Ўзбекистон «Миллий тикланиш» демократик партиясининг ижтимоий-сиёсий газетаси

3С. Бу эркин сўзнинг қадрига тупуриб, уларни 5С. Ватанпарварлик туйғусини шакллантириш, аввало,
ўйинчоқ қилмоқчи бўлган шахслар йўлига тарихни ўрганиш, умуман, ижтимоий-гуманитар
тўғаноқ бўлади. билимларни пухта эгаллашни талаб этади.

INSON O‘ZGARSA JAMIYAT O‘ZGARADI

ЎЗБЕКИСТОН «МИЛЛИЙ
ТИКЛАНИШ» ДЕМОКРАТИК
ПАРТИЯСИНИНГ
ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ

miltikllaniishyГАЗЕТАСИ
№ 8 (1110) 2021 йил 10 март, чоршанба 1995 йил 10 июндан чиқа бошлаган www.mt.uz / [email protected] / [email protected]

Мàâëóä ×àâóøº¢ëè: МАСÚУЛИßТ 5c
×ЕГАРАСИНИ КИМ
«ЄЗÁЕКИСТОН ОТА ÁЕЛГИЛАÉДИ? ЁЛЎОНЛАР
ЮРТИМИЗ ЭКАНИНИ
2ТАÚКИДЛАØДАН 3c ДАВРИ ЄТДИ
c
×АР×АМАÉМАН...»

АЗИЗ ЁШЛАР, ЎЗИНГИЗНИ

Партия

АЛДАМАНГ!ташаббуси

ІАР ЙИЛИ ТАМАКИ 4c
«захри-єотили»дан 7
миллион, иккиламчи
тамаки тутунидан
эса 1 миллиондан
ортиє одам нобуд
бўлаётгани,
Ўзбекистонда
3,5 миллион
чекувчининг
1,75 миллиондан
ортијига беваєт
ўлим хавф
солаётгани маълум
єилинди.

ÁИЗ ЇАЁЇЇА 4c Кўп болали оилалар қаторига қандай
ЇАРАÁ 5 оилалар киритилади?
КЕТßÏМИЗ?
«Аёллар дафтари»га
Назарияда «Overton киритилганлар мурожаати
ойнаси» деган эшитилди
тушунча бўлиб, у аста-
секин ғайритабиий ЭСКИ ТИЗИМ5 к«суАўдмё-лаҳлкуалқраушқдаисфошҳтаамсраиисг»ааглаоаиклдиаррмииугтааимблмагоғаилншахролитанининга-ҳқнаилтзаэлдтабиришграг,абуўллаирбниўтндги.
нарсаларнинг
меъёрга айланиши
мумкинлигини
назарда тутади.

КИМНИНГ ЇЄЛИ 5АНДИШАНИНГ ОТИНИ ЄЎРЄОЄ
ÁАЛАНД КЕЛАДИ?
САНАЙ БОШЛАГАН ЭДИ
c

7c Оппоє ёшлар ЇАÉТАР
ДУНЁ
6оєєанди... c 6c

9 март 1 АҚШ доллари 10497.47. 1 EВРО 12498.29. 1 Россия рубли 141.89. 1 Англия фунт стерлинги 14588.33. 1 Япония иенаси 96.60.
2021 йил санасидан

2 mitilkllaniishy Чоршанба
10 март, 2021
ЎЗБЕКИСТОН ВА ЖАІОНижтимоий-си±сий газетаси
№ 8 (1110)

Дунёдаги жами нефть ва резина
маҳсулотларининг 50 фоизи, шишанинг
тўртдан бир қисми, пўлат истеъмолининг
олтидан бир қисми айнан автомобил саноати
ҳиссасига тўғри келади.

Ўзбекистон – Туркия:

ЎЗАРО ІАМКОРЛИК ФАОЛ ДАВОМ ЭТМОЄДА

Туркия Республикаси ташқи ишлар вазири Мавлуд Чавушўғли
бошчилигидаги делегация 6-9 март кунлари мамлакатимизда бўлди.

Ўтган йили қабул қилинган ташрифи доирасида 9 март сини такомиллаштириш ва раҳбарлари ҳамраислигидаги ривожлантириш, долзарб миз эканини таъкидлашдан
«Ўзбекистон Республика- куни Тошкентда ташқи ишлар ҳудудлараро ҳамкорликни Стратегияни режалаштириш минтақавий ва халқаро му- чарчамайман, – деди Мав-
си ва Туркия Республикаси вазирлари Абдулазиз Коми- йўлга қўйиш бўйича фикр гуруҳининг иккинчи йиғилиши аммоларни ҳал этиш, етак- луд Чавушўғли. – Мен таш-
ўртасида стратегик шерик­ лов ва Мавлуд Чавушўғлининг алмашилди. анъанавий Ўзбекистон – Тур- чи халқаро ташкилот ва риф давомида Хива, Бухоро,
лик муносабатларини янада учрашуви, шунингдек, икки кия муносабатларига мос институтлар доирасидаги Самарқанд каби қадимий
мустаҳкамлаш ва кўп қиррали мамлакат ТИВ раҳбарлари БМТ, Ис лом ҳ амкорлик равишда очиқ, қизғин ва са- алоқаларни мустаҳкамлаш шаҳарларда бўлиб, кейин-
ҳамкорликни кенгайтириш чо- бошчилигидаги Стратегик ташкилоти, Туркий тилли дав- марали ўтди. бўйича ёндашувлар ўхшаш ги йилларда амалга оши-
ра-тадбирлари тўғрисида»ги режалаштириш гуруҳининг латлар ҳамкорлик кенгаши, рилган улкан ўзгаришларга
ҳукумат қарорига асосан, йиғилиши бўлиб ўтди. Иқтисодий ҳамкорлик ташки- Томонлар Ўзбекистон Президенти­ г увоҳ бўл дим. Турк ия
Самарқанд шаҳрида Туркия лоти ва бошқа кўп томонлама Шавкат Мирзиёев­ва Туркия Президенти Ўзбекистоннинг энг яқин
Республикасининг Бош кон- Музокара чоғида сиё- тузилмалар доирасидаги Режеп Таййип Эрдоғаннинг 2020 стратегик шерикларидан,
сулхонаси очилиши маълум сий, савдо-иқтисодий, ма- алоқаларни янада фаоллаш- йил февраль ойида Анқара шаҳрида савдо-иқтисодий алоқалар
қилинган эди. даний-гуманитар ва бошқа тиришдан икки томон ҳам бўлиб ўтган учрашув ва музокаралари ҳажми бўйича етакчи 5 дав-
соҳалардаги икки томонлама бирдек манфаатдор экани чоғида эришилган келишувлар амалга латдан биридир. Тез ора-
Бош консулхонанинг очи- муносабатларнинг ҳозирги маълум қилинди. ошаётганини мамнуният билан қайд этди. да Ўзбек ис тон ва Турк ия
лиш марос имида Турк ия ҳолати ва ривожланиш ўртасида имтиёзли савдо
Респ­ убликаси ташқи ишлар истиқболи муҳокама қилинди. Илм-фан ва таълим соҳаси­­ Тадбирда сиёсий, савдо- ва мувофиқлигини кўрсатди. битими имзоланади, эркин
вазири Мавлуд Чавушўғли, даги шерикликни кенгай­ иқтисодий, сармоявий, Учрашув чоғида Олий да- савдо тўғрисидаги битимни
Ўзбекистон Республикаси Томонлар Ўзбек ис тон тириш, жумладан, Ўзбекис­ ҳарбий-техникавий, туризм, расмийлаштириш бўйича
ташқи ишлар вазири Абдула- Президенти­Шавкат Мирзиёев­ тонда Бахчешеҳир универ- маданий-гуманитар ва бошқа ражадаги Ўзбекистон – Туркия ишларни йўлга қўямиз. Биз
зиз Комилов, Туркиянинг мам- ва Туркия Президенти Режеп ситети филиалини очиш, соҳаларда икки томонлама стратегик ҳамкорлик кенга- Президент Шавкат Мирзиёев
лакатимиздаги Фавқулодда Таййип Эрдоғаннинг 2020 Хўжа Байрам Вали номидаги муносабатларга доир дол- шининг иккинчи йиғилишини ташаббуси билан бошланган
ва мухтор элчиси этиб тайин- йил февраль ойида Анқара университет билан бирга- зарб масалалар муҳокама ўтказиш мақсадида Туркия кенг кўламли ислоҳотларни
ланган Ўлған Бекар иштирок шаҳрида бўлиб ўтган учрашув ликда Фарғона олий туризм қилинди. Ҳамкорликнинг Республикаси Президенти қўллаб-қувватлашда давом
этди. ва музокаралари чоғида эри- мактабини ташкил этиш ма- истиқболли, устувор Режеп Таййип Эрдоған 2021 этамиз.
шилган келишувлар амалга саласига алоҳида эътибор йўналишлари бўйича аниқ йилда Ўзбекистонга расмий
Бош консулхона қардош ошаётганини мамнуният би- қаратилди. вазифалар белгилаб олинди. ташриф буюриши бўйича Стратегик режалашти-
мамлакат учун хорижий лан қайд этди. таклиф яна бир бор билди- риш гуруҳи йиғилиши яку-
давлатлар ичида дастлаб- Туркия томони «Марказий Бўлиб ўтган конструктив рилди. нида Ўзбекистон ва Туркия
килардан биридир. Ушбу Бўлажак қўшма тадбирлар- ва Жанубий Осиё: минтақавий мулоқот ўзаро ҳамкорликни ташқи ишлар вазирликлари
ваколатхона мамлакат- га, хусусан, олий даражадаги ўзаро боғлиқлик. Таҳдидлар – Ўзбекистон ота юрти- ўртасида 2022-2023 йиллар-
ларимиз ҳамкорлиги янги Ўзбекистон – Туркия страте- ва имкониятлар» мавзусидаги га мўлжалланган ҳамкорлик
босқичга чиқиши, ижтимоий- гик ҳамкорлик кенгашининг халқаро конференция, «Шарқ дастури ва бошқа қатор
иқтисодий, маданий, туризм иккинчи йиғилишига тайёр- тароналари», Бахшичилик ҳужжатлар имзоланди.
ва ҳудудлараро муносабатла- гарлик билан боғлиқ ташки- санъати, Ҳунармандлар
римиз янада кенгайишига йўл лий масала кўриб чиқилди. халқаро фестиваллари ва Ғайрат ХОННАЗАРОВ,
очиши таъкидланди. бошқа тадбирларга таклиф ЎзА мухбири
Парламентлараро мулоқот­ қилинди.
Туркия делегациясининг ни мустаҳкамлаш, ўзаро му-
носабатнинг ҳуқуқий асо- Ташқи сиёсат идоралари

Aвтомобил саноати:

