e-Suriname Edition 7

Voorwoord Zichtbare contouren

Zoals eerder gezegd, is het Telesur Nationaal Breedband
Project (TNBP) onderdeel van onze e-Suriname-visie.
Met ons nieuwe landelijk glasvezelnetwerk willen we
e-services enablen – mogelijk maken – en daarbij is
e-payment, ofwel online betalen onontbeerlijk.

In deze editie zijn contouren van onze e-Suriname-visie
reeds zichtbaar; hoe wij sámen met partners hieraan in-
vulling geven. Het online shopping-platform ‘SU Market’
is gelanceerd. Daarnaast verkeert ‘Uni5pay+’,
als platform voor e-payment voor alle Surinamers,
in de testfase.

U leest over de e-ID als ‘waterdichte sleutel’ tot de
e-dienstverlening van de overheid. Alle ministeries en
departementen zijn al aangesloten op de digitale
highway die Telesur aanlegt, zodat ook e-government
een hoge vlucht zal nemen.

Door ‘slim gebruik’ van de technologie wordt onze
veiligheid danig opgevijzeld. Het ‘Safe City Project’,
met haarscherpe HD-surveillance beelden dankzij
breedband, wordt eveneens ondersteund door onze
e-Suriname-visie.

Kortom; deze editie gaat niet over wat we willen, maar
over wat we al doen en in de digitale startblokken staat.

Mike Antonius,
Telesur-directeur
2

De e-ID als Ditzelfde platform zal worden gebruikt
waterdichte voor het aanmaken van rijbewijzen en
‘sleutel’ paspoorten. “De informatie wordt als
het ware geleend om andere docu-
E-government is belangrijk om menten aan te maken, met je e-ID als
dienstverlening van de overheid sleutel voor toegang bij het CBB.”
sneller te brengen bij de samenleving
via de digitale snelweg. En dan is Maar ook dienstverleners zoals
elektronische identificatie (e-ID) wel banken en notarissen zullen er profijt
zo handig. aan hebben. Hew A Kee: “Die kunnen
bij het CBB de informatie verifiëren
“ De e-ID wordt jouw sleutel om via de die afgelezen wordt op de e-ID kaart.”
digitale snelweg het opvragen van De vingerafdruk wordt cruciaal tegen
gegevens en verwerkingsprocessen misbruik van andermans ID. Zo kan een
bij de overheid te vergemakkelijken”, postbedrijf de vingerafdruk van de
vertelt Gardelito Hew A Kee, pakketaanbieder scannen voor
coördinator e-Government. Zoals bij authenticatie.
het Centraal Bureau voor Burgerzaken
(CBB). Efficiëntie
Maar de grote winst wordt efficiëntie
“Met je e-ID kan je straks van huis uit en snelheid. Bijvoorbeeld in Nickerie
een grondaanvraag indienen en een e-ID aanvragen terwijl de
volgen. Binnen een jaar moet dat gegevens direct beschikbaar zijn voor
mogelijk zijn.” Dankzij het TNBP wordt verwerking in Paramaribo.
e-government in Suriname mogelijk Als onderdeel van het e-ID-project
gemaakt. Via een breedband- worden momenteel zonne-energie-
verbinding zijn alle ministeries en centrales gebouwd bij de Bureaus voor
departementen gekoppeld aan een Burgerzaken (BvB) van Dibeke in het
waterdicht beveiligd systeem bij het Boven-Surinamegebied en
overheidsdatacenter. Per juli krijgen Stoelmanseiland in het Marowijne-
alle 40.000 ambtenaren een uniform gebied. “Deze BvB’s worden gekoppeld
e-mailadres. aan het CBB via het 3G-netwerk van
Telesur.”
Vingerafdruk
Bij e-diensten van de overheid is Ook in het buitenland een paspoort
sprake van ID-verificatie zonder aanvragen via de ambassade zal sneller
menselijke tussenkomst. Daarom is verlopen. “Dus het e-ID-platform is
ook het e-ID-pasje als ‘sleutel’ meer dan alleen voor je e-ID. Het geeft
waterdicht. “Er is heel wat veiligheid ons de mogelijkheid om officiële
ingebouwd zoals een afgeleide van je documenten te beveiligen en
vingerafdruk”, garandeert Hew A Kee. versneld tot processen van verwerking
Op een chip zijn onder meer te komen.”
opgeslagen fysieke en biometrische
gegevens, je burgerlijke staat 3
en adres.

Command Center:

‘Slim gebruik
technologie’

Het Command Center is gevestigd aan
de Peprepinweg in Wanica.
De rustieke en landelijke omgeving
staat in contrast met de dynamiek van
voornamelijk drukke verkeerspunten
van Paramaribo, die er in de gaten
worden gehouden.

H et gaat om 100 ‘strategische
locaties’. De monitor is een
wandgrote mozaïek van tientallen
widescreen tv-schermen, een zoge-
noemde ‘video wall’. Het Command
Center is het hart van het Safe City
Project. Evenveel als er widescreens
zijn, kunnen locaties tegelijk worden
geprojecteerd. Het mozaïek kan naar
wens aangepast worden:
twee widescreens, of een meervoud
daarvan, vormen naadloos een groter
scherm.

