Ўзбекистон «Миллий тикланиш» демократик партиясининг ижтимоий-сиёсий газетаси

2 Президент «Туризм, спорт ва маданий мерос соіаларида давлат бошєаруви
С. тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўјрисида»ги Фармонни имзолади

INSON O‘ZGARSA JAMIYAT O‘ZGARADI

ЎЗБЕКИСТОН «МИЛЛИЙ
ТИКЛАНИШ» ДЕМОКРАТИК
ПАРТИЯСИНИНГ
ИЖТИМОИЙ-СИЁСИЙ

miltikllaniishyГАЗЕТАСИ
№ 12 (1114) 2021 йил 7 апрель, чоршанба 1995 йил 10 июндан чиқа бошлаган www.mt.uz / [email protected] / [email protected]

5c ÌО²И
ОÉНАНИ О×ИØ ÓНИНÃ
ÌÓÌКИН, АÌÌО СªÇЛАРИ Ãª¨ РАÌАÇОН
4 8c
ÝØИКНИ ÝÌАС! ÁАØОРАТ ÝÄИ ТА¯ÂИÌИ
c

3 156,7

Ҳисоб ÌЛН.ÄОЛЛАР
палатасининг ÌИ¯ÄОРИÄАÃИ
2020 йилдаги
фаолияти кўриб ЛО¯АÉÄЛИК
чиқилди

Олий Мажлис Қонунчилик
палатасининг видеоко-
ференцалоқа шаклида
бўлиб ўтган навбатдаги
мажлисида депутатлар
Ҳисоб палатасининг
2020 йилдаги фаолияти
тўғрисидаги ҳисоботини
кўриб чиқди.

4

Депутат томга ҳам
чиқди

Бухоро вилоятининг
Қоракўл туманида
ўрганишлар олиб борган
Олий Мажлис Қонунчилик
палатаси депутати Назир
Сабиров тумандаги
34-мактабда бўлиб,
ғайритабиий ҳолатга гувоҳ
бўлди...

7 ÏАРЛАÌЕНТ НАÇОРАТИÃА
ОЛИНИØИ ØАРТ!
Реклама ва
эълонлардаги 2c
хатолар

Бухоро вилояти Вобкент
тумани ҳокими томонидан
«Корхона, ташкилот,
таълим муассасалари,
маҳалла фуқаролар
йиғинлари, жамоат
ташкилотлари, кўчалар,
бино ва иншоотларда
ўрнатилган ташқи
ёзувлар, пешлавҳалар,
реклама ва кўргазмали
ахборот матнларининг
ҳолатини ўрганиш» бўйича
ишчи гуруҳ таркиби
тасдиқланган.

«КИ×ИК ÇОÌИН»НИ

ßНÃИ ²ОКИÌ4 ²ИÌО߯ИЛÌО¯×И,
c АÌÌО...

Ìóíè ºðãàíìàê ó÷óí áèç ºçèìèçäàí áîø¿à 4c

5c ìóòàðà¿¿èé ìàìëàêàòëàðãà áî¿àéëèê... ÌОСЛАØÃАН
ИØ ТАРТИÁИ
КЕЛАЖАК СОХТАКОРЛИКНИ
Уни жорий этиш ташаббуси
6c КЕ×ИРÌАС єўллаб-єувватланмоєда!

2021 йил 1 АҚШ доллари 10468.06. 1 EВРО 12365.92. 1 Россия рубли 136.97. 1 Англия фунт стерлинги 14478.37. 1 Япония иенаси 94.74.
7 апрель санасидан

2 mitilkllaniishy ФАРМОН Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 7 апрель, 2021

№ 12 (1114)

Ўзбекистон Республикаси

ТУРИЗМ,СПОРТ ВА МАДАНИЙ МЕРОС

ТИЗИМИНИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Сўнгги йилларда респуб­ Туризм ва спорт вазир­ монлик туризми, спорт, гас­ ни ривожлантириш, олий лаб чиқиш ва қабул қилиш рининг, шу жумладан музей
ликада туризм ва спорт лиги ўз ваколатлари до­ трономик, тиббий, таълим спорт маҳорати соҳасида бўйича ягона сиёсатни олиб ашёлари ва коллекцияла­
соҳаларини янада ривож­ ирасида умуммажбурий ва илмий туризмни ҳамда мамлакатимизнинг халқаро бориш; рининг давлат ҳисобини
лантириш, аҳолини жисмо­ бўлган норматив-ҳуқуқий уларнинг инфратузилмаси­ спорт майдонида муносиб юритиш, уларни муҳофаза
ний тарбия ва спортга кенг ҳужжатлар қабул қилишга ни ривожлантириш бўйича иштирокини таъминлашга мамлакатимизда ом­ қилиш, илмий тадқиқ этиш ва
жалб этиш, инфратузилмани ҳақли; комплекс чора-тадбирларни қаратилган ягона сиёсатни мавий ва профессионал оммалаштириш, шунингдек,
яхшилаш, туризм салоҳияти амалга ошириш; амалга ошириш; спортни, шу жумладан, улардан оқилона фойдала­
юқори бўлган ҳудудларнинг давлат органлари ва таш­ спорт ўйинлари, экстре­ нишни таъминлаш;
ўзаро боғлиқлигини таъ­ килотлар, шунингдек, респуб­ туризм соҳасида хизмат­ вазирликлар ва идора­ мал ва қишки спорт тур­
минлаш орқали туристлар ликанинг хориждаги дипло­ ларни лицензиялаш ва сер­ ларнинг жисмоний тарбия ларини ривожлантиришни Ўзбекистон Республика­
саёҳати учун қулай шарт- матик ваколатхоналари Ту­ тификатлаштириш ҳамда ва спорт жамиятлари ҳамда рағбатлантириш ва қўллаб- сининг халқаро шартнома­
шароитлар яратиш, маданий ризм ва спорт вазирлигининг туризм хизматларининг к лубларининг, спорт фе­ қувватлаш, илғор халқаро лари, хусусан, Умумжаҳон
меросни муҳофаза қилишга мурожаатига кўра тегишли белгиланган талаблар ва дерацияларининг (ассо­ тажрибани ҳисобга олган маданий ва табиий ме­
қаратилган комплекс чора- маълумотларни ўрнатилган стандартларга мувофиқлиги циациялари) фаолиятини ҳолда, спорт тайёргарлиги росини муҳофаза қилиш
тадбирлар босқичма-босқич тартибда тақдим этади; бўйича инспекция назорати­ мувофиқлаштириш, шунинг­ жараёнига замонавий тех­ тўғрисидаги конвенция та­
амалга оширилмоқда. ни амалга ошириш; дек, республика мактабга­ нологияларни жорий этиш, лаблари ҳамда ЮНЕСКО
туризм, жисмоний тарбия, ча таълим ташкилотлари, барча спорт турлари бўйича ва бошқа тегишли халқаро
Шу билан бирга, яратилган спорт ва маданий мерос ма­ туризм хизматларини таш­ умумий ўрта ва ўрта мах­ миллий чемпионатлар да­ ташкилотлар тавсияларини
имкониятларга қарамасдан салаларига оид норматив- кил этишда туристларнинг сус таълим, профессионал ражаси ва сифатини оши­ самарали бажариш, халқаро
туризм, спорт ва маданий ҳуқуқий ҳужжатлар хавфсизлиги ва соғлиғини таълим ҳамда олий таъ­ риш, халқаро ва минтақавий ва хорижий ташкилотлар,
мерос соҳаларини ривож­ лойиҳалари мажбурий тар­ таъминлашга йўналтирилган лим муассасалари жисмо­ мусобақалар ташкил этиш, олимлар, экспертлар ҳамда
лантириш борасидаги ишлар тибда Туризм ва спорт ва­ туризм хизматларини кўрса­ ний тарбия ўқитувчилари, носоғлом спорт рақобатига кенг жамоатчилик билан
талаб даражасида ташкил зирлиги билан келишилади. тиш сифати ва хавфсизли­ инструктор ва тренерлари ва тақиқланган препарат­ яқин ҳамкорлик қилиш;
этилмаган, рақамлаштириш ги стандартларини ишлаб фаолиятига ташкилий-ус­ лар ишлатилишига қарши
ва давлат-хусусий шериклик, 3. Туризм ва спорт ва­ чиқиш; лубий раҳбарликни амалга тизимли чоралар кўришни алоҳида муҳофаза қилина­
шу жумладан хусусий сектор­ зирлигининг асосий ва­ ошириш; таъминлаш; диган тарихий-маданий
нинг ушбу йўналишлардаги зифалари ҳамда фаоли­ туризм хизматлари бо­ ҳудудлар, Умумжаҳон мада­
ролини ошириш бўйича ўз ят йўналишлари этиб зорида рақобатни ривож­ маҳаллий давлат ҳоки­ оммавий ва професси­ ний мероси рўйхатига кири­
ечимини топмаган масала­ қуйидагилар белгилансин: лантириш, туризм соҳасида мияти органлари, фуқа­ онал спорт йўналишлари тилган ҳудудлар ва тарихий
лар мавжуд. тадбиркорлик фаоллиги роларнинг ўзини ўзи бошқа­ бўйича моддий-техника маҳаллаларнинг тарихий-
а) туризм соҳасида: ошишига ҳар томонлама риш органлари, жисмоний базасини ривожлантириш маданий қиммати, ноёблиги,
Туризм, спорт ва маданий туризм объектларини дав­ кўмаклашиш, ушбу соҳага тарбия ва спорт жамиятла­ ҳамда мустаҳкамлаш, улар­ табиий ландшафти ва ўзига
мерос соҳаларида замона­ лат-хусусий шериклик асо­ илғор ахборот-коммуника­ ри, таълим муассасалари, дан максимал даражада ва хослигини сақлаб қолиш;
вий бошқарув механизм­ сида самарали бошқариш ция технологияларини фаол жамоат ташкилотлари билан самарали фойдаланишни
ларини жорий этиш, илғор ҳамда мазкур соҳага замо­ жорий этиш; биргаликда аҳоли, айниқса, таъминлаш, спорт асбоб- чет элларда сақланаётган,
хорижий тажрибага таяниб навий ахборот технология­ болалар ва ёшлар ўртасида ускуналари ҳамда инвентар­ мамлакатимиз тарихи ва ма­
ушбу йўналишларда инфра­ ларини жорий этиш; туризм объектларини жой­ жисмоний тарбия ва спорт ларининг мамлакатимизда даниятига оид маданий бой­
тузилмани жадал ривожлан­ мамлакатнинг туризм лаштириш учун салоҳиятли билан шуғулланишни омма­ ишлаб чиқарилишини таш­ ликларни аниқлаш, уларнинг
тириш, объектлардан сама­ салоҳиятини тубдан оши­ ҳудудларда режалашти­ лаштириш, оммавий спорт кил этиш ва кенгайтириш тўлиқ маълумотлар базаси­
рали фойдаланиш, аҳолига ришга, туризм соҳасида риш ва лойиҳалаштириш турларига кенг жалб қилиш бўйича таклифлар тайёр­ ни яратиш ва уни мунтазам
етарли шарт-шароитлар ягона давлат сиёсати юри­ ишларини ташкил этиш, борасида кенг кўламли иш­ лашда қатнашиш; янгилаб боришни ташкил
яратиш мақсадида: тилишига йўналтирилган уларга инвесторларни жалб ларни ташкиллаштириш; қилиш.
туризмни ривожлантириш­ қилиш учун қулай шарт- жисмоний тарбия ва спорт
1. Жисмоний тарбия ва нинг яхлит концепциясини шароитларни яратиш; болаларни спорт би­ соҳасида кадрларни тай­ 4. Туризмни ривож лан­
спорт вазирлиги ҳамда Ту­ шакллантириш ва амалга лан мунтазам равишда ёрлаш, қайта тайёрлаш ва тириш бўйича мувофиқ­
ризмни ривожлантириш ошириш; туризм фаолияти шуғулланишга жалб этиш, малакасини оширишни таш­ л а ш ­т и ру в ч и к е н г а ш Ту ­
давлат қўмитаси негизида туризм хизматларининг соҳасида туризм бўйича болалар спорт таълими кил этиш, жисмоний тарбия- ризм, спорт, маданий ме­
Туризм ва спорт вазирлиги; ташқи ва ички бозорлари­ нуфузли халқаро ва мил­ сифатини ошириш, бар­ соғломлаштириш ҳамда рос, транспорт логистикаси
да маркетинг тадқиқотлари лий ташкилотлар ҳамда ча ҳудудларда, айниқса, спорт ташкилотларини, таъ­ ва хизматлар соҳаларида
Жисмоний тарбия ва олиб боришга, тарихий-ма­ туризм соҳасида фаолиятни қишлоқ ва чекка ҳудудларда лим ва спорт-таълим муас­ давлат-хусусий шериклик
спорт вазирлиги ҳамда Ту­ даний меросни кенг тарғиб амалга оширувчи хорижий спорт объектлари тармоғини сасаларини юқори малакали ҳамда рақамлаштиришни
ризмни ривожлантириш дав­ қилишга, мамлакатимиз­ ташкилотлар билан халқаро янада кенгайтириш орқали тренерлар ва бошқа спорт ривожлантириш масалалари
лат қўмитасининг тегишли нинг туризм қиёфасини ҳамкорликни кенгайтириш, болалар спортини янада мутахассислари билан таъ­ бўйича мувофиқлаштирувчи
ҳудудий бўлинмалари неги­ сақлаб қолиш ва ривожлан­ халқаро ва давлатлараро ривожлантириш; минлаш; кенгаш (кейинги ўринларда
зида Туризм ва спорт вазир­ тиришга, миллий туризм стандартлар ҳамда норма­ – Кенгаш) этиб қайта таш­
лигининг Қорақалпоғистон маҳсулотлари ва бренд­ ларни туризм фаолияти ва Олимпия, Паралимпия ва халқаро спорт ташкилотла­ кил қилинсин ҳамда унинг
Республикаси, вилоятлар ларининг халқаро туризм амалиётига жорий этиш; Осиё ўйинлари, жаҳон, Осиё ри билан ҳамкорликни йўлга таркиби иловага мувофиқ
ва Тошкент ша ҳ ар бош бозорларига кириб бори­ чемпионатлари ва бошқа қўйиш ва мустаҳкамлаш; тасдиқлансин.
бошқармалари, туманлар шига йўналтирилган фаол туризм соҳасида кадрлар­ халқаро мусобақа ва тур­
(шаҳарлар) бўлимлари таш­ реклама-ахборот сиёсатини ни тайёрлаш, қайта тайёр­ нирларда муваффақиятли жисмоний тарбия ва спорт Белгилансинки, Кенгаш ту­
кил этилсин. амалга ошириш; лаш ва уларнинг малакасини иштирокини таъминлаш учун соҳасида халқаро ва давлат­ ризм, спорт ва маданий ме­
ички, кириш ва чиқиш ту­ оширишни юқори даражада истиқболли спортчиларни лараро алоқаларни кенгай­ рос объектларининг давлат-
Туризм ва спорт вазирлиги ризмини комплекс ривож­ ташкил этиш, тармоқ туризм саралаш (селекция қилиш), тириш ҳамда мустаҳкамлаш, хусусий шериклик асосида
Жисмоний тарбия ва спорт лантиришнинг миллий ва фанларини ривожлантириш­ тайёрлаш ва маҳоратини хорижий инвестициялар самарали бошқарилишини
вазирлиги ҳамда Туризм­ ҳудудий дастурлари иш­ га кўмаклашиш; оширишнинг, улар орасидан ва грантларни жалб этиш ҳамда мазкур соҳаларга
ни ривожлантириш давлат лаб чиқилишини мувофиқ­ мамлакат терма жамоалари борасидаги ишларни таш­ замонавий ахборот техно­
қўмитасининг ҳуқуқлари, лаштириш, халқаро стан­ б) жисмоний тарбия ва сифатли спорт захираси ва кил қилиш, оммабоп спорт логиялари жорий этилишини
мажбуриятлари ва шарт­ дартларга мувофиқ бўлган спорт соҳасида: таркибини шакллантириш­ дастурларини ташкил этиш; мувофиқлаштиради.
номалари, шу жумладан туризм инфратузилмасини нинг самарали тизимини
халқаро шартномала­ ривожлантиришга инвес­ спорт объектларини дав­ яратишда Ўзбекистон Мил­ в) моддий маданий мерос 5. Вазирлар Маҳкамаси:
ри бўйича ҳуқуқий вориси тицияларни, шунингдек, лат-хусусий шериклик асо­ лий олимпия қўмитаси, спорт соҳасида: а) уч ой муддатда:
ҳисобланиши белгилансин. халқаро молия институтлари сида самарали бошқариш федерациялари (ассоциа­ маданий мерос объектла­
ва бошқа ташкилотларнинг ҳамда мазкур соҳага замо­ циялари) билан ҳамкорлик маданий мерос объект­ рининг ўзига хос хусусиятини
2. Белгилаб қўйилсинки: кредитлари ва грантларини навий ахборот технология­ қилиш; ларини давлат-хусусий ше­ инобатга олиб, уларга ҳар
Туризм ва спорт вазирлиги жалб этиш; ларини жорий этиш; риклик асосида самарали қандай салбий таъсирларни
туризм, жисмоний тарбия, туризм турларини дивер­ республикадаги барча бошқариш ҳамда мазкур олдини олиш, узлуксиз ра­
спорт ва маданий мерос сификациялаш, энг аввало, аҳолининг кенг қатлам­ вазирлик ва идоралар (жум­ соҳага замонавий ахборот вишда давлат ва илмий-тех­
соҳаларида ягона давлат зиёрат туризми, экологик ту­ ларин­ и спорт билан шуғул­ ладан ҳуқуқни муҳофаза технологияларини жорий ник назорат олиб боришни
сиёсатини амалга оширувчи ризм, этнотуризм, ишбилар­ ланишга ва соғлом турмуш қилувчи органлар) учун этиш; назарда тутган ҳолда соҳада
давлат бошқаруви органи тарзини юритишга жалб спорт нормативларини иш­ давлат-хусусий шерикликни
ҳисобланади; этиш, жисмонан соғлом давлат назоратини амал­ жорий этиш тартибини;
ўсиб келаётган авлодни га ошириш ҳамда моддий
тарбиялаш, спорт индустри­ маданий мерос объектла­
яси ва инфратузилмаси­