МУАММОГА ЮЗАКИ ЇАРАМАСЛИК КЕРАК

2-3 март кунлари томобил саноати ҳиссасига билан иқтисодиётини яхши- Ушбу завод ли инновацияларни тезкор- Хулоса қилиб шуни айтиш
Ўзбекистон «Миллий тикла- тўғри келади. Шу нуқтаи на- лаб, яшаш стандартларини мамлакатимизда лик билан жорий етиш учун жоизки, компания тездан ўз
ниш» демократик партияси зардан миллий автомобил- оширишни афзал кўрар экан. ўз фаолиятини кредитлар олишга мажбур таркибида олимлар гуруҳини
ташаббуси билан «UzAuto созлик саноатимизда яратил- бошлаганидан бери бўлаётганини назарда тутиш ташкил этиши лозим. Чунки
Motors» корхонасига пресс- ган ҳар бир иш ўрни туфайли Аммо юқорида таъкидлан- унга жами 2,9 млрд. керак. Маълумки, ривожлан- ҳозирда ишлаб чиқарилаётган
тур ташкил этилди. Биз ҳам туташ соҳаларда 7 тадан янги ганидек, айрим юртдошлари- AҚШ доллари ҳажмида ган ҳамда кучли иқтисодиётга ҳар бир автомобил қолипи ва
Ёшлар парламенти аъзола- иш ўрни яратилиб, умумий миз томонидан мамлакати- инвестиция жалб эга давлатларда тижорат уларни ишлаб чиқариш учун
ри сифатида анчадан бери ҳисобда 150-210 минг фуқаро мизда машинасозлик бўйича қилинган. кредитлари учун банк фо- сертификатлар хорижда-
ўзимизни қизиқтираётган иш билан таъминланган. рақобат йўқлиги машиналар излари 1-5 фоиз атрофида ги ҳамкор компаниялардан
саволларга жавоб топиш нархининг қимматлашишига бўлади. Ўзбекистонда эса бу қиммат нархда сотиб олиняп-
мақсадида журналист ва Ту таш с оҳ а ларда иш асосий сабаб дея эътироф кўрсаткич 20 фоиз атрофида. ти. Бошқача айтганда, ишлаб
блогерлар билан “гигант” ўринлари ташкил этишдаги этилмоқда. Соҳа мутахассислари «UzAuto чиқарилаётган автомобиллар
корхонанинг бугунги фао- хорижий тажриба эса тасав- Motors»нинг йиллик кредит моделини ўзимизда кашф
лиятини, хусусан, кейинги вуримизни янада бойитди. Аслида ҳам шундайми? тўловлари учун 34 млрд.сўм этишга эришмас эканмиз,
пайтларда кўп танқидга Масалан, Марокашда ҳар бир Ўрганишларга кўра, миқдорда маблағ сарфлани- маҳсулот нархи арзонлаш-
учраётган камчиликлари- ишчи ҳисобига 5 та, Испания- «UzAuto Motors» томонидан шини айтмоқдалар. Демак, май қолаверади. Биз била-
ни кўриш ва хулосалар да 4, Чехияда 3, Туркияда 2,4 аҳоли даромадлари ҳисобга бу тўловлар ҳам маҳсулот диган Mercedes-Benz, Lada,
чиқариш мақсадида Анди- та иш ўрни яратилган. Демак, олинган ҳолда нархлар шакл­ таннархига қўшилмоқда. Tayota ёки Nissan каби иш-
жонга йўл олдик. бу борадаги ишлар бизда лантирилсада, нисбатан лаб чиқарувчилар эса дунё
анчайин наъмунали йўлга қиммат нархлар келиб чиқиши бўйлаб бу борадаги энг куч-
Маълумки, автомобилсоз- қўйилганини кўрсатмоқда. маълум бўлди. Бунинг 3 та ли олимларни соҳага жалб
лик саноати ҳар қандай дав- сабаби борлиги айтилмоқда. этиб, янги автомобилларни
латда иқтисодий ўсишнинг энг Ушбу завод мамлакатимиз- Биринчидан, хом ашё ва яратмоқдалар.
муҳим таркибий қисмларидан да ўз фаолиятини бошлагани- металнинг асосан четдан ва-
ҳисобланади. Ушбу соҳада дан бери унга жами 2,9 млрд. лютага сотиб олиниши. Бунда Соҳада меҳнат ресурси
энг аввало аҳолини иш билан AҚШ доллари ҳажмида инвес­ валюта нархининг барқарор экспорти тизимини жорий
таъминлаш, тадқиқотлар, иш- тиция жалб қилинган. Завод эмаслигини, нархлар ўйнаб этишнинг ҳам вақти келган
ланмалар ва инновациялар хорижий валюта киримининг туришини назарда тутиш ке- кўринади. Aниқланишича,
қилиш, солиқ тушумларини асосий генераторларидан рак. Хусусан, ўтган бир йилда жаҳон меҳнат бозорида ав-
кўпайтириш, тўғридан-тўғри бири ҳамдир. Шу ўринда, 2020 биргина мис нархи 2 баробар- томобилсозлик саноатида-
хорижий инвестициялар жалб йили мажмуа автомобил ва га кўтарилган. Аммо завод ги ходимларга талаб катта
этиш имконияти кенг бўлади. бутловчи қисмлар экспорти- маъмурияти ана шу даврда бўлиб, уларга яхшигина маош
дан 216 млн. AҚШ доллари автомобил нархини бир хил тўланади. Хорижий давлат-
Ўзбекистонда ҳам ушбу миқдорида фойда кўрганини ушлаб туриш ва ишчилир лардаги автомобил завод-
соҳа йирик иқтисодий тизим- айтиш жоиз. ойлигини кўтариб боришга ларига маълум муддатга
лардан бўлиб, у узоқ йиллар- эришган. ишчиларни ишга юбориш
дан бери ялпи ички маҳсулот Аммо ана шундай Иккинчи сабаб бу – ишлаб орқали келажакдаги ишчи-
(ЯИМ)нинг 3,5 фоизини (2020 кўрсаткичларга қарамай, чиқариш айланмасининг етар- лар интеллектига инвести-
йилда 5 трлн. сўм) ташкил кейинги пайтларда «UzAuto ли эмаслигидир. Маълумки, ция қилинади. Бизда эса
этиб келмоқда. Шу ўринда Motors» маҳсулотлари нархи- ҳар қандай ишлаб чиқариш фақатгина малака оширишга
AҚШда автосаноат ЯИМнинг нинг қимматлиги ва тизимнинг корхонасида маҳсулот ҳажми юбориш тизимидан фойдала-
3-3,5 фоизини, Россияда 1,2, монопол ташкилот экани катта бўлиб, товар нархи нилади, холос.
Ҳиндистонда 7, Японияда 12, айтилмоқда. Шунингдек, агар кам миқдорда оширилса
Кореяда эса 10 фоизни таш- четдан кириб келаётган ав- ҳам умумий ҳисобда фойда Бир сўз билан айтган-
кил этишини айтиш жоиз. томобиллар “разтаможка”си кўрилади. Ушбу аксиома- да, «UzAuto Motors» ишлаб
тўловлари камайтирилса, нинг автомобил бозорида чиқариш ҳажмини ошириш
Мутахассисларнинг қайд мамлакатда ҳақиқий рақобат қанчалик амал қилинишини ва бунинг натижасида авто-
этишларича, 1996 йили майдони юзага келиб, нархлар ўргандик. Ўзбекистонда авто- мобил нархларини арзонлаш-
«UzAuto Motors»да 9 минг тушиши тахмин қилиняпти. мобил ишлаб чиқариш ҳажми тириш учун экспорт ҳажмини
киши ишлаган бўлса, бугун- 300 минг дона бўлса, Кореяда кескин кўпайтириш учун ти-
га келиб 28 мингта иш ўрни Аммо қиёсий таҳлил­лар 1,78, Россияда 1,76, Герма- зимли ислоҳотларни амалга
яратилган. Биламизки, авто- миллий ишлаб чиқарув­ нияда 3,9, Японияда 5,19 ва ошириши зарур. Шундагина
мобил саноати пўлат, темир, чиларнинг улушлари турлича AҚШда 17,6 млн. дона экан. унинг муаммолари бартараф
альюмин, шиша, енгил сано- эканини кўрсатяпти. Хусусан, Демак, мамлакатимизда энг этилиб, истеъмолчилар то-
ат, кимё саноати, электрон Кореяда 86,5, Россия Феде- аввало аҳоли даромадлари- монидан фаолиятига холис
чиплар, резина, нефть ва рациясида 83, Германияда нинг камлиги автомобилларга баҳо берила бошланади.
бошқа маҳсулотлар бозори- 70,2, Японияда 92,9, Фран- бўлган талабнинг тушиши ва
нинг асосий истеъмолчиси цияда 56,8, Ўзбекистонда бунинг натижасида ишлаб Самандар ИСМОИЛОВ,
ҳисобланади. Маълумотларга 93 фоизни ташкил этмоқда. чиқариш ҳажмининг чеклани- Дилшод МИРЗAЕВ,
кўра, дунёдаги жами нефть ва Бундан кўринадики, ривож- шига олиб келмоқда.
резина маҳсулотларининг 50 ланган давлатлар ҳам ўз Учинчидан, «UzAuto Олий Мажлис Қонунчилик
фоизи, шишанинг тўртдан бир ички бозорини миллий иш- Motors» қанчалик катта ком- палатаси ҳузуридаги
қисми, пўлат истеъмолининг лаб чиқарувчилар эвазига пания бўлмасин, у ҳам тизим- Ёшлар Парламенти
олтидан бир қисми айнан ав- тўлдириб, аҳолини кўпроқ иш аъзолари
билан таъминлаш ва шу йўл

Чоршанба МУНОСАБАТ 3mitilkllaniishy
10 март, 2021
ижтимоий-си±сий газетаси
№ 8 (1110)

МАСÚУЛИßТ ×ЕГАРАСИНИ
КИМ БЕЛГИЛАЙДИ?

ОАВ вакили, журналист ёки
блогернинг бошєа касб
эгаларидан єандай фарєи бор?

Замон шунчалар шиддат Жанубий Колифорния уни- бирга жамият, давлат ва бартараф этиш йўлларини ҳақидаги қисм ҳам олиб таш- Телевидение, радио, Ин-
билан ўзгараяптики, верситети профессори, док- фуқаролар олдида ижтимо- очиқ кўрсатиш деганидир. ланибди. Бу менимча унчалар тернет, кўплаб матбуот нашр-
баъзан ўзгаришлар тор Мартин Гильбертнинг ий масъулияти ҳам борли- тўғри қарор эмас. лари, яъни оммавий ахборот
моҳиятини англашга айтишича, 1986 йили бир гини унутиб қўяётганлари Аммо афсуски кейинги пайт- воситалари ахборот истеъ-
ҳам улгуролмай киши бир кунда 40 та газетада «бу борадаги қонунчиликни ларда айрим ҳамкасбларимиз Тасаввур қилинг, бирон-бир молчиси учун: турли-туман,
қоляпмиз. Айрим эълон қилинган ахборотни такомиллаштириш лозим» ёки блогерлар орасида у ёки инсон – санъаткор, юрист, қизиқарли, маданий, маъ-
соҳа ва тизимларда қабул қилган, айни пайтда деган қарашларнинг келиб бу ташкилот, мутасадди идо- журналист, фермер, студент рифий хабарлар етказувчи
масалан, нонвойлик, эса бир кишига бир кунда чиқишига олиб кела бошлади, ра вакиллари, ҳатто бутун-бу- ёки блогернинг қачон, қаерда восита бўлиши билан бир-
тикувчилик ёки 174 та босма нашрда эълон десак хато бўлмайди. тун ҳудудлар аҳолисини очиқ- ва қандай оилада, шароитда галикда инсон руҳиятига
қурилишда бундай қилинган хабарлар ҳажмига ойдин ҳақорат қилаётганлар, туғилгани, ўқиган, ишлаган салбий таъсир ўтказувчи
нуқсонларни тенг ахборот тўғри келмоқда. Ана шундай талаблар далили бўлмаса-да, улар пайтларда қандай ҳаёт кечир- негатив ахборот манбаига
бартараф қилиш, асосида Ўзбекистон «Мил- юзига лой чаплаётганлар ҳам гани ёки оиласи билан боғлиқ ҳам айланди. Негатив ахбо-
яъни янгиликларга Бошқа бир манбаларда лий тикланиш» демократик учрай бошлади. бўлган ва ана шу оилагагина ротнинг одамлар руҳиятига
бўлган эҳтиёжни қайд этилишича, 2020 йили партияси ва «Адолат» СДП тегишли бўлган маълумот- салбий таъсири оқибатида
тўлдириш имкони ахборот оламидаги хабарлар фракциялари ташаббуси би- Тўғри, бундай ҳолатлар ларнинг унинг рухсатисиз юзага келадиган хатарлар
кенгроқдир. Аммо ҳажми 40 зеттибайтга етган. лан «Ўзбекистон Респуб- ўтиш даврини бошдан кечир- эълон қилиниши қанчалик оила, жамият ва ниҳоят дунё
шундай соҳалар борки, Бу 2010 йилдаги ахборотлар- ликасининг айрим қонун ган кўпчилик давлатларда ку- тўғри? миқёсида кенгайиб борувчи
бир неча дақиқалик дан 50 баробарга кўпдир. ҳужжатларига ўзгартиш затилган. Аммо минг-минглаб, маънавий инқирозни келти-
эътиборсизлик сени ва қўшимчалар киритиш ҳатто миллионлаб обуначиси Ўзбекистон «Миллий тик- риб чиқариши мумкин...
батамом ғофил кимсага Юқоридаги рақамлар энди тўғрисида»ги қонун лойиҳаси бўлган тармоқларда ўқисанг, ланиш» демократик партия-
айлантиради, қўяди. бу дунё қурол-яроғ, замона- ишлаб чиқилди. Унга кўра, тилинг айланмай қоладиган, си раҳбари Алишер Қодиров Тўғри, кимдир ҳамма вовул-
ХХI аср бежиз ахборот вий ҳарбий техника билан оммавий тартибсизлик эшитсанг қулоғинг том бита- ёзганидек, чиндан ҳам биз лаган ит ҳам қопавермайди,
асри, деб аталмаяпти. эмас, балки ахборот билан ва фуқароларга нисбатан диган даражадаги сўзларни узоқ вақт давомида эркин дейиши мумкин. Аммо ижти-
Таҳлилчиларнинг эгалланадиган маконга айла- зўровонлик қилишга омма- ишлатиш, у ёки бу ҳолатларга сўз таҳқирланган, ҳақиқатни моий тармоқлардаги бугун-
фикрича, 2000 наётганини кўрсатади. Бунда вий даъват этиш, жамоат уятсизларча муносабат бил- гапирмоқчи бўлганлар пешо- ги реал ҳолат кўпинча сўз
йили дунё аҳли 295 ахборот маконидаги биргина тартиби ёки хавфсизлигига диришни «ўтиш даври» билан насидан отилган СССР де- эркинлиги, фикр эркинлиги
эксабайт ахборот хато ёки арзимас эътиборсиз- таҳдид солувчи ёлғон маъ- хаспўшлайверсак, унда қачон ган қамоқхонада яшаб, бир деб атаётган ютуғимизнинг
қуршовида яшаган. лик бошқа бир кучлар манфа- лумотлар тарқатиш, жамият, биз кутган тонг отади? гапириб, минг ўйлайдиган болаларимиз тарбиясига
Бунда 1 эксабайт атига хизмат қилажагини ҳам давлат, давлат рамзларига халқ бўлиб қолганмиз. Шу- салбий таъсир этаётганини
1000 пегабайтга, 1 унутмаслигимиз керак. ҳурматсизликни намоён этув- Бундай иллатлар ҳеч бир нинг учун ҳам сўз эркинлиги кўрсатаяпти. Бундан кўз юмиб
пегабайт эса 1000 чи беодоблик билан ифода- даврда, ҳеч бир миллат но- масаласида юрагимизни бўлмайди.
терибайт, 1 терибайт Ҳа, чиндан ҳам бугунга ланган ахборотни тарқатиш, мини улуғламаган. олдириб қўйганмиз. Шунинг
эса 1000 гигабайтга келиб ахборот иқтисодиёт, порнографияни, зўравонлик учун ҳам ушбу соҳага доир Ҳа, матбуотимиз ўзгарди ва
тенг эканини назарда ижтимоий, маданий-маъри- ёки шафқатсизликни, шу- Бас шундай экан, ижтимоий ҳар қандай ўзгаришни ҳадик ўзгаряпти, ҳар нарсани гапи-
тутсак, йигирма фий ҳаётга, мамлакатлар нингдек, ўзини ўзи ўлдиришга тармоқ бўладими, ОАВнинг билан қабул қилишга одат- риш, таҳлил ва танқид қилиш
йиллар аввалги тараққиёти билан бирга улар- тарғиб қилиш, вояга етмаган- бошқа шаклими уларда энг ланганмиз. учун кенг имкониятлар яратиб
ахборот кўламини нинг инқирозига ҳам сабабчи ларни уларнинг ҳаёти ва (ёки) аввало маънавий чегаралар берилмоқда. Бунинг қадрини,
кўз олдимизга бўлаётган асосий омилга соғлиғига, ёхуд ўзга шахслар- белгилаб қўйилиши лозим- Аммо масаланинг шундай кимматини яқин тарихимиз-
келтиришимиз мумкин айланди. Кечагина гуллаб- нинг ҳаёти ва (ёки) соғлиғига лиги кундан-кунга аён бўлиб жиҳатлари ҳам борки, бу да айни шу соҳада ишлаган
бўлади. яшнаётган компания ёки фир- таҳдид солувчи ҳуқуққа ҳилоф боряпти. Агар айни пайтда сўз эркинлиги масаласига одамлар кўпроқ биладилар.
маларнинг камчиликлари ҳаракатларни содир этишга бунга кўз юмсак, хорижда- ниҳоятда холис ёндашувни
ҳақидаги биргина нохолис ундаш ва бошқа тарзда жалб гилар, халқаро институтлар талаб этади. Аммо сўз эркинлиги, фикр
ахборот туфайли уларнинг қилишга йўналтирилган ахбо- қандай баҳо беришади, дея эркинлиги дегани, оғизга
хонавайрон бўлаётганини ротларни тарқатиш сингари иккилансак, эртами-индинми Бир гуруҳ олим ва келганини гапириш, асоссиз
кўриш, кузатиш ҳам оддий қонун бузилиш ҳолатларини бундай «либераллик» учун тадқиқотчиларнинг ёзишича, хабарлар тарқатиш, турли
ҳолга айланди. олдини олиш ва бу турдаги биз бўлмасак, фарзандла- кейинги пайтларда оммавий ахборотлар билан жамиятда
ҳуқуқбузарликларга нисбатан римизнинг каттагина товон ахборот амалда ўз мазмуни- ишончсизликни келтириб
Бу эса ахборот тарқатувчи- жазо чораларини кучайтириш тўлашларига тўғри келади. дан ажралиб, шаклан кўпроқ чиқариш, дегани эмас.
ларнинг жамият олдидаги, ўз кўзда тутилмоқда. тазйиқ ўтказувчи омилга ай-
ўқувчиси, тингловчиси, тамо- Шуни таъкидлаш жоиз- ланиб қолди. Бу айни пайтда Аччиқ ҳақиқат шуки, бу-
шабини ва, албатта, обуна- Депутатларнинг фикрича, ки, «Миллий тикланиш» канадалик тадқиқотчи олим гун ижтимоий тармоқлар
часи олдидаги масъулиятини қонун лойиҳасини тайёр- ва «Адолат» партиялари Маршалл Маклюэнинг «ха- кези келганда Ватан, миллат
англатади. лашда бир нечта хорижий фракцияларининг ОАВ, те- барнинг ўзи воситадир» деган ва ҳатто ота-она сўзларини
мамлакатлар ва халқаро лекоммуникация ва Интер- фикри рўёбга чиқаётганини луғатлар орқали ҳам аранг
Кейинги йилларда Ўзбекис- тузилмалар тажрибаси нет тармоқларида ахборот ҳам англатади. тушунтира оладиган «ноёб»
тонда ҳам сўз ва матбуот ўрганилган. Хусусан, АҚШ, тарқатишни тартибга солиш кимсалар қўрғонига айланиб
эркинлигига эришиш дав- Туркия, Россия Федерацияси масаласида қонунчиликка Бугунги кун турмушининг боряпти. Тўғри, сўз, матбуот
лат сиёсатининг устувор ва Инсон ҳуқуқлари ва асосий ўзгартиш ва қўшимчалар ниҳоятда шиддаткорлиги, эркинлиги борасида ортга йўл
йўналишига айланди. Нати- эркинликларини ҳимоя қилиш киритиш тўғрисидаги та- ахборот технологиялари йўқ энди.
жада давлат ташкилотлари тўғрисидаги Европа конвен- шаббуси депутатлар ва кенг имкониятларининг кенглиги
фаолиятининг очиқ ва шаф- цияси шулар жумласидандир. жамоатчилик томонидан ҳисобига турли ахборотга Бас шундай экан, бугунга
фофлиги таъминланяпти. билдирилган таклифлар- «кўмиб» ташланган аудито- келиб, ОАВ ва фуқаролик жур-
Анъанавий журналистика Таъкидланишича, юқорида ни инобатга олинган ҳолда рия ахборотни таҳлил қилиш налистикаси соҳасида иш-
қаторига фуқаролик журна- номлари қайд этилган давлат- қабул қилинган бўлса-да, кўникмасига эга эмаслиги лаб, оила боқаётганларнинг
листикаси – блогерлик инс- лар қонунчилигида қонунга лойиҳанинг 3-моддасидан оқибатида ахборот қай тарз- бошқа касб эгаларидан
титути қўшилди. Одамлар хилоф, давлат ва жамият фуқаролар томонидан энг кўп да тақдим этилган бўлса, фарқи бўлиши керак. Бу
тезкор ахборотларни ижти- хавфсизлигига таҳдид со- эътирозларга сабаб бўлган шу ҳолича қабул қилишга масъулият сўз ва фикр билди-
моий тармоқлардан олиш лувчи ахборотларнинг тўртта қисм чиқариб таш- кўникди. Шунинг учун ҳам риш масъулиятини ҳис этиш
ва улар асосида хулосалар тарқалишига нисбатан тақиқ лангани айтилмоқда. Ҳатто жамият руҳияти кўп жиҳатдан орқали бошқаларга ўрнак
чиқаришга кўника бошла- ўрнатилган. фуқароларнинг шахсга доир оммавий ахборот воситала- бўлишдир...
дилар. Узоқ йиллар даво- маълумотларини уларнинг рининг фаолиятига бевосита
мида сўз эркинлиги асосан Депутатларнинг фикрича, розилигисиз жойлаштириш боғлиқ бўлиб қолмоқда. Умид АРСЛОНБЕКОВ
қоғозлардагина таъминлан- ушбу қонун лойиҳаси энг ав-
ган юртда гўё «осмондан вало бошқариладиган бебош-
тушиб қолган» бундай имко- ликни мақсад қилган, халқ хо-
ниятнинг пайдо бўлиши барча тиржамлиги, манфаати ва эр-
соҳа ва тизимларда ахборот- кин сўзнинг қадрига тупуриб,
га бўлган муносабатни ҳам уларни ғаразли ўйинларда
ўзгартира бошлади. ўйинчоқ қилмоқчи бўлган шахс-
лар йўлига тўғаноқ бўлади.
Сир эмаски, сўз ҳамда
фикр эркинлигини қонуний Шубҳа йўқки, эркин сўз ақл,
асосларда кафолатлаш ҳар фаросат ва журъат ҳам талаб
қандай ҳуқуқий-демократик қилади. Бу эса ўз навбатида
давлатнинг ажралмас қисми ҳақ сўзни айтаётган одамни
ҳисобланади. Кейинги йил- ниҳоятда холис бўлишга ун-
ларда Ўзбекистонда ҳам айни дайди.
шу ақидага амал қилиняпти.
Холислик эса ҳар қандай
Аммо ўз фаолиятини ижти- эркин сўздан жамият зара-
моий тармоқларда олиб бора- рига ишлаётган хатоларни
ётган айрим фуқароларнинг очиқ-ойдин кўрсатиш, уни
ўз ҳақ-ҳуқуқлари билан