High definition
De strategische locaties maken deel
uit van de ‘inlichtingensurveillance’.
Afhankelijk van de drukte zijn er per
paal gemiddeld drie camera’s. De high
definition-beelden zijn van
ongekende scherpte. Tot ver kan op
details worden ingezoomd, zonder
verlies van beeldkwaliteit. “Naar elke
paal is een verbinding aangelegd met
een snelheid van 1 gigabyte per
seconde om HD-beelden binnen te
kunnen krijgen”, verklaart Gardelito
Hew A Kee, coördinator e-Government.
Dat is alleen met breedband mogelijk.
Het Safe City project wordt onder-
steund door de e-Suriname-visie van
Telesur. Geen moderne samen-
leving kan zonder een aaneengesloten
netwerk van veiligheidscamera’s.

4

Met het Safe City-project moet opsporing
van criminelen efficiënter worden en de
noodzaak voor achtervolgingen afnemen.
Wie niets te verbergen heeft, kan zich
onbespied en veilig voelen. Vooral tijdens
de donkere uren terwijl het Command
Center waakt.

Bij elkaar
De drie hulpdiensten zijn er bij elkaar:
de politie (grotendeels), de brandweer en
de spoed eisende hulp (SEH), aangevuld
met leden van Nationale Veiligheid.
“Voor calamiteiten is het voor snelle
interactie altijd beter dat hulpdiensten bij
elkaar zitten.” Of men nu belt naar 115,
110 of 113; hier komt het binnen.
Het leidt ook tot efficiënt uitrukken.
Bij een melding van brand, beroving of
verkeersongeval kan, indien camera’s in
de buurt, eerst gekeken worden of het
eventueel loos alarm is. Omgekeerd kan
de omvang van een calamiteit worden
vastgesteld. “Dit is slim gebruikmaken van
de technologie.”

Het Command Center is op 29 december
2018 in gebruik genomen. Het werpt al
vruchten af bij het in beeld brengen van
verdachten. Het Safe City Project is
inclusief 25 palen voor Wanica en (als pi-
lot) 2 voor Albina, Marowijne. “Als bijvoor-
beeld een auto in Paramaribo is gestolen,
kan worden gezien of het voertuig daar
de grens is gepasseerd”, licht Hew A Kee
toe.

Fase 2
De politie werkt verder aan het aanscher-
pen en efficiënter maken van het Safe
City Project. Voor Fase 2 is een aanvullend
projectvoorstel van 5 miljoen US dollar
ingediend bij de Chinese ambassade.
Dit behelst nog eens honderd nieuwe
locaties.
Het netwerk is gekoppeld aan twee data-
centers. Bij Datasur als hoofdopslag en bij
het overheidsdatacenter als back-up.
Het is een apart netwerk en staat los van
het internet. Hiermee is naast de veilig-
heid ook de privacybescherming van
burgers gegarandeerd. “Het systeem kan
dus niet van buitenaf gehackt worden.”

‘Contactloos betalen’ met
debetkaart en mobile wallet

Digitaal betalen voor álle Surinamers met de prepaid debetkaart en ‘mobile wal-
let’ van Uni5pay+. Niet alleen online betalen, zowel nationaal als internationaal,
maar ook digitaal in het openbaar vervoer. De debetkaart en betaalapp op je
smartphone zijn aan elkaar gekoppeld.

“We testen onze systemen nu met een en de betaling met een ‘bliepje’
beperkt aantal klanten. bevestigd. Of met de betaalapp op je
Naar verwachting zullen we vanaf het smartphone wordt een
derde kwartaal van dit jaar stap voor tweedimensionale QR-code (quick
stap uitbreiden”, zegt John Lie-Tjauw, response) gescand. Dat betekent meer
directeur operations van Southern gemak, snelheid en veiligheid.
Commercial Bank, die de Caribische “De betaalapp kan overal worden
licentie heeft van Union Pay. Uni5pay+ gebruikt waar mobiel-internetbereik
wordt geïntroduceerd door Uni5Pay is”, vertelt Lie-Tjauw.
Platform Suriname (UPPS), UPPS streeft naar grootschalig gebruik
dat februari dit jaar is opgericht. UPPS van de ‘mobile wallet’, om
is een samenwerking van de Southern cashbetalingen aanzienlijk terug te
Commercial Bank, de Surinaamse Post dringen. De QR-code bevat alle
Spaarbank en Telesur. transactie- en productgegevens.
Voor contactloos betalen in winkels en
QR-code bij dienstverleners wordt door UPPS
Met Uni5pay+ wordt het nieuwe een netwerk opgezet.
‘contactloos betalen’ ook in Suriname
gangbaar. De betaalpas met chip wordt Openbaar vervoer
slechts bij de betaalautomaat UPPS zal ook het systeem leveren dat
gehouden. Een pincode intoetsen digitaal betalen in de bus mogelijk
hoeft ook niet. De chip wordt gelezen maakt. In mei start een pilotproject
in samenwerking met het Nationale
6 Vervoer Bedrijf (NVB).

