«Миллий тикланиш» демократик партиясининг ижтимоий-сиёсий газетаси

ЎЗБЕКИСТОКН РУЕСНПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИ САЙЛОВИГА«МИЛЛИЙ ТИКЛАНИШ» ЎЗ «АКТУАЛ»ЛИГИНИ
ЙЎЄОТГАН ЎЗГАРИШЛАРДАН
74 ЄОЛДИ 2 3 5АРИЗА ТОПШИРДИ КИМГА НИМА НАФ?

ЄАЙ БИРИНИ ТАНЛАЙСИЗ,
ГУНО²НИМИ ЁКИ САВОБНИ?

МИЛЛИЙ ЄАДРИЯТЛАРГА ТАЯНГАН ТАРАЄЄИЁТ!

«МИЛЛИЙ ТИКЛАНИШ» Milliy № 27 (1129) 2021 йил
ДЕМОКРАТИК 11 август, чоршанба

ПАРТИЯСИНИНГ tiklanish
ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ

ГАЗЕТАСИ

1995 йил 10 июндан чиқа бошлаган www.mt.uz / [email protected] / [email protected]

уюк Британияда ҚҚС Янги Дарслар гибрид
1973 йилда жорий Ўзбекистонда шаклда ўтилиши
мумкин
Á этилган бўлса-да, тараққиётга
шу кунгача китоблар эришиш учун Янги 2021-2022 ўқув
ÁÓ ÈËÄÈÇÃÀушбусолиқтурига билим олишимиз, йили яқинлашгани
умуман тортилмади. изланишимиз, ўз сари ота-
Жанубий Корея, устимизда ишлашимиз оналардан унинг
Ҳиндистон, кераклиги қайта- қандай шаклда
Норвегия, Саудия қайта таъкидлан- бўлиши борасида
Арабистони, кўплаб саволлар
Қатар ва бошқа моқда. тушмоқда, баҳс-
давлатларнинг мунозаралар
бугунги иқтисодий бўлмоқда.
муваффақиятларида, Барчангизга
илм-фаннинг равнақ маълумки, бутун
топишида ҳам айнан дунёдаги каби
китоб савдосининг юртимизда ҳам
давлат томонидан коронавирусга
ÁÎËÒÀрағбатлантирилиши чалиниш ҳолатлари
муҳим ўрин ÓÐÈØ давом этмоқда. Энг
эгаллаган, десак ачинарлиси, ўтган
хато бўлмайди. йилдагига нисбатан
мактаб ёшидаги
ÄÅÃÀÍÈ 3 болалар орасида ҳам
касаллик тарқалиши
2 САЙЛОВ ҳолатлари кўпайгани
ОКРУГЛАРИ кузатилмоқда.
ÎËÄÈÍÃÀÎÏÀ-СÈÍÃÈËËÀÐÈÌÈÇ ТУЗИЛГАНИ Шу боис, Халқ
таълими вазирлиги
ªÒÈØËÀÐÈ ÊÅÐÀÊ! 3 ЭЪЛОН янги 2021-2022 ўқув
c ҚИЛИНДИ йилида мактабларда
ҲАРБИЙЛАР дарс жараёнини
гибрид шаклда
6 МАЖБУРИЙ давом эттиришга
c ЭМЛАНАДИ тайёргарлик
кўрилаётганини
жавСоєбрбаенрга, миз £АРБ 4 маълум қилди. Бу
лаштириш ҳақида Ўзбекистон
ЖУРНАЛИСТ ВА БЛОГЕР ТУШУНЧАСИГА Республикаси
ЄОНУНДА ЄАНДАЙ ТАЪРИФ БЕРИЛГАН? £АРИБлашти- Президенти
ришдир Администрацияси
“Журналистлик фаолиятини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Ўзбекистон ҳузуридаги
Республикаси Қонунининг 3-моддасида белгиланишича, журналист – бу Ахборот ва оммавий
меҳнатга оид ёки бошқа шартномавий муносабатлар асосида оммавий коммуникациялар
ахборот воситалари учун хабарлар ва материалларни тўплаш, таҳлил агентлигида
этиш, таҳрир қилиш, тайёрлаш ҳамда тарқатишга доир фаолиятни амалга ўтказилган
оширувчи шахсдир. брифингда Халқ
“Ахборотлаштириш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг таълими вазирлиги
3-моддасига кўра, блогер – Интернет жаҳон ахборот тармоғидаги ўз веб-сайтига матбуот хизмати
ва (ёки) веб-сайт саҳифасига ҳамма эркин фойдаланиши мумкин бўлган, раҳбари Лайло
ижтимоий-сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ва бошқа хусусиятга эга ахборотни Рустамова хабар
жойлаштирувчи, шу жумладан ахборотдан фойдаланувчилар томонидан ушбу қилди.
ахборотни муҳокама қилиш учун жойлаштирувчи жисмоний шахсдир. Шунингдек,
мактабда юзага
Давоми 2-бетда келадиган вазиятга
қараб, Санитария-
эпидемиология
назорати марказлари
таклифига асосан,
маҳаллий Кенгашлар
қарорларига кўра,
айрим мактаблар
карантинга ёпилиб,
масофавий тизимга
ўтказилиши мумкин.
Бундай ҳолатларда
ўқувчилар таълимни
вақтинча масофавий
шаклда уйдан
давом эттиради.
Ўқувчининг
масофадан таълим
олишига имконият
яратиш мақсадида
Миллий телерадио-
компаниянинг
телеканаллари
орқали “Онлайн
мактаб” лойиҳаси
доирасида эфирга
узатилаётган дарслар
давом эттирилади.
– Шу ўринда
Халқ таълими
вазирлиги анъанавий
таълимнинг
тўлиқ тикланиши
учун барча тизим
ходимлари тезроқ
вакцина олишини
сўраб қолади.
Ҳеч қандай
энг замонавий
масофавий таълим
тизими ҳам бевосита
мактабдаги таълим
ўрнини боса
олмайди, – дейди
Лайло Рустамова.

Файзулло ЯҲЁЕВ,
ЎзА

2021 йилнинг 1 АҚШ доллари 10651.00. 1 EВРО 12487.23. 1 Россия рубли 144.69. 1 Англия фунт стерлинги 14763.35. 1 Япония иенаси 96.38.
11 август санасидан

2 mitilkllaniishy ПАРЛАМЕНТДА Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 11 август, 2021

Єонун ташаббускорлари хатоси тузатилди. Ва... № 27 (1129)

«Миллий тикланиш» – Партиянинг инсонпар- моддалар сони яна иккитага катта бўлмаган юқорида доирасига тушувчи маъ- (Бошланиши 1-бетда)
демократик партияси варлик ғояларидан келиб кўпайди. қайд этилган маъмурий мурий ҳуқуқбузарлик
фракциясининг кеча чиққан ҳолда Жиноят кодек- ҳуқуқбузарликлар тараф- такроран содир этилса, Сєранг,
бўлиб ўтган йиғилишида сидаги ярашув институти Статистик маълумотлар- ларнинг ярашганлиги муно- ярашув институти норма- жавоб берамиз
«Ўзбекистон билан боғлиқ нормалар эн- га кўра, транспорт восита- сабати билан тугатилиши лари қўлланилмаслиги
Республикасининг диликда Маъмурий жавоб- лари ҳайдовчиларининг йўл мумкин эмас. Етказилган за- белгиланган эди. Бироқ – Ўзбекистон Республикаси
Маъмурий жавобгарлик гарлик тўғрисидаги кодексга ҳаракати қоидаларини бу- рар қопланган тақдирда ҳам, фракциямиз аъзоларининг сайлови жараёнини ёритишда ом-
тўғрисидаги ҳам татбиқ этилмоқда. Яъни, зиши натижасида жабрла- жабрланувчининг даъвоси қатъийлиги билан ушбу нор- мавий ахборот воситаларининг
кодексига ўзгартиш ва Маъмурий жавобгарлик нувчига енгил тан жароҳати бўлмаса ҳам шахсга нис- ма ҳам чиқариб ташланди ўрни қандай?
қўшимчалар киритиш тўғрисидаги кодекснинг ўнта ёки анча миқдорда моддий батан жазо қўллаш қатъий ва шахс томонидан маъму-
тўғрисида»ги қонун моддаси ярашув институти зарар етказиш (133-модда) белгилаб қўйилган. Шу муно- рий ҳуқуқбузарлик такроран Оммавий ахборот воситалари
лойиҳаси қизғин доирасига киритилмоқда. ёки бошқа мол-мулкнинг сабат билан фракция аъзо- содир этилган тақдирда, у сайлов жараёнида ахборот бериш,
муҳокама қилинди. Қонун лойиҳасига кўра, шикастланишига олиб ке- лари Маъмурий жавобгарлик айбига иқрор бўлиб, келти- жамоатчилик назорати сифатида
ярашув асосида маъмурий лиши (134-модда) билан тўғрисидаги кодекснинг 133, рилган зарарни қопласа ва кузатиш, сайловолди ташвиқот ва
ҳуқуқбузарлик ишини туга- боғлиқ ҳуқуқбузарликлар 134-моддаларини ярашув жабрланувчи уни кечирса сайловга оид ҳуқуқий тарғибот во-
тиш учун айбдор шахс ўз бошқа ҳуқуқбузарликларга институти доирасига кири- жиноят иши ярашув инсти- ситаси бўлиб хизмат қилади.
айбига иқрор бўлиши, кел- нисбатан кўпроқ содир тишни мақсадга мувофиқ тути асосида тугатилиши
тирилган зарарни қоплаши, этилмоқда. деб ҳисоблашди. белгилаб қўйилди. Ўзбекистон Республикасининг
шу билан бирга, жабрла- Сайлов кодекси 8-моддасида бел-
нувчи уни кечириши лозим Амалдаги Жиноят ко- Қайд этиш лозим, Таъкидлаш лозим, Олий гиланишича, оммавий ахборот
бўлади, – дейди фракция дексининг 266-моддаси ушбу маъмурий ҳуқуқ­ Мажлис Қонунчилик пала- воситалари сайловга тайёргарлик-
аъзоси Мухтабар Ҳусанова. 1-қисмида (Транспорт воси- бузарликларни ярашув инс­ тасининг кеча бўлиб ўтган нинг боришини ва сайлов қандай
талари ҳаракати ёки улар- титути доирасига киритиш ялпи йиғилишида ҳам ушбу ўтаётганлигини ёритиб боради.
Таъкидланганидек, Қонун дан фойдаланиш хавфсиз- масаласи қонун ташаб- қонун лойиҳаси қўллаб-
лойиҳасини иккинчи ўқишга лиги қоидаларини бузиш) бускорлари эътиборидан қувватланди. Ўзбекистон Республикасининг
тайёрлашда «Миллий кўрсатилган жиноятни со- четда қолган эди. Сайлов кодекси 35-моддасига асо-
тикланиш»чилар ташаббу- дир этган шахсга нисбатан Равшан МАҲМУДОВ сан, оммавий ахборот воситалари
си билан ярашув асосида жиноят иши ярашув институ- М.Ҳусанованинг айти- «Миллий тикланиш» вакиллари сайловга тайёргарлик
тугатилиши мумкин бўлган ти асосида тугатилиши мум- шича, агар бир йил даво- кўриш ва уни ўтказишга доир барча
кин. Лекин ижтимоий хавфи мида ярашув институти мухбири тадбирларни ёритиш, сайлов куни
овоз бериш биноларида, шу жумла-
«Миллий тикланиш» ариза топширди дан овозларни санаб чиқиш чоғида
ҳозир бўлиш ҳуқуқига эга.
Сайлов кодексининг маълумотларни тақдим этиши комиссияси тақдим этилган
63-моддасига кўра, ҳар қандай лозим. ҳужжатлар асосида партиянинг Оммавий ахборот воситалари
сиёсий партия Ўзбекистон Кеча «Миллий тикланиш» сайловда иштирок этишига вакилларининг сайлов жараёни-
Республикаси Президенти демократик партиясининг ижозат бериш тўғрисида даги ваколатлари Марказий сай-
сайловида иштирок этиш учун ваколатли вакили Баҳодиржон беш кунлик муддатда лов комиссияси аккредитациядан
сайловга камида етмиш кун Маматхонов Марказий узил-кесил қарор қабул ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳнома
қолганида Марказий сайлов сайлов комиссиясига ана шу қилиб, сиёсий партиянинг билан тасдиқланган бўлиши керак.
комиссиясига партия раҳбари ҳужжатларни топширди. ваколатли вакилига рўйхатга
томонидан имзоланган Марказий сайлов комиссияси олинганлик гувоҳномаси ва Ўзбекистон Республикасининг
ариза, Адлия вазирлигининг эса сиёсий партиянинг белгиланган намунадаги имзо Сайлов кодекси 54, 58-моддаларига
сиёсий партияни рўйхатга ваколатли вакилига ҳужжатлар варақаларининг бланкаларини асосан участка сайлов комиссия-
олинганлиги ҳамда Ўзбекистон қабул қилингани ҳақидаги беради. сининг раиси овоз бериш бошлан-
Республикаси Президентлигига маълумотномани тақдим этди. ганлигини ҳам, тугаганлигини ҳам
бўлажак номзод тўғрисидаги Маълумки, Марказий сайлов С.М УЛ Л А ЖО Н О В оммавий ахборот воситалари ва-
тайёрлади. киллари ҳозирлигида эълон қилади.

