โครงงานบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย เรื่อง เชื้อราในอาหารเกิดขึ้นได้อย่างไร

1

โครงงาน เชื้อราในอาหารเกดิ ข้ึนไดอ้ ยา่ งไร
ปีการศึกษา 2564

โรงเรียนชมุ ชนบา้ นอ้อย

สานักงานเขตพนื้ ทก่ี ารศึกษาประถมศึกษานา่ น เขต 1
สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

2

คานา

การเรียนรู้การทดลองวิทยาศาสตร์ เป็นกระบวนการแสวงหาความรู้หรือการค้นคว้าหา
คําตอบในส่ิง ที่เด็กๆอยากรู้หรือสงสัยด้วยวิธีการต่างๆ เป็นวิธีการเรยี นร้ทู ่ีเด็กๆไดเ้ ลือกศึกษาตามความสนใจ
ของตนเอง หรือของกลุ่มเป็นการตัดสินใจร่วมกัน เป็นกิจกรรมทดลองวิทยาศาสตร์ท่ีเด็กอยากรู้และสนใจ มี
การจัดการเรยี นร้ทู ี่หลากหลาย เช่น กระบวนการกลุม่ รายบคุ คล การฝึกคิด การแก้ปญั หาและการ รว่ มมือกนั
คิด ฯลฯ เด็กๆได้ลงมือปฏบิ ัติกิจกรรมต่างๆเพื่อค้นหาคําตอบด้วยตนเองและไดเ้ รียนรู้จาก ประสบการณต์ รง
เด็กมคี วามสนใจและกระตือรือร้นในการร่วมกิจกรรมเปน็ อย่างดี ร้จู กั หน้าที่ ความ รับผิดชอบของตนเอง รจู้ กั
การรอคอยเกิดทักษะทางวิทยาศาสตร์ มีความภาคภูมิใจในตนเองและผู้อื่น ขอขอบพระคุณผู้อํานวยการ
โรงเรียนชุมชนบ้านออ้ ย ทีส่ นับสนุนกิจกรรมการทดลอง และโครงงานวทิ ยาศาสตร์ ให้กําลงั ใจและคําปรึกษาที่
ดตี ลอดมา หวงั เปน็ อย่างยิ่งวา่ กิจกรรมการทดลองและโครงงานวทิ ยาศาสตร์ จะเปน็ ประโยชน์กับผ้ทู สี่ นใจและ
หากท่านผู้รู้มีคําแนะนําเพื่อจะพัฒนากิจกรรมการทดลองและโครงงานวิทยาศาสตร์ ทางผู้จัดทําน้อมรับเพ่ือ
จะไดน้ าํ ไปปรับปรงุ พฒั นาให้ดยี ่งิ ข้ึนต่อไป

ผู้จัดทาํ
ครปู ฐมวยั โรงเรยี นชมุ ชนบา้ นออ้ ย

สารบญั 3
เรอ่ื ง
หนา้
โครงงานเชื้อราในอาหารเกิดข้ึนได้อย่างไร
ขั้นท่ี 1 ต้ังคําถามเกีย่ วกับปรากฏการณธ์ รรมชาติ 1
คาถามท่ี 1 เชื้อรามอี ย่ทู ี่ไหนบ้าง 1
ขั้นที่ 2 รวบรวมความคิดเหน็ และข้อสันนษิ ฐาน 2
ขน้ั ท่ี 3 ทดสอบและปฏิบัติการสืบเสาะ 3
ขั้นท่ี 4 สงั เกตและบรรยาย 4
ขน้ั ท่ี 5 บนั ทึกขอ้ มลู 5
ขั้นที่ 6 สรปุ และอภิปรายผล 6
ผลการพฒั นาความสามารถของเด็กปฐมวยั 7
คาถามท่ี 2 เช้ือราเกิดข้นึ ได้อย่างไร 7
ขน้ั ท่ี 1 ตัง้ คําถามเกย่ี วกบั ปรากฏการณ์ธรรมชาติ 9
ขน้ั ที่ 2 รวบรวมความคดิ เหน็ และข้อสนั นิษฐาน 9
ขั้นท่ี 3 ทดสอบและปฏิบตั กิ ารสบื เสาะ 9
ขั้นที่ 4 สังเกตและบรรยาย 9
ขัน้ ที่ 5 บันทกึ ข้อมลู 10
ขน้ั ที่ 6 สรปุ และอภปิ รายผล 11
ผลการพัฒนาความสามารถของเดก็ ปฐมวยั 12
ภาคผนวก 13
รายชอ่ื นกั เรยี นชน้ั อนุบาลปีท่ี 3 ปีการศกึ ษา 2564

4

ชื่อโครงงาน เชอื้ ราในอาหารเกิดข้นึ ได้อยา่ งไร

ผู้จดั ทาโครงงาน นกั เรียนชัน้ อนุบาลปีที่ 3 โรงเรยี นชุมชนบ้านออ้ ย

ครูที่ปรึกษา นางสาววลัยพร กนั ทะลอื

ระยะเวลาในการจดั ทา 1 สปั ดาห์

ท่ีมาของโครงงาน วันที่ 11 เดอื น กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2565

จากการทค่ี รูจัดกิจกรรมการเรียนการสอน หน่วย อาหารดีมีประโยชน์ โดยครใู ห้นกั เรียนแตล่ ะคนเล่า
ประสบการณ์ส่ิงทีเ่ คยพบเหน็ เกี่ยวกับการเน่าเสยี ของอาหารหลายๆ ชนิด เดก็ แต่ละคนเล่าประสบการณ์ที่เคย
พบเจอสว่ นใหญ่เปน็ อาหารที่ตนเองเคยเห็น เด็กชายภาคนิ พรมภิระ เลา่ วา่ พ่อเก็บขนมปังไวใ้ นตกู้ ับขา้ วเพ่ือจะ
เกบ็ ไว้ทานในวันถดั ไป ปรากฏว่ามีราสีดาํ เกดิ ขึน้ ทผ่ี ิวของขนมปัง เด็กชายภาคิน พรมภริ ะ ถามว่าแลว้ เชือ้ รามัน
มาจากไหนครับครูจึงถามนกั เรียนว่าถ้าเราอยากร้เู ราตอ้ งชว่ ยกันค้นหาว่าเชื้อราที่ข้ึนที่อาหารมาจากไหน

ขัน้ ที่ 1 ตัง้ คาถามเก่ยี วกบั ปรากฏการณ์ธรรมชาติ

เด็กชายภาคิน : เชื้อรามาจากไหน

เดก็ ชายวีรภัทร : มาจากขนมปงั

เดก็ ชายพชิ ิตชัย : ทถ่ี ุงนมทที่ งิ้ แล้วเมือ่ วานกม็ ี

เด็กชายกนกพล : ทีข่ นมก๊อปแก๊ปในรา้ นค้ามีเช้อื ราไดห้ รือเปลา่

เดก็ หญิงวรศิ รา : ทซ่ี งั ขา้ วโพดท่ีท้งิ แลว้ ก็มี

เด็กหญิงบญุ ญาดา : เช้ือรามอี ยู่ในอาหารใชห่ รอื เปล่าค่ะ

ครูวลยั พร : ภาคนิ อยากร้อู ะไรกนั แนจ่ ะ๊

เดก็ ชายภาคนิ : อยากร้วู ่าเช้อื ราเกดิ มาได้อยา่ งไรครบั

รูปภาพเก่ยี วกบั เด็กสารวจอาหารที่มี รูปภาพเกี่ยวกับเดก็ ตั้งคาถามท่ีเดก็
เช้ือราและไม่มีเชือ้ ในบริเวณโรงเรยี น อยากร้หู น้าชั้นเรียน

เด็กสารวจอาหารทีม่ เี ชอ้ื ราและไมม่ เี ชอ้ื ในบรเิ วณโรงเรียน เด็กตัง้ คาถามทเ่ี ด็กอยากรแู้ ละครูจดคาถามในแผน่ ชารท์

5

คาถามท่เี ด็กอยากรู้

ครูบันทึกคําถามซึ่งมีเพียง 3 คําถามนอกนน้ั เป็นคําตอบ จึงตกลงกันว่า เราจะช่วยกนั ค้นหา
คาํ ตอบท้งั 3 คําถาม คอื ขนมก๊อปแก๊ปในรา้ นคา้ มีเช้อื ราไดห้ รือไม่ เชื้อรามีอยใู่ นอาหารใช่หรือเปล่า และเช้ือ
ราเกิดข้ึนได้อย่างไร โดยเด็กๆ ช่วยกันต้ังชื่อคําถาม จาก 2 คําถามแรกว่า เชื้อรามีอยู่ท่ีไหนบ้าง และเชื้อรา
เกดิ ขนึ้ ไดอ้ ย่างไร

คาถามที่ 1 เชือ้ รามอี ยู่ทไี่ หนบ้าง
จุดประสงค์ เพ่อื จะได้ทราบว่าเชอื้ รามีอยู่ทีไ่ หนบ้าง

6

ขั้นที่ 2 รวบรวมความคดิ และขอ้ สันนษิ ฐาน

เด็กและครูสนทนารว่ มกนั หลังจากสํารวจในบริเวณโรงเรียนและเกบ็ ตัวอย่างอาหารท่มี เี ชื้อรามาศึกษา

ครูวลยั พร : เราเก็บตวั อยา่ งอะไรท่ีมีเช้ือรามาไดบ้ า้ งค่ะ

เด็กชายภาคนิ : เปลือกผลไม้ครับ

เดก็ ชายวีรภทั ร : ขนมปังครับ

เด็กหญงิ วรศิ รา : เศษอาหารทที่ งิ้ แลว้ ค่ะ

เด็กหญงิ วรศิ รา : พ่อหนูบอกว่ามแี ตอ่ าหารท่เี สยี แลว้ เทา่ นนั้ ท่มี ีเชื้อราคะ่

ครูวลยั พร : และเราจะรไู้ ดอ้ ย่างไรวา่ อาหารชนดิ ใดท่เี สยี และข้ึนเชื้อราบ้างค่ะ