Парламентда

п1а5р6л,7аммелннт. ндаозлолраартимгиаєдоолрииндиашгии лшоаєратй!длик

Кейинги ойларда Аммо вазиятни чуқурроқ Мажлис Қонунчилик палатаси ларга яқин қийматдаги шина­ млн. доллар Ангренда сама­ фектини яратади, холос. Ана
«тренд»га чиққан ташқи таҳлил этсак, қарз аслида Спикери ўринбосари, фракция ларни импорт қилган. Демак, ра бермаса, яна бир неча юз энди бир ўйлаб кўрайлик, икки
қарз мавзусини ҳар ким ўз ҳар қандай давлат учун ўз раҳбари Алишер Қодировнинг хулоса шундай: Ангрен ши­ миллион доллардан Андижон йилдан бери шунча маблағ
хабардорлиги, билими ва иқтисодиётини ривожланти­ таъкидлашича, ташқи қарзни начилари талаб даражасида ёки Сурхонда нотўғри фойда­ иқтисодиётимизга қанча за­
дунёқараши даражасида риш орқали аҳолининг яшаш тараққиёт учун зарурат деб ишлаганларида 60 млн. дол­ ланиб, кутилган иш ўрни яра­ рар келтирди?
муҳокама қиляпти. тарзини ўзгартиришга хизмат ҳисоблаш керак. Унинг сама­ лар ёхуд ана шу маблағнинг тилмаса, охир-оқибат нима
Чиндан ҳам кўпчилик учун қиладиган имконият экани расиз ишлатилиши эса йўл маълум бир қисми тежаб бўлади? Қарз берувчи учун Фракция аъзоларининг
жуда қизиқ мавзу бу. Аммо англашилади. Агар ундан қўйиб бўлмайдиган ҳолатдир. қолинган бўларди. Ана энди бунинг иссиғи ҳам, совуғи фик­рига кўра, ушбу масала­
унга кимдир юртимиз мақсадли фойдаланилса, Бу энг аввало иқтисодиётнинг ҳақли савол туғилди: нега ҳам йўқ. Ваҳоланки, олинган да назорат-таҳлил ишлари
иқтисодиёти, келажагимиз бундан барча бирдек манфа­ депсинишига олиб келади. шундай ҳолат рўй берди ёки қарзнинг бир куни ҳам тўғри кечикиб бўлса-да, бошлани­
эгалари ҳаётига салбий ат кўради. аввал бошдан лойиҳа нотўғри режа қилинса, фойда беради. ши зарур.
таъсири нуқтаи-назаридан Ҳисоб палатаси маъ­ режалаштирилганмиди? Акс ҳолда у зарарли юк эф­
муносабат билдирса, Лекин олинган қарздан лумотларига кўра, Хитой Равшан МАҲМУДОВ
бошқа бир тоифа кишилар фойдаланиш жараёнида Эксим­банкидан жалб этилган Фракциянинг қарийб икки
айни шу мавзу баҳона масъулият унутилса, у ҳатто 156,7 млн.доллар маблағ соат давом этган йиғилишида
ўзини буюк «ватанпарвар» имтиёзли шароитларда олин­ ҳисобига Ангрен шина за­ бир аччиқ ҳақиқат аён бўлди:
қилиб кўрсатишга ган бўлса ҳам фақат зарар води 3 млн. донагача шина хали-ҳануз аксар йирик ишлаб
уринаяпти. келтиради. ишлаб чиқариши ва ушбу чиқариш объектлари ўз юкини
шиналар «Ўзавтосаноат» то­ давлатнинг елкасига юклаш­
Ўзбекистон «Миллий тикла­ монидан импорт қилинаётган дан орланмаяптилар. Масъу­
ниш» демократик партияси маҳсулотлар ўрнини босиши лият тушунчаси мажлислар­
фракциясининг навбатдаги керак эди. Аммо бугун ушбу дан нарига ўтмаяпти, ҳисоби.
йиғилишида ҳам айни шу завод 15 фоиз қувватда ҳам Буни мутасаддиларнинг “...
масала атрофлича муҳокама ишламаяпти. Энг ачинарлиси, ҳаракатлар бошланган, сифат
қилинди. завод омборида 100 минг­ сертификатлари олинмоқда”
та шина сотилмай ётибди. қабилидаги жавобларидан
Ҳисоб палатасининг 2020 Сабаби эски дард: сифат ҳам кўриш мумкин. Яна бир
йилги ҳисоботи эшитилган талабга жавоб бермайди. гап. Тома-тома кўл бўлур,
тадбирда фракция аъзолари «Ўзавтосаноат» эса кейинги деганларидек, кималаргадир
Инвестициялар ва ташқи савдо икки йилда эди 60 млн. дол­ арзимасдек кўринган 156,7
вазирлиги фаолиятига кескин
эътироз билдирдилар. Олий

Чоршанба ФАРМОН 3mitilkllaniishy
7 апрель, 2021
ижтимоий-си±сий газетаси
№ 12 (1114)

Президентининг Фармони

СО²АЛАРИДА ДАВЛАТ БОШЄАРУВИ

ЧОРА-ТАДБИРЛАРИ ТЎFРИСИДА

туризм, спорт ва мада­ Маънавият ва давлат тилини ҳисобланади; портални яратсин, ушбу а) икки ой муддатда мо­ лар ва улардан фойдала­
ний мерос объектлари, ривожлантириш масала­ 2021 йилда ва келгуси порталга барча спорт ва лиялаштириш манбаларини нишнинг оқилона ташкил
шу жумладан уларнинг ер лари департаменти этиб маданий мерос объектлари аниқ кўрсатган ҳолда ма­ этилишини назорат қилиш
участкалари, бинолари ёки қайта номлансин ва унинг йилларда Маданият вазир­ ҳақидаги маълумотларнинг даний мерос объектларини бўйича тегишли бўлим таш­
қисмлари ва хоналарини бошқарув ходимларининг лигига Давлат бюджетидан (шу жумладан паспорти, уларнинг муҳофаза теграла­ кил этилсин.
давлат-хусусий шериклик умумий чекланган сони 7 на­ маданий мерос объектла­ давлат кадастри) жойлаш­ ри бўйлаб ўраб олиш (тўсиб
асосида бериш юзасидан фар этиб белгилансин; рини реставрация қилиш ва тирилишини ва уни давлат қўйиш) ва ҳимоя қилиш Бунда, 3 та штат бирлиги
хатловдан ўтказилишини тиклаш, шунингдек, археоло­ электрон хизматлари билан ҳамда қўриқлашнинг янги Жисмоний тарбия ва спорт
ҳамда унинг натижалари­ 10 та штат бирлигидан гик ишлар харажатлари учун интеграция қилинишини таъ­ тизимини жорий этиш бўйича вазирлиги ҳамда Туризм­
дан келиб чиқиб, ушбу объ­ иборат Маданий меросни ажратиладиган маблағлар минласин; таклиф ишлаб чиқиб, Вазир­ ни ривожлантириш дав­
ектларнинг рўйхати (кей­ ҳимоя қилиш инспекцияси Туризм ва спорт вазирлигига лар Маҳкамасига киритсин; лат қўмитасининг ҳудудий
инги ўринларда – рўйхат) ташкил этилсин. ажратилади; барча моддий маданий бўлинмалари ходимлари со­
тасдиқланишини таъмин­ мероснинг кўчмас мулк объ­ б) уч ой муддатда Бош про­ нини қисқартириш ҳисобига
ласин; Белгилансинки, Маданий Давлат бюджети маблағ­ ектларини қайта тарихий- куратура билан биргаликда ажратилади.
меросни ҳимоя қилиш инс­ лари ҳисобига моддий ма­ маданий экспертизадан маданий мерос объектлари­
б) рўйхатга киритилган ҳар пекцияси штат бирликлари даний мероснинг кўчмас ўтказсин ҳамда Моддий нинг қўриқланадиган тегра­ 17. Туризм ва спорт вазир­
бир объект бўйича давлат- Ўзбекистонга оид хориж­ мулк объектларини асраш­ маданий мероснинг кўчмас ларида ноқонуний қурилган лиги Олий ва ўрта махсус
хусусий шериклик лойиҳаси даги маданий бойликлар­ га доир ишларни амалга мулк объектлари давлат қурилмалар ва бино-иншо­ таълим вазирлиги билан
ва унинг концепцияси, би­ ни тадқиқ этиш маркази­ ошириш бўйича Маданий реестри, электрон катало­ отларни бартараф этиш, биргаликда икки ой муд­
тимлари ҳамда тендер нинг 10 та штат бирлигини мерос агентлиги буюртмачи гини, паспорти ва давлат уларнинг ер майдонларидан датда Жисмоний тарбия ва
ҳужжатларини тайёрласин. қисқартириш ҳисобига шакл­ ҳисобланади. кадастрини тўлиқ шакллан­ ноқонуний фойдаланишнинг спорт университетига қабул
лантирилади. тирсин. олдини олиш бўйича чора- қилиш талабларини қайта
Кенгашга рўйхатга кири­ 10. Вазирлар Маҳкамаси тадбирлар белгиласин; кўриб чиқсин ҳамда Вазир­
тилган умумий қиймати бир 7. Маданият вазирлиги бир ой муддатда: 12. Транспорт вазирли­ лар Маҳкамасига таклиф
миллион АҚШ долларидан ҳузуридаги Маданий ме­ гининг белгиланган штат в) 2022 йил 1 январга киритсин.
ортиқ бўлган эквивалентдаги рос департаменти, унинг Туризм, спорт, маданият бирликлари доирасида ва­ қадар:
давлат-хусусий шериклик Қорақалпоғистон Республи­ ва оммавий коммуникация­ зирнинг туризм соҳасида 18. Вазирликлар ва идо­
лойиҳаси бўйича тўғридан- каси, вилоятлар ва Тошкент лар масалалари котибияти, транспорт логистикасини тарихий, илмий, бади­ ралар ҳудудларда иш­
тўғри музокаралар ўтказиш шаҳар бошқармалари ҳамда Таълим, соғлиқни сақлаш, ривожлантириш масалалари ий ёки ўзгача маданий билармонлик туризмини
асосида тендер ўтказмасдан Ўзбекистонга оид хорижда­ ёшлар, маҳалла ва оилани бўйича маслаҳатчиси лаво­ қимматга эга бўлган кўчмас (MICE-туризм) янада ри­
давлат-хусусий шериклик ги маданий бойликларни қўллаб-қувватлаш маса­ зими жорий этилсин. мулк объект­ларини ҳар би­ вожлантириш мақсадида
тўғрисидаги битим тузиш тадқиқ этиш маркази не­ лалари котибияти, Маъ­ рининг жо­йига борган ҳолда 2021-2022 йилларда
юзасидан рухсат бериш гизида Туризм ва спорт ва­ навият ва давлат тилини 13. Белгилансинки, аниқлаш, янги объект бўйича ўтказилиши режалашти­
ҳуқуқи берилсин. зирлиги ҳузурида Маданий ривожлантириш масала­ транспорт вазирининг ту­ тарихий-маданий эксперти­ рилган спорт, маданият,
мерос агентлиги ҳамда унинг лари департаменти ҳамда ризм соҳасида транспорт за ўтказиш ва уларни давлат илм-маърифат, иқтисодиёт,
6. Вазирлар Ма ҳка­ма­ Қорақалпоғистон Республи­ Маданий меросни ҳимоя логистикасини ривожлан­ муҳофазасига олишни таъ­ инвестиция ҳамда бошқа
сининг ижро этувчи тузил­ каси, вилоятлар ва Тошкент қилиш инспекциясининг ту­ тириш масалалари бўйича минласин; йўналишлардаги йирик
масида: шаҳар бошқармалари таш­ зилмалари, янгиланган штат маслаҳатчиси: халқаро тадбирларни
кил этилсин. жадваллари ҳамда котибият моддий маданий ме­ Қорақалпоғистон Республи­
Бош вазир ўринбосари – ва инспекция тўғрисидаги Кенгашнинг тақдимно­ рос объектларининг каси ва вилоятларда ташкил
Туризмни ривожлантириш Маданият вазирлиги­ низомларни тасдиқласин; масига мувофиқ Вазир­ қўриқланадиган тегралари­ этиш чораларини кўрсин.
давлат қўмитаси раиси ла­ нинг ҳудудий маданият лар Маҳкамаси томонидан ни, шу жумладан муҳофаза
возими тугатилсин; бошқармалари тузилмала­ Бош вазир ўринбосари тайинл­ анади; тегралари, иморатлар қуриш 19. Туризм ва спорт ва­
ридаги моддий маданий ме­ – туризм ва спорт вази­ ва хўжалик фаолиятини зирлиги манфаатдор идо­
Бош вазир ўринбосари рос объектларидан оқилона ри ҳамда Бош вазирнинг ўз фаолияти даврида тартибга солиш теграла­ ралар билан биргаликда
– туризм ва спорт вазири фойдаланиш ва муҳофаза ижтимоий ривожланти­ амалга оширган ишлари ри, қўриқланадиган табиий икки ой муддатда қонун­
лавозими киритилсин; қилиш бўлимлари тугатил­ риш масалалари бўйича юзасидан ҳар ойда Кенгашга ландшафт теграларини бел­ чил­ ик ҳужжатларига маз­
син ва уларнинг штат бирлик­ ўринбосарининг функ­ ҳисобот бериб боради. гиласин; кур Фармондан келиб
Спорт ва туризмни ри­ лари тегишлилигича Мада­ ционал вазифаларини чиқад­­ иган ўзгартириш ва
вожлантириш масалалари ний мерос агентлиги ва унинг тасдиқласин; 14. Белгилаб қўйилсинки: халқаро экспертларни қўшимч­ алар тўғрисида Ва­
котибияти Туризм, спорт, ҳудудий бошқармаларига моддий маданий мерос жалб этган ҳолда маданий зирлар Маҳкамасига те­
маданият ва оммавий ком­ ўтказилсин. Туризм, спорт, маданият объектининг ўзгартирилиши мерос, гишли норматив-ҳуқуқий
муникациялар масалалари ва оммавий коммуникация­ мумкин бўлмаган ўзига хос ҳужжатлар лойиҳаларини
котибияти этиб қайта ном­ 8. Маданият вазирлиги лар масалалари котибия­ хусусиятларини ва унинг шу жумладан археология белгиланган тартибда ки­
лансин ва унинг бошқарув тизимидаги давлат музей­ тини замонавий талаблар­ тарихий муҳитини сақлаб мероси объектлари, ма­ ритсин.
ходимларининг умумий лари, музей қўриқхоналар ни ҳисобга олган ҳолда, қолиш мақсадида унга туташ даний бойликларни олиб
чекланган сони 15 нафар ва уй музейлари, моддий қўйилган вазифалар сама­ ҳудуддаги муҳофаза тегра­ кириш ва олиб чиқиш, но­ 20. Мазкур Фармоннинг
этиб белгилансин. Бунда, маданий мероснинг кўчмас рали бажарилишини юксак ларида капитал қурилиш моддий мерос соҳасига ижросини назорат қилиш
қўшимча ажратилаётган 3 мулк объектлари ва “Мозий­ профессионал даражада ишларини ҳамда уларга за­ оид қонун ҳужжатлари ва Ўзбекистон Республика­
та штат бирлиги Жисмоний дан садо” журнали мавжуд таъминлашга қодир бўлган рар етказиш билан боғлиқ халқаро шартномалар нор­ си Бош вазири А.Н. Ари­
тарбия ва спорт вазирлиги штат бирликлари ва моддий- малакали мутахассислар фаолиятни; маларини умумлаштириб, пов ва Ўзбекистон Рес­
ҳамда Туризмни ривожлан­ техника базаси билан тўлиқ билан тўлдирсин; рухсатнома олмасдан ту­ тўғридан-тўғри амал қилувчи публикаси Президенти­
тириш давлат қўмитасининг ҳажмда, молиялаштириш, риб моддий маданий ме­ ягона қонун лойиҳасини нинг маслаҳатчиси А.А.
қисқартирилаётган ходимла­ меҳнатга ҳақ тўлаш ва мод­ Маданий мерос агент­ роснинг кўчмас мулк объ­ ишлаб чиқиб, Вазирлар Абдувахитов­ зиммасига
ри сони ҳисобига шакллан­ дий рағбатлантиришнинг лиги фаолиятини ташкил ектларини консервациялаш, Маҳкамасига киритсин. юклансин.
тирилади; амалдаги тартибини сақлаб этиш билан боғлиқ Ҳукумат реставрация қилиш, туза­
қолган ҳолда Маданий ме­ қарорини қабул қилсин. тиш, таъмирлаш, ҳозирги 16. Бош прокуратура Амалга оширилаётган
Таълим, соғлиқни сақлаш, рос агентлигига ўтказилсин. замонда фойдаланишга ташкилий-штат тузилмасида чора-тадбирлар натижадор­
маданият, ёшлар, маънавият 11. Туризм ва спорт вазир­ мослаштириш, шунингдек, 3 та штат бирлигидан ибо­ лиги юзасидан 2021 йил 1
ва жамоат ташкилотлари, 9. Белгилаб қўйилсинки: лиги Ахборот технологияла­ улар билан боғлиқ илмий ва рат бўлган маданий мерос июль ва 2022 йил 1 январга
маҳалла ва оилани қўллаб- Маданий мерос агент­ ри ва коммуникацияларини илмий-техник тадқиқотлар, соҳасидаги қонунчилик иж­ қадар Ўзбекистон Республи­
қувватлаш масалалари ко­ лиги Маданият вазирли­ ривожлантириш вазирлиги, лойиҳалаш ҳамда ишлаб роси устидан, шу жумладан, каси Президентига ахборот
тибияти Таълим, соғлиқни ги ҳузуридаги Маданий Кадастр агентлиги, Давлат чиқариш ишларини амалга маданий меросни муҳофаза берилсин.
сақлаш, ёшлар, маҳалла ва мерос департаменти ва хизматлари агентлиги билан ошириш тақиқланади. қилиш, асрашга доир иш­
оилани қўллаб-қувватлаш Ўзбекистонга оид хорижда­ биргаликда 2021 йил якунига 15. Туризм ва спорт вазир­
масалалари котибияти этиб ги маданий бойликларни қадар: лиги, Фанлар академияси, Ўзбекистон Республикаси
қайта номлансин ва унинг тадқиқ этиш марказининг Қурилиш вазирлиги, Кадастр
бошқарув ходимларининг ҳуқуқлари, мажбуриятлари Туризм ва спорт вазирли­ агентлиги, Қорақалпоғистон Президенти Ш.МИРЗИЁЕВ
умумий чекланган сони 18 ва шартномалари, шу жум­ гининг бюджетдан ташқари Республикаси Вазирлар Кен­
нафар этиб белгилансин; ладан халқаро шартнома­ маблағлари, Маданий мерос гаши, вилоятлар ва Тошкент Тошкент шаҳри,
лари бўйича ҳуқуқий вориси жамғармаси, маданий мерос шаҳар ҳокимликлари: 2021 йил 6 апрель
Давлат тилини ривож­ соҳасига Давлат бюджети­
лантириш департаменти дан ажратилган маблағлар
ҳисобидан махсус электрон

