ชุดที่ ๕ การอ่านจับใจความจากบทร้อยกรอง ป.6

ชุดที่ ๕ การอ่านจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

ชดุ ที่ ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หน้า ๑

สาระและมาตรฐานการเรยี นรู้

สาระที่ ๑ : การอ่าน
มาตรฐาน ท ๑.๑ : ใช้กระบวนการอา่ นสร้างความรู้และความคิดไปใช้ตดั สินใจ
แก้ปญั หาและสรา้ งวิสัยทัศนใ์ นการดาเนินชีวิต และมีนสิ ัยรักการอ่าน

สาระสาคญั

การอา่ นจบั ใจความสาคญั จากบทรอ้ ยกรอง เร่ือง ธรรมชาตินม้ี ีคณุ จะตอ้ งอ่าน
ทาความเขา้ ใจและแปลความเปน็ ร้อยแกว้ กอ่ น จากน้นั ใหส้ รปุ ใจความสาคัญโดย
คน้ หาสาระสาคัญของเรื่องการตอบคาถามจากการอ่าน สรปุ ความรจู้ ากการอ่าน
และนาความร้ทู ไ่ี ดจ้ ากการอา่ นไปปรับใช้ในชวี ติ ประจาวันได้

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้

๑. นกั เรียนบอกความหมายของบทรอ้ ยกรองได้
๒. นกั เรยี นอธิบายความหมายของคาในบทร้อยกรองที่อา่ นได้
๓. นกั เรยี นจับใจความสาคญั และบอกแนวคิดจากบทรอ้ ยกรองทอี่ ่านได้
๔. นกั เรยี นตีความและประเมินคา่ จากการอ่านบทร้อยกรองได้

๒

ชุดที่ ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หนา้

คาชแี้ จงการใช้แบบฝึกสาหรับครู

๑.แบบฝึกเสรมิ ทกั ษะการอ่านจบั ใจความเลม่ นี้ ใช้ประกอบแผนการจัดกจิ กรรม
การเรียนรู้ เร่ือง การอ่านจับใจความจากบทร้อยกรอง กลุม่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ ๖

๒. ครูใช้แบบฝึกเสริมทกั ษะการอา่ นจับใจความเปน็ สอื่ หลักในการเรยี นการสอน
เรื่อง การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง เพ่ือชว่ ยให้นกั เรียนเกิดความรคู้ วามเขา้ ใจ และมี
เจตคตทิ ด่ี ตี ่อการเรียนวิชาภาษาไทย

๓. ครูใชแ้ บบฝกึ เสริมทักษะการอ่านจับใจความเพือ่ ชว่ ยพฒั นานักเรียนท่ีเรยี นชา้ ให้
เรยี นรู้ ไดเ้ รว็ ข้นึ และเป็นการสง่ เสรมิ นักเรียนท่ีเรียนดีให้มผี ลการเรยี นดยี งิ่ ขึ้น

๔. ครูต้องศึกษาเนื้อหาและกิจกรรมในแบบฝึกเสรมิ ทกั ษะการอ่านจับใจความจนเขา้ ใจ
กอ่ น

๕. ครคู วรศกึ ษากจิ กรรมใหเ้ ข้าใจก่อนใหค้ าแนะนาหรือใหค้ าปรกึ ษาแกน่ กั เรยี น
๖. ชี้แจงให้นกั เรียนเข้าใจข้ันตอนหรอื วธิ กี ารศกึ ษาแบบฝกึ เสริมทักษะการอ่านจบั
ใจความอย่างชัดเจน

๓

ชุดท่ี ๕ การอา่ นจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

คาชี้แจงการใชแ้ บบฝึกสาหรับนักเรยี น

แบบฝึกเสริมทักษะการอ่านจบั ใจความ เร่ือง การอา่ นจบั ใจความจากบท
ร้อยกรอง กลมุ่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ จัดทาข้นึ เพือ่ ใหน้ กั เรียนได้
ศกึ ษาค้นควา้ หาความรู้ไดด้ ้วยตนเอง โดยก่อนศกึ ษารายละเอยี ด ควรอา่ นคาช้ีแจงการใช้และ
ปฏบิ ตั ิตามขน้ั ตอนท่ีกาหนดดังนี้