เดก็ ชายกนกพล : ดมดูและสงั เกตดว้ ยตาครบั

ครูวลัยพร : เชอ้ื รามลี ักษณะอย่างไรค่ะ

เดก็ ชายนธั ทวัฒน์ : มีสดี ําๆ ครบั

เด็กหญงิ อภิชญา : มีสสี ้มค่ะ

เด็กชายวรปรัชญ์ : เปน็ เส้นใยสีดําและสีขาวครับ

เดก็ หญงิ อารดา : เป็นขยุ สนี าํ้ ตาลคะ่

ครูวลัยพร : เชอ้ื ราเกาะอยู่ท่ผี วิ ของอาหารหรอื อย่ภู ายในอาหารค่ะ

เดก็ ชายศิวกร : เกาะอยู่ท่ผี วิ ของอาหารครับ

เดก็ ชายพิชิตชัย : อยขู่ ้างในของเนือ้ อาหารครบั

เดก็ นาเสนอการคาดคะเนคาตอบ การคาดคะเนคาตอบของเด็กๆ

7

ขนั้ ตอนท่ี 3 ทดสอบและปฏบิ ตั กิ ารสืบเสาะ

ครูสนทนากับเด็กๆ โดยใช้คาํ ถาม “ เด็กๆ มวี ธิ ีหาคาํ ตอบโดยวธิ ใี ดบ้างถึงจะทราบวา่ เชอ้ื ราในอาหาร
มอี ยทู่ ไ่ี หนบา้ ง

เดก็ ชายนธั ทวัฒน์ : บอกว่ากับไปถามพ่อแม่ทบี่ ้าน แล้วมาบอกเพ่อื นๆ ครบั

เด็กหญงิ วรารัตน์ : บอกวา่ ดูจากอนิ เตอร์เนต็ ในยทู ูปคะ่

เด็กชายศภุ ณฐั : ไปสืบคน้ จากส่อื ในหอ้ งสมุดครับ

เดก็ และครูร่วมกนั สรปุ วธิ ีการหาคาํ ตอบว่าเชอ้ื ราในอาหารมอี ยู่ท่ไี หนบา้ ง ดงั น้ี

1. ถามพอ่ แม่แล้วมาเลา่ ใหเ้ พ่อื นฟงั

2. ดูจากอินเตอร์เน็ต ( ยูทูป )
3. สบื ค้นจากสอ่ื ในหอ้ งสมุด

ครูให้เดก็ ออกแบบวธิ กี ารบนั ทึกผลการนาํ เสนองานโดยถามเด็กว่า “เมอื่ ได้รบั ความรู้ เร่ือง เชือ้ ราใน

อาหารมีอยูท่ ี่ไหนบา้ ง ” เด็กๆ มวี ธิ ีบนั ทึกผลอย่างไรบ้าง และจะนําเสนอใหค้ นอืน่ ให้มีความรู้ไดจ้ ะทําอยา่ งไร

เด็กหญงิ วรารตั น์ : วาดภาพผลที่ได้ค่ะ

เดก็ ชายกนกพล : เอาใบงานไปโชว์หนา้ ห้องเรยี นครบั

เด็กชายกฤติเดช : เล่าใหเ้ พ่ือนและครูฟงั แล้วครูเขียนครับ

เด็กและครสู รปุ ตามวธิ กี ารทีเ่ ดก็ ๆ ร่วมกันออกแบบ โดยครูเขียนบนั ทึกท่แี ผ่นชาร์ท

วิธกี ารหาคาตอบและวิธีการบนั ทึกผลและนาเสนอผลงาน

8

ข้ันที่ 4 สังเกตและบรรยาย (วนั ท่ี 11 เดือน กุมภาพนั ธ์ พ.ศ.2565)

เด็กและครูไปหาคําตอบโดยดูจากอินเตอร์เน็ต โดยคุณครูช่วยอ่านให้ฟังเม่ือหมดเวลาให้สับเปลี่ยน
วธิ กี ารหาคําตอบ เดก็ ๆไปหาคําตอบจากแมค่ รัวทโ่ี รงอาหารและปฏิบตั ติ ามที่ตกลงกันไว้

จากการหาคําตอบวธิ ดี ูอนิ เตอร์เน็ตและสอบถามแม่ครวั ทีโรงอาหารในโรงเรยี น เด็กร่วมกันสรปุ ว่า เช้อื
ราในอาหารเกิดขึ้นในอาหารท่ีเก็บมาเปน็ เวลานานและช้ืนตรวจสอบโดยการดมกล่ินและสังเกตดว้ ยตา พบว่า
ตัวอย่างอาหารที่เก็บมาเปน็ เวลานานและช้ืนจะมเี ช้ือราเกาะอยู่ที่ผิวอาหาร ตัวอย่างอาหารท่ีไม่ได้เก็บไวเ้ ปน็
เวลานานและแหง้ จะไม่มเี ชื้อราเกดิ ขึน้ เช่น ขนมปงั กรอบ ขนมกอ๊ ปแกป๊ อาหารทปี่ ลกุ สุกใหม่ๆ เป็นตน้