Іудудий кенгашда

Орамизда шундай одамлар бор

Шундайлар борки, тўрт Ўшанда темир ғилдираклар дейди Дмитрий. айтаман. Транспортдан, озиқ-
мучаси соғ бўлсада-да, на жа- остида қолган йигитнинг ҳаётини Тиниб -тинчимаган йигит овқат, дори-дармондан ёрдам
миятга, на яқинларига фойда шифокорлар аранг сақлаб бериб турди. Уйимизни таъмир-
келтиради. қолдилар. Шу-шу навқирон йигит олийгоҳни муваффақиятли ту- лашга ҳам бош-қош бўлди. Ўтган
икки оёғидан айрилган 1-гуруҳ гатганидан кейин Москвадаги йили эскириб қолган аравачам-
Аммо орамизда шундайлар ногиронига айланиб қолди. университетлардан бирига суд ни янгисига алмаштириб берди.
ҳам борки, бемор, ҳаракатсиз психологияси ва криминалис- Яқинда навбатдаги олийгоҳга
ва ҳатто ногирон бўлсада, унинг Аммо Дмитрий тушкунликка тика факультетига ҳам ўқишга кирганимни эшитиб, ноутбук
ҳаракати ёхуд ниятига ҳавас тушмади, ўзини мажбурлаб, кирди. совға қилиб кетди.
қиласан. қийнаб бўлса-да, ўқишга берил-
ди, тил ўрганди. Орадан бир йил – Албатта, ўқишга ҳар куни Куни кеча эса партия сафига
Миробод тумани, Мироншоҳ ўтиб, Тошкент халқаро Вестмин- таксида қатнаш осон бўлмади, ҳам қабул қилиндим. Мақсадим,
кўчасида истиқмомат қилаётган стер университетининг дастур- – дейди Дмитрий. – Оилада меҳр-мурувватли ва сахий ўзбек
Дмитрий Фирсовни ана шундай лаш факультетига ўқишга кирди. ўн жонмиз, ташвишларим- халқига хизмат қилсам, дейман.
ёшлар қаторига қўшиш мумкин. ни ота-онам зиммасига таш-
– Ҳар куни эрталаб так- лаб қўёлмасдим. Бу орада ЎзМТДП Миробод туман
Бундан олти йилча аввал кол- си чақирардим, ўқишга олиб маҳалламиз раиси холимиздан кенгаши масъул ходими
леждан қайтаётган Дмитрий та- бориб қўярди, қайтишда яна хабар олиб турди. Депутатимиз
содиф туфайли трамвай йўлига таксига мурожаат қилардим, – Отабек Жиянбаевга минг раҳмат Қудратилла ПЎЛАТОВ
чиқиб қолади ва... тайёрлади.

4 mitilkllaniishy ВАЗИЯТГА НАЗАР Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 10 март, 2021

№ 8 (1110)

«Тарих
денгизи»

АЛДАМАНГ!Аçèç ¸øëàð, ºçèíãèçíè «Янги аср авлоди»
Никотинли снюслар оҳанрабодек ўзига торта- Шунингдек, қонун лойиҳасида сўзга чиқиб, бу борадаги нашриёти ёзувчи Озод
ҳақида нималарни била- ётган экан, демак, бунинг кўриниши 20 ёшдан кичик ІАР ЙИЛИ ТАМАКИ халқаро тажрибалар ҳақида Мўминнинг «Тарих
миз? Нега ёшларимиз снюс- олдини олиш, тушунтириш кўринган харидордан ҳужжат «захри-єотили»дан 7 гапирдилар. Хусусан, акса- денгизи» тўпламини
ларнинг оғир оқибатларини ишларини кучайтириш ба- талаб этилиши лозимли- миллион, иккиламчи рият давлатларда замона- чоп этди.
билсалар-да, уларни робарида қонунларимизни ги таклиф этилмоқда. Са- тамаки тутунидан вий тамаки ва никотинли Китобда ўзбек
«истеъмол қилиш»дан такомиллаштириш, уларда вол туғилади: нега турли ёш эса 1 миллиондан маҳсулотлар, улардан фой- миллатининг
қайтмаяптилар? Бу борада зарарли иллатларнинг бар- белгиланмоқда? Нималарга ортиє одам нобуд даланиладиган мосламалар шаклланишига ҳисса
дунёнинг бошқа мамлакат- тараф этилишига хизмат асосланиб 18 эмас, 20 ёш, бўлаётгани, тамаки маҳсулотига тенглаш- қўшган ва кўп асрлар
ларидаги ҳолат қандай? қиладиган қатъий нормалар- 21 ёш деб белгиланмоқда? Ўзбекистонда тирилган бўлиб, барча норма- илгари заминимизда
ни кўпайтиришимиз лозим. Бу қонун лойиҳасида етар- 3,5 миллион лар уларга ҳам тааллуқли яшаган қадимий
Ўзбекистон «Миллий тик- лича асослаб берилма- чекувчининг 1,75 бўлиши таъминланган. АҚШ халқ – сўғдларнинг
ланиш» демократик партия- Тўғри, алкоголь ва тамаки ган. Ваҳоланки, амалдаги миллиондан ортијига ва Қозоғистонда 21 ёшга саркардаси Спитамен
сининг Соғлиқни сақлаш маҳсулотлари айланмасини қонунчилигимизга асосан, беваєт ўлим хавф тўлмаган шахсларга алко- ва македониялик
вазирлиги, Ибн Сино жа- тартибга солиш, истеъмо- 18 ёшга тўлган Ўзбекистон солаётгани маълум голь ва тамаки сотиш мумкин Александр
моат фонди сингари бир лини чеклашга қаратилган фуқароси вояга етган шахс єилинди. эмаслиги белгилаб қўйилган. муносабатлари
қатор ташкилотлар билан бир қатор норматив-ҳуқуқий ҳисобланади. чиқарадиган никотин билан Туркманистон, Индонезияда тўғрисида ҳикоя
ҳамкорликда ташкил этилган ҳужжатларимиз бор. Аммо боғлиқ. Бу хавфни ҳатто ге- ҳам 21 ёшга, Ҳиндистоннинг қилинади.
«Никотинли снюслар: ёшлар уларни амалга ошириш меха- Қайд этиш жоизки, лойи- роин, кокаинга қарамликнинг 17 та штатида эса 21-25 Тўпламга, шунингдек,
ўртасида янги эпидемия» низмларида ҳали бўшлиқлар ҳада алкоголь ва тамаки ривожланиши хавфига тенг- ёшга тўлмаганларга алко- узоқ аждодимиз Ҳазрат
мавзусидаги халқаро семи- мавжуд эканидан кўз юмиб маҳсулотларини тартибга со- лаштириш мумкин. У алко- голь маҳсулотларини сотиш Имом Қаффол Шоший
нарда ана шу саволларга жа- бўлмайди. лиш, сотиш, реклама қилиш, голь ва каннабис хавфидан тақиқланган. Аниқланишича, тўғрисидаги қисса ҳам
воб изланди. Олий Мажлис сотувини рағбатлантириш, ҳам юқоридир. айнан 21 ёш шахснинг шакл- киритилган. Унда буюк
Қонунчилик палатаси депу- Чиндан ҳам Ф.Муҳам- ҳомийлик қилиш бўйича – Ўсмирлик даврида нико- ланиш жараёни тугайди- бобокалонимиз ўзининг
татлари, давлат ва нодавлат меджанова таъкидлагани- чеклов чораларини янада тиннинг мияга таъсири кучли ган давр ҳисобланади ва оламшумул илмий
ташк илотлар, ЖССТнинг дек, чекувчилар орасида кучайтириш, нос, тамаки ва қарамлик, хотира, билим бу ёшга тўлмаганларда фиқҳий ишларидан
Ўзбекистондаги ваколатхо- ёшлар кўпчиликни ташкил никотинли снюсларни мам- олиш қобилиятининг пасай- қарамликнинг ривожланиши ташқари, машҳур кийик
наси вакиллари, Қозоғистон эта бошлади. Айрим манба- лакатимиз ҳудудига олиб иши ва неврозга олиб кела- бир неча баробарга юқори терисига битилган
ва россиялик экспертлар ларда ҳатто 9 ёшли бола- кириш ва сотишни тақиқлаш ди, – дейди Тошкент тиббиёт бўлади. Усмон Қуръонини
ҳамда ёшлар номидан Ёш- ларнинг чекаётгани таъкид- ҳамда назорат қилувчи ор- академияси кафедра муди- юртимизга олиб
лар парламенти аъзолари ланяпти. ганлар ваколатини белгилаш ри Наргиза Нуриллаева. – Шу ўринда тамакини Ин- келганлиги ва Тошкент
иштирок этган тадбирда ҳам назарда тутилаётир. Никотин ҳатто ҳомиланинг тернет орқали сотиш Евро- шаҳри анҳорлари,
ҳар йили тамаки «захри- – Бугун муҳокама қили- ривожланишига ҳам салбий панинг 34 мамлакатида, шу- каналларининг қайта
қотили»дан 7 миллион, икки- наётган масала биз ўйла- – Никотинли снюс ёшлар таъсир кўрсатади, юрак-то- нингдек, Беларус, Молдова, қазилишига, аҳолининг
ламчи тамаки тутунидан эса гандан ҳам оғриқли ва унинг учун янги гиёҳванд мод- мир касалликларини пайдо Россия ва Туркманистонда сув билан бемалол
1 миллиондан ортиқ одам но- оқибатларини ҳеч нарса би- да ҳисобланади, – дейди қилади. Хавфли ўсмалар, шу- тақиқланган. Хушбўй мод- таъминланишига
буд бўлаётгани, Ўзбекистонда лан ўлчаб бўлмайди. Бу му- Ибн Сино жамоат фонди нингдек, нейродегенератив далар (ароматизаторлар) қандай йўллар билан
3,5 миллион чекувчининг аммога нисбатан кескин чо- бошқаруви раиси Нозим- касалликлар ривожланишида тамаки маҳсулотини техно- эришганлиги қизиқарли
1,75 миллиондан ортиғига ралар кўрилмас экан, жами хон Маҳмудов.– Ишлаб иштирок этиши мумкин, логик тайёрлаш жараёни- тасвирланган.
бевақт ўлим хавф солаётгани аҳолининг 60 фоизидан зиё- чиқарувчиларнинг қайд эти- Никотинли снюс оғиз нинг ажралмас қисми бўлиб Китобда Буюк Амир
маълум қилинди. Мамлака- дини ташкил қилаётган ёш- шича, никотинли снюс нико- бўшлиғида шимилиши ҳисобланмайди. Европанинг Темурнинг ёшлик
тимиз ёшлари ўртасида ҳам ларимизга била туриб ёмон- тин ва целлюлоза аралаш- боис, уни истеъмол қилиш 28 та мамлакатида эса та- чоғида биринчи пири
никотинли снюслар тобо- ликни равон кўрган бўламиз, маси асосида ширин таъм бошқа ҳар қандай тамаки маки маҳсулотини ишлаб – Ҳазрат Сайид Амир
ра оммалашиб бораётгани, – деди партия Марказий берувчи, ароматизатор, кон- маҳсулотлари каби милк- чиқаришда хушбўй модда- Кулол билан илк бор
шунингдек, носнинг кенг ва кенгаши раиси ўринбосари сервант каби қўшимчалар лар, суяк тўқимаси, тиш лардан (жумладан, ментол) учрашгани, ундан
тез тарқалаётгани сабаб- Миродил Абдураҳмонов. қўшилган ҳолда тайёрлана- боғламаларининг бузили- фойдаланиш тақиқланган. қандай маслаҳатлар
лари атрофлича муҳокама ди. Истеъмолчилар, айниқса, шига, тишларнинг бевақт Савдо ва хизмат кўрсатиш ва ўгитлар олгани
қилинди. Таък и д ланг ани дек, ўсмирлар уни «агар ушбу йўқотилиши каби сарато- объектларининг пештоқига тўғрисидаги ҳикоя
Ўзбекистон Республикаси- аралашмалар таркибида нолди ҳолатларига ҳам олиб тамаки маҳсулотини ҳам бор. Унда буюк
– Миллат генофондини нинг «Алкоголь ва тамаки тамаки бўлмаса, зарари келади. Кейинчалик эса қўйишни тақиқлаш дунёнинг зот ўзининг «Куч –
сақлаш жараёнида фаол маҳсулотлари айланмасини ҳам йўқ, улар сигарет че- оғиз бўшлиғи, тил, милклар, 43 мамалакатида ўз самара- адолатдадир!» шиорини
иштирок этиш партиямиз- тартибга солиш ҳамда ис- кишни ташлашга ёрдам бе- ҳиқилдоқ, ошқозон ости бези дорлигини кўрсатди. айни шу пирдан
нинг энг устувор вазифа- теъмол қилинишини чек- ради», деб ҳисоблайдилар. ва ошқозон саратонини ри- қабул қилганлиги ҳам
си ҳисобланади, – деди лаш тўғрисида»ги қонун Бу эса аслида тамаки са- вожлантириши мумкин. Халқаро тадбир якуни- айтилган.
партия Марказий кенгаши лойиҳаси ишлаб чиқилиб, ноати карчалонларининг Та дбирда Рос с ия ва да Ёшлар парламенти аъ- Китобдан хоразмлик
раиси ўринбосари Феруза жамоатчилик томонидан ёлғон-яшиққа асосланган Қозоғистон вакиллари ҳам золарининг Олий Мажлис буюк зот Паҳлавон
Муҳаммеджанова тадбирни кенг муҳокама қилинди. Айни маркетинг сиёсатидан бошқа Қонунчилик палатаси Спи- Маҳмуд Пурёрвалий,
очар экан. – Қайд этилган пайтда ушбу ҳужжат Вазир- нарса эмас. керига Мурожаати ҳам қабул Султон Маҳмуд
маълумотлар тамаки чекиш лар Маҳкамасида ҳам кўриб қилинди. Ғазнавий, Шайх
тобора ёшариб бораётга- чиқилмоқда. Мутахассисларнинг фик- Зайниддин Кўйи
нини, энг ёмони, аёллар рича, организмга ушбу мод- Дониёр ТОШБОЕВ, Орифоний – Тошкандий,
орасида ҳам чекувчилар – Қонун лойиҳасида даларнинг таъсири унинг Ўзбекистон «Миллий Хўжа Муҳаммад Паррон
ортаётганини кўрсатмоқда. чекловлар 21 ёшга тўлмаган таркибидаги кучли нарко- тикланиш» демократик каби тарихий шахслар
Тамаки, айниқса, ёшларни шахсларга нисбатан тик таъсирга эга бўлган ва ҳақидаги қизиқарли
қўйилмоқда, – деди Олий ўзига қарамликни келтириб партияси Марказий ҳикоялар ҳам ўрин
Мажлис Қонунчилик палатаси кенгаши бўлим бошлиғи олган.
депутати Зумрад Бекатова. – «Алишер ва
Хадичабегим»
ҳикоясида Ҳазрат
Навоийнинг уйланмай
ўтишига сабаб бўлган
асл воқеа ҳақида баён
этилган.