๑. ศกึ ษาจดุ ประสงคก์ ารเรียนร้กู อ่ นฝกึ กจิ กรรม
๒. อ่านคาชี้แจงการใช้แบบฝึกเสรมิ ทักษะให้เขา้ ใจทลี ะขั้นตอน
๓. ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน จานวน ๑๐ ขอ้ และตรวจคาตอบในเฉลย
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
๔. นักเรยี นแบง่ กลมุ่ ศึกษาเนื้อหาใหเ้ ขา้ ใจและเมื่อศึกษาเนื้อหาจบแลว้ ให้
นกั เรยี นแตล่ ะกลุม่ เขยี นอภิปรายผลตามแบบฝกึ แต่ละตอน / ตอบคาถาม /เรียงลาดับ
เหตกุ ารณ์ ในแบบฝึกกิจกรรมท่กี าหนดท้ายเนอ้ื หาน้ัน ทกุ แบบฝึกกิจกรรม
๕. เมือ่ ทาแบบฝึกกจิ กรรมเสร็จแลว้ ให้ตรวจคาตอบของแต่ละแบบฝึกกิจกรรม
ในส่วนของภาคผนวก
๖. นักเรียนจับสลากเลือกตวั แทนกลมุ่ ๆละ ๑ คนออกนาเสนอผลงานหนา้ ช้ัน
เรยี น
๗. ทาแบบทดสอบหลังเรียนในแบบฝึกเสรมิ ทักษะ จานวน ๑๐ ข้อ และตรวจ
คาตอบในเฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

๔

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบฝึกทักษะชุดท่ี ๕

ชดุ ที่ ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนทาเครอ่ื งหมาย × บนตวั อักษร ก ข ค และ ง ท่ีถูกต้องที่สดุ เพยี งข้อ
เดียวลงในกระดาษคาตอบ

๑. ข้อใดอธิบายความหมายของคาว่า “ร้อยกรอง”ได้ถกู ตอ้ งทสี่ ุด
ก. คาประพนั ธ์ประเภทกลอนสภุ าพ
ข. งานเขียนทีม่ ีสัมผสั ใน มีการเล่นคา
ค. งานเขยี นท่ีเรียบเรยี งขน้ึ โดยมลี กั ษณะบงั คบั จากดั จานวนคา
ง. ถ้อยคาท่ีเรียบเรียงใหเ้ ป็นระเบยี บตามบญั ญัติแหง่ ฉันทลักษณ์

๒. ขอ้ ใดไมจ่ ดั เป็นชนิดของบทรอ้ ยกรอง ๕
ก. ลลิ ิต
ข. กลอน
ค. กาพย์
ง. โคลง

อา่ นประพนั ธต์ ่อไปนแ้ี ล้วตอบคาถามข้อ 3 – 5

คาเหลวไหลหมื่นแสนคาไร้ค่ายง่ิ สู้คาจริงเพียงคาเดยี วย่อมไม่ได้

เพราะฟงั แล้วสงบล้านคาสุขใจ หยดุ หลงใหลคลายข่นุ ขอ้ งเลกิ หมองมัว

1. จากคาประพนั ธ์ผู้แต่งต้องการบอกอะไรแกผ่ อู้ ่านมากท่สี ุด
ก. คาพูดเหลวไหลมีค่ากว่าคาพูดท่ีเปน็ ความจริง
ข. ใหเ้ ชอื่ ฟงั คาพดู ของผ้อู น่ื นามาซึง่ ความสบายใจ
ค. ให้พูดทเ่ี ปน็ ความจรงิ มคี ่ายิง่ นามาซงึ่ ความสขุ ใจ
ง. ใหเ้ ลกิ เช่อื เร่อื งต่าง ๆ เพราะจะทาใหอ้ ารมณข์ ุน่ มวั