รูปภาพเก่ยี วกับเดก็ เสนอ สรุปความรจู้ ากการถามพ่อแม่
คาตอบหน้าชัน้ เรยี น

เดก็ นาความร้จู ากพ่อแม่เล่าให้เพอื่ นฟงั

เดก็ หาคาตอบดูจากหนังสอื ห้องสมุด

จากการทีเ่ ด็กสบื คน้ ข้อมลู โดยการไปถามพ่อแม่ และสบื ค้นจากสอื่ ในห้องสมดุ พบวา่ เด็กมคี วามเข้าใจ
ลักษณะของอาหารท่ีมีเช้ือราและชนิดของอาหารทขี่ นึ้ รา โดยครใู ชค้ ําถามกระตุน้ ใหเ้ ด็กสงั เกตโดยใช้ประสาท
สัมผัสต่างๆ พร้อมท้ังให้เด็กสังเกตและบรรยายสิ่งที่พบ เด็กๆ ร่วมกันสรุปการจัดหมวดหมู่อาหารท่ีมีเชื้อรา

9

และอาหารท่ไี ม่มีเช้ือรา โดยเด็กแต่ละคนเตรียมอาหารที่ชื้นและอาหารที่แหง้ โดยเก็บจากการสาํ รวจในบริเวณ
โรงเรียนและภายในห้องเรียนมาคนละ 1 - 2 อย่าง

ตัวอยา่ งอาหารท่เี ด็กๆ สารวจและเกบ็ ได้จากบริเวณโรงเรียน

ขัน้ ท่ีเด5็กสงับเกันตทตึกวั อขย้อ่ามงอูลาหารทม่ี เี ช้อื ราและไม่มเี ชอ้ื รา เดก็ บรรยายตัวอย่างอาหารที่มเี ชือ้ ราและไมม่ ีเช้ือรา

ขนั้ ท่ี 5 บันทึกขอ้ มูล

เด็กๆ แต่ละกลุ่มบันทกึ ผลตามวธิ กี ารท่ีออกแบบได้ คือ วาดรปู ภาพผลทไ่ี ดจ้ ากการสงั เกตสงิ่ ของจาก

การจัดหมวดหมู่แล้วนํามาเล่าครจู ดตามท่ีเดก็ บอก และนําไปเลา่ ให้เพื่อนฟัง นาํ ผลงานไปติดโชว์ท่ีกระดาน
ผลงาน

10

ขั้นท่ี 6 สรุปและอภปิ รายผล เดก็ นาเสนอผลงานให้เพอ่ื นฟงั

เดก็ และครรู ่วมสนทนาถงึ คาํ ถามทเ่ี ด็กอยากรู้ “เช้อื รามีอยูท่ ีไ่ หนบ้าง” ครูให้เดก็ ทบทวนโดย

การใหเ้ ด็กออกมาเลา่ วา่ “เดก็ ๆหาคาํ ตอบได้โดยวิธกี ารอยา่ งไร”และได้ผลการศกึ ษาอยา่ งไร โดยครูใช้ชาร์ท

ประกอบการสนทนากับเดก็ ๆ

ครู : จากการทเี่ ดก็ ๆหาคําตอบวา่ “เชอ้ื รามอี ยทู่ ไี่ หนบ้าง ”

สรุปว่า มีอาหารชนิดใดบ้าง เด็กๆ ตอบว่า เปลือกแตงโม ซังข้าวโพด เศษอาหารที่อยู่ในถุง นมท่ีเหลือในถงุ

ขนมปัง ชมพู่ สตอเบอร่ี เปลือกถั่วแระ หัวเผือก ครูจึงให้เด็กอธิบายต่อว่าอาหารแต่ละชนิดมีลักษณะ

เหมือนกันไหม เด็กๆ บอกว่าไม่เหมือนกันอาหารที่มีเชอื้ รา คือ เปลือกแตงโม ซังข้าวโพด เศษอาหารท่ีอยู่ใน

ถุง นมท่เี หลือในถุง เปลอื กถัว่ แระ หวั เผือกและอาหารชนิดใดทีไ่ มม่ เี ช้ือรา เด็กๆบอกว่า ขนมปงั ชมพู่ สตอเบอ

ร่ี ครูสนทนากับเด็กต่อเนื่อง โดยให้เด็กเปรียบเทียบการคาดคะเนคําตอบกับผลการศึกษาว่าของแต่ละคน

คาดคะเนคําตอบตรงกันหรือไม่ เพราะเหตใุ ด ครูจดคาํ พูดเดก็ บนกระดาษบรูฟ

เดก็ ๆ : คาดคะเนคาํ ตอบไดไ้ ม่ตรงกบั ผลท่ีได้ เพราะพวกเราไม่เคยสังเกตลักษณะของเชอ้ื รามากอ่ น แต่

มบี างคนคาดคะเนไดถ้ ูกต้องวา่ อาหารชนิดใดมเี ช้ือราเกิดขนึ้

ดังน้ัน ครูจึงให้เด็กๆ สรุปร่วมกันว่า อาหารท่ีเกิดเช้ือรากับอาหารท่ีไม่เกิดเช้ือรามีลักษณะที่ไม่

เหมือนกัน คือ อาหารท่ีเกิดเชื้อรา จะเป็นอาหารที่เก็บไว้นาน ในสภาพท่ีอับช้ืน เช้ือราที่เกิดขึ้นจะมีลักษณะ

