«Milliy tiklanish» demokratik partiyasining ijtimoiy-siyosiy gazetasi

XALQ TA’LIMI TIZIMINI RIVOJLANTIRISHNING 5 YILLIK DASTURI ASOSIDA QORAQALPOG‘ISTON RESPUBLIKASI VA XORAZMDA
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARINI BEPUL OVQATLANTIRISH TIZIMI BELGILANGAN MUDDATDAN OLDIN JORIY ETILDI

«MILLIY TIKLANISH»
DEMOKRATIK

PARTIYASINING IJTIMOIY-

MilliySIYOSIYGAZETASI
1995 yil 10 iyundan chiqa boshlagan www.mt.uz / [email protected] tiklanish

MILLIY QADRIYATLARGA 3 2EL ISHINI ER QILUR,
TAYANGAN TARAQQIYOT
ER QADRINI EL BILUR
TILINI ASRAGAN –
MILLATINI ASRAYDI

№ 37 (1186) 2022-yil 26-oktyabr, chorshanba

O‘ZIMIZGA O‘ZIMIZ JABR QILAYAPMIZ! 3
BU – JINOYAT ASLIDA!
11-oktyabr kuni Prezidentimiz KAMTARIN INSON,
Shavkat Mirziyoev raisligida Eng asosiysi, bu davr ULUG‘ OLIM
mahallalarni obod qilish ichida 75 million tup mevali
va aholini o‘ylantirayotgan va manzarali daraxtlar 1969-yili «XIX asrda
ekiladigan bo‘ldi! O‘rta Osiyo va Sharqiy
masalalarni hal etish bo‘yicha Dunyo ekologlarining Turkiston orasidagi savdo,
o‘tkazilgan videoselektor ma’lum qilishlaricha, Yer iqtisodiy va madaniy
yig‘ilishida muhokama etilgan yuzida har yili 15 milliard tup aloqalar» mavzusida
masalalar hanuzgacha qizg‘in daraxt turli sabablarga ko‘ra diplom ishini yoqlagach,
muhokama qilinayotgani bejiz kesib tashlanar, o‘rniga esa bir yilcha Toshkent
emas. 5 milliardgina nihollar ekilar shahridagi 59-maktabda
Unda juda ko‘p muammolar ekan, xolos. xitoy tili o‘qituvchisi bo‘lib
ishlagan.

5

haqida so‘z yuritilishi Bu esa o‘z-o‘zidan Yer yuzi
barobarida “Dolzarb aholisiga kislorod yetmasligi
40 kunlik” daraxt ekish oldindan ma’lum deganidir.
harakati ham e’lon qilindi.
Davomi 2-betda

«Milliy tiklanish» demokratik partiyasi fraksiyasining
navbatdagi yig‘ilishida deputatlar dastlab
«O‘zbekiston Respublikasi Hisob palatasining faoliyati
takomillashtirilganligi munosabati bilan O‘zbekiston
Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish ALISHER NAVOIY:
va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi qonun loyihasini IKKI TILNING
ikkinchi o‘qishda muhokama qildilar. MUHOKAMASI
Mamlakatimizda
so‘nggi yillarda davlat moliyaviy huquqbuzarliklar Ona tilimizning
moliyaviy resurslarini profilaktikasi va ularga bugungi kamolotiga
boshqarish hamda budjet qarshi kurashish tizimini hazrat Navoiy katta
mablag‘laridan maqsadli yanada takomillashtirish hissa qo‘shgan.
zarurati vujudga kelmoqda. «Muhokamatu-l-
va oqilona foydalanish lug‘atayn» asari
ustidan davlat moliyaviy turkiy tilning
nazorati tizimini samarali ulug‘ligi, malohati,
yo‘lga qo‘yish, shu Ko‘plab qonun hujjatlarida manfaatlar boshqa tillardan
jumladan, Hisob palatasi to‘qnashuvi to‘g‘risida tushunchalar berilgan afzal xususiyatlarini
faoliyati tomonidan amalga bo‘lsada, davlat organlari va muassasalarida ko‘rsatishda muhim
oshirilayotgan nazorat ularni amalga oshirish va nazorat qilishning manba sanaladi.
shakllarining taʼsirchanligi aniq mexanizmlari yaratilmagan.
hamda samaradorligini 6
oshirish bo‘yicha tizimli
ishlar olib borilmoqda. CHERCHILDAN
Shu bilan birga, keyingi EYNSHTEYNGACHA...
yillardagi o‘zgarishlar MANFAATLAR
asnosida qonunlar, farmon – Janob Cherchill,
va qarorlar ijrosini nazorat jonga tegib ketdingiz.
qilish, davlat xaridlari Agar men xotiningiz
to‘g‘risidagi qonunchilik bo‘lganimda siz
talablarining to‘g‘ri TO‘QNASHUVI ichayotgan qahvaga
qo‘llanilishi ustidan davlat zahar qo‘shib
nazoratini amalga oshirish, berardim...
nazorat tadbirlari natijalari
bo‘yicha aniqlangan
Davomi 2-betda

«MILLIY TIKLANISH» ANONSLAR

HUKUMATNING 2022-2026-YILLARGA «OJIZA»LARLATOFATINI 4
MO‘LJALLANGAN DAVLAT DASTURI
IJROSI BO‘YICHA HISOBOTINI UNUTAYOTGAN
ESHITDIK

«Milliy tiklanish» partiyasi uchun tarbiya va taʼlim YAXSHILIK QILU Davlat dasturining 9 oylik ijrosi raqamlarda
sohasi ustuvor ekanligidan kelib chiqib, dasturning YOMONLIK KUT(mi)?
«Adolatli ijtimoiy siyosat yuritish, inson kapitalini yoxud davlatdan 2022 -yilning 9 oyida yalpi ichki mahsulotning o‘sishi o‘tgan yilning
rivojlantirish» to‘g‘risidagi 4-yo‘nalishga alohida eʼtibor millionlab qarzi bor 4 mos davriga nisbatan 105,8 foizni tashkil qildi. “Yo‘l xarita”larida
qaratdik. «bechoralar» haqida tasdiqlangan vazifalarning ijro etilishi natijasida 1,9 million fuqaroning
Quyidagilarga Hukumat eʼtiborini qaratdik: ayrim mulohazalar bandligi taʼminlandi. Shuningdek, 341 ming nafar fuqaroga ijara
- bog‘cha yoshidagi 75 nafar bolaga 1 nafar oliy asosida yer, 267 mingta loyihaga 6,4 trillion so‘m imtiyozli kredit va
maʼlumotli tarbiyachi to‘g‘ri kelmoqda. Tarbiyachilarni 35 mingdan ortiq ishsizlarga 112 milliard so‘m subsidiya ajratildi.
ko‘proq o‘qitish uchun qo‘shimcha kvotalar ajratilishi 2022 -2023-yillar uchun mo‘ljallangan manzilli ro‘yxatga
kerak; asosan renovatsiya va rekonstruksiya qilinishi lozim
- bog‘cha tarbiyachisi bo‘lish jozibasiz, maosh juda bo‘lgan jami 268 ta ko‘p kvartirali uylardan 49 tasi
kam. Vaholanki, tarbiyachining ishi o‘qituvchinikidan renovatsiya va rekonstruksiya qilinib, shahar va
og‘irroq. 7 yoshgacha tarbiyada yo‘l qo‘yilgan xato esa tumanlarda eskirgan uylar o‘rniga zamonaviy uy-joylar
o‘qituvchi ishining foydasini yo‘qqa chiqarishi mumkin; barpo etildi. 540 dan ziyod oilalarning turmush sharoiti
- milliy tarbiya metodikasi mavjud emas. Shuning yaxshilanishiga erishildi. Hisobot davrida 83,3 trillion
uchun ham bu masala tahlil qilinishi kerak. so‘m mablag‘ ijtimoiy sohaga yo‘naltirildi. Bu o‘tgan
Maktabgacha taʼlim vazirligi huzurida Ilk davrda tarbiya yilga nisbatan 30 foizga ko‘p.
ilmiy-tadqiqot institutini tashkil qilish zarur; 37,7 ming loyiha “Ochiq budjet” portali doirasida g‘olib
- maktabda pedagoglarning yangi avlodini tayyorlash deb topilib, ularga 1 trillion so‘m ajratildi.
bo‘yicha 10 yillik davlat dasturi qabul qilinishi zarur; SIYOSAT 4
- «G‘uncha», «Gulxan», «Tong yulduzi», «Bolalar QALTIS XATOLARNI KECHIRMAYDI!
sporti» va «Klass» bolalar nashrlari bolalarni o‘qish
ko‘nikmasini shakllantirishda juda muhim. Xalq taʼlimi
vazirligi bu nashrlarni qaramog‘iga olishi zarur.

@alisherQodir

2022-yilning AQSH dollari 11128.70. 1 EVRO 10978.46. 1 Rossiya rubli 180.28. 1 Angliya funt sterlingi 12601.03. 1 Yaponiya iyenasi 74.74.
26-oktyabr sanasidan

2 Milliy ...do‘konlar, firmalar, joylarni nomlashda PARLAMENTDA
tiklanish adabiy til me’yorlariga amal qilinsa, o‘z
ijtimoiy-siyosiy gazetasi ona tilimiz hurmati ortadi. To‘g‘ri, xorijiy
mehmonlar bunday yozuvlarni ko‘rib, balki
Chorshanba g‘ururlanar, biroq millat haqidagi tasavvuri
26-oktyabr, 2022-yil bunday nomlanishlardan keyin o‘zgarib
ketishiga hech qanday shubha yo‘q.
№37 (1186)

(Boshlanishi 1-betda) (Boshlanishi 1-betda)

