สุขศึกษาและพลศึกษา ป.4 หน่วยที่ 13 ยาและสารเสพติดให้โทษ

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ตัวชี้วัด ๑. อธิบายความสําคัญของการใชยาและ ใชยาอยางถูกวิธี (พ ๕.๑ ป.๔/๑) ๒. วิเคราะหผลเสียของการสูบบุหรี่และ การดื่มสุราที่มีตอสุขภาพและ การปองกัน (พ ๕.๑ ป.๔/๓) หนวยการเรียนรูที่ ๑๓ ยาและสารเสพติดใหโทษ

ผังสาระการเรียนรู ความสําคัญของยา และประเภทของยา สารเสพติดใหโทษ การใชยา อยางถูกวิธี ยาและสารเสพติด ใหโทษ ความสําคัญของยา ประเภทของยา ยาใชภายนอก วิธีรับประทานยา หลักการ รับประทานยา บุหรี่ สุรา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ความสําคัญของยาและประเภทของยา

ความสําคัญของยาและประเภทของยา ถาสามารถคิดคนสูตรยารักษาโรคได นักเรียนจะคิดคนสูตรยา เพื่อรักษาโรคอะไร เพราะเหตุใด สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ความสําคัญของยา ๑. ยา คือ สิ่งที่ใชบําบัดรักษาโรคและบรรเทา อาการเจ็บปวยตาง ๆ หรือใชปองกันโรค การใชยา อยางถูกตองจะทําใหรักษาอาการเจ็บปวยได แตถา ใชไมถูกตองจะทําใหเกิดอันตรายกับรางกายได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ประเภทของยา ๒. ๑. ยารับประทาน ไดแก ยาเม็ด ยาแคปซูล และยาน้ํา ๒. ยาฉีด สวนใหญอยูในรูปของน้ําหรือของเหลว ผูที่จะฉีดยาไดตองเปนแพทย พยาบาล หรือบุคลากร ทางการแพทยเทานั้น สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยารับประทาน ยาฉีด สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๓. ยาใชภายนอก เปนยาที่ใชสําหรับภายนอก รางกายเทานั้น สวนใหญใชโดยการทา ถู และนวด มีหลายรูปแบบและหลายประเภท เชน ขี้ผึ้ง ครีม เจล น้ํา และน้ํามัน หามรับประทานโดยเด็ดขาด เพราะอาจ กอใหเกิดอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ การใชยาอยางถูกวิธี

ยาเปนสิ่งจําเปนในชีวิตประจําวัน หากใชยา ไมถูกตองจะทําใหใชยาไมไดผล ไมหายจากโรค หรือ อาจทําใหเกิดอันตรายและผลขางเคียง การใชยาอยางถูกวิธี สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. ยาใชภายนอก ยาขี้ผึ้ง เปนยาใชทาเฉพาะที่ ตัวยามีลักษณะเปนมันขาวขุน (หรือมีสีตามที่ผสมสีลงไป) และลื่น ลางน้ําออกยาก เชน ขี้ผึ้งทาแผล ยาหมอง ยาหมอง สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาครีม มีลักษณะเปนของแข็ง กึ่งของเหลว สีขาว ทาแลวซึมเขา เปนเนื้อเดียวกันกับผิวหนัง และ ลางน้ําออกงาย เชน ครีมทา แกปวดเมื่อย ครีมทาแกเชื้อรา ครีมแกปวดเมื่อย สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