Парламентда

²исоб палатасининг 2020 йилдаги фаолияти кўриб чиºилди

Олий Мажлис Қонунчил­ ик Ҳисоб палатаси фаоли­ жатларни оптималлаштириш илғор назорат усуллари­ оқилона фойдаланиш ўрнига 12,6 миллиард АҚШ дол­
палатасининг видеоко­ ятини Президентимизнинг имкониятлари аниқланган. ни қўллаган ҳолда бюджет давлат бюджетидан берилган ларлик 81 та лойиҳанинг 24
ференцалоқа шаклида фармон, қарорлари ва даромадлари тўлиқлигини маблағларни мақсадсиз ва тасида хато ва камчиликлар
бўлиб ўтган навбатдаги топшириқларида белгилан­ Инқирозга қарши курашиш таъминлаш, мавжуд имко­ самарасиз сарф қилиниши аниқланган.
мажлисида депутатлар ган вазифалардан келиб жамғармасидан ажратил­ ният ва захиралар эвазига ва бюджет маблағларининг
Ҳисоб палатасининг чиқиб, амалга оширган. ган маблағлар сарфланиши бюджет даромадларининг ноқонуний ўзлаштирилишига Айрим лойиҳалар йиллаб
2020 йилдаги фаолияти Давлат бюджети параметр­ устидан Молия вазирлиги би­ қўшимча манбаларини ишга йўл қўйилаётгани, марказий кечиктирилган, шунингдек,
тўғрисидаги ҳисоботини ларининг шакллантирили­ лан ҳамкорликда доимий на­ солиш, ҳудудларда маҳаллий ҳамда маҳаллий идоралар лойиҳада кўзда тутилган
кўриб чиқди. ши ва уларнинг ижтимоий- зорат ўрнатилиб, аниқланган бюджет маблағларини тўлиқ мутасаддиларининг ушбу мақсадлар доимий ўзгар­
Мажлисда Ҳисоб палатаси иқтисодий ривожлантириш­ 23,8 миллиард сўмлик камо­ шакллантириш ва самара­ муҳим масалага эътиборсиз­ тирилган ёки сифатсиз асбоб-
раисининг биринчи нинг устувор йўналишларига мад ва ноқонуний харажат­ ли ишлатишга қўшаётган лик қилаётгани ва бошқа кам­ ускуна ва жиҳозлар қиммат
ўринбосари Б.Туробов мувофиқлигини ҳар томон­ лар ҳамда ортиқча молия­ салмоқли ҳиссаси, шунинг­ чиликлар депутатлар томони­ нархларда сотиб олинганлиги,
ҳисобот берди. лама таҳлил қилиш, қабул лаштирилган 8,4 миллиард дек, аниқланаётган тизимли дан кескин танқид қилинди. баъзи лойиҳаларнинг сама­
қилинаётган давлат ва сўм маблағлар жамғармага молиявий хато ва камчилик­ радорлик кўрсаткичлари ўта
ҳудудий дастурларнинг мо­ қайтарилган. ларнинг олдини олиш ҳамда Айниқса, Халқ таълими паст даражада ҳамда лойиҳа
лиялаштириш манбалари уларни бартараф қилиш юза­ вазирлиги муассасаларида маблағлари талон-тарож
билан таъминланганлигининг Давлат солиқ қўмитаси, сидан аниқ таклифлар ишлаб 192,2 миллиард сўмлик мо­ қилиниб, ўзлаштирилганлиги
аудитини рўёбга чиқаришга Молия вазирлиги ва чиқилиб, тегишли органларга лиявий хато, камчилик ва кескин танқидларга сабаб
қаратган. Давлат активларини ўз вақтида киритилаётгани ўзлаштиришлар аниқланган. бўлди.
бошқариш агентлиги билан ижобий баҳоланди.
Давлат бюджети ва дав­ ҳамкорликда уставида дав­ Муҳокамаларда депутат­ Барча сиёсий партиялар
лат мақсадли жамғармалари лат улуши бўлган корхона­ Шу билан бирга, депу­ лар ҳисоботда келтирилган фракциялари томонидан
бюджетлари ҳисобидан аж­ ларнинг 2019 йилда олинган татлар ҳисоботда келти­ халқаро молия ташкилотла­ Ҳисоб палатасининг 2020
ратилган маблағлар сарф­ фойдасидан давлат бюдже­ рилган тизимли молиявий ри маблағлари ҳисобидан йилги ҳисоботи маъқулланди.
ланиши юзасидан 2020 тига 4,8 триллион сўм ди­ ҳуқуқбузарликлар, хато ва амалга оширилаётган Билдирилган таклифлар ва
йилда ўтказилган назорат видендларнинг ўтказилиши камчиликларга ҳам алоҳида лойиҳаларда муаммолар фикр-мулоҳазаларни инобат­
тадбирлари натижаси­ ҳисоб-китоб қилиниб, уларни эътибор қаратди. Хусусан, мавжудлиги ҳамда уларнинг га олган ҳолда қуйи палата
да 671,3 миллиард сўмлик тегишли бюджетларга жалб бюджет даромадларини келиб чиқиш сабабларига Ўзбекистон Республикаси
ноқонуний харажат, камомад қилиниши таъминланган. кўпайтириш имкониятларини ҳам эътибор қаратди. Жум­ Ҳисоб палатасининг 2020 йил­
ва ўзлаштиришлар ҳамда излаш, мавжуд захиралар­ ладан, давлат ташқи қарз даги фаолияти тўғрисидаги
самарасиз харажатлар, 1 Мажлисда Ҳисоб палата­ ни ишга солиш, яратилган маблағларини жалб қилган ҳисоботни тасдиқлади.
триллион сўмдан ортиқ хара­ сининг замонавий ахборот- шароит ва дастаклардан ҳолда 2010-2019 йилларда
коммуникация ва рақамли якунланган умумий қиймати Нурилло НАСРИЕВ, ЎзА
технологияларни ҳамда

4 mitilkllaniishy ЖАРАЁН Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 7 апрель, 2021

№ 12 (1114)

ÌОСЛАØÃАН ИØ ТАРТИÁИ ÄЕÏÓТАТ ТОÌÃА
Уни жорий этиш ташаббуси єўллаб-єувватланмоєда ²АÌ ×И¯ÄИ

Ўзбекистон Аммо жойларда тизим­ итларини яхшилаш учун 30 фоизи масофадан иш­ Бухоро вилоятининг Қоракўл
«Миллий ли тарзда олиб борилган қонунчиликка ўзгартишлар ладилар. Коронавирус пан­ туманида ўрганишлар
тикланиш» тарғибот­ташвиқот ишлари киритиш каби вазифалар демиясидан кейин мосла­ олиб борган Олий Мажлис
демократик «Аёллар қаноти» ташаббу­ киритилди. шувчан иш шаклларининг Қонунчилик палатаси
партияси «Аёллар си тарафдорлари сонини кўпайиши, шубҳасиз, ти­ депутати Назир Собиров
қаноти» фаоллари кўпайтириш имконини бер­ Ушбу таклифлар зимли ўзгаришларга олиб тумандаги 34-мактабда
ниҳоят ушбу ди. Ўзбекистон «Миллий айниқса, пандемия шарои­ келади. Буни Америка бўлиб, ғайритабиий ҳолатга
ташаббусни тикланиш» демократик пар­ тида ўзининг ҳаётийлигини Қўшма Штатларида қишлоқ гувоҳ бўлди – юқори синф
ҳаётга жорий тияси Марказий кенгаши кўрсатди. хўжалигида бўлмаган иш ўқувчилари бошланғич
этиш учун ҳуқуқий раиси ўринбосари Феру­ ҳақи билан ишлайдиган до­ синфларга мўлжалланган кичик
асослар яратишга за Муҳамеджанованинг Шу ўринда 2020 йили имий ишчиларнинг 11,9 фо­ парталарда зўрға ўтиришгани
киришилаётганини таъкидлашича, 2017­2021 «Аёллар қаноти» томо­ изи ёки 7,6 миллион киши депутат эътиборини тортди.
таъкидлашмоқда. йилларда Ўзбекистон Рес­ нидан давлат ва жами­ мослашувчан жадваллар
Чиндан ҳам, 2017 публикасини ривожлан­ ят бошқарувидаги 35 на­ асосида ишлашида ҳам Мактаб хўжалик ишлари бўйича директор ўринбосари де-
йили аёллар учун тиришнинг бешта усту­ фар етакчи аёл, партия кўриш мумкин. Федерал путатнинг юзидаги ўзгаришни сезди чоғи, ўқув йили бошида
мослашган иш вор йўналиши бўйича тизимидаги 368 нафар хизмат ходимлари орасида 60 та катта парта буюртма қилингани, аммо ҳалигача етказил-
тартибини жорий Ҳаракатлар стратегияси­ депутат аёл ҳамда 200 уларнинг улуши 25 фоизга, маганини гапириб берди. Мутахассисларнинг эътироф эти-
этиш таклифини нинг Ижтимоий соҳани ри­ нафар фаол хотин­қизлар ишлаб чиқариш саноатида­ шича, бундай кичик парталарда соатлаб ўтирган ўспириннинг
ҳамма ҳам тушуниб вожлантириш борасида­ ўртасида кўп босқичли ги ишчилар орасида эса 7,9 умуртқалар жиддий шикастланиши мумкин. Депутат шундан
етмади. ги вазифалари ижросини тадқиқот ўтказилганини фоизга етди. келиб чиқиб, шу куннинг ўзидаёқ ушбу масалани тезда ҳал
Айрим амалга ошириш мақсадида таъкидлаш жоиз. Тадқиқот қилишга киришди.
сиёсатдонлар 2017 йилнинг 29 сентя­ натижасига кўра, респон­ Ўзбекистон Республи­
ушбу таклифни брида «Аёл, оила ва жа­ дентларнинг 82,9 фоизи каси Бандлик ва меҳнат Шунингдек, депутат 2018 йили мактабнинг фақат том қисми
«аёллар ҳуқуқини мият: қонун ҳужжатлари «Хотин­қизларга меҳнат муносабатлари вазири­ таъмирлангани, бугун ачинарли ҳолатга келиб қолган спорт
камситишга ва уларни янада такомил­ фаолияти давомида нинг буйруғи билан Ад­ зали эса эътибордан четда қолгани сабабларини ҳам ўрганди.
қаратилган лаштиришнинг устувор қўшимча қулайлик яратиш лия вазирлигининг 2020 Депутат ташаббуси билан ушбу масала ҳам тез кунда ҳал эти-
ҳаракат» дея йўналишлари» мавзуси­ мақсадида мослашувчан йил 28 мартдаги 3228­сон­ ладиган ва маҳаллий кенгаш депутатлари томонидан назоратга
баҳолашгача ҳам даги Республика илмий­ иш вақти режимини жорий ли рўйхат рақами билан олинадиган бўлди.
бордилар. амалий конференциясида этишга қандай қарайсиз?» «Карантинга оид чоралар
хотин­қизларнинг ижтимо­ деган саволга «қўллаб­ амал қилиш даврида хо­ ОÉНАНИ О×ИØ
ий ҳимояси ҳамда банд­ қувватлайман», 15,4 фо­ димларни масофавий иш ÌÓÌКИН, АÌÌО
лигини таъминлашнинг изи эса «қисман қўллаб­ усулида, мослашувчан иш ÝØИКНИ ÝÌАС!
ҳуқуқий кафолатларини қувватлайман», дея жавоб графиги ёки уйда ишлашга
такомиллаштириш маса­ қайтардилар. ўтказишнинг вақтинчалик ОAВ ва интернет тармоқларида ўтириш ҳуқуқи бор, унда. Aммо бу
ласи ўртага ташланиб, тартиби тўғрисида»ги Ни­ ахборот тарқатишга доир жараённинг хавфсиз ва тартибли
Меҳнат кодексига тегишли Шунингдек, сўровномада зом ҳам қабул қилинди. қонуннинг кучга киришини на- амалга оширилиши барчанинг
ўзгартишлар киритиш так­ «Сиз учун асосий қад­ фас олиши қийинлашиб бора- манфаатига бирдек тўғри келади.
лиф этилган эди. риятлар нима?», деб Ҳа, чиндан ҳам мамлака­ ётган бемордек қабул қилаётган Қолаверса, бу юқорида айтилга­
сўралганда, уларнинг 97,8 тимизда ишсизликни барта­ айрим дўстларнинг фикр- нидек, йўловчининг сўзсиз ҳуқуқи!
Кўп ўтмай, партия­ фоизи «оилам», 22,3 фоизи раф этишда янги механизм­ мулоҳазаларидан таажжубга Лекин мақсади эмас. Мақсад эса
нинг 2020­2024 йилларга «ишда нуфузга эга бўлиш», лар жорий этилаётган бир тушяпман. манзилга эсон­омон ва тезроқ етиб
мўлжалланган Сайловолди дея жавоб берганини ай­ пайтда, соҳанинг норматив­ олиш, шундай эмасми?
дастурига фуқароларга, тиш жоиз. ҳуқуқий ҳужжатларини та­ Улар эркинликнинг истеъмол­
айниқса, хотин­қизларга комиллаштириш долзарб чиси фақат биз бўламиз, дегандек Aйюҳаннос солаётганлар
мослашувчан иш вақти Юқоридагилардан кўри­ аҳамиятга эга. Меҳнат бо­ айюҳаннос солмоқдалар. эса ўзларини гўё уйида хотини
оралиғини белгилашни ниб турибдики, шубҳасиз, зоридаги муносабатларни билан уришиб чиқиб, аламини
жорий этиш орқали аёл­ опа­сингилларимиз оила­ тартибга солиш учун эса Соддароқ бир ҳолатни тасаввур ҳайдовчидан олаётган йўловчидек
ларнинг оилада кўпроқ вий ва оиладан ташқари янги таҳрирдаги Меҳнат этиб кўрайлик. тутишяпти...
бўлишлари учун шароит оналик ва ижтимоий кодексини қабул қилиш
яратиш, аҳолининг бандли­ меҳнат билан боғлиқ маж­ зарур. Эътиборга молик Ҳокимият – такси, рулда – сай­ Хуллас, сайловда овоз бериб
ги, биринчи навбатда, хотин­ буриятларини бажариш­ жиҳати шундаки, янги ланганлар, йўловчи эса юртдош­ сайлаган кишиларнинг эмин­
қизлар ва ёшлар ўртасида да қулай шароит яратиш таҳрирдаги Меҳнат кодек­ ларимиз – халқ... ОAВ вакили ҳам, эркин ишлашига қўйиб беринг.
ҳунармандчилик, оилавий учун меҳнат ҳуқуқларига си лойиҳасида Ўзбекистон блогер ҳам халқ орасида бўлади­ Ишонинг, Сиз истаган манзил
тадбиркорлик, касаначи­ ўзгартириш киритишни «Миллий тикланиш» демок­ ку, тўғрими? Уларга алоҳида, имти­ сари ҳаракатланаяпмиз. Тўғри,
ликни ривожлантириш эва­ ёқлаганлар. ратик партиясининг Мосла­ ёз берилмайди­ку! Юкхонада эса ҳали йўлларимизда ўйдим­
зига уларни иш билан таъ­ шувчан иш вақти режими рул йўқ, ё адашяпманми? чуқурлар бор, тирбандликлар
минлашни кенгайтиришга Маълумотларга кўра, бўйича билдирган таклиф­ кўп. Бу ноқулай, албатта. Лекин
қаратилган ташкилий­ бугунги кунда дунёдаги ҳар лари ўз аксини топмоқда. Демак, йўловчилар такси тан­ айланма йўллар билан бўлса
ҳуқуқий шарт­шароитларни бир иккинчи ходим офис­ лашди ва белгиланган манзил ҳам, қийин бўлса ҳам, одмироқ
яратиш ҳамда оила жамият дан ташқарида ишлайди. Шаҳноза СУЛТОНОВА, томон ҳаракатланяпти. Ҳайдовчи бўлса ҳам ўз автомашинамизда
устуни, аёл эса оиланинг Бундан ташқари, масофа­ Ўзбекистон «Миллий манзилга етиб бориш учун кетаяпмиз. Aйтмоқчи бўлганим,
устуни эканини эътироф дан туриб ишлаш панде­ тикланиш» йўлни, тезликни, қаерда ва қачон ҳайдовчиларнинг бошига уравер­
этган ҳолда аёлларнинг мия шароитида самарали демократик партияси қайрилиш кераклигини ўзи яхши майлик. Ёқмаётган бўлса, кейинги
турмуш ва меҳнат шаро­ тизим экани амалда яна Марказий кенгаши билади. Бас шундай экан, бу сафар бошқа такси танлаш ҳам
бир бор исботланди: Фран­ бўлим бошлиғи жараёнда ҳайдовчига халақит мумкин. Лекин беодоблик, безо­
цияда аҳолининг 37 фоизи, бермаслик керак. Нафас олиш рилик қилмайлик, бирор гапимиз
Германияда 34, Испанияда қийинлашса, машина ойнасини бўлса, ҳайдовчига халақит бер­
эса жами фуқароларнинг очиш мумкин, аммо эшикни эмас. масдан, тушунарлироқ ва аниқ
гапирсак тўғри бўлади...
Aлбатта, йўловчига оғзини
маҳкам ёпиб ўтириш талаби Зеро, ҳаммамиз ҳам соғ­саломат
қўйилаётгани йўқ. У аниқлик ки­ оиламиз бағрига етиб олиш учун
ритиши мумкин: нега қисқароқ йўлга чиққанмиз.
йўлдан юрилмаётганини
сўраши, ҳайдовчи танловига Нодир ТИЛАВОЛДИЕВ,
қўшилмаслиги, ҳатто йўналишни Олий Мажлис Қонунчилик
ўзгартиришни талаб қилишга
ҳақли. Шунда ҳам кўнгли тўлмаса, палатаси депутати
машинани тўхтатиб, бошқа таксига