INSON O‘ZGARMASA,
JAMIYAT O‘ZGARMAYDI

F raksiya a’zosi Jahongir Abdurasulov shundagina ularning faoliyati shaffof yetkazilishiga sabab bo‘lmoqda. O‘ZIMIZGA O‘ZIMIZ
ushbu qonun loyihasi haqida bo‘lishini, ya’ni bunday tuzilma Ushbu qonun loyihasi bilan vakolatli JABR QILAYAPMIZ!
ma’lumot berar ekan, Hisob palatasi faoliyatida to‘g‘ridan-to‘g‘ri moddiy organlar belgilanib, uning vazifalari, BU –
faoliyatiga doir ushbu qonun loyihasi manfaatdorlik bo‘lmasligi kerakligini davlat xizmatchilarining bu boradagi JINOYAT
aynan shu kabi kamchiliklarni aytdi. majburiyatlari va javobgarligi ASLIDA!
tartibga solishga qaratilganini, Shundan so‘ng, deputatlar hamda uni tartibga solish bo‘yicha
budjet intizomini mustahkamlash “Manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risida”gi aniq mexanizmlar, cheklovlar joriy Keling, aniqlik kiritaylik: o‘rta yoshli bir kishi bir
va davlat xaridlaridagi moliyaviy qonun loyihasini muhokama qildilar. qilinmoqda. daqiqada 7 litrga yaqin havo yutar ekan. Bir
huquqbuzarliklarning oldini olishga Qonun tashabbuskorlari manfaatlar Abdumalik Akramovning sutkada esa 550 litr...
xizmat qilishini ta’kidladi. to‘qnashuviga ta’rif berar ekan, bu ta’kidlashicha, ushbu qonun kerak Xo‘sh, bitta daraxt qancha kislorod chiqaradi?
Ahmadjon G‘aniyev ham qonun davlat tashkiloti xodimi, uning yaqin va u korrupsion holatlarning oldini Olimlarning aytishicha, bitta yetilgan daraxt
loyihasiga munosabat bildirib, Hisob qarindoshlari va unga aloqador olishga xizmat qiladi. Ammo deputat bir sutkada 90 litr, ya’ni, bitta daraxt bir
palatasi faoliyatini rivojlantirish, ushbu shaxslar o‘z manfaatlari bilan loyihada belgilanganidek, bunday kishi uchun kerak bo‘ladigan kislorodning
Abdumalik Akramov loyihada fuqarolar, tashkilot yoki davlat holatlarni sodir etganlarga, ya’ni 14 foizini ishlab chiqaradi. Hisob-kitoblarga
belgilanganidek, bunday huquqlari, qonuniy manfaatlari korrupsionerlarga nisbatan juda kam qaraganda, o‘rta yoshli inson uchun 7 ta
holatlarni sodir etganlarga, o‘rtasida qarama-qarshilik yuzaga miqdorda – 5 yoki 10 barobar jarima daraxt bo‘lishi kerak.
ya’ni korrupsionerlarga nisbatan kelgan va kelayotgan yoxud yuzaga belgilanayotganiga e’tiroz bildirdi. Xo‘sh, endi atrofimizga bir e’tibor beraylik!
juda kam miqdorda – 5 yoki 10 kelishi mumkin bo‘lgan vaziyat – O‘zaro til biriktirish, ko‘rib Atrofimizda 7 ta daraxtimiz bormi?! Bizni
barobar jarima belgilanayotganiga ekanini qayd etishdi. ko‘rmaslikka olish, shaxsiy sog‘lom va go‘zal bo‘lishimiz, aql va
e’tiroz bildirdi. Ta’kidlanganidek, ko‘plab qonun manfaat yuzasidan rahbarni zakovatga to‘lishimiz uchun manba bo‘lgan
tuzilmani har tomonlama qo‘llab- hujjatlarida manfaatlar to‘qnashuvi hurmat qilish, jinoyatiga sherik madadkorimiz qay ahvolda?!
quvvatlash lozimligini ta’kidladi. to‘g‘risida tushunchalar berilgan qilishi bugungi jamiyatimiz rivojiga Demak, yonimizdagi har bir daraxtning
Ammo deputat palata qoshida bo‘lsada, davlat organlari va to‘siq bo‘layotgan eng katta illatlar kesilishi, har bir insonning 14 foiz umrini
budjetdan tashqari jamg‘arma muassasalarida ularni amalga sanaladi. Loqaydlikdan kechmasak, “o‘ldirish” ekan-da! Axir bir cho‘p suqsang
tashkil etish va unga palata oshirish va nazorat qilishning aniq yon-atrofimizda bo‘layotgan voqea- ko‘karadigan, bir hovuch don sepsang,
tomonidan tekshirishda aniqlangan mexanizmlari yaratilmagan. Hatto, hodisalarga befarq bo‘lsak, “menga xirmoning to‘ladigan yurtda yashayapmizku!
kamomadlardan tushgan mablag‘ning vakolatli organ ham belgilanmagan. nima” qabilida ish tutsak, avvalo, Muzli makonlar, jazirama o‘lkalar havas
8 foizi o‘tkazilishi to‘g‘ri emasligini Bu boradagi talablarni buzganlar o‘zimiz o‘zgarmasak jamiyatimiz qiladigan ma’vo emasmi, bu Vatan?!.
ta’kidladi. Deputat Alisher Hamroyev qonunchilikka muvofiq javobgar o‘zgarmaydi, taraqqiyotga erisha O‘tgan hafta Oliy Majlis Senatida quyidagi
ham bu fikrni qo‘llab-quvvatlab, bo‘lishi belgilangan, ammo javobgarlik olmaymiz. Shu ma’noda, ushbu ma’lumotlar e’lon qilindi: “Yashil makon”
Oliy nazorat organi – Hisob palatasi masalalari nazarda tutilmagan. qonun loyihasi aynan shunday loyihasi doirasida aslida ekilmagan 6,2 million
moliyaviy mustaqil bo‘lishi kerakligini, Amaldagi qonunlarimizda bunday illatlarga qarshi kurashishda muhim dona daraxt ko‘chatlari hisobotlarga qo‘shib
holatlarga qarshi aniq mexanizm ahamiyatga ega bo‘ladi, – dedi yozilgan. 3,4 million donasi esa sug‘orish
ishlab chiqilmagan. Hatto, statistikasi fraksiya rahbari Alisher Qodirov. tizimi bo‘lmagan joylarga ekilgan. Shuningdek,
ham yuritilmaydi. Bu esa davlat Ko‘pchilik ovoz bilan ushbu qonun 2,4 million dona ko‘chat suvsizlik va yetarli
tashkilotlarida korrupsiyaning yanada loyihasi ham qabul qilindi. parvarish bo‘lmaganidan bahor tugamasdan
avj olishiga, ayrim rahbarlarning nobud bo‘lgan. 341 ming dona ko‘chat
yaqinlari manfaatlarini ko‘zlab, davlat Ravshan MAHMUDOV, Yerning tabiiy iqlim xususiyatlarini inobatga
va jamiyat manfaatlariga jiddiy zarar «Milliy tiklanish» muxbiri olmay, yaroqsiz yerlarga ekilgan. Bu dalillarni
tahlil etib yuragimni vahima bosdi. Nahotki,
Ma`naviyat o‘zimizga o‘zimiz jabr qilayotgan bo‘lsak?! Va,
azizlarim, umri, joni azizlarim, bir-birimizdan
TILINI ASRAGAN – MILLATINI ASRAYDI HAVOni qizg‘anmaylik, degim keldi.
O‘zbek tiliga davlat tili ingliz tillarida yetkazilmoqda. qoidalariga rioya qilinsagina,
maqomi berilganiga ham Ammo ana shunday shart- aholining har bir vakili o‘z Farida BO‘TAYEVA,
33 yil to‘ldi. O‘tgan davr sharoitlarga qaramay, nomi bilan atashni boshlaydi. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati
mobaynida mamlakatimizda keyingi paytlarda o‘zbek Shuningdek, do‘konlar,
o‘zbek tilini rivojlantirish tilining rivojiga nihoyatda firmalar, joylarni nomlashda Kuting!
va takomillashtirish yuzaki yondashayotganimiz adabiy til meʼyorlariga
uchun keng imkoniyat ham yaqqol ko‘zga amal qilinsa, o‘z ona tilimiz ...qay bir erkak yuqori lavozimga
yaratibgina qolmay, tashlanib qolyapti. Masalan, hurmati ortadi. To‘g‘ri, xorijiy tayinlanmasin,uning ortida, albatta,
O‘zbekistonda istiqomat ko‘pchiligimiz nafaqat ko‘cha- mehmonlar bunday yozuvlarni bir ayol turganini, uning muvaffaqiyati
qiluvchi barcha millat va ko‘yda, hatto ishxonada, taʼlim ko‘rib, balki g‘ururlanar, biroq ayolning ham yutug‘i ekanini
elatlarning tillarini hurmat jarayonida, maʼnaviy-maʼrifiy millat haqidagi tasavvuri unutmasligimiz kerak. Bu bilan ayol
qilinishini taʼminladi. tadbirlarda, radioeshittirish bunday nomlanishlardan o‘z o‘rnini erkaklarga bo‘shatib bersin,
Yaʼni, chegara bojxona va teleko‘rsatuvlarda ham keyin o‘zgarib ketishiga hech degan noto‘g‘ri fikrdan yiroqmiz. Faqat
postlari orqali yurtimizga o‘zbek adabiy tilida gapirish qanday shubha yo‘q. ayol va erkak o‘zaro hamkorlikda
kirib kelayotgan chet el o‘rniga o‘z shevamizda Takror bo‘lsa ham bugun oilada ham, jamiyatda ham katta
fuqarolari o‘zbek tilida so‘zlashga odatlanib oliy taʼlim muassasalarida natijalarga erishishi mumkinligini qayd
yoki boshqa jahon tillarida borayotirmiz. Shu maʼnoda, «Ona tili va adabiyot», «Nutq etmoqchimiz, xolos. Bu borada arab
bojxona deklaratsiyalarini Vazirlar Mahkamasi tarkibida madaniyati», «Davlat tilida ish tarixchisi ibn Battutaning bir fikrini
to‘ldirishlari va muloqotda Maʼnaviyat va davlat tilini yuritish asoslari» kabi fanlarni eslaylik: «Turk xoqonlari Farmonlarga
bo‘lishlari uchun sharoitlar rivojlantirish masalalari asosiy o‘quv fanlari qatorida imzo chekayotganda «sulton va uning
yaratdi. departamenti tashkil qilindi. o‘qitishni davom ettirish talab xotinining amri bilan», deb yozgan
Bugun bojxona postlarida Bu ayrimlar o‘ylaganidek, etilmoqda. ekanlar. Shunday ekan, rivojlanishning
fuqarolarga ko‘rsatmalar, arzimas muammo emas. mumtoz modeli hali ham o‘zgargani yo‘q.
maʼlumotlar, xabarlar Ko‘cha nomlarida, Dilnoza AZIZOVA, Ya’ni, rivojlanishda qadim qadriyatlarga
va yo‘lovchi bojxona peshlavhalarda, atamalarning partiyaning Namangan tayanish, zamon zaylini e’tiborga olish
deklaratsiyalari o‘zbek, rus va barchasida Davlat tili qonun- viloyati Kengashi raisi eng foydali tomonimizdir.

Davlat dasturining 9 oylik ijrosi raqamlarda Kelgusi sonlarda

139 ta mehmonxona va xostellar, 181 ta turistik firmalar XALQ TAʼLIMI TIZIMINI RIVOJLANTIRISHNING
tashkil etildi. 7 milliondan ortiq mahalliy aholining
yurtimiz bo‘ylab ichki sayohati tashkil etildi. 5 yillik dasturi asosida Qoraqalpog‘iston Respublikasi
Muhokamalarda so‘z olgan deputatlar Davlat va Xorazmda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini bepul
dasturida nazarda tutilgan tadbirlarning ijrosini ovqatlantirish tizimi belgilangan muddatdan oldin joriy
taʼminlash borasida amalga oshirilgan ijobiy etildi. Keyinchalik boshqa hududlarda ham bu jarayon
ishlarni eʼtirof etib, ayrim bandlarning bajarilishi yo‘lga qo‘yiladi. Bugungi kunda bepul ovqatlantirish tizimini
kechikayotganini tanqid ostiga olishdi. Xususan, joriy etish bilan birga, autsorsing tizimi ustida ham ish olib
tibbiyot, taʼlim, qishloq xo‘jaligi tarmoqlari va aholi borilmoqda.
punktlarini suv bilan taʼminlash masalasidagi amaliy
chora-tadbirlar bilan qiziqdilar.
Deputat Kozim Tojiyev boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini
bepul ovqatlantirish tizimi joriy etilgani, buning
uchun oshxonalarni xatlovdan o‘tkazish vazifasi
belgilanganini taʼkidlab, bu boradagi vazifalar ijrosi
qay darajada ekani bilan qiziqdi.

Chorshanba Sardoba suv ombori yorilganda bizning Milliy 3
26-oktyabr, 2022-yil ahilligimizni, birligimizni va hech qanday
talafotsiz barcha mushkulotlarni yengib, ijtimoiy-siyosiy gazetasi
№37 (1186) Sirdaryoda bir-biridan go‘zal bir qancha
shaharlarni bunyod etganimizni nafaqat
KQUTLUGa`mUtaLrUiGn‘ OiLnIsMon,YOSH O‘zbekiston xalqi, balki butun dunyo
ko‘rdi...