UPPS heeft afgekeken in China waar Unbanked
het systeem zich al bewezen heeft. UPPS zal zich in de beginfase
De betaalkaart hoeft slechts tegen de voornamelijk richten op ‘unbanked’
‘bus validator’ te worden personen zonder bankrekening.
gehouden. “Je hoort een mooi geluid Zelfs een houtsnijwerker in het
als er is betaald en een minder mooi binnenland zal digitaal via zijn
bij onvoldoende saldo.” smartphone kunnen worden betaald of
betalen. Burgers kunnen elkaar, waar
Bij online betalen wordt slechts een dan ook, onderling geld toesturen.
QR-code gescand met de smartphone. Net als bij belkaarten zal onder meer
Creditcard is niet nodig, zolang er in supermarkten elektronisch
maar voldoende saldo op de prepaid opgewaardeerd kunnen worden.
betaalkaart staat, in SRD of USD. In een later stadium zal de debetkaart
Voor de doorsnee Surinamer wordt ook gekoppeld kunnen worden aan
het vooral interessant als ook lokaal een bankrekening. “De banken zullen
op grote schaal online geshopt kan het zien als een extra middel waarmee
worden. Hiervoor is UPPS een je kan betalen. Daarnaast zet UPPS een
samenwerking aangegaan met het eigen acceptatienetwerk op en
onlangs gelanceerde SU Market. “Maar hiervoor hebben we
alle bedrijven die aan e-commerce breedbandinternet nodig.”
doen, kunnen zich bij Uni5pay+
aansluiten”, benadrukt Lie-Tjauw.

7

de digitale mall van Suriname

‘SU Market’ is het online platform van Enorme belangstelling
Telesur voor producten en diensten “Nadat de soft launch in de pers ver-
van Surinaamse ondernemers. scheen, werd onze wervingsstrategie
Volgens het concept van een webshop. vrijwel overbodig”, zegt hij over de
Maar het laat zich beter betitelen als enorme belangstelling van bedrijven.
‘digitale mall’, met meerdere De betalingen worden elektronisch
aanbieders van producten onder één geïnd door SU Market, die de aanbie-
dak. ders wekelijks uitbetaalt. SU Market
monitort het gehele aankoopproces
M aar in tegenstelling tot een echte tot met de levering, zodat de kwaliteit
mall behoeft elke unit geen ei- gewaarborgd blijft. Voor de aflevering
gen kassa. “Wij faciliteren het geheel, van producten is een ‘bezorgunit’ op-
ook de betalingen en de leveringen”, gezet binnen de transportafdeling van
vertelt Willy Kasandimedjo, manager Telesur. Bestellingen van vóór twee
van de afdeling Business Innovation uur ’s middags worden dezelfde dag
van Telesur. De ‘zachte lancering’ was tot acht uur ’s avonds bezorgd.
op 14 maart jongstleden, met (voor-
lopig) acht midden- en kleinbedrijven Het komende half jaar wordt
als aanbieders. vooralsnog alleen bezorgd binnen
Groot-Paramaribo. “We werken aan
Haalbaar en betaalbaar het opzetten van pick-upcentra in de
SU Market blijkt dé oplossing voor veel districten, waar klanten hun bestel-
mkb-bedrijven die geen budget heb- ling zullen kunnen ophalen.” Hiervoor
ben voor het laten bouwen van een worden overeenkomsten gesloten met
kostbare webshop. “Waarom zou ieder- bezorg- en distributiebedrijven.
een investeren in een eigen infrastruc-
tuur terwijl het op deze manier kan?” Explosief groeien
Met behulp van templates wordt op de Betalen bij SU Market gebeurt
SU Market-website een eigen digitale vooralsnog online met Union Pay (deb-
unit opgezet. Het enige wat men hoeft etkaart) en Paypal, of tijdens de
te doen, is foto’s en beschrijvingen van bezorging met elke Surinaamse ATM-
het assortiment uploaden. “Wij scree- kaart via het mobiele pinapparaat.
nen daarna of het allemaal voldoet aan SU Market staat open voor elke
de minimale kwaliteitseisen. Men kan aanbieder van e-payment. Binnenkort
vervolgens de webshop zelf managen wordt ‘Uni5pay+’ gelanceerd waardoor
en bepalen welke producten of acties online betalen voor álle Surinamers
erop komen. Wij begeleiden dit alle- mogelijk wordt. “Dan zal je SU Market
maal.” echt explosief zien groeien.”

De aanbieders betalen aan SU Market
een vast bedrag en commissie per ver-
kocht product. Dit maakt het opzetten
van een eigen webwinkel haalbaar en
betaalbaar. “Zeker voor kleine on-
dernemers”, benadrukt Kasandimedjo.