Д. МАМАТОВА, ЎзА

Жараён Іудудий кенгашларда

Биз єаёєєа єараб кетяпмиз? Сурхондарё вилояти

Куни кеча, ТикТок саҳифа- англаб етгандек бўламиз. Бун- Шералига ўзи кутган совја
сида ТикТок юлдузининг да аёллар кийимини кийиб,
аёл либосида ва укаси тирноқларини бўяган эркак Шеробод тумани Кенгаши
билан ёнма-ён суратга ўз ҳаракатлари билан омма депутати Турғун Мирзаев
тушаётганини кўриб, очиғи (ёшларни) эътиборини ўзига ташаббуси билан Дўстлик
ҳайратга тушдим. Тўғри, қаратишга уринаётганганга маҳалласида яшовчи, бо-
кейинги пайтларда ҳайп, ўхшаши мумкин. Лекин аслида лаликдан ногирон Шерали
пиар, фаловерлар, лайклар бундай хатти-ҳаракатлар тар- Холёровга ногиронлик ара-
сонини кўпайтириш, биясизлик, таъбир жоиз бўлса, вачаси совға қилинди.
айниқса, ёшлар ўртасида ахлоқсизликнинг бошланиши
борган сари оммалашиб эканини сезмаслик мумкин – Ўғлим болалигидан юра
бормоқда. Масалан, яқинда эмас. Агар бундай «ҳазил»лар олмайди, – дейди Ш.Қораев.
ижтимоий тармоқларда авж бутун авлод миқёсида омма- – Уйда ўтириб зерикарди.
олган видео бунга мисол лашса нима бўлади? Энди аравачада кўчаларни
бўлиши мумкин. Бир йигит айлантириш имкони борлиги-
онасининг туғилган кунида Маълумки, кейинги йил- дан хурсандман. Ташкилот-
шамларни пуфлаётган ларда дунё матбуотида бир чиларга минг марта ўз мин-
онасининг юзига торт билан жинслилар ҳақида ёзиш, улар натдорлигимни билдираман.
тушириб қолади ва баланд ҳаётини ипидан-игнасигача
овозда кулиб юборади... муҳокама қилиш оддий ҳолга А.АБДУХОЛИҚОВА
Бундай саҳна ҳар қандай айланиб қолди. Агар шу ҳолат
инсонни даҳшатга солади, давом этаверса, жамиятда Аммо, лекин, бироє ва вергул
албатта. ёш оиладаги нормал муноса-
батлар учун ниҳоятда зарур си учун кушанда эканини сира Аммо, лекин, бироқ, балки сўзлари Уй кичкина, лекин ёруғ.
Энг ачинарлиси, кўплаб ёш- бўлган гендир чизиғи батамом унутмаслигимиз керак, деб зидлов боғловчилари бўлиб, улар Бу – қийин масала. Лекин ҳал
ларимиз ана шундай хатти- йўқолади. Сир эмаски, XXI ўйлайман. Зеро, миллатимиз мазмунан бир-бирига қарама-қарши қилишга уриниб кўрамиз.
ҳаракатлари билан пул топиш- аср ижтимоий тармоқлар кўзгуси ва келажаги тинч ва қўйилган бўлаклар ёки гапларни Ҳаво булут бўлди, бироқ ёмғир
га уринмоқдалар... болалар ва ўсмирлар фаровон оила эмасми? боғлашга хизмат қилади. Ушбу ёғмади.
руҳиятига оғир босим боғловчилар билан вергул ишлатиш- Бу ҳақда кўп ўйлади. Бироқ бир
Назарияда «Overton ойна- ўтказадиган даврга ай- Наргиза ХАМИДОВА, да жуда кўп хатоларга йўл қўйилади. тўхтамга кела олмади.
си» деган тушунча бўлиб, у ланди. ЎзМТДП Марказий Аслида эса уларни қўллаш қоидаси Аммо ва лекин сўзлари жуфт
аста-секин ғайритабиий нар- анча осон. ҳолда юкламага айланади ва фикр-
саларнинг меъёрга айланиши Шахсан ўзим ёшларнинг кенгаши бўлим бошлиғи ни алоҳида таъкидлаш учун хизмат
мумкинлигини назарда тутади. ўз-ўзини кўрсатиши ва иж- Аммо, лекин, бироқ сўзлари гап қилади. Бунда одатда гап боши-
тимоий тармоқларда фаол ичида келганда улардан олдин вергул да келади ва улардан сўнг вергул
Демак, бу янаям соддароқ бўлиб, бунинг ортидан маблағ қўйилади. Гап боши ёки ичида келса қўйилмайди:
тилга кўчирилса, ғайритабиий топишига қарши эмасман. бу сўзлар ўзидан кейин вергул талаб Аммо-лекин бопладингиз.
ҳолатлар, тушунчаларнинг Лекин ўғил болаларнинг чи- қилмайди: Аммо-лекин Эш қаттиқ ишлади.
аста-секин қабул қилиниши накам эркак ва оила боши,
(ҳазм қилиш) шок ҳолатидан қизларнинг эса келажакда Бу жуда қийин иш, аммо бажара- С. Аҳмад, Уфқ.
нормал ҳолатгача бориб ўз турмуш ўртоқларига су- миз. Аммо ва лекин аслан арабча, бироқ
етишини англатади. Бу бир янч бўла оладиган оила бе- соф туркийча-ўзбекчадир.
қарашда «ҳазил-ҳузил»дек каси бўлиб етишишларига Майли, сиз яширдингиз. Аммо ман
кўриниши мумкин. Аммо ушбу монеълик қиладиган бошқа яширмайман. @oriftolib
ҳолатларни чуқурроқ таҳлил ҳаракатлар миллатнинг эрта-
этсак, унинг бор даҳшатини Ойбек, Танланган асарлар.

Чоршанба АКС-САДО 5mitilkllaniishy
10 март, 2021
№ 8 (1110) ижтимоий-си±сий газетаси