เป็นเส้นใยสีดาํ สีขาว หรือสีส้ม ขึน้ อย่กู ับชนดิ ของเชอ้ื รา จะเกดิ ขึน้ ทีบ่ ริเวณผวิ ของอาหาร สว่ นอาหารทีไ่ มเ่ กิด

เชอ้ื ราจะมีลักษณะปกตขิ องอาหารท่ัวๆไป

เด็กจาแนกอาหารที่เป็นเชอื้ รา เด็กจาแนกอาหารที่ไมเ่ ปน็ เชื้อรา

ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวยั
1. ผลการพัฒนาความสามารถพืน้ ฐาน 4 ดา้ น ตามโครงงานบ้านนักวทิ ยาศาสตรน์ ้อย ประเทศไทย
1.1 ด้านการเรียนรู้
- เดก็ สามารถบอกไดว้ ่าจากการสาํ รวจตวั อย่างอาหารชนดิ ใดเปน็ เชื้อราได้บ้าง
- เดก็ ได้สงั เกตสีของอาหารทเ่ี ปล่ยี นไปจากเดิมซึง่ เกดิ จากเชอ้ื ราที่ขนึ้ บนผวิ อาหาร

11

หลากหลายสี เช่น สีดํา สนี ํ้าตาล สีเทาและสขี าว เปน็ ต้น
1.2 ด้านภาษา
- เด็กมีการพฒั นาดา้ นภาษาจากการสนทนาไดต้ อบคาํ ถามและแสดงความคิดเห็น
- เด็กมที ักษะด้านภาษาจากการพดู บรรยายและเลา่ สงิ่ ท่ีสงั เกตเห็นได้
1.3 ด้านสงั คม
- เดก็ สามารถทํางานรว่ มกบั ผ้อู ื่นได้
- เดก็ ไดแ้ สดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคดิ เห็นของผอู้ ่ืน
- เดก็ เคารพกฎ กติกา และปฏบิ ัติตามขอ้ ตกลงของหอ้ งเรยี น
1.4 ด้านการเคล่อื นไหว
- เดก็ ไดเ้ คลอ่ื นไหว หยิบจบั ตวั อย่างอาหารตา่ งๆ เดนิ สาํ รวจตวั อย่างอาหารที่ใช้ใน

การทดลองไดอ้ ย่างคลอ่ งแคล่ว
2. ผลการพฒั นาทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
2.1 ทกั ษะการสงั เกต
- เดก็ ไดส้ งั เกตลกั ษณะของตัวอยา่ งอาหารชนิดต่างๆ ทีช้ืนและแหง้ และจําแนก

ประเภทของอาหารดแี ละเสียได้
2.2 ทักษะการวดั
- วดั ความกวา้ ง ความยาวของตัวอยา่ งอาหาร ( ช้ินขนมปัง ) และตวั อย่างอาหารวา่

เท่ากนั หรอื ไม่
2.3 ทกั ษะการจาแนกประเภท
- จําแนกประเภทของตวั อยา่ งอาหาร เช่น อาหารปรุงสุกใหมๆ่ อาหารค้างคนื ไว้

หลายๆ วนั อาหารชื้นและอาหารแห้ง
2.4 ทกั ษะการคานวณ
- คํานวณว่าตวั อยา่ งอาหารชนิดใดมีปรมิ าณเช้ือรามากกว่ากนั

2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือคาดคะเนคาตอบ
- เด็กสามารถคาดคะเนคาํ ตอบได้วา่ ตัวอย่างอาหารใดจะเกดิ เชื้อรา และตวั อยา่ ง

อาหารใดไมเ่ กิดเช้ือรา
2.6 ทักษะการหาความสัมพนั ธ์ระหว่างสเปสกบั สเปส และสเปสกบั เวลา
- เด็กสามารถบอกได้ว่าอาหารชนดิ ใดเป็นเชือ้ รามานาน อาหารชนิดใดเพ่ิงเป็นเช้ือรา
2.7 ทักษะการจัดกระทาและส่ือความหมายข้อมลู
- เด็กสามารถสรุปผลการทดลองได้ว่าเชื้อราจะเกิดกบั อาหารที่มีความชนื้ และเกบ็ ไว้

นานเท่าน้ัน อาหารแหง้ และอาหารท่ีปรงึ สุกใหม่ๆ ไม่สามารถเกดิ เชือ้ ราได้
2.8 ทักษะการลงความคิดเห็นจากขอ้ มลู

12

- เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเตมิ ได้วา่ อาหารแหง้ และอาหารท่ปี รุงสุก
ใหม่ๆ ไม่สามารถเกิดเช้ือราได้

คาถามที่ 2 เชอื้ ราเกิดขนึ้ ได้อย่างไร

ขั้นท่ี 1 ตง้ั คาถามเก่ยี วกับปรากฏการณธ์ รรมชาติ (วนั ท่ี 14 เดือน กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2565)
จากการสนทนาเดก็ มีคาํ ถามทีต่ อ้ งการอยากรูว้ ่าเชื้อราเกิดขึ้นไดอ้ ย่างไร

