ใบความรู้การทำถุงหอมสมุนไพร

ใบความรู้ท่ี 3
เรื่อง การทําถงุ หอมสมุนไพร

ถุงหอมสมุนไพรไทย : ถุงหอมสมุนไพรไทย คือภาชนะท่ีประดิษฐ์มาจากกระดาษสา กระดาษเยื่อไผ่
กล่องกระดาษ บรรจุสมุนไพรหลากหลายชนิด ได้แก่ พิมเสน การบูร ดอกพิกุลแห้ง กานพูล ผิวมะกรูด ขม้ิน
ผง เพ่ือขจัดกล่ินเหม็น และป้องกันแมลง การทําถุงหอมถือเป็นการประยุกต์นําเอาสมุนไพรมาใช้ประโยชน์โดย
ใช้กล่ินจากสมุนไพร ซึ่งคนโบราณรู้จักการใช้กล่ินหอมต่าง ๆ มาบําบัดรักษาแถมยังทําให้สุขภาพดีข้ึนโดยมี
ประโยชน์ คือ ใชด้ บั กล่นิ ใหก้ ลน่ิ หอม ระหยัดค่าใช้จา่ ย และประดับตกแตง่ บริเวณในบา้ น เปน็ ตน้

สรรพคุณของสมุนไพร
ตะไคร้หอม

ใชก้ นั ยุง และแมลง

ตะไครห้ อมเป็นพรรณพืชท่ีมถี ิ่นกําเนดิ ในบรเิ วณเขตร้อนของทวปี เอเชีย ซงึ่ นา่ จะอย่ใู นบรเิ วณ

ภมู ภิ าคเอเชยี ใต้ และ เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ เชน่ อินเดยี ศรลี งั กา พมา่ ไทย มาเลเซยี อินโดนเี ซยี เป็น

ต้น ส่วนในปัจจุบนั ไดม้ ีการแพรก่ ระจายพนั ธ์ไุ ปยังเขตร้อนต่างๆทวั่ โลก และสําหรบั ในประเทศไทย สามารถ

พบไดท้ ่วั ทกุ ภาคของประเทศ แตจ่ ะพบไดน้ ้อยกว่าตะไครแ้ กง (C.Citratus Stapf)

ประโยชนแ์ ละสรรพคุณตะไครห้ อม

 ช่วยทําใหม้ ดลูกบีบตวั ทําใหแ้ ทง้
 ช่วยขับลมในลาํ ไส้
 แกร้ ิดสดี วงในปาก
 ชว่ ยขบั ประจาํ เดอื น
 ชว่ ยขับระดูขาว
 ชว่ ยขับปสั สาวะ
 แกจ้ กุ เสียดแนน่ ท้อง
 แก้อาเจยี น
 แก้ปากแห้งแตก
 แก้แผลในปาก
 แกต้ านซางในลน้ิ และปาก
 แกธ้ าตุ
 แกเ้ ลอื ดลมไม่ปกติ
 แกไ้ ข้
 แกร้ ดิ สีดวง
 ใช้ทาผิวหนงั กันยงุ และแมลง (นํา้ มนั หอมระเหย)
 แก้วิงเวียน (ตะไคร้หอมกบั เปลา้ ใหญเ่ ครอื สม้ ลมและใบหนาด)
 แกล้ ม (ตะไครห้ อมกบั เปลา้ ใหญเ่ ครือสม้ ลมและใบหนาด)
 แก้คลนื่ เหยี นอาเจียน
 ชว่ ยบาํ รงุ ธาตุไฟ
 แก้ไข้ตวั ร้อน
 แก้กําเดา
 แกเ้ ส้น (ใช้รว่ มกับสมุนไพรอกี 11 ชนิด)
 แกล้ มปดั ฆาฏ (ใช้รว่ มกบั สมนุ ไพรอีก 11 ชนิด)
 แกล้ มอมั พาต (ใชร้ ่วมกับสมนุ ไพรอีก 11 ชนิด)
 แก้จบั โปง (ใชร้ ว่ มกับสมนุ ไพรอีก 11 ชนิด)

 แกต้ ะคริว (ใช้รว่ มกับสมุนไพรอกี 11 ชนิด)
 แก้เมอ่ื ยขบ (ใชร้ ว่ มกบั สมนุ ไพรอกี 11 ชนดิ )

