввур қилинг:
Ҳабибулла Шариповни бахшида умр» номли китоб оддий сотувчи сифатида калар ва Россиянинг бир Тошкент Универмагининг
болалигимдан яхши чоп этилибди. Бу янгиликни амалиёт ўтаганида 15 ёшга қатор вилоятлари билан 100 дан ортиқ бўлинма-
танийман. Ҳар сафар эшитиб, китобни излаш- тўлган ўспирин эди. Лекин алоқалар бутунлай узил- ларида 1000 дан ортиқ хо-
у кишининг ёнларига га тушдим. Чунки ҳаётда ўша пайтлар бир кун келиб, ган даврда пештахталар, дим фаолият юритган. У
борганимда, серқирра, кўпни кўрган, тажрибали, ўзи амалиёт ўтаган ана шу айниқса саноат моллари со- даврда ҳатто универмаг
тажрибали бу инсоннинг ўз соҳасининг етук мутахас- даргоҳни бошқариши, па- тиладиган расталар бўшаб қошида тиббий муассаса
билими, тажрибаси ва сиси, не-не шогирдларни роканда бўлаёзган миллий қолгани, аҳолига озиқ-овқат фаолият юритар, уларда
хотираси кучли эканидан вояга етказган инсоннинг савдо тизимини ривож- моллари карточка орқали «стоматология», «гинеколо-
ҳайратга тушиб, уларга ҳаёт йўли кўпчилик қатори лантиришга ҳисса қўшиши етказилгани ёдга олинган. гия» хоналари ҳам мавжуд
ич-ичимдан ҳавас мени ҳам қизиқтирди. хаёлига ҳам келмаган эди. Бу ҳам етмагандек, кимдир бўлган. Маъмурият, касаба
қиламан. хусусий новвойхоналарни уюшмаси қўмитаси ходим-
Китобни диққат билан Ҳаётий воқеаларга асос- ёпиш тўғрисида топшириқ ларни зарур дори-дармон-
ўқир эканман, маънан ва ланган асардан нафақат берганидан сўнг шаҳарда лар билан таъминлаган.
руҳан кучли, иродали шахс, Ҳ.Шариповнинг шахсий нон танқислиги бошланиб
ўз касбини севган ва ўз ҳаёти ҳақидаги маълумот- кетгани, нон заводлари куни- Энг қизиғи, Универмагда
олдига аниқ мақсад қўя ларга эга бўлиш мумкин, га 600 тонна нон тайёрласа, болалар учун трикотаж
олган инсон ҳар қандай балки айрим тарихий факт- шаҳарда нонга талаб 800 кийимлари ва аёллар учун
қийинчилик, тўсиқни ўз би- лар орқали мустақилликнинг тоннагача чиқиб кетгани, трикотаж жемперлари ҳам
лими, маҳорати билан енга илк йилларидаги оғир шундан сўнг якка тартибда- ишлаб чиқарилган. Бун-
иқтисодий шароит ҳақида ги нон ёпувчиларга рухсат дан ташқари, Универмаг
берилгани хотирланади. Қибрай туманидаги фер-
Имтиёз мер хўжалигидан ижара-
Ана шундай оғир давр- га ер олиб, бўрдоқичилик
Ёшларга єатор имтиёзлар берилади да шаҳар савдо бошқар- фермасини ташкил қилиб,
м а с и «То ш к е н т с а в д о» байрамларда жамоа хо-
Президент Шавкат Мирзиёев шу йил- – “Ёшлар дафтари”га киритилган йи- АЖга раҳбарлик қилган димлари учун бепул гўшт
нинг 13 апрель куни ёшлар бандлигини гитлар ва меҳрибонлик уйи тарбияла- Ҳабибулла Шарипов кам- тарқатарди. Универмаг
таъминлаш ва бўш вақтини мазмунли нувчиларига ҳайдовчилик гувоҳномасини чилик ва муаммоларни бар- бугунги кунда илк марта
ташкил этиш борасида белгиланган ва- олиш, бир ойлик ҳарбий хизматни ўташ тараф қилишга бор куч- Ўзбекистонда кластер ти-
зифалар ижроси юзасидан ўтказилган харажатлари бюджетдан тўлаб берилади. ғайратини сарф этади. зимини қўллаган маскан,
видеоселектор йиғилишида ёшларга десак муболаға эмас.
бир қатор имтиёзлар берилишини – Шунингдек, 1 июндан бошлаб “ёш- Кўп ўтмай, яна Тошкент
маълум қилди. лар дафтари”га кирганларнинг хорижий Марказий универмагига Хулоса қилиб айтганда, ўз
тиллар ва умумтаълим фанлари бўйича қайтишга қарор қилган вақтида «Савдо аълочиси»,
Хусусан: нодавлат таълим ташкилотларида ўқиши Ҳабибулла Шарипов дав- «Меҳнат шуҳрати» орден-
– 1 майдан бошлаб ёшларни ишга харажатининг бир қисми қоплаб берила- лат томонидан режа асо- лари билан мукофотланган
қабул қилган корхона ва компанияларга ди. сида товарлар билан таъ- Ҳабибулла Шарипов син-
ушбу ходимлар учун тўланган ижтимоий минланиб турилган савдо гари халқимиз мушкулини
солиқ қайтариб берилади. – Шу билан бирга, 1 июлдан бошлаб маркази қисқа муддатда осон қилган инсонларнинг
– 1 июндан бошлаб, “ёшлар дафтари”га хусусий корхоналарда янги иш бошлаган ўзини-ўзи молиялаштира- ҳаёт йўли ва тажрибаси
кирган талабалар корхона ва компания- ходимларни қайта тайёрлаш харажати- диган мустақил жамият- ҳалол ризқ топиш илинжи-
ларда амалиёт ўтаганда, уларга 500 минг нинг 1 миллион сўмгача бўлган қисмига га, аниқроғи аввал ёпиқ, да юрган, турли машаққат
сўмгача субсидия ажратилади. субсидия берилади. кейинроқ очиқ акциядорлик ва қийинчиликлардан
– Биринчи марта ишга кирган касб- савдо ишлаб чиқариш жами- қўрқмайдиган барча савдо
ҳунар маркази битирувчилари 6 ойгача – Бундан ташқари, ёшларнинг профес- ятига айлантириш жараён- ходимлари, ёш тадбир-
даромад солиғи тўлашдан озод этилади. сионал таълим мактаблари, техникумлар- ларидаги қийинчиликларни кор ва ишбилармонларга
– “Ёшлар дафтари”га кирган 5 нафар- да ўқиши учун тўланадиган контракт сум- енгиб ўтади. ҳақиқий ибрат вазифаси-
дан ортиқ ишсизлар бандлигини таъмин- маси даромад солиғидан озод қилинади. ни ўташи муқаррар. Зеро,
лаган тадбиркорларга 1 майдан бошлаб Ҳабибулла ака универ- бугун Янги Ўзбекистон
давлат мулки ижараси учун 50 фоизгача – 130 мингдан зиёд ижарада яшаётган магни сақлаб қолиш ва ана шундай тадбиркор ва
имтиёз берилади. талабаларга 1 майдан бошлаб ижара ривожлантириш йўлида иқтисодчилар тажрибасига
– Ижарага бино олиб, ўз бизнесини тўловининг ярми давлат томонидан бор куч-ғайратларини, на- таянган ҳолда ишонч билан
бошлаётган ёшларга, бир йиллик ижара қоплаб берилади. Дастлабки босқичда зарий билим ва амалий одимламоқда.
суммасининг 30 фоизгача бўлган қисми ушбу тизим орқали 60 минг нафар ёш- тажрибаларини, ишбилар-
қоплаб берилади. лар қамраб олинади. Шу билан бирга, монлик ва ташкилотчи- Одилжон ТОЖИЕВ,
эҳтиёжманд талабаларга ушбу харажат- лик қобилиятларини ишга Олий Мажлис
лар ҳокимликлар ва олийгоҳлар маблағи солади. Натижада қисқа
ҳисобидан ҳам қоплаб берилади. муддатда кўплаб ташкилий Қонунчилик палатаси
Спикери ўринбосари

