ภาษาผู้ไผู้ท (ภูไ ภู ท) พบแค่บริเริวณสองฝั่งโขงคือ ภาคอีสานของไทย และสปป.ลาว ตอนกลาง บริเริวณแขวงคําม่ว ม่ นและแขวงสะหวัน วั นะเขต ภาษาผู้ไผู้ท (ภูไ ภู ท)นั้น นั้ อยู่ใยู่ นกลุ่ม ลุ่ เดียวกันกับภาษาไทย ลาว แสก โย้ย ย้ ญ้อ พวน และภาษาอื่นๆอีกเกือบร้อ ร้ ยภาษาซึ่ง ซึ่ อยู่ใยู่ นตระกูล กู ไท-กะได กลุ่ม ลุ่ ชาติพัน พั ธุ์ภู ธุ์ ไ ภู ทมีก มี ารบัน บั ทึกทางประวัติ วั ติศาสตร์ร ร์ ะมาณ 180 ปีที่แล้วผู้เผู้ฒ่า ฒ่ ผู้แผู้ ก่ได้กล่าวเอาไว้ ว่า ว่ ได้อพยพมาจาก “เมือ มื งบกเมือ มื งวัง วั” แขวงสะวัน วั นะเขตประเทศลาว ส่ว ส่ นประวัติ วั ติศาสตร์ข ร์ องผู้ไผู้ท ก่อนรัฐ รั กาลที่ 3 หรือ รื ก่อนเจ้า จ้ อนุวงศ์ยัง ยัไม่ชั ม่ ด ชั เจน ข้อ ข้ มูลชุดที่สองเป็นการสัม สั ภาษณ์เจ้า จ้ เมือ มื งพิณพิ เมื่อ มื่ 135 ปีที่แล้วท่านกล่าวว่า ว่ ก่อนหน้านั้น นั้ ภูไ ภู ทได้อพยพมาจากทางเหนือจากนํ้าน้อยซึ่ง ซึ่ น่าจะหมาย ถึง นํ้าน้อย อ้อยหนู แต่เจ้า จ้ เมือ มื งพิณพิ ไม่ไม่ ด้กล่าวถึงเมือ มื งแถนและสิบสิสองจุดไทในเวีย วี ดนามเหนือ ส่ว ส่ นการปกครองของผู้ไผู้ทในช่ว ช่ งนั้น นั้ แบ่ง บ่ เป็น 3 เมือ มื งและมีเ มี จ้า จ้ปกครองในแต่ละเมือ มื งได้แก่ เมือ มื งพิณพิเซโปน และเมือ มื งวัง วั บทนำ
ความหมายของภาษาถิ่น ภาษาถิ่นคือคําที่ใช้เ ช้ รีย รี กภาษาที่ใช้พู ช้ พู ดกันในหมู่ผู้ มู่ คผู้ นที่อยู่ใยู่ นพื้น พื้ ที่ทางภูมิ ภู ศมิาสตร์ต่ ร์ ต่ างๆกันโดยยัง ยั คงมีลั มี ลั กษณะเฉพาะที่ สํา สํ คัญของภาษานั้น นั้ แนวคิดในการจํา จํ แนกภาษาถิ่นมัก มั พิจพิารณาจากลักษณะเชิงชิสัง สั คมซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ ลักษณะแปรผัน ผั อย่า ย่ งหนึ่ง นึ่ ของภาษาที่พูดกันในชนชั้น ชั้ สัง สั คมหนึ่ง นึ่ ๆสาเหตุสํ ตุ า สํ คัญที่ทําให้เ ห้ กิดภาษาถิ่นต่างๆหรือ รื ภาษาถิ่นย่อ ย่ ยมานั้น นั้ เรือ รื งเดชปัน เขื่อ ขื่ นขัต ขั ย์ไย์ ด้ใด้ ห้เ ห้ หตุผ ตุ ลใหญ่ๆ ญ่ อยู่ 3 ประการคือ 1. ภูมิ ภู ศมิาสตร์อ ร์ ยู่ค ยู่ นละท้องถิ่นขาดการไปมาหาสู่ซึ่สู่ ซึ่ ง ซึ่ กันและกันเป็น ป็ เวลานานหลายชั่ว ชั่ อายุคนถ้าต่างถิ่นต่างไม่ไม่ ปมาหาสู่ กันเป็น ป็ เวลานานๆทําให้ก ห้ ลุ่ม ลุ่ ชนชาติไทยรวมทั้ง ทั้ ภาษาของกลุ่ม ลุ่ เขาเปลี่ยนแปลงไปกลายเป็น ป็ ภาษาถิ่นอื่นๆซึ่ง ซึ่ไม่เ ม่ หมือ มื น กันกับภาษาดั้ง ดั้ เดิมดิ ในที่สุด สุ 2. กาลเวลาที่ผ่า ผ่ นไปจากสมัย มั หนึ่ง นึ่ไปสู่อีสู่ อี กสมัย มั หนึ่ง นึ่ ทําให้ภ ห้ าษาเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาและตามเทคโนโลยีต่ ยี ต่ างๆที่ เปลี่ยนไป 3. อิทธิพธิลของภาษาอื่นที่อยู่ใยู่ กล้เคียงซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ ชนหมู่ม มู่ ากมีอิ มี อิทธิพธิลกว่า ว่ มีก มี ารยืม ยื คําศัพท์จากภาษาที่มีอิ มี อิทธิพธิลกว่า ว่
ภาษาถิ่น ประกอบด้ว ด้ ยคํา 2 คําได้แ ด้ ก่ คําว่า ว่ “ภาษา” และ “ถิ่น” ซึ่ง ซึ่ แต่ละคําพจนานุก นุ รมฉบับ บั ราชบัณ บั ฑิตย สถานพ.ศ. 2525 (พิมพิพ์ค พ์ รั้ง รั้ ที่ 6 พ.ศ. 2539) ได้ใด้ ห้คํ ห้ คํ าจํา จํ กัดความดัง ดั นี้ “ภาษา” น. เสีย สี งหรือ รื กิริยริาอาการที่ทําความเข้า ข้ใจกันได้คํ ด้ คํ าพูดถ้อยคําที่ใช้พู ช้ พู ดกัน โดยปริยริายหมายถึงคน หรือ รื ชาติที่พูดภาษานั้น นั้ ๆเช่น ช่ นุ่งนุ่ ห่ม ห่ และแต่งตัวตามภาษาหรือ รื หมายความว่า ว่ มีค มี วามรู้ค รู้ วามเข้า ข้ใจ “ถิ่น” น. ที่แดนที่อยู่เ ยู่ ช่น ช่ ถิ่นเสือ สื ถิ่นผู้ร้ผู้ า ร้ ยเมื่อ มื่ นํา นํ คําทั้ง ทั้ 2 คํามาเรีย รี งเข้า ข้ กันเป็น ป็ กลุ่ม ลุ่ คําหรือ รื วลีจึง จึได้คํ ด้ คํ าว่า ว่ “ภาษาถิ่น” ซึ่ง ซึ่ หมายถึงภาษาที่ใช้พู ช้ พู ดติต่อสื่อ สื่ สารตามท้องถิ่นต่างๆสื่อ สื่ ความหมายเข้า ข้ใจกันในท้องถิ่นนั้น นั้ ๆ นิยนิามภาษาถิ่น
“การอนุรั นุ ก รั ษ์ภาษาถิ่น” พบว่า ว่ ภาษาถิ่นภูไ ภู ทกําลังจะสูญสู หายไปเพราะปัจจุบัน บั วัย วั รุ่น รุ่ ยุคใหม่ส่ ม่ ว ส่ นใหญ่พู ญ่ พู ดแต่ภาษา กลางแต่ไม่นิ ม่ ยนิมพูดภาษาถิ่นของตนเองเหมือ มื นกับว่า ว่ เมื่อ มื่ เข้า ข้ มาอยู่ใยู่ นสัง สั คมปัจจุบัน บั สัง สั คมในเมือ มื งกรุง รุ ต้องพูดแต่ ภาษากลางเพราะกลัวคนอื่นจะคิดว่า ว่ ตัวเองแปลกประหลาดบ้า บ้ นนอกบางคนอาจจะโดนเหยีย ยี ดด้ว ด้ ยสายตา กริยริา ท่าทางของคนที่ได้ยิ ด้ นยิ ได้ฟัด้ ง ฟั แต่บางคนอาจไม่คิ ม่ คิดแบบนั้น นั้ เพราะเมื่อ มื่ เข้า ข้ มาอยู่ใยู่ นสัง สั คมเมือ มื งกรุง รุ คนส่ว ส่ นใหญ่ก็ ญ่ ก็ มาจาก ต่างจัง จั หวัด วั ทั้ง ทั้ นั้น นั้ ก็อาจจะคิดว่า ว่ คนอื่นอาจจะฟัง ฟั ภาษาบ้า บ้ นเราหรือ รื ภาษาถิ่นของเราไม่รู้ ม่ เ รู้ รื่อ รื่ งดัง ดั สํา สํ นวนที่ว่า ว่ "เข้า ข้ เมือ มื ง ตาหลิ่วต้องหลิ่วตาตาม" ดัง ดั นั้น นั้ การไม่พู ม่ พู ดเพราะกลัวคนอื่นมองว่า ว่ แปลกประหลาดหรือ รื จะคิดว่า ว่ คนอื่นจะฟัง ฟั ไม่รู้ ม่ เ รู้ รื่อ รื่ งปัญหาเหล่านี้ทํ นี้ ทํ าให้ ภาษาถิ่นอาจสูญสู หายไปได้ เนื่อ นื่ งจากไม่มี ม่ ใมี ครพูดและเด็ก ด็ รุ่น รุ่ ใหม่ก็ ม่ ก็ไม่มี ม่ ก มี ารปลูก ลู ฝังให้พู ห้ พู ดภาษาของตัวเองเราจึง จึไม่ ควรละเลยหรือ รืปล่อยให้ภ ห้ าษาถิ่นของเราสูญสู หายไปด้ว ด้ ยปัญหาเพีย พี งแค่นี้ " การอนุรัก รั ษ์ภาษาถิ่นภูไ ภู ท
สันสันิษนิฐานว่า ว่ ถิ่นเดิมดิของชาวผู้ไผู้ท (ภูไ ภู ท) กุฉิ กุฉินารายณ์กณ์าฬสินสิธุ์ตั้ธุ์ ตั้ง ตั้ อยู่บ ยู่ ริเริวณตอนกลางของมณฑลยูนานใน ประเทศสาธารณรัฐรัประชาชนจีน จี ต่อมาจึง จึได้อ ด้ พยพเข้า ข้ไปตั้ง ตั้ อาณาจักจัรที่ดินดิแดนสิบสิสองจุไทยมีเ มี มือ มื งแถงเป็น ป็ เมือ มื งหลวงเมือ มื งไหลหรือ รืไลเจาเป็น ป็ เมือ มื งสํา สํ คัญรองลงมาและเมือ มื งเล็กเมือ มื งน้อ น้ ยอีก 10 เมือ มื งรวมเป็น ป็ 12 เมือ มื งบริเริวณแห่ง ห่ นี้เ นี้ป็น ป็ ตะเข็บ ข็ รอยต่อของอาณาจักจัร จีน จี ญวน ลาว และยังยัใกล้ชิดชิกับล้านนาและพม่า ม่ อีกด้ว ด้ ย จากการที่มีดิ มี นดิแดนติดต่อกับหลายอาณาจักจัรทําให้อ ห้ าณาจักจัรต่างๆเหล่านั้นนั้เข้า ข้ มามีอิ มี อิทธิพธิลต่อแคว้น ว้ สิบสิ สองจุไทยแล้วแต่ว่า ว่ ช่ว ช่ งนั้นนั้ ใครจะมีกํ มี กํ าลังเข้ม ข้ แข็ง ข็ กว่า ว่ กัน บรรดาอาณาจักจัรดังดักล่าวแล้วล้านช้า ช้ งจะมีอิ มี อิทธิพธิล มากที่สุด สุ รองลงมาได้แ ด้ ก่ ญวน และจีน จี แคว้น ว้ สิบสิสองจุไทยต้องส่ง ส่ เครื่อ รื่ งราชบรรณาธิกธิารถวาย 3 ชาตินี้จ นี้ น ได้ชื่ ด้ ชื่ อ ชื่ ว่า ว่ เมือ มื งสามฝ่ายฟ้า ฟ้ หรือ รื เมือ มื งสามส่ว ส่ ยฟ้า ฟ้ เมือ มื งแถง ซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ เมือ มื งหลวงอยู่ใยู่ กล้ชิดชิกับลาวจึง จึ ถือ ธรรมเนีย นี มแบบลาวเรีย รี กตนเองว่า ว่ ผู้ไผู้ทยดํา ดํ ส่ว ส่ นเมือ มื งไลตั้ง ตั้ อยู่ติ ยู่ ติดไปทางจีน จี ก็ถือธรรมเนีย นี มแบบจีน จี เรีย รี ก ตนเองว่า ว่ ผู้ไผู้ทขาวผู้ไผู้ทดํา ดํ กับผู้ไผู้ทขาวนั้นนั้พูดภาษาเดีย ดี วกัน ต่างกันตรงที่เวลาไปงานศพผู้ไผู้ทดํา ดํ จะแต่งชุดสีดํ สี า ดํ ตามธรรมเนีย นี มลาว ส่ว ส่ นผู้ไผู้ทขาวจะแต่งหรือ รืไว้ทุ ว้ ก ทุ ข์ด้ข์ว ด้ ยสีข สี าวตามธรรมเนีย นี มของจีน จี ประวัติ วั ติ ชาวผู้ไผู้ท (ภูไ ภู ท)
ภาษาที่ใช้เ ช้ป็น ป็ ภาษาภูไ ภู ทและยัง ยั คงรัก รั ษาไว้ไว้ ด้ด้ ด้ ว ด้ ยดีต ดี ลอดมาภาษาภูไ ภู ทเป็น ป็ ภาษาที่พูดแปร่ง ร่ ไปจากภาษาลาวและภาษาไทย ภาคกลางซึ่ง ซึ่ไม่ส ม่ ามารถอธิบธิายเป็น ป็ ภาษาเขีย ขี นได้เ ด้ พราะหลายคําเสีย สี งไม่ต ม่ รงกับวรรณยุกต์ใด จะยกตัวอย่า ย่ งคําบางคําที่ พอจะอธิบธิายเป็น ป็ ภาษาเขีย ขี นได้พ ด้ อใกล้เคียงดัง ดั นี้ 1. คําที่มีส มี ระเอีย, เอือ, อัวจะเป็น ป็ สระ เ-, เ-อ, โอ เช่น ช่ คำ ว่า ว่ เมีย มี - เม , เขีย ขี น -เขน , เขีย ขี ด - เคดเสื่อ สื่ - เสอ, เลือด - เลิด , เมือ มื ง - เมิงมิ , ผัว ผั - โผ , ด่ว ด่ น -โดน 2. สระไ, ใ, อัยบางคําจะเป็น ป็ สระเ-อ เช่น ช่ คำ ว่า ว่ ใต้–เต้อ (เสีย สี งแปร่ง ร่ อยู่ร ยู่ ะหว่า ว่ งวรรรณยุกต์เอกและโทคือใส่–ส่ เชอให้ (สิ่งสิ่ของ)–เห้อ ห้ (เสีย สี งแปร่ง ร่ ) ใหม่–ม่ เมอ 3. พยัญ ยั ชนะ ข จะเป็น ป็ ตัว ห เช่น ช่ คำ ว่า ว่ เขีย ขี ง-เหง ขาย- หาย ของเขา- หองเหา,เขา (สัต สั ว์)ว์-เหา ภาษาถิ่นภูไ ภู ท
ภาษาถิ่นภูไ ภู ท 4. พยัญ ยั ชนะ ร จะเป็น ป็ ฮ เช่น ช่ คำ ว่า ว่ เรือ รื–เฮือ เรือ รื น–เฮือน รอย–ฮอย ร้อ ร้ ง–ฮ้อง รีบ รี –ฮีบ 5. คําที่สะกดด้วยก.ไก่จะไม่มี ม่ เ มี สีย สี งตัวสะกดและสระจะเป็น ป็ สระเสีย สี งสั้น สั้ เช่น ช่ คำ ว่า ว่ แตก-แต้ะ แบก–แบ้ะ บ้ ผูก ผู –พุ สาก–ซะ ปาก–ป้ะ ป้ 6. บางคําที่มีเ มี สีย สี งสระอึจะเป็น ป็ เสีย สี งสระเ-อ เช่น ช่ คำ ว่า ว่ ลึก - เล็กผึ้ง ผึ้- เผิ่งผิ่ (เสีย สี งแปร่ง ร่ = .อ่...อ๋..อ้.) 7. บางคํามีคํ มี คํ าเรีย รี กเฉพาะที่ไม่มี ม่ เ มี ค้าทางภาษาไทยเลย เช่น ช่ คำ ว่า ว่ สิ่งสิ่ของหาย- เฮ้ /หายเจ็บ จ็ หายไข้ - ดี๋ หัว หั เข่า ข่ - โหโค้ย ไปไหน - ไป๋ซิ ป๋ เซิลอ ผู้ใผู้ด -ใคร - เพอ อยากกินข้า ข้ ว - เยอะกิ๋นข้า ข้ ว
คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท ความหมาย เจ้า จ้ไป๋เ ป๋ ผอมา คุณ คุ ไปไหนมา เอ็ดเผออยู่ ทำ อะไรอยู่ มากิ๋นเข้า ข้ นัม นั เด๋ว มากินข้า ข้ วด้วยกัน ซัม ซั บายดีบ่ สบายดีไหม ยู่ซิ ยู่ เซิลอ อยู่ที่ ยู่ ที่ไหน คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท ความหมาย ม่ะ ม่ โม้ง ม้ มะม่ว ม่ ง ม่ะ ม่ ซี้ด๋ ซี้ า ฝรั่ง รั่ ม่ะ ม่ เข๋อ ข๋ มะเขือ ขื ม่ะ ม่ หุ่ง หุ่ มะละกอ ม่ะ ม่ โทดิ๋น ดิ๋ ถั่ว ถั่ คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท หมวดทั่วไป หมวดผลไม้
คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท ความหมาย หูดั หู ง จมูก สู้ปสู้ ะ ปาก หูแ หู ห้/ห้ ขี้แ ขี้ ฮ้ รัก รั แร้ ไส้บื๋ ส้ บื๋ อ บื๋ สะดือ โห๋โห๋ ค้ย หัว หั เข่า ข่ คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท ความหมาย ปะตู๋บ ตู๋ อง หน้า น้ ต่าง ต๋าล้างเฮิน ใต้ถุน ถุ บ้า บ้ น เฮิน บ้า บ้ น เฮินไฟ/โค เรือ รื นครัว รั ห้อ ห้ งโส้ม ส้ ห้อ ห้ งนอน คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท หมวดบ้า บ้ นเรือ รื น ที่อยู่อ ยู่ าศัย หมวดร่า ร่ งกาย
คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท ความหมาย แมงงอด แมงป่อ ป่ ง กับแก้ ตุ๊ก ตุ๊ แก กะปู๋ ปู ขัง ขั คะ คางคก จะเก้น จิ้งจิ้จก คำ ศัพท์ภาษาภูไ ภู ท หมวดสัตว์
การแต่งทํานองดนตรีเ รี รีย รี กว่า ว่ "ลายเป็น ป็ เพลงของภูไ ภู ท" มีบ้ มี า บ้ นแบบภูไ ภู ท คือมีป่มี อ ป่ งเอี้ยมเป็น ป็ ช่อ ช่ งลม มีปมี ระตูป่ ตู อ ป่ งหน้า น้ ต่างยาวจรดพื้น พื้ มีห้ มี อ ห้ ง ภายในเรือ รื นเป็น ป็ ห้อ ห้ งๆที่เรีย รี กว่า ว่ ‘ห้อ ห้ งส่ว ส่ ม’ นอกจากนั้น นั้ ยัง ยั มีวั มี ฒ วั นธรรมการทอผ้า ผ้ ห่ม ห่ ผืน ผื เล็กๆใช้สํ ช้ า สํ หรับ รั ห่ม ห่ แทนเสื้อ สื้ กันหนาว ใช้ค ช้ ลุม ลุ ไหล่เรีย รี กว่า ว่ "ผ้า ผ้ จ่อ จ่ ง" นอกจากนี้แ นี้ ล้วยัง ยั มี"มี ผ้า ผ้ แพรวา" ใช้ห่ ช้ ม ห่ เป็น ป็ สไบ ซึ่ง ซึ่ มีแ มี หล่งใหญ่ที่ ญ่ ที่ บ้า บ้ นนาโก อําเภอกุ ฉินารายณ์ จัง จั หวัด วั กาฬสินสิธุ์ วัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นเผ่า ผ่ ภูไ ภู ทหรือ รื ผู้ไผู้ท มีเ มี อกลักษณ์เ ณ์ป็น ป็ จุดเด่น ด่ หลายประเภท เช่น ช่ วัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นชาวภูไ ภู ท
"ผ้า ผ้ จ่อ จ่ ง" "ผ้า ผ้ แพรวา" ตัวอย่า ย่ ง
- ผ้า ผ้ ซิ่นซิ่วัฒ วั นธรรมของกลุ่ม ลุ่ ภูไ ภู ทกุฉิ กุฉินารายณ์ก ณ์ าฬสินสิธุ์ ที่เด่น ด่ ชัด ชั คือ การทอผ้า ผ้ ซิ่นซิ่หมี่ตี มี่ ตี นต่อ เป็น ป็ ผืน ผื เดีย ดี วกับผ้า ผ้ ผืน ผื เช่น ช่ ตีนต่อขนาดเล็กกว้า ว้ ง 4 ถึง 5 นิ้วนิ้ (มือ มื ) ที่เรีย รี กว่า ว่ ตีนเต๊าะ เป็น ป็ ที่นิยนิมในหมู่ภู มู่ ไ ภู ท ทอเป็น ป็ หมี่ส มี่ าดมีห มี ม้อ ม้ ย้อ ย้ มครามจนเป็น ป็ สี ครามเกือบเป็น ป็ สีดํ สี า ดํ แต่ชาวบ้า บ้ นเรีย รี กว่า ว่ "ผ้า ผ้ ดํา ดํ หรือ รื ซิ่นซิ่ดำ " -ผ้า ผ้ มัด มั หมี่ฝ้มี่ ฝ้ ายขาวสลับดํา ดํ - ในกลุ่ม ลุ่ ผู้ไผู้ทยเสื้อ สื้ นิยนิมทําเป็น ป็ เสื้อ สื้ แขนกระบอกสามส่ว ส่ นติดกระดุม ดุ ธรรมดากระดุม ดุ เงินหรือ รื เหรีย รี ญสตางค์เช่น ช่ เหรีย รี ญสตางค์ ห้า ห้ สตางค์ สิบสิสตางค์ มาติดเรีย รี งเป็น ป็ แถวนิยนิมใช้เ ช้ป็น ป็ ผ้า ผ้ ย้อ ย้ มครามเข้ม ข้ -ผ้า ผ้ ห่ม ห่ การทอผ้า ผ้ ผืน ผื เล็กๆ เป็น ป็ วัฒ วั นธรรมของชาวกลุ่ม ลุ่ พื้น พื้ อีสานมานานแล้ว ผ้า ผ้ ห่ม ห่ ใช้สํ ช้ า สํ หรับ รั ห่ม ห่ แทนเสื้อ สื้ กันหนาวใช้ คลุม ลุ ไหล่เช่น ช่ เดีย ดี วกับไทยลาว ที่นิยนิมใช้ผ้ ช้ า ผ้ ขาวม้า ม้ พาดไหล่ ผ้า ผ้ ห่ม ห่ ของกลุ่ม ลุ่ ชนต่างๆในเวลาต่อมามีข มี นาดเล็กทําเป็น ป็ ผ้า ผ้ สไบ เป็น ป็ ส่ว ส่ นแทนประโยชน์ใน์ ช้ส ช้ อยเดิมดิคือห่ม ห่ กันหนาวหรือ รืปกปิดปิร่า ร่ งกายส่ว ส่ นบนโดยการห่ม ห่ ทับเสื้อ สื้ วัฒ วั นธรรมการแต่งกาย โดยลักษณะทางสัง สั คมชาวภูไ ภู ท (ผู้ไผู้ทย) เป็น ป็ กลุ่ม ลุ่ ที่มีค มี วามขยัน ยั และอดออมเป็น ป็ พิเพิศษ และมีวั มี ฒ วั นธรรมในเรื่อ รื่ ง การถักทอเสื้อ สื้ ผ้า ผ้ เด่น ด่ ชัด ชั จึง จึปรากฏเสื้อ สื้ ผ้า ผ้ ชนิดนิต่างๆทั้ง ทั้ ผ้า ผ้ฝ้าย ผ้า ผ้ไหมในกลุ่ม ลุ่ ชาวภูไ ภู ท(ผู้ไผู้ทย) โดยเฉพาะผ้า ผ้ แพรวา นับ นั ว่า ว่ มีวั มี ฒ วั นธรรมเรื่อ รื่ งเสื้อ สื้ ผ้า ผ้ ที่เด่น ด่ ชัด ชั มาก
