หนังสือเรียนรายวิชาพื ้นฐาน ชั ้นประถมศึกษาปี ที่
หน่วยการเรียนรู้ที่ การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ความส าคัญของอาชีพในชุมชน อาชีพต่าง ๆ ในชุมชนและ ความแตกต่างของอาชีพ ข้อควรค านึงเกี่ยวกับอาชีพ อาชีพในชุมชน
๑. ความส าคัญของอาชีพในชุมชน มนุษย์มีความจ าเป็ นต้องใช้ปัจจัยสี่เพื่อการด ารงชีวิต ได้แก่ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษา โรค ซึ่งการจะได้สิ่งเหล่านี ้มาใช้สอย ต้องมีเงินซื ้อ และการจะมีเงินได้นั ้น มนุษย์ต้องประกอบอาชีพสุจริต ตามความรู้ความสามารถของตนเอง การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ อาชีพในแต่ละชุมชน มีความส าคัญดังนี ้ มีรายได้มาใช้จ่ายในชีวิตประจ าวัน และหาก ใช้จ่ายอย่างประหยัดจะท าให้มีเงินออมไว้ใช้ในเวลาจ าเป็ น เมื่อมีการติดต่อค้าขายหรือประกอบอาชีพร่วมกัน และ มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน จะเป็ นประโยชน์ในการขอความร่วมมือเพื่อท ากิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนให้ส าเร็จได้ด้วยดี เมื่อมีรายได้อาจมีการรวบรวมเงินกันนอกเหนือจากเงินสนับสนุนที่ได้รับจาก หน่วยงานราชการ สร้างสาธารณูปโภคต่าง ๆ เช่น ห้องน ้าสาธารณะ สวนสาธารณะ เพื่อใช้ร่วมกันในชุมชน ชุมชนจึงได้รับการพัฒนาให้ก้าวหน้า และคนในชุมชนก็มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ ้นตามไปด้วย
๒. อาชีพต่างๆ ในชุมชนและความแตกต่างของอาชีพ อาชีพแต่ละอาชีพแตกต่างกัน การเลือก ประกอบอาชีพใดนั ้น จึงจ าเป็ นต้องศึกษา หาข้อมูลมาประกอบการตัดสินใจ เพื่อให้ ประกอบอาชีพได้สอดคล้องกับสภาพชุมชน และความสามารถของตนเองมากที่สุด อาชีพในชุมชน ส่วนใหญ่แบ่งประเภทได้ ดังนี ้ การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๑ อาชีพเกษตรกรรม เป็ นอาชีพหลักที่ส าคัญของประเทศ เนื่องจากมีภูมิประเทศที่เหมาะแก่การปลูกพืช และเลี ้ยงสัตว์ อาชีพเกษตรกรรมเป็ นอาชีพที่ท างานเกี่ยวกับการผลิตและจ าหน่าย สินค้าทางการเกษตรที่ได้จากพืชและสัตว์ ตัวอย่างกิจการที่เกี่ยวข้องกับอาชีพเกษตรกรรม เช่น การท านา การท าไร่ การท าสวน การเลี ้ยงสัตว์ การประมง อาชีพเกษตรกรรมมีรายได้ไม่แน่นอน ขึ ้นอยู่กับปริมาณผลผลิตทางการเกษตรที่ผลิตได้ และราคาตามท้องตลาดของผลผลิตทางการเกษตร ในช่วงเวลาที่ท าการจ าหน่าย การท าสวน การเลี ้ยงสัตว์
การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๒ อาชีพรับจ้าง เป็ นอาชีพที่มีบุคคล ๒ ฝ่ ายท างานร่วมกัน โดยบุคคลแรกเรียกว่า บุคคลที่ สองเรียกว่า มีค่าตอบแทนที่ผู้ว่าจ้างจะต้องจ่ายให้แก่ผู้รับจ้าง เรียกว่า อาชีพรับจ้างเป็ นอาชีพที่ผู้รับจ้างจะต้องท างานอยู่ในสถานที่ และเวลาที่นายจ้างก าหนด ตัวอย่างกิจการที่เกี่ยวข้องกับอาชีพรับจ้าง เช่น โรงงานอุตสาหกรรม บริษัทเอกชน การรับเหมาก่อสร้าง อาชีพรับจ้างมีรายได้หรือค่าตอบแทนเป็ นรายวันหรือเงินเดือน หรือ ค่าตอบแทนที่คิดตามชิ ้นงานที่ท าได้ โดยอัตราค่าจ้างขึ ้นอยู่กับการก าหนด ของเจ้าของสถานประกอบการหรือนายจ้าง พนักงานในบริษัทเอกชน พนักงานในโรงงานอุตสาหกรรม
การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๓ อาชีพอิสระ เป็ นอาชีพที่ผู้ประกอบการอาจเป็ นทั ้งเจ้าของกิจการและด าเนินงานทุกอย่าง ด้วย ตนเองเพียงคนเดียว หรือใช้แรงงานในครอบครัว หรือเป็ นอาชีพที่บุคคล หลายคนมาร่วมทุน และร่วมแรงกันท างานโดยอาจมีลูกจ้างหรือไม่มีก็ได้ อาชีพอิสระเป็ นอาชีพที่รับจ้างท างานตามที่ลูกค้าสั่ง และรับค่าจ้าง เมื่องานเสร็จ ตัวอย่างกิจการที่เกี่ยวข้องกับอาชีพอิสระ เช่น ร้านขายอาหาร ร้าน ขายของช า ร้านขายยา ร้านตัดเย็บเสื ้อผ้า ร้านซ่อมรถจักรยานยนต์และรถยนต์ ร้านเสริม สวย ร้านอัดภาพดิจิทัล อาชีพอิสระมีรายได้ไม่แน่นอน ขึ ้นอยู่กับจ านวนผู้มาซื ้อสินค้าและ ผู้มาใช้บริการ ร้านขายอาหาร ร้านตัดเย็บเสื ้อผ้า
เป็ นอาชีพของเจ้าหน้าที่หรือพนักงานของรัฐบาล ท าหน้าที่ให้บริการและ อ านวยความ สะดวกแก่ประชาชนในด้านต่าง ๆ โดยมุ่งเน้นถึงผลประโยชน์ของ ประเทศชาติและ ประชาชนเป็ นหลัก อาชีพรับราชการมีเวลาท างานที่แน่นอน มีวันหยุดราชการ ซึ่งแต่ละหน่วยงานจะมีระบบการบริหารงานแตกต่างกันไป ตัวอย่างงานรับราชการ เช่น ครู อาจารย์ แพทย์ พยาบาล ต ารวจ ทหาร อาชีพรับราชการมีรายได้หรือค่าตอบแทนเป็ นเงินเดือน ซึ่งมีเกณฑ์ มาตรฐานก าหนดไว้ตามระดับการศึกษาที่เรียนจบมา หรือตามประสบการณ์ การ ท างาน นอกจากนี ้ยังมีการเลื่อนต าแหน่งและขึ ้นเงินเดือนตามความสามารถและ อายุงานอีกด้วย การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๔ อาชีพรับราชการ ครู อาจารย์ แพทย์
การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๕ อาชีพรัฐวิสาหกิจ รัฐวิสาหกิจเป็ นองค์กรที่มีรัฐบาลเป็ นเจ้าของ หรือเป็ นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ อาจมีโครงสร้าง เช่นเดียวกับหน่วยงานธุรกิจเอกชน แต่มีวัตถุประสงค์เพื่อแสวงหาผลก าไร เช่น การไฟฟ้าฝ่ ายผลิตแห่ง ประเทศไทย การประปานครหลวง อาชีพรัฐวิสาหกิจ มีเวลาท างานที่แน่นอนคล้ายอาชีพรับราชการ มีวันหยุดราชการ ซึ่งแต่ละหน่วยงานจะมีระบบการบริหารงานแตกต่างกันไป ตัวอย่างอาชีพรัฐวิสาหกิจ เช่น การไฟฟ้ าฝ่ ายผลิตแห่งประเทศไทย การไฟฟ้ าส่วนภูมิภาค การประปานครหลวง การทางพิเศษแห่งประเทศไทย การท่องเที่ยวแห่ง ประเทศไทย การท่าเรือแห่งประเทศไทย การรถไฟแห่งประเทศไทย บริษัทไปรษณีย์ไทยจ ากัด ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร อาชีพรัฐวิสาหกิจ มีรายได้หรือค่าตอบแทนเป็ นเงินเดือนคล้าย อาชีพ รับราชการ แต่มีโบนัสปลายปี จากผลประกอบการของแต่ละหน่วยงาน การประปานครหลวง การไฟฟ้ าส่วนภูมิภาค บริษัทไปรษณีย์ไทยจ ากัด
การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๒.๔ อาชีพค้าขาย เป็ นอาชีพอิสระที่เกี่ยวข้องกับการซื ้อขายสินค้า โดยมีเจ้าของกิจการเป็ นผู้ด าเนินงานด้วย ตนเองทั ้งหมด หรือมีการว่าจ้างคนมาท างานร่วมด้วย อาชีพค้าขายมีลักษณะซื ้อมาขายไป โดยผู้ประกอบการ ท าหน้าที่ผลิตและขายสินค้า หรือซื ้อสินค้าจากผู้ผลิตแล้วน าไปขายต่อ โดยมีรายได้และก าไรจากการขายสินค้าเหล่านั ้น อาชีพค้าขายแบ่งเป็ น ๒ ประเภท คือ เป็ นอาชีพค้าขายที่เน้นความสัมพันธ์ระหว่างผู้ค้าส่งกับ ผู้ค้าปลีก โดยผู้ค้าส่งจะซื ้อสินค้าจากผู้ผลิตเป็ นจ านวนมาก แล้ว น าไปขายให้ผู้ค้าปลีก • ประเภทกิจการ ตัวอย่างกิจการที่เกี่ยวข้องกับการค้าส่ง เช่น การค้าส่งผักและผลไม้ให้พ่อค้าแม่ค้า ห้างสรรพสินค้า เป็ นอาชีพค้าขายที่ผู้ค้าปลีกซื ้อสินค้าจากผู้ผลิตหรือผู้ค้าส่ง แล้วน าไปขายต่อให้กับผู้บริโภคคนสุดท้าย • ประเภทกิจการ ตัวอย่างกิจการที่เกี่ยวข้องกับการค้าปลีก เช่น ร้านขายของช า ร้านขายยา ร้านสะดวกซื ้อต่าง ๆ รายได้ของอาชีพค้าขายไม่แน่นอน ขึ ้นอยู่กับจ านวนผู้ซื ้อสินค้า เป็ นส าคัญ การค้าส่ง การค้าปลีก
อาชีพที่เลือกท าไม่ควรมีความเสี่ยงต่อชีวิตและทรัพย์สิน โดยหลีกเลี่ยงการ ประกอบอาชีพอันตรายที่อาจได้รับบาดเจ็บ เจ็บป่ วย หรือพิการ เช่น อาชีพ ช่างก่อสร้างบนตึกสูง และอาชีพที่ลงทุนสูง เช่น อาชีพนักธุรกิจที่กู้ยืมเงินทุนจากธนาคารมาค้าขายสินค้าราคาแพง ซึ่งน าเข้าจากต่างประเทศ ความเสี่ยง อาชีพที่เลือกท าควรมีเวลาท างานที่แน่นอนและ ไม่ยาวนานเกินไป เช่น ท างานวันละ ๘ ชั่วโมง ตั ้งแต่เวลา ๘.๐๐-๑๗.๐๐ น. และมีวันหยุดพักผ่อน ๑-๒ วันต่อ สัปดาห์ เพื่อให้มีเวลาท ากิจกรรมอื่นที่เป็ นประโยชน์ต่อสุขภาพกายและ สุขภาพจิต เช่น นอนหลับ ออกก าลังกาย ไปท่องเที่ยวกับสมาชิกในครอบครัว ๓. ข้อควรค านึงเกี่ยวกับอาชีพ การเลือกประกอบอาชีพใดนั ้น มี ข้อควรค านึงที่ต้องน ามา ประกอบการตัดสินใจร่วมด้วย ดังนี ้ การงานอาชีพ ชั ้นประถมศึกษาปี ที่ ๕ ๓.๑ เวลาท างาน อาชีพที่เลือกท าต้องเป็ นที่ยอมรับของสังคม โดยเป็ นอาชีพสุจริต ไม่ก่อ ความเดือดร้อนให้แก่ผู้อื่น เป็ นประโยชน์ต่อสังคม และไม่ ท าลายสิ่งแวดล้อม จึงจะส่งผลให้ตนเองเกิดความภาคภูมิใจ และสังคมสงบสุข ๓.๓ ๓.๒ การยอมรับนับถือจากสังคม