Акс-садо

ßНÃИ ²ОКИÌ «КИ×ИКÇОÌИН»НИ
²ИÌОß ¯ИЛÌО¯×И,
АÌÌО...

«Миллий Унда Жиззах шаҳридаги «Шодлик» топшириғи билан ушбу муаммо атроф­
тикланиш» ҳамда «Наврўз» маҳаллалари ҳудудида лича ўрганилиб, тўпланган ҳужжатлар
газетасининг чиқиндихонага айланган ерни ободон­ ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга
2021 йил лаштирган тадбиркор С.Бойхўрозовдан юборилибди.
20 январь ижарага берилган ернинг 1,5 гектари
кунги сонида янги мактаб учун ҳокимлик захира ер Биз «Мақсуда Назокат» МЧЖ
«Собиқ ҳоким фондига олиб қўйилаётгани асосли раҳбари С.Бойхўрозов билан боғланиб,
нега «кичик танқид қилинган эди. айни пайтда «Кичик Зомин»даги ҳолат
Зомин» сувини ҳақидаги фикрлари билан қизиқдик.
лойқалатди?» Ўшанда тадбиркор ушбу ҳолатдан но­
сарлавҳали рози бўлиб, Олий Мажлис Қонунчилик Тадбиркорнинг айтишича, ҳақиқатан
мақола эълон палатаси депутати А.Қодировга ши­ ҳам мақола эълон қилинган куннинг
қилинган эди. коят ёзганди. Кўп ўтмай газета мух­ эртасигаёқ янги ҳоким К.Холмуродов
бири Жиззахда бўлиб, «Наврўзбулоқ» «Наврўзбулоқ»қа келиб, ушбу маса­
билан танишди, маҳаллий аҳолининг лани атрофлича ўрганган. Бу ердаги Келгуси сонларда
мулоҳазалари асосида ҳокимият эъти­ шарт­шароитни кўриб, мактаб учун
роф этганидек, бу ер «ташландиқ» нотўғри жой танланганига ишонч
эмас, аксинча, тарихий маскан эка­ ҳосил қилган ва соҳа мутасаддилари­
нини, маҳалла фуқаролари ҳам бу га мактаб қуриш учун ўқувчиларнинг
ерда мактаб қурилишига қаршилик қатнашига қулай бўлган ҳамда зарур
қилаётганини очиқ­ойдин ёзди. инфратузилмага эга бўлган жой топиш
бўйича кўрсатма берган.
Жиззах шаҳар ҳокимлиги матбу­
от хизматининг маълум қилишича, Тадбиркор айни пайтда ушбу ер би­
ушбу мақола эълон қилинганидан лан боғлиқ бошқа бир муаммо пайдо
кейин янги ҳоким К.Холмуродовнинг бўлганини маълум қилди. Фақат бу
ҳақида кейинги сонларимизда ўқийсиз.

Чоршанба АМИР ТЕМУР ТАВАЛЛУДИ 5mitilkllaniishy
7 апрель, 2021 ОЛДИДАН
ижтимоий-си±сий газетаси
№ 12 (1114)

УНИНГ СЎЗЛАРИ ГЎЁ
БАШОРАТ ЭДИ

Амир Темур жаҳон Мамлакат ичидаги вази­ хабарни туҳмат ёки ғараз иш тутганини суриштира бош­ Қоҳирада асир эди. Ўз навба­ Мовароуннаҳрга қилган
тарихида қудратли ва ятдан хабардор қилиб ту­ билан ёзган бўлса, уни қатл ларди. Шунда ўша суҳбатдош тида, қўшни мамлакатларга босқинчилиги ҳақидаги ха­
гуллаб-яшнаган давлат ру вч и л а р ҳ а қ и д а «Те м у р этсинлар ва яна амр этдимки, назарини шу воқеалар юз юбориладиган элчилар ҳам бар Шерозда турган Темур­
барпо этган буюк тузуклари»да ўқиймиз: «Амр ушбу хабарларни кунма­кун, берган вақтда Темурбек ҳозир элчиликдан ташқари махсус бекка Самарқанддан ўн етти
саркарда. Соҳибқирон қилдимки, ҳар ерда вилояту ҳафтама­ҳафта, ойма­ой бўлган экан­да, деган фикр топшириқлар билан йўлга от­ кунда етиб борган. Ушбу
ўз пойтахти бўлмиш шаҳар ва лашкар ўрдусуда менинг арзимга етказиб тур­ қамраб оларди. Кўпинча Те­ ланишган. шаҳарлар орасидаги масо­
Самарқандни ер юзининг кундалик воқеаларни ёзув­ синлар». мурбек суҳбатдошига чалкаш БИР КУНДА ЎРТАЧА 140 фани ҳисоблаганда чопар
маданий-меъморий чилар тайин қилсинларким, УНИНГ СЎЗЛАРИ ГЎЁ масалаларни ташлар, уларга КИЛОМЕТР бир кунда ўртача 140 км. йўл
ва илмий-маънавий ҳокимлар, раият, сипоҳ ўз БАШОРАТ ЭДИ ораларида бўлиб ўтган муно­ юрган».
марказларидан бирига лашкари ва ёт лашкарлар заралару мукотабалар таф­ Сергаклик ва синчковлик 45 ЙИЛ ОТ УСТИДА
айлантирган. хатти­ҳаракати ҳақида мени Темурбекка етказилаётган силотини ўз аслидай ҳикоя билан атроф давлатларда
хабардор қилсинлар». маълумотларнинг нақадар қиларди. Улар гўё Темурбек кечаётган вазиятни ўрганиб Деярли ҳар куни мазкур
аниқлиги борасида араб ўша бўлиб ўтган воқелардан бориш ва бу хабарлардан шаклда Самарқандга ха­
Мамлакатда вилоят, шаҳар тарихчиси Ибн Арабшоҳ воқиф, бўлмаса буларни ха­ тўғри хулоса чиқара олиш Те­ бар ташиларди. Француз
ва туман ҳокимлари фао­ «Ажойибу­л­макдур фи та­ барчилари орқали билади, мурбекка доимо ғалаба олиб тарихчиси Жан­Поль Ру
лияти ҳамда қалъалардаги рихи Таймур» ( Темурбек деб тасаввур қилардилар». келган. Қўшни мамлакатлар­ ўзининг Темурбек бораси­
ҳолатлардан доимий равиш­ тарихидаги тақдир ажойи­ СА В ДО ГА РД А Н нинг ҳукмдорлари, амалдору даги тадқиқотларида: «Амир
да хабардор қилиб турув­ ботлари) номли асарида ЭТИК Д ЎЗГАЧ А ҳокимлари ва олимлари у Темур ўзига келтирилаётган
чилар устидан ҳам қаттиқ ёзади: «...Темурбек мабо ­ ҳақда нималарни гапириша­ хабарларни алоҳида эъ­
назорат ўрнатилган бўлиб, ке­ до бирор шаҳарда қўниб, Темур давлатида хорижий ётгани, бозорларидаги нарх­ тибор билан таҳлил қилар
лаётган хабарнинг тўғри ёки шу шаҳар аъёнлари билан мамлакатлардаги вазиятдан наво, шаҳарларнинг таъриф ва қабул қила оларди. Унга
нотўғрилиги алоҳида текши­ суҳбатлашса, у дарҳол фа­ хабар берувчи разведка, яъни ва тавсифи ҳақидаги хабар­ келаётган хабарлар асосан
риб борилган. Нотўғри маълу­ лону фулон тўғрисида, фа­ айғоқ хизмати ҳам юксак лар мунтазам равишда келиб кунлик, ҳафталик, ойлик
мот етказганларни жазолаш лон киши билан бўлган би­ даражада йўлга қўйилган турган. Жумладан, унга қарши ва йиллик хабарлар тарти­
тўғрисида тузукларда шундай рор ҳодисанинг қай тарзда эди. Ибн Арабшоҳ Темур­ Боязид Йилдирим, Султон бида етказилган», дейди.
ёзилади: «Агар хабар ёзувчи бўлганини ва ўша воқеанинг бекнинг айғоқчилари ҳақида Барқуқ ва Тўхтамишхон Америкалик тарихчи­олим
бирор сипоҳийнинг хизматини нимага бориб тақалганини, ёзар экан, қуйидагиларни ўрталарида тузилган «учлик Ричард Нельсон шундай
яширса ёхуд хабарни бошқа фалон билан фулон ўртасида келтиради: «Улардан бири иттифоқи»дан ўз вақтида ха­ ёзади: «Темурда жанг пайти­
либосга кийинтириб (ёлғон) низо тушганда, улар қандай чаканафуруш бўлса, ик­ бар топган Темур Ўрта Шарқ ва да энг зарур пайтда керакли
ёзган бўлса, у ҳолда унинг кинчиси йирик савдогар, Кичик Осиёдаги режаларини жойда бўла олишдек ажойиб
қўлини кессинлар. Агар ёлғон бадхулқ полвон ва дорбоз, ўзгартириб, иттифоқнинг бо­ хусусият мавжуд эди».
ҳунарманд, мунажжим, ўз шида турган Тўхтамишхонга
табиатича иш қиладиганлар, қарши ҳужумга отланди. Соҳибқирон Амир Темур
қаландарлару саёқ дарвеш­ бир вақтда бир неча ерга
лар, денгизда ва қуруқликда Хабарларнинг аниқ ва қисқа юришни бошлар ва бу ҳақда
кезувчи сайёҳлар, зарофат­ муддатларда етиб келишини овоза тарқатар, аслида унинг
ли мешкоблар, латофатли америкалик тарихчи олим қўшинлари кутилмаган бошқа
этик дўз лардир...». Ҳарольд Ламб қуйидагича шаҳар остонасида пайдо
изоҳлайди: «Йўлларда махсус бўларди. Буюк саркарда ўз
Ибн Арабшоҳ Амир От­ хабарчилар кетма­кетликда табиатига кўра забардаст,
ламиш Қавчин ва фақир маълум масофада жойлаш­ ўлимдан қўрқмас, чуқур
Масъуд Кухжоний ҳақида ган эдилар. Уларнинг восита­ мулоҳазали, қатъий иродали,
ёзганида Масъуд Кухжонийни сида хабарлар қайси вилоят­ ҳақгўй шахс эди. У умрининг
Темурбек девонининг кўзи, дан бўлмасин, икки кунда пой­ 45 йилини от устида жангу
Амир Отламиш Қавчинни тахт Самарқандга етиб келар­ жадалларда ўтказиб, мар­
Қоҳира ва Муизиядаги Те­ ди. Эллик фарсаҳлик йўлни казлашган қудратли давлат
мурбекнинг жосуси эди, дея кеча­кундуз тўхтамасдан барпо этди.
таърифлайди. Ибн Арабшоҳ иккита отда, уч кунда бо­
келтираётган маълумотига сиб ўтган чопар хабарни Абдулҳамид МУТАЛИЕВ,
аниқлик киритмаган. Зеро, бу кейинги чопарга етказар, у Темурийлар тарихи
вақтда Амир Отламиш Қавчин ҳам шу зайлда йўлда да­
вом этган. Тўхтамишнинг давлат музейи ходими

Тўјри ёзамиз Тарих ва таєдир

Ватан ёки ватан? Мунавварєори Абдурашидхоновнинг
«Турон» театри очилишида сўзлаган нутєи
Ватан сўзининг бош ҳарф ёки кичик ҳарф би-
лан ёзилиши унга берилаётган маънога боғлиқ. 1914 йил 27 февраль, Тошканд, «Колизей» театри биноси.