4. จากคาประพนั ธ์ขอ้ ใดเปน็ เจตนาของผู้เขียน

ชดุ ที่ ๕ การอ่านจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

ก. ช้ีแจง
ข. แนะนา
ค. ขอร้อง
ง. เชิญชวน

อ่านคาต่อไปน้แี ลว้ ตอบคาถาม ข้อ 3 – 5

กา้ วนอ้ ยน้อย

กา้ วน้อยน้อยคอ่ ยก้าวคราวละขน้ั อาจถงึ ชัน้ สงู เท่านกเขาเหนิ

ขีดละขน้ั คร้ังนาท่ีเขม็ ชเี้ ดิน ประกอบเกนิ กัปกลั ป์พุทธันดร ๖

เรียงอิฐติดแน่นแผน่ ละครั้ง ยังเปน็ วงั ใหญเ่ ย่ียมเทียมสิงขร

หยาดละหยดวารนิ รดดนิ ดอน เป็นสาครใหญ่กว้างเว้ิงวา้ งเอย

ฐะปะนีย์ นาครทรรพ : ๒๕๕๓ (หน้า ๑๘๘)

3. คาประพนั ธข์ ้างต้นนีส้ ื่อความตรงกับสานวนไทยข้อใดมากที่สุด

ก. ตวั เป็นเกลยี ว
ข. หว่านพชื หวงั ผล
ค. ลกู ไกอ่ ยู่ในกามือ
ง. ช้า ๆ ไดพ้ ร้าเล่มงาม
4. จากคาประพันธ์คาวา่ “สาคร” มีความหมายเหมือนคาในข้อใดท้งั สองคา
ก. บรรพต ไพร
ข. โพยม สินธุ
ค. นาคา สินธพ
ง. วารี อรรณพ
5. คาประพนั ธว์ รรคใดส่อื ความถงึ การประสบความสาเร็จ

ก. เรียงอิฐตดิ แนน่ แผ่นละคร้งั
ข. หยาดละหยดวารินรดดนิ ดอน
ค. ยงั เป็นวังใหญ่เย่ียมเทียมสิงขร
ง. ก้าวนอ้ ยนอ้ ยค่อยก้าวคราวละข้นั

ชุดท่ี ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

๘. คาในข้อใดมคี วามหมายโดยนัย ๗
ก. อนั อ้อยตาลหวานลิ้นแลว้ ส้ินซาก แตล่ มปากหวานหูมริ หู้ าย
ข. แหวกเมฆใหญ่นอ้ ยท่ลี อยขวางหน้า หอบเธอข้นึ ฟา้ เปน็ ดาวเลศิ เลอ
ค. ถงึ เถาวัลยพ์ ันเกีย่ วทีเ่ ล้ียวลด ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในนา้ ใจคน
ง. โบราณว่าถ้าเหลือกาลังลาก ใหอ้ อกปากบอกแขกมาช่วยหาม

๙. ข้อใดเรียงลาดบั ความบทร้อยกรองตอ่ ไปน้ีได้ถูกตอ้ ง
๑. หอมแต่ตามลมฤๅ กลับยอ้ น
๒. หอมสดุ หอมสะท้อน ทั่วใกลไ้ กลถงึ
๓. หอมกลิน่ ดอกไม้ท่ี นบั ถอื
๔. หอมแหง่ กลิน่ กลา่ วคือ ศีลสัตย์ น้ีนา
ก. ๑ ๓ ๒ ๔
ข. ๔ ๓ ๒ ๑
ค. ๓ ๑ ๔ ๒
ง. ๒ ๑ ๔ ๓

๑๐. คาประพันธข์ อ้ ใดมีการใชอ้ ปุ มาเปรียบเทียบ
ก. ใจนี่หนอหนาวเหนบ็ เจ็บและปวด
ข. รอยรา้ วรวดรุมรุมเหมือนสุมขอน
ค. ยังเยอ่ หยิ่งเย้ยหยามความอาวรณ์
ง. ทาแสนงอนซอ่ นเงอ่ื นเกลอ่ื นพริ ุธ

ชุดท่ี ๕ การอ่านจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า ๘

อ่านจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง

ความหมายของรอ้ กรอง

ร้อยกรอง หมายถงึ น. คาประพนั ธ์ ถอ้ ยคาท่ีเรียบเรียงให้เปน็ ระเบียบตามบญั ญัติแหง่ ฉันทลกั ษณ์
(พจนานกุ รมฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๔ หนา้ ๙๗๖ – ๙๗๗)