Жаіон бозорида ЭСКИ ТИЗИМ «Аёллар дафтари»га
«єора олтин» киритилганлар
єимматлашмоєда андишанинг отини єўрєоє санай бошлаган эди мурожаати
эшитилди
Кеча бўлиб ўтган Севимли инсон бепарво бўла ол- нинг тақдири ҳақида ке- дунёни тўлароқ англаш-
биржа савдосида газетамиз «Миллий майди. Уларда илгари су- таяпти, яъни келажакда га интилди, тирикликдан Андижон вилояти Хонобод
Brent маркасидаги тикланиш»нинг рилган вазифалар ижроси- Ўзбекистонда инсон камол кўпроқ завқланишни орзу шаҳрида ижтимоий-иқтисодий
нефтнинг бир барре- 17 февраль сонида да иложи бўлса, бевосита, топиб, яйраб-яшнаб умргу- қилди, шу аснода олам ва ҳуқуқий жиҳатдан кўмакка
ли 71 долларга чиқди. «Жаноб вазир, бўлмаса, билвосита иш- заронлик қиладиган ЖА- сирлари билан юзма-юз муҳтож, «Аёллар дафтари»га
тизимни ўзгартиринг» тирок этишни хоҳлайди. МИЯТ пайдо қилишми ёки келиб, фақат механизм- киритилган хотин-қизларга,
Brent маркали сарлавҳали мақола Зеро, мамлакат келажа- дунё индустриясига қўл ларга эмас, хаёл, тафак- уларнинг суд-ҳуқуқ соҳасига
н е фт ­н и н г м ай о й и эълон қилинди. Шу гини шунчаки меҳнатга келадиган ишчи-ходимлар кур, интуиция, умуман, оид муаммоларини ҳал этишга
фьючерс нархи 2,32 орада ижтимоий лаёқатли дастёрлар эмас, тайёрлаб берадиган УСТА- руҳоният билан англана- кўмаклашиш масалаларига
фоизга ошиб, бир тармоқларда ҳақиқий шахсл­ ар ярата- ХОНА қуришми, деган бош диган жумбоқларга дуч бағишланган тадбир бўлиб
баррели 71,15 дол- фалсафа фанлари ди. Баркамол шахс эса йўналиш устида айланаяп- келди. Адабиёт, санъат, ўтди.
ларга баҳоланган. доктори, профессор биринчи навбатда ватан- ти. Тўғри, ижтимоий фан- умуман, маданият шу хил- Хонобод шаҳар суд идоралари
Қиёмиддин Назаров парвар бўлиши лозим. ларни ўрганмаслик мута- да пайдо бўлди... ташаббуси билан шаҳар
WTI маркасидаги ҳам Ўзбекистон олий Ватанпарварлик туйғусини хассиснинг иш малакасига ҳокимлиги, адлия бўлими
нефтнинг апрель ойи ва ўрта таълим вазири шакллантириш, аввало, таъсир этмаслиги мумкин, Устозлар, келажак ав- ҳамкорлигида ўтказилган
фьючерс нархи эса Абдуқодир Тошқуловга тарихни ўрганиш, умуман, аммо у ким? Айни космо- лодимизни технократлар тадбирда шаҳар ҳудудида
2,57 ошиб, бир бар- мурожаат билан чиқди. ижтимоий-гуманитар би- полит, ўзбекча айтганда эмас, чин маънодаги инсон истиқомат қилаётган, «Аёллар
релига 67,81 доллар лимларни пухта эгаллаш- ватансиз, эътиқодсиз ким- қилиб тарбиялаш учун дафтари»га киритилган
берилган. Ҳар иккала мурожа- ни талаб этади. Шу маъно- са! У тирикчилик (тирик­ курашинг. Олий ўқув юрт- хотин-қизларнинг суд-ҳуқуқ
атда ҳам юртимиз кела- да олий таълим тизимида лик эмас) учун ишлайди ларида ижтимоий фан- соҳасига оид муаммоларини
Хабарда айтили- жаги бўлган ёш ходим- ижтимоий фанларнинг ва унга мояна берадиган ларнинг ўқитилиши ва ўрганиш ва уларни қонунда
шича, душанба куни лар тайёрлашда жиддий чуқур ўқитилиши ҳаётий қўлнинг аҳамияти йўқ. Чун- бугунги энг юқори дара- белгиланган тартибда ҳал этиш,
Brent маркали нефт­ нуқсонлар мавжудлиги, заруратдир. ки мақсади тирикчилиги жада ўқитилиши юксак уларнинг ҳуқуқий билимларини
нинг бир баррели учун бу ҳол ҳозирги босқичда ўтса бўлди. маданиятли халқимизнинг ошириш масалалари хусусида
нарх январдан буён – мустақил мамлакати- Айни масалага диққатни Сизларга буюк келажакни атрофлича сўз юритилди.
илк бор 70 доллардан миз жаҳон ҳамжамиятида қаратган фалсафа фанлар Агар ҳаётнинг бори шу таъминлаш борасидаги Мутахассислар томонидан
ошган. ўзининг мустаҳкам ўрнини доктори Қ. Назаровнинг бўлганда, инсониятнинг накази бўлади. (Асослар ҳудудларда «Аёллар
тайин этишга киришган, фикрлари жуда асосли, бу даражада такомил- шунчалик кўпки, гаплар дафтари»га киритилган хотин-
Aрманистон бош Учинчи Ренессанснинг олим долзарб муаммони га интилиши шарт эмас тугилган бармоқлардек қизларнинг суд-ҳуқуқ соҳасига
вазири митингда маънавий пойдеворини ўртага ташлаган. Унинг эди, қорин ғамида юра- тумтоқ бўлиб кетди). оид муаммоларини ўрганиш,
узр сўради яратиш бошланган пал- ФБдаги мурожаатини жид- верарди. Лекин ИНСОН уларни қонунда белгиланган
лада яна ҳам долзарблик дий ўқиб чиқдим. У ватан- тамаддунлар жараёнида Ҳаким САТТОРИЙ тартиблар доирасида ҳал этиш,
Aрманистон бош касб этгани таъкидланган. парвар олимнинг андиша мазкур йўналишдаги ишларни
вазири Никол Па- билан билдирган ўринли P.S. Таҳририят мавзуга доир фикрлар учун янада юқори босқичга кўтариш
шинян Ереванда ўз Очиғи, бундай даъват- мулоҳазалари. Аслида ма- минбар вазифасини ўташга тайёр эканини юзасидан таклиф, фикр ва
тарафдорларининг ларга қалбида ватан, халқ сала бундан ҳам жиддийроқ билдириб қолади. мулоҳазалар билдирилди.
митинги чоғида йўл ишқи бўлган ҳар қандай қўйилиши керак, эди. Тадбир доирасида «Аёллар
қўйилган хатолар учун дафтари»га киритилган хотин-
узр сўради, деб хабар Гап мустақил давлат- қизлар учун сайёр қабул ташкил
бермоқда russian.rt. этилиб, қийин шароитларда
Іуєуєий бурчак яшаётган 9 нафар аёлнинг суд-
– Гап ҳукуматимиз ҳуқуқ ва бошқа масалаларга оид
ҳақида, шахсан мен Кўп болали оилалар єаторига єандай оилалар киритилади? мурожаатлари эшитилди.
ҳақимда кетмоқда. Сайёр қабул давомида
Мен йўл қўйилган бар- мурожаатларга ҳуқуқий
ча хатолар учун узр тушунтиришлар берилди.
сўрамоқчиман, – дея – Қабулда ўзим
изоҳлади Пашинян. яшаётган хонадоннинг
кадастр ҳужжатларини
У шунингдек, ха- расмийлаштиришда ёрдам
толардан сабоқ кўрсатилишини сўраб мурожаат
олишга ваъда берди қилдим, – дейди Хонобод шаҳри,
ва ҳокимиятда ким Фитрат маҳалласида яшовчи
бўлишини фақат халқ Мақсудахон Султонова.
ҳал қилиши керакли- – Мутахассислар томонидан
гини маълум қилди. менга ушбу масалада тегишли
маълумот ва тушунтириш
Жараён берилди.
Бундан ташқари, суд қарори
билан ўталаётган жазо
муддатини қисқартириш,
алимент ундириш, ишга
жойлашиш, икки ёшгача бўлган
фарзандига нафақа олиш,
никоҳдан ажрашиш сингари
қатор мурожаатлар юзасидан
ҳам тушунтиришлар берилди.

ЁЛЎОНЛАР «Аҳолининг ижтимоий нафар ва ундан зиёд болала- Саволга Талабалар учун яна
ҳимояга муҳтож қатламини ри бўлиши лозимлиги талаби Андижон вилояти, 16 та ётоєхона
ДАВРИ ЄТДИ янада қўллаб-қувватлашга бекор қилинди. Пахтаобод тумани,
қаратилган Ўзбекистон Адлия бўлими Бу ҳақда Олий ва ўрта махсус
142 та мактаб битирувчисининг бирортаси Респуб­ликаси Ҳукуматининг –Қишлоқ жойлардаги бошлиғи Ғофиржон таълим вазири Абдуқодир
олий таълим муассасасига кира олмаган? айрим қарорларига ўзгар­ кам таъминланган ва кўп Соломов жавоб Тошқулов Олий Мажлис
тиришлар киритиш тўғ­ болали оилаларга бепул берди. Қонунчилик палатасида
Самарқанд вилояти, Халқ таълим бошқармаси рисида» Ҳукумат қаро­рига қорамол бериш шартлари ўтказилган «Ҳукумат соати»да
бошлиғи Зебинисо Шодиеванинг маълум қилишича, асосан кўп болали оила- тўғрисидаги низомга кири- маълум қилди.
2019/2020-ўқув йили якунида вилоятдаги 1255 та ларга уй-жой ажратишда 16 тилган ўзгартиришга кўра, «Ҳукумат соати»да вазир
мактабнинг 142 тасини битирган ўқувчиларнинг ҳеч ёшгача етти ва ундан кўп бо- кўп болали оилаларга бепул талабаларни турар жой билан
бири олий таълим муассасасига кирмаган. лалари бўлиши билан боғлиқ қорамол берилишида вояга таъминлаш борасида олиб
талаб бекор қилинди. етмаган беш нафар ва ун- борилаётган ишлар тўғрисида
«Дарё« мухбирининг ёзишича, битирувчилари дан ортиқ болалари бўлиши маълумот берди.
ОТМга ўқишга кирган мактаблар сони бўйича Ушбу қарор билан қонун­ лозимлиги талаби ҳам бекор Қайд этилишича, сўнгги 4
Қўшработ тумани 29 та мактаби билан юқори на- чилик ва ҳуқуқни қўллаш қилинди. йилда ОТМлар сони 77 тадан
тижага эришган бўлса, Пастдарғом 19 та, Ургут 17 амалиётида кўп болали оила 132 тага етди. Қабул квотаси
та, Пайариқ 15 та, Нуробод 14 та, Булунғур 13 ва тушунчасининг бир хилда Эслатиб ўтамиз, Оила ко- 2,6 баробарга, талабалар
Каттақўрғон тумани 10 та мактаб билан кейинги қўлланилишини таъминлаш дексига мувофиқ у тўрт ва сони эса 2,3 баробарга ошди.
поғоналарни эгаллаган. мақсадида, жумладан: ундан ортиқ 18 ёшга тўлмаган Лекин ётоқхоналар ўрин сони
боласи бўлган оила кўп бо- атиги 25 фоизга оширилган.
142 та мактаб эса «қора» рўйхатга кири- – Уй-жой шароитларини лали ҳисобланади. Агар тўрт Шунинг учун кўплаб талабалар
тилиб, мактаб директорларининг 41 нафари яхшилашга муҳтож бўлган нафар ва ундан ортиқ бо- ижарада яшаб, муаммоларга дуч
огоҳлантирилди, 48 нафарига хайфсан, 7 нафа- фуқароларни ҳисобга олиш, лаларидан 1 нафари ёки келмоқда.
рига 30 фоиз интизомий жазо чораси қўлланилди. давлат уй-жой фондидаги ундан кўпроғи таълимнинг Ҳозир республикада 228 та
Қолган 45 та мактаб директори билан эса меҳнат турар жойларни тақсимлаш кундузги шаклида (ўрта талабалар турар жойи мавжуд,
шартномаси бекор қилинди. ва тақдим этиш тартиби махсус ва касб-ҳунар, олий уларда 58 минг нафар талаба
тўғрисидаги низомга ҳам таълим) ўқиётган ҳамда 22 яшамоқда. 149 минг 400 нафар
– Айни пайтда умумтаълим муассасаларимиз- ўзгартириш киритилиб, кўп ёшга тўлмаган бўлса, бу талабанинг ётоқхонага эҳтиёжи
да 56 370 нафар педагог-ходимлар фаолият олиб болали оилаларга уй-жой оила ҳам кўп болали оила бор.
бормоқда. Уларнинг малакасини ошириш, олий, ажратишда 16 ёшгача етти ҳисобланади. Олий ва ўрта махсус таълим
биринчи ва иккинчи тоифали ўқитувчилар сафи- вазири талабалар ётоқхонаси
га киритиш бўйича ҳам амалдаги ҳужжатларга Мексикада зўравонликка єарши феминистлар қуриш учун хусусий секторни
мувофиқ иш олиб боряпмиз. Жумладан, Вазирлар митинг уюштирди жалб қилиш имкониятлари
Маҳкамасининг 2019 йил 13 майдаги қарорига асосан хусусида гапирди.
аттестация педагог кадрлар учун ҳар беш йилда бир Мексикада 8 март куни камситиш балкони бўлди. Радикаллар унинг ости- Вазирнинг қайд этишича,
марта ёки педагогларимизнинг ёзма аризаларига ва зўравонликка қарши норозилик да бинонинг темир тўсиғини бузишга талабалар ётоқхонасини
биноан навбатдан ташқари ўтказилиши мумкин. билдирган мексикалик феминист муваффақ бўлишди. У ерда уларни сақлаш харажатларига йилига
Бу янгилик ўз натижасини кўрсатмоқда. Кейинги уч (аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қуролсиз кордон кутиб олди. Фаоллар 600 миллион сўм сарфланади.
йил оралиғида олий тоифали ўқитувчиларимиз қаратилган бир қатор сиёсий ва ижти- тўсиқ орасида турган полициячи аёллар- Аммо талабалар томонидан
809 нафардан 1278 нафарга ёки 1,6 фоиздан 2,3 моий ҳаракат)лар аёл-полициячилар га оловли шишалар улоқтиришди. тўланадиган йиллик тўлов
фоизга кўпайди. Жорий йилда бу кўрсаткични 4 ишлайдиган бинога ўт қўйишди. Маъ- миқдори 290 миллион сўм
фоизга етказишни мақсад қилганмиз. Бу борада лумотларга кўра, бунинг оқибатида 62 Статистик маълумотларга кўра, Мек- бўлади. Табиийки, тадбиркор
кенг имконият яратилганидан сўнг худди шундай полициячи ва 19 фуқаро жароҳат олди. сикада ҳар куни 10 нафаргача аёл манфаатдор бўлмаса ўз
биринчи ва иккинчи тоифали ўқитувчиларимиз ўлдирилади. Миллий статистика ва гео- бизнесини бошламайди. Бу
сафи ҳам кенгайиб, нафақат уларнинг моддий Мехико шаҳрида тенг ҳуқуқ ва озодлик графия институти маълумотларига кўра, эса ётоқхона қуришга хусусий
рағбати, балки ўз-ўзига талабчанлиги ҳам ортиб кураши сифатида бирдамлик марши 2020 йил январидан июнгача Мексикада секторни жалб қилиш имконини
бормоқда«, – дейди Зебинисо Шодиева. бўлиб ўтди. Пойтахт ҳукумати вандализм 1844 аёл ўлдирилган. Бу вақт мобай- бермаяпти.
(ёдгорликларни ваҳшийларча вайрон нида мамлакат фавқулодда хизматига
қилиш) дан ҳимоялаш учун тарихий аёлларга нисбатан зўравонлик билан Нурилло НАСРИЕВ, ЎзА
бино ва ёдгорликларни олдиндан тўсиб боғлиқ 132 110 шикоят келиб тушган. 7
қўйди. Намойишчилар фикрига кўра 866 та зўрлаш ва 21 та одам савдоси
аёлларга нисбатан зулм муаммосини қурбонлари рўйхатига олинган. Мекси-
борича ёритмаган журналистлар акция- када аёлларга нисбатан жиноятларнинг
дан четлатилиб, уларнинг кийимларига 50 фоизи жазосиз қолмоқда.
бўёқ суртилди. Оломон ичида бўлган
операторлардан бирининг камерасини
синдириб, тан жароҳати ҳам етказди.

Акция шаҳар марказидаги Инқилоб
майдонидан бошланган. У ерда намой-
ишчиларнинг радикал қисми 67 метр­
лик Зафар аркининг лифти тўсиғини
бузишди, сўнгра болға ва бўёқ билан
мустақиллик майдонига - Миллий сарой-
га йўл олишди.