Гендер тенглик Ўзбекистон Республикаси сай-
лови жараёнида оммавий ахбо-
ОПА-СИНГИЛЛАРИМИЗ ОЛДИНГА ЎТИШЛАРИ КЕРАК! рот воситаларининг иштироки
қачондан бошланади?
Марказий Осиё давлатлари ахборот сиёсатига нисбатан гендер тимизда гендер тенглик масала-
орасида Ўзбекистон 2030 йилгача талабларини ишлаб чиққан ҳолда си давлат сиёсати даражасига Ўзбекистон Республикасининг
гендер тенгликка эришиш стра- гендер экспертизасини ташкил кўтарилди, - дейди Олий Мажлис Сайлов кодекси 36-моддасига
тегиясини қабул қилди. Мазкур этиш, хотин-қизлар муаммоларини Сенатининг Хотин-қизлар ва гендер асосан, Ўзбекистон Республикаси
ҳужжат хотин-қизларнинг давлат ўз вақтида аниқлаш, ёрдамга муҳтож тенглик масалалари қўмитаси раиси­ Президенти сайлови бўйича сайлов
бошқарувидаги ролини ошириш, бўлган ва оғир ижтимоий аҳволга ту- Малика Қодирхонова. – Соҳага кампанияси бошланганлиги Марка-
хусусан, сиёсий партиялардаги шиб қолган хотин-қизларни қўллаб- оид 25 та қонун ҳужжатлари қабул зий сайлов комиссияси томонидан
иштирокини кенгайтириши, улар- қувватлашга қаратилган тузилма- қилинди. Жорий йилнинг ўзида яна оммавий ахборот воситаларида
ни олий таълимга, тадбиркорлик, лар фаолиятини такомиллаштириш 6 та норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг эълон қилинади.
ахборот-коммуникация, иннова- масалалари қамраб олинганини қабул қилиниши мамлакатимизда
ция, энергетика, муҳандислик таъкидлаш жоиз. Энг эътиборлиси, хотин-қизлар масаласига нечоғли Сайлов жараёнларини ёритиш
соҳаларига кенгроқ жалб этишни ушбу таклифлар гендер тенгликка эътибор кучли эканлигидан дало- истаги бўлган ОАВ вакилларининг
кўзда тутади. эришиш стратегиясида ўз аксини латдир. Ўзбекистонда 2030 йилга ваколатлари тегишли сайлов комис-
топди. қадар гендер тенгликка эришиш сиялари томонидан берилган аккре-
Шунингдек, мазкур стратегия стратегияси Пекин Декларацияси, дитациядан ўтганлиги тўғрисидаги
аёллар тадбиркорлигини ривожлан- Қайд этиш жоизки, ривожланган Хотин-қизлар ҳуқуқлари камситили- гувоҳнома билан тасдиқланган
тириш, зўравонликдан жабр кўрган давлатлар сиёсий партияларининг шининг барча шаклларига барҳам бўлиши керак.
шахсларни реабилитация қилиш етакчи аёлларни қўллаб-қувватлаш бериш тўғрисидаги Конвенция
ва мослаштириш тизимини туб- тажрибасидан келиб чиққан ҳолда ҳамда БМТнинг Барқарор ривож- – Сайлов жараёнида оммавий
дан такомиллаштириш, бу борада партия тарихида биринчи марта ген- ланиш мақсадларини бажаришга ахборот воситалари вакилла-
қарорлар қабул қилиш ва ижро этиш- дер статистикасини юритиш йўлга кўмаклашади. Мазкур норматив- рининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари
нинг барча соҳалари ҳамда даража- қўйилди. Айни кунда эса гендер ҳуқуқий ҳужжатнинг мазмун- қонун даражасида белгиланган-
ларида хотин-қизлар ва эркаклар рейтингларини ишлаб чиқиш устида моҳиятини тарғиб қилиш жараёнида ми?
ўртасида тенглик тамойилини татбиқ тизимли ишлар олиб борилмоқда. аҳолига тўғри тушунчалар бериши-
этиш, эркаклар ва аёлларнинг тенг Етакчи аёлларнинг янги авлодини миз керак: гендер тенглик бу аёллар- Сайлов жараёнида оммавий ах-
ҳуқуқлари ҳамда имкониятларини шакллантириш гендер тенгликка нинг эркаклардан устун дегани эмас. борот воситалари вакилларининг
рўёбга чиқариш учун шарт-шароит эришиш стратегиясининг устувор Стратегиянинг қабул қилинишидан ҳуқуқ ва мажбуриятлари Ўзбекистон
яратиш баробарида инсоннинг фун- масаласи эканлигидан келиб чиққан кўзланган мақсад жамиятимизда Республикасининг Сайлов кодекси-
даментал ҳуқуқларига риоя қилиш ҳолда партия захирадаги етакчи барча соҳаларда эркаклар ва аёл- да белгиланган. Жумладан, Сайлов
мақсадида иқтисодий, сиёсий ва аёллар руйхатини шакллантирди. лар тенглигини таъминлашдир. кодексининг 35-моддасига биноан
ижтимоий ҳаётда гендер тенглик Ҳозирги кунда улар сони 15 700 оммавий ахборот воситаларининг
тарғиб қилинишини таъминлашга нафардан ошди. Уларнинг 178 на- «Миллий тикланиш» демократик вакиллари сайлов жараёнларида
оид кенг қамровли ёндашувни на- фари партия бошқарувидаги раҳбар партияси 2030 йилга қадар гендер қуйидаги ҳуқуқларга эга:
зарда тутади. аёллардир. тенгликка эришиш стратегияси-
нинг мазмун-моҳиятини миллий сайловга тайёргарлик кўриш ва
Таъкид лаш лозимки, партия- Сўнгги 5 йилда партия томонидан ва умуминсоний қадриятлардан уни ўтказишга доир барча тадбир-
мизнинг Олий Мажлис Қонунчилик хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва манфаат- келиб чиққан ҳолда сайловчилар- ларни ёритиш;
палатасидаги фракцияси, «Аёллар ларини таъминлашга кўмаклашиш га етказиш, мазкур ҳужжатдаги
қаноти» ҳамда МТДП қошидаги «Де- мақсадида ҳар бир ҳудудда хотин- сиёсий партиялар фаолияти би- сайлов комиссияларининг маж-
путат аёллар клуби» аъзолари то- қизлар мурожаатлари билан бево- лан боғлиқ бандлар ижросига лисларида ҳозир бўлиш;
монидан ҳам «2020-2030 йилларда сита ишлайдиган ишонч телефон- алоҳида эътибор қаратиш зарур,
Ўзбекистон Республикасида гендер лари жорий этилди ҳамда аёллар деб ҳисоблайди. Жамиятда ген- сайлов комиссияларининг
тенгликка эришиш стратегияси», мурожаатларини қабул қиладиган дер таълимини ривожлантириш қарорлари нусхаларини ОАВда
шунингдек, «2020-2030 йилларда @MTAyollarmurojaatiBot фаолияти ва бу борада илмий тадқиқотларни ёритиш учун олиш;
Ўзбекистон Республикасида гендер йўлга қўйилди. Шу ўринда партия амалга оширишда фуқаролик жами-
тенгликка эришиш стратегиясини қошида 369 нафардан иборат «Де- яти институтлари билан ҳамкорлик номзодлар кўрсатишга
2020-2022 йилларда амалга оши- путат аёллар клуби» фаолияти муҳим аҳамиятга эга. бағишланган йиғилишларда, ном-
риш бўйича комплекс чора-тадбир- йўлга қўйилганини таъкидлаш жоиз. зодларнинг сайловчилар билан
лар дастури» лойиҳаларига жами Партия лойиҳалари орқали эса «Те- Биз келгусида ҳам хотин- учрашувларида иштирок этиш;
130 дан зиёд таклифлар берилди. мир дафтар», «Аёллар дафтари» қизларнинг бошқарувдаги ишти-
Улар орасидан ўттизга яқин энг ва «Ёшлар дафтари»га киритилган рокини кучайтириш аёллар ва муддатидан олдин овоз бериш-
мукаммал таклифлар партиянинг камбағал ва ишсиз фуқароларни эркакларнинг тенг ҳуқуқлилигини ни ўтказиш вақти ва жойи ҳақида
Сайловолди дастурида белгиланган доимий даромад манбаи билан таъминлаш баробарида бу борада хабардор бўлиш ҳамда ушбу жара-
вазифалардан келиб чиққан ҳолда таъминлаш ва меҳнат фаолли- қабул қилинган қонунлар устидан ённи кузатиш;
Олий Мажлис Сенатига тақдим гини ошириш мақсадида уларни парламент ва жамоатчилик на-
этилди. бепул касб-ҳунарга йўналтиришга зоратини кучайтириш лозим деб сайлов куни овоз бериш хона-
кўмаклашиш ва мазкур йўналишда ҳисоблаймиз. ларида, шу жумладан овозларни
Билдирилган таклифлар ора- депутатлик гуруҳлари орқали санаб чиқишда ҳозир бўлиш;
сида жамиятда ва оилада хотин- назорат-таҳлил ишлари амалга Мухлиса ЭРГАШЕВА,
қизларнинг ўрни ва ролини ошириш ошириляпти. Марказий кенгаш бош сайлов жараёни ва овоз бе-
ришнинг яширинлигини бузмасдан
КмуечлоуигнуйсмОиаАсВсъолуанлрилняаитринднг иароолшиинриившаҳиажмтдиа- – Сўнгги йилларда мамлака- мутахассиси фото, видео, аудио ёзувларни
амалга ошириш (қамоқда сақлаш ва
озодликдан маҳрум этиш жойлари,
ҳарбий қисмлар, даволаш муасса-
салари бундан мустасно);

сайловчининг турган жойида
унинг рухсати билан овоз бериш
жараёнида ҳозир бўлиш;

округ сайлов комиссияси то-
монидан участка сайлов комиссия­
ларидан овозларни санаб чиқиш
натижалари тўғрисидаги баённо-
маларни қабул қилиб олиш ҳамда
округ бўйича сайлов натижаларини
аниқлашда ҳозир бўлиш;

сайловга тайёргарлик кўриш ва
унинг ўтказилиши бўйича ўз фикри-
ни баён қилиш ҳуқуқига эга.

ОАВ вакили қонун ҳужжатларига
мувофиқ бошқа ҳуқуқлардан ҳам
фойдаланади. ОАВ вакили бир
қатор мажбуриятларга ҳам амал
қилиши керак, жумладан:

ўз фаолиятида Ўзбекистон Рес­
публикаси Конституциясига, Сайлов
кодексига, Марказий сайлов комис-
сиясининг қарорларига амал қилиши;

барча даражадаги сайлов ко-
миссияларига, давлат ҳокимияти
ва бошқаруви органлари ва бошқа
ташкилотларга ташриф буюрганида
унга берилган гувоҳномани ҳамда
ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни
ёнида олиб юриши ҳамда мансаб-
дор шахслар талабига мувофиқ
уларДниавкоўмрсиактеилшгиусшиасротн. ларда

Дониёр ТОШБОЕВ тайёрлади.

Чоршанба БИЗНИНГ ТАШАББУС 3mitilkllaniishy
11 август, 2021 ижтимоий-си±сий газетаси

№ 27 (1129)