4 «Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected]

ІУДУДЛАРДА

ÓÑÒÓÂÎÐ ÂÀÇÈÔÀËÀÐ
БЕЛГИЛАБ БЕРИЛДИ

Дунёда қанчадан- Ўзбекистонда эса 18 мил- тизимни жорий этиш бора- борилаётгани ва бу жараён- лар масалалари бўйича
қанча нотинч, лиондан зиёд 30 ёшгача ёш- сидаги долзарб вазифалар да ёшларнинг касб-ҳунарга ўринбосарлари – ёшларнинг
таҳликали лар бўлиб, ушбу масалага муҳокама қилинди. Эътибор- ўқиши, ишга жойлашиши, бўш вақтларини мазмунли
мамлакатлар борки, давлат сиёсати даражасида лиси, ушбу ишларни амалга ўз бизнесини йўлга қўйиши ташкил қилишга;
у юртнинг болалари эътибор қаратилмоқда. ошириш бўйича мутасадди- учун кредитлар олиш бора-
мактаб, китоб, лар белгилаб қўйилди. Яъни, сида кўплаб муаммоларга -туман прокурори, ички
таълим-тарбия Мамлакатимиз раҳбари бу борадаги ишлар иккита дуч келаётгани аниқлангани ишлар ва мудофаа бўлими
нималигини билмай бошчилигида ўтадиган би- муҳим йўналишда ташкил қайд этилди. бошлиқлари –уюшмаган ёш-
ўтмоқдалар. Минг рор бир йиғилиш йўқки, қилинишига келишиб олинди. лар билан ишлаш, жиноятчи-
афсуски ана шундай ёш авлод манфаатларига Шунингдек, Мадани- ликни жиловлаш, уларда ва-
давлатларда ёш қаратилган муҳим ғоя ва та- Биринчиси – ёшлар ят марказлари, истироҳат танпарварлик туйғуларини
авлод келажагини шаббуслар илгари сурилма- тадбиркорлигини қўллаб- боғлари, спорт комплекс- шакллантиришга масъул
ўйлаш, эртанги ган, уларнинг таълим-тарби- қувватлаш, уларни касб- ларининг моддий-техник қилиб белгиланди.
тақдири ҳақида яси, саломатлиги, бандлиги- ҳунарга ўқитиш орқали банд- базаси қониқарсиз эканлиги,
қайғуриш учун га оид масалалар муҳокама лигини таъминлаш бўлса, тўгаракларнинг номигагина Шунингдек, йиғилишда
шароит ҳам, этилмаган бўлса. Жумладан, иккинчиси – ёшларнинг бўш фаолият юритаётганига ҳам ёшларни тадбиркорликка
маънавий муҳит Ўзбекистон ёшлар фору- вақтини мазмунли ташкил эътибор каратилди. Бу каби кенг йўналтириш, бизнес
ҳам йўқ. Яна шундай мида ҳам, Президентимиз қилишдир. камчиликларни бартараф ғояларини қўллаб-қувватлаш
давлатлар борки, томонидан Олий Мажлисга этиш юзасидан аниқ чора- мақсадида ишлаб чиқилган
мамлакатдаги йўлланган Мурожаатнома- Бугун ёшларимиз орасида тадбирлар белгиланиб, иж- «Ёшлар: 1+1» дастури до-
туғилиш да ҳам ёшлар масаласида бандлиги таъминланмаган, роси масъуллар зиммасига ирасида ўз тадбиркорлигини
кўрсаткичининг муҳим вазифалар белгилаб тирикчилик, даромад илин- юклатилди. Жумладан: йўлга қўйиш истагидаги ҳар
пасайиб бориши берилган эди. жида четга чиқиб кетаётган- бир ёшни тадбиркорларга
натижасида ёшлари лар ҳам борлиги ҳеч кимга -ҳокимларнинг иқтисо- бириктириш, уларда бизнес
сони тобора камайиб Президентимиз Шавкат сир эмас. диёт, инвестициялар ва кўникмаларини шаклланти-
боряпти... Мирзиёев раислигида 13 қишлоқ хўжалиги бўйича риш, имтиёзли кредитлар
апрель куни ўтказилган ёш- Йиғилишда 17 ёшдан 30 ўринбосарлари – бандлик олиши, ўз фаолиятини бош-
лар бандлигини таъмин- ёшгача бўлган ёшлар ораси- масалаларига; лашига кўмаклашиш зарур-
лаш, бўш вақтларини маз- да расмий ишсизлик 17 фо- лиги таъкидланди.
мунли ташкил этиш чора- изни ташкил қилаётгани, иш- -солиқ идораси, савдо-
тадбирлари муҳокамасига сизлик муаммосини тизимли саноат палатаси ва тижорат Отабек ЖИЯНБАЕВ,
бағишланган видеоселектор ҳал этиш мақсадида Ишчи банклари раҳбарлари – ёш- Халқ депутатлари
йиғилишида ҳам ёшлар би- гуруҳлари томонидан жой- ларни тадбиркорликка жалб
лан ишлаш бўйича янгича ларда «маҳаллабай» тизим қилишга; Тошкент шаҳар Кенгаши
асосида ўрганишлар олиб депутати
-ҳокимларнинг ёш-

¯ÀدÀÄÀШÄÀ Бюджетнинг
амалга оширилаётган инвестиция лойиіалари єай аіволда? 5 фоизи
жамоатчилик фикри
2021 йил 9 апрель куни Сенатнинг Халқаро асосида сарфланиши
муносабатлар, ташқи иқтисодий алоқалар, кўзда тутилмоєда
хорижий инвестициялар ва туризм
масалалари қўмитасининг ишчи гуруҳи «Бюджет жараёнида фуқаро-
Қашқадарё вилоятининг Шаҳрисабз, Китоб ва ларнинг фаол иштирокини таъмин-
Яккабоғ туманларида амалга оширилаётган лаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар
инвестиция лойиҳалари ҳолатини ўрганди. тўғрисида»ги Президент қарори қабул
Қайд этилганидек, юқоридаги учта ҳудудда қилинди.
умумий қиймати 156 млн. АҚШ доллари
миқдорида жами 5 та инвестиция лойиҳасини 2021 йил май ойидан 14 та туман
амалга ошириш режалаштирилган. Бунда цемент, (шаҳар)да бюджет харажатларининг
қурилиш материаллари ишлаб чиқариш бўйича 5 фоизи жамоатчилик фикри асоси-
янги саноат корхоналарини ишга тушириш, да шакллантирилган тадбирларни
чорвачилик кластерини ривожлантириш, молиялаштиришга йўналтирилади.
сайёҳлик объектларини қуриш назарда
тутилмоқда. Мазкур янги тартиб 2022 йил 1
январдан эътиборан республика-
Бундан ташқари, жорий йилда амалга ошириш, шунингдек экспорт муаммолар, инфратузилма си- нинг барча туман (шаҳар)ларида
ушбу туманларнинг тадбиркорлик шартномаларни молиялаштириш фатининг қониқарсизлиги, электр босқичма-босқич жорий этилади.
субъектлари томонидан қарийб учун банк кредитларини олиш энергияси ва газ узиб қўйилиши
50 млн. АҚШ доллари миқдорида долзарб муаммолар ҳисобланади, каби омилларни ҳам қайд этдилар. 2021 йил 1 июлдан жамоатчилик
экспорт маҳсулотларини етказиб шунингдек қишлоқ хўжалиги фикри асосида шакллантирилган
бериш режалаштирилмоқда. маҳсулотларини халқаро стандарт- Инвесторлар ва экспорт тадбирларни молиялаштиришга аж-
ларга мувофиқ сертификатлаш қилувчиларни ташвишга солаёт- ратиладиган туман (шаҳар)лар бюд-
Ўрганиш доирасида ишчи гуруҳ зарурати ва минтақада бунинг учун ган қатор масалалар хусусида жетлари қўшимча маблағларининг энг
аъзолари маҳаллий ҳокимият зарур лабораториялар йўқлиги ишчи гуруҳ аъзолари томонидан кам миқдори 10 фоиздан 30 фоизга
органлари вакиллари, хорижий ушбу маҳсулотлар экспортининг тегишли изоҳлар берилди ва муам- оширилади.
инвесторлар ва экспорт қилувчи ўсишини чекламоқда. молар Сенат Қўмитаси томонидан
корхоналар билан учрашувлар вазирлик ва идоралар даражасида Шунингдек, жамоатчилик фик-
ўтказди. Шу билан бирга, маҳаллий кейинчалик кўриб чиқиш учун на- ри асосидаги тадбирлар учун
корхоналар ва қишлоқ хўжалиги зоратга олинди. маблағлар «Фуқаролар ташаббуси
Ўтказилган учрашувлар маҳсулотлари ишлаб чиқарувчилар жамғармаси»да тўпланади ва ундан
таҳлилига кўра, ҳозирги кунга ер участкаларини ажратишдаги Вилоятхон ШОДИЕВА бошқа мақсадларда фойдаланиш
қадар инвестиция лойиҳаларини тақиқланади.