เจล เปนยาใชทาเฉพาะที่ มีลักษณะคลายวุนใส ๆ ลางน้ําออกงาย และซึมเขาสูผิวหนังไดอยางรวดเร็ว เชน เจลแกกลามเนื้ออักเสบ เจลทา แกเชื้อรา เจลแกกลามเนื้ออักเสบ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาผง เปนยาที่ทําเปนผง สวนใหญบรรจุซอง ใชโรยแผล ที่อักเสบ ผงพิเศษโรยแผลอักเสบ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาหยอดตา นิยมทําเปนน้ําและ ขี้ผึ้งปายตา ยาหยอดหู นิยมทําเปนน้ํา เพื่อสะดวกในการใชหยอดหู เมื่อเกิด หูอักเสบ ยาหยอดจมูก ทําเปนยาน้ํา มีทั้งชนิดใชหลอดหยดเขาจมูก และ ชนิดพนเขาจมูกเปนละอองฝอย ยาหยอดตา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาน้ํามัน เปนยาที่มีสวนผสม ของน้ํามัน ใชทา ถูนวดเฉพาะที่ สวนใหญใชแกอาการปวดเมื่อย เคล็ด ขัดยอกและลดอาการบวม ยาน้ํามันนี้ มีขอเสีย คือ เหนียว และลางออกยาก ยาน้ํามัน สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาใสแผลสด เปนยาน้ําใชใสแผลสด เพื่อฆาเชื้อโรค ปองกันไมใหแผลติดเชื้อ และชวยทําใหแผลหายเร็ว เชน ทิงเจอรไอโอดีน ทิงเจอรไทเมอรอซอล โพวิโดน-ไอโอดีน ทิงเจอรใสแผลสด สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาเหลือง เปนยาใชใสแผลเปอย หรือแผลเรื้อรัง มีขอดี คือ ทาแลวไมแสบ ในปจจุบันมีการผลิตในรูปครีมใชทา แผลถลอก แผลไฟไหม น้ํารอนลวก ที่ไมรุนแรงดวย ยาเหลือง สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ยาลางแผล ที่นิยมใช คือ ไฮโดรเยนเปอรออกไซด ขนาด ๓-๕ เปอรเซ็นต ใชลางสิ่งสกปรกออกจากแผล ยานี้เมื่อถูกแผลจะเกิดฟองเปนแกสออกมาชวยชะลางสิ่งสกปรก สิ่งเนาเปอย หนอง เนื้อที่ตายออกจากแผล และฆาเชื้อโรค ดวยยาชนิดนี้ เมื่อใชแลวตองปดฝาขวดใหแนน และควรเก็บไว ในที่มิดชิดไมใหถูกแสงแดดและความรอน ไฮโดรเยนเปอรออกไซดลางแผล สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

แอลกอฮอลเช็ดแผล เปนแอลกอฮอลที่มีความเขมขน ๗๐ เปอรเซ็นต ใชเช็ดรอบ ๆ แผล ไมใชเช็ดแผลโดยตรงเพราะจะทํา ใหแสบแผล แอลกอฮอลฆาเชื้อโรค สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

คาลาไมน เปนยาน้ํามีสีชมพู ใชทาแกผด ผื่นคัน โดยทาบาง ๆ บริเวณ ที่เปนผด ผื่นคัน เหมือนทาแปงน้ําทั่วไป คาลาไมน สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

หลักการใชยาภายนอก ๑. ใชอยางระมัดระวังอยาใหยา กระเด็นเขาตา ๒. ใชยาตรงตามชนิด ขนาดและ วิธีการใชตามที่ระบุไวที่ฉลากของยา ๓. ถามีอาการแพยาตองหยุดใช ยาทันที และถามีอาการแพรุนแรง ตองรีบไปพบแพทยโดยเร็ว อานฉลากยาทุกครั้งกอนใชยา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๔. ยาที่เก็บไวนานอาจหมดอายุควรนําไปทิ้งไมควร นํามาใชอีก ๕. ยาใชภายนอกตองแยกเก็บไวตางหากไมปะปนกับ ยารับประทาน และตองปดฉลากใหชัดเจนวาเปนยาใชภายนอก หามรับประทาน ๖. อานฉลากยากอนใชอยางละเอียด ถาไมเขาใจตองถาม พอแมผูปกครองหรือครู สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. การรับประทานยากอนอาหาร รับประทานยากอนอาหารครึ่งชั่วโมง หรือกอนอาหาร ๑ ชั่วโมงเพื่อใหยาถูกดูดซึมไดดีในขณะที่ทองวาง ซึ่งยาที่ตอง รับประทานกอนรับประทานอาหาร เชน ยาแกอาเจียน ยาเจริญอาหาร ยาปฏิชีวนะประเภทเพนนิซิลลิน สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ๒. วิธีรับประทานยา

๒.การรับประทานยาพรอมอาหาร หรือหลังอาหารทันที สวนใหญเปนยาที่ระคายเคืองกระเพาะอาหาร ทําใหเกิด อาการคลื่นไส อาเจียน หรือปวดทองได เชน ยาแอสไพริน ยาแกปวดขอบางชนิด สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๓. การรับประทานยาหลังอาหาร รับประทานยาหลังรับประทาน อาหาร ๑๕-๓๐ นาทีเพราะเปนชวง ที่ยาถูกดูดซึมไดดี การรับประทานยาหลังอาหาร เพื่อใหยาถูกดูดซึมไดดี สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. รับประทานยาตามเวลาที่กําหนดอยางเครงครัด เพื่อใหไดผล ตามที่ตองการและไมเกิดอันตราย ๒. รับประทานยาตามขนาดหรือปริมาณที่กําหนดและ ดื่มน้ําตามมาก ๆ ๓. ไมนํายาของผูอื่นมารับประทาน แมวาจะมีอาการเจ็บปวย คลายกันเพราะอาจเกิดอันตรายถึงชีวิตได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ๓. หลักการรับประทานยา

