E-Book คำ ที่มีความหมายโดยตรง โดยนัย รายวิชา ภาษาไทย รหัสวิชา ท ๒๓๑๐๑ จัดทำ โดย นางสาวพุทธิดา คำ เนาว์
คำ คำ คือ เสียงพูดหรือเปล่งออกมา หรือลายลักษณ์อักษรที่เขียนหรือพิมพ์ขึ้นคำ เป็นหน่วยของภาษาที่เล็กที่สุดซึ่งมีความหมายในตัว ประกอบด้วยพยางค์หนึ่งพยางค์หรือมากกว่า เช่น บ้าน มี ๑ พยางค์ ๑ คำ มีความหมายในตัว ที่อยู่อาศัย โรงเรียน มี ๒ พยางค์ ๑ คำ ความหมายในตัว สถานศึกษา นาฬิกา มี ๓ พยางค์๑ คำ ความหมายในตัว เครื่องบอกเวลา เทคโนโลยี มี ๔ พยางค์ ๑ คำ ความหมายในตัววิทยาการ ที่นำ เอาความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาใช้ประโยชน์ในทางปฏิบัติ
คำ ที่มีความหมายโดยตรง คือ คำ ที่มีความหมายตรงตัว หรือมีความหมายแปลตรง ตามรูปคำ ในพจนานุกรม ไม่ต้องตีความ เช่น เพชร หมายถึง ชื่อแก้วที่แข็งที่สุดและมีแวววาวมากกว่า พลอยอื่นๆ ใช้ทำ เครื่องประดับหรือใช้ประโยชน์ในทาง อุตสาหกรรม เป็นต้น
คำ ที่มีความหมายโดยนัย คือ คำ ที่มีความหมายไม่ตรงตามตัวไม่ได้มีความหมายตรงตามรูปคำ มีความหมาย แฝงอยู่ อาจมีความหมายในเชิงเปรียบเทียบ ต้องอาศัยการตีความ เช่น ดาว ความหมายโดยตรง สิ่งที่เห็นเป็นดวงเล็กๆมีแสงในท้องฟ้าเวลามืด ความหมายโดยนัย บุคคลที่เด่นในทางใดทางหนึ่ง ตัวอย่างประโยค ชัชชุอรเป็นดาวเด่นในวงการวอลเล่ย์บอล
เต่า ความหมายโดยตรง ชื่อสัตว์เลื้อยคลาน คอยาว ลำ ตัวสั้น มีกระดองหุ้ม ความหมายโดยนัย เชื่องช้า
งูเห่า ความหมายโดยตรง อสรพิษชนิดหนึ่ง มีพิษร้ายแรง ความหมายโดยนัย ความร้ายกาจ ไว้ใจไม่ได้, ผู้มีอำ นาจ
แพะ ความหมายโดยตรง ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เป็นสัตว์เคี้ยวเอื้อง กีบคู่ขนาดกลาง ขนลำ ตัวหยาบสีดำ ขาว หรือน้ำ ตาล มีเขา ๑ คู่ ความหมายโดยนัย ผู้ที่ต้องรับผิดชอบแทนผู้อื่น
ไม้ประดับ ความหมายโดยตรง ไม้ที่ปลูกไว้เพื่อประดับตกแต่งบ้านเรือน ความหมายโดยนัย คนที่ไม่มีความสำ คัญ หรือบทบาทมาก
ยื่นซองขาว ความหมายโดยตรง ส่งซองจดหมายที่มีสีขาวให้คนรับไป ความหมายโดยนัย ลาออกจากงาน หรือ ไล่ออกจากงาน