Туман ҳокимликлари жамоатчилик
фикри асосидаги тадбирларни бюд-
жетдан молиялаштиришга оид маъ-
лумотларни ҳар чорак бўйича расмий
веб-сайтларига ва «Очиқ бюджет»
порталига жойлаштиради.

«Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected] 5

Буюк Уламонинг НИГОІ

ȯÒÈÑÎÄÈÉ ¯ÀÐÀØËÀÐÈ
³ам буюк бўлган

15 апрель – Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари
таваллуд топган кун. У кишининг муборак номлари берилган
масжиднинг очилиш маросимида Президентимиз Шавкат Мирзиёев
таъкидлаб ўтганларидек, Шайх Ҳазратлари умрларини халқимизга
диний маърифат тарқатишга сарфлаган улкан уламо эдилар. Ҳазратдан
ислом оламига улкан илмий-маънавий хазина мерос бўлиб қолди. У
кишининг диний қарашлари ҳақида жуда кўп ёзилган, ёзилмоқда ва
иншоаллоҳ, ҳали ёзилажак!

Лекин буюк алломанинг лантирувчи кучи ҳам, у инсон Шайх ҳазратлари инсон жавоб берадилар: Демак, деҳқонга чораларини кўришимиз шарт.
иқтисодий тафаккурлари ҳам яхши яшаши учун ўйлаб топил- иқтисодни ривожлантириш учун эрк бериш керак, нимани қаерга, Барча зарурий нарсаларни муҳайё
айнан шундай юксак даражада ган тизим эканлиги ҳам шундай сабаб эканлиги, бозор иқтисоди қачон, қандоқ экишни ва ишлов этишни эса ўзимиздан бошқа ҳеч
бўлганлиги кўпчиликка, балки, содда ва тушунарли усулда баён унинг ҳаракати билан амалга беришни ўзи билади. ким биз учун қилиб бермайди.
маълум эмасдир. айтиляпти. ошиши ҳақида алоҳида таъкид- Ҳатто Аллоҳ таоло ҳам ўз нафси-
лаяптилар. Бу фикрлардан бехабар ай- ни ўзи ўзгартирмаган қавмнинг
Хуллас, 2012 йили хорижга да- Ҳақиқатни айтганда, давом рим амалдорлар деҳқонларга ҳолини ўзгартирмаслиги Қуръони
воланишга кетаётиб, Ҳазратнинг этилади мақолада, тўғри йўлга Шу ўринда Ҳазратнинг бо- нотўғри кўрсатмалар бериб, баъ- Каримда айтилган.
дуоларини олиш ниятида ол- ўтиб олиш қийин бўлади. Инсон зор иқтисоди ўз-ўзидан ривож- зи жойларда деҳқончиликка фой-
диндан изн олиб, у киши билан ўзини таниганидан буён ривож- ланиб кетавермаслиги ва у ёр- да эмас, зарар етказганликлари Шунинг учун ҳам аввало ички
учрашдим. ланиб, шаклланиб келаётган бозор дамга муҳтожлигини чуқур ҳис кўпчилигимиз учун сир эмас. имкониятларни ишга солиш ке-
иқтисодига энди ўтмоқчимиз. Йўл қилганликларини ифодаловчи рак. Ерлардан тўлиқ фойдаланиб,
«Кўкча кошонаси» номли чой- бошида турганимизда боболари- фикрларини ўқиб лол қоласан: Мақолада инсон меҳнатидан буғдой, шоли, арпа каби экинларни
хонанинг алоҳида хонасида 20 мизнинг бу ишга муносабатлари «Давлат эса бу ишларни турли самара кўриши кераклиги, бу- кўпроқ экиш зарур.
киши иштирокидаги йиғинда қандоқ бўлган, буни қандоқ йўлга усуллар билан қувватлаб туриши нинг учун маҳсулот яратувчига
Шайх Ҳазратлари яқинда хизмат қўйганлар – шунга ўхшаш савол- керак». маҳсулотини эркин сотиш им- Экин майдонларимизнинг асо-
билан Москвада бўлганликлари, ларга жавоб топиш мақсадида кониятини яратиш лозимлиги сий қисмига пахта экишга мажбур
унда «Apple» компанияси вакили дуру гавҳардан азиз улкан ма- Давлатнинг бозор муносабат- ҳам қайд этилади. Бу замонавий қилиб, эҳтиёжимиз учун зарур
барча ёзилган ва келгусида ёзила- даний меросимизга мурожаат лари шароитида ҳам иқтисодни бозор иқтисодининг ўта муҳим дон-дунни бошқа республикалар-
жак асарларини интернет китоб қилсак, деб ўйлайман. Бизнинг қўллаб туриши зарурлиги ҳақидаги қоидаларидан бири эканлигини дан жўнатиб турган шўролар тузу-
бозорида сотиш ҳуқуқини уларга ота-боболаримиз бу соҳада ўзига бу фикрлар айтилган паллаларда, бугун иқтисодчиликка ўқиётган ми 1991 йили барҳам топиши би-
бериш эвазига хоҳлаган суммани хос тенглама ишлатганлар: Аллоҳ яъни 1991 йилнинг февраль ойида, толиблар ҳам билишади. Лекин лан Ҳазратнинг ўзимизни ўзимиз
қўйиб, шартнома тузишни таклиф – инсон – модда – вақт = иқтисодий жаҳон иқтисодчилари орасида 1991 йилнинг бошида бу бозор таъминлашга тайёрланишимиз
этибди. Китоб ёзишдан мақсадим равнақ». бозорга ўтиш билан ҳамма масала иқтисодига ўтишга тайёргар- керак, деган башоратлари дарҳол
фойда олиш эмас, диний маърифат ўз - ўзидан ҳал бўлиб кетаверади, лик кўраётган давлатлар учун исботланди!
тарқатиш, деб Шайх таклифни рад Ҳазрат бу ўринда шўролар у ўзини ўзи стихияли равиш- инқилобий аҳамиятга эга хулоса
этибдилар. ҳукмронлик қилган узоқ даврда да бошқараверади, давлат унга эди! Мақоланинг айрим жойла-
иқтисодий қонун-қоидалардан мутлақо аралашмаслиги, қўллаб- рини ўқиганда кишида, Шайх
Суҳбат ичида у кишига фақат четга чиқиб кетганлигимиз, қувватламаслиги керак, деган Шайх ҳазратлари бозор ҳазратлари, 1991 йилнинг
диний эмас, иқтисодий мавзуларда иқтисодимиз нотўғри ташкил ақидалар ҳукм сурар эди. Бунга иқтисодида ҳалоллик ўта зарур бошидаёқ яқинда мустақилликка
ҳам саволлар берилди. этилганлиги, онгу-шууримиз ишониб ўз иқтисодий сиёсатини эканлигига жуда катта аҳамият эришишимизни ҳис қилганлар
ҳам шўровий ақидаларга ўтиб ташкил этган давлатлар тезда оғир берадилар: «Шу ўринда бозор ва шунда иқтисодимизда би-
Жавобларидан Ҳазратнинг кетганлиги туфайли бозор аҳволга тушиб қолганликлари иқтисодидаги энг муҳим омиллар- ринчи галда қандай ўзгаришлар
иқтисодий тафаккурлари ҳам ўта иқтисодининг тўғри йўлига ўтиб ҳали эсимизда. дан бири – савдода Ислом қаттиқ қилишимиз керак, деган савол-
юксаклигидан ҳайратда қолдим. олишимиз қийин бўлишини башо- ман қилган ҳаром ишни эслатиб ларга жавоблар берилгандек та-
Айнан шу ҳодисадан кейин мен рат қиляптилар. Ҳазрат қайд этган тенгламадаги ўтиш зарур. У ҳам бўлса «эҳтикор» саввур пайдо бўлади. Масалан,