๔. อานฉลากยาอยางละเอียดและปฏิบัติตามคําแนะนํา และวิธีการใชที่ระบุไวบนฉลากยาอยางเครงครัด ๕. ดูวันหมดอายุและสังเกตสีของยาที่เปลี่ยนไป ๖. ควรซื้อยาจากรานขายยาที่มีเภสัชกร ๗. เมื่อตองการใชยาควรบอกพอแม ผูปกครองใหหยิบยาให ไมหยิบยารับประทานเอง สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

การซื้อยาจากรานขายยาที่มีเภสัชกร จะทําใหไดยาที่มีคุณภาพ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ สารเสพติดใหโทษ

สารเสพติด คือ สารที่เมื่อเสพเขาสูรางกายแลว จะมีความตองการเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และกอใหเกิดโทษ ตอรางกายและจิตใจของผูเสพ ดังนั้น จึงควรเรียนรู ที่จะปองกันตนเองไมใหเกี่ยวของกับสารเสพติด สารเสพติดใหโทษ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

บุหรี่ ๑. บุหรี่ เปนสารเสพติดที่ใหโทษตอสุขภาพ ของทั้งผูสูบและผูใกลชิด สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ๑. สารพิษในบุหรี่ ในบุหรี่จะมีสารนิโคติน ซึ่งทําใหเกิดการเสพติด และมีน้ํามันดินหรือทาร ซึ่งเปนสารขนเหนียวสีดําปะปน อยูในควันบุหรี่ เมื่อสูบเขาไปน้ํามันดินจะเขาไปจับตัวกันอยู ในถุงลมเล็ก ๆ ภายในปอด

ทําใหรางกายไดรับแกสออกซิเจนไมเพียงพอ และขับแกส คารบอนไดออกไซดออกจากรางกายไดนอยกวาปกติ และเมื่อสูบบุหรี่ หรือไดรับควันบุหรี่เปนเวลานาน ๆ อาจทําใหเกิดโรคมะเร็งปอด และโรคถุงลมโปงพอง สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ นอกจากนี้ยังมีแกสคารบอนมอนอกไซด ซึ่งเกิดจาก การเผาไหมของบุหรี่ แกสนี้จะไปจับกับเม็ดเลือดแดง แทนที่แกสออกซิเจน รางกายจึงไดรับแกสออกซิเจนนอยลง ทําใหออนเพลีย เวียนศีรษะ

๑. มีบุคลิกภาพไมดีเพราะมีกลิ่นปากและริมฝปากและเหงือกดํา ฟนเหลือง มีกลิ่นบุหรี่ติดตัว ทําใหเปนที่รังเกียจของผูอื่น ๒. ทําใหหลอดเลือดหัวใจตีบ เกิดโรคความดันโลหิตสูง ๓. ทําใหเกิดโรคมะเร็งปอด และโรคถุงลมโปงพอง ๔. ทําใหเกิดการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ ๕. เบื่ออาหาร ทําใหรางกายซูบผอม สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ๒. โทษและพิษภัยของบุหรี่

๖. ทําใหอากาศเปนพิษ เนื่องจากในควันบุหรี่ มีแกสคารบอนมอนอกไซด และสารพิษอื่น ๆ ๗. สิ้นเปลืองคาใชจาย ๘. ควันพิษจากบุหรี่จะสงผลกระทบ ทํารายสุขภาพผูที่อยูใกลชิด การสูบบุหรี่ทําใหเกิดโรคตาง ๆ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. ไมอยูใกลชิดกับผูที่กําลังสูบบุหรี่เพื่อไมใหตนเองไดรับควันบุหรี่ ๒. ไมทดลองสูบบุหรี่โดยเด็ดขาด ๓. ไมเลียนแบบผูใหญ ดาราหรือนักรองที่สูบบุหรี่ ๔. ไมใกลชิดและหลีกเลี่ยงการคบเพื่อนที่สูบบุหรี่ และรูจักปฏิเสธเมื่อมีผูชักชวนใหสูบบุหรี่ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ ๓. การปองกันตนเองจากโทษและพิษภัยของบุหรี่

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

บุหรี่เปนสารเสพติดใกลตัวที่พบเห็นและมีโอกาสสัมผัส ทุกวัน การปองกันตนเองจากพิษภัยของบุหรี่จึงเปนสิ่งที่ตอง ปฏิบัติเพื่อใหมีสุขภาพรางกายที่ดี การรณรงคตอตานการสูบบุหรี่ ปายหามสูบบุหรี่ สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุรา ๒. สุรา หมายถึง เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอลเปนสวนผสม โดยจะมีชื่อเรียกตาง ๆ กันไปตามปริมาณของแอลกอฮอล ที่ผสมอยู เชน เหลา เบียร ไวน นอกจากนั้นสุรายังหมายถึง เหลาหรือสุราที่หมักเองหรือทําขึ้นเอง เพื่อใชดื่มในครัวเรือน หรือในหมูบานดวย เชน สาโท กะแช สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