Tarixga qiziqmagan kishi fors, xitoy tillarini puxta bilgan, ketgani, muddao sovet-xitoy paytlarda doktorlik himoyasidan tilidagi boy tarixiy maʼlumotlarni
bo‘lmasa kerak. Har qanday ular asosida bitilgan manbalar munosabatlari taranglashgani o‘tish hozirgidek oson ish ilmiy muomalaga kiritish.
inson hech bo‘lmaganda ota- bilan ishlash qobiliyatiga ega sharoitida xitoyliklarning emasdi. Ustoz rozi bo‘ldi va buning uchun
onasi, bobo-momolari turish- xodimlarni bir qo‘l barmoqlarining ilmiy va o‘quv adabiyotlarida Ahad Xo‘jayev mustaqil u kishidan juda minnatdormiz.
turmushidan nimalarnidir o‘zida sanash mumkin edi. ochiqchasiga O‘rta Osiyoning O‘zbekistonning butunlay Vaqt – oqar daryo, deb bejiz
bilishni istaydi. Buning uchun Buning oqibati o‘laroq, qadimgi sharqiy bo‘laklariga daʼvolariga yangicha sharoitda davlat o‘laroq aytilmas ekan. Endi o‘ylab
u juda oddiy yo‘l tutadi – va o‘rta asrlar davrlari bo‘yicha javoban ilmiy izlanishlarni yo‘lga qayta oyoqqa turishida o‘zining ko‘rsak, tanishganimiz 1985-yili
ular va ularni bilganlarni shakllangan, zamona talablariga qo‘yish bo‘lgani haqida yarim ulushini qo‘shgan insonlardandir. ustoz 43 yoshda bo‘lgan ekan.
so‘roqqa tutadi. Olgan javob bera oladigan ilmiy vahimali, yarim pichirli gaplar 1994-yildan Tashqi ishlar vazirligi Bugun esa o‘zlarining qutlug‘ 80
maʼlumotlarini ko‘pincha maktablarning o‘zi yo‘q edi. bo‘limning o‘ziga xos mavqeini «Siyosiy tahlil va istiqbolni yoshini qarshilamoqda. Shundan
eslab qoladi, baʼzan esa Ilmiy maktabning oyoqqa turib, ham belgilab berardi. belgilash» boshqarmasida yarim asrdan ko‘prog‘ini ilmga,
qog‘ozga tushiradi. Eng eski sayqallanishi uchun til omilining Rahmatli Bo‘riboy aka umumiy bo‘lim va boshqarma boshlig‘i aniqrog‘i, umuman Turkiston,
zamonlardayoq ayrim qatlam o‘zi yetarli emasligi ham tabiiydir. rahbarlik hamda arab, bo‘lib ishlash oson kechmagan. ayniqsa, o‘zbek xalqining boy
vakillari o‘tmishni bilish Buning uchun keng fikrlaydigan, fors manbalari negizidagi 1996-yili ushbu vazirlikning va uzoq o‘tmishini yuzaga
borasidagi intilishlaridan boshqalar, ayniqsa, yoshlarni izlanishlarga bosh-qosh bo‘lsalar, Osiyo-Tinch okeani mintaqasi chiqarishdek mashaqqatli
tashqari, o‘zlaridan xotira ergashtira oladigan, kelajakni eng og‘ir yo‘nalish – qadimgi boshqarmasining rahbari ishga sarf etibdi. O‘zbekistonda
qoldirish ilinji o‘laroq o‘zlariga ko‘rishga qodir, o‘z ishining xitoy manbalaridagi tegishli bo‘lgani, 1996 – 1999-yillari xitoychilik yo‘nalishida fan
oid voqealarni yozib borishni ustasi o‘laroq tan olingan shaxs guvohliklarni ilmiy muomalaga O‘zbekistonning XXRdagi doktorlari va nomzodlarini
uyushtirgan. Bu ish bilan – yetakchi ham zarur. Bunday kiritish, tahlil qilishga yetakchilik elchixonasida birinchi kotib, tayyorlagani va bu boradagi
shug‘ullanuvchi maxsus olimlarga ehtiyoj doim yuqori Ahad aka zimmasida edi. axborot va madaniy masalalar faoliyati davom etayotganining
odamlar ham paydo bo‘lgan bo‘lgani barobarida tarix fanimiz Zamonaviy arab yoki fors tilini bo‘yicha maslahatchi qimmatini tushungan-tushunadi,
va ular bitikchilar, baxshilar, uchun ular hamisha kamchil bilgan odam besh yuz yoki ming lavozimlarida faoliyat yuritgani tushunmagan esa, yo‘q.
tarixchilar deya atalgan. Shu bo‘lgan. Ularsiz Tarix instituti yil burun ushbu tillarda yaratilgan esa, uning katta olimlikdan Eng muhimi, aynan Ahad aka
tariqa tarix fani paydo bo‘lgan. oldiga qo‘yilgan vazifalarni manbalarni o‘qishi juda qiyin. tashqari mohir diplomat o‘laroq Xo‘jayevning xitoy manbalari
Bu ishni eplaydiganlarni odatda tan olinganiga dalil, deb ustida olib borgan uzoq yillik
978-YILDAN «O‘RTA OSIYO VA manbashunos deymiz, yaʼni ishonamiz. izchil izlanishlari o‘laroq, o‘zbek
XITOY TARIXIY-MADANIY ALOQALARI» manbani o‘qib, o‘qiganini uqiy 2001 – 2007-yillarda xalqi va davlatchiligi, Turon-
BO‘LIMIDA ISHLAY BOSHLAGAN AHAD oladigan mutaxassis. Afsuski, O‘zbekiston Pespublikasi Turkistonning eng qadimgi tarixiy
AKA XO‘JAYEV 1988 – 1994-YILLARDA oliy o‘quv yurtlarimiz o‘shanda Prezidenti huzuridagi Strategik bosqichlarining ilmiy-manbaviy
UNGA BOSH BO‘LGAN. ham, bugun ham bunday va mintaqalararo tadqiqotlar poydevori yaratilmoqda,
mutaxassislarni tayyorlashga institutida Geosiyosat va xalqaro mustahkamlanmoqda. Bu og‘ir
Boshqa kasb-korlarda bo‘lgani bajarish mumkin emasligini biz unchalik qodir emas. Ushbu munosabatlar bo‘limi boshlig‘i va qarshiliklarga boy ishni ko‘p
kabi tarixchilik ham yengil yaxshi anglardik. sharoitda barchasi odamning o‘zi bo‘lib ishlagan domla 2007- hollarda bir o‘zlari bajarishiga
yumush emas. Shunchaki Qisqasi, o‘tmishimizning va unga bosh-qosh bo‘ladigan yili yana FA Sharqshunoslik to‘g‘ri kelgani inobatga olinsa,
qiziqishning o‘zi ham yetarli kattagina bo‘lagi, xususan, ustoziga bog‘liq bo‘ladi. Qadimgi instituti – o‘z uyidek bo‘lib qolgan ustozning tarixchilik milliy
emas. Bir qancha tillarni pishiq qadimgi davrini o‘rganishda xitoychani o‘qish va anglash esa, ilmiy dargohga qaytgan. Bu, maktabimiz oldidagi xolis
egallagan, ilmiy tafakkuri bor, o‘ta qimmatli sanalmish xitoy arab va fors tillaridan-da qiyin. albatta, institut, umuman tarix xizmatlarining ahamiyati
millat va yurtni qattiq sevgan manbalarining sirini ochishda Buning uchun Xitoyga borib fanimizning katta yutug‘i bo‘lgan. yaqollashadi-qo‘yadi.
kishigina zamonaviy tarixchi kimga suyanish kerakligi maxsus tajriba orttirish taqozo Qizig‘i, bunday yo‘l o‘zimizning Ochig‘ini aytadigan bo‘lsak, fan
martabasiga daʼvogarlik qilishi masalasida kaminada qiyinchilik etiladi. ham boshimizdan o‘tgan. doktori ko‘p, til biladiganlar soni
mumkin, deb qattiq ishonamiz. tug‘ilmagan. Ahad aka Xo‘jayev Ahad Xo‘jayevni eski xitoy 1997 – 2019-yillarda turli davlat ham ortib bormoqda. Biroq o‘z
Aks holda, tarixchilikning bilan 1985-yilning kuzida – yozuvlarining piri, bu borada idoralarida masʼul lavozimlarni ishining ustasi, keng ko‘lamda
tuynugidan mo‘ralamasa ham Toshkent davlat universitetining o‘shanda ham, bugun ham u egallab, 2019-yil oxirlarida Fanlar fikrlovchi, izlanishlarini o‘ta
bo‘ladi. sharq tillari fakultetini kishining oldiga tushadigani akademiyasiga – Tarix institutiga pishiq olib boruvchi ustoz o‘laroq
O‘zbek xalqi va davlati bir necha bitirib, Fanlar akademiyasi yo‘q, desak oshirib yubormagan qaytdik. Tarixchilik milliy yurti va dunyoda tan olinish,
ming yillik o‘tmishga egaligi Sharqshunoslik institutiga ishga bo‘lamiz. Biroq bu darajaga maktabimizni yaratish, o‘zbek zamondan qatʼi nazar, ayniqsa,
yaxshi maʼlum. Bunday ulkan kirganimizda tanishganmiz. yetishguncha uzoq yillik va xalqi va davlatining haqqoniy bugun ilm-fan uchun kerak
tarixiy davrni biz asosan yozma Xitoychilik bo‘yicha eng yetuk mashaqqatli yo‘lni bosib o‘tishiga tarixini ilmiy asosda, eng avvalo, bo‘lish, o‘zining mustahkam ilmiy
manbalar negizida o‘rganamiz. va yetakchi olim o‘laroq shuhrat to‘g‘ri kelgan. birlamchi manbalar orqali maktabini yarata olish barobarida
Ular esa turli – o‘zbek, fors, arab, qozongan Ahad Xo‘jayev kamtar, 1969-yili «XIX asrda O‘rta tiklashdek o‘ta masʼuliyatli va kamtar, kamsuqum, katta-yu
xitoy, sanskrit, urdu, arman, bosiq, madaniyatli, boshqalarni Osiyo va Sharqiy Turkiston sharafli vazifalarni qo‘rqmasdan kichikning hurmatiga loyiq bo‘lib
gurji, sug‘d, suryoniy, yunon, eshitish qobiliyati borligi bilan orasidagi savdo, iqtisodiy va va ishonch bilan bajarish uchun qolish barchaga ham nasib
lotin, rus singari tillarda yozib ajralib turardi. U kishining o‘z madaniy aloqalar» mavzusida o‘z ishining ustasi bo‘lgan, halol, etavermaydi. Ahad Xo‘jayev
qoldirilgan. Hech bo‘lmaganda, ishining ustasi bo‘lgani borasida diplom ishini yoqlagach, bir zabardast va fidoyi mutaxassislar mana shunday inson va ulug‘
ulardan bittasini bilmasdan o‘shanda ham, keyingi yillarda yilcha Toshkent shahridagi zarurligini boshdanoq yaxshi olimdir.
turib to‘laqonli ilmiy izlanishlar – bugungacha ham hech 59-maktabda xitoy tili tushunganmiz. Shuning uchun Tarix instituti nomidan 80
olib borib bo‘lmaydi. Agar kimda, hech qachon ikkilanish o‘qituvchisi bo‘lib ishlagan. 1970 ham birinchilardan bo‘lib yillik to‘yingiz bilan chin
asosiy ishi tarixchilik bo‘lmish tug‘ilganini bilmaymiz. Ustozga – 1973-yillarda aspiranturani ustozimiz Ahad aka Xo‘jayevga yurakdan qutlaymiz, uzoq
ilmiy muassasa faoliyati nuqtai o‘ta sinchkovlik, qattiq to‘zim Moskvada o‘tab, 1973-yil murojaat qilib, Tarix instituti umr kechirishingiz, tarix fani
nazaridan aytadigan bo‘lsak, bilan izlanish olib borish xosligini 14-dekabrda nomzodlik bosh ilmiy xodimi lavozimiga oldida turgan ulkan va sharafli
mazkur tillar bo‘yicha yetuk barcha biladi. dissertatsiyasini muvaffaqiyatli taklif qildik. Maqsadimizni ham vazifalarni uddalashda birga
mutaxassislarsiz hech narsaga Ko‘p ham o‘tmay, ustozimiz himoya qilgan domlaning keyingi tushuntirdik – institutimizda bo‘lish, ko‘p yillik mehnatlaringiz
erishib bo‘lmasligi ayonlashadi- Bo‘riboy Ahmedov boshchilik ilmiy umr yo‘li FA Sharqshunoslik rosmana xitoychilik ilmiy rohatini ko‘rib yurishingizni
qoladi... qilayotgan «O‘rta Osiyo va instituti bilan bog‘liq bo‘lgan. yo‘nalishini tashkil etish, xitoy tilaymiz.
2019-yil noyabr oyida Fanlar Xitoy tarixiy-madaniy aloqalari» 1978-yildan «O‘rta Osiyo va
akademiyasi (FA)ning Tarix instituti bo‘limiga o‘tdik. O‘sha kezlarda Xitoy tarixiy-madaniy aloqalari» Azamat ZIYO,
direktorligiga tayinlaganimizdan ushbu bo‘limni 1978-yili SSSR bo‘limida ishlay boshlagan Fanlar akademiyasi Tarix
keyin bizni hayratga solgan FA Sharqshunoslik instituti Ahad aka Xo‘jayev 1988 – instituti direktori,
muammolardan biri ham xuddi shu direktori E.Primakovning 1994-yillarda unga bosh bo‘lgan. tarix fanlari doktori, professor
omil bilan bog‘liq bo‘lgandi. Arab, o‘zi Moskvadan kelib ochib 1990-yili u «Sin imperiyasi
bilan Jung‘or va Yorkend
xonliklari munosabatlari (1700-
1760)» mavzusidagi doktorlik
dissertatsiyasini himoya qilganini
ham yaxshi eslayman. U