у кишининг иқтисодий соҳада учинчи омил деҳқончилик, чор- – нархни сунъий кўтариш учун мақолада ишлаб чиқариш ва
ёзган асарларини қидира бош- Ва ўтган 30 йиллик ҳаётимиз у вачилик, саноат, кончилик, ден- уринишдир. Бу ишнинг ҳар қандай хизматлар кўрсатишнинг савдо,
ладим. кишининг бу фикрлари қанчалик гизчилик, ҳунармандчилик каби кўриниши ҳаром, катта гуноҳ». ҳунармандчилик, кичик корхо-
тўғри эканлигини, яъни бозор турли моддий нарсалардан иборат. налар, транспорт каби қатор тур-
Шайх Муҳаммад Содиқ иқтисодини барпо этиш ўта катта Жаҳоннинг аксарият давлатла- лари хусусий бўлиши кераклиги
Муҳаммад Юсуфдан иқтисодий қийинчиликлар билан юз бериши- Исломда деҳқончилик билан бир рида нархни сунъий равишда оши- ҳақида фикрлар бор. Чорвачи-
соҳада топган илк асарим 1991 ни яққол исботлади. қаторда саноат ва ҳунармандчилик ришларнинг олдини олиш учун ликни жадал ривожлантириш,
йили 28 февралда «Халқ сўзи» билан ҳам шуғулланиш зарур- давлатлар махсус ташкилотлар айниқса, уни озуқа базаси билан
газетасида эълон қилинган «Бо- Шайх Ҳазратларининг бобо- лиги уқтирилганлиги эътиборни тузганликлари ва мазкур идора- мутаносиб равишда олиб бо-
зордан чўчишнинг ҳожати йўқ» ларимизнинг бозор иқтисодини тортади. лар бу борада жуда кўп тадбирлар риш, халқ ҳунармандчилигига
номли мақола бўлди. қандай ташкил этганликларини ўтказаётганликлари Ҳазратнинг алоҳида эътибор бериш, турли-
ўрганиш кераклиги тўғрисидаги Тўртинчи омил сифатида қайд бозор иқтисодининг назарий ва туман тақиқларни камайтириш,
Эътибор беринг, СССР деб атал- фикрлари ҳам мутлақо тўғри. Ахир этилган вақт омилининг ҳам амалий асосларини жуда чуқур би- халқаро иқтисодий алоқаларни
миш давлат ҳали бор, юртимиз аждодларимиз бозор иқтисоди аҳамияти катта. Ислом ақидаси лишликларини яна бир бор яққол кенгайтириш, жамиятнинг муҳтож
унга қарам, биз ҳали социалистик ҳукмрон бўлган асрларда ўз тад- бўйича инсон умридаги вақтнинг кўрсатиб турибди. табақаларига ёрдам бериш, тежам-
тузум даврида яшаяпмиз. Бозор биркорлик ва ишбилармонликлари ҳар бир дақиқаси учун Аллоҳнинг кор бўлиш, исрофгарчиликларга
иқтисодиёти ҳақида халқнинг билан дунёни ҳайратга солишган- олдида жавоб беради. Шунинг Жамиятда моддий неъмат- йўл қўймаслик, халқни бозор
ҳали унча хабари йўқ. Ҳатто, биз, ликлари айни ҳақиқат-ку! учун уни доимо фойдали, самара- ларнинг ҳар эҳтимолга қарши иқтисодига тайёрлаш зарурлиги
яъни иқтисодчи олимларнинг бу ли ишларга сарфлаш зарур. муайян даражадаги захиралари бўйича ҳам тавсиялар берганлар.
борадаги фикрларимиз ҳам узуқ- Ислом ақидаси бўйича, дейи- бўлиши зарурлиги ҳам мақолада
юлуқ, тасаввуримиз етарли эмас. лади мазкур мақолада, дунёдаги Юқоридаги омиллар мав- ўз ифодасини топган: Шу билан Хуллас, ҳажми унчалик катта
Лекин матбуотда бозор иқтисоди ҳамма иш Аллоҳ таолога бориб жудлиги ўз-ўзидан иқтисодий бирга, жамият фойдасини кўзлаб, бўлмаган мазкур мақоланинг
ҳақида мақолалар чоп қилина бош- тақалади. Усиз ҳеч нарса бўлмайди. тараққиётга олиб келаверадими, келажакдаги қийинчиликлар юза- аҳамияти жуда улкан. Унинг ҳар
лаган. Ана шундай пайтда йирик Шу билан бирга Аллоҳга иймон деган савол туғилади. Ҳазрат бу га келишининг олдини олиш бир сатри чуқур ва пухта ўйланган
диний Уламонинг Ўзбекистоннинг инсонни яхши ишларга чорлай- саволга: «Йўқ! Бу омиллар илмий мақсадида режали равишда керак- фикрлардан иборат.
энг нуфузли газеталаридан бирида ди. У иқтисодга адолат, омонат, асосда, ўзаро тўғри алоқада ривож ли маҳсулотларни сақлаб қўйиш
бозор иқтисодиёти ҳақида мақола ҳалоллик, маъноларини бериб, топмоғи ва рўёбга чиқмоғи зарур», нафақат мумкин, балки зарур. Ҳазратнинг бу мақолаларини
эълон қилиши кўпчиликни тааж- очкўзлик, судхўрлик, ҳаром ва деб жавоб берадилар. ўқиганимдан кейин узоқ вақт
жуб ва ҳайратга солгани аниқ. адолатсизликлардан четлатади. СССРнинг охирги йиллари- унинг таъсири остида юрдим.
Шу ўринда яна мақоладан даги иқтисодий қийинчиликлар, Бу юк Уламонинг Бу юк лиги
«Айни пайтгача бозор иқтисо- Эътибор берингки, ушбу иқтибос келтиришни мақсадга бўм-бўш дўконлар, ўта юқори иқтисодий тафаккурларида ҳам
дининг ҳар хил омиллари ҳақида ўринда яхши тадбиркор қандай мувофиқ, деб ҳисоблайман: ми- инфляция даражаси каби салбий яққол кўриниб турганлигига ий-
қайта-қайта гапирилиб, турли сифатларга эга бўлиши кераклиги сол учун, дейилган мақолада, ҳолатлар ҳали кўпчиликнинг мон келтирдим.
шарҳлар ҳам қилинмоқда», дейи- баён этиляпти. тажрибали деҳқон, бўлиғ ер, эсидан чиқмаган бўлса керак,
лади мазкур мақолада. Лекин бо- уруғ ва асбоб-анжомлар мавжуд. деб ўйлайман. Ана шундай оғир Одил ОЛИМЖОНОВ,
зорнинг ҳақиқий омили – инсоний Ҳазрат, бозор муносабатлари- Лекин ер нимаю, уруғ нимали- шароитда ҳукумат бу борада нима Прогнозлаштириш ва
омил ҳақида ҳеч ким гапирмайди. нинг илдизлари ҳақида сўз юрита гини тузукроқ тушунмайдиган ишларга тайёр туриши кераклиги макроиқтисодий тадқиқотлар
Ахир, бозор иқтисодини амалга бориб, юқорида таъкидлаб ўтган «раҳбар» юқоридан кўрсатмалар ҳам Ҳазратга маълум эканли- институти илмий ходими,
оширувчи, ундан фойда ёки зарар тенгламаларидаги иккинчи омил, бериб турса, ҳеч нарса бўлмайди. ги кўриниб турибди: «Ҳозирги иқтисод фанлари доктори,
кўрувчи ҳам инсон-ку! яъни инсон ҳақида, у билан бозор Бундай салбий ҳолатларга йўл ҳолатда ўзимизни ўзимиз керакли
иқтисоди чамбарчас боғлиқлиги қўймаслик учун нима қилиш ке- барча нарсалар билан таъминлаш профессор
Кўриниб турибдики, бозор ҳақида атрофлича сўз юритганлар. раклигига ҳам Ҳазратнинг ўзлари
иқтисодининг асосий ҳаракат-