Юришнинг сўнгги нуқтаси президент

6 mitilkllaniishy ЭКОІАЁТ Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 10 март, 2021

№ 8 (1110)

ЇАÉТАР ДУНЁ

Иқлим ўзгариши Иқлим нега ўзгармоқда? дики, ҳатто ҳавога чиқинди газ- Мазкур ҳужжат 2016 йилда либ 45 фоизга қисқартириш, ви таъсирида кечаётган иқлим
инсоният учун энг Дунё 1,5 асрдан буён лари чиқарилиши тўхтаганда БМТнинг марказий муассаса- иқлим ўзгаришига қарши ку- ўзгариши билан боғлади.
асосий хатарлардан саноатлашмоқда, бутун-бу- ҳам, иқлим ўзгаришлари кел- ларида 175 та давлат томони- раш учун инвестицияларни Демак, турли янги вируслар
бирига айланганига анча тун ўрмонлар кесилиб, қишлоқ тириб чиқарган оқибатлар дан имзоланган. ошириш, хавфсизлик концеп- тарқалиши келгусида ҳам
бўлди. Олдиндан айтиб хўжалигини юритишда аввал давом этаверади. циясини қабул қилиш лозим. инсоният учун асосий хавф-
бўлмайдиган об-ҳаво тушимизга ҳам кирмаган усул- 2019 йилда иқлим бўйича Бу тинчликни асраш ва можа- лардан бири бўлиб қолади.
шароити қишлоқ хўжалиги, лар қўлланмоқда. Қолаверса, Энг ачинарлиси, сайёра Бирлашган Миллатлар Таш- ролар хавфини пасайтиришга Чунки одамлар келгусида ҳам
жумладан, озиқ-овқат мамлакатлар иқтисодиёти экотизими ва иқлимини ортга килотининг саммити бўлиб олиб келади. табиатга зиён келтиришда да-
ишлаб чиқаришга салбий юксалиши баробарида аҳоли қайтариб бўлмайди. Иқлим ўтди. У БМТ Бош котиби та- вом этади. Оқибатда энергия
таъсир этмоқда. сони жадал ўсиб, табиат неъ- исиши ва қурғоқчиликлар на- шаббуси билан ўтказилди. «Тўртинчидан БМТ доира- манбааларига бўлган эҳтиёж
Денгиз сатҳининг кўтари- матларидан баҳра олиш, ис- тижасида Амазонка ўрмонлари Саммитда дунё етакчилари сида ҳамкорликни чуқур- табиий ресурслардан аямай
лиши туфайли, табиий теъмол қилиш кўрсаткичлари ва Арктика тундраси ёмон иқлим ўзгаришига қарши ку- лаштириш керак», – дейди фойдаланиш, она табиатга
офатлар кўпаймоқда. ошмоқда. Буларнинг барчаси аҳволга келиб бўлган. Тоғ муз- раш бўйича амалга ошираёт- Бош котиб. ўнглаб бўлмас даражада зиён
Бир сўз билан айтганда, ҳавога чиқарилаётган ис гази ликлари ҳам эриб қисқариб ган чора-тадбирлари бўйича Иқлимни асрашнинг ягона келтириш йўли билан ҳал
иқлим ўзгариши глобал миқдорининг ошиб боришига бормоқда. Келажак авлодлар ўз маърузалари билан ишти- қилинади.
кўриниш ва кенг миқёс олиб келяпти. ичимлик суви танқислигига рок этди. йўли атом энергиясими?
касб этмоқда. Натижада дунёда ўртача дуч келиши мумкин, «Ядронинг бўлиниши ва тер-
Агар инсоният ҳозирдан ҳарорат кўрсаткичи ортмоқда. дейишмоқда олимлар. Олимларнинг ҳисоб-китобига кўра, моядро синтези – бу ҳақиқатан
зарур чоралар кўрмаса, Масалан, 1880-2012 йил- 2065 йилга бориб дунё бўйича денгиз ҳам шундай миқёсда ишлайди-
табиатда кескин лар орасида ўртача глобал Халқаро ҳамжамият сатҳининг кўтарилиши асримиз ган ягона воситадир», – дейди
ўзгаришлар давом этади, ҳарорат 0,85 даражагача нима дейди? бошидаги ҳолат билан таққослаганда Гейтс. Шунингдек, унинг фикри-
уларга мослашиш учун кўтарилган. Шунинг ўзиёқ 24-30 сантиметрга, 2100 йилда эса 40-63 ча, атом энергетикаси янада
катта куч ва кўп харажат табиатда мисли кўрилмаган Агар табиат ўзгаришларига сантиметрга кўтарилиши мумкин. арзон ва хавфсиз бўлмоғи
талаб қилинади. ўзгаришларга сабаб бўлди. қарши инсоният бир бўлиб, лозим. Шундагина одамлар
Океан сувлари илий бош- глобал миқёсда курашма- мазкур технологияни хавотир
лади, музликлар эриб, қор са, бу оламшумул муам- Саммит якунида Бош ко- Иқлим ўзгаришига қарши олмасдан қабул қилади.
қопламлари қисқарди, денгиз- мони ҳал этиш мушкул тиб мазкур масалада ижо- кураш учун инвестицияларни
лар сатҳи кўтарилди. бўлади. Шу боис, халқаро бий ўзгаришлар бўлаётгани, ошириш масаласига Microsoft Мутахассисларнинг фик-
Агар ис газининг ҳавога ҳамжамият томонидан саъй- ҳамкорлик кучайиб бораёт- асосчиси Билл Гейтс ҳам ижо- рича, ис газини атмосфера-
тарқалиши шу даражада да- ҳаракатларни бирлаштириш, гани ҳамда янги мақсадлар бий қарамоқда. Шунингдек, га чиқаришни камайтириш
вом этса, аср охирида ўртача ўзаро мувофиқлаштириш белгилаб олинганини, бироқ у иқлимни асрашнинг ягона ҳисобига иқлим барқарор-
глобал ҳарорат 1990 йил- учун бир қанча ҳужжатлар мақсадга етиш учун ҳали йўли – атом энергиясида эка- лигига эришиш учун дунё
лардаги ҳолатга нисбатан имзоланган. Уларнинг бири узоқ йўлни босиб ўтиш зарур нига урғу берди. бўйича атом генерациясининг
1-2 даражагача кўтарилади. Киото протоколидир. эканини қайд этди. умумий миқдорини 2050 йил-
Музликларнинг эриши тезла- «Қуёш ва шамол ҳозирча гача 930 гигаваттга ошириш
шади. Олимларнинг ҳисоб- 1995 йилда мамлакатлар Ку н и к е ч а А н т о н и у Гу - энергиянинг узлуксиз манбаи лозим (ҳозир бу кўрсаткич 393
китобига кўра, 2065 йил- иқлим ўзгаришининг олди- терреш БМТ Хавфсизлик бўла олмайди, ушбу вазифа- гигаватт).
га бориб дунё бўйича ден- ни олиш учун глобал чора- Кенгаши мажлисида сўзга ни ҳамда иқлимни асрашни
гиз сатҳининг кўтарилиши тадбирларни мустаҳкамлаш чиқиб, яна бир бор иқлим фақат атом энергетикаси ўз МАГАТЭ маълумотига кўра,
асримиз бошидаги ҳолат йўлида музокараларни бош- ўзгаришига қарши кураш зиммасига олиши мумкин», айни пайтда дунё бўйича 443
билан таққослаганда 24- лаган эди. Икки йиллик музо- масаласига тўхталди. Бош дейди у Австралия Миллий та энергетик ядро реактори
30 сантиметрга, 2100 йил- каралардан сўнг Киото прото- котиб мазкур йўналиш бўйича жамоатчилик эшиттиришлар ишлаб турибди, яна 50 таси
да эса 40-63 сантиметрга коли имзоланди. Ушбу ҳужжат муваффақиятга эришиш учун корпорациясига берган ин- бунёд этилмоқда.
кўтарилиши мумкин. Бу эса ривожланган мамлакатларга тўртта истиқболли ҳаракатни тервьюси чоғида.
инсоният хўжалик юритиши ҳавога ис газини чиқаришни таклиф қилди. Бундан шундай хулоса
зарур бўлган қанчадан-қанча қисқартириш мажбуриятини Гейтснинг таъкидлашича, қилиш мумкинки, келажак
ҳудудларнинг сув остида юклайди. «Биз дунёни Париж бити- инсоният олдида турган энг энергеяси фақат қуёш ва ша-
қолишига олиб келади. Бу- мида кўзланган мақсадларга мураккаб масала – 2050 йил- мол каби муқобил ва зарарсиз
нинг оқибатини ўйлашнинг Иккинчи ҳужжат Париж ке- эришиш учун йўналтиришимиз гача иқлим барқарорлигига энергияга қараб қолмайди.
ўзи даҳшат. лишуви деб аталади. Мазкур ва иқлим ўзгариши билан эришиш. Бу, инсоният атмос- Атом энергетикаси ҳам инсо-
Экспертларнинг фикрича, битим конвенция ваколатига боғлиқ фожиаларга йўл ферага чиқирилаётган из гази ният учун истиқболли энергея
аҳвол шу даражага бориб ет- суянади ва иқлим ўзгаришига қўймаслигимиз лозим. Аср миқдорининг ошишига чек манбаи бўлиб хизмат қилиши
қарши кескин кураш олиб бо- ўрталарига келиб атмосфе- қўяди, деганидир. мумкин. Фақат бунинг учун
риш ва унинг оқибатларини рага ис газини чиқаришни бу- халқаро ҳамжамият, айниқса,
юмшатиш, бу борада ривож- тунлай тўхтатиш мақсадида Маълумки, атмосферага саноати ривожланган мамла-
ланаётган мамлакатларга ҳақиқий маънода глобал ко- из гази асосан, кўмир, нефть катлар бир ёқадан бош чиқариб
ёрдам бериш бўйича тарихда алицияни ташкил этишимиз ва газни ёқиб энергия олиш ҳаракат қилса кўзланган
илк бор барча халқларни бир- керак», – деди Гутерреш. ҳисобига чиқарилмоқда. 2020 мақсадга эришилади. Чунки,
лаштирди. йилда инсоният коронавирус табиатга келтирилган зарар
Унинг таъкидлашича, пандемияси билан кураш ҳеч қачон жавобсиз қолмайди.
Париж битимидан кўзлан- ҳавога ис газини чиқаришни олиб борди. Дунё олимлари- Инсоният янада фаровон
ган мақсад иқлим ўзгаришига 2010 йилги даража билан нинг аксарияти ушбу касал- яшаш илинжида табиатга
қарши кураш бўйича глобал таққослаганда, 2030 йилга ке- ликни ҳам инсоният аралашу- аямай зуғум ўтказар экан, бу
саъй-ҳаракатларни бирлаш- билан ўзига чоҳ қазиётганини
тириш, ер юзида ҳарорат унутмаслиги керак.
ошишини 2 даража атрофи-
да ушлаб туриш, ҳатто, уни Саидмурод РАҲИМОВ,
1,5 даражага туширишдан ЎзА
иборат.

Оëèìëàð êåëàæàêäà Еð þçèäà Кечинма
þç áåðèøè ìóìêèí áºëãàí
ôàëîêàòíè àíè¿ëàäèëàð Оппоє ёшлар оєєанди...

Япониянинг Тохо университетидан Казуми Озаки Бир умр меҳнат қилиб пул Мен тунда нохуш хабар да бунча одамни кўрмаганман. ёрдам берар, ертўлаларда ка-
ҳамда Американинг Жоржия Технология институ- топдим. эшитдим! Тобут қўлма-қўл бўлиб кет- сал бўлиб қолган беш бегона
тидан Кристофер Рейнхардт Ер атмосферасида ўзбекларни текинга даволаб
кислород бутунлай йўқолишини аниқладилар. Ҳеч қачон турмуш ўрто- Телефонда кимдир: ди. юрар экан!
Бу ҳақда xabar.uz «Nature Geoscience» асосланиб ғимга кўйлак ёки бирон-бир – Акмал ваш муж, он умер... Мусофирликда, яна жума
хабар бермоқда. тақинчоқ олиб беринг дема- – деди. Мен биринчи марта уввос
ганман... Бу сўзлар қулоғим остида куни оламдан ўтган бу йи- солиб йиғладим. Аллоҳ шун-
Тадқиқотчилар геологик, биологик ва иқлим ҳозиргача қотиб қолган. Кат- гитни ўнта қишлоқ эркаклари дай жуфти ҳалол ато этгани-
омилларини ҳисобга олган ҳолда сайёра атмосфе- Бир умр эримдан садоқат, та ўғлим хонамга киргани- қўлма-қўл қилиб қабристонга дан шукур қилиб йиғладим.
раси эволюциясини моделлаштиришди. Тажриба меҳр, яхши сўз кутиб яшадим. да, менинг аҳволимни кўриб олиб кетишди.
давомида улар Ер атмосфераси яна миллиард йил Афғон урушидан қайтган ҳушидан кетаёзганди. Аллоҳ раҳмат қилсин жуф-
давомида барқарор бўлишини аниқладилар. йигитни муҳаббат ҳам қизиқ- Бу фожиани эримнинг она- Кўп гапларни таъзия куни ти ҳалолимни.
тирмасди. сига сездирмаслик учун бар- аёллардан эшитдим.
Бироқ, уларнинг фикрича, белгиланган муддат- ча мусибатни ичимга ютдим Сиз эса бугун қадрига етинг
дан сўнг Қуёш фаоллигининг кескин ошиши на- Аммо бир куни ёрилди. ва эрталаб ойимни қишлоққа Эрим Санкт Петербург- ёнингиздаги тирик жуфти
тижасида сайёрада кислород деярли қолмайди. Ўлимидан бир кун олдин жўнатиб юбордим. да кўп йигитларни жонини ҳалолингизни...
Бу эса карбонат ангидрид газининг пасайишига айтди. Ўзимиз эса икки кун овора- сақлаб қолган экан. Доимо
ва фотосинтез жараёни бузилишига олиб келади. – Дилиш, сен зўр аёлсан, гарчиликдан кейин самолёт- ўз ёнида дори-дармон олиб ДИЛДОРБЕГИМ
сени жуда яхши кўраман, да келадиган «200 рақамли юрадиган бу инсон ҳаммага
Олимларнинг сўзларига кўра, биосфера одатий ёмон туш кўрдим, икки мо- юк»ни кутиб олдик.
муҳитдаги ўзгаришларга тезда мослашолмайди, мошкага қараш, (онам билан Мен нималар содир бўлаёт-
шунинг учун оддий анаэроб микроблар яна эво- онасини назарда тутганди) ганини англай олмайдиган
люция босқичига тушиб қоладилар. уларни дуосини ол, болала- даражада эдим. Акаларим
рим сенга омонат, сендан бошқарар, миллий хавф-
Эълон розиман! сизлик болалари доимий
Мен ўшанда онамга: равишда менга ўзимни қўлга
Тошкент шаҳри, Учтепа тумани 203-мактабини 1997 – Тавба, куёвингиз худди олишимни таъкидлашар эди.
йил тамомлаган Рахимова Муяссар Усмоновнага эртага ўладигандай рози-ри- Ана шу аҳволда қишлоққа
берилган № 006420 сонли шаҳодатнома йўқолганлиги зочилик сўради, – дедим. кетдик. Ҳеч кимнинг таъзияси-
Қайнонам ҳам ўша куни
сабабли БЕКОР ҚИЛИНАДИ. бизникида эди!