Aks-sado

EL ISHINI ER QILUR, ER QADRINI EL BILUR

Muhammad ISMOIL, Sirdaryoliklar irodasi ahilligimizni, birligimizni dori-darmon tezda yetkazildi, va osoyishtalik yana bir uyida hamisha to‘ylar bo‘lsin,
shoir, Sirdaryo viloyati metinday mustahkam, va hech qanday talafotsiz oliy toifadagi shifokorlar maromda davom etadi. dasturxoni hamisha to‘kin,
ijtimoiy rivojlanish har qanday balo-qazoga barcha mushkulotlarni yengib, jalb etildi. Oynalar, romlar, sog‘lik salomatlikda, baxtu
komissiyasi raisi bir tan-u bir jon, aka- Sirdaryoda bir-biridan go‘zal shiferlar, televizorlar o‘rnatildi, Qizig‘i shundaki, vahima saodatda, farovonlikda
uka, do‘st, birodar bo‘lib, bir qancha shaharlarni devorlar tiklandi, singan ko‘targanlar jabr chekkanlar yashasin. Qo‘lingizdan kelsa
qo‘lni qo‘lga, dilni dilga bunyod etganimizni nafaqat idish-tovoqlar o‘rni qoplandi, emas, aksincha, umuman bizga yordam bering, bizni
berib, kuchni kuchga O‘zbekiston xalqi, balki kerak bo‘lsa ko‘rpa-to‘shaklar talafot ko‘rmagan va voqeaga duo qiling, qo‘lingizdan
qo‘shib, yiqilmas qo‘rg‘on, butun dunyo ko‘rdi va yetkazib berildi. Viloyatning guvoh bo‘lmaganlardir. kelmasa o‘zimizga qo‘yib
yengilmas qo‘shin, sirdaryoliklarning ahilligiga, katta-yu kichik rahbarlari, O‘rtoqlar, birovning boshiga bering, biz o‘zimiz bu ishlarni
buzilmas qoya bo‘lib, bir- bunyodkorlik kuchiga tan shifokorlari, quruvchilari ish tushganda paytdan hammasini aʼlo darajada
birini qo‘llab-quvvatlovchi, berdi. Yaqinda Sirdaryodagi hammasi shu yerda. 24 soat foydalanib malomat va tuhmat oxiriga yetkazamiz, bizdan
bir-biriga tayanch, suyanch harbiy bazada chiqqan bedor, nimaiki xizmat bo‘lsa, toshini otmang, birovning norizo bo‘lgan biror odam
bo‘lguvchi va har qanday yong‘in barcha sirdaryoliklarni “labbay” deb turishibdi. Hech ustidan kulmang, birovni qolmaydi. Xudo xohlasa
sinovlarni yenguvchi, yana birlashtirdi. Yana barcha kim hech joyga ketgani yo‘q. yomonlamang. Qo‘lingizdan hammani rozi qilamiz, talafot
g‘alaba qozonuvchi, kuch safarbarlikka jalb Umid qilamizki, yana bir- kelsa yordam qo‘lini cho‘zing, ko‘rganlarning uylarida to‘ylar
zafar bayrog‘ini, albatta, etildi. Talafot ko‘rgan bironta ikki kundan keyin tortilgan hamdard bo‘ling, yelkadosh o‘tkazamiz.
ko‘targuvchi xalqdir. xonadon eʼtiborsiz qolmadi. talafotlar, ko‘rilgan zararlar bo‘ling, do‘st bo‘ling. Haqiqiy
Xudoyim, sirdaryoliklarga Jabr chekkanlarning hamma to‘laligicha qoplanadi, insoniylik mana shu. Biz, bu So‘zimning oxirida
sinov ustiga sinov hammasining holidan xabar devorlar tiklanadi, bemorlar kunlar boshiga tushishini yana barchaga sog‘lik
bermoqda. olindi va hamma xavf-xatar sog‘ayadi, xastalar tuzaladi, hatto dushmanimizga ham salomatlik tilab qolaman.
bartaraf etildi. Shifoxonadagi aybdorlar jazolanadi, hayot ravo ko‘rmaymiz. Iloho, ulug‘ Biz hasharga, do‘stlar oldiga
Sardoba suv ombori bemorlar yo‘qlandi va zarur avvalgiday o‘z iziga tushadi Sirdaryo xalqining boshi omon shoshmoqdamiz. Omon
yorilganda bizning bo‘lsin, buyuk o‘zbek xalqining bo‘linglar!

4 Milliy «Nega unday qilyapsiz? Chorshanba
tiklanish Qarzdorligingizni to‘langda, uyingizni 26-oktyabr, 2022-yil
ijtimoiy-siyosiy gazetasi nomingizga o‘tkazing» deb iltimos
qildim. «Xo‘p» dedi-yu yana jimib ketdi. №37 (1186)
Yaqinda oyligimni berishmadi. MIB
MUSHOHADA barcha mol-mulkim va daromadimga
taqiq qo‘yibdi.

UCHUN

YAXSHILIK QILU YOMONLIK KUT(mi)?
yoxud davlatdan
haqida ayrim
«BECHORALAR»millionlab qarzi bor mulohazalar

O‘zbekdek jonso‘z millat bo‘lmasa Ikkitasi suddan oshib, MIB (Majburiy sapchidi. Juda-juda xafa bo‘ldim...». o‘sha korxonaga taxminan 300 so‘m birortamiz pul to‘lamaganimiz uchun
kerak. Lekin kezi kelganda ayni shu ijro byurosi)gayam o‘tib ketibdi. Bu Buni o‘qib, o‘ylab qoldim. O‘sha dotatsiya beradi. Sovuq suvdayam telefon yoki internet o‘chsa, hayratda
o‘zbekning beg‘am, beeʼtiborligi (o‘zim xabarnomalarni ancha vaqtgacha xuddi shunaqa – isteʼmolchi bir litr qolmaymiz, eʼtiroz bildirmaymizu,
ham g‘irt o‘zbekman) «yaxshilikning o‘sha uy manziliga jo‘natishgan. mulk egasi o‘z uyiga jiddiy xavf uchun 40 tiyin to‘laydi (aniqrog‘i, kommunal to‘lovlarga kelganda
javobi yaxshilik» iborasini yo‘qqa Natija bo‘lavermagach, o‘zim tug‘dirayotgani tushunarli. Buning ayrimlarimiz shuniyam to‘lamaymiz). «davlat kutib turaveradi» qabilida ish
chiqaradi. Ayrim yurtdoshlarimizning yashaydigan joyga jo‘natishibdi. uchun boplab jazolab, aqlini kiritib Davlat bu summa qoplamasligi uchun tutamiz.
boqibeg‘amligiga ham hayron qolmay qo‘ysa ham bo‘ladi. Lekin o‘zbekchilik, unga ham dotatsiya beradi.
iloj yo‘q. Bu safar tanishimga telefon andisha qilasiz. Chunki ertaga P.S.: Ushbu fikrlardan keyin meni
qilib: «Nega unday qilyapsiz? o‘sha odam bu jazo o‘z loqaydligim, Yaʼni, biz qancha ko‘p ishlatsak, xalqqa emas, davlatga tarafkashlikda
Eski bir do‘stim yozayapti: Qarzdorligingizni to‘langda, masʼuliyatsizligim uchun berildi, aslida zarar miqdori shuncha ortib ayblaydigan to‘da paydo bo‘lishiga
«Toshkentda doimiy ro‘yxatga uyingizni nomingizga o‘tkazing» demaydi-da, «falonchi, uyimni tortib ketaveradi. Biz esa o‘sha belgilangan shubham yo‘q. Agar haqiqiy muhtoj
qo‘yish (propiska) yopiq bo‘lgan deb iltimos qildim. «Xo‘p» dedi-yu olib, insofsizlik qildi», deya jar soladi». arzon narxniyam to‘lamay, qarzga odam, nogiron yoki yetim to‘lay
paytlari bir tanishim nomimga uy yana jimib ketdi. Yaqinda oyligimni botishni xush ko‘ramiz. Bilaman, olmasa, uni tushunish mumkin.
olib turishimni iltimos qilgan edi. berishmadi. MIB barcha mol-mulkim Shu o‘rinda masalaning boshqa darrov kommunal taʼminot abgorligi, Biroq imkoni yetsa-da, hashamdor
Yordamim tekkanidan mamnun va daromadimga taqiq qo‘yibdi. tomoniga eʼtibor qaratmoqchiman. joylarda svet-gaz yo‘qligi, davlat uy-joyi uchun kommunal qarzlarini
bo‘lib, rozi bo‘ldim. Lekin 10 yildan O‘sha tanishimning to‘lashga qurbi Ko‘pchiligimizda kommunal to‘lovlarni tabiiy boyliklardan milliardlab to‘lamayotganlarga nisbatan aslo
oshdi hamki, o‘sha tanishim uyni yetmaydi, deya olmayman. Bir davlat undiradi, chiroq, suv, gaz foydani cho‘ntakka urayotgani murosa bo‘lmasligi kerak degan
o‘z nomiga o‘tkazib olay demaydi. necha marta chet ellarga borib pullari davlatga foyda, degan haqida bong urib, suhbat mavzusini fikrdaman.
Necha marotaba «Toshkentga doimiy kelishdi, dang‘illama to‘ylar qilishdi, tushuncha shakllangan. Aslo unday bahsga burasiz. To‘g‘ri, davlat tabiiy
ro‘yxatga qo‘yishga ruxsat berildiku, mashinalarda yurishadi... emas. To‘g‘ri, bunday tashkilotlarning boyliklarga egalik qiladi. Ammo o‘sha Abror
endi nomingizga o‘tkazib oling», ko‘pchiligi davlat unitar korxonalaridir. gaz, suvni qayerdandir qazib olib, ZOHIDOV
dedim. «Xo‘p» deydi-yu amaliy Lekin nega o‘zlari sarflagan Lekin ular o‘z xarajatlarini o‘zlari elektr energiyasini ishlab chiqarib
harakatdan darak yo‘q. kommunallarga pul to‘lashga hafsala qoplashlari kerak. Foyda haqida uyimizga yetkazib berish uchun ham
Yaqinda uyimga suddan xat qilmayotganligini tushunolmay, gap ketmayapti – chunki ularning maʼlum xarajatlar talab qilinadiku.
keldi. Issiq suvdan falon million xunobim ortayapti. O‘zimcha birortasi foyda bilan ishlamaydi. Aslida hozir taʼminot muammolari
qarz, ustiga anchagina penya, «Tez qarzni to‘lamasangiz, keyin Qolaversa, bizning bu xizmatlardan haqida emas, aynan ishlatilgan,
davlat bojlari bilan ajrim chiqarib nomingizga o‘tkazib bermayman» foydalanishimiz ham davlat uchun ishlatib bo‘lingan, lekin puli to‘lanmay
yuborilibdi. Keyin yana soliqdan, deb po‘pisa ham qilib ko‘rdim. faqat zarar. Masalan: 1 kilovatt elektr qolayotgan kommunal xizmatlar
suvdan, JEKdan xabarnomalar keldi. «Tilxat» yozib bergansiz, uyda hech uchun 295 so‘m to‘laymiz. Lekin biz haqida gap ketyapti. Vaholanki,
qanaqa haqqingiz yo‘q» deb yuzimga ishlatgan 1 kilovatt uchun davlat

