นาฏยศัพท์และภาษาท่า

ภาษาทา่

ภาษาท่า เปน็ ทา่ ทางธรรมชาตทิ ่ีนามาใช้ในการแสดง
โดยอาจจะมกี ารปรบั ปรุงทางทางใหส้ วยงามเพือ่ ใชใ้ น
การแสดงละครไทยหรือนาฏศลิ ป์ไทย มดี งั นี้

1 ใชภ้ าษาทา่ ธรรมชาติ เป็นการนา
ทา่ ทางตามธรรมชาติของคนมาเปน็
ต้นแบบในการสรา้ งสรรค์ เช่น ฉนั หรอื ตวั
เรา มา เชญิ เดิน ไป

ทา่ เชญิ

2 ใชภ้ าษาท่าเลยี นแบบพฤตกิ รรมทาง ทา่ รกั
อารมณ์ เป็นทา่ ทางท่ีใช้ในการสื่อถึง
อารมณ์และความรสู้ ึกต่างๆ เชน่ รัก ดีใจ
โกรธ อาย โศกเศร้า

ทา่ อาย

3 ใชภ้ าษาทา่ เลียนแบบคนและสัตว์ เปน็
การทาทา่ ทางโดยการเลยี นแบบลักษณะ
เดน่ ของคนและสตั ว์ เช่น เลยี นแบบ
ตารวจ เลยี นแบบลงิ เลียนแบบนก

ทา่ กระตา่ ย

4 ใชภ้ าษาทา่ ส่อื ความหมายตามหลกั
นาฏศิลป์ไทย เป็นการนาท่ารา่ ยราทาง
นาฏศิลป์ เช่น การจบี การต้ังวง

ทา่ ตั้งวงบน

ทา่ จบี ลอ่ แกว้

การงอน้ิวกลางเขา้ มาใหน้ ้ิวหวั แม่
มือกดทบั บลงบนปลายน้ิวกลาง
ใหม้ ลี กั ษณะเป็นวงกลม สว่ นน้ิว
ท่เี หลอื เหยยี ดตงึ หา่ งกนั



นาฏยศัพท์ เปน็ ศพั ท์ท่ีใชเ้ รยี กท่าราและ
กริ ิยาอื่นๆ นาฏยศพั ทท์ ใ่ี ช้ในการแสดง
นาฏศิลปไ์ ทยมีหลายท่า ดงั นี้

1. นาฏยศัพท์สว่ นมอื ประกอบไปด้วย
ต้งั วงบน ตัง้ วงกลาง ตั้งวงล่าง จบี ควา่

จีบหงาย จีบส่งหลงั

นาฏยศพั ทส์ ว่ นมอื

ตง้ั วงบน ตง้ั วงลา่ ง

ตง้ั วงกลาง

จบี หงาย จบี สง่ หลงั
จบี ควา่

ตง้ั วงลา่ ง

วงท่อี ยูร่ ะดบั เอวเป็นการตง้ั
ขอ้ มือข้ึนใหป้ ลายน้ิวมืออยู่
ระดบั เอว

ตง้ั วงกลาง

ระดบั วงท่อี ยูร่ ะหวา่ งวงบนกบั
วงลา่ งใหป้ ลายน้ิวอยูต่ รง
ระดบั ไหล่

ตง้ั วงบน

ระดบั การยกแขนและมือท่ตี ง้ั วง
ใหส้ ูง แขนใหโ้ คง้ ไดร้ ูป ออกขา้ งตวั
อยู่ระดบั ศรษี ะ

จบี หงาย

การจบี หงายขอ้ มอื ตง้ั ข้ึนให้
ปลายน้ิวช้ีข้ึนขา้ งบนแลว้ หกั
ขอ้ มือเขา้ หาแขน

จบี ควา่

การจบี ควา่ ขอ้ มอื และปลายน้ิว
มือกดลงขา้ งลา่ งหกั ขอ้ มอื เขา้
หาตวั

จบี สง่ หลงั

เป็นลกั ษณะการจบี ควา่ แลว้
สง่ ลาแขนไปดา้ นหลงั แขนตงึ

2. นาฏยศพั ทส์ ว่ นเทา้ ประกอบไปด้วย

กระดกเท้า กระทุง้ เท้า

จรดเทา้ ยกเท้า

นาฏยศพั ท์ส่วนเท้า

กระทงุ้ เทา้ กระดกเทา้ จรดเทา้ ยกเทา้

กระทงุ้ เทา้

การใชจ้ มกู เทา้ ท่อี ยู่
ดา้ นหลงั ยกขึน้ แลว้ กระทบ
ลงกบั พืน้ เบาๆ

กระดกเทา้

ยกเทา้ ขา้ งท่อี ยูข่ ้างหลงั ข้นึ
ส่งเขา่ ไปด้านหลงั หนบี นอ่ งตดิ
กบั โคนขา หกั ข้อเท้าลง ย่อเขา่
ข้างทีย่ ืนเล็กนอ้ ย

จรดเทา้

ใชจ้ มกู เท้าแตะท่ีพ้นื เปิด
ปลายนิ้วเท้าแล้วเปิดสน้ เท้าข้นึ

ยกเทา้

ยกเท้าขึน้ มาดา้ นหน้า
สน้ เท้าระดบั คร่งึ หน้าแขง้ เปิด
ปลายนวิ้ เทา้ ข้ึน