БУ ИЛДИЗГА

БОЛТА УРИШ Ўзбекистон ёшлар
ДЕГАНИ ³уºуºлари бўйича
жа³он анжуманига
Халқаро Нашриётлар Шуни қайд этиш жоизки, учун билим олишимиз, из- ларда китоб мутолаа қилиш бевосита якуний истеъмол- мезбонлик ºилади
уюшмаси (The International сўров ўтказилган 79 та дав- ланишимиз, ўз устимиз- кўникмалари шакллана бош- чилар бўйнига тушаётга-
Publishers Association (IPA) латда китоблар учун жорий да ишлашимиз кераклиги ланганда эзгу ишлар гўёки ни, китобхонларнинг харид 2021 йил 12-13
ҳамда Европа Нашриётлар этилган ўртача ҚҚС фоизи қайта-қайта таъкидланмоқда. тақа-тақ тўхтатилгандек қобилиятини, китоб савдо август кунлари
Федерацияси (Federation 5,75 фоизни, электрон китоб- Камбағалликка қарши кураш- бўлди. Гап шундаки, 2019 йил ҳажмининг тушиб кетишига Тошкент шаҳрида
of European Publishers лар учун 12,25 фоизни таш- да ҳам айнан билим асосий 30 декабрда қабул қилинган олиб келаётгани бор гап. Ёшлар ҳуқуқлари
(FEP) томонидан 79 та кил этар экан. Бутун дунёда тиргак бўлиши бор гап. Шун- «Ўзбекистон Республика- Бу билан эса асосий ки- бўйича жаҳон
давлатда китобларга рақамли иқтисодиёт оммала- дай экан, ушбу соҳага берил- сининг Солиқ кодексига тобхонларимиз – мактаб конференцияси
қўшимча қиймат солиғи шаётган бир пайтда кўплаб ган имтиёзларни қайта тик- ўзгартиш ва қўшимчалар ўқувчилари ва талабалар бўлиб ўтади.
(ҚҚС) жорий этиш масаласи давлатларда электрон ки- лаш ҳар бир ўзбекистонлик киритиш тўғрисида»ги қатламини илм-маърифатли, Ушбу халқаро
ўрганилганда, 31 та тоблар учун жорий этилган ҳамда давлат учун жуда Қонуннинг 4-моддасига юксак маънавиятли бўлиш анжуман Ўзбекистон
давлатда ҚҚС умуман юқори ҚҚС фоизлари қайта катта манфаат келтиради. асосан Ўзбекистон Респуб- имкониятларини пасайтириб Республикаси
қўлланилмаслиги ва яна кўриб чиқилаётгани бежиз ликасининг 2007 йил 25 де- юбордик. Президенти Шавкат
30 дан ортиқ давлатда эмас. Тўғри, Ўзбекистон Респуб- кабрда қабул қилинган ЎРҚ- Мирзиёевнинг БМТ
китоблар учун махсус ликаси Президентининг 2017 136-сонли Қонуни билан Афсуски, орамизда китоб Инсон ҳуқуқлари
жорий этилган ҚҚС Эътибор беринг: Буюк Бри- йил 13 сентябрдаги «Китоб тасдиқланган Ўзбекистон ҳам товар, унга ҳам бар- бўйича кенгаши
ставкаси амалдаги танияда ҚҚС 1973 йилдан маҳсулотларини нашр этиш Республикасининг Солиқ ча товарлар ва хизматлар 46-сессиясидаги
ставкалардан кам экани, 17 жорий этилган бўлса-да, ва тарқатиш тизимини ривож- кодексида назарда тутил- қатори ҚҚС қўлланилиши нутқида илгари
та давлатда эса китоблар шу давр мобайнида кито- лантириш, китоб мутолааси ган имтиёзлар 2020 йил- ва иқтисодиётимизга фойда сурилган ва халқаро
учун ҚҚС ставкаси блар ушбу солиқ турига уму- ва китобхонлик маданиятини нинг 1 апрелига қадар амал келтириши керак, дегувчи- ҳамжамият томонидан
амалдаги ставкалар билан ман тортилмаган. Жанубий ошириш ҳамда тарғиб қилиш қилиши кўрсатилган эди. лар ҳам топилади. Лекин қўллаб-қувватланган
бир хиллиги маълум Корея, Ҳиндистон, Норве- бўйича комплекс чора-тад- Шу муносабат билан 2020 шуни унутмаслигимиз за- ташаббуси асосида
бўлди. гия, Саудия Арабистони, бирлар дастури тўғрисида»ги йилнинг 1 апрелидан босма рурки, китоб бу махсус то- ташкил этилмоқда.
Қатар ва бошқа давлат- қароридан кейин соҳага, энг маҳсулотлари ва оммавий вар. Китобнинг бошқа ҳар Инсон ҳуқуқлари
ларнинг бугунги иқтисодий муҳими китобга муносабат ахборот воситаларини ва қандай товардан ижтимоий бўйича Ўзбекистон
муваффақиятларида, илм- ўзгарди. Мазкур соҳада олиб китоб маҳсулотларини ет- аҳамияти юқори. Жамият- Республикаси Миллий
фаннинг равнақ топиши- борилган тизимли ишлар казиб бериш хизматлари ни тарбияли, маънавиятли, марказининг матбуот
да ҳам айнан китоб савдо- натижасида жами нашриёт- учун қўшилган қиймат солиғи зиёли, иқтисодиётни эса хизмати хабарига
сининг давлат томонидан лар сони 140 тадан, китоб тўлаш жорий этилди. Таби- кучли қиладиган ҳам айнан кўра, жаҳон анжумани
рағбатлантирилиши муҳим дўконлари эса 450 тадан ийки, бу билан барча бос- билимдир. гибрид шаклда, яъни
ўрин эгаллаган, десак хато ортди. ма маҳсулотларнинг нархи Нодирбек ТИЛАВОЛДИЕВ, офлайн ва онлайн
бўлмайди. 15%га ошди. Олий Мажлис Қонунчилик тарзда ўтказилади.
Аммо шунча ҳаракатлар Нуфузли форумнинг
Айни пайтда Янги Ўзбекис- ва маблағлар эвазига Ушбу солиқ турининг юки палатаси депутати очилишида БМТнинг
тонда тараққиётга эришиш халқимизда, айниқса, ёш- Инсон ҳуқуқлари
бўйича олий
Мулоіаза Сайлов – 2021 комиссари Мишель
Бачелет, БМТ Бош
ЄАЙ БИРИНИ Сайлов округлари котибининг Ёшлар
тузилгани эълон єилинди ишлари бўйича
ТАНЛАЙСИЗ, элчиси Жаятма
МСКнинг қарори билан Викраманаяке,
ГУНО²НИМИ Қорақалпоғистон Республикаси, Парламентлараро
вилоятлар ва Тошкент шаҳри Иттифоқ Бош котиби
ЁКИ САВОБНИ? чегаралари доирасида Мартин Чунгонг,
Кейинги вақтда «Тотализатордан Одамларда меҳнат қилмай, осон Ўзбекистон Республикаси ЕХҲТ Бош котиби
куйиб қолаётган келажак авлод» ва тез пул топишга бўлган истак Президенти сайловини ўтказувчи Хельга Мария Шмидт
ҳақидаги хабарлар тобора уларни мана шундай жирканч қуйидаги сайлов округлари ва бошқа халқаро
кўпайиб боряпти. Уларда асосан иш – қимор ўйнашга, қиморга тузилди. ташкилотларнинг
онлайн қиморда ютқазиб қўйган йўналтирилган каналларга аъзо раҳбарлари сўзга
юртдошларимизнинг тақдири бўлишга ундайди. 1-Қорақалпоғистон сайлов хом-ашё биржаси вилоят фи- чиқиши кутилмоқда.
акс этгани кишини бу борада Қимор ўйновчи кимса бориб- округи лиалининг маъмурий биноси, Ёшлар ҳуқуқлари
жиддий ўйлашга мажбур қилади, бориб ҳамма нарсасидан жудо Гулистон шаҳри, Ўзбекистон шоҳ бўйича жаҳон
албатта. бўлади. Оиласининг пароканда, Округ сайлов комиссияси кўчаси, 30-уй. конференцияси
Маълумки, динимизда инсонларга фарзандларининг уйсиз қолишига, жойлашадиган манзил – Ёшлар “Глобал ҳаракатларга
ҳалол меҳнат қилиб пул топиш уларнинг луқмаси бузилишига маркази биноси, Нукус шаҳри, Сайловчилар сони – 525 947 ёшларни жалб
буюрилган. Бировни алдаб, хиёнат сабаб бўлади. Қиморга Қорақалпоғистон кўчаси, 23-уй. нафар. қилиш” мавзуига
қилиб, муттаҳамлик йўли билан тикиладиган пулни фарзандини бағишланади.
ўзгалар мулкига эга бўлиб олиш боқишга ва тарбиясига сарф Сайловчилар сони – 1 158 966 9-Сурхондарё сайлов округи Унда иштирок этиш
ҳаромдир. Қимор эса айнан шу қилган ота-она ҳам садақа берган нафар. Округ сайлов комиссияси учун 30 дан ортиқ
йўлдир. ҳисобланади. Агар ёш йигит ёки жойлашадиган манзил – Тер- мамлакат ва халқаро
Қиморда ютқазган тараф ютган қизларимиз қиморга пул тикмай 2-Андижон сайлов округи миз давлат университети Ах- ташкилотлардан 500
тарафни ҳеч қачон яхши кўрмайди. билим олиш учун ўша пулни сарф Округ сайлов комиссияси борот-ресурс маркази биноси, дан зиёд вакил истак
Ўртада адоват, нафрат, жанжал қилсалар бу ҳам садақадир. Ҳар жойлашадиган манзил – Ёшлар Термиз шаҳри, Алишер Навоий билдирди.
пайдо бўлади. Ютқазган тараф ким гуноҳни танлайсанми ёки маркази биноси, Андижон шаҳри, кўчаси, 42-уй. Шуни қайд этиш
имкон топилди дегунча ютган савобни деб берилган саволга, Чўлпон шоҳ кўчаси, 187-уй. Сайловчилар сони – 1 592 259 жоизки, ҳозирги
тарафдан пулларини қайтариб албатта битта жавобни беради. Сайловчилар сони – 1 966 648 нафар. вақтда Ўзбекистон
олишга, бунинг учун ҳатто ўша Шундай экан, фарзандларимизга, нафар. Президенти БМТ Бош
ютган кимсани ўлдиришгача бориб қиморга муккасидан кетганларга ассамблеясининг
етади. Хуллас, қимор сабабли қиморнинг гуноҳ эканини 3-Бухоро сайлов округи 10-Тошкент вилоят сайлов 72-сессиясида илгари
инсонлар ўртасида душманлик, тушунтирайлик. Округ сайлов комиссияси округи сурган ташаббус
бир-бирини ёмон кўриш ва ҳатто жойлашадиган манзил – Ёшлар асосида БМТнинг
қотиллик юзага келади. Мана Ражаббой РЎЗМEТОВ, маркази биноси, Бухоро шаҳри, Округ сайлов комиссия- Ёшлар ҳуқуқлари
шуларнинг ўзиёқ қиморнинг партиянинг Хоразм вилояти Алишер Навоий шоҳ кўчаси, 10-уй. си жойлашадиган манзил тўғрисидаги
жамиятга соладиган хавфи, Сайловчилар сони – 1 225 991 –“Ўзбектелеком” акциядорлик конвенциясини ишлаб
келтирадиган зарарлари нечоғли Кенгаши раиси, нафар. компаниясининг “Тошкенттеле- чиқиш жараёни изчил
аянчли эканини кўрсатади. халқ депутатлари вилоят ком” Тошкент вилояти филиали давом этмоқда.
4-Жиззах сайлов округи биноси, Нурафшон шаҳри, Бобур Тошкент анжумани
Кенгаши депутати Округ сайлов комиссия- кўчаси, 1-уй. доирасида «СOVID-19»
си жойлашадиган манзил – пандемияси
Жаҳонгир ШИРИНОВ, Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи Сайловчилар сони – 1 877 107 ёшларнинг заиф
Олий Мажлис Қонунчилик Жиззах вилоят Кенгаши биноси, нафар. гуруҳларига
палатаси депутати Жиззах шаҳри, Ислом Каримов таъсир ўтказаётган
кўчаси, 169-уй. 11-Фарғона сайлов округи ҳозирги шароитда
Қонунчилик палатасида Сайловчилар сони – 822 745 Округ сайлов комиссияси навқирон авлоднинг
маъмурий ҳуқуқбузарлик нафар. жойлашадиган манзил – Ёшлар ўз мамлакатлари
ишларини кўриб чиқишда ишлари агентлиги Фарғона вило- ривожланишидаги
ярашув институтини назарда 5-Навоий сайлов округи ят бошқармаси биноси, Фарғона иштироки; ёшларнинг
тутувчи қонун лойиҳаси Округ сайлов комиссияси шаҳри, Сайилгоҳ кўчаси, 27-уй. сифатли таълим
2-ўқишда қабул қилинди. жойлашадиган манзил – Ёшлар Сайловчилар сони – 2 394 633 олиш ва ишлаб
Бунда мурожаат қилган фуқаро маркази биноси, Навоий шаҳри, нафар. чиқаришда банд
билан ҳуқуқбузар, ишни Меъморлар кўчаси, 8-даҳа. бўлишга тааллуқли
кўриш жараёнида қариндош- Сайловчилар сони – 663 785 12-Хоразм сайлов округи имкониятларини
уруғчилик, қўни-қўшничилик нафар. Округ сайлов комиссияси рағбатлантириш
ва миллий урф-одатларимизга жойлашадиган манзил – Ёшлар чора-тадбирлари;
кўра, бир-бири билан ярашиши 6-Наманган сайлов округи маркази биноси, Урганч шаҳри, ёшларнинг ўз ҳаёт
ҳамда шу муносабат билан Округ сайлов комиссияси Паҳлавон Маҳмуд кўчаси, 59/1-уй. тарзига таъсир
маъмурий жавобгарликдан жойлашадиган манзил – На- Сайловчилар сони – 1 228 943 ўтказадиган
озод қилиниши мумкин бўлади. манган вилоят Маданият маркази нафар. қарорларни қабул
биноси, Наманган шаҳри, Ислом 13-Қашқадарё сайлов округи қилишда қатнашиши
Каримов кўчаси, 5-уй. Округ сайлов комиссия- каби масалалар
Сайловчилар сони – 1 761 586 си жойлашадиган манзил – атрофлича кўриб
нафар. “Ўзбекнефтгаз” акциядорлик жа- чиқилади.
7-Самарқанд сайлов округи мияти биноси, Қарши шаҳри, Иштирокчилар
Округ сайлов комиссияси Мустақиллик кўчаси, 35-уй. ёшларнинг
жойлашадиган манзил – Ёш- Сайловчилар сони – 2 008 384 ҳуқуқларини ҳимоя
лар маркази биноси, Самарқанд нафар. қилиш ва қўллаб-
шаҳри, Абдураҳмон Жомий қувватлаш учун
кўчаси, 63-уй. 14-Тошкент шаҳар сайлов мавжуд халқаро
Сайловчилар сони – 2 376 413 округи механизмларни
нафар. такомиллаштириш
Округ сайлов комиссия- истиқболларини
8-Сирдарё сайлов округи си жойлашадиган манзил – муҳокама қилади.
Округ сайлов комиссияси “Маҳалла ва оила илмий-тадқиқот Бунда барча
жойлашадиган манзил – Товар институти” биноси, Мирзо Улуғбек навқирон инсонлар ўз
тумани, Исмоилий кўчаси, 1Г-уй. ҳуқуқларидан тўла-
тўкис, ҳеч қандай
Сайловчилар сони – 1 662 604 камситишларсиз
нафар. фойдаланишларини
таъминлашга алоҳида
эътибор қаратилади.

Н.УСМОНОВА, ЎзА

4 mitilkllaniishy Янги замонавий мактаблар Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси єуриляпти, бир єатор 11 август, 2021
мактаблар єайта
таъмирланмоєда, № 27 (1129)
мактабларга ¢єув
єуроллари, ¢єув ашёлари МУНОСАБАТ
келтирилмоєда,
лабораториялар
замонавий к¢ргазмалар ва
зарурий анжомлар билан
т¢лдирилмоєда.
Лекин...