จดุ ประสงค์ เพ่ือต้องการรูว้ ่าเชือ้ ราเกิดขึ้นได้อย่างไร

ข้นั ที่ 2 รวบรวมความคดิ เห็นและขอ้ สันนษิ ฐาน

ครูวลยั พร : เดก็ ๆ คดิ ว่า ทําไมอาหารต่างๆ ที่มีความชื้นและเก็บไว้เป็นเวลานานๆ จงึ

เกิดเช้อื ราค่ะ

เดก็ ชายกนกพล : เพราะมันเปียกชื้นครบั

เด็กชายณฐั สิทธิ์ : เก็บไวน้ านๆ มันก็ขนึ้ ราครับ

เดก็ ชายศวิ กร : ก่อนหยิบจบั อาหารไม่ลา้ งมือครับ

เด็กหญิงบญุ ญาดา : ไมม่ ฝี าปิดอาหารไว้ อาหารจึงข้นึ ราคะ่

เด็กหญิงอารดา : ซังขา้ วโพดในถงั ขยะบา้ นหนูกเ็ ป็นเชื้อราคะ่

ข้นั ท่ี 3 ทดสอบและปฏิบตั ิการสืบเสาะ

ครใู ห้เดก็ ๆ คิดหาวิธีท่ที ําใหเ้ กดิ เชื้อราโดยการรวบรวมความคดิ และคาดคะเนคําตอบ เด็กๆ ชว่ ยกันคดิ

วิธเี พ่อื ทําการทดลอง

ครูแนะนําใหใ้ ชข้ นมปังเปียกช้ืนกบั ขนมปังแห้งปกติมาทําการทดลองการเกิดเชือ้ รา

ครูวลัยพร : ถ้าเกดิ จากความเปียกชน้ื เราควรเก็บรกั ษาอาหารอย่างไรคะ่

เด็กชาย.. : เกบ็ อาหารไวใ้ นภาชนะทแ่ี หง้ สนิทครบั

ครูวลยั พร : ถา้ เกดิ จากการเก็บไวน้ านๆ จะทดลองอย่างไรค่ะ

เด็กชายวรี ภัทร : กป็ ล่อยไว้เฉยๆ ครับ

ครูวลัยพร : ถา้ เกิดจากการทเ่ี ราไม่ปิดฝาภาชนะท่ีใส่อาหารเราจะทดลองอยา่ งไรคะ่

เดก็ หญงิ วริศรา : เอาฝาภาชนะมาปิดคะ่

เดก็ ทาํ กิจกรรมการทดลองโดยเตรยี มวสั ดอุ ุปกรณ์มาจากผู้ปกครองชว่ ยเตรียมได้แก่ จาน ภาชนะใสมฝี า
ปิด ขนมปัง นํ้า

13

ขั้นท่ี 4 สงั เกตและบรรยาย
1. นาํ ขนมปังแบง่ เปน็ 4 ชดุ ภาชนะท่ี 1 ขนมปังแห้งปกติวางไวใ้ นจานเฉยๆ ภาชนะที่ 2 ขนมปงั
แห้งปกติ วางไว้ในภาชนะใสมฝี าปิด ภาชนะที่ 3 ขนมปังชืน้ วางไว้ในจาน ภาชนะท่ี 4 ขนมปัง
ช้ืนวางในภาชนะใสมฝี าปิด
2. สงั เกตและบันทกึ ผลทกุ วนั
วนั ท่ี 14 เดือน กมุ ภาพันธ์ พ.ศ.2565 เริ่มทาํ การทดลอง
วนั ท่ี 14 เดอื น กุมภาพนั ธ์ พ.ศ.2565 ภาชนะท่ี 1 ปกติ ภาชนะท่ี 2 ปกติ ภาชนะท่ี 3

ปกติ ภาชนะที่ 4 ปกติ
วันที่ 15 เดือน กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2565 ภาชนะที่ 1 ปกติ ภาชนะที่ 2 ปกติ ภาชนะท่ี 3

มีคราบสเี หลอื งเปน็ ฝนุ่ ๆ เกาะที่ผวิ ขนมปัง ภาชนะที่ 4 ปกติ
วนั ท่ี 16 เดือน กุมภาพนั ธ์ พ.ศ.2565 ภาชนะท่ี 1 ปกติ ภาชนะที่ 2 ปกติ ภาชนะท่ี 3

มคี ราบสเี หลอื งเปน็ ฝุ่นๆ เกาะท่ีผวิ ขนมปังขยายใหญ่ข้ึน ภาชนะที่ 4 มคี ราบฝุ่นสดี าํ เกิดขน้ึ ท่ีผวิ ขนมปงั
วันท่ี 17 เดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ.2565 ภาชนะท่ี 1 ปกติ ภาชนะที่ 2 ปกติ ภาชนะที่ 3

มคี ราบสเี หลืองเป็นฝุน่ ๆ ขยายใหญ่ และเข้มข้นึ เร่มิ มเี ส้นใยเกาะทผ่ี ิวขนมปงั ภาชนะท่ี 4 มีคราบฝ่นุ สีดํา สเี ทา
สีขาว ขยายใหญข่ ้นึ มเี สน้ ใยสขี าวเกาะทผ่ี ิวขนมปังมากขึน้