1. Бирор кимнинг туғилиб ўсган ери, унинг Жамоат! ширин даволари ила халқға едирурлар мактаблар очуб, ислом болаларини
келиб чиқиш жойи ҳақида умумий маънода гап Сиз ҳурматлуларга тиётр хусуси- ва аччиқ насиҳатларни сучук сўзлари тарбия ва таълим қилур. Юзларча мил-
кетса, кичик ҳарф билан ёзилади: да бир неча сўз айтмакка жасорат ила халқға эшитдурурлар. Биз шу лат болаларини тарбия қилуб, ўқитуб,
қилиб, қаршуларингизга чиқдим. Бу зотларга ва тиётрларга қандай кўз ҳақиқий миллат ва ватан ходимлари
– Ҳар бир инсон туғилиб ўсган жойини, яъни хусусда маним густоҳона ҳаракатимни ила боқмоғимиз керак? Муни ўрганмак этиб майдонға чиқарур.
ватанини севиши керак. афу этмаганингизни ожизона рижо учун биз ўзимиздан бошқа мутараққий
қилурман. мамлакатларга боқайлик. Мисли усти- Модомики, бизим энг яқин
– Картошканинг ватани – Жанубий Америка. Бизни Тошканд шаҳрида бир неча мизга ҳоким бўлуб турғон русларга, қўшниларимиз ва ватандошлари-
– Аёлнинг ватани унинг эридир. мартаба миллий тиётрлар ўйналган туркларга, немисларга, франсузларга, миз ва диндошларимиз бўлғон то-
2. Бу тушунча ватанпарварлик туйғуси билан бўлса ҳам, холис Туркистон тилида яҳудийларга ва бошқаларга, кўб узоқ торлар ва Қофқоз мусулмонлари бу
ифодаланса, унга олийлик хусусияти ва улкан ҳануз бир тиётр ўйналмағонлиғи бар- кетмайлук, энг яқин қўшниларимиз тариқа тараққий ва тамаддунга қадам
меҳр берилса, бош ҳарф билан ёзилади: чамизга маълумдир. Шул сабабли баъ- бўлғон Қофқоз мусулмонлариға. Бундан қўйдилар. Ва ёлғиз тиётр воситасида
– Ватан муқаддас, уни ҳимоя қилиш шарафли зи кишиларимиз тиётрға, эҳтимолки, ўттиз йил муқаддам Қофқоз мусулмон- ўз миллат ва ватанларина бунча хиз-
бурчдир. ўйинбозлиқ ёхуд масхарабозлиқ ларидин энг аввал чиқиб тиётр китоб- матлар кўрсатдилар. Биз, туркистон-
– У Она Ватан учун умрини бахшида қилди. кўзлари ила боқурлар. Ҳолбуки, ти- лари ёзған ва юзига ун суртиб тиётр ликлар на учун онлардин ибрат олмай-
– Шу азиз юрт – бизнинг Ватан. ётрнинг асл маъноси ибратхона саҳнасига чиқғон, адиби шаҳид Мирза миз? На учун ўз тилимизда тиётрлар
ёки улуғлар мактаби, деган сўздур. Фатҳали Охундов жаноблариға халқ ясаб, орамизда бўлғон бузуқ одатларни
@xatoliklar Тиётр саҳнаси ҳар тарафи ойнабанд қандай кўз ила қаради? Марҳум Охундов йўқ қилмоқға ҳаракат қилмаймиз? На
қилинғон бир уйға ўхшайдурки, унга ҳар халқнинг нуқсонини кўрсатғон, миллат учун Туркистонда биргина бўлғон жа-
Кулайми, куями?! ким кирса, ўзининг ҳусн ва қабиҳини, тараққийсиға ва мамлакат ободлиғиға миятимизни ва фақирликдин инқирозга
айб ва нуқсонини кўруб ибрат олур. Ва хизмат қилгон, исми ҳар ерда ҳақорат юз тутган мактаб ва маорифимизни
Тўғри ёзилган сўзни топинг бу саҳнада кўзига ёмон кўрунган паст ила зикр қилинурди ва ўзидан ҳар ким ободлиғига саъй ва кўшиш қилмаймиз?
одатлардин ва бузуқ ахлоқлардин узр нафрат қилурди. Лекин ўттиз йил
Іикмат қилмоқға ҳаракат қилур. Биноаналайҳ ўтгандин сўнг марҳум Охундов жа- Бизим Туркистон мамлакати туфроғ,
тиётрни бузуқ ахлоқ касалларининг нобларининг чеккан машаққатлари сув ва ҳаво жиҳатидин энг бой мамла-
А¿ëèì ³àð êóí òîâáà энг ёқимли давосига ўхшатган киши ва тортгон заҳматларини миллат катлардин бўла туруб, на учун ўзумиз
¿èëàð. Нàôñèì ³àð ёлғончи бўлмаса керак, деб ўйлайман. ўйлаб, тақдир қилуб, онинг хотираси ва бундан фойдалана олмаймиз?
êóí òîâáàìíè áóçàð. Тиётр саҳнасига чиқиб, юзига ун руҳининг шодлиги учун улуғ бир юбилей,
Иêêèñèíèíã îðàñèäà суртиб, бир масхарабоз шаклига кир- яъни дуо мажлиси ясадиларки, ҳозирға Мана, кетма-кет етган бундай са-
¿îëãàí áèð áå÷îðàìàí. гон зотлар гўёки табиби ҳозиқ мисо- қадар бундай улуғ мажлис мусулмонлар- волларга жавоб бермак учун нодонлиқ ва
ßõøèÿìêè, Рîááèì, линдадурлар. Булар аччиқ романларни дин ҳеч бир киши учун ясалғони йўқдур. оламдин хабарсизлик, демакдин бошқа
Сåíèíã äàðãî³èíã áîð... Марҳум Охундов тутган йўлнинг улуғ чора йўқдур. Бу нодонлиқ ва дунёдин
фойдалари ҳозирда кўринмакда бош- хабарсизлик балосидан қутулмак учун
Жàëîëèääèí Рóìèé лади. Қофқозиянинг ҳар бир ерида энг аввал орамизда ҳукм сурган бузуқ
жамияти хайриялар очилуб, аларнинг одатларнинг бузуқлиғини билмак ва
тиётру шуъбалари ташкил топди, ўрганмак керакдур.
буларнинг энг машҳурлари Бокуда
«Нажот жамияти»дурки, бу жамият Бас, бизга бу билдурғувчи ва ўргатувчи
тиётр воситасида Қофқоз халқининг ёлғиз тиётр саҳнасидур. Сониян онлар-
ахлоқини хийла ислоҳ қилди, ғафлатдин ни тарк қилмак керақдурки, они тарк
уйғонтирди, тараққий ва маорифга қилдирувчи яна жамият ва тиётр во-
ҳавасларин ортдирди. Ҳозирда тиётр ситасида очилгон мактаб ва мадраса-
воситасида ҳар йил мингларча ақча миздур. Шул сабабли ҳимматли ёшлари-
жамъ қилур. Юзларча мусулмон фақир миздан ва ҳимматли бойларимиздан бу
ва ожизларга ёрдам берур. Қўлидан кел- тиётрларга фақат ўюн ва масхарабоз-
гунча миллатининг номус ва обрўсини лик кўзила боқмасдан, миллат ва ахлоқ
ҳифз қилур ва шаҳарнинг атрофида жиҳатидан энг ибратли бир манзара ва
бўлғон қишлоқларда ўттузға яқин улуғлар учун очилғон фойдали бир мак-
таб назари ила боқмоқларини ожизона
арз ва истирҳом қилурман.

«Туркистон вилоятининг газети»,
1914 йил, 2 март

6 mitilkllaniishy КЕЧА ВА БУГУН Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 7 апрель, 2021

№ 12 (1114)