Маъмуржон САИДХОНОВ, Ўтзиблеик
Андижон давлат университети доценти
¡ÀÐÁëаøòириø
ТИЛ СИЁСАТИ – ўзлаштирилмаган ажнабий ¡ÀÐÈÁрëиаøøòäии-р
ДОЛЗАРБ МАСАЛА сўзларнинг нутқимиздан ўрин
олишига йўл қўймаса ва, энг
Маълумки, Ўзбекистон асосийси, бой тилимизнинг ва мавқеи у орқали фикр баҳога лойиқ кўрилган. Жум-
мустақилликка эришмаси- мавжуд сўзларидан унумли ифодалаш билан, мулоқот ладан, она тили ва адабиё-
дан аввалроқ – 1989 йил- фойдаланса, тилимиз нуфу- жараёни билан, тафакку- ти фанидан 70 000 га яқин
нинг 21 октябрида тилимиз зини ва мавқеини оширишга римизнинг сўзлар орқали ўқитувчидан тест олинган-
мустақиллик нашидасини ҳисса қўшган бўлади. Шунинг воқеланиши билан, инсонлар да 6,9 фоизи «аъло», 16,5
сурган, бу жараёндаги кураш учун тилимизнинг мавқеини ўртасида алоқа-алмашувнинг фоизи «яхши», 22,4 фоизи
аёвсиз кечган эди. Тилшу- оширишда барча ўзбек ти- ўрнатилиши билан, таъсир- «ўрта», қолган 54,4 фоизи
нослар, зиёлилар ва оддий лида сўзлашувчи фуқаролар ли, самарадор ва жаранг- «қониқарсиз» баҳо олганлар.
миллатпарвар инсонларнинг камарбаста бўлишлари, дор нутқ ирод қилиш билан («Маърифат» 2019 йил 5 ок-
оммавий ахборот воситалари- миллатимиз руҳи намоён ўлчанади. Лекин афсуски, тябрь, 77-сон.) Шунинг учун
даги чиқишлари, йиғилишлар, бўлувчи она тилимизни ҳимоя аҳолининг умумий нутқий энг аввало мактабдаги фан
митингларда она тилимизни қилишлари, асраб-авайлаш- маданияти, мулоқот савияси ўқитувчиларининг билимини
ҳимоя қилиш билан боғлиқ ларигина эмас, уни такомили- талаб даражасида эмас. Фаол ошириш, уларни янги дарслик-
бўлган нутқлар, шунингдек, га етказишлари, энг бой, энг қўлланувчи сўзларнинг захи- лар билан ишлаш амалиёти
қарама-қарши кучларнинг жозибадор, энг таъсирли тил- раси ғарибона, гап тузиш ан- билан қуроллантириш, тизим-
иддаолари, икки тиллиликни лар сирасига киритишга ҳисса дозасида бир хиллик ҳукмрон, ли равишда малакасини оши-
ёқлаб билдирган фикрлари қўшишлари керак. Она тили- ранг-баранглилик йўқ. Бир ми- риб бориш ҳамда адолатли
1985–1989 йиллар давомида мизнинг нуфузи ва мавқеини сол: ўзбек тилида «чиройли» ва шаффоф равишда аттес-
кенг муҳокамаларга сабаб кўтариш барча Ўзбекистон сўзининг элликдан ортиқ сино- тациядан ўтказиш мақсадга
бўлган ва якунда «Ўзбекистон фуқароларининг вазифасиги- ними (маънодоши) бўлишига мувофиқ бўлади.
Республикасининг давлат на эмас, бурчи ҳамдир. қарамай, нутқий фаол сўз
тили ҳақида»ги қонуни қабул сифатида иккитасигина ишла- ОИЛА ТИЛИ – ОНА
қилиниб, ўзбек тилига давлат 2020 йилниг 20 октябрида тилади: «чиройли» ва «гўзал» ТИЛИМИЗНИНГ ПОЙДЕВОРИ
тили мақоми берилган эди. эълон қилинган «Мамлака- сўзлари. Кўркам, кўркли, зебо,
тимизда ўзбек тилини янада дилбар, барно, соҳибжамол,
Эсимда, ўтган асрнинг ривожлантириш ва тил сиё- парипайкар, кўҳлик, хушрўй,
90-йилларида «Литературная сатини такомиллаштириш чо- хушсурат, сулув... каби сўзлар
газета»сида машҳур ёзув- ра-тадбирлари тўғрисида»ги захирамизда нутқий рўёбини
чи, давлат арбоби Чингиз фармонда «2020-2030 йил- кўролмай ўтиб кетяпти... Та-
Айтматовнинг «Қирғиз тили ларда ўзбек тилини ривож- саввур қилинг: набирангиз
ўляпти» деб номланган бир лантириш ва тил сиёсатини мактабдан келиб: «Жуда
саҳифалик мақоласи эълон такомиллаштириш концеп- кўркам уйлар қуриляпти» ёки
қилиниб, унда ёзувчи Фрунзе цияси» эълон қилинди. Унга «Бизнинг ўқитувчимиз дилбар
(ҳозирги Бишкек) шаҳрида би- кўра, давлат тили сифатида аёл, оқила» деса, нутқ жози-
рорта қирғиз тилидаги боғча ўзбек тилини ўрганиш учун басидан кўнглингиз ёришади.
қолмаганини, қирғиз тилининг шарт-шароитлар яратиш, Агар ушбу захира сўзларимиз
софлиги, уни ҳимоя қилиш би- ўзбек тили ва тил сиёсатини нутқий фаол қатламга ўтса,
лан боғлиқ ишлар на ҳукумат ривожлантиришнинг стра- барчанинг мулоқот каломига
томонидан, на мутасаддилар тегик мақсадлари, устувор айланса, ўзбек нутқ мада-
ёинки тилшунослар томони- йўналишлари ва йўл хари- нияти юқорилаган бўлади,
дан амалга оширилмаётга- тасини тузиш масалалари таъсирчанлик ортади. Шу-
нини, ўзлашма сўзларнинг белгилаб олинди. Давлат нинг учун мактабда она тили
аёвсиз ўзлаштирилаётганини тилини ривожлантириш де- дарсларида ўқувчининг фаол
(«Ыссық көл правдасы») чуқур партаменти ташкил этилди ва сўз захирасини ошириш, тур-
изтироб билан ёзган эди. кенг қамровда фаолият олиб ли нутқ вазиятларида мос
бормоқда. сўзлардан фойдаланишга
ОНА ТИЛИ ОНА эътибор қаратиши мақсадга Биз аввал онамизни
ВАТАННИНГ БИР ПАРЧАСИ Лекин Она тилимизнинг мувофиқ. ўқутуб анга тил ўргатмоқи-
мавқеи ва нуфузини ошириш миз керак. Чунки бизни илм
Она тилини ҳимоя қилиш қонун ва фармонларда аниқ Умумтаълим мактабла- ва тилсизлигимиз алардан-
Ватанни ҳимоя қилиш билан белгилаб берилган бўлса-да, ри учун яратилаётган янги дур.
баробардир. унинг ижроси кутилганидек «Она тили» дарсликлари- М.Беҳбудий
Дю Балле бўй кўрсатмаяпти. Лотин ёзу- нинг нутқни ривожлантиришга Маълумки, бола мактабга
Ўзбекистонда тилимизга вига оммавий ўтиш: ОАВда, йўналтирилаётгани, назарий нутқий кўникма ва гапирув
мустақиллик берилганига бу таълим муассасаларида, рас- маълумотлар соддалашти- малакаси билан келади. Унда
йил роппа-роса 32 йил тўлади. мий ҳужжатлар ва ёзишмалар- рилиб, асосий эътибор тил оилада тўплаган сўз захи-
Бу давр мобайнида ҳукумат да, қўйингки, барча соҳаларда амалиётига қаратилаётгани, раси, муайян шева асосида
миқёсида бир қанча қарорлар, лотин ёзуви ҳукмронлигини ўқувчиларнинг саводхонли- сўзлаш, сўзларни талаффуз
Президент фармонлари эълон ўрнатиш, мукаммал алифбо гини таъминлаш... устувор қилиш «малакаси» шакллан-
қилинди. Жумладан, 2019 яратиш каби масалалар ҳали масала сифатида долзарблик ган бўлади. Шунинг учун ҳам
йилнинг 21 октябрида «Ўзбек ҳамон ҳал бўлгани йўқ. Бу касб этаётгани мақбул. она тилини ўргатишда «Оила
тилининг давлат тили сифа- борадаги олимлар ўртасидаги тили» бирламчи бўлиши керак:
тидаги нуфузи ва мавқеини тортишувлар, фуқароларнинг Лекин... ҳар қандай бола илк «лисоний
тубдан ошириш чора-тадбир- баҳс-мунозаралари, мутасад- Янги замонавий мактаблар сабоқ»ларни оила муҳитида
лари тўғрисида»ги Президент диларнинг қатъий қарорга қуриляпти, бир қатор мактаб- олар экан, демак, фарзандла-
фармони имзоланиб, унда кела олмасликлари мукам- ларда «она тили байрамлари» олинган реклама ва шиорлар лар қайта таъмирланмоқда, ри нутқининг соф бўлишида,
миллатнинг миллат эканининг мал ўзбек-лотин алифбоси- ўтказилади, тадбирларда маъ- кейинги йилларда ҳам танқид мактабларга ўқув қуроллари, уларнинг сўзларни тўғри та-
энг устувор тимсоли – Она нинг яратилишини пайсалга рузалар, газета ва журналлар- объекти бўлаверади... Айрим ўқув ашёлари келтирилмоқда, лаффуз қилишида ота-она-
тилимиз ҳақида сўз боради. солмоқда. Агар Ўзбек графи- да мавзу доирасида таҳлилий, жойларда русча ҳужжат, русча лабораториялар замонавий нинг роли катта бўлади. Ахир
Она тилимизнинг нуфузи – бу каси масаласи ҳал бўлмаса, танқидий мақолалар эълон лавҳалар, русча мулоқот ҳали кўргазмалар ва зарурий ан- биз ўзимиз болаларимизга
унинг обрў-эътибори дегани, лотин ёзувига ўтиш масаласи қилинади. Кўргазма сифа- ҳам ҳукмрон. Ва, энг эътибор- жомлар билан тўлдирилмоқда. «нанна» (нон), «қаққа» (қант),
мавқеи эса муайян шароитда очиқ қолаверади. Зеро, янги тида рекламалар, шиорлар, лиси, ушбу лисоний моддий Лекин ислоҳнинг марказида «ашша» (овқат), «бибип, ди-
ва ҳолатда Она тилимизнинг алифбога ўтиш Озарбайжон- пешлавҳалардаги хатолар қусурларни мутасадди таш- турувчи ва уни амалга оширув- дит» (машина), «баба» (қўй),
юқори мартабага, эътиборга да 9 йил (1992-2011) муддатда боплаб танқид қилинади, килотлар 1 ҳафта муддатда чи ўқитувчиларимиз-чи? Улар «бобов» (ит) деган «эрка»
сазовор бўлиши деганидир. амалга оширилган бўлса, пештоқларда чет тиллар- бартараф қилишлари мумкин. ўша-ўша. Яқинда «Маърифат» сўзларни ўргатамиз, шунинг-
Маълумки, тил мулоқотда Қозоғистонда 8 йилда (2017- даги ёзувларнинг устувор Ҳокимликлар тизимида ўз газетасида умумтаълим мак- дек, бизнинг нутқимиздан ан-
яшайди, у кишилар 2025) лотин ёзувига ўтиш эканидан, хато ёзилгани- ҳудудидаги корхона, завод, таблари ўқитувчиларининг доза олиб (Андижонда) «аши»
ўртасидаги алоқа воситаси қонунлаштирилди. Бизда эса дан куюнамиз, дарғазаб фабрика, муассаса, фирма ва ўз фанлари бўйича тест топ- (ана шу), «маши» (мана шу),
саналади. Демак, тилимиз- мамлакатимизда 2005 йилдан бўламиз... Лекин она тили- бошқа ташкилотларга тегиш- ширганлари ва ўша тест на- «ашер, ашет» (ўша ер) деган
нинг аниқ, тушунарли, жа- тўла лотин-ўзбек алифбоси мизнинг мавқеини туширишга ли барча ёзувлар лотин-ўзбек тижалари ҳақидаги ахборот болакай «она сўзи»дан бир
рангдор, таъсирчан ва соф жорий қилиниши кўрсатилган сабаб бўлаётган қусурларнинг алифбосида саводхонлик эълон қилинди. Таассуф - умр қутула олмайди ва у анди-
бўлиши ҳаммамизга боғлиқ эди. Лекин аввалига 2010, сўнг асосини қидириб топиш, уни асосида ёзилиши, баннер- ки, ўқитувчилар билимлари жонликнинг нутқий атрибутига
экан. Агар ҳар бир фуқаро 2015 йилга кўчирилди. Ҳозир тузатиш бўйича тезкор чо- лар, реклама, эълон, афиша, фанлар кесимида таҳлил айланиб қолади.
она тилимиздаги сўзларни эса 2023 йил 1 январгача ке- ра-тадбирлар белгилашда кўрсатувчи, изоҳловчи ва қилинганида барча фанлар- Она тилимизнинг оиладаги
тўғри талаффуз қилса, тил чиктирилди... ҳафсаласизлик қилиб, кескин шу каби кўрсатмалар қонун дан 50 фоиздан ортиқ ўқитувчи илк «муаллим»ининг билим
бирликларини ўз ўрнида са- ҳукмлар чиқармаяпмиз. Ав- доирасида янги алифбода қониқарсиз баҳо олган. 8-10 даражаси, дунёқараши, сўз
марали ишлатса, ҳар хил Ҳар йили октябрь ойи она валги йилларда танқид остига битилиши, агар лозим бўлса, фоиз ўқитувчиларгина «аъло» захирасининг бойлиги, унинг
тилига эътибор ойи сифатида лотин-ўзбек ёзувидан сўнг
қаралиб, ташкилот, муассаса- рус ёки бошқа тилларда тар- эмоционал-руҳий таъсир-
жимаси берилиши мажбурият
сифатида назорати олиб бо- чанлиги, гапириш йўсинлари,
рилса, 1 ҳафта муддатда ушбу мимик-ишоравий ҳолатлари
Конфуцийдан: «Агар сизга қусурлар бартараф этилади. ўқувчига – фарзандга сингади.
ваколат бериб, нимани ке- Бунинг учун юқоридан буйруқ Оиланинг бошқа аъзолари
чиктириб бўлмайдиган усту- кутиш эмас, балки инсонда (ота, акалар, опалар ва б.)
вор вазифа дея іисоблаган миллатпарварлик, миллий таъсирида боланинг тили
бўлар эдингиз?» – деб ғурур, она тилига муҳаббат шакллана бошлайди ва бу
сўрашганда, у: «Тилни тар- туйғуси бўлиши керак бўлади. давр тилини – инсон тили учун
тибга келтириш энг зару- Фаранг шоири Дю Балле: «Она пойдевор бўлган тилни – оила
рий вазифадир»,– дея жавоб тилини ҳимоя қилиш Ватанни тили десак, тўғри бўлади.
берган экан. ҳимоя қилиш билан баробар- Ахир бола идрок этиши,
дир» деб айтган экан. Лекин... тафаккур қилиши, фикрла-
юқоридаги ҳолатларнинг бар- ши, ташқи ахборотни қабул
часи она тилига нисбатан қилиши, уни қайта ишлаши,
тажовузнинг ташқи – шаклий мантиқий фикрлаши, мос ра-
кўриниши, холос. вишда акс таъсир кўрсатиши
керак, юздаги характеризатор-
Она тилимизнинг нуфузи лар (мимика, поза, ишора ва
б.), дикция, сукут ва бошқалар

Чоршанба «²ар бир 5mitilkllaniishy
11 август, 2021 миллатнинг
дунёда борли¼ини ижтимоий-си±сий газетаси
№ 27 (1129) к¢рсатадурган
ойинаи ³аёти тил МУНОСАБАТ
ва адабиётидур.
Миллий тилни
й¢ºотмак
миллатнинг ру³ини
й¢ºотмакдур».

Абдулла Авлоний

оилада шаклланиб, сўнг иж- Ахир бу жараённи ўзбекча Ўз «актуал»лигини йўєотган
тимоиятда намоён бўлади. ифодаласа бўлади-ку: «Юви- ўзгаришлардан кимга нима наф?
Профессор Н.Маҳмудовнинг шим керак» ёки «ювдиришим
таъбирича, «ҳар қандай тар- керак» дейиш мумкинмасми- Адлия вазирлиги томонидан гуёки ўз долзарблигини йўқотгандек. Фарҳод ЗАЙНИЕВ,
биянинг, айниқса, тил, маъна- кин? жамоатчилик муҳокамасига қўйилган Автотранспортни техник кўрикдан Олий Мажлис Қонунчилик
вий комиллик, миллий ўзлик Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги ўтказишнинг муддатлари палатаси депутати
тарбиясининг бош ва бетак- Пандемия сабабли «дос- кодексга ўзгартиш ва қўшимчалар узайтирилиши эса муддат бузилиши
рор ўчоғи болани доимий тавка» сўзининг ҳам фаоллик киритиш ҳақидаги қонун лойиҳасида каби жарималарни камайтирди.
ўраб турган ижтимоий муҳит, даражаси ортиб кетди. Ўзи бир қатор маъмурий жавобгарликлар Бундан ташқари, Bluetooth сингари
хусусан, оиладир». келиб чиқишига кўра, рус тили учун енгилликлар яратиш кўзда бошқа ускуналар ҳам анчадан
ихтиёридаги ушбу сўздан тутилмоқда. бери заводнинг ўзида ўрнатиляпти.
Демак, мамлакатимизда «доставка қилмоқ», «достав- Таъкидлаш керак, охирги пайтларда Ва, бундан фойдаланган ёки
она тилининг мавқеи ва нуфу- каси бепул» ва ҳоказо жумла- жарималар киритиш ва улар аксинча эканини аниқлашнинг
зини оширишнинг тамал тоши лар тузилмоқда ва озиқ-овқат миқдорини кўпайтиришга доир имкони жуда паст. Қолаверса,
оилада қўйилар экан, бун- дўконлари, ошхона ва ресто- қонун лойиҳалари қаторида бу белгиланган ҳаракат тезлигини
да ота-онага фарзандининг ранлар пештоқига, хизмат ма- қонун аксинча жарималарни ошириб юборганда ўзи шундоқ ҳам
нутқий такомилида масъул- шиналарига ёзиб қўйилмоқда. камайтиришга қаратилгани билан амалиётда 5 километр айрилади.
лиги таъкидланиши лозим. Ваҳоланки, «элтиш хизмати», жозибадорроқ кўринмоқда. Лекин Хуллас, қонун лойиҳасига бир қатор
Керак бўлса, болага оилада «Етказиш хизмати» дейил- лойиҳани чуқурроқ таҳлил қилсак, енгилликлар киритилган. Лекин
адабий норма сингдирили- ганда, барчага тушунарли аслида бу турдаги жарималар долзарблигига келсак, бугунги
ши керак, ота-оналар учун бўларди, энг асосийси тили- бугунги кунга келиб ўз аҳамиятини кундаги жарималар юкига улар
услубий қўлланма тайёрла- миз софлиги сақланарди. йўқотиб бўлганини ва уларни деярли таъсир этмаслиги аён бўлди.
ниб тарқатилиши мақсадга қўллаш ниҳоятда мураккаблиги боис Бунинг ўрнига биргина тўхташ ёки
мувофиқ. Оғзаки нутқдаги пала-пар- «нигилизм»га учрай бошлаганини тўхтаб туриш бўйича жарималар
ТИЛНИ ҒАРБЛАШТИРИШ – тиш ишлатилган чет тили- айтиш жоиз. миқдори камайтирилса, аҳоли учун
ҒАРИБЛАШТИРИШДИР нинг ўзлашмаган сўзлари ҳам Масалан, суғуртани онлайн анча енгиллик яратилган бўларди.
мулоқотимизда мустаҳкам расмийлаштириш оммабоплиги Сабаби ҳанузгача аҳоли гавжум
Ҳар хил тоифадаги одам- ўрин олиб, одатий ҳолга ай- ва суғурта полиси билан боғлиқ жойларда автотураргоҳларнинг
лар мулоқотини эшитганми- ланиб бормоқда. Она ти- қонунбузарликнинг содир этганлик етишмаслиги, шунингдек, кундан
сиз? Агар уларнинг диалоги- лимизнинг шаффофлигига учун автотранспортни жарима кунга автоуловлар сонининг
дан огоҳ бўлсангиз, тилимиз- кўча тилининг, эътиборсиз майдончасига олиб қўйишнинг бекор кўпайиб кетаётганлиги ушбу
нинг амалиёти қанчалар ғариб ёндашилган мулоқот тили- қилинганлиги туфайли суғурта турдаги жарималар юкини баттар
эканига гувоҳ бўласиз. Шевага нинг, катта салбий таъсири полисини текшириш ишлари ҳам оғирлаштирмоқда.
муккасидан кетиш, ноадабий кузатилмоқда.
қатлам лексикасидан фой- «Сайёр єабул»
даланиш, паразит (ўринсиз Мисол учун «разворот
қайтариқ) сўзларни ишла- қилмоқ» деган жумла ўрнига
тиш, варвар (бошқа тилнинг «қайрилмоқ» деган сўзни иш-
ўзлашмаган сўзи) сўзларни латиш мумкин. «Остановка»
деган узун сўз ўрнига ўзбек ти-
лида «бекат» деган қисқагина
сўз бор. «Медсестра» сўзи эса

Она тилимизни соф саєлаш, унинг
жозибадор ва таъсирчанлигини
таъминлаш ўзимизга бојлиє. Энг
аввало ўзимиз она тилимизни «ўрганиб
олишимиз» керак бўлади. Ундан
кейингина бошєаларга ўргатишимиз
даркор. Бўлмаса, биз єандай єилиб
ўзбек тилини ардоєлашни уєтира
оламиз?