ความรูพ้ ื้นฐานการอา่ นจบั ใจความกวีนิพนธ์หรอื บทร้อยกรอง
การอ่านจับใจความสาคัญของเรือ่ งและแกน่ เรอื่ งกวีนพิ นธ์หรือบทร้อยกรองผ้อู ่านต้อง

ทาความเข้าใจเก่ียวกับเร่ืองตอ่ ไปนี้(ฐะปะนีย์ นาครทรรพและคณะ : ๒๕๔๖ (หน้า ๑๑๙ –๑๒๔)
๑. การจบั ใจความสาคัญของเร่อื ง แนวคิดหรอื แกน่ ของเร่อื งที่ปรากฏในบทรอ้ ยกรอง
ผแู้ ตง่ จะไมบ่ อกความหมายตรง ๆ ผู้อ่านต้องพยายามคน้ หาและตีความเอง
๒. เข้าใจความหมายหลายนยั บทรอ้ ยกรองบทหน่งึ ๆ อาจมหี ลายความหมายได้หลายอย่าง
เพราะบทรอ้ ยกรองจะไมเ่ สนอสารไวต้ รง ๆ ผู้อ่านต้องใช้จินตนาการ ความรูส้ ึกนึกคิด
การเชื่อมโยง และการตคี วาม โดยคานึงถงึ ภมู หิ ลงั ของผู้เขยี น จดุ ประสงค์ในการเขยี น
๓. จับน้าเสียงทปี่ รากฏอยู่ในแนวคิดหรอื แก่นเร่อื งของกวีนพิ นธ์ ผอู้ ่านตอ้ งจับนา้ เสียงดว้ ย
ว่ากวใี ช้น้าเสียงอยา่ งไร เชน่ เยาะเยย้ ถากถาง เห็นอกเหน็ ใจ หรอื ประชดประชัน

ชดุ ที่ ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หน้า ๙

การศกึ ษาความหมายของคาและการร้อยคามหี ลักการพจิ ารณาดังนี้
๑. ความหมายของคาหรือศพั ท์ทีก่ วใี ช้ อาจพิจารณาความหมายได้ ๓ ประเภทไดแ้ ก่
๑.๑) ความหมายโดยอรรถ หมายถึง ความหมายตามตัวอักษร เช่น ลงิ หมายถงึ

สัตว์ ชนดิ หนงึ่
๑.๒) ความหมายโดยนยั หมายถงึ ความหมายที่ไม่ตรงกบั รูปคา เช่น ถา้ ลิง

หมายถงึ สัตว์ชนดิ หนง่ึ เป็นความหมายโดยอรรถ แต่ถ้าลงิ หมายถงึ ความซกุ ซน ลกั ษณะความหมาย
แบบนจ้ี ะเปน็ ความหมายโดยนัย

๑.๓) ความหมายตามนัยประหวดั เป็นความหมายท่ขี ้ึนอยกู่ บั ประสบการณ์เดิม
ของผ้อู า่ น เชน่ งานวัดอาจหมายถงึ ความสนกุ สนานรน่ื เรงิ เปน็ ตน้

๒. การรอ้ ยคา คอื การเรียงคากวนี ิพนธ์หรือร้อยกรองมกั ใชค้ าเท่าที่จาเป็นเพือ่ ส่วนรวม
อาจเปน็ เพราะร้อยกรองแตล่ ะชนิดจะมีการจากัดตามฉันทลักษณ์ เช่น กาพย์ยานี ๑๑ กลอนแปด
เปน็ ตน้ การจนิ ตนาการให้เปน็ ภาพในกวนี พิ นธ์หรอื ร้อยกรอง ทาให้ผู้อ่านเห็น ได้ยนิ สมั ผัส รู้รส
ได้กล่ิน จินตภาพเป็นภาพทเ่ี กิดขึ้นในใจ มิใชภ่ าพเช่นที่เราชมจากภาพถ่าย ผอู้ ่านจะเกิดจนิ ตภาพ
เหน็ ภาพต่าง ๆ ไดใ้ นความรู้สกึ นกึ คดิ มิใช่เปน็ การเห็นจากภาพดวงตา จนิ ตภาพเกดิ จากการใช้คา
เสียงและจงั หวะของกวีนพิ นธ์ เชน่ ภาพหญงิ สาวทอผา้ ใน “มอื ทถี่ ักทอ”ของเนาวรัตน์ พงษ์ไพบลู ย