6 «Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected]

ЖАРАЁН

Келгуси сонда:

ªÇÁÅÊÈÑÒÎÍ «ØÈÌÎË- ÀÍÃÐÅÍ «ÁÈÐÈÍ×È
ÆÀÍÓÁ» ÕÀ˯ÀÐÎ ÐÅÇÈÍÎÒÅÕÍÈÊÀ
ÒÐÀÍÑÏÎÐÒ ÉªËÀÃÈÃÀ ÇÀÂÎÄÈ» 2023 ÉÈËÈ
ÀÚÇÎ ÁªËÄÈ ÒªËÀ ¯ÓÂÂÀÒ ÁÈËÀÍ
ÈØËÀØÃÀ ªÒÀÄÈ.
«Шимол-Жануб» йўлаги бир учун ўзига хос платформа бўлади «яшил йўлак» рақамли тижорат- ÀÌÌÎ...
томондан Европа Иттифоқидан деган умиддамиз, — дейди ни йўлга қўйиб тез бузиладиган
то Сувайш каналигача бўлган Ўзбекистон экспортчилар уюш- товарларни етказиш тезлигини
ҳудудларга, иккинчи томон- маси раиси Мухтор Умаров. оширади, транспорт харажат-
дан Европа Иттифоқидан то ларини камайтиради, умумий
Ҳиндистон, Покистон порт- «Шимол-Жануб» йўлаги бир транспорт инфратузилмасини
ларигача етиб боради. Йўлак томондан Европа Иттифоқидан мувофиқлаштиради.
орқали ташиш харажатлари то Сувайш каналигача бўлган
30-40 фоизга арзонлашиши ҳудудларга, бошқа томондан Россия мисолида кўрадиган
кутилмоқда. Европа Иттифоқидан то Покис- бўлсак, ҳозирда Мумбайдан
тоннинг Карачи портигача ёки Москвага ушбу йўналиш бўйича
Ўзбекистон «Шимол-Жануб» Ҳиндистон портларигача етиб етказиб бериладиган контейнер
(«Север -юг») с авдо логистик боради. юклари 30 кундан ортиқ давом эт-
коридорига қўшилди, дея хабар майди. Юкларни Сувайш канали
бермоқда Kun.uz мухбири. Ушбу Бу савдо йўлаги йирик лойиҳа бўйлаб ва Европа бўйлаб Санкт-
лойиҳага Ўзбекистон экспортчи- бўлиб, 2000 йилда уни ташкил Петербург орқали ташиш ўртача
лар уюшмаси вакил бўлди. этиш тўғрисида Россия, Эрон 45 кун вақт олади.
ва Ҳиндистон ўртасида келишув
Ўзбекистоннинг «Шимол- бўлган. 2002 йилдан бу «яшил Мутахассисларнинг ҳисоб-
Жануб» транспорт коридори- йўлак» расман очилган. Ҳозирда китобларига кўра, агар контей-
га қўшилиши мамлакатимиз дунё бўйича ўнлаб давлатлар нерларнинг йўналиши ва ет-
иқтисодиёти учун муҳим келишув унга аъзо бўлган. казиб бериш муддати 15 кунга
ҳисобланади. Ушбу коридорга Ев- қисқартирилса, бир тонна юкни
ропа ва МДҲдан Украина, Бела- Узунлиги 7200 км бўлган транс- етказиш нархи 1000 долларга
русь, Озарбойжон, Туркманистон, порт йўлаги Ҳиндистондан Санкт- камаяди. «Шимол-Жануб» транс-
Миср, Эрон, Туркия, Ҳиндистон, Петербургга товарларни етказиб порт коридорининг потенциал
Покистон каби давлатлар аъзо бериш муддатини 30-40 фоизга қуввати йилига тахминан 15-16
бўлган. ёки 20 кунга қисқартиришга имкон миллион тонна юк ташишга етади,
беради. Келажакда эса йилига бу харажатлар 1,5-2 миллиард
Бу лойиҳа бизга логистика 15-20 миллион тонна юк ташиш долларга камайишини англатади.
харажатларини 2 баробаргача режалаштирилган.
қисқартириш имконини беради. Аввалроқ, ўзбек-афғон мат-
Лойиҳа асносида Ўзбекистонда «Шимол-Жануб» савдо йўлаги чмейкинг конференциясида ўзбек
қуруқлик портини яратиш ва Ўзбекистонга нима беради? тадбиркорлари иштирок этиб,
халқаро савдо ва логистик тран- хорижий инвесторлар билан 6
зитларни амалга оширишни ре- Ушбу лойиҳа савдони молия- йўналиш бўйича 12 та шартно-
жалаштирганмиз. Лойиҳа Жаҳон лаштириш имконини беради. ма имзолаб қайтгани маълум
савдо ташкилотига қўшилишимиз Шунингдек, логистик жиҳатдан қилинганди.
ҳам қулай.