-การแต่งกายของชาวภูไ ภู ท ยังยันิยนิมใส่ส ส่ ร้อ ร้ ยคอ สร้อ ร้ ยข้อ ข้ มือ มื ข้อ ข้ เท้า (ก้องแขนก้องขา) ทําด้ว ด้ ยโลหะเงิน -เกล้าผมเป็น ป็ มวยสูง สู ตั้ง ตั้ ตรง ในสมัยมั โบราณใช้ผ้ ช้ า ผ้ มนหรือ รื แพรมนทําเป็น ป็ ผ้า ผ้ สี่เ สี่ หลี่ยมเล็กๆม้ว ม้ นผูก ผู มวยผมอวดลาย ผ้า ผ้ ด้า ด้ นหลัง ในปัจจุบันบั ใช้ผ้ ช้ า ผ้ แถบเล็กๆสีแ สี ดงผูก ผู แทน แพรมน
ประเพณี/ และความ เชื่อชื่ ภาษา วรรณกรรม ดนตรี การละเล่น ชีวิชีตวิความ เป็น ป็ อยู่ วิทวิยาการ จัดจัหวัดวั กาฬสินสิธุ์ คนภูไภูทเป็นชน เผ่า ผ่ ที่ เอกลักษณ์ เป็นของตัว เองการแต่ง กายประเพณี ที่สําสํคัญของ เผ่า ผ่ ภูไภูทซึ่งซึ่ถือ กันแต่โบราณ ได้แก่ การลง ข่ว ข่ ง พิธีพิ ธี แต่งงาน การ ทํามาหากิน การถือผีแผีละ การเลี้ยงผี ใช้อั ช้ อักษรธรรม วรรณกรรม เด่น เช่น ช่ ใบ ลานและศิลา จารึกรึ วรรณกรรมมี หลายประเภท เช่น ช่ วรรณกรรม เกี่ยวกับ ศาสนาความ เชื่อชื่ นิทานประ โลมโลกตํา นาน โปรงลาง แคน พิณพิ โหวด ปี่ กรับรั เกราะ หมอลำ ซิ่งซิ่ลำ เพลิน ฟ้อ ฟ้ นภูไภูทเซิ้งซิ้ บั้งบั้ไฟ ฟ้อ ฟ้ น ไหว้ค ว้ รู ท่าเดิน ช่อ ช่ ม่ว ม่ ง มโนราห์ ดอกบัวบับาน มยุรี มาลา แก้ว “ลายเป็น เพลงของภู ไท” ทำ การ เกษตรกรรม ปลูกลูหม่อ ม่ น เลี้ยงไหม ทาน ข้า ข้ วเหนียว น้ำ พริกริแจ๋ว จ๋ บอง เลิศรสมี ปลาร้า ร้ เป็น เครื่อรื่งปรุง หลัก เชี่ย ชี่ วชาญด้าน เย็บ ย็ ปัก ถัก ร้อ ร้ ย เผ้า ผ้ฝ้าย ผ้า ผ้ไหมผ้า ผ้ แพร วาผ้า ผ้ ซิ่นซิ่หมี่ ตีนต่อเป็นผืนผื ซิ่นซิ่หมี่ช มี่ าวภูไภูท คือการทอและ ลวดลายทอ หมี่ปมี่ ลาหมี่ตุ้ มี่ ตุ้ มตุ้ หมี่ก มี่ ระจังจัหมี่ ข้อ ข้ องค์ประกอบของวัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นของชาวภูไ ภู ทกุฉิ กุ นฉิารายณ์ จัง จั หวัด วั กาฬสินสิธุ์