Mulohaza

Davlat dasturining 9 oylik ijrosi raqamlarda
69,3 mingdan ziyod yangi savdo
Latofatini va servis obyektlari ishga «YASHIL MAKON»
tushirildi, 6,1 trillion so‘mlik UMUMMILLIY LOYIHASI
«OJIZAu»nuLtayAotgRan 41 ta yirik savdo markazi, DOIRASIDA
377 milliard so‘mlik 15 ta
hududiy logistika markazlari, 126,4 million mevali hamda
yirik tuman (shahar)- manzarali daraxt va
lar hamda chegaraoldi butalarning ko‘chatlari
hududlarda zamonaviy ekildi, kuz mavsumida
savdo markazlari, 254 ta yana 75 million ko‘chat
markaziy ko‘chalarda 10,4 hamda qalamchalar ekish
mingta yangi savdo-servis rejalashtirilgan.
obyektlarini tashkil etish
choralari ko‘rilayotir.
Hisobot davrida
2022-2023-o‘quv yili
uchun 296 nomdagi yangi
darsliklar, mashq daftarlari,
o‘qituvchi metodika kitoblari
yaratildi.

O‘zbekiston Innovatsion ayollik latofati-yu ibo-hayosi ham, beshikdagi, qornidagi, SIYOSAT QALTIS XATOLARNI KECHIRMAYDI! S Abu Muslim USMANOV,
rivojlanish vazirligining haqida so‘zlay boshlashingiz quchog‘idagi norasidasi bilan iyosatda xatolar partiya Markaziy kengashi
xabar berishicha, joriy bilan ular nazdidagi bu qolgan, kamiga erkaklar ishiga kechirilmaydi. Demokratik
yilning avgust oyi holatiga «ertak»ka shu zahotiyoq safarbar qilingan vaqtlarda tamoyillar qadriyatga sektor mudiri
ko‘ra, dunyo aholisining nuqta qo‘yiladi. «Sevimli» ham onalarimiz o‘z qadr- aylangani eʼtirof etiladigan Ryutte Liz Trass bilan ko‘p qirralarda
63 foizi internetdan telekanalining «Zirapcha» qimmatini, shaʼnini asragan... g‘arb mamlakatlari, hamfikr bo‘lgani, keyingi saylanadigan
foydalanadi. 4,65 mlrd kishi teleloyihasiga qamrab olingan xususan, Yevropaning hamkasbi bilan ham ishlashga
esa ijtimoiy tarmoqlarda xotin-qizlar hayoti bilan tanisha Ayni jamiyatdagi ana aksariyat mamlakatlarida tayyorligini maʼlum qildi.
faol. Statista.com saytining turib esa yana bir haqiqatni shunday illatga yo‘liqqanlarni mazkur «anʼana»ga qatʼiy
maʼlumotiga ko‘ra, dunyo anglagandek bo‘ldim. Ana ko‘rib, birgina xulosa qilish amal qilinadi. Ispaniya bosh vaziri Pedro Sanches
aholisining 2 milliardi shunday xarakterli qizlarni mumkin. Bugungi tarbiya Buyuk Britaniya Bosh vaziri Liz «Hozirgi iqtisodiy inqiroz bilan
WhatsApp, 988 mln.i ayrim nomiga nomunosib tizimi yana bir bor bolani Trassning 20-oktyabrda o‘z isteʼfosini kurashishda soliqlarni pasaytiruvchi va
Facebook Messenger, 550 otalar, erlar, bir so‘z bilan ona qornidayoq tarbiyalash eʼlon qilgani ortidan muhokamalar ijtimoiy taʼminot siyosatini to‘xtatuvchi
mln kishi esa Telegramdan aytganda «erkak»lar kerakligini uqtiryapti. Buning tinmayapti. Yaqindagina, aniqrog‘i bunday eskicha yondashuvlarning
foydalanarkan. tarbiyalayapti. Aniqrog‘i, uchun esa shubhasizki, avvalo, 6-sentyabrdan Boris Jonson o‘rniga oqibati ana shunday bo‘lishini»
ularning masʼuliyatsizligi, onani tarbiyalash talab etiladi. saylangan amaldor xonim Yevropa taʼkidlab, Trassning isteʼfosini uning
Yana bir maʼlumotnomada o‘zining kim ekanligini Bu tarbiya halqasida otalar, tarixiga eng qisqa muddat (45 kun) fiskal siyosatini tanqid qilish va
o‘zbekistonliklarning qariyb 70 unutayotganligi ayrim o‘zbek qo‘ni-qo‘shni, yaqinlarning ham faoliyat olib borgan «antirekord»chi shu bilan birga o‘zining so‘l siyosiy
foizi internet foydalanuvchisi xotin-qizlarini shu kuyga ishtiroki bor. Ammo turli chirkin bosh vazir sifatida muhrlandi. qarashlarini naqadar to‘g‘ri bo‘lganligini
ekani, 18,3 foizi esa ijtimoiy tushiryapti. illatlardan toza kelajakka daʼvo Mamlakat tarixida ham ayni holat yoqlash orqali izohladi.
tarmoqlarning ashaddiy muxlisi qiladigan har qanday millat, kuzatilmagan. Uning isteʼfosi Buyuk
ekani qayd etilgan. Shu o‘rinda, Qayd etish joizki, oramizda avvalo Amir Temur, Jaloliddin Britaniyada uch yil ichida to‘rtinchi Yevropa parlamenti prezidenti
eng ommabop sanalgan shunday ayollar borki, turmush Manguberdi, Beruniy singari bosh vazir saylanishini anglatadi. Roberta Metsola Yevropa Ittifoqining
messenjerlar – WhatsApp tashvishlari, hayot zarbalari avlodlarni dunyoga keltirib, Liz Trass hamda Moliya vaziri sobiq aʼzosi bilan savdo-iqtisodiy, fan-
foydalanuvchilarning ularning husni, sog‘lig‘i yoki tarbiyalaydigan bo‘lajak Kvarteng Kvazi tomonidan milliy texnologiya va xavfsizlik yo‘nalishlarida
4 6,1 foizini, Inst agramm latofatiga chang solgan bo‘lishi ONAlarning maʼnaviy iqtisodiyotni uzoq yillik turg‘unlikdan sherik sifatida hamkorlik aloqalarini
obunachilarining esa 34,4 mumkin, lekin or-nomusi, sog‘lomligiga jiddiy eʼtibor olib chiqish maqsadida taqdim davom ettirishni intiqlik bilan
foizini xotin-qizlar tashkil g‘ururiga, yaʼni maʼnaviy qaratishi zarur. Islom eʼtiqodiga etilgan soliqlarni keskin kamaytirish kutayotganini, Yevropa Parlamenti
etayotganini taʼkidlash joiz. dunyosiga daxl qilolmagan. ko‘ra, insonning moddiy borlig‘i va boshqa choralarni o‘z ichiga Yevropa Ittifoqi va Buyuk Britaniya
Ulardagi iroda, kuch va maʼnaviy borlig‘idan ustun olgan iqtisodiy rivojlanish rejasining qo‘shma parlament assambleyasi
Tabiiyki, ayrim kasb andishani hech bir so‘z bilan bo‘lganda barcha fazilatlar salbiy oqibatlari natijasida Britaniya bilan ishlashda davom etishi kerakligini
egalariga ijtimoiy tarmoqni ifodalab bo‘lmaydi. Shunchaki, yo‘llari berkilar ekan. Natijada moliyaviy bozorlari «cho‘kib», funt bildirib, «mavjud beqarorlik keyingi
kuzatib borish va faol bo‘lishi ularga qarab tahsin o‘qiysiz, yuqorida taʼkidlangan illatlar sterling keskin qadrsizlanishi va bosh vazir bilan hal qilinishiga umid
kasbiy ehtiyoj sanaladi. Ammo xolos. Bunday ayollar ezilib jamiyatda birin-ketin ildiz bundan norozi bo‘lgan yuzdan qilayotganligi»ni taʼkidladi.
maqsadsiz ijtimoiy makonda yashayotgan, bir shirin so‘z, otaveradi. Qarabsizki, uncha ortiq deputatlarning ishonchsizlik
umrini o‘tkazayotgan yoshlar mehr-eʼtiborga muhtoj bo‘lishi uzoq bo‘lmagan muddatda votumi o‘tkazish to‘g‘risidagi «dag‘- Umuman olganda, G‘arb siyosati
haqida gap ketganda ularning mumkin. Ammo ular haqoratli, biz yangi dunyo yaratishiga dag‘alari» isteʼfoga asosiy sabab yuz bergan kichik bir siyosiy o‘zgarish
ertangi kuni kishini xavotirga uyatsiz so‘zlar bilan o‘z tilini ishonch bildirayotgan sifatida ko‘rsatilmoqda. nafaqat mintaqaviy, balki global taʼsirga
solishi tabiiy, albatta. Ayniqsa, bulg‘amagan. o‘smirlarimiz milliy Fransiya prezidenti Emmanuel egaligi bilan, shu bilan birga, porloq
ayrim opa-singillarimizning qadriyatlarimizga zid bo‘lgan Makron ushbu holatga munosabat istiqbolga erishish istagida bo‘lgan
birgina Instragramdagi faoliyati Bir onaxonni bilaman, u axloqsizliklarni oddiy hol bildirar ekan «Bu biz uchun ham, barcha siyosatchilar jarayonlardan
bilan tanishib, yoqa ushlaysan. kishi har safar har xil joyda deb qabul qila boshlaydilar. Yevropa uchun ham yaxshi», deb muntazam xabardor bo‘lib «soatlarini
Turli haqoratli «otvet»laru, aniqrog‘i, gohi bozor, gohi Eng yomoni, yakunda biz taʼkidlagan holda Liz Trassning doimo to‘g‘rilab yurishlari» lozimligi
dahanaki janjallarni aytmay ko‘cha-kuyda turli ko‘katlar, intilayotgan maʼnaviy barkamol isteʼfosi ortidan Buyuk Britaniya yana bilan xarakterlanadi.
qo‘ya qolaylik. Achinarlisi, rayhon, o‘smalar sotadi. Rumiy avlod tarbiyasi xavf ostida barqarorlikka erishib, tez fursatda
o‘zlaridan «ko‘cha qizi»ni hazratlari, Alisher Navoiy, qoladi... oldinga siljishiga ishonch bildirdi.
yasab olganlarni ko‘rib, Bobur va Jomiy g‘azallarini Gollandiya bosh vaziri Mark
eshitib, nahotki, jamiyatimiz xirgoyi qilib o‘tiradigan bu Mahbuba KARIMOVA,
shu darajaga borib qoldi, onaxonga eʼtibor bermagan «Milliy tiklanish» muxbiri
deb yuborasan. Va, beixtiyor kishi bu xirgoyining g‘azal
balki to‘qlik sizga shu qadar ekaniga tushunmaydi. Eng
jurʼat bergandir, lekin nima qizig‘i, onaxon bir g‘azalni
bo‘lganda ham o‘zbek ayoli takrorlamaydi... Kun uzog‘i
ekanligingizni unutmang, biror narsa sotolmasa-da,
deging keladi. Ammo so‘kinmaydi, huda-behuda
ularga To‘maris, Uvaysiy, birovni haqorat qilmaydi.
Nodirabegim, Bibixonim,
Zulfiya, Saida Zunnunova, Endi biroz tarixga
Hadicha Sulaymonovalarning yuzlansak: xalqimiz boshidan
o‘tgan «qora kunlar»da