3. รว่ มกนั แสดงความคิดเหน็ แล้วอภิปรายผลการทดลอง
ภาชนะที่ 1 ขนมปังปกติ วางไว้ในจานไมเ่ กดิ เชื้อรา
ภาชนะท่ี 2 ขนมปงั ปกติ วางในภาชนะใสปิดฝา ไมเ่ กิดเชอ้ื รา
ภาชนะท่ี 3 ขนมปงั ช้ืน วางในจาน เกดิ เช้อื รา
ภาชนะที่ 4 ขนมปังช้ืน วางในภาชนะใสปิดฝา เกดิ เชอ้ื รา

14

ขนมปังแบง่ เป็น 4 ชุด

ภาชนะท่ี 1 ขนมปงั ปกติ วางไว้ในจานไมเ่ กิดเชอ้ื รา ภาชนะที่ 2 ขนมปังปกติ วางในภาชนะใสปดิ ฝา ไมเ่ กดิ เชอ้ื รา

ภาชนะท่ี 3 ขนมปงั ชนื้ วางในจาน เกดิ เชือ้ รา ภาชนะท่ี 4 ขนมปงั ชน้ื วางในภาชนะใสปิดฝา เกดิ เชอ้ื รา

ขนั้ ท่ี 5 บนั ทกึ ผล
เด็กแตล่ ะกลุ่มสงั เกต แสดงความคิดเห็น และบันทกึ ผลการทดลองโดยใช้การวาดรปู ภาพระบายสี

15

ขัน้ ท่ี 6 สรุปและอภปิ รายผล
ร่วมกนั แสดงความคิดเหน็ แลว้ อภิปรายสรปุ ผลการทดลอง
ภาชนะท่ี 1 ขนมปังปกติวางในจาน ไม่มกี ารเปล่ียนแปลงและไมเ่ กิดเชอื้ รา
ภาชนะที่ 2 ขนมปงั ปกติ วางในภาชนะใสมฝี าปิด ไมม่ กี ารเปล่ยี นแปลงและไมเ่ กดิ เชื้อรา
ภาชนะที่ 3 ขนมปังชื้น วางในจาน มีคราบสีเหลืองเป็นฝุ่นๆ ขยายใหญ่ และเข้มข้ึน เร่ิมมีเส้นใยเกาะท่ี

ผวิ ขนมปัง
ภาชนะที่ 4 มคี ราบฝ่นุ สดี าํ สเี ทา สีขาว ขยายใหญ่ข้นึ มีเสน้ ใยสีขาวเกาะทีผ่ ิวขนมปงั มากขึ้น
เด็กลงความเห็นว่าขนมปังชื้นท้ังในจานและภาชนะใสมีฝาปิดเกิดเช้ือรา เพราะมีความช้ืนจากนํ้า แต่

ภาชนะท่ี 1 และ 2 ไม่เกิดเชอื้ รา เพราะ ไมม่ ีความช้ืนจากน้ํา ถา้ ท้ิงไว้นานๆ อาจะมีเช้อื ราเกิดข้นึ เองกไ็ ด้ เชน่
ขนมปังทเ่ี กบ็ ไว้เป็นเวลานานๆ

ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย
1. ผลการพัฒนาความสามารถพ้ืนฐาน 4 ดา้ น ตามโครงงานบา้ นนกั วทิ ยาศาสตรน์ ้อย ประเทศไทย
1.1 ด้านการเรยี นรู้
- เด็กสามารถบอกได้ว่าเชื้อราเกิดขน้ึ ไดอ้ ยา่ งไร จากการสังเกต การทดลองขนมปัง

เกดิ เชอ้ื รา เพราะมีความชื้นจากน้าํ และการเกบ็ รกั ษาเวลานานๆ
- เด็กสามารถจําแนกอาหารทเี่ ปน็ เชื้อรากบั อาหารทไ่ี ม่มเี ช้อื ราได้
- เดก็ มคี วามสามารถด้านการสังเกตและรู้ถึงปัจจัยทที่ าํ ให้เกดิ เชอื้ ราในอาหาร

1.2 ดา้ นภาษา
- เดก็ มีการพัฒนาด้านภาษาจากการสนทนาไดต้ อบคาํ ถามและแสดงความคดิ เหน็
- เด็กมีทกั ษะดา้ นภาษาจากการพดู บรรยายและเล่าส่ิงท่ีสงั เกตเห็นได้

1.3 ด้านสังคม

16

- เด็กสามารถทํางานร่วมกบั ผู้อืน่ ได้
- เด็กไดแ้ สดงความคิดเหน็ ของตนเองและยอมรบั ฟังความคดิ เห็นของผ้อู ื่น
- เดก็ เคารพกฎ กตกิ า และปฏิบัตติ ามขอ้ ตกลงของหอ้ งเรียน

1.4 ด้านการเคลอื่ นไหว
- เดก็ ได้เคลื่อนไหว หยบิ จบั ตวั อยา่ งอาหารต่างๆ เดนิ สาํ รวจตัวอยา่ งอาหารท่ีใช้ใน

การทดลองได้อยา่ งคลอ่ งแคล่ว
2. ผลการพัฒนาทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
2.1 ทักษะการสังเกต
- เดก็ มีทักษะการสังเกตการณ์เกดิ เชื้อราวา่ เกิดข้นึ ได้อย่างไร โดยบอกลักษณะการ