Маълум қилинишича, ушбу

Теодор ДРАЙЗЕР Давоми. Батлер ортидан юқорига Батлер, – маъюс давом этди Каупер- Ахир биз чинакам биржа ваҳимаси
Боши ўтган кўтарилар экан, Каупервуд юзага вуд, – ва эртадан қолмай бизнинг бу арафасида турибмиз. Сиз ҳақиқат
келган вазиятнинг барча тафси- ерда молиявий ғалвалар бошланади. кўзига тик қарашингиз керак, мистер
сонларда лотларини қайта-қайта хаёлидан Мен сиз билан худди шу хусусда Батлер. Бу ваҳима узоққа чўзилмайди,
ўтказарди. гаплашгани келдим. Маблағларни аммо шу қисқа муддат ичида ҳам
сарфлаш бўйича ишларимиз қай озмунча офатлар содир бўлмайди.
– Қани, марҳамат қилиб, аҳволда. Сиз ҳаммасини бир ёқлик Эртага биржа очилишининг дастлабки
ўтиринг! Бирон нарса ичасизми? қилганмисиз? даққиқалариданоқ қимматли қоғозлар
Э-ҳа, сиз ичмайсиз-ку: эсимда, нархи ўн ёки ўн беш банд пастга тушиб
эсимда! Ҳеч бўлмаса, сигаретдан Каупервуднинг юзидаги ифодадан кетади. Банклар қарз (ссуда)ларни
олинг! Хўш, бугун нега бунақа Батлер қандайдир ҳалокатли нарса тўлашни талаб қила бошлайдилар
машқингиз пастроқ? содир бўлганини бирдан англади. Кенг ва фақат дастлабки келишувгина
чарм оромкурсида ўзини орқага таш- уларни бундай қилишдан тўхтатиб
Дераза оша аҳолиси қалин лаб, каттакон қўлини кўтарди-да, оғзи қола олади. Аммо битта ҳам киши бир
маҳаллалар томонидан бўғиқ ва иягини тўсди. Томирлари йўғон- ўзи уларга таъсир кўрсатишга қодир
қичқириқлар қулоққа чалинарди: йўғон бармоқлари, кенг ва суякдор эмас. Бу ерда одамлар гуруҳининг бир
«Тезкор нашр! Тезкор нашр!» Чика- бурни узра, бароқ қошлари остидан ёқадан бош чиқариб ҳаракат қилиши
годаги ёнғин тафсилотлари! Бутун унинг катта-катта кўзлари чақнар эди. зарур. Сиз мистер Симпсон ва мис-
шаҳар олов ичида!». Калта қилиб олинган оппоқ сочи тика- тер Молленхауэр билан биргаликда
накдай бошини бир текис қоплаган. банк раҳбарларини бирлашишга ва
– Ана шундан машқим паст, бозорни ушлаб туришга кўндириб,
– қичқириқларга қулоқ солгач, – Ҳали шунақа денг? – деди бунга эришишингиз мумкин. Барча
жавоб берди Каупервуд. – Янги- у. – Демак, сиз эртага бизда ҳам конкали темир йўллар хавф остида
ликдан хабарингиз борми? бўрон қўзғалади, деб ўйлайсизми? қолди. Агар қиймат сақлаб турилмаса,
Ўзингизнинг ишларингиз қандай? уларнинг акциялари хатарли даража-
– Йўқ. Рўзномачилар нима деб да пастга тушиб кетади. Сизнинг бу
қичқиришаяпти? – Агар бизнинг сармоядор ко- йўлларга катта-катта миқдорда пул
зирларимиз совуққонликни сақлаб, сарфлаганингизни биламан. Шундай
– Чикагода катта ёнғин бўлибди. ваҳимага тушмасалар, менинг иш- ўйга келдимки, балки сиз, Молленха-
– Э-ҳа-а! – деди Батлер бу ларим озми-кўпми жойида бўлади.
воқеанинг аҳамиятини ўзича Эртага, ҳатто бугун ҳам бизга кўплаб
ҳамон англамай. ақли расо одамлар керак бўлади.
– Шаҳарнинг бутун ишбилар-
монлар қисми ўт ичида, мистер

«Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected] 7

ХАБАРЛАР ВА...

МУШУК ПОЛИЦИЯ БОШЛИЈИ «ТЕХНОЄИРОЛ» ЭНДИ
ЭТИБ ТАЙИНЛАНДИ «МАРС ИМПЕРАТОРИ» БЎЛМОЄЧИ

Японияда инсон ҳаётини қутқариб SpaceX ва Tesla
қолган Коко лақабли мушук Тояме раҳбари Илон
префектураси полициясига бошлиқ Маскнинг «Twitter»даги
этиб тайинланди, деб хабар беради саҳифасидаги
NHK телеканали. биографияда янги
ёзув пайдо бўлди –
Ўтган йили бир кекса одам оқова миллиардер ўзини
сув чиқиб кетадиган ўрага тушиб «Марс императори»
кетади. Уни қутқаришга Коконинг деб атаган. Бу
ўзини ноодатий тутиши сабаб бўлган, миллиардернинг ўзига
яъни ўранинг чеккасига туриб олиб, ўзи берган иккинчи
сувга қараб тикилиб тураверган. «унвони».
Буни кўрган мушук эгаси ўрага
яқинлашиб, унга тушиб кетган эр-
какни кўриб қолган ва шу заҳотиёқ сида иштирок этишга улгурди ва ҳатто Маск илгари Американинг Teslaнинг молия бўйича бош
ёрдам чақирган. дарс ўтганлиги ҳақидаги ҳужжатга электр транспорт воситала- директори Зак Киркхорн ўз
ҳам “имзо” қўйди, дейилади хабарда. рини ишлаб чиқ арувчи Tesla лавозимини Master of Coin
Ушбу хизмати учун Коко полиция- Японияда қабул қилинганидек, Коко компаниясининг бош дирек- деб ўзгартирганди. Маск ва
дан фахрий ёрлиқ олган, унинг эгнига ҳам кафтини қизил бўёққа ботириб, тори лавозимини Technoking, Киркхорннинг янги номланиш-
полиция формаси, бошига чиройли ҳужжатга ўзининг “шахсий тамғасини” а н и қ р о ғ и «Тех н о қ и р о л» д е я лари Teslaнинг барча расмий
фуражка кийдирилган. босган. ўзгартирган. ҳужжатларида акс этган.

Коко бир кун бўлим бошлиғи лавози- Жорж Мартиннинг «Муз Аввалроқ, Илон Маск ко-
мини эгаллаб турган. Шу бир кун ичида в а о л о в қ ў ш и ғ и» в а «Та х т- ронавирусга қарши вакцина
мушук бошланғич мактаб ўқувчилари лар ўйини» фильмларида- олишни қўллаб-қувватлашини
учун йўл ҳаракати хавфсизлиги дар- г и хаёлий номлари дан сўнг, маълум қилганди.
НДУАНРХЁДЛААРИОЗЎИСЄИ-ОШВДЄААТДМАВАОІМСУЛЭОТМТЛОАЄРДИАМарт ойида асосий озиқ-овқат маҳсулотларининг

нархи 2,1 фоизга кўтарилган. Нархлар ўсишининг
энг юқори кўрсаткичлари ўсимлик ёғида кузати-
либ, ушбу маҳсулот 8 фоизга қимматлашган.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат

БМТ: ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (FAO) томонидан
Шунингдек, сут маҳсулотлари нархи март ойи даво-
мида 3,9 фоизга, гўшт нархлари индексининг ўртача
кўрсаткичи 2,3 фоизга қимматлашган.

Шу билан бир қаторда, дон маҳсулотларининг
ўртача кўрсаткичи 1,8 фоизга пасайган бўлса-да, бу
ҳали ҳам 2020 йил март ойига нисбатан 26,5 фоизга
эълон қилинган маълумотларга кўра, март ойида ду- юқори ҳисобланади.
нёда яна озиқ-овқат нархларида ўсиш кузатилган. Бу Ўтган ойда шакар нархлари ҳам 4 фоизга арзон-
тенденция кетма-кет 10 ойдан бери давом этмоқда. лашган. Бунга Ҳиндистондан экспорт ҳажмининг
Бу ҳақда «Дунё» АА хабар бермоқда. кутилаётган сезиларли ўсиши сабаб бўлган. Аммо
FAO кузатувларига кўра, март ойида энг оммабоп нархлар ўтган йилга нисбатан 30 фоизга юқорилигича
озиқ-овқат маҳсулотларининг нархи жаҳон бозори- қолмоқда.
да 2,1 фоизга кўтарилган. Бу 2014 йилнинг июни- FAO таҳ лилларига к ўра, 2021 йилда дунёда
дан бери ушбу индекснинг энг юқори кўрсаткичи дон маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми ортиши
ҳисобланади. кутилмоқда. Европанинг кўп қисмида ишлаб чиқариш
Нархларнинг кўтарилиши ўсимлик ёғи нархларининг қайта тикланиб, Ҳиндистонда мўл-кўл ҳосил кутилаёт-
ўсиши билан бевосита алоқадор бўлиб, февраль ойига гани сабабли буғдой ишлаб чиқариш энг юқори дара-
нисбатан ушбу маҳсулот 8 фоизга қимматлашган ва жага кўтарилиб, 785 миллион тоннани ташкил этиши
деярли 10 йиллик энг юқори кўрсаткични қайд қилган. мумкин, бу ўтган йилга нисбатан 1,4 фоизга кўпдир.
Соя ёғи нархи ҳам кескин ўсган, бунга қисман био- Бундан ташқари, Хитойда чорвачилик сектори тик-
дизел ишлаб чиқарувчилар томонидан кутилаётган ланаётгани сабаб дон маҳсулотларининг истеъмоли
катта талаб сабаб бўлгани айтилмоқда. ортиши прогноз қилинмоқда.