Chorshanba Milliy 5
26-oktyabr, 2022-yil tiklanish
ijtimoiy-siyosiy gazetasi
№37 (1186)
NAZM
VA NASR BEKATI

AZIZ NESIN NAlaivsohieyr:

TILINGNI TIY! muhIKoKkIaTmILNaIsNiG

U 1915-yili tug‘ildi. Uyida Shu tariqa yigirma uch
yig‘lagani qo‘yishmadi. yoshga to‘ldi.
Onasi qo‘lini bigiz qilib
tahdid qildi: Harbiy xizmatga
– Ovozingni o‘chir! chaqirildi. Bo‘linma
Kulish ham, yig‘lash komandiri buyurdi:
ham mumkin emasdi.
Otasi ham zug‘um qilardi: – Jim bo‘l, itvachcha!
– Jim bo‘l! Serjant :
Agar uyda – Javrashni bas qil!
mehmonlar bo‘lsa, uni Kapitan:
ogohlantirishardi: – Og‘zingni ochma!
– Jimgina o‘tir, shovqin
solma! ***
Agar onasi uyda yolg‘iz Uni mirshabxonaga
qolsa, qulog‘iga quyardi: chaqirishdi:
– Baqirma, bir pasgina – Sendan so‘ralayotgani O na tilimizning bugungi
tinchlik bo‘lsin! yo‘q! kamolotiga hazrat Navoiy va irqshunoslik fanlari nuqtai tilda ularning jinsi, yoshi, hajmi
Shu tariqa u yetti Komissar do‘q urdi: katta hissa qo‘shgan. nazariga ham qaysidir maʼnoda va boshqa xususiyatlariga
yoshga to‘ldi. – Jim! «Muhokamatu-l-lug‘atayn» mos keladi. Ilmiy nazariyaga qarab farqlanadi. Navoiy
*** asari turkiy tilning ulug‘ligi, ko‘ra, dunyo aholisining 90 fikricha, turkiy tilda to‘ng‘izning
U maktabga qatnay *** malohati, boshqa tillardan foizdan ortiqrog‘ini yevropoid, erkagini «qobon», urg‘ochisini
boshladi. Dars paytida U ishga kirdi. O‘rtoqlari afzal xususiyatlarini mongoloid va negroid irqi «megajin», bolasini «cho‘rpa»
endi og‘iz ochgan ham barmoqlarini og‘ziga ko‘rsatishda muhim manba vakillari tashkil qiladi. deyishadi. Shuningdek,
ediki, muallim o‘shqirib bosib shivirlashdi: sanaladi. o‘rdakning erkagini «so‘na»,
qoldi: – Tss! NUH PAYG‘AMBARNING BETAKROR YUZTA SO‘Z modasini «burchin» deyishadi.
– Gaplashma! – Xudo haqqi, og‘zingni UCH O‘G‘LI... Shundan so‘ng Navoiy Forschada esa bu qush
Uni doskaga yum! Boshingga bir baloni Maʼlumki, Navoiyga qadar eʼtiborni bevosita turkiy va birgina «murg‘obi» so‘zi bilan
chaqirishganda doimo orttirib olma. Ehtiyot bo‘l! siyosat, ilm-fan va adabiyotda forsiy tillar muhokamasiga ifodalangan. Shuningdek, turkiy
uqtirishardi: Boshliqlar ogohlantirib arab va fors tillarining mavqei qaratadi. Turkiy elatlarning tilda otni (forscha asp) ham turli
– Sendan nimani qo‘ydi: turkiy tilga nisbatan ancha sofdilligi va o‘tkir zehni, nomlar bilan atalgan (qulun,
so‘rashsa, faqat shu – Har narsaga burningni yuqori edi. Shu sababli turkiy forsiylarning bilim va idrokini toy, arg‘umoq, to‘bichoq, yobi,
haqda gapir. Ortiqcha tiqma! qavmga mansub hukmdorlar eʼtirof etadi. Ushbu asardan g‘o‘nan, do‘nan, to‘lan, chirga,
javrama. – Buning senga dahli o‘z hukm va farmonlarini, maʼlum bo‘lishicha, Navoiy langa).
Shu tariqa o‘n ikki yo‘q! olimlar ilmiy asarlarini, shoirlar yashagan davrda turkiy qavm
yoshga to‘ldi. – Nima ishing bor? sheʼrlarini asosan forsiy tilda vakillarining katta-yu kichigi FORSIYGA HAM
*** – Aralashma! bitishgan. Hatto, Navoiyning fors tilidan xabardor bo‘lishgan, HURMATI BUYUK
U o‘rta maktabga o‘zi ham ilk ijod namunalarini biroq forsiylar turkiy tilni deyarli Navoiy tildagi bu tafovutlar
qatnay boshladi. Endi *** dastlab shu tilda bitganini tan bilishmagan. haqida so‘z yuritarkan, o‘z tili
gapirmoqchi edi, og‘ziga Uylandi. Xotini tayinladi: oladi. Ammo keyinchalik asosiy Garchi o‘sha davrda forsiy til qolib o‘zga tilni afzal ko‘ruvchi
urishdi: – Sendan iltimos, har eʼtiborni ona tilida ijod qilishga mavqe jihatidan ustun bo‘lsada, shoiru fozillarga qarata «turk
– Sendan baloga burningni suqma! qaratgan buyuk mutafakkir turkiy tilning imkoniyatlari ancha tilining ulug‘ligi shuncha
so‘rashayotgani yo‘q. Farzandlar tug‘ilib, tilimizning g‘oyatda ulug‘ va keng bo‘lgan. Navoiy bunga dalillar bilan isbot qilingan
Direktor unga «Tilni voyaga yetishdi. Ular betakror ekanini anglab yetadi. juda ko‘p misollar keltiradi. ekan, xalqimiz orasida paydo
tiygan boy bo‘lar» degan aytishdi: Navoiy dunyodagi tillarning Jumladan, ulug‘ mutafakkir bo‘lgan ziyolilar, ijodkorlar
maqolni eslatib qo‘ydi. – Ota, bu ishga aqling xilma-xilligini hayrat ila bayon turkiy tildagi yuzta feʼlni salohiyat va imkoniyatini o‘z
Turk tili muallimi yetmaydi. Aralashib etadi: «Yetti iqlimning har birida keltirib o‘tadiki, ularni forsiyda tillari turib, o‘zga til bilan bayon
shunday dedi: o‘tirma! qancha-qancha mamlakat, har ifodalash imkoni bo‘lmagan. Bu qilishimasa, begona tillardan
– Ikki marta eshitib, bir mamlakatda qancha shaharu feʼllarning aksariyati zamonaviy foydalanishmasa yaxshi
marta gapir. Odamning *** qishloq, har bir dashtda, har tilimizda keng ishlatiladi. bo‘lardi», deya ularga dashnom
ikkita qulog‘i, bitta og‘zi Bu odam – qisman bir orol yoki sohillarda qancha- Masalan, quruqshamoq, bergan bo‘ladi.
bor. men, qisman siz, qisman qancha qabilalar istiqomat ixranmoq, aylanmoq¸ ovunmoq, Shoir ulg‘aygani sari
– Jim bo‘l! hammamiz! qiladi. Har bir toifa o‘z tili va qiynamoq, qo‘zg‘almoq, turkiy tilning go‘zalligi, rang-
– Ovozingni o‘chir! Rivoyat qilishlaricha, lahjasida so‘zlaydi...». sovrulmoq, chayqalmoq, barangligi, boy va betakrorligi,
– Javrama! o‘tmishda xotinlar Shundan so‘ng muallif arab, qizg‘anmoq, siylanmoq, kengligi va chuqurligini anglab
Shu tariqa o‘n besh pishirayotgan ovqatiga fors, hind va turk tillari eng tanlamoq, qimirlamoq, borgan. Shoir kamolga
yoshga to‘lib qoldi. erkaklarning tilini qirqib qadimiy, asl tillardan ekanini sig‘inmoq, yalinmoq, indamoq, yetgach, turkiy tilda go‘zal
*** qo‘yadigan bir og‘u taʼkidlab, har birining o‘ziga xos sipqormoq, chidamoq, tuzmoq, sheʼru dostonlar, g‘azal va
U litseyga qatnay qo‘shib qo‘yarmish. xususiyatlarini ko‘rsatib o‘tadi. qadamoq, bichmoq, ko‘ndirmoq qasidalar, purmaʼno risolalar
boshladi. Birinchi Bizning yemishimizga Boshqa tillarning ildizi shu uch va hokazo. Forsiy tilda bu feʼllar yaratdi.
eshitgan gapi shu bo‘ldi: ham shunaqa og‘u tilga borib taqalashini aytadi. maʼnosini ifodalash uchun Navoiy turkiy va forsiy
– Gapirgandan ko‘ra jim qo‘shilganga o‘xshaydi. Tillarning tarqalishini muallif bir qancha so‘z yoki arabiy tilni bir-biri ila muqoyasa
o‘tirgan yaxshi! Bir qarab ko‘ringchi, diniy manbalarda keltirilgan lafzlardan foydalanish talab qilarkan, aslo bir tomonlama
– Ko‘p javrama! tilingiz bormikin? Biz Nuh (a.s.) va uning uch o‘g‘li etiladi. fikr yuritmaydi. U forsiy tilda
– Og‘zingni yum! tilimizni yutib qo‘yganmiz! – Som, Hom va Yofas bilan Shuningdek, Navoiy birgina ijod qilgan Firdavsiy, Dehlaviy,
– Jim bo‘l! Og‘zimiz boru ammo bog‘laydi. Yaʼni, Yer yuzini yig‘lamoq feʼlining tilimizda Hofiz, Saʼdiy singari ulug‘
Shu tariqa o‘n to‘qqiz tilimiz yo‘q. suv bosgach, Nuh (a.s.) o‘z bir qancha shakli (siqtamoq, shoirlar ijodidan bahramand
yoshga to‘ldi. kemasida jon saqlab qolgan. yig‘lamsinmoq, ingramoq, bo‘lgani, buyuk fors-tojik shoiri
*** *** To‘fondan ulardan boshqa singarmoq, o‘kirmoq) borligini Abdurahmon Jomiy bilan yaqin
U universitetga Mana endi o‘sha inson zoti tirik chiqmagan. aytib, ularning har biriga sheʼriy munosabatda bo‘lganini iftixor
o‘qishga kirdi. Uyda qisman menga, qisman Shoirning yozishicha, arab tili misollar keltiradi. Shuningdek, ila qayd etadi.
shunday nasihat qilishdi: sizga o‘xshaydigan odam ilohiy til bo‘lgani bois, Allohning shoir qovoq (ko‘z va qosh Shoirning bu risolani
– Kattalar gapirganda so‘z erkinligini talab qilib kalomi ham shu tilda nozil orasi), chaqmoq (chaqin), bitishdan maqsadi bir tilni
kichiklar jimgina quloq yuribdi. Uning gapirgisi bo‘lgan. Nuh (a.s.) Yofasni ildirim (momoqaldiroq), meng ikkinchisidan ustun qo‘yish
soladilar. kelyapti. Sharqqa, Somni Eron va Turon (xol) singari so‘zlarning ham emasdi. Aksincha, fors va arab
Onasi tayinladi: Ammo unga hududlariga, Homni hozirgi forsiy muqobili yo‘qligini aytadi. tillari soyasida qolib, hatto
– So‘z – kattadan, suv – buyurilyapti: Hindiston tuprog‘iga jo‘natgan. Turkiy tilda qarindoshlar nomi turkiy qavmga mansub shoiru
kichikdan. – Tilingni tiy! Shundan so‘ng ularning ham xilma-xil. Masalan, turkiy hukmdorlar tomonidan ham
Professor bir kuni Mening unga shunday avlodlaridan forsiy, turkiy va tildagi og‘a va ini (aka-uka) yetarlicha eʼzozlanmagan,
shunday dedi: degim keladi: hindiy xalqlar tarqalgan. forschada «birodar», egachi kamsitilgan ona tilining qadru
– Tilingni tiyib yur! – Gapir! Gapir! Navoiy tilga olgan bu va singil (opa-singil) «hohar» qimmatini yuksaltirmoq edi va
Gapirsang-chi! Ammo gipoteza bugungi antropologiya deyiladi. bunga musharraf bo‘ldi.
nima deysan? Qanday Yovvoyi va xonaki
gapirasan? Tilimiz bormi hayvonlarni nomlari turkiy Rustam JABBOROV
o‘zi?..