қўллаш, дағал, қўпол, сўкиш «ҳамшира» сўзи билан ал- «СÀɨР¯ÀÁÓË»ÄÀÍ мóаммоëар е÷имига÷а бир ¿аäам
сўзлар билан тилимизни маштирилса, ҳам жарангдор,
булғаш каби ҳолатларни ҳам қулаймасми? Кондицио- Бухорода партия Марка- тимоий ётоқхонага кўчиш нафар фарзандим билан уй-
кундалик мулоқотда учра- нер – совутгич, холодильник зий кенгаши, Олий Мажлис арафасидаги 10 та оилага дан чиқариб юборишди.
тиш мумкин. Тилимизнинг – музлаткич, морозильник – Қонунчилик палатасидаги моддий ёрдам кўрсатилди,
ғариблашувида энг аввало яхлатгич, сиденье – ўриндиқ, партия фракцияси ҳамда уч нафар фарзанди бор аёл «Меҳрибонлик уйи» томо-
ғарбга тақлид, ғарбона мада- трубка– гўшак, сообщение «Депутат аёллар клуби» Нафиса Ваҳобовага эса ти- нидан хонадон ажратилма-
ниятга эргашув ва унинг нати- – хат ва ҳоказо. Бунга ўхшаш аъзолари томонидан «Аёл- кувчилик билан шуғулланиш гани боис, айни пайтда уйсиз
жасида ғарб тили сўзларидан мисоллар жуда кўп. лар дафтари», «Ёшлар учун имконият яратиб бе- қолдим. Синглимнинг бир
фойдаланиш ётади. Яъни, дафтари»га киритилган рилди. хонали уйида яшаб келяпмиз.
она тилимизда бир қанча Кўриниб турибдики, она хотин-қизлар учун «Сайёр Унинг турмуш ўртоғи, бир
синонимлари (маънодошла- тилимизни соф сақлаш, унинг қабул» ташкил этилди. «Депутат аёллар клуби» нафар қизчаси бор. Улар-
ри) бўлса-да, бошқа тилнинг жозибадор ва таъсирчанли- аъзолари ҳам ўз округлари- га халақит бермаслик учун
ўзлашмаган сўзларидан худ- гини таъминлаш ўзимизга Унда уй-жой, бандлик, тад- да «Сайёр қабул» ташкил ижарада яшай десам, ижа-
ди ўзимизникидай фойдала- боғлиқ. Энг аввало, ўзимиз биркорлик билан шуғулланиш этдилар. ра пулини тўлай олмайман.
намиз. Биз ёшлигидан бола- она тилимизни «ўрганиб оли- учун имтиёзли кредит олиш Сабаби, фарзандларим ёш,
ларга бош кийимни «шапка», шимиз» керак бўлади. Ун- ва оилавий муносабатларга Қоракўл туманидаги бирор ерда ишлаш учун эса
уйда кийиладиган енгил оёқ дан кейингина бошқаларга тааллуқли 300 га яқин му- «Шўрработ» МФЙда яшовчи имкониятим йўқ. Уй-жой, ка-
кийимини «тапочка», шифо- ўргатишимиз даркор. Бўлмаса, рожаатлар кўриб чиқилиб, фуқаро Шаҳноза Атамуротова саначилик асосидаги иш ма-
корни «духтир», касалхона- биз қандай қилиб ўзбек тилини уларнинг аксариятига ижобий турмуш ўртоғи Шоҳруҳ Норму- саласида ёрдам сўраб кел-
ни «больница» деб ўргатиб ардоқлашни уқтира оламиз? ечим топилди. ротов билан қонуний никоҳдан дим, – деди бухоролик Лена
қўямиз ва тилнинг варвар- ўтиб оила қурганини, аммо Сулейманова.
лашишига ёрдам берамиз. Тўғри, ҳукумат турли му- Маҳаллий ҳокимликлар, оилавий келишмовчиликлар
«Шапкангни кийиб ол», «Шап- тасадди ташкилотлар, зиё- прокуратура, ички ишлар, сабаб ажрашиб, бир нафар Ушбу фуқаро мурожаати
канг қани?» деб турганимиз- лилар, тилшунос олимлар, бандликка кўмаклашиш фарзанди билан уйсиз эка- ҳам «Депутат аёллар клуби»
да, бола бошидаги кийими фаол фуқаролик позицияси- бўлимлари иштирокида нини билдириб, оиласини аъзолари томонидан назо-
тумоқми, қалпоқми, телпак- даги инсонлар, миллатпарвар ўтказилган «Сайёр қабул»да қайта тиклашда амалий ёр- ратга олиниб, партия Когон
ми, дўппими эканини билмай шахслар томонидан муам- ижтимоий ёрдамга муҳтож дам сўраган. «Сайёр қабул» шаҳар Кенгаши етакчи мута-
ўсади. моларни бартараф қилиш хотин-қизларнинг муаммола- жараёнида халқ депутатлари хассиси Меҳринисо Акрамова
бўйича назарий, амалий иш- ри ҳам атрофлича ўрганилди. Қоракўл тумани Кенгаши де- томонидан тикувчилик цехи-
«Шиппак» эса нафақат лар олиб бориляпти, ечим- путати Нилуфар Жумаева- дан иш ўрни таклиф қилинди.
болалар, балки катталар ни топиш бўйича таклиф ва Масалан, Бухоро шаҳар, нинг Ш.Атамуратованинг оила
учун ҳам тапочкага айланиб мулоҳазалар билдирилмоқда. Ибройим Мўминов кўчасидаги аъзолари билан ўтказган Ўрганишлар якунида Ишчи
бўлган. Кўриниб турибдики, Лекин тақдим этилаётган на- 28/1-70 ижтимоий ётоқхонада суҳбати натижасида 5 йилдан гуруҳи томонидан вилоят
бола нутқининг бузилиши ои- зариялар, қонун ва қоидалар, яшовчи Ботир Шарипов ақлан буён алоҳида яшаб келаёт- «Депутат аёллар клуби» аъ-
ладан, оила нутқ муҳитидан таърифу тавсифлар энг қуйи заиф отаси ва акаси билан ган бу оила қайта тикланди. золари билан давра суҳбати
экан. қатламга, яъни тилимизнинг бир хонада яшаб келаёт- Худди шундай муаммо билан ҳам ташкил этилди. Олий
эгалари бўлмиш ундан фойда- ганини, аммо ётоқхонада, мурожаат қилган ромитанлик Мажлис Қонунчилик палата-
Маълумки, «этик» сўзи за- ланувчиларга етиб бормаяп- ҳатто ювиниш учун шароит Дилноза Қараева ҳам туман си депутати Фарида Бўтаева
мирида аскарлар, қишлоқ ти, натижада тил амалиётида йўқлиги, ётоқхона санитария Кенгаши депутати Феруза йиғилганларга депутатлик
хўжалик ходимлари, ўз ифодасини топмаяпти. талабларига ҳам жавоб бер- Чўллиева кўмагида оиласи билан боғлиқ тажрибалари ва
деҳқонлар киядиган пойаб- маслигидан шикоят қилиб, шу билан яраштирилиб, 3 на- қонун ижодкорлиги фаолияти
зал тушунилади. «Нозиктаъб» Қайд этиш жоизки, айни масалани ҳал этишда ёрдам фар фарзанди билан тур- хусусида гапириб берди.
одамларимиз ушбу сўзни пайтда оилаларда, ташки- сўради. муш ўртоғининг уйига қайтиб
ишлатишга ор қилиб, унинг лотларда, муассасаларда, борди. «Миллий тикланиш» де-
рус тилидаги муқобилини маҳаллаларда, бозор ва кўча- Б.Шарипов ҳамда маз- мократик партияси Марказий
қўллайдилар ва натижада кўйда – ҳамма жойда она ти- кур ётоқхонада яшовчи Пешкулик Шаҳрихон кенгаши раиси ўринбосари
этик «сапог»га айланиб қолди: лимизнинг нутқий бузилишини бир неча фуқаролар му- Жумаеванинг тикувчилик Фируза Муҳамеджанова
Кеча бозордан «коричневий кузатиш мумкин. Бу нуқсон эса рожаати ётоқхонага бориб йўналишида ўз фаолиятини эса жойларда ижтимоий-
сапог» олдим, дегандек. катталардан кичикларга ўтиб ўрганилганда, бу ерда 80 йўлга қўйиш, Нозим Усмо- иқтисодий соҳадаги му-
«мулоқот тили»га айланяпти дан ортиқ оила истиқомат новнинг чорвачилик фао- аммоларни ҳал этишда
Оммавийлашув (глобалла- ва тилимиз вайрон бўляпти. қилаётгани маълум бўлди. лиятини ташкил қилишга «маҳаллабай», «фуқаробай»
шув) жараёни барча жабҳада Ўрганишлар натижасида оид мурожаатлари ҳам халқ шаклда олиб борилаётган
ўз мавқеини намойиш этиши Бошқача айтганда, ётоқхонада таъмирлаш иш- депутатлари Пешку тумани ишларнинг туб моҳияти,
давомида тилимизга ҳам «Боғлар» парк, «кўприк» мост, лари бошлангани, бироқ у Кенгаши депутати Инобат «Аёллар дафтари», «Ёш-
ҳамла қилиб ўзга тиллар- «тери» кожа, «омбор» храни- охирига етказилмагани, бо- Бердиева кўмагида ижобий лар дафтари»га киритилган
даги сўз ва атамаларни она лиша, «ҳаммом» баня, «до- лалар учун ўйин майдонча- ҳал этилиб, «Халқ банки» хотин-қизлар билан манзилли
тилимизга сўроқсиз равишда вон» перевал, «пакка» питак сининг йўқлиги, ён-атрофи туман филиали томонидан ишлаш бўйича маҳаллий Кен-
варварларча бостириб ки- бўлиб кетяпти. ободонлаштирилмагани син- мурожаатчиларнинг ҳар би- гаш депутатларига тавсиялар
ришига йўл қўйиб бермоқда. гари муаммолар аниқланиб, рига 30 млн. сўмлик имтиёзли берди.
Тўғри, ҳар қандай янгилик Худди шунингдек, «йиғилиш улар ижроси юзасидан депу- кредит маблағлари ажратил-
янги тушунча янги ном, янги раиси»ни модератор деб аташ- татлар назорати ўрнатилиб, ди. Бундан ташқари, иш маса- Халқимизда яқинроқ бор-
атама билан ифода этилади. ни маъқул кўряпмиз, йиғилиш ётоқхонада таъмирлаш ишла- ласида амалий ёрдам сўраб санг, яхшироқ кўринади, деган
Қачонки, иккинчи тилда унинг орасида ўзбекона «бир пиёла ри бошлаб юборилди. мурожаат қилган Нозима гап бор. Сайловчилар билан
муқобили бўлмаса ёки у рас- чой» эса «кофе брейк» деб Зокирова депутат И.Бердиева қанча кўп мулоқот қилсак,
мий жиҳатдан ўзлаштирилган айтилмоқда. Бу каби тили- Ғиж дувон туманида томонидан Зандани маҳалла уларнинг муаммолари шунча
бўлса. мизни ғарблаштириш сиёсати ўтказилган «Сайёр қабул»да фуқаролар йиғинига ишга аниқроқ кўринади. Муаммо-
уни ғариблаштиришга олиб ҳам 100 дан зиёд мурожаат- жойлаштирилди. лар ечими, ҳамюртларимизни
Кейинги пайтда кўчаларда келмоқда. чилар билан мулоқот уюш- рози қилиш борасидаги
«мойка» деган ёзув ниҳоятда тирилди. Қувонарлиси, муро- – Болалигим «Меҳрибонлик саъй-ҳаракатларимиз эса,
кўпайиб кетди. Бу сўз рус ти- Азизлар! Агар ҳар би- жаатларнинг аксарияти халқ уйи»да ўтди. Ота-она меҳрига шубҳасиз партиямиз ва депу-
лидан олинган бўлиб, ҳали римиз ўз нутқимизни соф депутатлари Ғиждувон тума- зор бўлиб вояга етдим. Оила татларимизга бўлган ишонч-
ўзбек тилига ўзлашмаган. сақласак, она тилимиз ни Кенгашига партиядан сай- қурдим. Энди рўшнолик ни мустаҳкамлашга хизмат
Машина ювиш жойини бил- тараққий этади, комиллик ланган депутат Истат Камо- кўрарман, деганимда турмуш қилади.
дирадиган ушбу реклама-сўз сари йўналган бўлади. Жа- лованинг саъй-ҳаракатлари ўртоғим 10 йилга қамалиб
фаоллашиб, ҳозирда ўзбек дид адабиёти вакили, тил- билан ижобий ечим топди. кетди. Қайнона-қайнотам икки Партиянинг
тили гап структурасига ҳам шунос олим Фитрат: «Туркча Хусусан, янги қурилган иж- Бухоро вилояти Кенгаши
кириб келмоқда: «Мойка бахтсиздир, минг йиллар-
қилишим керак», «Мойка дан бери эзила келмишдир, ахборот хизмати
қилдиришим керак» каби. лекин битмамишдир. Бит-
мас, яшамишдир, яшар» деб
хитоб қилган.