Саҳифа интернет материаллари асосида тайёрланди.

уэр ва яна бир қанча кишилар ўз чо- ёлғонласинми ё тўғрисини айтсинми? шидан манфаатдорсиз. қарз олдим. Бемалол айта оламан:
рангизни кўришни хоҳлайсизлар. Акс Ҳе, йўқ, ёлғонлаш ўта хатарли эди. Мен Стенер ва унинг дўстларидан аввалига барча битимлар айнан шу
ҳолда, яшириб ўтирмайман, менинг тариқа қопланар эди ва мен зинҳор
ишим ҳам чатоқ бўлади. Бир ўзим Борди-ю, Батлер унга ҳамдардлик аллакимлар учун кўп акциялар сотиб ўз айбимни бошқалар гарданига
эплаш учун менинг кучим етмайди. билдирмаса ва уни қўллаб- олганини сизга очиқ айтмоқчиман! Бу юкламоқчи эмасман. Масъулият
қувватламаса, у касодга учраши харидлар учун маблағлар ҳар доим менинг зиммамга келиб тушади ва
У Батлерга Стинер борасидаги мумкин ва ўшанда ҳақиқат барибир шаҳар ғазнасидан келар эди, деб мен жавоб беришга тайёрман, аммо
ҳақиқатни қандай очсам экан деб юзага чиқарди. айтолмайман, аммо кўп ҳолларда борди-ю, мен хонавайрон бўлсам,
боши қотмоқда эди. бу, ҳар ҳолда, шундай бўлган эди. Стинернинг номи иснодга қолади ва
– Мен сиздан ҳеч нарсани Менинг касодга учрашим Стинерга бу бутун шаҳар бошқармасида хатар-
– Ҳм-м, яхши бўлмабди, – ўйчан яширмоқчи эмасман, мистер Батлер, ҳам, республикачилар партиясига ли ифодасини топади. Равшанки, мен
ҳолда тишининг орасидан, деди – деди у қариянинг хайрихоҳона му- ҳам ва сизнинг фойдангизга ҳам касодга учрашни истамайман, бунга
қария. носабатига умид қилиб ва Батлерга салбий таъсир этишини тушунаман. ҳеч қанақа асос ҳам йўқ. Агар ваҳима
мойдай ёқадиган жуъратли ва дадил Тўғри мистер Стинер бундай ўйинга хавфи бўлмаганда, бемалол айта
У ўзининг ишлари ҳақида нигоҳ билан қараб. бош қўшишни бир ўзи ўйлаб топмаган олар эдимки, менинг ишларим ҳали
ўйлаётганди. Ваҳима унга ҳам, ал- ва мен бу ерда бошқалардан кўра ҳеч қачон бунчалик яхши бўлмаганди.
батта, фойда келтирмайди. Аммо Батлер гоҳо Каупервуддан ўз кўпроқ балогардон бўлишимга тўғри Бироқ кўмак олмасам мен бўронга
аҳвол у айтганчалик чатоқ эмасди. ўғилларидан кам фахрланмасди. келади, аммо булар бари ўз-ўзидан бардош бера олмайман ва сиз менга
Бўҳронликдан қўрқмаса ҳам бўлади. Бундан ташқари, у ёш банкир айнан бошқа ишлардан келиб чиққан. шундай ёрдам кўрсата оласизми –
Тўғри, у маълум, аммо унча жид- унинг, Батлернинг шарофати билан Сизга маълумки, мен Стинернинг шуни билмоқчиман. Агар яхши чиқиб
дий бўлмаган зарарлар кўради, бу анча илгарилаб олганини ҳис этарди. таклифи билан шаҳар заёми чиқариб олсам, сизга сўз бераман, пулларни
ишларни тартибга солиб олишдан тарқатдим ва мана шу жараёндан шаҳар ғазнасига тезроқ қайтариш
олдин рўй беради. У эса ҳеч нарса – Шуни айтишим керакки, мен кейин унинг дўстларидан биттаси учун барча чораларни кўраман.
йўқотишни хоҳламасди. анчадан бери конкали темир йўллар менга уларнинг маблағини конкали Афсуски, мистер Стинер ҳозир
акцияларини харид қилиб келаман, темир йўл қурилишига ташлашимни шаҳарда эмас, бўлмаса сўзларимни
– Қандай қилиб сиз бундай қийин тўғри, фақат ўзим учун эмас. Балки таклиф қилиб қолди. Ўшандан буён тасдиқлатиш учун мен уни сизнинг
аҳволга тушиб қолдингиз? – қизиқсинди ҳозир сизга очиб солмоқчи бўлган га- мен улар учун мана шу ишни мутта- қошингизга келтирган бўлардим.
у. Нима учун Каупервуд конкали темир пларни айтмай турганим маъқулмиди, сил давом эттириб келаяпман. Мен
йўллар компанияларининг касодга аммо шундай қилмаслик, сизга ва шахсан Стинердан йилига икки фо- (Давоми бор)
учрашидан бунчалик қўрқяпти – уни мени бундан сақлаб қолмоқчи бўлган издан катта-катта миқдорларда пул
шу қизиқтирарди. – Ёки бу ишларга бошқа шахсларга зарар келтиради.
маблағ сарфлаганмисиз? Ўз-ўзидан маълумки, сиз кузда бўлиб
ўтадиган сайловларнинг қандай туга-
Каупервуд икки ўт орасида қолди –

8 «Иєтисодий Газета» 13 (115)-сон 2021 йил 16 апрель. Жума e-mail: [email protected] / [email protected]