Чоршанба ТАІЛИЛ 7mitilkllaniishy
10 март, 2021
ижтимоий-си±сий газетаси
№ 8 (1110)

Давлатлар ва технологик гигантлар раєобати:

КИМНИНГ ЇЄЛИ ÁАЛАНД КЕЛАДИ?
Яқин келажакда ижтимоий кўп фойда кўраётган компа- сайловларида АҚШ компани-
тармоқлар ва интернетга ниялар, шубҳасиз, техноло- яси – Twitter собиқ президент ва Хитой томонидан танқид лан ҳам рақобатлашмоқда», рилиши эҳтимоли мавжуд.
асосланган хизматлар орқали гия ишлаб чиқарувчи тузил- Дональд Трампнинг постла- қилинаётган эди. Хусусан, дейди Путин ўз фикрини да- Шу нуқтаи назардан, ушбу
тижорий фаолият юритувчи малардир. 1990 йилларда рини блоклаб қўйиш орқали Россия президенти Владимир вом эттирар экан. компанияларга нисбатан мо-
глобал компаниялар бутун интернетнинг тижоратлашу- сайлов жараёнига қандайдир Путиннинг Жаҳон иқтисодий нополияга қарши қонунларга
дунё бўйлаб давлатлар то- ви, 2010 йиллардан кейин таъсир кўрсатгани масаласи форуми (WEF) «Давос кун Россия президентининг бўйсунмаслик айблови билан
монидан назорат остига оли- эса смартфон ва ижтимоий ҳали-ҳамон мунозара мавзу- тартиби 2021» доирасидаги ушбу фикрлари Ғарб доира- катта миқдордаги жазо чора-
ниши мумкин... «Онадўли» тармоқ дастурларининг кенг си бўлиб келмоқда. Ҳокимият нутқида технологик компания- лар томонидан «антидемо- лари қўлланиши мумкин. Шу-
агентлиги разведка, кибер- қўлланилиши натижасида учун курашнинг яна бир мисо- лар ва давлатлар ўртасидаги кратик» фикр дея баҳоланди, нингдек, улар устидан шахсий
хавфсизлик, терроризм ва иш ҳажми муттасил ўсиб ли сўнгги ҳафталарда Австра- куч курашига урғу берилгани танқид остига ҳам олинди. маълумотларни ҳимоя қилиш
технология билан алоқалар борган ушбу компаниялар лия ҳукумати ва Facebook ҳам анча муҳокамага сабаб ҚАНДАЙ ЭҲТИМОЛЛАР БОР? тартибларининг бузилиши ёки
каби масалалар бўйича мута- дунёнинг 20 та энг йирик ўртасида содир бўлди. бўлган эди. солиқ даъволари бўйича тер-
хассис Али Бурак Дарижили- иқтисодиётининг 14 тасини Аммо шуни тан олиш гов ишлари олиб борилиши
нинг шу ҳақдаги мақоласини ортда қолдиришга эришди. Феврал ойида Австралияда Ўшанда В.Путин «Хизмат жоизки, бу сафар вазият ҳам эҳтимолдан йироқ эмас.
эълон қилди. Юқорида санаб ўтилган техно- парламент қуйи палатасида кўрсатувчи муваффақиятли ҳақиқатан ҳам бошқача. Шу ўринда АҚШнинг 50 та
МАЙДОНДА ЯНГИ КУЧ логик компанияларнинг умумий маъқулланиб, Сенатга тақдим бир компания билан ул- Ғарбий блокнинг муҳим мам- штатидан 46 таси, Вашингтон
ПАЙДО БЎЛДИ бозор қиймати «G20» аъзоси этилган ижтимоий медиа кан маълумотлар базасини лакати саналмиш Австра- штати ва Гуам ороли, АҚШ
бўлган 14 мамлакатнинг 2019 тўғрисидаги қонун лойиҳаси тўплаш орқали жамиятни ўз лиядай бир давлат глобал Федерал савдо комиссияси
1648 йили Вестфалия йилги ялпи ички маҳсулоти Австралия ҳукумати билан хоҳишига кўра, қўпол равиш- технологик компаниялар би- (FTC)нинг Facebook усти-
шартномаси билан пойдево- (ЯИМ) кўрсаткичларидан ҳам Facebook’ни қарама-қарши да бошқаришга уринувчи, лан қарама-қарши вазият- дан 2020 йил 10 декабрь
ри қўйилган замонавий мил- юқоридир. Тижорий фаолия- бир вазиятга олиб келди. қонуний демократик институт- га т ушгани – ҳақиқат. Шу куни «рақамли бозорда ўз
лий давлатлар ҳукмронлик тини интернетга асосланган Ушбу лойиҳада Австралия- ларнинг ўрнини эгаллаб олган нуқтаи назардан, Австралия устунлигини суиистеъмол
қилган халқаро тизимда ўз технологиялар билан олиб да жойлашган ахборот таш- компания ўртасида қандай бош вазирининг Facebook’га қилиш, монополия ўрнатиш
таъсири ва қудратини кун борувчи ушбу компаниялар- килотларининг Facebook ва фарқ бор, чегара қаерда ўзи», қилган мурожаатини келгуси ва рақобатга имкон бермас-
сайин ошириб бораётган янги нинг иқтисодий ҳажми бугун- Google’да эълон қилинган кон- дея савол кўпайган эди. даврда мазкур компаниялар- лик» айблови билан судга бир
бир куч пайдо бўлди. Ушбу ги кунда мислсиз даража- тент учун улуш олиши белги- нинг Россия, Хитой ва Ғарб эмас, икки даъво киритилга-
янги куч – технологик ютуқлар даги катта рақамлар билан лаб қўйилган. Facebook ушбу «Технология гигантлари, блокидаги бошқа давлатлар нини ҳам эслаб ўтиш жоиз.
натижасида катта айланма- ифодаланмоқда. қонун лойиҳасига қарши эка- асосан, рақамли техноло- билан рақобат ва ҳокимият
ларни бошқарувчи глобал РАҚАМЛАР ТИЛГА нини билдирди ва 2021 йил 18 гия соҳасидаги компаниялар учун кураш олиб боришининг ВАЗИЯТ ЖИДДИЙ
технологик компаниялардир. К И РГА Н Д А… февралдан бошлаб Австра- жамиятда тобора муҳим рол аниқ мисоли сифатида ҳам ТАШВИШ УЙҒОТМОҚДА
лиянинг ахборот ташкилот- ўйнай бошлади. АҚШдаги баҳолаш мумкин.
10 йил олдин энг қиммат Шу нуқтаи назардан, Apple лари ва баъзи ҳукумат веб- сайлов жараёнларида ҳам 2020 йили коронавирус пан-
компаниялар рўйхатига атиги 1,6 триллион, Amazon 1,5 сайтларини блоклаб қўйди. гувоҳи бўлганимиздек, ушбу Келгусида бутун дунё демияси туфайли иқтисодий
иккита технологик компа- триллион, Microsoft 1,27 трил- компаниялар эндиликда шун- бўйлаб ижтимоий тармоқлар фаолият тўхтаб қолиши нати-
ния кирган бўлса, 2019 йили лион, Google 1,1 триллион, Шундан кейин мамлакат чаки иқтисодий гигант эмас- ва глобал компанияларнинг жасида бутун дунё миқёсида
ушбу рўйхатдан рақамли Facebook 700 миллиард ва бош вазири Скотт Моррисон ликларини намоён этишди. давлатлар томонидан назо- ишсизлик ва қашшоқлик
технологияларга асосланган Alibaba 500 миллиард дол- «Улар бизни қўрқита олмайди- Ушбу компаниялар, ҳатто рат остига олиниши бўйича даражаси ошиб кетган бир
еттита компания ўрин олди. ларлик бозор қийматига эга. лар», дея баёнот берди. Мор- баъзи соҳаларда давлат би- ҳам ҳаракатлар амалга оши- пайтда йирик технологик
Боз устига, уларнинг бозор Бошқа томондан, ЯИМнинг рисон, шунингдек, Facebook компаниялар ва ижтимоий
қиймати ва улар томонидан йиллик кўрсаткичи АҚШ (20,54 компаниясининг қарорини медиа платформаларининг
бошқарилувчи бюджет ҳажми триллион доллар), Хитой «қўпол ва ҳафсалани пир эгалари триллионлаб доллар-
ҳам кун сайин ўсиб бормоқда. (13,61 триллион доллар), Гер- қилувчи» қарор деб атади. ларни қўлга киритдилар. Ушбу
Айни пайтда ушбу компания- мания (3,9 триллион дол- «Гигант технологик компания- вазият эса тобора кучайиб
ларнинг товар айланмаси ва лар), Франция (2,77 триллион лар дунёни ўзгартираётган бораётган компанияларга
даромади халқаро тизимдаги доллар), Ҳиндистон (2,72 бўлишлари мумкин, аммо нисбатан нафақат Россия ва
кўплаб миллий давлатлар- триллион доллар), Аргенти- улар дунёни бошқара олиш- Хитойда, балки АҚШ ва Евро-
нинг иқтисодий салоҳиятидан на (578 миллиард доллар), майди», деди Австралия бош па Иттифоқида ҳам жиддий
ҳам ошиб кетди. Россия (1,7 триллион доллар), вазири. ташвиш уйғотди.
ТАРОЗИ ПАЛЛАСИНИ Австралия (1,5 триллион дол-
КИМ БОСМОҚДА? лар), Бразилия (1,8 триллион Австралия ҳукумати Шу боис, бугунги кунда
доллар), Жанубий Корея (1,7 томонидан ўз суверен юқорида номи тилга олин-
Энг яхши 10 та технологик триллион доллар), Англия (2,7 ҳуқуқларининг табиий натижа- ган компанияларга қарши
компания рейтингида «илди- триллион доллар), Италия (2,1 си сифатида ишлаб чиқилган монопол айбловлар, шахсий
зи» АҚШга бориб тақаладиган триллион доллар), Канада (1,7 ушбу қонунга Facebook томо- маълумотларнинг етарли да-
компаниялар тарози пал- триллион доллар), Мексика (1,3 нидан бу тарзда муносабат ражада ҳимояланмаганлиги,
ласини босиб кетмоқда. триллион доллар), Жанубий билдирилиши – Facebook’ка айниқса, уларнинг сайлов
Ушбу рўйхатга АҚШнинг 5 Африка (372 миллиард доллар) кириш ҳуқуқининг тақиқлаб жараёнлари ва сиёсий
та (Apple, Microsoft Corp, ва Индонезияда 1,1 триллион қўйилиши бутун дунё бўйлаб воқеаларни ўз манфаат-
Alphabet Inc./Google, Amazon доллар экани ҳисобга олин- кучли акс садога ҳам сабаб лари йўлида манипуляция
ва Facebook), Хитойнинг эса са, ушбу компанияларнинг бўлди. Facebook кейинчалик, қилиши ҳақидаги даъволари
иккита компанияси (Alibaba ва ўсиб бораётган кучини янада Австралия билан келишувга ҳар доимгидан-да кўпроқ
Tencent Holding) киритилган. яққолроқ кўриш мумкин. эришгани ва тақиқни олиб баҳсларга сабаб бўлмоқда.
Қолаверса, ижтимоий тармоқ АВСТРАЛИЯ ВА ташлаб, ортга қадам ташла-
дастурларидан тортиб, сунъ- FACEBOOK МОЖАРОСИ ганига қарамай, юқорида юз Kun.uz
ий интеллект ва булутли берган жараён, яъни халқаро
технологияларгача, электрон Эндиликда катта иқтисодий компаниянинг ўзи фаолият
тижоратдан смартфонларга- қудратга эришган ушбу компа- кўрсатаётган мамлакатнинг
ча – деярли ҳар соҳада фа- нияларнинг давлатлар билан суверен ҳуқуқларидан фой-
олият юритувчи мазкур ком- ҳокимият учун кураши янада даланишига йўл қўймаслик
панияларнинг бозор қиймати аниқроқ намоён бўлмоқда. учун уриниши, аслида, техно-
тобора ошиб бормоқда. Масалан, 2020 йилда АҚШда логик компаниялар ва давлат-
бўлиб ўтган президентлик лар ўртасидаги рақобат ва ку-
Таъкидлаш жоизки, гло- рашнинг ўзига хос кўриниши
баллашув жараёнидан энг ҳам эди.
ЧЕГАРА ҚАЕРДА ЎЗИ?

Айни пайтгача ушбу ком-
панияларнинг сиёсий ва ти-
жорий жараёнларни ўз фой-
даси ёки муайян бир давлат
фойдасига хизмат қилдириш
стратегияси ва бу борадаги
уринишлари асосан Россия

Эълон!