ชาวภูไ ภู ทกุฉิ กุฉินารายณ์ก ณ์ าฬสินสิธุ์ พูดภาษาภูไ ภู ทเป็น ป็ หลัก นี่คื นี่ คื อสิ่งสิ่ที่บ่ง บ่ บอกว่า ว่ ภาษาภูไ ภู ทยัง ยั มีร มี ากเหง้าที่ฝัง รากลึกแม้ว่ ม้ า ว่ รากจะผุก ผุ ร่อ ร่ นไปบ้า บ้ ง เพราะถูก ถู กลืนจากภาษาอื่นหรือ รื ถูก ถู แผลงจากคําดั้ง ดั้ เดิมดินั่น นั่ คือธรรมชาติ ของภาษา การเปลี่ยนแปลงเป็น ป็ สัจ สั ธรรมแต่สิ่งสิ่ที่ผู้เผู้ขีย ขี นเป็น ป็ ห่ว ห่ งคือเกรงว่า ว่ ภาษาภูไ ภู ทจะถูก ถู ลดความสํา สํ คัญ ลงไปเรื่อ รื่ ยๆจนกลายเป็น ป็ ภูไ ภู ทญ้อ ญ้ ภูไ ภู ทกรุง รุ เทพฯ ที่พูดภาษาไทยกลางแทนภาษาถิ่น สอนลูก ลู หลานให้ลื ห้ ลื ม รากเหง้าแม้ว่ ม้ า ว่ ตนเองจะอยู่ใยู่ นถิ่นเกิดนี่คื นี่ คื อสัญ สั ญาณอันตรายทางรากเหง้าทางวัฒ วั นธรรมทาง ภาษาที่น่าเป็น ป็ ห่ว ห่ ง ภาษาถิ่นกับวัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นภูไ ภู ทที่อาจจะสูญสู หาย
ภาษาถิ่นภูไ ภู ทนั้น นั้ เป็น ป็ ภาษาที่มีคุ มี ณ คุ ค่าสืบ สื เนื่อ นื่ งมาตั้ง ตั้ แต่อดีต ดี จนถึงปัจจุบัน บั อยู่คู่ ยู่ คู่ กั คู่ กั บ กลุ่ม ลุ่ ชนเผ่า ผ่ ภูไ ภู ทมาช้า ช้ นานที่มีค มี วามงดงามแสดงให้เ ห้ ห็น ห็ ถึงความหลากหลายของ วัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นและมีเ มี อกลักษณ์เ ณ์ ฉพาะตัวสามารถแสดงออกถึงภูมิ ภู ปัมิ ปั ญญาของ ท้องถิ่นนั้น นั้ ได้ ตลอดจนถึงเป็น ป็ ภาษาที่ใช้ใช้ นการติดต่อสื่อ สื่ สารตั้ง ตั้ แต่เด็ก ด็ จนโตไม่ว่ ม่ า ว่ จะ เป็น ป็ วัย วั ไหนการติดต่อสื่อ สื่ สารเป็น ป็ สิ่งสิ่สํา สํ คัญอย่า ย่ งยิ่งยิ่ภาษาถิ่นภูไ ภู ทมีค มี วามเป็น ป็ เอกลักษณ์ค ณ์ วามงดงามของคําพูดแสดงถึงวิถีวิ ถี ชีวิ ชี ตวิและวัฒ วั นธรรมพื้น พื้ บ้า บ้ นอย่า ย่ ง แท้จริงริของเผ่า ผ่ ภูไ ภู ทที่สมควรอนุรั นุ ก รั ษ์และส่ง ส่ เสริมริ ให้ค ห้ งอยู่เ ยู่ คียงคู่กั คู่ กั บเผ่า ผ่ ภูไ ภู ท ในขณะ เดีย ดี วกันก็ควรจะเผยแผ่ภ ผ่ าษาภูไ ภู ทเพื่อ พื่ ให้ส ห้ อดคล้องกับบริบริทของชุมชนและสัง สั คม ในแต่ละยุคสมัย มั ให้ไห้ ด้เ ด้ ห็น ห็ ความสํา สํ คัญของภาษาและควรหวงแหนอนุรั นุ ก รั ษ์ภาษาถิ่นภู ไทสืบ สื ต่อไป สรุป
ขอบคุณ คุ ค่ะ
จัด จั ทำ โดย ๑. นางสาวสุว สุ นัน นั ท์ อยู่เ ยู่ ย็น ย็ รหัสนักศึกษา ๖๔๔๑๐๑๐๒๐๑๒ ๒. นายภูมิ ภู ศั มิ ศั กดิ์ ลักขษร รหัสนักศึกษา ๖๔๔๑๐๑๐๒๐๓๒ สาขาวิช วิ าภาษาไทยชั้น ชั้ ปีที่ ปี ที่ ๒ ห้อง ๒