КЕЛАЖАК СОХТАКОРЛИКНИ
ЎЗБЕКИСТОН ФАНЛАР – Мен ҳам суҳбатимизни айрим фани ўқитилишига рўйхушлик бер­ ёрлиғи остида корчалонлар амло­ очиб бермадикмикан? Ушбу
АКАДЕМИЯСИ ТАРИХ саволлар билан бошламоқчиман: маётир. Негадир ушбу фанга аж­ кига айланди. Муҳташам иморатлар ҳаракат иштирокчилари ора-
ИНСТИТУТИ ЕТАКЧИ нега ҳозиргача кўп жилдли академик ратилган ўқув соатлари йил сайин қуришга зўр бердиг-у, аҳолининг сида мақсад-мўлжали ҳар хил
ИЛМИЙ ХОДИМИ, фундаментал нашр - Ўзбекистоннинг қисқартирилмоқда. Назаримда, туриш-турмушини унутиб қўйдик. бўлган гуруҳлар мавжуд эди.
ПРОФЕССОР ҚАҲРАМОН миллий тарихи яратилмади? Энг муаммонинг бу каби жиҳатлари ҳам Кўпсонли юртдошларимиз иш Сираси, уларнинг барчаси ҳам
РАЖАБОВ БИЛАН қадимги даврлардан то бугунгача алоҳида тадқиқ-тафтиш этилмоғи қидириб яқин-йироқ ўлкаларга йўл том маънода истиқлолчи
СУ ҲБ АТ бўлган яхлит тарихимиз нега ягона лозим. олди. Бошқа соҳа вакиллари каби ай­ эмас эди. Улар сидирғасига
концепция асосида ёзилмаяпти? рим тарихчи олимлар ҳам рўзғор теб­ истиқлолчи, ватанпарвар
– Қаҳрамон ака, – Ўтган асрнинг 20-йил- ратиш учун севимли машғулотидан деб аталса, тарихий ҳақиқат
аввало, миллий Бунга қандай объектив ёки субъ­ ларидан 40-йилларига қадар воз кечиб, ўзини бозорга урди ёки бузилмайдими? Қолаверса,
тарих хусусида ектив омиллар тўсқинлик қилмоқда? Ўзбекистон ССРда тарихга муҳожиротда мардикорлик қилишга ҳаракат вакиллари ўзини «бос-
гаплашсак. Ушбу саволларга жавоб излаш асно­ ёндашув, рамзий тарихий ка- мажбур бўлди... мачи» ёки «истиқлолчи» эмас,
Яқин-яқингача сида сиз ўртага ташлаган масалалар питални (шахслар, сулола- «мужоҳид» деб атагани маъ-
олий ва ўрта ҳам ойдинлашади, деган умиддаман. лар) танлаш юзасидан қизғин Совет Иттифоқи парчалангач, лум. Ўтмишдаги ҳарбий, сиёсий
таълим тизимида баҳслар кечган эди. Бу борада мустақил бўлган аксар давлатларда ва мафкуравий гуруҳларнинг
миллий тарихни Фикримча, миллий тарихни олимлар Александр Семёнов ва миллий тарихга муносабат тубдан номини ўзгартириб ишла-
ўқитиш ёшларни яратмоққа бел боғлаган олим ўша Александр Якубовский концеп- ўзгарди, академик адабиётлар чоп тиш қай даражада тўғри?
ватанпарварлик миллатга мансуб бўлиши; унинг ақл- циялари ўртасидаги курашни этилди. Сўнгги йилларда 5 жилдли Ўзлари истифода этган номни
руҳида идроки, илмий ва тарихий қарашлари қайд этиш жоиз. Классик рус «Қозоғистон тарихи» қозоқ ва рус қолдирган маъқул эмасми?
тарбиялашнинг тўлиқ у яшаётган мамлакат ва халқ шарқшунослик мактаби вакили тилларида, 6 жилдли «Озарбайжон – Атамалар ҳақида баҳсга ки­
муҳим таркибий манфаатларига хизмат қилиши бўлган А.Семёнов Ўрта Осиёда тарихи» озарча чоп этилганидан ришувдан олдин «лирик чекиниш»
қисми ҳисобланган. керак. Ёшлигидан оврупоча тарби­ эроний цивилизация изларига хабарим бор. Иқтисодий жиҳатдан қилсам. Мен 1989 йил ёзда Тошкент
Аммо охирги ўн яланган ва билим олган, она тилини алоҳида эътибор қаратар, биздан ночорроқ Тожикистонда ҳам давлат университети тарих факуль­
йилликларда унутиб «катта оға» лисонига ўтиб ўзбеклар тарихи XV асрдан 5 жилдли «Тожикистон тарихи» рус тети КПСС тарихи бўлимини (эътибор
жаҳон тарих кетган олим қандай қилиб миллий та­ бошланади, деб ҳисоблар эди. Бу тилида босиб чиқарилди. Ҳатто беринг-а, у кезларда республикада
илмида қарашлар рихни битсин?! Ахир, унинг фикрлаш нуқтаи назар кўплаб маҳаллий Россия Федерацияси таркибидаги «Ўзбекистон тарихи» ихтисослиги
ўзгармоқда. Росмана тарзи, тарихга қарашлари ва фалса­ олимларга ҳамда титул мил- Татаристон Республикасида 7 жилд­ бўйича бирорта мутахассис тайёр­
миллий тарих фаси, қўйингки, бутун зеҳнияти, мен­ лат зиёлилари билан, азбаройи ли «Татар тарихи» татар, рус, инглиз ланмаган!) тугатгач, Фанлар акаде­
ёзилиши, илмий талитети халқимиз интилишлари ва сиёсат, ҳисоблашиш керакли- тилларида чоп этилди. Кўп жилдлик­ мияси Тарих институтига бордим.
тилда айтганда, манфаатларидан фарқ қилади-ку!.. гини англаган рус тарихчи- нинг туркча, арабча, хитойча таржи­ Ҳужжатларим билан танишган инсти­
кодификация ларига ҳам хуш келмайди. А. малари ҳам нашрга тайёрланмоқда тут директори, тарих фанлари докто­
қилиниши Тарихчилар Ўзбекистоннинг мил­ Якубовский эса ўзбек миллати экан. ри Раъно Ражапова аспирантурага
тарихнинг лий ғоя билан суғорилган тарихини Дашти Қипчоқ (Шайбонийхон) киришни маслаҳат берди. Ўша йили
сохталаштирилиши, яратди ҳам дейлик. Аммо бу китоб ўзбеклари билан боғланмайди, Латвия, Украина, Беларусь, Гру­ аспирантурага кирдим, Раъно Ёдго­
нохолис қўлёзмаси муҳокамалар тегир­ уларнинг этногенези жуда узоқ зия, Қирғизистон каби мамлакатлар­ ровнанинг ўзи менга илмий раҳбар
ўқитилишига монидан омон чиқмоғи, беадоқ ўтмишга бориб тақалади, деб да ҳам миллий руҳ билан суғорилган бўлди. 1995 йили «Фарғона водийси­
олиб келади, тўсиқларни ошиб ўтмоғи лозим таъкидлайди. Шўро тарихчили- тарих китоблари дунё юзини кўрди. даги истиқлолчилик ҳаракати: моҳияти
деган фикрлар бўлади. Бунга муаллифларнинг умри гида қабул қилинган ушбу қараш ва асосий ривожланиш босқичлари
айтилмоқда. етармикан денг?! бугун ҳам ҳукмрон. Юртимизда сўнгги 30 йилда бу (1918 - 1924)» мавзусида номзодлик,
Академик илм соҳада амалга оширилган ишларни 2005 йили «Туркистон минтақасида со­
вакиллари соҳа Сир эмас, ўзбек халқининг келиб Мустақиллик йилларида та- ҳам бир сарҳисоб қилсак. Қўшни вет режимига қарши қуролли ҳаракат
бўйича муайян чиқиши, унинг шаклланиши бора­ рихни қайта кўриб чиқиш бо- давлатлар орасида айнан бизда (1918 - 1924)» мавзусида докторлик
қолипдаги сида тарихчи ва антропологлар расида даъватлар янгради-ю, биринчи марта 1993 - 1994 йиллар­ диссертацияларини ёқладим. Йиллар
дарсликлар ўртасида турлича қарашлар мав­ назаримда, жиддий ўзгаришлар да коммунистик мафкурадан холи ўтиб, ўзим шогирддан устозга айлан­
ёзилишига қарши жуд. Жаҳонда тан олинган олим­ бўлмагандек. Эскича ёндашув бўлган, миллий қадриятлар билан гач, бу мураккаб мавзунинг турли
чиқаётган бир ларимиздан академик Аҳмадали сақлаб қолинди. Амир Темурга суғорилган, 5-9-синф ўқувчиларига жиҳатлари ёритилган диссертация­
пайтда, бошқа бир Асқаровнинг «Ўзбек халқининг келиб нисбатан муносабат ўзгариб, мўлжалланган «Ўзбекистон тарихи» ларга раҳбарлик қилдим...
гуруҳ зиёлилар чиқиши» монографияси тўққиз марта СССР даврига қайта баҳо бе- дарсликлари аввал ўзбек ва рус тил­ Илмий ишларимизда Туркистон
миллий тарихни муҳокама қилинган. Уларнинг деяр­ рилди, холос. Миллий тарих- ларида, сўнгра қозоқ, қирғиз, турк­ ҳудудида, жумладан, Фарғона во­
ўқитмаслик салбий ли барчасида тақризчилардан бири нинг умумий структураси, ман, тожик, қорақалпоқ тилларида дийсида Россия ва СССРнинг мус­
оҳибатларга ўлароқ камина ҳам қатнашганман. асосий ёндашувлар, миллий нашр қилинди. тамлакачилик сиёсатига қарши
олиб келишидан Адашмасам, муҳокамаларнинг охир­ қаҳрамонлар, рамзу тимсоллар кечган истиқлолчилик ҳаракати совет
огоҳлантирмоқда. Бу гиси Шарқшунослик институтида деярли ўзгармади. Нега Чингиз- 2019 йилда «Ўзбекистон» нашри­ даврида сохталаштирилгани, ушбу
икки нуқтаи назарни бўлиб ўтган эди. Ўшанда махсус хон ва Шайбонийхонга бирёқлама ётида 2 жилдли «Ўзбекистон тарихи ҳаракат аслида миллий мужодала
ўзаро келиштириш тайёрланган «эксперт»лар шойини баҳо бериш, хонлик даврини (1917 – 1991)» академик нашри 1000 кураши эканини асослаб берган­
мумкинми? бўз дея кўрсатмоққа зўр беришди, нуқул қора бўёқда тасвирлаш, (минг!) нусхада чоп этилди. 34 мил­ миз. Истиқлолчилик ҳаракати бўш
асарнинг қийматини атайин ерга мозийни халқ қўзғолонларию лион нуфусли халқ учун бу жуда кам бир заминда пайдо бўлиб қолмади,
уришди. Бироқ инсофли олимлар­ озодлик курашларидан иборат эмасми?! Наҳотки, шундай фунда­ унинг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий,
нинг қўллови билан қўлёзма нашрга дея талқин этиш каби совет ментал китобларни кўпроқ ададда ғоявий, диний-маънавий, миллий
тавсия этилди. Китоб 2015 йили даври парадигмаларидан да- чоп этиш учун маблағ топилмаса? илдизлари ҳамда мустаҳкам асос­
«Ўзбекистон» нашриётида атиги дил воз кечилмади? Қолаверса, лари мавжуд эди. Ўлка халқларининг
1000 нусхада чоп этилди. Тадқиқот нега Ўзбекистон тарихи янги Шу залворли илмий тадқиқотнинг 50 йил давомида Русия империяси
давлатимизнинг янги раҳбари наза­ антропологик ва тарихий на- муаллифларидан бири ва масъул зулми остида оғир турмуш кечиргани,
рига тушди. Ўзбек ва рус тилларида зариялар асосида ёзилмаяпти? муҳаррири сифатида таъкидлаб большевикча режим ушбу тартибот­
қайта чоп этилди, тақдимотлар – Кўп қатламли ва тагмаъноли ўтишим жоизки, уни тайёрлаш ва чоп ни янада мустаҳкамлагани, Туркис­
ўтказилди. Буни қарангки, асарнинг саволингизнинг иккинчи қисмига этишга 30 дан ортиқ муаллиф жалб тон Мухторияти ҳукуматининг қизил
чоп этилишига тиш-тирноғи билан қўшила олмайман. Мустақиллик йил­ қилинди, салкам 10 йил вақт кетди. гвардиячилар томонидан 1918 йил
қаршилик кўрсатган жанобнинг ўзи, ларида Ўзбекистонда тарих фани ме­ Икки жилдликда Ўзбекистоннинг февраль ойида тор-мор қилиниши
вазият ўзгаргач, тақдимотда ташаб­ тодологиясида жиддий ўзгаришлар совет йилларидаги тарихи бутун бунда фақат бир туртки вазифаси­
бусни ўз қўлига олди... юз берди. КПСС ва СССР тарихи мураккаблик ва зиддиятлари билан ни ўтаган, холос. Истиқлолчилик
билан шуғулланган олимлар (улар кўрсатилди. Кам ададда чоп этилган ҳаракати «бир ҳовуч бандит ва
Тарих илми «ҳасби ҳоли»га доир тарихчиларнинг 90-95 фоизини китоб бир ой ичида сотилиб кетди. безорилар»нинг қуролли хуружи
бундай мисолларни кўплаб келтириш ташкил қилган!) дастлаб довдираб Ўзимизда ва хорижда уни излаб юр­ бўлмай, ўз сарчашмалари, жадид му­
мумкин. Сиз айтаётган миллий тарих қолгани рост. Коммунис­тик мафкура ганлар қанча! Аммо китобни қайта навварлари ва уламолардан иборат
масаласига келсак, икки нуқтаи на­ ҳукмрон мавқе касб этган, марксча- чоп этиш тўғрисида кўп марта так­ ғоявий раҳнамо-мафкурачиларига,
зарни таъкидламоқчиман. ленинча методология, синфий ку­ лиф айтилган эсада, ҳозирча мурод қўрбоши ва сардорлардан иборат
раш ҳақидаги назарий таълимотлар ҳосил бўлмади. йўлбошчиларига эга бўлган му­
Биринчидан, «миллий тарих­ устувор бўлган жамиятда уларнинг аззам ҳаракат эди. Ушбу ҳаракат
нинг кодификация қилиниши та­ ошиғи олчи эдида. Ана шундай Мен фаолият юритаётган Фан­ мағлубиятининг талай жиддий
рихнинг сохталаштирилиши, но­ мураккаб, зиддиятли шароит – XX лар академияси Тарих институти сабаб­лари бор: қўрбошилар кураш
холис ўқитилишига олиб келади», асрнинг 90-йиллари бошларида раҳбарияти 2021 йилдан 10 жилд­ жараёнида яхлит бирлик ярата ол­
деган қарашга асло қўшилмайман. Ўзбекистонда миллий тарих макта­ ли «Ўзбекистон тарихи»ни яратиш мади; мужоҳидлар етарли миқдорда
«Академик соҳа вакиллари муайян бини яратиш йўлида илк қадамлар бошланганини эълон қилди. Асли­ замонавий қурол-яроққа эга эмас
қолипдаги дарсликлар ёзилишига ташланди. да, кўп жилдлик бўйича ишлар мен эди; очарчиликнинг даҳшатли чанга­
қарши чиқиши» борасидаги фикр Ўзбекистон Фанлар академияси аспирантурага кирган 1989 йилда ли истиқлолчилар ва аҳоли бўғзидан
ҳам тўғри эмас. Академия олимла­ Тарих институти (бу даврда институт­ ҳам қизғин кечаётган, ўша кезлар олиб турган бир даврда совет Рос­
ри барча дарсликларни эмас, бал­ га Раъно Ражапова ҳамда Аҳмадали илмий жамоа олдига 6 ёки 8 жилд­ сияси ўз қўшинига Марказдан ғалла
ки мазмуни саёз, қурама-қўлбола Асқаров раҳбарлик қилган) томони­ лик яратиш вазифаси қўйилган эди. юбориб турарди, большевикча ре­
усулда - турли китоблардан кўчириш дан ўзбек тарихчиларининг истиқлол Академия институтлари жорий йил­ жим маҳаллий миллат вакилла­
орқали ясалган, ўқувчини қуруқ мафкураси билан куролланган янги дан тўлиқ давлат бюджети ҳисобига ридан бир қисмини ўз томонига
ёдлашга ўргатадиган ҳаваскорона авлодини шакллантиришга алоҳида ўтказилгани, олимлар маоши оши­ оғдириб олишга муваффақ бўлган
қораламаларни ёқламайди. Қайд эътибор қаратилди. Мустақиллик рилгани эътиборга олинса, миллий эди; истиқлолчиларга хорижий дав­
этиш жоизки, дарслик ёзиш тартиби, йилларида нафақат Амир Темур, истиқлол ғояларига йўғрилган кўп латлардан моддий ва ҳарбий ёрдам
мазмун-мундарижанинг ўқув дасту­ балки ўтмишдаги барча ўзбек жилдлик яқин ўн йилларда дунё кўрсатилмаган эди. Истиқлолчилар
рига мос келиши, муаллифлар жамо­ ҳукмдорлари, давлат арбоблари, юзини кўришига умид қилса бўлади. ана шундай мушкул вазиятда ёлғиз
аси; муҳокама, нашрга тавсия ва чоп ислом дини уламолари, тасаввуф ва ҳолда, босқинчи қўшинга қарши 17
қилиш билан боғлиқ бутун жараён адабиёт намояндаларига нисбатан Совет даврида тарих коммунист­ йил давомида ҳаёт-мамот курашини
Халқ таълими, Олий ва ўрта махсус бўлган нохолис муносабатга барҳам лар белгилаб берган кўрсатмалар олиб борди.
таълим вазирлиги ҳамда уларга берилди. Аҳли сиёсатнинг қош- асосида ёзилгани маълум. (Москва­ Фарғона водийси, Самарқанд
қарашли турли методик марказлар қовоғига қаралдими, истиқлолнинг да 1938 йили Иосиф Сталин масъул вилояти, Бухоро ва Хоразм респуб­
тасарруфидадир. Шахсан мен сўнгги дастлабки ўн йилликларида Турк муҳаррирлигида биринчи марта рус ликаларида қизил армияга қарши
20 йилдан ортиқ вақт мобайнида хоқонлиги, Хуннлар давлати, шайбо­ тилида чоп этилган «ВКП(б) тарихи. курашга отланган аждодларимиз
олий таълим ва мактаб учун ёзилган нийлар сулоласи, Туркистон легиони Қисқача курс» китобини эслайлик!) ўзларини ҳеч қачон «босмачи» ёки
талай дарсликларга муаллифлик, (Туркистон миллий ўрдуси), Аттила, «қароқчи» деб атамаган. Уларга
ҳаммуаллифлик қилдим. 2017 йил­ Муҳаммад Шайбонийхон, Убайдул­ Афсуски, бугун ҳам ҳур фикрга большевизм маддоҳлари томонидан
дан 10-синф ўқувчиларига совет лахон, Абдуллахон, Шароф Рашидов тоб-тоқати йўқ, маҳдуд қарашли тақилган бу ном тарих саҳифаларида
даври тарихига оид биз тайёрлаган сингари тарихий шахслар ҳақидаги арбоблар учраб туради. Шундай муҳрланиб қолди. Афсуски, бундай
«Ўзбекистон тарихи (1917 – 1991)» салбий қарашларни ўзгартирмоққа тоифага қарата «Барака топкурлар, номақбул атамаларга бугун ҳам
дарслиги ўқитилмоқда. журъат қилинмади. Бу борадаги тарихчиларни ўз ҳолига қ ўйинг. дуч келамиз. Архив ҳужжатларида
методологик камчиликлар ва янг­ Оёқдан чалиш ўрнига андак моддий улар истиқлолчилар, қўрбошилар,
Иккинчидан, юртимизда сўнгги лиш нуқтаи назарлар аста-секин кўмак беринг, фикрий эркинликни мужоҳидлар, фидойилар, озод­
йилларда ёзилган китобу дарслик­ тузатилмоқда. ҳурмат қилинг! Ёрдам кўрсатиш лик курашчилари, йигитлар каби
ларда ўтмиш сохталаштирилганига «Миллий тарихнинг умумий струк­ қўлингиздан келмаса, жиллақурса, номлар билан тилга олинган. Биз
гувоҳ бўлмадим. Сидқидилдан фа­ тураси, асосий ёндашувлар, миллий ишга халал берманг!» дегим келади. ҳам ўз тадқиқотларимизда шу ном­
олият юритиб келаётган фидойи қаҳрамонлар ўзгармади», деган Архивлардаги «Мутлақо махфий» ларни қўллаганмиз. «Босмачилик»
олимларимиз шахсиятига тегадиган фикрингизни тўғри дея олмайман. тамғали ҳужжатларни ўрганишга рух­ ўрнига «истиқлолчилик» истилоҳини
бундай нораво гаплар қаердан пайдо Бироқ баъзи мулоҳазаларингизда сат берилсами, ўн йиллар давомида илк бор илмий истеъмолга кирит­
бўлгани ҳам менга қоронғи. Бироқ жон бор. Инчунун, совет даври ғаладонда чанг босиб ётган айрим ганимиз рост. Бу атамаларнинг
қўшни давлатларда чоп этилаётган парадигмаларидан тўлиқ воз ке­ қўлёзмалар нашр қилинсами!.. илмий жамоатчилик томонидан
шу хил нашрларда эгамен халқ чилмаганини рад этиб бўлмас. Бу­ эътироф этилишида устозим Раъ­
ўтмиши улуғланаётгани ва идеал­ нинг асосий сабаби шуки, сўнгги ўн Шу ўринда АҚШ давлат котиби но Ражапованинг ҳиссаси беқиёс
лаштирилаётганидан хабарим бор. йилларда Ўзбекистонда академия Ҳенри Киссенжернинг қуйидаги бўлди. Мендек ғўр шогирд ва исёнкор
Уларда туркий халқларнинг XX аср фаолияти, илм-фан тизими эъти­ фикри ёдимга тушди: «Американинг аспирантга умрбоқий бир мавзуни
биринчи чорагигача бўлган мушта­ бордан хийла четда қолди. Оли­ доимий дўстлари ва душманлари ўрганишни тавсия қилган, яқиндан
рак тарихи бузиб кўрсатилмоқда. му зиёлилар, таъбир жоиз бўлса, йўқ, балки миллий манфаатлари кўмак кўрсатган, ўша кезлар «тарих
Хусусан, минтақада энг катта нуфуз ва кўчага чиқариб қўйилди. Коррупция бор. Мен ана шу манфаатлар йўлида ва сиёсат» осмонида калхатдек
нуфусга эга ўзбек халқининг ўтмиши ва порахўрлик тараққиётга тушов камарбастаман!» парвоз қилаётган кимсалардан мени
сохталаштирилмоқда. Бундай шови­ бўлди. Иқтисодиётда ҳам аҳвол умрининг охиригача ҳимоя қилган
нистик, миллатчилик ҳолларининг биз­ ачинарли: катта-катта завод-фаб­ – Совет даврида «босма- талабчан ва билимдон устозим хо­
да учрамаётгани халқимиз зеҳниятида рикалар ёпилди, уларнинг биною чилик ҳаракати» деган ёрлиқ тираси олдида ҳамиша қарздорман.
асрлар давомида шаклланган дов-дастгоҳи «хусусийлаштириш» ёпиштирилган қуролли кураш
бағрикенглик, очиқлик, ўзгалар фик­ ҳаракати замонавий тарих-
рига ҳурмат фазилатлари билан чиликда «истиқлолчилик» деб
изоҳланса ажаб эмас. аталмоқда. Мазкур атама
қабул қилинишида сизнинг ҳам
Хонаси келганда айтай, бугун хизматингиз катта. Қаршилик
олий таълим тизимидаги айрим ҳаракатига қайта баҳо берил-
масъуллар номутахассис олий ўқув гани яхши, албатта. Лекин бир
юртларида «Ўзбекистон тарихи» нохолис қарашдан воз кечиб,
иккинчи нохолис қарашга йўл

Чоршанба КЕЧА ВА БУГУН 7mitilkllaniishy
7 апрель, 2021
ижтимоий-си±сий газетаси
№ 12 (1114)