6 mitilkllaniishy АЄШ томони америкалик Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси іарбийларнинг 2003 йилдаги 11 август, 2021
Ироєєа киришидан кейин бу
ЛОНДОН РАМЗИ мамлакат музейларидан № 27 (1129)
«ИШЛАМАЙ» ¢јирланган 17 мингта
ЄОЛДИ археологик буюмларни ХАЛЄАРОІАЁТ
єайтарди.
Лондон шаҳри рамзларидан бири – Мазкур бебаіо асарлар
Tower Bridge кўприги ҳавода муаллақ ту- яєинда Вашингтонда АЄШ
риб қолгани айтилмоқда. Шу туфайли бу президенти билан учрашган
ерда транспортлар ҳаракати тўхтаган. Ироє бош вазири Мустафо ал
Єозимийнинг самолёти билан
Лондон полицияси хабарига кўра, 127 Бајдодга олиб келинди.
йиллик ушбу иншоот техник носозлик
туфайли тўхтатилган. Бошқача айтган- ПАПАГА АТАЛГАН ЎЄЛАР
да, Темза дарёси орқали ўтаётган ке-
малар учун очилган кўприк қайта ёпил- Италия полицияси Милан шаҳри яқинидаги почта
май қолган. Мутасаддилар ҳайдовчи бўлимларидан бирида католиклар етакчиси бўлган папа
ва пиёдаларни бу ҳудуддан узоқроқ Френцискога ичида 3 та ўқ солиб юборилган конвертни
бўлиш ҳақида огоҳлантирди. Кўприкни ушлаб қолдилар. Рейтер агентлигининг хабар беришича,
бошқарувчи «Лондон Сити» вакили эса Франциядан юборилган ушбу мактубга «Папа, Ватикан
носозлик бўйича тергов бошланганли- шаҳри, Авлиё Пётр майдони» деб ёзилган.
гини хабар қилди.
Айни пайтда воқеа юзасидан тергов ишлари олиб
Маълумот ўрнида, 1894 йилда иш борилмоқда. Аммо расмий Ватикан ҳозирча воқеага
бошлаган кўприк саккиз йил давомида ҳеч қандай изоҳ бергани йўқ.
қурилган. Кўприк одатда йилига 800
марта очилиб, ёпилади. Ўтган йилнинг ІАРБИЙЛАР МАЖБУРИЙ
август ойида ҳам техник носозлик ту- ЭМЛАНАДИ
файли кўприкда бир соатдан ортиқ вақт
давомида ҳаракат тўхтатилган эди. АҚШ президенти Жо Байден Пентагоннинг америкалик
аскарларни мажбурий эмлаш ҳақидаги қарорини қўллаб-
қувватлаб, АҚШ Мудофаа вазирининг ушбу қароридан мамнун
эканини билдирди. Шунингдек, Жо Байден аскарлар, айниқса,
вируснинг Делта штаммига қарши эмланиши муҳим эканини
таъкидлади.

ВАЄТИНЧА ЯШАШ
ІУЄУЄИ БЕРИЛАДИ

АҚШ президенти Жо Байден Гонконг
фуқароларининг Америкадан депор-
тация қилиш ҳақидаги қарорини кечик-
тирганини эълон қилди. У Оқ уйдаги
баёнотида Хитой Халқ Республикаси
томонидан ҳуқуқ ва эркинликлари топ-
талган гонгконгликларга АҚШда вақтинча
яшаш ҳуқуқи берилишини билдирган.

ЄЎМОНДОН ИСТЕЪФОГА ЛУКАШЕНКО ТУРКИЯ ЄОЧЄИНЛАР
ЧИЄАДИМИ? ЯНА ЛАГЕРИ ЭМАС
НОМЗОДИНИ
Хабарларга кўра, Грецияда ўрмон ёнғинларини ЄЎЯДИМИ? Туркия Адолат ва тараққиёт (АК)
ўчириш бўйича масъул ҳаво кучлари қўмондони Ёргос партияси матбуот котиби Ўмер Челик
Кументакис лавозимидан озод қилинган. Айтилиши- Белорусь президенти Марказий Идора Кенгаши йиғилишидан
ча, қўмондоннинг истеъфоси Греция ёнғинларни Aлександр Лукашенко тез кейин ўтказилган матбуот анжуманида
ўчириш Бош штаби бошлиғи Констандинос Флорос орада давлат раҳбари ла- Туркиянинг қочоқларни қабул қилаётгани
бошчилигидаги Олий Ҳарбий Кенгаш йиғилишида возимини тарк этишга тайёр бу мамлакатнинг қочоқлар лагери экан-
талаб этилган. Бунга Ёргос Кументакис томонидан эканини маълум қилди. Шу лигини англатмаслигини таъкидлаган.
ўт ўчиришга ҳарбий ҳаво самолётлари етарлича билан бирга, у журналист- Унинг сўзларига кўра, ижтимоий тармоқлар
жалб қилинмагани сабаб бўлган. Аммо бу қарор Ёргос ларни аниқ саналар ҳақида орқали Туркияни ҳақорат қилаётганлар кўп
Кументакис тарафидан қабул қилинганлиги ҳақида аниқ тахмин қилмасликка чақирди. учраяпти. Котиб бу ҳолатларга қарши қонуний
маълумот йўқ.
Лукашенконинг сўзларига чора кўрилаётганини айтган.
кўра, унинг тарафдорлари
ва яқинлари президентликка
номзодини қайта қўймасликни
маслаҳат беришган.

Шунингдек, у мухолифат
ҳокимиятга келишидан ва
республика парчаланиб кети-
шидан хавотирда эканлигини
ҳам таъкидлади.

8 ЁШЛИ БОЛАКАЙ ЎЛИМГА ІУКМ
ЄИЛИНДИ

Покистондаги диний китоблар сақланадиган мадраса кутубхонасида
бехосдан гиламга пешоб чиқарган 8 ёшли болакай ўлим жазосига ҳукм
қилинди. Исми ошкор қилинмаган бу бола ҳинд миллатига мансуб бўлиб,
у динни ҳақорат қилганликда айбланмоқда. Шу воқеа сабаб, мамлакат-
даги мусулмонлар ҳиндларнинг ибодатхоналарига ҳужум қилишган.

Покистон кучлари боланинг оиласини яширин ҳудудда сақламоқда.
Қариндошининг «Гуардиан» газетасига берган интервьюсида болакай
айби нима эканлигини ва нега қамоқда сақланаётганини билмаслигини
айтган.

Маълумот ўрнида, Покистонда диний ҳақоратга қарши шафқатсиз
жазо турлари аксарият ҳолатда ўзга миллат ёки ўзга дин вакилларига
нисбатан қўлланилади.

ІУКУМАТ ТОКИО ОЛИМПИАДАСИ
ТАЛАБИ ЄАНЧАГА ТУШДИ?
ЄОНДИРИЛ-
МАЯПТИ «Коммерса́ нтъ-Daily» газетасининг ёзишича, Токиода ўтган
XXXII Олимпиада ўйинлари Олимпия тарихида энг қимматга туш-
Европа Иттифоқи таркибига ган спорт мусобақасига айланди. Унинг якуний қиймати тахминан
кирувчи Голландия, Дания, 25 миллиард АҚШ долларини ташкил этган. Пандемия туфайли
Австрия, Германия, Бельгия тадбирнинг бир йилга қолдирилиши харажатларни 2,8 миллиард
ва Греция каби мамлакатлар долларга ошириб юборган.
бошпана сўраб мурожаат қилган Қайд этилишича, Олимпиада ўйинларига 206 мамлакат ташриф бу-
Афғонистон фуқароларининг юрган. Бу кўрсаткич 2016 йилги Рио-де-Жанейродагидан битта камдир.
аризаларини рад этишмоқчи. КХДР терма жамоаси ўзларини вирусдан асраш учун Токиодаги Олимпия
ўйинларида қатнашмади.
Қайд этилганидек, Афғонистон Токиодаги Олимпия ўйинларида медаллар бўйича янги рекорд
Ташқи ишлар вазирлиги Дания ўрнатилиб, 93 та миллий олимпия қўмиталари вакиллари камида бит-
ва Европа Иттифоқининг бошқа тадан мукофотга сазовор бўлишди.
давлатларига мурожаат қилиб, Япония расмийларига кўра, 4 миллиардга яқин томошабин мусобақани
афғонистонлик қочоқларни 3 ойга телевизор орқали томоша қилган. Бу эса ёзги ўйинлар учун рекорд на-
депорт қилмасликни сўраган эди. тижадир.
Халқаро транцляциялардан тушган даромад эса тахминан 1 миллиард
Афсуски, ушбу мамлакатлар доллар атрофида экани айтиляпти. Энг муҳими, ушбу Олимпиадада
Афғонистон ҳукуматининг ушбу бирорта ҳам спортчи допинг туфайли мукофотидан маҳрум этилмади.
талаби бўйича Европа Иттифоқи
Комиссиясига мурожаат қилиб, Саҳифани Соҳиба СОЛИЕВА тайёрлади.
афғон муҳожирларини мамла-
катига қайтариш бўйича қабул
қилинган мавжуд келишувни ўз
кучида қолдиришга чақирди.

МУТОЛАА mitilkllaniishy
Чоршанба 7
11 август, 2021 ижтимоий-си±сий газетаси

УчÎÄхÀиÌл№27(1129)

Байрам ҳамма ерда бир узмай. – Таҳририят хонасида ªòêир ²ÎØÈÌÎÂ
хил тантана қилинади. Аммо биқиниб ўтириб гулниям унутиб
ҳаммаям байрамни бир хил ни- юборади одам». – Ўзингиз кимсиз? – Олим- – Кўп вайсайверманг! – Биласизми, дўстим, ди. Исмоил синчиклаб қараб,
шонлайвермайди… боев шошилмай ўрнидан турди. Исмоил уҳ тортиб ўрнидан – деди Олимбоев унинг бо- майкачан бўлиб олган Анварни
Исмоил яна ўша томонга Исмоил унинг рангсиз юзи янада турди. Аёл кафтини туширди-ю шига эгилиб. – Медицинани кўрди. У ўтирган жойида ёнида-
Исмоил тўртинчи қават де- қаради-ю йўлакдан бир-бирига оқариб қирра бурни қисилиб кет- ёшли кўзларини унга тикди: энг инсонпарвар касб дейи- ги йигитнинг қизил кўйлагига
разасидан ташқарини томо- суяниб келаётган икки йигитни ганини кўрди. Бу бола кимингиз – Сизниям уйғотиб юбор- шади. Аммо жарроҳликда ёпишиб олган, йигит ўрнидан
ша қилиб турарди. Касалхона кўрди. Улардан бири маст бўлса бўлади? – деди кўзойнак ортида- дикми? шафқатни йиғиштириб қўйиш турмоқчи бўлар, Анвар қўйиб
ҳовлиси гавжум. Икки четига хо- керак. Кўксига лолақизғалдоқ ги митти кўзлари чақнаб. – Зиёни йўқ, – деди Исмоил керак. Бўлмаса жарроҳнинг қўли юбормас эди.
наки арчалар экилган йўлкадан босганча гандираклаб қадам каравот тепасидаги сочиқни қалтирайдиган бўлиб қолади…
ола халат кийган беморлар, ташлар, шериги уни қўлтиқлаб – Танийсизми? олиб ташқарига чиқаркан. Гуманизм – сизларнинг соҳа. «Қаёқдан кирибди булар! –
башанг кийинган кишилар тин- олган эди. – Танишим шартми? – деди Унинг кетидан Анварнинг деб ўйлади Исмоил ўша томонга
май ўтади. Қаердадир биринчи Исмоил бўғилиб. – Ким бўлса онаси ҳам чиқди. Уч-тўрт қадам Бир неча лаҳзадан кейин шун- юраркан, кейин тушунди. – Де-
қаватда, телевизор қўйилган вес- «Шунақа жойгаям маст бўлиб ҳам одам-ку, ахир! Бемор-ку! юрмасдан етиб олиб Исмоил- дай жимлик чўкди-ки, Исмоил ўз вор ошиб тушган».
тибюлда бўлса керак, тантана- келадими!» Исмоил энсаси қотиб – Марҳамат қилиб хонани нинг қўлидан ушлади. юрагининг уришини ўзи эшита-
вор мусиқа садолари янграйди. юзини ўгирди. Ўгирди-ю бир- бўшатиб қўйинг. – Исмоил дафъ- – Насиҳат қилинг, ўргилай, ётгандек бўлди… У етиб боргунча қизил
Икки бино оралиғидаги гулзор дан ўша томонга қараганча атан эсанкираб қолди. Ҳеч ким у – деди муҳим бир сирни айтаёт- кўйлакли йигит ўрнидан турди.
атрофига қўйилган ўриндиқлар сесканиб кетди. Йигитнинг билан бундай қўпол муомалада гандай пичирлаб. – Ўртоқлари *** Анвар ҳам унинг ёқасига ёпиш-
тирбанд. Ҳов, чеккада касалхона кўксидаги лолақизғалдоқ эмас, бўлмаган эди. ўлгур ёмон… Учтасини ерга Инсоннинг доимий ҳамроҳи ганча туриб кетди.
атрофини ўраган бетон девор қон эди. Унинг оппоқ кўйлаги – Менга қаранг, – деди овози қўйиб, топган болам шу. Кеч- хаёл бўлмаганида одам ниҳоятда
ёнидаги бир туп ёнғоқ соясида, қизариб, ёқавайрон бўлиб кет- титраб. – Беморга ҳозироқ ёрдам ки мактабда бинойидай ўқиб қашшоқ бўлиб қолармиди… «Аҳмоқ – деб ўйлади Исмоил
шундоқ майсалар устига газета ганди. «Биров пичоқ урибди», кўрсатмас экансиз… «Фелетон юрувди. Бозор-ўчаримни бир- Исмоил оппоқ шифтга мут- ичида Анварни койиб, – яна
ёзиб эр-хотин ўтиришибди. Эр- деб ўйлади, Исмоил вужуди ёзаман!» демоқчи бўлди-ю ти- пасда қилиб келади. Оёғидан ўт тасил тикилиб ётган уч кун жанжал бошлаяптими?».
какнинг эгнида касалхона халати. музлаб. Йигитлар бир-бирини лини тийди. У ҳеч қачон фелетон чақнайди. Отасининг ичишини мобайнида ўша беадад хаёллар
Хотин атлас кўйлак кийиб олган. суяган кўйи дераза тагидан ўтиб, ёзмаган, ёзмоқчи ҳам эмасди. мактабдаги ўртоқлари юзига уни тарк этмади. Операциядан У яқин келиб, майса устидаги
Тўрт-беш ёшлардаги болакай қип- бино томон бурилиб кетди. Ис- Аммо бировнинг дардига то- солган экан, ўқишни ташлаб кейин қорнида пайдо бўлган сочилиб ётган майда-йирик ара-
қизил пуфагини ҳавода силкиган- моил йўлакка шошилди. Цемент мошабин бўлиб туришни ҳам кетди. .. Шу одам бўлсин деб оғриқ азоб берганида ҳам, осма лаш пулларни кўрди. Нарироқда
ча, уларнинг атрофида пилдираб зиналардан югургудек бўлиб, хоҳламасди. – Кетмайман! – деди кўча супураман. – Аёл елкасига укол тагида ётиб, икки кун туз иккита ароқ шишаси думалаб
юрибди. Эр-хотин унга кўпда биринчи қаватга – жарроҳлик бўғиқ овозда. – Нажот кутиб тур- ташлаб олган халатининг этаги- тотмаганида ҳам ўша хаёл- ётар, даврадаги тўрт эркак ба-
эътибор беришмайди ҳам, ўзлари бўлимининг қабулхонасига кел- ган одамни сўроқ қилишга нима ни қайириб, бурнини артди. лар билан овунди. Ўзларининг майлихотир сигарет тутатиб,
билан овора. ди. Остонасига ҳўл латта таш- ҳаққингиз бор? Прокурормисиз? Исмоил бировнинг кўз ёши- қишлоқдаги чорбоғда бўлган Анвар билан қизил кўйлакли
ланган очиқ эшик олдида тўхтаб – Бировнинг ишига арала- га тоқат қилолмасди. Ҳозир тўйни эслади. Ҳар гал қишлоққа йигитнинг жанжалини кузатар,
«Соғинишиб қолган бўлса ке- ичкарига разм солди. шишга сизнинг нима ҳаққингиз ҳам томоғига илиқ бир нарса борса, унинг ҳузурига ийма- аммо ажратиб қўяй демасди.
рак, – деб ўйлади Исмоил хаёлан бор? – Олимбоев шундай деб тиқилиб, кўнгли бузилди. нибгина чиқадиган, соғиниб
жилмайиб. – Бугун шунақа кун. Бояги оқ кўйлакли йигит- беморга юзланди. – Ўлмайди. – Куюнманг, холажон, – деди кетганини қулоғига шивирлаб «Аблаҳлар! Кап-катта одам-
Хотинлар эридан, эрлар хотини- ча кушеткада икки букланиб Жароҳати ўладиган даражада хўрсиниб. – Анвар ҳали ёш. айтиб, унсиз йиғлайдиган хоти- лар ёш болаларни уриштириб
дан хабар олади». ўтирар, бошини чангаллаб нуқул эмас. Бирпас азобини тортса Йўлини топиб кетади. ни Шоҳиданинг рангпар, аммо томоша қилиб ўтирса!». У қорни
сўкинар эди. Беморнинг бо- безорилик қилмайдиган бўлади. – Эсли йигит кўринасиз, – аёл кўркам юзи, қуралай кўзлари оғрий бошлаганига қарамай
Шу тобда у ўзининг шидан оққан қон кўйлагини Инқилламай ўтир, сўтак! яна йиғламсиради. – Насиҳат тасаввурида жонланди. қадамини тезлатиб келди-да,
ёлғизлигини бугун ҳам, эртага қизартирганини энди кўрди. Исмоил қолишини ҳам, ке- қилинг, Худоё барака топинг. Исмоил учинчи босқични Анварнинг билагидан ушлади.
ҳам ҳеч ким уни йўқламаслигини Калта енгли, катак кўйлак кий- тишини ҳам билмай иккила- – Хўп, – деди Исмоил ютиниб, битиргандан кейин ота-онаси
ўйлаб кўнгли чўкди. Ҳолидан ган оғайниси эса нима қиларини ниб туриб қолди. Дўхтирининг – албатта айтаман. Ўзим ишга кўзимиз тириклигида кўриб – Қўйвор! – деди секин, аммо
хабар оладиган хотини йўқ. билмай серрайиб турар, ранги буйруғи билан хонага ҳамшира жойлаб қўяман. қолайлик, деб унинг тўйини қатъий қилиб.
Бола-чақаси йўқ. Ота-онасига ўчиб кетганди. кирди. Беморнинг бошини тек- Исмоил ювиниб келганда, Ан- ўтказишган эди. У Тошкентда
эса касалхонага тушганини шира бошладилар. вар тумбочка устида турган ста- юрганида ҳеч кимни чандон Анвар ярқ этиб қаради. Унинг
хабар қилгиси келмади. Нима – Нега ўзидан ўзи сенларга – Ўн саккизинчи палатада кандаги чойга қанд солиб, қошиқ яхши кўрмагани учун, қўшни ранги ўчиб кетган, ҳарсиллар,
кераги бор кекса одамларни овора бутилка отади? битта жой бўш, – деди Исмоил. билан айлантириб ўтирарди. қишлоқнинг энг сулув қизини аммо рақибини қўйиб юбор-
қилиб? Операцияга ётиши керак- – Ёнимдаги чолга бугун жавоб – Чой ичинг, – деди у дўриллаб. олиб берамиз дейишганларида мас эди. Қизил кўйлакли новча
лигини айтса баттар ваҳимага Исмоил ичкарига мўралаб, теккан. «Ёш бола, – деб ўйлади Исмо- кўниб қўя қолганди. Аввалига йигитнинг ҳам ранги гезариб
тушишади. Дашнободдан Тош- девор тагидаги стол қаршисида Олимбоев кўзойнак ортидан ил унинг ёниб турган кўзларига, Шоҳидани яхши кўрадими-йўқми кетган, бир оғиз ҳам гапирмай
кентга келиб-кетиш осонми? ўтирган дўхтирни энди кўрди. «Ҳалиям шу ердамисан» деган- ҳали устара тегмаган мўйловига ўзи ҳам билмай юрди. Фақат хо- юлқинар, Анварнинг чангалидан
Бу – кўзойнак тақиб юрадиган дек истеҳзоли қараб қўйди. қараб. –Ҳали гўдак-ку, бу! Йўлга тини вафот этганидан кейин уни чиқмоқчи бўлар эди.
У нохуш хаёлларни қувиш рангсиз жарроҳнинг фамилия- – Жойингизга боринг! солиш керак». яхши кўришини, жонидан ортиқ
учун ишхонадаги дўстларини си Олимбоев эканини Исмоил – Раҳмат. – Бир зум ўйланиб севишини ҳис қилди. – Пулни ютиб олиб, энди
ўйлади. «Тўлқин ҳам келмади, билиб олган, беморлар негадир *** турди-да, сўради: – Нега уриш- Шоҳиданинг юраги туғма қочадими? – қичқирди Анвар
ким билади, балки кеча нав- ундан чўчишини кўриб, ҳайрон Исмоил йиғи товушидан динг? «порок» экан. Дўхтирлар унга тупук сачратиб.
батчилик қилган бўлса, уйида қолган эди. Ўзи ёшу ҳамма ундан уйғониб кетди. Бошини кўтариб – Қиз талашдик, – деди Анвар туғиши мумкин эмаслигини
уйқуни уриб ётгандир». Нав- қўрқади. Исмоил яна беморга Анварнинг каравотида, оёқ то- ҳамон қошиқни айлантираркан, айтишса ҳам Исмоилдан яши- – Қўйиб юбор! – деди Исмоил
батчилик қанақа бўлишини ўгирилиб қаради-да унинг бо- монида ўтирган хотинни кўрди. ахмоқларча илжайиб. риб юраверибди. Она бўлишни қатъий қилиб. – Ким сенга қимор
газетачилар яхши билади. Битта шидан ҳамон қон оқаётганини Кеча Анварни шу палатага Исмоил бу ёшдаги болаларга хоҳламайдиган аёл борми? Усти- ўйнасин деди!
ҳарф ўзгариши билан «шаҳар» пайқади. олишганида Исмоил «Гапим насиҳат ёқмаслигини билар, га устак қишлоқ туғруқхонаси.
«заҳар»га айланиб, балога Олимбоевга таъсир қипти-да», шунинг учун кечадан бери нима …Исмоил унинг азасига етиб Исмоил бир қарашдаёқ Ан-
қолишинг ҳеч гап эмас… – Билмадим, – деди катак деб ўйлаган эди. Кейин билса, воқеа рўй берганини суриштир- борди. Ҳам суйган аёли, ҳам юл- варнинг кўзларида совуқ ўт
кўйлакли йигит киприклари- бошқа жой йўқлиги учун йигит- маган эди. дуз кўрмай жон берган бегуноҳ ёниб кетганини сезди. Лекин
Ўша кеча Исмоил ҳам нав- ни гуноҳкорона пирпиратиб. чани шу ерга киритишган, мия- – Қиз сени яхши кўрса, та- чақалоқдан жудо бўлиш оғир эътибор бермади. У ҳеч қачон
батчи эди. Алла-паллагача – Кўчада кетаётгандик. Биров си чайқалган-чайқалмаганини лашишнинг нима кераги бор! экан. Шундан кейин, Исмоил қимор ўйнамаган, поезддами,
саҳифа ўқиб қаттиқ толиқди. автобус деразасидан шиша отди. аниқлаш учун икки кунга олиб – деди у иложи борича табиий қишлоғига қайтиб бормади. бошқа жойдами, шундай дав-
Чанқаб, муздеккина совуқ чой Шиша Анварнинг бошига тег- қолишган экан. гапиришга уриниб. Юқори босқичда ўқиётганида рани кўрса, четлаб ўтар, бу
ичганини билади. Ошқозонида ди. – У гапини тасдиқламоқчи Кечқурун ҳам мана шу чи- Анвар яна боягидай илжайди: амалиётда қатнашган газета ўйиннинг қоидаларини ҳам,
шу қадар қаттиқ оғриқ турдики, бўлгандай беморни бармоғи гирткадек озғин, қоп-қора хотин – Танимайман ўзини! таҳририятида энг «кичик» лаво- ёввойи завқини ҳам билмас, тан
чангак бўлиб қолди. Тонг-отарга билан кўрсатди. Анварнинг олдига келиб кетган – Танимасанг нега талашасан? зим – мусаҳҳиҳ ёрдамчиси қилиб олишни хоҳламас эди.
яқин тўппа-тўғри шу ерга олиб эди. У томирлари бўртиб кетган – Ие, қиз бўлгандан кейин ишга олинганига раҳмат деди…
келишди. Унинг бахтига профес- Анвар кўзларини дўхтирга озғин қўллари билан юзини талашади-да. Дарахт бир ерда кўкариши рост Ерда ўтирганлардан бири, маст
сор Наримонов ҳали кетмаган қадаб, бошини чангаллаганча тўсган кўйи ўксиб-ўксиб йиғлар, – Эндиям талашсанг калтак- экан. Бора-бора газетанинг етак- бўлса керак қийқириб кулди.
экан. Исмоил икки йилча аввал яна сўкинди. ўғлини койир эди. нинг бундан каттасини ейсан! чи ходимларидан бирига айлан-
шифохона ҳақида мақола ёзган, – Отангнинг куйдиргани ет- Исмоил унинг бошидаги қон ди. Журналистнинг қаттиқ нони, – Ўқитувчинг зўр-ку, Анвар!
мана шу машҳур жарроҳ билан – Шундай қилиб, шиша отди масмиди, жувонмарг! Энди сен доғи қотиб қолган «салла»га гоҳо кеча-кундуз тиним билмай Анвар шуни кутиб тургандай
ҳам суҳбатлашган эди… Текши- дегин? – Жарроҳ хотиржам бормидинг, ергина юткур! Иш- имо қилди. – Бу сафар осон ишлаш унга ёқар, тўғрироғи, Исмоилга ўшқирди.
риб кўришса, дард ошқозонда ўтирганча кўзойнагини йилтил- ламасанг, ўқимасанг. Ажалнинг қутулибсан! ярасининг эскиришига ёрдам – Хўжайинмисан менга?!
эмас, ўт халтасида экан. Халта- латиб беморга қараб қўйди. тиғи парронига учрагур отанг – Менми?! – Анвар тумбочка- бераётгандек эди… Исмоилга унинг сенсираши
чадаги тош силжиса, тиқилиб топганини ичса! Ҳаҳ, пешона- ни шу қадар зарб билан муштла- Кеча ҳамкасблари кўргани алам қилди. Чигирткадай озғин,
қолиб, ёмон оқибатга олиб кели- – Қизиқ, – деди ингич- гинам қурсин-а… дики, тагида озгина чой қолган келишганида ўзининг беҳаловат қон қақшаб йиғлаётган аёл кўз
ши мумкин экан. ка бармоқлари билан столни Исмоил унинг озғин елкала- стакан зириллаб кетди. – Энди ҳунарини қаттиқ соғинганини олдига келди-ю юраги эзилиб
чертиб, – битта шиша шунча рига ингичка қўлларига қараб калтакни бошқаси ейди. Қонини ҳис этди. Эрта-индин ўзига жавоб кетди.
«Парво қилманг, – деди про- қиладими, а! Аввал бошингга раҳми келди. Балки ягона умиди ичаман! беришларини, тағин ишга шўнғиб – Калланг ишлайдими, аҳмоқ!
фессор , – бу мураккаб операция тегса, кейин ёқангни йиртса, шу ўғлидандир. Исмоилни операция столига кетишини ўйлаб таскин топди. – деди бўғилиб. – Нима деб ке-
эмас. Кўричакни кесгандек гап. кўйлагингни дабдала қилса. Анвар саллага ўхшаб бинт ётқизишлари билан тепасида Сўнг Анварга ишга киритиб лишгандик сен билан!
Сизни ўзим «кесаман». Авва- Қўлли-оёқли бутилка экан-да! билан боғлаб ташланган боши- Олимбоев пайдо бўлди. Унинг қўяман, дегани эсига тушиб, Анвар ҳамон рақибига ёпиш-
лига палатада муттасил анқиб ни девор томонга ўгириб ётар, оғзи-бурни дока ниқоб билан ҳамширадан турар жойини ёзиб ган кўйи хириллади:
турадиган дори ҳиди, операция- Анвар лабини яна ҳам индамас эди. тўсилган, фақат йилтираб турган олди. Битта-битта юриб ҳовлига – Бор-р-ре, онангни!…
дан янги чиққан беморларнинг қаттиқроқ тишлаб, йиғлаб – Ҳаҳ, пешонагинам қурсин! кўзойнагининг ўзи қолган эди. чиқди. Икки четига арчалар Исмоил ўзини тутолмай
оҳ-воҳига кўниколмай юрди-ю юборди. У елкалари силкиниб – деди аёл яна изтироб билан. Исмоилнинг юрагида қўрқув экилган йўлакдан оҳиста юриб қолди. Анварнинг юзига тарсаки
кейин ўрганиб қолди. Энди баралла йиғлар, овози энди Анвар ётган жойида жеркиб аралаш шубҳа уйғонди. Уни кетди. туширди. Секин, аяб…
ўзини ҳам «кесиш»га тайёрлаб раста бўлгани учунми, хунук берди: профессор Наримонов операция Қуёш ҳали ботган, аммо ҳаво Кутилмаганда Анвар унинг
қўйишди. эшитилар эди. Катак кўйлакли қилиши керак эди-ку! тунд, кўнгилни ғаш қиладиган қорнига шу қадар зарб билан
йигитча эса нима қилишини Олимбоев унинг кўнглидан булутли оқшом эди. Ҳовлида мушт туширдики, Исмоилнинг
Ҳозир бир кўнгли паст- билмай, бир унга бир дўхтирга ўтганини сезгандек бошига одам сийрак, афтидан ёмғир ёғса кўзидан ўт чақнаб кетгандек
га тушиб, телевизор кўргиси қараб жавдирарди. эгилди. керак, намхуш шамол эсиб турар- бўлди. Биқинида чидаб бўлмас
келди-ю тағин «айниди». Шу – Домла санавиацияда На- ди. У йўлакнинг охирига бориб, оғриқ уйғониб, ҳамма ёқни зул-
ердан ташқарини кузатишнинг – Хўш, сизга нима керак? – воийга учиб кетдилар. Оғир орқасига бурилган эди, таниш мат қоплади-да, гурсиллаб ерга
ўзи томоша эмасми? деди дўхтир бирдан бошини бу- касал бор экан. – Сўнг митти овозни эшитиб тўхтаб қолди. йиқилди.
риб. Исмоил беихтиёр ичкарига кўзлари қисилиб кулимсира- – Қўй дейман, жойига! – У кўзини очганида энг ав-
Бояги ёнғоқ остида ҳамон эр- кириб қолганини, жарроҳнинг ди. – Қўрқманг, операциянгиз деди ўша овоз. Кейин қўпол вал бир жуфт ялтироқ нарса-
хотин ўтиришар, хотин олдидаги кўзойнак ортидаги тикандек мураккаб эмас. Узоғи билан бир қилиб сўкинди. – Қўй бўлмаса, ни кўрди. Синчиклаб қараб,
сумкасидан тухум олиб, эрига ўткир кўзлари ўзига тикилиб ҳафтада оёққа туриб кетасиз. абжағингни чиқариб ташлайман, бу кўзойнак эканини, бошида
арчиб берар, болакай эса пуфаги- турганини энди пайқади. Исмоил тақдирга тан бериш- онангни… Олимбоев энгашиб турганини
ни ўйнар эди. Йўлакдан оқ халат дан бошқа иложи қолмаганини Исмоил овоз чиққан томонга – англади. Сўнг тағин ўша таниш
кийган уч ҳамшира ўтди. Ҳар – Нима сизниям бутилка би- билиб, кўзини юмди. Ростини касалхона девори ёнидаги ёнғоқ жарроҳлик столида ётганини,
қайсисининг қўлида шода-шода лан уришдими? айтганда, энди унга барибир эди. тагига қаради-ю давра қуриб атрофини оқ либосли одамлар
настарин. Қизлар нима ҳақдадир ўтирган бир тўда одамларни ўраб олганини кўрди.
қаттиқ-қаттиқ гаплашишар, хан- Исмоил унинг овозидаги кўрди. Йўқ, булар бемор эмас- Олимбоевнинг юпқа лаблари
дон отиб кулишарди. заҳархандани сезиб, аччиғи қимирлади. Исмоилнинг ҳамон
чиқди. гувиллаб турган қулоғига унинг
«Бу йил настарин кўп бўлибди, овози узоқ-узоқдан эшитилган-
– деб ўйлади у қизлардан кўз – Нега калака қиласиз? дек бўлди.
Аҳволини кўриб турибсиз-ку, – Хавф ўтди!… Қўрқманг,
– деди беморга имо қилиб. – дўстим, тузалиб кетасиз. Фақат
Бир одам нажот кутиб турса-ю бу гал кўпроқ ётасиз… – бир зум
сиз тергов қилсангиз? Қанақа сукут сақлаб, қўшиб қўйди. –
дўхтирсиз ўзи? Гуманизм яхши нарса… Фақат
билган одамга…
Сенинг дунёга қараган
деразанг кир бўлса, албатта,
менинг боғимдаги гулларим
ҳам хунук кўринади.