Ўзбекистон «Миллий тикланиш» демократик партияси Марказий кенгаши Ижроия қўмитаси қуйидаги
конфигурацияли 2 дона компьютер жамланмаларини сотиб олиш буйича тендер эълон қилади

МЕ²НАТ МИГРАНТЛАРИНИ Kомпьютер жамланмаси Kомпьютер жамланмаси
РОССИß ÔЕДЕРАÖИßСИДАН i7 – 10700K ОЗУ 16GB 6GB GeForce HDD 1 TB SSD 250 GB I5-10400 | ASUS GeForce GTX 1650 | ОЗУ 16 GB | HDD 1 TB
СИЇИÁ ×ИЇАРАМИЗ. Материнская плата Gigabyte Z490 UD DDR4 LGA1200 | SSD 256GB NVMe M.2
Водяное охлаждение: COUGAR Aqua 240 Материнская плата ASUSPRIMEZ490-P
Уëàðíèíã ñîíè øóíäî¿ ³àì 40 ôîèçãà Видеокарта 6GB GeForce GTX2060 192Bit GDDR6 Видеокарта ASUS GeForce GTX 1650 SUPER TUF 4GB DDR6
êàìàéäè, àììî ñè¿èá ÷è¿àðèøíè Процессор Intel-Core i7 – 10700K, 3.8 GHz, 16MB Процессор Intel-Core i5 – 10400, 2.9 GHz, Turbo Boost 4,30
äàâîì ýòòèðèø êåðàê. Аéíè¿ñà, Оперативная память 16GBDDR4 3200Mhz GHz 12MB, LGA1200 GEN 10TH
Єðòà îñè¸ëèêëàðíè. Áåëàðóñ âà Жесткий диск 2TBWDRED Оперативная память 16GBDDR4 3200Mhz (2x8GB)
óêðàèíàëèêëàðãà ýñà òåãìàñëèê êåðàê. Блок питания: 700W Жесткий диск HDD 2TBWDRED
Твердотельный накопитель Gigabyte 256GBNVMeM.2 Блок питания: 650W
Монитор: HP - 24" EliteDisplay E243 Monitor, IPS, 5mc, 60hz, Твердотельный накопитель Gigabyte 256GBNVMeM.2
FHD (1920x1080) (1FH47AA) Silver Монитор: HP - 24" EliteDisplay E243 Monitor, IPS, 5mc, 60hz,
FHD (1920x1080) (1FH47AA) Silver

Мóðîæààò ó÷óí òåëåôîí 71 277-60-73 99 307-44-36

Ўзбекистон «Миллий тикланиш» демократик партияси Марказий кенгаши Ижроия қўмитаси
қуйидаги тарғибот материалларини чоп этиш учун тендер эълон қилади

1. Партия рамзи туширилган блокнот, ранги 4+0, ички блоки 80 гр/м.кв офсет картон, ранги, 4+0, жилоли ламинация
ўлчами А6, муқоваси, 270 гр/м.кв, картон, қоғози, ранги 1+0, 40 варақ, темир пружи- билан, миқдори – 10 000 дона.
ранги 4+0, ички блоки 80 гр/м.кв офсет нали переплёт, миқдори – 10 000 дона.
қоғози, ранги 1+0, 40 варақ, темир пружи- 5. Партия рамзи туширилган А4 папка,
нали переплёт, миқдори – 10 000 дона. 3. Партия рамзи туширилган ручка, қоғози 300 гр./м.кв, ранги 4+0, миқдори
миқдори – 10 000 дона. – 10 000 дона.
2. Партия рамзи туширилган блокнот,
ўлчами А5, муқоваси, 270 гр/м.кв, картон, 4. Партия рамзи туширилган пакет 6. Партия рамзитуширилган кепка,
(қоғоз) ўлчами 250х350х70см 210 гр/м.кв миқдори – 10000 дона.

Мóðîæààò ó÷óí òåëåôîí: 99-307-44-36

8 milliytiklanish СЎНГГИ САІИФА Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 10 март, 2021

№ 8 (1110)

КУЧЛИРОҚ СЕВ ЖОНИМ АРАЗЛАМА

Мени кучлироқ сев, кечагидан ҳам. Жоним аразлама, қовоғинг уйма
Керагидан ортиқ, кечагидан кўп. Бунчалар қизарди юзинг, уятдан.
Кеча қолмас эди, юрагимда ғам. Мени севмайди деб, ўйлама, куйма,
Кеча севар эдинг, керагидан кўп. Мен сени жонимдан ортиқ суярман.
Ҳар лаҳза юз бора мени сўзлардинг,
Ларзага тушардинг ҳар лаҳза юз бор. Гир-гир минг ўргилиб, мафтунман мафтун
Юзларинг кўкариб, юз бор бўзлардинг, Айт нега юзингда,
Юз бор улуғлардим, юз бор бўлсанг хор. кўзларингда дур.
Бугун ҳам сен мени кечагидай сев, Бехос ўпиб олдим,
Кеча уни сендан сўрамагандим. шу айбим учун,
Эртага емасин юрагимни дев- Керак бўлса юз йил
– Кечани қўмсаган азиятларим. сўрайман узр.
Кеча сен мен билан эдинг хонзода
Мен ҳамон муҳаббат элтган ойдаман. Юрган йўлларингга сочаман гавҳар,
Мен билан бирга бўл сархуш фазода, Сенга олтин қаср бераман қуриб.
Кечагидай сев ва кетма самодан. Бошингда тилла тож, пойинг тўла зар,
Қоқ икки бўлиниб кетмасин фалак Ерни бошқарасан осмонда туриб.
Қоқ икки бўлиниб, бўзламасин ой.
Фақат сени дея уради юрак Мен минг минг чақирим босиб келдим йўл.
Фақат сен учундир кўксимдаги жой. Мумкинмас йўллардан келган телбаман.
Мен жарга қулайман узатмасанг қўл,
СИРТМОҚ Биламан қўл чўзмай, мени севасан.

Юкинг оғирлашиб бормоқда ҳаёт, Мени кечир жоним, жилмайгин етар
Танни тарк этмоқда бардош ва сабот! Кечир, билмай қилган гуноҳим учун.
Гўёки яйловда юрган бедов от, Мени кечир жоним, бошингни кўтар,
Омочга қўшилиб ҳайдалган мисол. Изн бер, яна бир ўпмоғим учун.

Юрак таслим бўлар охир ҳойнаҳой, Ўз тоқида нотинч айланар осмон,
Ҳаприқар қочмоққа тополмасдан жой. Ўз ўқида титраб айланмоқда Ер.
Қашқирлар ичида қолган қулун той, Остин-устун бўлиб кетса ҳам жаҳон,
Зир титраб ҳандақда айланган мисол. Менга бир бўса бер, битта бўса бер!

Толе нечун боқмай, терс кетдинг дедим. МУҲАММАД ИСМОИЛ
Теграмда эдинг-у, тарк этдинг, дедим.
Борар эшигимни ёпгандай эдим.
Борса келмас йўлга шайланган мисол.

Дерлар, ёшликни ёз, қариликни қиш.
Ажал хасталарни излаб топармиш.
Аҳмоқ оёққа дам бермай чопармиш,
Эр йигитнинг бахти бойланган мисол.

Худойим, йиқилдим, қутқар, чоҳдаман.
Чоҳдан чиқар йўлни изламоқдаман.
Айт, қандай кўринмас сиртмоқлардаман,
Жазо ўпқонига ташланган мисол.

ЭРКАКЛАР ÁАÕТМИ ЁКИ ÁАÕТСИЗЛИКМИ? БИРОЗ ЛАТИФА

Бир аёл турмуш қурганидан Хитойлик кекса фермерлар- Бахтми ёки бахтсизликми, ким кета бошлашибди. Улар фер- – Яхши қиз, буржингиз нима?
17 йил ўтиб, қуйидаги гапларни дан бири от боқарди. билади дейсиз? – дея жавоб мернинг ўғлини кўргач: «Буни – Балиқ. Сизники-чи?
айтиб қолдирмоқда: берибди. оёғи чўлоқ экан, бизга ярамай- – Балиқчи.
Бир куни отларидан бири ди» – деб қолдириб кетишибди.
«Ишончим комил, эркаклар қочиб кетади. Фермернинг ён Кўп ўтмай, фермернинг ўғли ***
Аллоҳ яратганларининг ичида қўшниси унга тасалли бериб, бу унга отлардан бирини минмоқчи Маҳалладагилар кекса фер- Аёллар эрларининг гапини фақатгина
энг чиройли яратилгани экан. ҳолга бахтсизлик деб таъриф бўлганида йиқилиб тушиб, мернинг ўғлига қараб бу нарса бир ҳолатда диққат билан тинглашади:
берди. Қария эса унга: оёғини синдириб олибди. Энди бахтми ёки бахтсизликми, деб Эри телефонда паст овозда «ким би-
– У қўлида борини опа-сингли- бу ҳолга маҳалладагилар «бахт- ўйлаб қолишибди. ландир» гаплашаётганида
си, қизи, онаси, аёли, набиралари – Бахтми ёки бахтсизликми, сизлик» дея баҳо беришибди.
учун сарфлаб юбораверар экан. ким билади дейсиз? – дея жавоб Қариянинг жавоби эса одатда- Хуллас, биз баъзан яхши деб ***
беради. гидай бўлибди: ўйлаган нарсаларимиз ортидан Кредит – пиёлага қуйилган чойга
– Ўзини навқирон йигитлиги- ёмонлик келиши ёки жуда ёмон ўхшайди. Аввал қайноққина бўлади. Одам-
ни, соғлигини аёли ва болалари Бир ҳафтадан сўнг, қочиб – Бахтми ёки бахтсизликми, бўлди, деб ўйлаганимиз ортидан га ёқади. Кейин муздек бўлади. Ичганинг
учун қурбон қилар экан. Ҳар кетган от орқасидан бир қанча ким билади дейсиз? ҳаётимиз учун фойдали нарса- сари музлатади.
куни меҳнат, гоҳида жуда кечга отларни эргаштириб қайтиб лар келиши ҳам мумкин экан!
қолиб ишлайди-ю, шикоят ҳам келади. Ён қўшниси бу сафар Бир неча ҳафта ўтиб, ҳарбий ***
қилмас экан. «Бахтингиз бор экан, қўшни» кучлар қишлоққа келиб, хизмат- @adolat_kuychisi Лўлилар пул бор эканлигини сезса,
дебди. Шунда қария унга яна: – га яроқли ёшларни урушга олиб бўлди!
– Эркак, гарчи тирикчилик Ҳаётингиз фақат бахтдан иборат
ишлари билан машғул бўлса бўлишини айтиб беришади.
ҳам, болаларининг келажаги-
ни қуриш учун тинмай меҳнат Черчилл чизган сурат 11,5 миллион Кун фотоси
қилар, тиришар экан. Оиласи- долларга сотилди
ни мустаҳкамлашга уринар, Õàéðëè òîíã
шундай бўлса-да, турли-туман
маломатларга қолар эканлар. Буюк Британия
собиқ бош
– У ишида хўжайинидан вазири Уинстон
ёқимсиз гапларни эшитиб келиб, Черчилл чин
гоҳида ота-онасидан, гоҳида маънода серқирра
аёлидан даккилар ҳам эшитар инсон эди:
экан. Шунда ҳам ислоҳ этишга сиёсатчи, ҳарбий,
уринар экан. журналист,
ёзувчи, рассом...
– Агар, ўзини чалғитиш учун
айлангани чиқиб кетса, маъсу- Яқинда Голливуд юлдузи Унинг янги соҳиби номи маъ-
лиятсиз эр. Уйда қолса, дангаса Анжелина Жоли Черчилл лум қилинмади.
ва ялқов! ижоди маҳсули — «Ал-
Кутубия масжиди минора- «Ал-Кутубия масжиди
– Фарзандларини тарбиялаш си» суратини кимошдида минораси»да Марокашнинг
учун қаттиқ текса уларга, мин- сотиб, яхшигина пул ишлаб Марракеш шаҳридаги олис-
натчи ёки вахший. Агар бироз олди. Бу асарни унга собиқ ларда Атлас тоғлари кўриниб
эркин қўйса, болаларининг тар- турмуш ўртоғи Брэд Питт турган кўҳна масжид тас-
биясига бепарво. ўн йил илгари совға қилган. вирланган. Черчилл асарни
Сурат «Christie's» аукцио- 1943 йили Касабланка конфе-
– Аёлини ишлашдан қайтарса, нида рекорд сумма — 8,28 ренциясидан сўнг битказиб,
оилада диктатор. Ишлашига рух- миллион фунт стерлинг (11,5 АҚШ президенти Франклин
сат берса, текинхўр. Шундай бўлса миллион доллар)га сотилди. Рузвельтга совға қилган.
ҳам, болаларини ўзидан яхшироқ
бўлишига умид билан тинмай ши- Мутахассислар бошида Асар Рузвельтнинг ўғли
коятсиз меҳнат қилар экан. Черчиллнинг ушбу асари 1,5- Элиотга мерос қолган, кейин-
2,5 миллион фунт стерлинг чалик бир неча марта эгалари
• Болалари учун дунёдаги энг ($2–3,4 млн. доллар)га кети- алмашиб, кўргазма ва кимош-
зўр мукофотларни олиб берол- шини мўлжаллашаётганди. диларга қўйилган, охири Брэд
маса ҳам, ўзи қодир бўлган энг Питт 2011 йили сотиб олганди.
яхши совғаларни ҳадя этар экан.

• Она 9 ой фарзандини кўтариб
юрса, ота бир умр уни маъсулия-
тини кўтариб ўтар экан. Билдим-
ки, агар, уйнинг эркаги саломат
бўлса, дунё саломат қолар экан.

Ҳар бир ота ва ҳар бир эрни
ҳурматини жойига қўйинглар
азиз аёллар. Сизлар учун қанча
қурбонликлар қилганини бил-
майсизлар».

Шайх МУҲАММАД Содиқ

ЎЗБЕКИСТОН ЖАМОАТЧИЛИК КЕНГАШИ: ТАҲРИРИЯТ Таҳририятга келган хатлар доимий Газета «SHARQ» нашриёти-матбаа акциядорлик компаниясида
«МИЛЛИЙ Алишер ҚОДИРОВ – кенгаш раиси, МАНЗИЛИ: эътиборимизда бўлиб, улар чоп этилди.
ТИКЛАНИШ» Тошкент шаҳри, муаллифларига қайтарилмайди. Корхона манзили: «Буюк Турон» кўчаси, 41-уй
ДЕМОКРАТИК Акмал САИДОВ, Абдулазиз АККУЛОВ, Аброр ПЎЛАТОВ, Миробод тумани,
ПАРТИЯСИНИНГ Амриддин БЕРДИМУРОДОВ, Бахтиёр САЙФУЛЛАЕВ, Буюк Турон кўчаси, Навбатчи муҳаррир: 2008 йил 29 октябрда Ўзбекистон Матбуот ва ахборот
ИЖТИМОИЙ- Илҳом АБДУЛЛАЕВ, Минҳожиддин МИРЗО, 41-уй. Равшан МАҲМУДОВ агентлиги томонидан № 0223 рақами билан рўйхатдан ўтган.
СИЁСИЙ Нодир МУХТОРОВ, Отабек ЖИЯНБОЕВ, Газета таҳририят Навбатчи: Газета ҳафтанинг чоршанба куни чиқади.
ГАЗЕТАСИ Озодбек НАЗАРБЕКОВ, Ортиқали ҚОЗОҚОВ, компьютер Вилоятхон ШОДИЕВА
Феруза МУҲАМЕДЖАНОВА, Хуршид ДЎСТМУҲАММАД, марказида терилди Дизайн: Адади – 3562.
Шерзодхон ҚУДРАТХЎЖАЕВ, Шавкат ШАРИПОВ, ва саҳифаланди. Маъмуржон ҚУДРАТОВ
Шухратжон АХУНДЖАНОВ. Газетанинг баҳоси келишилган нархда.
Муаллифлар фикри Электрон почта: Қоғоз бичими: 350x587. Ҳажми: 4 босма табоқ
Бош муҳаррир: таҳририят нуқтаи [email protected] / [email protected] Буюртма – 316
Миродил АБДУРАҲМОНОВ назаридан фарқ Босишга топшириш вақти 21.00.
қилиши мумкин. Топширилди 3:20

ТЕЛЕФОНЛАР: ISSN 2010-7714
Қабулхона (факс): (71) 232-12-03, +99897 755-10-11 123456