การใช้คำ ที่มีความหมายโดยนัย ๑.ลอบกัด ความหมายโดยนัยแอบทำ ร้ายขณะไม่ทันระวังตัว ๒.ตีนแมว ความหมายโดยนัยโจรย่องเบา ๓.ปล่อยไก่ ความหมายโดยนัย แสดงความโง่ ความเซ่อ ออกมาให้เห็น ๔.นางฟ้า ความหมายโดยนัย ผู้หญิงสวย ผู้หญิงดี ๕.ถังแตก ความหมายโดยนัย ยากจน ไม่มีเงิน ๖.ดอกฟ้า ความหมายโดยนัย หญิงที่มีฐานะสูงส่ง มีศักดิ์เหนือกว่าชายที่มาหมายปอง ๗.งูเห่า ความหมายโดยนัย ความร้ายกาจ ไว้ใจไม่ได้มีอำ นาจ ๘.ตาน้ำ ข้าว ความหมายโดยนัย ไว้เรียกชนชาติฝรั่ง ๙.สุนัขจิ้งจอก ความหมายโดยนัย คนเจ้าเล่ห์ ๑๐.เปรี้ยว ความหมายโดยนัย แต่งตัวทันสมัย ปราดเปรียว มั่นใจ
การใช้คำ ที่มีความหมายโดยนัย ๑๑.ชักใย ความหมายโดยนัยผู้ควบคุมหรือบงการอยู่เบื้องหลัง ๑๒.หนอนหนังสือ ความหมายโดยนัย คนที่ชอบหมกมุ่นอยู่กับหนังสือ ๑๓.เสือซ่อนเล็บ ความหมายโดยนัย ผู้ที่ซ่อนเล่ห์กลเอาไว้ภายใน ๑๔.บ้านเล็ก ความหมายโดยนัย ภรรยาน้อยของพ่อ ๑๕.นกขมิ้น ความหมายโดยนัย คนเร่ร่อนไม่มีที่พำ นักหรือหลักแหล่ง ๑๖.มือขวา ความหมายโดยนัย ลูกน้องคนสำ คัญที่เจ้านายไว้ใจให้ทำ งานแทน ๑๗.นกพิราบ ความหมายโดยนัย สันติภาพ ๑๘.ไฟลามทุ่ง ความหมายโดยนัย เหตุการณ์บานปลายลุกลาม
ตัวอย่างงานเขียนที่มีความหมายโดยนัย แม่ทัพภาค ๔ เชื่อการทำ ประชามติแบ่งแยกดินแดนของนักศึกษา มีผู้ชักใยอยู่เบื้องหลัง เผยรวบรวมหลักฐานได้มากพอสมควร เชื่อมโยงถึงกลุ่มไหน ก็ดำ เนินการให้ถึงจุดนั้น พร้อมเร่งสร้างความตระหนักรู้ให้ประชาชน เยาวชนในพื้นที่อย่างเร่งด่วน ชักใย ความหมายโดยตรง ดู ปั่นใย ชักใย (สำ นวน) คำ ที่มีความหมายโดยนัย ผู้ควบคุมหรือบงการอยู่เบื้องหลัง
ตัวอย่างงานเขียนที่มีความหมายโดยนัย ๒๐๒๒ ปีแห่งการลาออก! ชาวอเมริกันยื่นซองขาว สูงสุดในประวัติศาสตร์ "ทิม " ปล่อยไก่! นัดประชุมวันที่ 6 มิถุนาคม ทำ ชาวเน็ตแซวกระจาย
ตัวอย่างงานเขียนที่มีความหมายโดยนัย อย่าเอื้อมเด็ดดอกฟ้า มาถนอม สูงสุดมือมักตรอม อกไข้ เด็ดแต่ดอกพะยอม ยามยาก สูงก็สอยด้วยไม้ อาจเอื้อมเอาถึงฯ โคลงโลกนิติ : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร
ตัวอย่างงานเขียนที่มีความหมายโดยนัย เสียสินสงวนศักดิ์ไว้ วงศ์หงส์ เสียศักดิ์สู้ประสงค์ สิ่งรู้ เสียรู้เร่งดำ รง ความสัตย์ ไว้นา เสียสัตย์อย่าเสียชื่อ ชีพม้วยมรณา โคลงโลกนิติ : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร
ตัวอย่างงานเขียนที่มีความหมายโดยนัย ล้องูเห่าเล่นก็ได้ใจกล้ากล้า แต่ว่าอย่าเยื้องเข้าเบื้องหาง ต้องว่องไวในทำ นองคล่องท่าทาง ตบหัวผางเดียวม้วนจึงควรล้อ อิศรญาณสุภาษิต : หม่อมเจ้าอิศรญาณ