Жалолиддин Румий

8 milliytiklanish СЎНГГИ САІИФА Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 11 август, 2021

№ 27 (1129)

Ў збекистон гимнастика феномени Фарида
федерациясини
тубдан ислоҳ АФРЎЗ
қилиш керак! Икки
йиллик умри шу ИҚРОР
федерацияда ўтган Устоз Хуршид Дўстмуҳаммадга
она сифатида айта Йўлингга чироқлар тутади,
оламанки, бу ердаги Келмасинг билса ҳам кутади,
мураббийларга Қадрсиз, қадрингга етади,
шогирдининг ютуғи Дунёнинг энг яхши одами.
мутлақо аҳамиятсиз. У борки, қоматинг кўркамдир,
У борки, ҳар кунинг кўкламдир,
Бегоналик Дарбадар кемангга елкандир,
Дунёнинг энг яхши одами.
Нилуфар Юқоридан ким бу федерацияни гимнастикачи билан алмаштирил- олиш қийинмас унинг совуқ юзи- Йўғингдан борлиқлар ясайди,
ЖУМАЕВА «ҳимоя» қилади, билмадимку, лекин ди. Бу тўғри тактика. ОЛҚИШЛАР!!! дан. Фетисова йиғлаб юборадиган Шонингга ёрлиқлар тўшайди,
ўша одам Ўзбекистоннинг душмани, даражада турибди. Нега? Кутил- Қараши отангга ўхшайди,
деган фикрга келдим. Акс ҳолда, бу Хўш, биздачи, бизда захира маганда бировнинг ўрнига келиб, Дунёнинг энг яхши одами.
федерация шу пайтга қадар ўзини тайёрланадими? Фетисова 17 муваффақиятсиз қатнашгани учун- Шамолда тебранган анордек,
намоён этган бўларди. Сиз феде- балл тўплаб, энг паст натижани ми? Ўзбек гимнастикасини наҳотки Ёрилиб тинглайди ёрондек,
рацияга кириб чиққунча Сабина қайд этди, шарҳловчи эса уни бу ислоҳ қилиб бўлмайди? Захирага Сояси минг йиллик чинордек,
Тошкенбоева ҳақидаги гапларни мусобақага кутилмаганда кел- спортчи тайёрласа, гегемонлар Дунёнинг энг яхши одами.
эшитасиз. Бироқ унинг, адашмасам, ганини айтишдан уялмади ҳам. тренерни еб битиришадими? Юрганда майсалар куларлар,
энг катта натижаси Осиё ўйинларида Ие, буёғи жуда ғалати-ю? Қандай Сўз айтса, қумрилар тинарлар,
иштирок этгани, холос. «O‘zbekiston» даврда яшаяпмиз? Иссиқ жон, касал Ўз пайтида Алина Кабаева ҳам Кўксига ин қурган турналар,
телеканали орқали намойиш этилган бўлиши мумкинлиги нега инобатга Ўзбекистон гимнастика федерация- Дунёнинг энг яхши одами.
бадиий гимнастика бўйича якка- олинмайди? Бир йил кечиккани би- сининг ботқоққа ботган тренерлари Дарё у – ирмоқлар шошгувчи,
лик баҳс-мусобақаларини томо- лан ҳисоблаганда, 5 йил давомида томонидан истеъдодсизсан, дея Тўлқиндир қирғоқдан тошгувчи,
ша қилдим. Олимпиадага бори- Ўзбекистон гимнастика федерация- қувилган эди. Алина онаси билан У ишқдир – ҳаддидан ошгувчи,
ши керак бўлган Тошкенбоевада си наҳотки 3-4 нафар қизларни тай- Москвага Ирина Виннернинг ол- Дунёнинг энг яхши одами.
COVID-19 аниқлангани боис, энг ёрлай олмаган бўлса? Бизда Алина дига бориб, шуғуллана бошлагач, Руҳингга қувват ҳам ўшадир,
сўнгги дақиқаларда Екатерина Фети- Кабаева даражасидаги, опа-сингил Виннер номига Ўзбекистон гимнас- Энг жонон суҳбат ҳам ўшадир,
сова унинг ўрнига борибди. Гимнасти- Авериналардек маҳоратлилар тика федерациясидан Алинанинг Топганинг ҳикмат ҳам ўшадир,
качимизнинг кайфияти ҳаминқадар, йўқми? Бор!!! Бўлганда-чи! устидан балчиққа қориштирилган Дунёнинг энг яхши одами.
хавотири юзида ҳозир. Гимна- қанчадан-қанча хатлар борди. Бу
стика бўйича мураббий Замира Бироқ гимнастика федерация- ҳақда Ирина Виннернинг ўзи айтиб ***
Санақулованинг фикрича, Фети- сидагилар истеъдодлиларни берганди бир кўрсатувда. Ўша «ис- Ҳ-е-е-й,
сова бундай нуфузли мусобақага ўзларининг совуқ муомаласию теъдодсиз» қиз Виннернинг қўлида Жонини жабборга бераётган зот,
тайёр эмас экан. Бошқача бўлиши дағал, қўрс ва безбет муносабати дунёнинг биринчи рақамли гимнас- Қумлоққа иморат қураётган, зот,
мумкинми? оқибатида йўққа чиқариш билан тикачиси бўлиб етишди... Ғалати Музга гул уруғин сепаётган, зот,
овора. Олимпиада мусобақаларида парадокс, шундай эмасми? Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
Спорт гимнастикаси бўйича жа- гимнастикачиларнинг деярли бар- Ҳ-е-е-й,
моавий баҳсларни кузатдим. АҚШ часи хатога йўл қўйди, бироқ тре- Ўзбекистонга истеъдодлилар Шамолга сирини айтганлар, айтинг,
терма жамоаси сардори, 4 кар- нерлар шогирдларини қучоқлаб, керакмасми? Наҳотки, халқумидан Ёмғирга ҳовучин тутганлар, айтинг
ра Олимпиада чемпиони Симо- қўллаб-қувватлаяпти. Бечораги- бошқасини ўйламайдиган мураб- Қиморга дунёни ютганлар, айтинг,
на Байлз жароҳатлангани боис, на ФЕТИСОВАни кўрганингизда бийлардан воз кечиб бўлмаса? Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
баҳсларда унинг ўрнига иштирок эди: тренернинг қовоғидан қор Туризм ва спорт вазирлиги мутасад- Ҳ-е-е-й,
этиш учун олдиндан тайёрланган ёғяпти, бўлди, сен шу ернинг ўзида дилари, Сиздан ўзгариш кутамиз. Қуёш нурларини чироқ деганлар,
ва захира сифатида олиб келинган кўмилдинг, гимнастикага бошқа Акс ҳолда ҳалибери сифат учун Ойнинг ҳилолини ўроқ деганлар,
келмай қўяқол, деган маънони уқиб ишлашимиз даргумон! Қош билан қабоқни йироқ деганлар,
Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
Бошєотирма Ҳ-е-е-й,
Меҳрни ўзидан, қизғанган кимса,
Ҳафталик об-ҳаво маълумотлари Йўқ жойдан ғавғолар қўзғатган кимса,
Тинчликни тўзондай тўзғитган кимса,
Kun Harorat Tavsif Yog’in- Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
garchilik Ҳ-е-е-й,
Chorshanba +37° ochiq 0% Қаҳ қаҳа билмаган, сохта табассум,
11 avgust +19° havo 0% Гулларга термулиб, гулламаган зум,
Тўрт фасл баробар қаҳратон мавсум,
Payshanba +36° ochiq 0% Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
12 avgust +18° havo Ҳ-е-е-й,
0% Уч юз йил қарғадек яшамоқми, аҳд?
Juma +34° ochiq 0% Тошбақа қасрида орзунгизми, тахт?!
13 avgust +17° havo 0% Сиз ҲАЗРАТИ ИНСОНСИЗ, шунинг ўзи бахт!
0% Айтинг-чи, умрингиз увол эмасми?
Shanba +32° ochiq
14 avgust +17° havo ***
Чорласайдинг,
Yakshanba +31° joylarda Келмасмидим, ёр,
15 avgust +16° bulutli Сенинг учун ўлмасмидим, ёр,
Дунёни терс, бурмасмидим, ёр?!
Dushanba +32° ochiq Оромим ёр,
16 avgust +18° havo ободим ёр, офтобим ёр...
Ёмғир кулса,
Seshanba +34° ochiq Эсламадингми,
17 avgust +18° havo Қуёш сўнса, эсламадингми?!.
Тош ёрилса, эсламадингми,
Келинг, бир кулишайлик! Оромим ёр,
ободим ёр, офтобим ёр...
– Ғарбликларнинг Санта-Клауси- Заҳар тутсанг,
дан ўзимиздаги Қорбобонинг қандай Шарбатим, ўша,
фарқи бор? Шохдай эгсанг, қоматим, ўша,
Сен чорласанг, омадим, ўша,
– Уларники ҳамиша ҳушёр ва Оромим ёр,
ёлғиз. Бизники эса доимо ширакайф ободим ёр, офтобим ёр...
ва ёнида қизчасиям бор... Чорлаганлар
Кам бўлгани йўқ,
*** Қуёш ёнса шам бўлгани йўқ,
Келинига телефон қилган қайнона Ёстиқлари нам бўлгани йўқ,
сўрабди: Оромим ёр,
– Ўғлим қалай? Яхши юрибдими? ободим ёр, офтобим ёр...
Келини: Чорласайдинг,
–Ҳа. Ҳар куни ярим тунда маст Учиб борардим,
бўлиб уйга келадилар. Ишга бор- Тоғ бўлсам ҳам кўчиб борардим,
маяптилар. Нотаниш аёллар билан Жаннатларни қучиб борардим,
телефонда гаплашиб ўтиришади. Оромим ёр,
Қайнонаси: ободим ёр, офтобим ёр...
– Ҳайрият. Касал бўлмаса бўлди!

«МИЛЛИЙ ЖАМОАТЧИЛИК КЕНГАШИ: ТАҲРИРИЯТ Таҳририятга келган хатлар доимий Газета «SHARQ» нашриёти-матбаа акциядорлик компаниясида
ТИКЛАНИШ» Алишер ҚОДИРОВ – кенгаш раиси, МАНЗИЛИ: эътиборимизда бўлиб, улар чоп этилди.
ДЕМОКРАТИК Тошкент шаҳри, муаллифларига қайтарилмайди. Корхона манзили: «Буюк Турон» кўчаси, 41-уй
ПАРТИЯСИНИНГ Акмал САИДОВ, Абдулазиз АККУЛОВ, Аброр ПЎЛАТОВ, Миробод тумани,
ИЖТИМОИЙ- Амриддин БЕРДИМУРОДОВ, Бахтиёр САЙФУЛЛАЕВ, Буюк Турон кўчаси, Навбатчи муҳаррир: 2008 йил 29 октябрда Ўзбекистон Матбуот ва ахборот
СИЁСИЙ Илҳом АБДУЛЛАЕВ, Минҳожиддин МИРЗО, 41-уй. Равшан МАҲМУДОВ агентлиги томонидан № 0223 рақами билан рўйхатдан ўтган.
ГАЗЕТАСИ Нодир МУХТОРОВ, Одилжон ТОЖИЕВ, Отабек ЖИЯНБОЕВ, Газета таҳририят Навбатчи: Газета ҳафтанинг чоршанба куни чиқади.
Озодбек НАЗАРБЕКОВ, Ортиқали ҚОЗОҚОВ, компьютер Вилоятхон ШОДИЕВА
Феруза МУҲАМЕДЖАНОВА, Хуршид ДЎСТМУҲАММАД, марказида терилди Дизайн гуруҳи: Адади – 24 976.
Шерзодхон ҚУДРАТХЎЖА, Шавкат ШАРИПОВ, ва саҳифаланди. Маъмуржон ҚУДРАТОВ,
Шухратжон АХУНДЖАНОВ. Умид АРСЛОНБЕКОВ, Газетанинг баҳоси келишилган нархда.
Муаллифлар фикри Фирдавс ҲАМИДУЛЛАЕВ, Қоғоз бичими: 350x587. Ҳажми: 4 босма табоқ
Бош муҳаррир: таҳририят нуқтаи Соҳиба СОЛИЕВА Буюртма – 816
Миродил АБДУРАҲМОНОВ назаридан фарқ Босишга топшириш вақти 21.00.
қилиши мумкин. Топширилди 12:40

ТЕЛЕФОНЛАР: Электрон почта: ISSN 2010-7714

Қабулхона (факс): (71) 232-12-03, +99897 755-10-11 [email protected] / [email protected] 123456