КЕ×ИРÌАС Маданий мерос
департаменти
Боя қайд этганимдек, доктор­ эътибор қаратишни эп кўрмади. Совет Россияда 1917 йил кузида боль­ эканини-да англайман. Фани- агентликка
лик диссертациям ҳам Туркистон даври ва коммунистик мафкуранинг шевиклар ҳокимиятга келгач, инглиз мизнинг нуқсонлари қаторида айлантирилди іамда
истиқлолчилари ва қўрбошиларига бундай тутумлари жони қаттиқ вирус империалистлари жорий қилган ютуқлари талайгина. Вази- туризм ва спорт
бағишланган. Аммо не ажабки, 20 каби ҳозиргача яшаб келаётганига пантуркизм, панисломизм тушунча­ ятни ўнглашнинг ҳам ҳали вазирлигига олиб
йилдан буён монографияни чоп эта­ нима дейсиз?! лари қайта «тирилтирилди». Туркий имкони бор. Умрини тарих берилди
диган журъатли ношир топилмаяпти. халқлар ва мусулмонларга қарши илмига бағишлаган, шу соҳада
– Миллий тарих ва мил- ўзига хос «салб уруши»ни олиб сочи оқарган зиёли сифатида «Туризм, спорт ва ма-
– Хабарингиз бор,уч йил латчилик мавзусида ҳам борган совет Россиясининг ҳарбий­ айтинг-чи, жаҳон фанидан даний мерос соҳаларида
олдин қардош озар ўлкасида мулоҳазаларингизни эшит- сиёсий кучлари совет режимига ортда қолиб кетмаслик, юр- давлат бошқаруви тизи-
Озарбайжон Демократик Рес- сак. Миллий тарихга маҳлиё қарши қаратилган исён ва норозилик тимизда олимликнинг нуфу- мини янада такомиллаш-
публикасининг юз йиллиги бўлиш,уни идеаллаштириш мил- чиқишларини бостириш асносида зини янада ошириш учун нима тириш чора-тадбирлари
кенг нишонланди. Бинобарин, латчиликка олиб боради, деган озодлик ҳаракати вакилларига «мил­ қилмоқ керак? тўғрисида»ги Президент
у Озарбайжон тарихидаги қараш мавжуд. Бундай нуқтаи латчи», «босмачи», «пантуркист», – Ниҳоят, энг оғир саволга ҳам фармони имзолангани
илк демократик давлат эди. назар миллийлик тушунчаси- «панисломист», «халқ душмани» каби етиб келдик! Мен ҳам сўнгги чо­ ва унга асосан янги Ту-
Ўзбекистон заминиди таъсис га нисбатан ўгайлик, ҳатто тамғаларни босди. Қўйиб берсангиз, рак аср мобайнида мамлакати­ ризм ва спорт вазирлиги
этилган Туркистон Мухтори- нафратни юзага келтирмоқда. ҳозир ҳам бу ёрлиқларни мустақил миз илм­фани мушкул­мураккаб ташкил этилгани ҳақида
яти ҳам, қисқа муддат яшаган Пантуркчилар ва панэрончилар, қарашга эга, ўз «мен»ини йўқотмаган аҳволга тушиб қолгани сабабларини аввал хабар берган эдик.
бўлса-да, миллий давлатчилик- миллатпарварлар ва миллийлик журъатли зиёли ва миллатпарвар­ кўп ўйлайман. Бу борадаги айрим
да муҳим ўрин тутади. Лекин мухолифлари... турли гуруҳлар ларга ёпиштирадиганлар топилади. мулоҳазаларимни суҳбат давомида Мазкур фармонга бино­
мамлакатимизда Туркистон ўртасида ғоявий кураш авжига ҳам айтиб ўтдим. ан, Маданият вазирлиги
Мухториятига нисбатан му- чиқмоқда. – Илм-фаннинг жамиятдаги Ҳозир ўттиз­қирқ ёшлардаги ав­ ҳузуридаги Маданий ме­
носабат мавҳум ва зиддиятли ўрни борасида мунозаралар лоднинг аксари Владимир Ленин рос департаменти, унинг
бўлиб қолмоқда. Бир томондан, Тарих сиёсат хизмати- кўп замондан бери давом этиб қандай тарихий шахс бўлганини яхши ҳудудий бошқармалари
илмий адабиётларда унга да бўлишини ёқлайдиган келади. Айримлар фақат аниқ билмайди. Ҳолбуки, унинг ғоялари, ҳамда Ўзбекистонга оид
ижобий баҳо берилди. Бошқа ҳамкасбларингизни ҳам уч- фанлар аҳамиятига урғу бериб, таълимоти Совет Иттифоқи парча­ хориждаги маданий бой­
томондан, мухторият тари- ратганман. Ҳолбуки, академик гуманитар фанларни бефойда, лангунча Ўзбекистонда ҳам дасту­ ликларни тадқиқ этиш мар­
хини абадийлаштириш, жиддий тарихчилик холис бўлмоғи, деб ҳисоблайди. Ваҳоланки, риламали бўлиб келган. Ленин 1917 кази негизида Туризм ва
тадқиқот, экспедиция, анжу- воқеа-ҳодисаларни объектив жамият равнақида ҳар қандай йил октябрда ҳокимиятга келгач, спорт вазирлиги ҳузурида
манлар уюштириш унутилган- баҳоламоғи лозим. Тарих маф- соҳанинг айрича ўрни бор. Сиз- «буржуа профессорлари»ни совет Маданий мерос агентли­
дек. Туркистон Мухторияти- кура қуроли бўлиб қолишини нингча, олимларнинг, фаннинг жамиятининг ашаддий душмани деб ги ҳамда унинг ҳудудий
нинг 100 йиллиги ҳам бир гуруҳ қандай баҳолайсиз? Уни мафку- миссияси нимадан иборат? эълон қилади. Талабаларни эса жа­ бошқармалари ташкил
зиёлилар ташаббусига кўра ра, миллатчилик таъсиридан Илм аҳли бошқарувни тако- миятнинг инқилобий ва ўзгартирувчи этилди.
мўъжаз анжуман тариқасида асрашнинг имкони борми? миллаштириш, жамиятнинг қатлами деб атайди. В.Ленин «бур­
нишонланди, расмий даражада – Қ аранг, бу с аволинг из ҳ ам ғоявий ўсиши, ижтимоий му- жуа профессорлари»га қарши беаёв Маданият вазирлиги­
тадбирлар ўтказилмади... икки қисмдан иборат экан. Бирин­ аммоларни ҳал этишга қай да- уруш очар экан, ҳукумат олдига нинг ҳудудий маданият
– Мени ҳам кўпдан ўйлантириб чи қисмига ўзингиз жавоб бериб ражада ҳисса қўшмоғи лозим? ўша оғир йилларда ҳам илм­фанни бошқармалари тузилмала­
келаётган масаладан гап очдингиз. ўтдингиз. Иккинчи қисмга келсак, ривожлантириш вазифасини қўяди. ридаги моддий маданий ме­
Истиқлолчилик ҳаракати ва қўрбоши­ дарҳақиқат, академик тарихчилик – Ҳар бир миллатнинг ўз тарихи Жамиятда коммунистик мафкурага рос объектларидан оқилона
ларга бўлгани каби минтақадаги ҳар қандай масалада холис мавқеда бор. Унинг шаклланишида эса тил ва садоқат билан хизмат қилувчи совет фойдаланиш ва муҳофаза
дастлабки демократик давлат ­ Тур­ турмоғи лозим. «Тарих ­ сиёсат хиз­ адабиёт муҳим аҳамият касб этади. олимлари шаклланмоғи лозим эди. қилиш бўлимлари тугатилди
кистон Мухториятига нисбатан ҳам матида» деган иборани эса сиёсат­ Яшириб нима қилдим, ўзбек тили, Шу тариқа XX аср 20­йилларида совет ва уларнинг штат бирликла­
тушуниксиз муносабатни кузатиш чилар ўйлаб топгани аниқ. Бу ёғини адабиёти ва тарихининг ҳозирги Россиясида, ҳатто Туркистонда кўп ри тегишлилигича Маданий
мумкин. Мамлакатимиздаги айрим сўрасангиз, наинки расмий тарих, аҳволидан қониқмайман. Давлат ижобий ўзгаришлар амалга оширилди. мерос агентлиги ва унинг
сиёсий элита намояндаларига мил­ бошқа ижтимоий­маданий институт­ тилининг нуфузини қонуну қарорлар Иккинчи жаҳон уруши айни қизиган ҳудудий бошқармаларига
лий туйғу, ватанпарварлик хусусият­ лар ҳам сиёсатга хизмат қилиши сизу чиқариш, турли департаментлар даврда (1943 йил 4 ноябрь) Тошкент­ ўтказилди.
лари бегона эмасмикан, деган хаёл­ бизга таниш ҳолат эмасми? ташкил қилиш, тил байрамлари даги СССР ФА Ўзбекистон филиали
ларга бораман гоҳо. Яқин ўтмишда Албатта, тарихни миллатчиликдан ўтказиш билан кўтариб бўлмайди. (ЎзФА) негизида жумҳурият Фанлар Маданият вазирлиги ти­
шундай бир гуруҳ мансабдорлар ажратиб олиш муҳим. Айни чоқда, Мактаб­боғчадан тортиб, олий идо­ академияси ташкил қилинди. Тил, ада­ зимидаги давлат музейла­
давлат раҳбарига мурожаат қилиб, мафкурасиз, миллий ғоя ва манфа­ раларгача давлат тилида иш олиб биёт ва тарих институти негизида эса ри, музей қўриқхоналар ва
бундан 100 йил олдин «Ҳокимингга атларсиз тарих бўлмаслигини ҳам бориши керак. Бу ҳол кампания­ Ўзбекистон ССР Тарих ва археология уй музейлари, моддий мада­
бормайман, мингбошингга ялинмай­ унутмаслик керак. Ҳар қандай халқ бозликка эмас, кундалик тутумга, институти тузилди. Бу уруш йиллари­ ний мероснинг кўчмас мулк
ман» деб ёзган оташқалб маърифат­ ёки давлатнинг тарихи, энг аввало, оддий қоидага айланмоғи лозим. да республика маданий ҳаётида рўй объектлари ва “Мозийдан
парвар Ҳамза шахсиятига табу эълон ўша халқ ёки мамлакат манфаатла­ Озарбайжонда, Туркияда, Европа берган катта ҳодиса эди. садо” журнали мавжуд штат
қилишди. Тошкент ва Фарғонадаги рига хизмат қилсагина ҳақиқий тарих давлатларида шундай. Нега бизда Ўзбекистонда совет даврида бирликлари ва моддий­тех­
кўплаб масканлардан шоир номи ҳисобланади. ундай эмас?.. Мен минбаъд рус тили илм­фан ва таълим, тиббиёт ва ника базаси билан тўлиқ
ўчирилди, уни қоралаб мақолалар Кўп кузатаман, бошқа соҳа му­ ёки бошқа тилларга қарши эмасман. соғлиқни сақлаш соҳасига катта ҳажмда, молиялаштириш,
чоп қилинди. Кўпчилик бу ҳолатнинг тахассислари тарихчиларни ўтмиш Зиёли, хусусан, тарихчи олим қанча эътибор қаратилганини рад этиб меҳнатга ҳақ тўлаш ва мод­
асл сабабини тушунишга ожиз қолди. воқеалари ёки жамиятда содир кўп тил билса кони фойда. Аммо бўлмайди. Аммо совет ҳукумати дий рағбатлантиришнинг
Туркистон Мухториятининг (2017), бўлаётган бугунги ўзгаришларни Ўзбекистонда давлат тили ўзбек тили жамиятнинг барча жабҳаларида амалдаги тартибини сақлаб
истиқлолчилик ҳаракати бошлан­ нотўғри талқин этишда айблайди. эканини унутмаслик керак. бўлгани сингари илм­фан, хусусан, қолган ҳолда Маданий ме­
ганининг (2018), Хоразм ва Бухоро «Пичоқни аввал ўзингга ур, оғримаса тарих, адабиёт, фалсафа, ҳуқуқ каби рос агентлигига ўтказилди.
Халқ Совет Республикалари ташкил бировга» дегим келади уларга. Айни Қайта қуриш, ошкоралик замони­ ижтимоий соҳаларда кучли назорат
топганининг (2020) 100 йиллиги каби чоқда, ўзини ҳурмат қиладиган, та­ да, атоқли шоир ва таржимон Жамол ўрнатиб, олимларни коммунистик 2021 йилда ва келгуси
муҳим тарихий саналар ҳам кенг рихчи деган номга гард юқтиришни Камол билан суҳбат эълон қилинган мафкура йўриғидан юришга маж­ йилларда Маданият вазир­
миқёсда нишонланмади. хоҳламайдиган ҳар бир олим мудом эди («Тил халқнинг номуси, тарих ­ бур қилди. Табиийки, Ўзбекистон лигига Давлат бюджетидан
Озарбайжон Демократик Респуб­ холисликка содиқ қолмоғи, ҳушёрлик унинг қомуси!» // «Ёшлик» журнали, тарих фанида ҳам миллийликнинг маданий мерос объектла­
ликасининг 1918 ­ 1920 йиллардаги ва зийраклик ила ҳақиқат тарозиси­ 1989 йил 4­сон). Унда олимлар, шоиру ҳар қандай кўринишларига, миллий рини реставрация қилиш
қисқа, бироқ ёрқин тарихи менга нинг қўш палласини мувозанатда ёзувчилар, умуман, зиёлиларнинг жа­ қаҳрамонларга қарши шафқатсиз ва тиклаш, шунингдек, ар­
яхши таниш. Камина 2018 йили Ганжа тутиб турмоғи даркор. миятда тутган ўрни ҳақида залворли кураш олиб борилди... хеологик ишлар харажат­
шаҳрида ташкил этилган халқаро ил­ Пантуркчилар ва панэрончиларни фикрлар билдирилган эди. Ўша кез­ XXI аср учинчи ўн йиллигининг лари учун ажратиладиган
мий анжуманда «Озарбайжон Халқ эслаб ўтдингиз. Нега панинглизчи­ лар миллат ойдинлари жамиятнинг дастлабки йилида юртимиз илм­ маблағлар эндиликда Ту­
Республикаси ва Туркистон Мухто­ лар, пангерманчилар ёки панрусчи­ пешқадамлари, илғорлари бўлгани фани қай аҳволда эканини ҳаммамиз ризм ва спорт вазирлигига
рияти ­ туркий халқлар давлатчилиги лар демайсиз? Албатта, бундай ил­ маълум. Хўш, ўтган 30 йил мобай­ кўриб­билиб турибмиз. 2017 йилдан ажратилади.
тарихида нодир ҳодиса» мавзусида мий истилоҳларнинг йўқлигини яхши нидачи, зиёлиларимизда миллат фанимизни қайта жонлаштиришга
маъруза қилганман. Туркий тилли биламан. Гап шундаки, пантуркизм, туйғуси қанчалик ўсди? Бу борада киришилди. Ўтган тўрт йил ичида бир Давлат бюджети
давлатларда ўтказиладиган анжу­ пантуронизм, панисломизм, панэ­ сўз очилса, кўпроқ ютуқлар эмас, қатор ислоҳотлар жорий қилинди. маблағлари ҳисобига мод­
манларда мен одатда ўзбекчада ронизм атамалари XIX асрда босиб ютқизиқлар ҳақида гапиргим келади. Лекин, назаримда, ҳали кутилган дий маданий мероснинг
гапираман. Яссавий ва Навоий тили олинган ҳудудларда миллий озодлик Кечмиш давр мобайнида асрий орзу натижалар учун хийлагина фурсат кўчмас мулк объектлари­
бутун туркий дунёда тушунарли ва ҳаракати кучайган кезларда Европа ушалди: мустақилликка эришдик, шу бор. Бу борадаги муҳим вазифалар ни асрашга доир ишлар­
мулоқот учун қулайдир... мустамлакачилари томонидан ўйлаб билан бирга ҳафсалани пир қилгувчи сифатида кадрлар ва мутахас­ ни амалга ошириш бўйича
1918 йил февралда Қўқон шаҳри топилди. Буюк Британия империяси талай ҳодисаларга ҳам гувоҳ бўлдик... сисларни жой­жойига қўйиш, илм­ Маданий мерос агентлиги
қизил гвардиячилар ва арман дашноқ мутлақ ҳукмронликка интилгани Дейлик, бутун дунёда фанлар акаде­ фанда маҳаллийчилик, гуруҳбозлик, буюртмачи ҳисобланади.
отрядлари томонидан қонга ботири­ маълум. Бу йўлда рақобатчи давлат­ мияси аъзолари, яъни академиклар қариндош­уруғчилик, ўртамиёналик
лади, уч кунда 10 минг нафар тинч лар бор эди: Русия, Германия, АҚШ, тегишли илмий муассасаларда олим­ каби иллатлар илдизини қирқиш Маданий мерос агент­
аҳоли ўлдирилади. Қўқонда биргина Франция, Япония... Улар бир бўлиб лар томонидан сайланади. Бизда эса кабиларни таъкидлашни истайман. лиги Маданият вазирли­
Рус­Осиё банки биноси омон қолади. Усмонли турк империясини пар­ салкам чорак аср давомида академия Муаммолар кўп, вазифалар ундан­ ги ҳузуридаги Маданий
Мағлуб маҳаллий халқ билан ғолиб чалаш, бўлинган дунёни қайтадан аъзолигига сайлов ўтказилмади. 2017 да бисёр. Тарихчи, этнолог ва архе­ мерос департаменти ва
совет ҳокимияти вакиллари ўртасида тақсимлаш учун курашга киришди. йилдан янги академиклар номи эълон олог олимлар қисқа муддатда улкан Ўзбекистонга оид хориж­
сулҳ тузилади. Ўн йиллар давомида Европалик экспертларнинг фикрича, қилина бошлади. Назаримда, бу бора­ юмушларни адо этмоғи керак. Боя даги маданий бойликларни
сиёсатчилар ва совет тарихчилари жаҳон уруши аслида Усмонлилар да тайинлов эмас, сайлов тамойилига айтганимдек, Тарих институти илмий тадқиқ этиш марказининг
Туркистон Мухторияти буржуа­по­ давлатига қарши бошланиши керак қатъий риоя қилиш керак. жамоаси жорий йилдан 10 жилдли ҳуқуқлари, мажбуриятлари
мешчиклар ва бой феодалларнинг эди. Чунки у даврда барча мусулмон «Ўзбекистон тарихи» академик на­ ва шартномалари, шу жум­
автономияси эди, дея ёлғон ташвиқот ўлкалари, жумладан, туркий халқлар – Юртимизда фан инфра- шрини тайёрлашга киришди. Мен ладан халқаро шартнома­
юритиб келди. Шу тариқа маҳаллий Европа жаҳонгирлари чангалида структураси эскиргани, олим ҳам заҳматли, айни чоғда шарафли лари бўйича ҳуқуқий вориси
аҳоли онгидан мухториятнинг шонли бўлиб, фақат Усмонли салтанатигина тадқиқотчиларнинг савияси бу ишга ўз ҳиссамни қўшаман, дея ҳисобланади.
тарихи ҳақидаги хотиралар ўчирилди. мустамлакачилик сиёсатига қарши ҳаминқадар экани, умуман, енг шимариб турибман.
Совет давлати емирилгач, ҳокимият чиқаётган эди. Ўттиз йил ичида бўлиб илм аҳлига таниш муаммо- «ТЭалфдаокркуАрС»АжНуОрВнаслуиҳдбаантоллаишнддии.. Реклама ва
тепасига келган миллий сиёсий элита ўтган Биринчи ва Иккинчи жаҳон ларни ўйласам, фанимиз- эълонлардаги хатолар
вакиллари эса негадир бу масалага урушлари эса дунёда кучлар нис­ нинг келажагига шубҳа би-
батини тубдан ўзгартириб юборди... лан қарай бошлайман. Лекин, Тилга ҳурмат кўча, бино
айни чоғда, бу ҳиссий ёндашув ва иншоотларга ўрнатилган
ташқи ёзувларнинг бехато,
имло қоидаларига риоя
қилинган ҳолда жойлаш-
тирилишида ҳам намоён
бўлади.