Shodmon OTABEK
tarjimasi.

Iqtisodiyot E’lon!

FARG‘ONADA KO‘MIRDAN O‘ZBEKISTON «MILLIY TIKLANISH» DEMOKRATIK PARTIYASI
MUAMMO BO‘LMAYDI MARKAZIY KENGASHI IJROIYA QO‘MITASI QUYIDAGI TARG‘IBOT

Vazirlar Mahkamasining 2022- – Beshariq, Furqat, Qaqir, Buvayda, MATERIALLARINI CHOP ETISH UCHUN TENDER E’LON QILADI.
yil 29-sentyabrdagi «Respublika Bag‘dod, Oltiariq, Marg‘ilon va Quva
isteʼmolchilariga ko‘mir mahsulotlarini ko‘mir omborlari orqali ijtimoiy soha 1. Kundalik o‘lchami 148*210 mm, muqovasi teri o‘rnini bosuvchi, bo‘rttirma,
yetkazib berish mexanizmini tashkilotlariga 80 854 tonna ko‘mir ichki bloki 80 gr, 216 sahifa, moslashtirilgan bosib chiqarish, rangi 4+4,
takomillashtirish chora-tadbirlari mahsulotlari yetkazib berildi. ip bilan tikiladi, issiq yelim. Adadi – 5000 dona.
to‘g‘risida»gi qarorga ko‘ra, budjet – Maqsadimiz aholi hamda davlat
tashkilotlarini ko‘mir mahsulotlari tashkilotlarining ko‘mirga bo‘lgan 2. Partiya ramzi tushirilgan paket (qog‘oz) o‘lchami 250x350x70sm 210
bilan budjet mablag‘lari hisobidan ehtiyojini taʼminlash, – deydi «Ko‘mir gr/m.kv karton, rangi, 4+0, jiloli laminatsiya bilan. Adadi – 5 000 dona.
taʼminlash tartibi to‘g‘risidagi taʼminot» MCHJ Farg‘ona viloyat
nizom tasdiqlandi. Ushbu nizomda filiali rahbari Umid Ergashev. – 3. Partiya ko‘krak nishoni. Adadi – 10 000 dona.
budjet tashkilotlarining ko‘mir Buning uchun viloyat hokimligi 4. Stol taqvimi bloki 240x165 mm, 4+4, 7 varaq, taglik qattiq bog‘langan
mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyojini tomonidan shahar va tumanlar
shakllantirish, zaruriy miqdordagi kesimida reja ishlab chiqilgan. Har karton 4+0. Adadi – 5000 dona.
yonilg‘ini hududlardagi ko‘mir mavsum boshida tabiiy gaz yetib 5. Devor taqvimi,o‘lchami330x240 mm, 300 gr/m2 karton, 4+0, laminatsiya
omborlari orqali yetkazib berish, bormagan hududlarda yashovchi
ko‘mir mahsulotlarini tashkilotlarning aholi punktlarida mahallalar bilan 2 varoq, bloki 297x420 mm, 90 gr, 4+0, 12 varoq. Adadi – 5000 dona.
omborlarida saqlash va o‘zaro tomonidan ko‘mirga bo‘lgan ehtiyoj
hisob-kitob ishlarini amalga oshirish aniqlanadi va tegishli ro‘yxat 71-239-45-77Murojaat
tartiblari ko‘rsatib o‘tilgan. shakllantirilib, mahalliy hokimliklarga
Ayni kunlarda «Ko‘mir taʼminot» taqdim etiladi. Hokimlik ushbu uchun telefon:
MCHJning Farg‘ona viloyat filialida ro‘yxat asosida hududiy ko‘mir
ham aholiga 2022-2023-yillar omborlariga buyurtma beradi. Biz OBUNA –2023! 1582023-YILUCHUN«MILLIYTIKLANISH»
kuz-qish mavsumi uchun 236 142 esa ana shu jadvalga muvofiq o‘z GAZETASIGA OBUNA BO‘LING!
tonna ko‘mir yetkazib berish bilan vazifamizni ado etyapmiz. Obuna indeksi
bog‘liq tizimli ishlar olib borilyapti.
Bugunga qadar filialga qarashli 8 ta Orif JUMANOV

6 So‘nggi sahifa fb.com/milliytiklanish.gazetasi www.mt.uz «Milliy tiklanish»
t.me/milliy_tiklanish_gazetasi [email protected] ijtimoiy-siyosiy gazetasi
www.mt.uz
№37 (1186)