มะกรูด

ดับกลน่ิ

มะกรดู เป็นพชื ตระกูลสม้ และมะนาวเปน็ พชื พน้ื เมืองในเขตรอ้ นชืน้ แถบประเทศเอเชยี ตะวันออก
เฉยี งใต้ เชน่ ไทย พม่า ลาว กัมพูชา ฯลฯ ซงึ่ ถูกจดั เปน็ ไมผ้ ล สาํ หรบั มะกรดู ในประเทศไทยน้ัน ชาวไทยคง
คนุ้ เคยกันเปน็ อย่างดี เพราะเปน็ สมนุ ไพรคู่ครวั ไทยมาอย่างยาวนาน เพราะนิยมใช้เปน็ ส่วนผสมในเคร่ืองแกงท่ี
จําเป็นอย่างขาดไมไ่ ดเ้ ลย (ซ่งึ โดยปกติแลว้ เรามกั จะนยิ มใช้ใบมะกรดู และผวิ มะกรดู มาเป็นส่วนผสมของพรกิ
แกง) นอกจากนม้ี ะกรูดกย็ งั มีประโยชน์ในด้านอืน่ ๆ อีกมากมาย ไม่วา่ จะเป็นในดา้ นของความงามและในด้าน
ของยาสมนุ ไพร อกี ทงั้ ยงั ถอื ว่าเปน็ ไม้มงคลที่นิยมปลูกไวบ้ ริเวณบา้ นอกี ด้วย เพราะเชือ่ ว่าจะทาํ ให้ผูอ้ ยู่อาศยั มี
ความสุข โดยมกั จะปลูกไวท้ างทศิ ตะวนั ตกเฉยี งเหนือของตวั บ้าน

ประโยชน์และสรรพคณุ มะกรูด

1. ชว่ ยในการต่อต้านอนุมลู อสิ ระสงู ชว่ ยเสริมสร้างภมู ิคมุ้ กนั ใหร้ ่างกายแข็งแรง
2. กระทุง้ พษิ แกฝ้ ีภายในและแกเ้ สมหะเป็นพษิ
3. มีนํา้ มันหอมระเหยผ่อนคลายความเครียด คลายความกังวล
4. เปน็ ยาบาํ รงุ หัวใจ
5. แกล้ ม หนา้ มืด วิงเวียนศรี ษะ
6. แก้อาการไอ ขบั เสมหะ
7. ช่วยฟอกโลหติ
8. แกอ้ าการเลือดออกตามไรฟนั
9. ชว่ ยขับลมในลําไส้ แก้อาการจกุ เสยี ด ท้องอืด แน่นทอ้ ง

10. ชว่ ยขับระดู ขบั ลม
11. ช่วยบาํ รุงหนงั ศรี ษะและบาํ รุงเส้นผมให้แข็งแรง
12. แก้ปญั หากล่ินเทา้ เหมน็ มีกลน่ิ อบั เชื้อรา

ใบเตย

บํารงุ หัวใจ ลดความดัน

เตย เป็นพืชทค่ี นไทยร้จู ักกนั เปน็ อยา่ งดมี าตง้ั แต่สมัยโบราณแล้ว เพราะไดน้ าํ มาใช้ประโยชนต์ ่างๆ
มากมาย โดยเฉพาะส่วนของใบที่เราเรียกว่า ใบเตย จงึ ทําให้เรียกพืชชนดิ น้ีตดิ ปากกนั มาจนถงึ ปัจจุบนั วา่
“ใบเตย” สาํ หรับถ่ินกาํ เนิดของเตยนั้น เปน็ พืชท่ีมถี ่นิ กําเนดิ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อาทิ ไทย พมา่ ลาว
มาเลเซีย และประเทศอินเดีย รวมถึงทวปี อืน่ เช่น แอฟริกา และออสเตรเลยี ชอบข้ึนตามพืน้ ที่ชมุ่ รมิ ลําน้ํา
หรือบรเิ วณที่ชื้นแฉะที่มนี ้าํ ขงั เลก็ นอ้ ย ในประเทศไทยสามารถพบไดท้ ่วั ทุกภาคของประเทศ

ประโยชน์และสรรพคุณเตย

 ช่วยบํารุงหัวใจ
 ช่วยลดนาํ้ ตาลในเลอื ด

 ช่วยลดความดนั โลหิต
 ใชร้ กั ษาโรคหัด
 รักษาเลือดออกตามไรฟนั
 แกห้ วดั
 รักษาอาการตับอกั เสบ
 ช่วยดับพษิ ไข้