ปฏิกิริยาของรางกายและจิตใจเมื่อไดรับสุรา จะแตกตางกันตามปริมาณของแอลกอฮอลในสุราที่ดื่ม โดยอวัยวะที่มีปฏิกิริยาตอแอลกอฮอล มีดังนี้ ๑. ปฏิกิริยาของรางกายและจิตใจเมื่อไดรับสุรา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. สมอง เปนอวัยวะแรกที่ไดรบผลจากแอลกอฮอล เมื่อดื่มสุราในระยะแรกจะรูสึกผอนคลาย สบายใจ สนุกสนาน แตเมื่อไดรับแอลกอฮอลมากขึ้นจะทําใหควบคุมอารมณตนเอง ไมไดเมื่อถูกขัดใจจึงเอะอะ โวยวาย ใชความรุนแรง และเกิด การทะเลาะวิวาท เมื่อไดรับแอลกอฮอลมากขึ้นอีกจะทําให ไมสามารถควบคุมการทํางานของแขนขาและการทรงตัว ทําใหเดินไมตรง ไมสามารถทรงตัวอยูได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๒. หลอดเลือด แอลกอฮอลทําใหหลอดเลือดขยายตัว โดยเฉพาะบริเวณใบหนาและลําตัว จึงทําใหเห็นวาผูที่ดื่มสุรา จะหนาแดง ตาแดง ๓. นัยนตา ทําใหการมองเห็นไมชัดเจน กะระยะไมถูก มองเห็นภาพไมชัด ผูที่ดื่มสุราไมควรขับรถ เพราะมีโอกาส เกิดอุบัติเหตุสูง ๔. ระบบทางเดินอาหาร การดื่มสุรามาก ๆ จะสงผล ใหกระเพาะอาหารและลําไสดูดซึมสารอาหารไดนอยลง ทําใหรางกายขาดสารอาหาร สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

การดื่มสุราทําใหไมสามารถทรงตัวได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. ทําลายสุขภาพ ทําใหความจําเสื่อม ความดันโลหิตสูง จึงอาจเกิดเสนเลือดในสมองแตกและทําใหเกิดโรคตาง ๆ เชน โรคตับแข็ง โรคมะเร็งตับ โรคพิษสุราเรื้อรัง แผลในกระเพาะอาหาร ๒. ทําใหเสียบุคลิกภาพ เดินไมตรง ตัวมีกลิ่นเหม็นและ มีพฤติกรรมการแสดงออกที่ไมเหมาะสม เชน ตะโกนสงเสียงดัง ทําลายสิ่งของ ๒. โทษและพิษภัยของสุรา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๓. ทําใหเกิดปญหาในครอบครัว เชน การทะเลาะ วิวาท คาใชจายในครอบครัว สงผลใหคนในครอบครัวมี สุขภาพจิตที่ไมดี ๔. ทําใหไมสามารถควบคุมตนเองไดและทําให การรับรูลดลง ซึ่งเปนผลใหเกิดอุบัติเหตุตาง ๆ ทําใหเกิด การบาดเจ็บ เสียชีวิต และทรัพยสินเสียหาย สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

การเมาสุราทําใหเสียบุคลิกภาพ การดื่มสุราทําใหขาดสติ และเกิดอุบัติเหตุได สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

๑. ไมทดลองดื่มเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอลทุกชนิด ๒. หลีกเลี่ยงไมอยูใกลชิดกับผูที่ดื่มสุรา ๓. ไมคบเพื่อนที่ดื่มสุรา ๔. ใชเวลาวางใหเปนประโยชน เชน เลนกีฬา เลนดนตรี ทํากิจกรรมที่เปนประโยชนตอชุมชน ๕. ไมหลงเชื่อคําชักชวนและรูจักปฏิเสธเมื่อมีผูชักชวนใหดื่มสุรา ๖. ไมเลียบแบบพฤติกรรมการดื่มสุราของผูใหญ นักแสดง หรือ นักรองจากสื่อตาง ๆ ๓. การปองกันตนเองจากโทษและพิษภัยของสุรา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

การหลีกเลี่ยงการดื่มสุรา ดวยการใชเวลาวางเลนกีฬา สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔

สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๔ สรุป บุหรี่และสุรา แมจะไมใชสารเสพติดที่ผิดกฎหมาย แตก็เปนสารเสพติดที่กอใหเกิดโทษและพิษภัยทั้งตอตนเอง ครอบครัว บุคคลรอบขาง และสังคมจึงไมควรไปเกี่ยวของดวย เพื่อสุขภาพที่ดีของตนเองและสวนรวม