26-oktyabr 2022-yil, chorshanba

Adabiyot haqida faktlar Saida MVaetnaninimg
ZUNNUNOVA
O‘zbek adabiyotida yaratilgan Yuz yil umr ko‘rsam,
eng birinchi sheʼriy roman Alisher TOSHKENT XALQARO yuz yil she'r yozsam,
Navoiyning «Farhod va Shirin» KITOB KO‘RGAZMA- Yuz yil ta'rifingni
dostoni. U 5782 baytdan iborat. YARMARKASI O‘TKAZILADI aytsam muttasil.
Zamonaviy o‘zbek adabiyotida Baribir, sevgili
bitilgan ilk sheʼriy roman «Ziyod va “INFOLIB – 2022» XI Milliy yorin rasmini
Adiba» (Mirmuhsin). axborot-kutubxona haftaligi va Chizmoqqa munosib
«Aql yoshdamas, boshda», “Tashkent Book Fest” III Toshkent rang topolmayin
deydi xalqimiz. Zero, eng xalqaro kitob ko‘rgazma- Chamanda tentirab
isteʼdodlilar katta asarlar bitishni yarmarkasi o‘tkaziladi. Bu yurgan rassomday
yoshliklaridanoq boshlab haqda O‘zbekiston Respublikasi Sening tasviringga
yuborishgan: Usmon Nosir Prezidenti Administratsiyasi so‘z axtararman.
«Norbo‘ta» asarini 20, «Naxshon»ni huzuridagi Axborot va ommaviy So‘zlar sarasidan
22, Erkin Vohidov «Buyuk hayot kommunikatsiyalar agentligi shu bugungiday
tongi»ni 24, Sayyor «Boshsiz telegram kanali xabar bermoqda. Yuz yilgi she'rimni
haykal» asarini 26 yoshda bitgan. yig‘salar hamki
Pushkin o‘z asarlarida 21197, Unga ko‘ra, barcha Bo‘lmaydi dildagi
Shekspir 20000, Servantes 18000, kitobsevarlar, noshir va sevgimday asl.
Abdulla To‘qay 14000, Abay 6000 matbaachilar «Kitobsevar millat» Ey, mening Vatanim,
so‘zdan foydalanishgan. Bu borada shiori ostida 2022-yil 31-oktyabr mening Vatanim!
Alisher Navoiy yuqoridagilarning – 4-noyabr kunlari Alisher Navoiy Dunyoda ne yaxshi,
barchasini «dog‘da» qoldirgan nomidagi O‘zbekiston Milliy Xislatlar-ki bor
– o‘z asarlarida 41000 dan ziyod kutubxonasi va hududiy axborot- Hammasi-hammasi
so‘zlardan foydalangan. kutubxona markazlarida an’anaviy senda mujassam
o‘tkazib kelinayotgan “INFOLIB – Aziz tuprog‘ingni
Sh.ISROILOV tayyorladi. 2022» XI Milliy axborot-kutubxona ko‘zimga surtib
haftaligi hamda 2-4-noyabr Bahorda barglarga
Mashhurlar tilidan kunlari poytaxtimizdagi yuzimni surtib
“OʼZEKSPOMARK A Z ” Insonlik hurmati
CHERCHILDAN EYNSHTEYNGACHA... majmuasida bo‘lib o‘tadigan Ichaman qasam.
“Tashkent Book Fest” III Toshkent Senga qurbon bo‘lsa
Britaniya parlamentida debat o‘limga mahkum qilinganlarning xalqaro kitob ko‘rgazma- mayli jon-tanim
borardi. Uinston Cherchill (1874- qarindoshlariga 9 yuanlik hisob yarmarkasiga taklif etilmoqda. Sening shoirangman
1965) konservatorlar lideri keladi – bu bitta o‘qning narxidir. Shu ulug‘ elning
sifatida nutq so‘zlab, ashaddiy Agar o‘lim jazosiga hukm qilingan Unda kitob mutolaasi va Baxtini ko‘zlovchi
raqiblaridan bo‘lgan leyboristlarni kishining qarindoshi bo‘lmasa, kitobxonlik madaniyatini oshirishga bir jigarbandi.
bir-ikki «chaqib» oladi. Shu u bir muddat qamoqda ishlab, bag‘ishlangan tadbirlar, xorijiy Adolat, erklikni
payt zalda o‘tirgan leyboristlar o‘qning pulini ishlab topadi, va mahalliy kitob mahsulotlari kuylaganim-chun
faollaridan biri, ko‘rimsiz va shundan keyingina hukm ijro bilan tanishish, yangi asarlar Quvg‘indi bo‘lmayman
shallaqiroq ayol o‘rnidan turadi va etiladi. taqdimoti, yozuvchi, shoirlar keng quchog‘ingdan,-
Cherchilga baqirib beradi: hamda soha mutaxassislari bilan Biz doim birgamiz,
*** tashkil etiladigan davra suhbatlari, Mening Vatanim.
– Janob Cherchill, jonga tegib Qadimgi yunon faylasufi seminarlar, mahorat darslari va To tirik ekanman,
ketdingiz. Agar men xotiningiz Diogendan siz qaysi davlatga treninglar o‘tkaziladi. Mehring, g‘ururing
bo‘lganimda siz ichayotgan tegishlisiz deb so‘rashganida, Mehnatda, rohatda
qahvaga zahar qo‘shib berardim. u o‘zidan keyin ko‘pchilik O‘zA jonim payvandi,
foydalangan mashhur javobni Sen mening sevganim,
Zalda o‘tirganlarning ko‘pchiligi beradi: Keyin imperator vujudga sen maqtaganim.
kulib yuboradi. Cherchil esa, «Men – tinchlik fuqarosiman». kelayotgan sukunatda biroz
pinagini buzmasdan, kulimsirab o‘ylanib qoldi. U ro‘parasidagi CHO'LI IROQ
javob qaytaradi: *** bosh vazir, g‘aznachi va barcha
Eynshteyndan bilimdan amaldorlarga tikilib, dedi; Tarixni so‘zlama menga, ey odam,
– Agar rostdan xotinim yuqori turuvchi narsa haqida Bitta chalib bergin "Cho‘li iroq"ni.
bo‘lganingizda, ana shu qahvani so‘rashganida esa u: «Fantaziya» «Keling, bu o‘g‘riga urug‘ning Bitta chalib bergin, toki yana ham
jon-jon deb ichgan bo‘lardim. deb javob bergan ekan. oltin meva berishini va uni Yaxshiroq ajratay qorani, oqni.
Internet ma’lumotlari asosida xursand qilishini birgalikda
*** ko‘rsatamiz», dedi. Bu kuy asrlarning baridan tortib
Xitoyda o‘lim jazosi ko‘pincha N.RUSTAMOVA tayyorladi. Cho‘llarda toliqqan horg'in karvonday
yaqin masofadan otish bilan Cho‘ntagidan bir tilla tanga Ming xil taqdirlarni ustiga ortib,
amalga oshiriladi. Keyin olib, o‘g‘ri ushlab oladigan tarzda Qalbimdan jimirlab o'tadi qonday.
irg‘itdi.
Ilm-fan Tarixning eng olis qatlamlarida
So‘ngra hamma sekin Armonda uxlagan orzu-alamlar.
O‘ZBEK OLIMINING MONOGRAFIYASI TURK cho‘ntagidan oltin chiqarib Dunyo manglayiga ajin tushirgan,
TILIDA NASHR ETILDI o‘g‘riga bergunicha kutib Dardni, qarilikni yaratgan g‘amlar.
turdi.
Taniqli navoiyshunos mangu va barhayot nafaqat navoiyshunoslik, Sahro chechagining ayanch kulgusi,
olim, filologiya fanlari sarchashmalaridan biri balki Sharq mumtoz Keyin kulib: Yomg'irdan jon kirgan tuproqning isi,
bo‘yicha falsafa doktori Qur’oni karim oyatlari she’riyatini anglash va «Yo‘qol bu yerdan ey «o‘g‘ri», Hammasi o'tadi qalbimni o'yib.
Olimjon Davlatovning va hadisi sharifda tadqiq etishda ham bu saboq bugun hammamizga Tuya bo'ynidagi qo‘ng‘iroqlarning.
“Alisher Navoiy aks etgan g‘oyalar muhim omil bo‘lib xizmat yetarli», dedi.
she’riyatida Qur’on ekanligi ko‘pchilik qiladi. Tashnalik eslatgan jarangi bo‘lib
oyatlari va hadislar” navoiyshunoslar O‘zbek tili bayrami Internet materiallari asosida Hammasi o‘tadi qalbimni o'yib.
nomli monografiyasi tomonidan e’tirof kunlarida nashr etilgan tayyorlandi. Tarixni so‘zlama menga, ey odam,
turk tiliga o‘girilib, etilgan bo‘lsa-da, ushbu mazkur kitob o‘zbek-turk Bitta chalib bergin "Cho‘li iroq"ni.
Istanbuldagi “Akademik ilmiy muammo ilk adabiyotshunoslarining
kitaplar” nashriyoti marta O.Davlatovning ilmiy aloqalar va Bitta chalib bergin, toki yana ham
tomonidan qardosh tadqiqotida monografik hamkorligi yo‘lida Yaxshiroq ajratay qorani, oqni.
kitobxonlar hukmiga yo‘sinda tadqiq etilgani amalga oshirilgan Haddidan oshganga uni chalib ber,
havola qilindi. e’tiborlidir. Olimning jiddiy qadamlardan Do‘stlar diydorini g‘animat bilmay,
Ulug‘ shoir ijodining ushbu xulosa –qarashlari hisoblanadi.
Sarobga shoshganga uni chalib ber!
Saboq Chalib ber, chalib ber, andisha qilmay.
O‘tmishni so‘zlama o‘git kerakmas,
OLTIN MEVA Shu kuyni bir marta chalib bersang bas.

Xitoyda bir kishi shunday och uzatdi va dedi; qoshlarini chimirdi, bir muddat QALB
va charchagan ediki, chiday «Agar siz bu urug‘ni eksangiz, o‘ylab qoldi, so‘ngra qo‘pol ovoz
olmay bir yerdan nok o‘g‘irlab bilan: Har narsaga kuyma, deyishar menga,
yedi... Odamlar og‘rini ushlab, oltin meva beradigan daraxt bir Kuymagan yurakni nima qilaman.
jazolash uchun imperator kunda o‘sib chiqishini ko‘rasiz». «Men bog‘bon emas, Ortiqcha yuk qilib uni tanaga,
huzuriga olib kirishdi. O‘g‘ri imperatorman, tushundingizmi Yonmagan yurakni nima qilaman.
imperatorni ko‘rib, unga qarata Imperator kulib: o‘sha urug‘ni bosh vazirga
shunday dedi: – Unday bo‘lsa, oltin mevalarni bering», – dedi. Men-ku, shoir axir, har bir inson ham,
ko‘rsam, kechiraman, – dedi. Bebaxtdir qalbining qo'ri bo'lmasa.
«Hurmatli Imperator, men O‘g‘ri: O‘g‘ri urug‘ni bosh vazirga Chiroq ardoqlanmas edi dam-badam,
och edim va bu ochlikka chiday «Imperator hazratlari, men bu uzatganda, bosh vazir vahima Pirpirab yonmasa nuri bo'lmasa.
olmadim, shuning uchun ham urug‘ni eka olmayman, chunki ichida imperatorga yuzlanib,
o‘g‘irlab yeyishga majbur bo‘ldim. men o‘g‘riman.Bu urug‘ mening e’tiroz bildirdi.
Meni kechirishingizni iltimos qo‘llarimdan unib chiqsa-da
qilaman, bir qoshiq qonimdan oltin meva bermaydi. Bu urug‘ni «Ekish va parvarishlashda
keching-u afv eting. Agar meni umrida hech qachon o‘g‘irlik men juda no‘noqman hazratim,
kechirsangiz, siz uchun bebaho qilmagan, boshqalarga nisbatan sehrli urug‘ni isrof qilamanmi
sovg‘a bor. Shuni Sizga taqdim adolatsizlik qilmagan, yolg‘on deb. Menimcha, bu urug‘ni
etaman». gapirmagan odam eksagina xazinachi ekishi kerak».
oltin meva beradi. Aks holda
Imperator istehzoli kuldi; uni ekganni zaharlab, misli Bosh g‘aznachi darhol bahona
«Senga o‘xshagan bir kimsada ko‘rilmagan dard bilan o‘ldiradi. topib, bu vazifani boshqa birovga
mendek imperator uchun qiymatli Sultonim, faqat sizgina bu urug‘ni topshirdi.
bo‘lgan nima bo‘lishi mumkin?» eka olasiz».
O‘g‘ri kaftidagi nok urug‘ini Imperator qovog‘ini uyib, U yerda bo‘lganlarning
barchasi birin-ketin bahona
topib urug‘ ekish vazifasidan
qochishdi.

«MILLIY JAMOATCHILIK KENGASHI: TAHRIRIYAT Tahririyatga kelgan xatlar doimiy Gazeta “Sharq” nashriyoti-matbaa aksiyadorlik
TIKLANISH» MANZILI: eʼtiborimizda bo‘lib, ular mualliflariga kompaniyasida chop etildi.
DEMOKRATIK Alisher QODIROV – kengash raisi qaytarilmaydi. Korxona manzili: «Buyuk Turon» ko‘chasi, 41-uy
PARTIYASINING Toshkent shahri,
IJTIMOIY- Akmal SAIDOV, Olim O‘SAROV, Uchtepa tumani, NAVBATCHI MUHARRIRLAR: 2008-yil 29-oktyabrda O‘zbekiston Matbuot va axborot agentligi
SIYOSIY Abdulaziz AKKULOV, Nodir MUXTOROV, Maqsud Shayxzoda Ravshan MAHMUDOV, tomonidan № 0223 raqami bilan ro‘yxatdan o‘tgan.
GAZETASI Abror PO‘LATOV, Odiljon TOJIYEV, ko‘chasi, 1 A-uy. Abdug‘affor OMONBOYEV Gazeta haftaning chorshanba kuni chiqadi.
Amriddin BERDIMURODOV, Otabek JIYANBOYEV, Gazeta tahririyat NASHR UCHUN MASʼUL:
Akmal JUMABOYEV, Ozodbek NAZARBEKOV, kompyuter markazida Maʼmurjon YULDOSHEV Adadi – 5 057.
Bahodir MAMATXONOV, Ortiqali QOZOQOV, terildi va sahifalandi. NAVBATCHI:
Baxtiyor SAYFULLAYEV, Feruza MUHAMMADJANOVA, Viloyatxon SHODIYEVA Gazetaning bahosi kelishilgan narxda.
Ilhom ABDULLAYEV, Xurshid DO‘STMUHAMMAD, Mualliflar fikri DIZAYN GURUHI: Qog‘oz bichimi: 350x587. Hajmi: 3 bosma taboq
Ibrohim G‘OFUROV, Sherzodxon QUDRATXO‘JA, tahririyat nuqtai Asilbek QUDRATOV, Buyurtma – 1016
Iroda DADAJONOVA, Shavkat SHARIPOV, nazaridan farq Firdavs HAMIDULLAYEV Bosishga topshirish vaqti 21:00.
Minhojiddin MIRZO, Shuxratjon AXUNDJANOV. qilishi mumkin. Topshirildi 1:20
Elektron pochta:
Bosh muharrir: [email protected] / [email protected] ISSN 2010-7714
Mirodil ABDURAHMONOV
123456