เปลี่ยนแปลง
- เดก็ มีทกั ษะการสังเกตการณ์เกิดเชอื้ ราจากสที เี่ ปล่ยี นไปทเ่ี กดิ ขึน้ บนผิวขนมปงั
- เดก็ มีทกั ษะการสังเกตลักษณะของขนมปงั ปกตแิ ละขนมปังชื้นโดยการสงั เกตและสัมผัส

2.2 ทกั ษะการวัด
- เด็กสามารถวดั ขนาดของช้ินขนมปังไดด้ ้วยเครอ่ื งมอื ( ไมบ้ รรทัด )

2.3 ทกั ษะการจาแนกประเภท
- นํา้ เป็นของเหลว ไม่มรี สชาติ
- ขนมปังเป็นของแข็งแต่ยืดหยุ่นได้
- จาํ แนก และบอกลกั ษณะของขนมปังปกตแิ ละขนมปงั ช้ืนได้
- จําแนกและจดั หมวดหมู่ขนมปงั ที่เกิดเชือ้ ราและขนมปงั ทไ่ี ม่เกดิ เชอ้ื ราได้

2.4 ทกั ษะการคานวณ
- คาํ นวณว่าการใชป้ ริมาณน้ําให้เพยี งพอกบั การทดลอง

2.5 ทักษะการพยากรณ์หรือคาดคะเนคาตอบ
- เด็กสามารถคาดคะเนคําตอบได้วา่ ความชน้ื ในอากาศและนํา้ ทําใหข้ นมปงั เกดิ เชื้อรา
- เด็กสามารถคาดคะเนไดว้ า่ ความชื้น นํ้า ระยะเวลาในการเกบ็ รกั ษานานๆ ทาํ ให้

ขนมปังเกิดเช้อื ราได้
2.6 ทกั ษะการหาความสมั พนั ธร์ ะหว่างสเปสกับสเปส และสเปสกบั เวลา
- เดก็ สามารถบอกได้วา่ เมอื่ ใสน่ ้าํ ลงในขนมปงั ตอ่ มาจะทาํ ให้ขนมปงั เกิดเชอ้ื ราได้
- เด็กสามารถบอกได้ว่าเช้ือราในอาหารเกิดจากการเกบ็ รกั ษาอาหารไวเ้ ปน็ เวลานาน

2.7 ทกั ษะการจดั กระทาและส่อื ความหมายข้อมลู
- เด็กสามารถสรุปผลการทดลองได้ว่าเช้ือราในอาหารเกิดข้ึนได้ จากอาหารที่มี

ความชื้นจากนาํ้ เพราะ ความช้นื ในอากาศจากธรรมชาติ รวมถึงการเก็บรักษาอาหารไว้ในระยะเวลานานๆ ก็จะ
เกดิ เชื้อราได้เชน่ กัน

17

2.8 ทักษะการลงความคิดเห็นจากข้อมลู
- เดก็ สามารถแสดงความคิดเหน็ เพิม่ เติมโดยให้ความคิดเห็นสว่ นตวั ไดว้ ่า ขนมปังจะ

เกิดเชอื้ ราไดจ้ ากการสัมผัสความช้นื จากน้ํา หรือการเกบ็ รกั ษาไวใ้ นระยะเวลานานๆ
- เด็กสามารถบอกได้วา่ จากการท่ีเกบ็ รกั ษาอาหารท่มี ีความช้นื เปน็ ระยะเวลานานๆ

สามารถทําให้อาหารเสียและเกิดเชอื้ ราได้

ภาคผนวก

18

รายช่ือนักเรียนช้นั อนุบาลปีท่ี 3 ปกี ารศกึ ษา 2564

1.เด็กชายกนกพล สุใจ
2.เด็กชายกฤติเดช ใหม่ตา
3.เด็กชายณฐั สทิ ธ์ิ ขนั ตะ๊
4.เดก็ ชายนธั ทวัฒน์ แสงสวา่ ง
5.เดก็ ชายพชิ ิตชยั ป้ันเหลก็
6.เดก็ ชายภาคนิ พรมภิระ
7.เดก็ ชายวรปรัชญ์ ธติ า
8.เดก็ ชายศิวกร มายะ
9.เดก็ ชายศภุ ชัยพงษ์ ยะเสน
10.เดก็ ชายศุภณัฐ ใจทะมาตร์
11.เด็กหญิงบุญญาดา ศรีนรคุด
12.เดก็ หญิงวรารัตน์ ยาแก้ว
13.เดก็ หญิงวรศิ รา ใจบุญมา
14.เดก็ หญิงอภชิ ญา ปนั นติ ย์
15.เดก็ หญิงอารดา เชียงสา
16.เด็กชายวีรภัทร เกง็ วนิ ิจกุล

19

โครงงาน เช้ือราในอาหารเกดิ ขนึ้ ได้อยา่ งไร
ปีการศกึ ษา 2564

โรงเรียนชมุ ชนบ้านออ้ ย

สานกั งานเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษาประถมศึกษานา่ น เขต 1
สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน
กระทรวงศกึ ษาธิการ

20