“มอื น้อยนอ้ ยค่อยวาดมาดกระสวย อกี มอื ชว่ ยกระชับด้ายไกวประกบ

ตีนเหยยี บกก่ี ระตุกยกตกกระทบ คอ่ ยประคบคัดเส้นเปน็ ดอกดวง”

การศึกษาโวหาร โวหารเป็นภาษาทรี่ ้อยสียงให้เกดิ จนิ ตภาพ โดยเฉพาะอย่างย่ิงในกวี
นิพนธ์ จนิ ตภาพเป็นเร่ืองสาคญั มาก อาจใชค้ าว่า “ภาพนพ์ จน”์ คอื ถ้อยคาท่ีทาให้เกิดภาพน่ันเอง
โวหารมีหลายแบบในท่นี ้จี ะกล่าวถึงเฉพาะบางลักษณะเทา่ นน้ั คอื อุปลกั ษณ์ อุปมา และการกล่าว
เกนิ จรงิ มตี ัวอย่างดังน้ี

ชดุ ท่ี ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า ๑๐

๑. อปุ ลกั ษณ์ คือการเปรยี บเทียบของสองสง่ิ ว่าเปน็ สงิ่ เดียวหรอื เท่ากนั ทกุ ประการ โดยใช้
คา “เป็น เท่า คือ” ในการเปรียบเทียบ ดังคาประพันธ์ของอังคาร กัลยาณพงศ์ เช่น

“อจั กลบั แกว้ คอื แววเดือนฉาย หาดทรายขาวราวฟูกบรรจถรณ์
ความหนาวเยน็ เปน็ ผ้าห่มนอน ช่วยพษิ ร้อนใหว้ างวาย”

๒. อุปมา คอื โวหารที่เปรยี บเทียบของสองสงิ่ วา่ เหมอื นกัน มกั ใชค้ าว่า เหมอื น
คล้าย ดุจ ดรู าว กล ประหน่งึ เพยี ง ดั่ง ราวกบั เฉก เชน่ ดงั ตวั อย่างค าประพันธข์ องอุชเชนี เชน่

“เหมือนสายแกว้ แวววบั ระยับเย้ือง ช้อยชาเลอื งชมภษู าคราฉายแสง

พนุ ้าหนง่ึ ผุดพุง่ จรุงแรง ด่งั รุ้งแปลงแปลกฟ้าลงมาดิน...”

๓. คากล่าวเกนิ จรงิ คือ การที่กวีอาจกล่าวมากหรือน้อยกวา่ ความเป็นจริง เพ่ือส่ือให้
เกิดความเขา้ ใจและมองเห็นภาพในความคิดคานึงได้ดีขึน้ การอา่ นกวีนพิ นธ์ หากนาเอาข้อเทจ็ จรงิ
หรอื หลกั เกณฑ์ทางวทิ ยาศาสตรไ์ ปวัด อาจทาใหไ้ มไ่ ดร้ สของถ้อยคาในการอ่าน ตัวอยา่ งโวหารหรอื
ขอ้ ความทกี่ ล่าวเกินจริง ขององั คาร กัลยาณพงศ์ เช่น

“เสยี เจ้าราวร้าวมณรี งุ้ มุ่งปรารถนาอะไรในหลา้ ๑๑
มหิ วงั กระทัง่ ฟากฟา้ ซบหน้าติดดนิ กินทราย

ชุดที่ ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

การตคี วามสญั ลักษณ์ การอ่านกวนี พิ นธห์ รือรอ้ ยกรองควรตคี วามสัญลักษณต์ า่ ง ๆ
ในกวีนพิ นธ์ ในบทน้ัน ๆ เพื่อความเขา้ ใจทลี่ กึ ซ้งึ สญั ลักษณค์ อื คาท่ีใช้แทนสภาพ สิ่งต่าง ๆ ทั้ง
รูปธรรมและนามธรรมทไ่ี มใ่ ช่ความหมายตามตัวอักษร เชน่ ดอกประดู่ หมายถึงทหารเรือ เปน็ ตน้