СЎНГГИ САІИФА

Áèð êóíäà Рамазон сабоºлари «Иқтисодий Газета»
199376 êèøèäà
êîðîíàâèðóñ Ноинсоф. Ўйлаб кўрсак, аслида бу ЖАМОАТЧИЛИК
àíè¿ëàíäè жуда оғир ҳақорат. Аммо қулоғимизга КЕНГАШИ
тез-тез чалиниб туриши боис, кўникиб ЭЛДОР ТУЛЯКОВ
Ўтган куни қолганмиз, шунчаки бир иборадек қабул КЕНГАШ РАИСИ.
Ҳиндистонда 199 қиламиз. Фойдаланишга топширилганига
минг 376 киши ҳали кўп ўтмай туриб, кўприк қулаб Аббосхон Аҳмедов
коронавирусга тушса, одамларга мўлжалланган Баҳодир Бегалов
чалингани маълум баланд қаватли уй ағдарилса, янги Ғуломжон Самадов
бўлди, мингдан ортиқ хонадонга кўчиб кирганлар бир йилга Илҳом Насриев
бемор вафот этган. бормай ҳали сув, ҳали канализация Ислом Жасимов
Бу пандемия тизимидаги муаммоларга дуч келса, Миродил
бошлаганидан девордаги ёриқлар пайдо бўлганини Абдураҳмонов
буён мамлакатда кўрса, қурувчини ноинсоф дейди. Тешиб Мубин Мирзаев
касалланганлар ва чиқсин сенга берган пулим, деб оғринади. Муқимжон Қирғизбоев
вафот этганларнинг Қарғайди. Эрмат Қодиров
кунлик кўрсаткичи Қуддус Аъзам
энг юқори бўлган Инсоф Фарҳод Зайниев
ҳолатдир, деб хабар Ìà¿ñóä ÆÎÍÈÕÎÍÎÂ Қаландар
беради Ҳиндистон Абдураҳмонов
соғлиқни сақлаш Ўн йил олдин бир тани- ёпилмаган. Онда-сонда ҳеч кутилмаган иш бўлди:
вазирлиги. шимиз қишлоқ жойларда шарпадек бўлиб, кимдир бизни эшитиб турган кат- ҲАМКОРЛАРИМИЗ:
Ҳиндистонда қурилаётган намунавий кўринмаса, чала уйлар- такон ёнимиздаги прораб-
коронавирусдан лойиҳалар асосидаги уйлар- ни қурадиганлардан ҳеч ни чунонам сўкдики, чидаб Ўзбекистон Савдо-
касалланганлар сони дан бирини олиш учун пул кимни учратмадик. Атроф бўлмайди. Камига беш-олти саноат палатаси,
ортиши 36 кундирки, тўлади. Шартномада муддат қабристондай ҳувиллаб маротаба тепдиям. «Сендай Ўзбекистон фермер,
кўпайишда давом бир йил этиб кўрсатилган. ётибди. Дўстимнинг кўнглига ифлослар нарсаларни еб деҳқон хўжаликлари
этмоқда. Ҳар кўришганда, уй тўйи қараб, қурилишга масъул кетмаганингда, мана бунга ва томорқа ер эгалари
Ҳиндистон айни қачон дейман. Гапни бошқа одамни топдик, уни олиб ўхшаган одамларнинг уйла- кенгаши, «Тошкент»
пайтда фуқаролари ёққа буради. Охири бир куни қурувчиларни пул, қурилиш ри аллақачон битиб кетар- Республика фонд
коронавирусга энг кўп ёрилди. «Жўра, сен жур- маҳсулотлари билан таъ- ди», деди. биржаси, Ўзбекистон
чалинган мамлакатлар налистсан, шуларни бир минлайдиган ташкилотга Республикаси Давлат
орасида АҚШдан ёз, уй оламан деб адойи бордик. Бошлиққа кириб, Ташқарига чиқдик. Жуда активларини бошқариш
кейин иккинчи ўринни тамом бўлдим, ўзи ойликка дўстимнинг ижарада яшаёт- ноқулай вазиятда қолган агентлиги, «Qishloq
эгаллаб турибди. яшайман. Аммо маошимни ганлигини, унга уй жуда за- эдик. Ҳозир бу прораб бош- qurilish bank».
Мамлакат соғлиқни рўзғорга етказолмай қолдим. рур эканлигини, тезроқ ишни лиқнинг олдига кириб даб-
сақлаш вазирлиги Кредит мени еб ташлади. якунлаб беришни илтимос даласини чиқариб ташласа МУАССИС:
берган маълумотга Ҳаммасиям майли, уй ҳали- қилдик (ўзинг пул тўлайсан, керак, деб ўйлагандим, йўқ,
кўра, шу вақтгача ишонасан, ва яна илтимос иршайганча деди: «Бошлиқ «Iqtisodiy gazeta»
Ҳиндистонда жами 14 вери битмаса керак», ҳам қиласан. Бунақаси фақат афганецда, уришни яхши масъулияти чекланган
миллион киши COVID- деди. Уйини кўрдим. бизда бўлса керак). Бўлмаса кўради. Лекин ўзиям кўп жамияти
19га чалинган, 173 минг шартнома тузилга- Бош вазир номига шикоят нарсани еворган, ноинсоф».
киши қурбон бўлди. нига икки йил ўтган ёзамиз, дедим. Шу пайт Давоми кейинги сонларда БОШ МУҲАРРИР в.б
COVID-19га чалиниш бўлса-да, ҳали том Маъмуржон ЮЛДОШЕВ
ҳолати энг кўп МАСЪУЛ КОТИБ в.б
Махараштра штатида Вилоятхон ШОДИЕВА
кузатилмоқда. Ундан ДИЗАЙН ГУРУҲИ
кейин Уттар Прадеш Асилбек ҚУДРАТОВ,
(20 439), Деҳли (17 Моҳира БАХТИЁРОВА,
282), Чхаттисгарх (14 Фазлиддин ҲАМИДУЛЛАЕВ
250) ва Карнатака МАТН ТЕРУВЧИ
(11 265) штатлари Ирода ҚУДРАТОВА
бормоқда. МУСАҲҲИҲ
Шаҳноза АБДУАЗИМОВА
ЎзА
ТАҲРИРИЯТ МАНЗИЛИ:
«ÁÀÐÑÅËÎÍÀ» ÆÀ²ÎÍÍÈÍÃÝÍà Ўзбекистон Республикаси,
¯ÈÌÌÀÒ ÊËÓÁÈ Тошкент шаҳри,
«Forbes» журнали «Forbes» версияси бўйича жаҳоннинг Буюк Турон кўчаси, 41-уй.
жаҳоннинг энг қиммат клуб- энг қиммат клублари (топ-20): Тел/факс:
лари рейтингини эълон +99897 342-40-30,
қилди. 1. «Барселона» – 4,76 млрд. доллар; +99897 755-10-11
2. «Реал» – $4,75 млрд. доллар;
Ушбу рейтингда «Барсело- 3. «Бавария» – $4,215 млрд. доллар; «ИҚТИСОДИЙ ГАЗЕТА»
на» клуби энг юқори поғонани 4. «Манчестер Юнайтед» – $4,2 млрд. ижтимоий-иқтисодий
эгаллади. АҚШ нашри «кўк- доллар; газетаси маълумотларидан
анорранглилар»ни 4,76 млрд. 5. «Ливерпуль» – $4,1 млрд. доллар; фойдаланилганда манба
долларга баҳолади. 6. «Манчестер Сити» – $4 млрд. доллар; сифатида газета номи
7. «Челси» – $3,2 млрд. доллар; кўрсатилишини сўраймиз.
«Реал» эса 4,75 млрд. дол- 8. «Арсенал» – $2,8 млрд. доллар;
лар нарх билан 2-поғонани 9. «ПСЖ» – $2,5 млрд. доллар; «ИҚТИСОДИЙ ГАЗЕТА»
банд этган бўлса, «Бавария» 10. «Тоттенхэм» – $2,3 млрд. доллар; оригинал макети таҳририят
кучли учликка кирди – $4,215 11. «Ювентус» – $1,95 млрд. доллар; компьютер марказида
млрд. доллар. 12. «Боруссия Дортмунд» – $1,9 млрд. тайёрланди.
доллар; Босишга топшириш вақти
Англиянинг 6 клуби топ- 13. «Атлетико» – $1 млрд. доллар; – 21.00.
10га кирган бўлса, топ-20дан 14. «Интер» – $743 млн. доллар; Топширилган
АПЛнинг 9 та жамоаси ўрин 15. «Эвертон» – $658 млн. доллар; вақти – 21:20.
эгаллади. 16. «Милан» – $559 млн. доллар; Газета «ШАРҚ» НМАК
17. «Рома» – $548 млн. доллар; босмахонасида чоп этилди.
Маълумот ўрнида. «Forbes»- 18. «Вест Хэм» – $508 млн. доллар; Корхона манзили:
нинг ушбу рейтингида сўнгги 19. «Лестер» – $455 млн. доллар; Буюк Турон кўчаси, 41-уй.
16 йил давомида энг юқори 20. «Аякс» – $413 млн. доллар.
поғонани «Реал» (5 марта) ёки «ИҚТИСОДИЙ ГАЗЕТА»
«Манчестер Юнайтед» (11) клуб- ижтимоий-иқтисодий
лари эгаллаб келишган эди. газетаси Ўзбекистон
Матбуот ва ахборот
агентлигида 2017 йил 18
октябрда 0939 рақами
билан рўйхатдан ўтган.
Бичими: А-3.
Ҳажми: 4 босма табоқ.
Нашр кўрсаткичи: 283.
Буюртма: Г-413
Тираж: 712
Газета ҳафтанинг жума куни чиқади.

Муаллифлар фикри таҳририят нуқтаи
назаридан фарқ қилиши мумкин.
123456