การบูร

การบูรเปน็ ช่ือของตน้ ไมช้ นิดหนึ่ง ที่มผี ลกึ แทรกอยู่ตามรอยแตกของเน้อื ไม้และยงั สามารถนาํ
ลาํ ตน้ ,ราก,ใบ มากลน่ั หรือสกัดจนได้ผลึกดงั กล่าวอกี ทางหนึง่ ดว้ ย ซ่งึ แต่เดมิ นนั้ คําว่า “การบูร” มาจากภาษา
สนั สกฤตว่า “Karapur” หรือ “กรปูร” ซง่ึ แปลวา่ “หนิ ปนู ” เพราะโบราณเขา้ ใจวา่ ผนึกน้ีเปน็ พวกหินปูนทม่ี ี
กล่นิ หอม ต่อมาช่อื น้ีเพย้ี นเปน็ “กรบูร” และเป็น “การบรู ” ในปัจจุบนั (ผเู้ ขยี นเข้าใจวา่ ชอ่ื การบรู น้ีคงถูก
เรียกจากผลกึ ที่ไดแ้ ลว้ จึงนํามาตัง้ ช่ือตน้ ไมท้ ใี่ ห้ผลึก) ส่วนลักษณะของผลึกการบรู นน้ั มลี ักษณะเปน็ ผลึกหรือ
เกลด็ กลมๆเล็กๆ มนั วาว สีขาวแห้ง มีกลิ่นหอมเยน็ ฉุน มักจะจบั กนั เป็นกอ้ นรว่ น ๆ แตกง่าย หากทิง้ ไวใ้ น
อากาศ จะระเหิดไปหมด มีรสร้อนปรา่ เมา

ประโยชน์และสรรพคุณการบูร

1. แก้ปวด แกเ้ คลด็ บวม ขัดยอก แพลง แก้กระตกุ แกป้ วดข้อ
2. แกป้ วดเสน้ ประสาท
3. ชว่ ยลดคอเลสเตอรอล
4. แก้พษิ แมลงต่อย
5. รกั ษาโรคผิวหนงั เรอ้ื รงั
6. ขบั เหง่ือ ขับเสมหะ ขบั ปสั สาวะ
7. แกไ้ ขห้ วดั และขบั ลม
8. บํารุงธาตุ บํารงุ กําหนดั
9. เปน็ ยากระตุ้นหวั ใจ บํารงุ หัวใจ
10. แก้ปวดท้อง ทอ้ งร่วง ขับน้าํ เหลือง แกเ้ ลือดลม
11. บรรเทาอาการปวดประจาํ เดอื น และขบั นา้ํ คาวปลาในหญงิ หลังคลอดบุตร
12. ชว่ ยแก้รอยผิวหนังแตกในช่วงฤดหู นาว
13. สามารถชว่ ยไลย่ ุงและแมลง
14. ใชร้ ักษาแผล สมานแผล
15. ฆ่าเชื้อโรคที่เข้าสรู่ า่ งกาย
16. ใช้ไล่แมลง
17. ช่วยลดกลนิ่ อับ
18. แกอ้ าการเมารถ

กระบวนการทาํ ถุงหอมสมุนไพร

เตรียมสมนุ ไพรและอปุ กรณ์

สมุนไพร
1.มะกรูด
2.ใบเตย
3.ตะไคร้หอม

สว่ นผสมและอุปกรณ์

1.ถว้ ยผสม
2.เขยี ง
3.มดี
4.ถงุ ผา้ สําเร็จรปู
5.ไม้พาย
6.การบรู

วิธีการทําถุงหอมสมนุ ไพร

1. นาํ สมุนไพร ใบเตย ตะไครห้ อม ผิวมะกรูด มาห่ันเป็นชิ้นเลก็ ๆแลว้ นาํ ไปตากแดด ประมาณ
1 – 2 แดด ใหแ้ ห้งสนิท

2. นําสมนุ ไพรทตี่ ากแห้งแลว้ มาผสมอย่างละ 1 ส่วน พรอ้ มใสก่ ารบูรในสัดส่วนทเ่ี หมาะสมคลุกเคล้า
ให้เขา้ กนั

3. นําสมนุ ไพรทผ่ี สมเรียบรอ้ ยแลว้ ใสล่ งในถุงผา้ ตกแตง่ ใหส้ วยงาม

ประโยชนถ์ ุงหอมสมนุ ไพร

กล่ินหอมสดช่นื จากธรรมชาติ ลดกลน่ิ อับช้ืน สรา้ งบรรยากาศที่ดี สาํ หรับใชใ้ นตเู้ สื้อผา้ ห้องนอน
ห้องนาํ้ รถยนต์ ตู้รองเท้า ล็อคเกอร์ ลิ้นชกั หรอื ในพื้นท่ีท่ตี ้องการความสดชื่น กล่ินหอมที่ได้เปน็ กลิ่นหอม
ทท่ี ํามาจากสมนุ ไพร ไม่เปน็ อันตรายกับช่องแอร์และเป็นพษิ ตอ่ รา่ งกาย สามารถใชง้ านได้ต่อเนอ่ื งยาวนาน
ประมาณ 4 สปั ดาห์ มีกลิ่นหอมสดชืน่

กลิน่ หอมจากตะไคร้หอม กลิ่นหอมจากการบรู มสี มบตั ิในการไลม่ ด ไล่แมลง ไลย่ งุ กันหวดั ได้

กลิน่ หอมจากมะกรูด ใบเตย มีสมบัติในการลดกล่นิ อบั สรา้ งบรรยากาศท่ีดี