Турли эъ лон, рек лама
матнларида хатога гувоҳ
бўлганди уни тўғирлаш чора­
ларини кўриш, масъулларни
бундан хабардор қилиш ло­
зим.

Бухоро вилояти Вобкент ту­
мани ҳокими томонидан 2021
йил 5 апрель куни «Корхона,
ташкилот, таълим муассаса­
лари, маҳалла фуқаролар
йиғинлари, жамоат ташки­
лотлари, кўчалар, бино ва
иншоотларда ўрнатилган
ташқи ёзувлар, пешлавҳалар,
реклама ва кўргазмали ахбо­
рот матнларининг ҳолатини
ўрганиш» бўйича ишчи гуруҳ
таркиби тасдиқланган.

Ишчи гуруҳ аъзола­
ри «Чармгарон» маҳалла
фуқаролар йиғини ҳудудида
бўлиб, савдо ва хизмат
кўрсатиш объектларидаги
рекламаларда тил меъёр­
ларига амал қилинганлик
ҳолатини ўрганди. Тадбир­
корларга ўзбошимчалик би­
лан ўрнатилган реклама во­
ситаларини тартибга келти­
риш бўйича қонун доирасида
тушунтириш берилди.

Ишчи гуруҳнинг бу каби
ўрганишлари давом этмоқда.

Юсуф НАСРУЛЛАЕВ

8 milliytiklanish СЎНГГИ САІИФА Чоршанба
ижтимоий-си±сий газетаси 7 апрель, 2021

№ 12 (1114)

2021Рàìàçîí òà¿âèìè Аллоҳнинг раҳматин, нусратин кутинг,
Барча кўз уйқуга чўмган тунларда
Рамазон Апрель Ҳафта Саҳарлик Ифторлик Рамазон Апрель Хафта Сахарлик Ифторлик Асрий занжирларни елкадан отинг,
кунлари кунлари тугаши бошланиши кунлари Май кунлари тугаши бошланиши Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
13 04:25 03:58 Бизки, кўнгилларни айладик вайрон,
1 14 Сешанба 04:24 19:03 16 28 Чоршанба 03:57 19:19 Бугун ўзимиздан ўзимиз ҳайрон.
2 15 Чоршанба 04:22 19:04 17 29 Пайшанба 03:55 19:20 Энди қўлимизда муқаддас Қуръон
3 16 04:20 19:05 18 30 Жума 03:53 19:21 Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
4 17 Пайшанба 04:18 19:06 19 1 Шанба 03:51 19:22 Бизга дарс ўқитманг фалсафалардан,
5 18 Жума 04:16 19:07 20 2 Якшанба 03:50 19:23 Дунё безиб бўлган васвасалардан.
6 19 Шанба 04:14 19:08 21 3 Душанба 03:48 19:24 Ҳолимиз телбавий талвасалардан
7 20 Якшанба 04:13 19:09 22 4 Сешанба 03:46 19:25 Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
8 21 Душанба 04:11 19:10 23 5 Чоршанба 03:45 19:26 Иймон йўлидадир кўзимиз нури,
9 22 Сешанба 04:09 19:11 24 6 Пайшанба 03:43 19:27 Аллоҳнинг сўзига қалбимиз тўри!
10 23 Чоршанба 04:07 19:13 25 7 Жума 03:42 19:28 Портлатади дунёнинг сохта ғурури,
11 24 Пайшанба 04:05 19:14 26 8 Шанба 03:40 19:29 Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
12 25 Жума 04:04 19:15 27 9 Якшанба 03:39 19:31 Аллоҳга шукурки, Уни бир билдик,
13 26 Шанба 04:02 19:16 28 10 Душанба 03:37 19:32 Байтуллоҳга иймон тўла қалб келдик,
14 27 Якшанба 04:00 19:17 29 11 Сешанба 03:36 19:33 Зиною фаҳшни кишанбанд қилдик,
15 Душанба 19:18 30 12 Чоршанба 19:34 Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
Сешанба Аллоҳим, қўлимиз Сенгадир очиқ:
Гарчи Рамазондан кўнглимиздир тўқ,
Қуёшнинг чиқиш ва ботиш вақтидаги фарқлар (дақиқа ҳисобида) (саҳарлик/ифторлик) Тузалиб олмасак бошқа фурсат йўқ,
ТОШКЕНТДАН ОЛДИН: Ангрен – 2/4, Бекобод – 5/0, Андижон – 10/13, Хонобод – 13/15, Шаҳрихон – 9/11, Шайтонлар занжирбанд бўлган кунларда!
Хўжаобод – 11/13, Наманган – 8/10, Поп – 6/8, Чортоқ – 9/11, Чуст – 7/8, Фарғона – 7/10, Риштон – 5/8,
Қўқон – 4/7, Қува – 9/11. muslimaat.uz
ТОШКЕНТДАН КЕЙИН: Бухоро – 24/19, Газли – 27/23, Ғиждувон – 22/18, Қоракўл – 27/21, Гулистон – 5/2,
Сардоба – 4/1, Жиззах – 9/5, Зомин – 7/3, Фориш – 10/8, Ғаллаорол – 10/6, Навоий – 19/15, Зарафшон –
20/21, Мингбулоқ – 29/25, Конимех – 20/16, Нурота – 17/14, Учқудуқ – 19/24, Нукус – 33/40, Мўйноқ – 28/44,
Тахтакўпир – 27/38, Тўрткўл – 32/34, Қўнғирот – 33/44, Самарқанд – 14/8, Иштихон – 15/11, Мирбозор
– 13/9, Каттақўрғон – 16/12, Ургут – 14/8, Термиз – 18/17, Бойсун – 16/7, Денов – 13/5, Шеробод – 18/8,
Шўрчи – 14/5, Қарши – 20/13, Деҳқонобод – 19/10, Косон – 21/14, Муборак – 22/16, Шаҳрисабз – 16/9,
Ғузор – 19/11.

ЭСЛАТМА: Рамазон ойи бошланиши ой
кўринишига қараб бир кунга фарқ қилиши

мумкин

СОҒЛИК ХАЗИНАСИ Ўзбекистон Миллатни
пандемияга уйјотмоє замони
Мунтазам рейслар тикланмоєда Єозојистондан кўра
яхшироє тайёрланган Бундан роппа-роса уч йил аввал
8 апрелдан 29 апрелгача Укра­ – 2018 йилнинг 5 апрель куни Пре-
инанинг МАУ авиакомпанияси Коронавирус инфекцияси инсон сало- зидентимизнинг «Ўзбекистон Ёзув-
Киев­Тошкент ва Тошкент­Киев матлиги учун жиддий таҳдидлар келтириб чилар уюшмаси фаолиятини янада
йўналиши бўйича мунтазам рейс­ чиқарди. «Forbes» нашри Марказий Осиё такомиллаштириш чора-тадбирлари
ларни амалга оширади. минтақасида етакчиликка даъво қилаётган тўғрисида»ги қарори эълон қилинган
икки давлат – Ўзбекистон ва Қозоғистон эди. Ўтган давр мобайнида уюшма-
Киевдан парвозлар ҳар пайшан­ пандемияга бир хил даражада тайёрлан- миз муҳташам бинога кўчиб ўтди.
ба, Тошкентдан – жума кунлари маганини ёзмоқда qalampir.uz.
амалга оширилади. Чипта нархига Уюшмамиз муассислигидаги «Шарқ
23 кг. гача бўлган 1 та юк ва 2 та Пандемия бошланганидан бери жорий йил­ юлдузи», «Звезда Востока», «Жаҳон
қўл юки (5 ва 7 кг.) киради. Киевдан нинг 28 мартига қадар Қозоғистонда 292,3 минг адабиёти», «Ёшлик» журналлари
Тошкентга авиачипта нархи 278 киши касалликни юқтирган. таҳририятларига ҳам ушбу бинодан жой
доллар, Тошкентдан Киевга 357 ажратилди. Шу ўринда «Биринчи кито­
доллардан бошланади. Пандемия Қозоғистонда ҳам, дунёда ҳам бим», «Адиб ва жамият», «Наср гулшани»,
соғлиқни сақлаш соҳасидаги барча муам­ «Сўз чамани» сингари рукнларда «Ижод»
Ўзбекистонга кириш учун моларни очиб берди. Хусусан, ушбу соҳани жамоат фондининг моддий кўмаги ости­
COVID­19 тестининг 72 соат ичида молиялаштириш масалалари биринчи ўринга да кўплаб ижодкорларнинг юзлаб китоб­
ўтказилган манфий натижаси та­ чиқди. лари чоп этилганини айтиш жоиз. Ўтган
лаб қилинади. даврда «Китоб акцияси» тадбирлари ҳам
Пандемиядан олдинги йилларда (2016– мунтазам йўлга қўйилиб, маҳалла ва мак­
@bayonotuz 2019) Қозоғистонда соғлиқни сақлашга таблар, «Меҳрибонлик уйлари»га «Ижод»
киритилган инвестициялар улуши деярли жамоат фонди ҳомийлигида миллион­
бўлди экан? бир хил даражада сақланиб қолган бўлса, лаб китоблар бепул етказиб берилди.
– Бу менинг изларим, – жавоб Ўзбекистонда бироз ўсиш кузатилган. Ана шу қисқа даврда Адиблар хиёбони
ҳам кўркамлаштирилиб, 20 нафардан
берибди Аллоҳ. – Мен доим сен Шу даврда аҳолиси Қозоғистонга нисбатан ортиқ адибга бронза ва мисдан ҳайкал
билан бирга ёнингда юрганман. 1,8 баравар кўп бўлган Ўзбекистонда 175,6 ўрнатилди. Алишер Навоий номидаги
минг киши вафот этган, йиллик ўсиш 15,5 фо­ Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти
У киши яна синчиклаб қарасаки, изни ташкил қилган. университети қошида эса Олий адабиёт
ҳаётининг энг оғир дамларида оёқ курси ташкил этилди. 100 нафардан
излари фақат бир жуфт экан. Қозоғистонда ўлим коэффициенти 1000 ортиқ ёзувчи­шоир Камолон дарвоза
кишига 8,6 бўлса, Ўзбекистонда ­ 5,1. маҳалласидаги ўз хонадонларига кўчиб
– Эй, Аллоҳ! – юзланибди у ўтдилар.
Бир киши ўлимидан кейин Аллоҳга. – Нега энг оғир дамларим-
бутун босиб ўтган ҳаёт йўлини да, сенинг ёрдамингга энг муҳтож Бугун қарорни қайта ўқиб чиқиб, ҳали
кўрсатишини сўраб, Аллоҳга му- бўлган кезларимда мени ёлғиз амалга оширилиши керак бўлган бир
рожаат қилибди. Кутилмаганда у қолдириб кетгансан. Қара, бу ерда қанча вазифалар олдинда турганига
ўз излари билан ёнма-ён юрган фақат бир кишининг изи. Шунда ишонч ҳосил қилдим.
қандайдир изларни кўриб қолибди. Аллоҳ унга баланд овозда:
Назаримда, бугун мириқиб ёзмоқ
– Эй, Аллоҳ, – юзланибди у – Эй, ношукур банда! Энг оғир замони, миллатни уйғотмоқ даври
Аллоҳга, – менинг изларим билан кунларингда мен сени қўлимда келди. Абдулҳамид Сулаймон ўғли
ёнма-ён кетаётган кимнинг излари олиб юрганман, деган экан. Чўлпон айтганидай, миллатни уйғотиш
– уйғонганларнинг вазифаси.
«Аллоҳ енгиб бўлмайдиган си-
новларни бермайди». Фозил ФАРҲОД

Бу ҳақиқатни қачондир тан олар-
миз...

ОÁÓНА – 2021

«ÌИЛЛИÉ ТИКЛАНИØ» Оáóíà

158ÃАÇЕТАСИÃА ОÁÓНА ÄАÂОÌ ÝТÌО¯ÄА! èíäåêñè

ЎЗБЕКИСТОН ЖАМОАТЧИЛИК КЕНГАШИ: ТАҲРИРИЯТ Таҳририятга келган хатлар доимий Газета «SHARQ» нашриёти-матбаа акциядорлик компаниясида
«МИЛЛИЙ Алишер ҚОДИРОВ – кенгаш раиси, МАНЗИЛИ: эътиборимизда бўлиб, улар чоп этилди.
ТИКЛАНИШ» Тошкент шаҳри, муаллифларига қайтарилмайди. Корхона манзили: «Буюк Турон» кўчаси, 41-уй
ДЕМОКРАТИК Акмал САИДОВ, Абдулазиз АККУЛОВ, Аброр ПЎЛАТОВ, Миробод тумани,
ПАРТИЯСИНИНГ Амриддин БЕРДИМУРОДОВ, Бахтиёр САЙФУЛЛАЕВ, Буюк Турон кўчаси, Навбатчи муҳаррир: 2008 йил 29 октябрда Ўзбекистон Матбуот ва ахборот
ИЖТИМОИЙ- Илҳом АБДУЛЛАЕВ, Минҳожиддин МИРЗО, 41-уй. Равшан МАҲМУДОВ агентлиги томонидан № 0223 рақами билан рўйхатдан ўтган.
СИЁСИЙ Нодир МУХТОРОВ, Отабек ЖИЯНБОЕВ, Газета таҳририят Навбатчи: Газета ҳафтанинг чоршанба куни чиқади.
ГАЗЕТАСИ Озодбек НАЗАРБЕКОВ, Ортиқали ҚОЗОҚОВ, компьютер Вилоятхон ШОДИЕВА
Феруза МУҲАМЕДЖАНОВА, Хуршид ДЎСТМУҲАММАД, марказида терилди Дизайн: Адади – 2795.
Шерзодхон ҚУДРАТХЎЖАЕВ, Шавкат ШАРИПОВ, ва саҳифаланди. Маъмуржон ҚУДРАТОВ
Шухратжон АХУНДЖАНОВ. Газетанинг баҳоси келишилган нархда.
Муаллифлар фикри Электрон почта: Қоғоз бичими: 350x587. Ҳажми: 4 босма табоқ
Бош муҳаррир: таҳририят нуқтаи [email protected] / [email protected] Буюртма – 416
Миродил АБДУРАҲМОНОВ назаридан фарқ Босишга топшириш вақти 21.00.
қилиши мумкин. Топширилди 1:30

ТЕЛЕФОНЛАР: ISSN 2010-7714
Қабулхона (факс): (71) 232-12-03, +99897 755-10-11 123456