สญั ลักษณ์ในวรรณคดนี ามาใชใ้ นปัจจุบนั ท่ัว ๆ ไป เช่น น้าค้าง หมายถงึ ความ
บรสิ ทุ ธิ์ในกวีสมยั ใหม่ เรามักพบคาวา่ เจา้ ขุนทอง พิราบขาว นาสีเหลอื ง ซ่งึ หมายถึง คนหนมุ่ สาว
แสวงหาความหมายในชีวิต

ความรู้พื้นฐานเก่ยี วกบั การอา่ นกวนี ิพนธจ์ งึ เป็นการศกึ ษาและรบั รสคุณค่าของ
ภาษาไทยทางหน่งึ ดังน้นั การอา่ นกวีนพิ นธผ์ อู้ ่านควรมีความรพู้ ้นื ฐานเกย่ี วกบั ประเภทของกวนี ิพนธ์
หรอื ประเภทของบทรอ้ ยกรองแต่ละประเภทวา่ มีฉนั ทลกั ษณบ์ ังคบั อย่างไร นอกจากนต้ี ้องอาศยั
ทกั ษะในการตีความแปลความ ขยายความ ซง่ึ ถ้าผ้อู ่านหมัน่ ขวนขวายหาความรู้รอบตวั อย่าง
กวา้ งขวางแลว้ ยอ่ มชว่ ยให้การอา่ นกวนี พิ นธน์ ้ัน ๆ เข้าถึงอรรถรสซาบซง้ึ ถึงความงามในศิลปะทาง
ภาษาชนดิ น้ีได้ดอี ย่างยิง่

๑๒

ชุดที่ ๕ การอา่ นจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

ธรรมชาติทีร่ ัก

เพียงมตี ามใี จไวส้ กั นิด โลกไพจิตรเสยี ยิง่ กว่าสิ่งไหน
ฟา้ สฟี ้าพาเพลนิ เกินสีใด พฤกษพ์ ลิกใบไกวพ้อธรณี
ละอองหมอกโรยม่านผ่านวิถี
ลาธารใสไหลเยน็ เปน็ ระลอก สกณุ เี สยี งทองกอ้ งกังวาน
สายลมไล้ละมุนสนุ ทรีย์ ทงุ่ นาเนยี นแนวไรแ่ ผไ่ พศาล
ปยุ เมฆผา่ นแผ่วลอยแคลว้ คล้อยไป
เงาอาคารบ้านเรือนเหมอื นภาพเขยี น ไม่เปน็ สทิ ธ์ิผูกขาดของชาติไหน
ผการนิ กล่ินละมอ่ มกลอ่ มดวงมาน ซึ่งอยูใ่ นโลกาเป็นอาจิณ
ไม่เสยี คา่ ประตดู โู ขดหิน
ล้วนแสนหวานซ่านซาบภาพโศภิต ไมต่ อ้ งสิ้นเงนิ ทองมองธารา
เปน็ ทิพย์ทองของขวัญจรรโลงใจ โลกไพจิตรสมมาดปรารถนา
แล้วชวี าแสนหวานสราญรมย์
ไม่ตอ้ งซื้อบตั รผ่านการชมฟา้
ไมจ่ ากดั เวลาชมมาลิน

เพยี งมีตามใี จไวส้ กั นิด
ด่มื ฝนทพิ ย์จิบฝันลอ้ จนั ทรา

วนิดา สถิตานนท:์ ๒๕๕๒ (หน้า ๑๑)

๑๓

ชุดที่ ๕ การอ่านจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

เรียนรู้ความหมายคาศัพท์

คาศพั ท์ ความหมาย ๑๔

กงั วาน ก้องอยไู่ ดน้ าน
ของขวัญ ส่ิงของท่ใี ห้กนั ในเวลาอนื่ เป็นการถนอมขวญั หรือเพ่ืออธั ยาศยั ไมตรี
แคลว้ รอดไป,พ้นไป
จรรโลง พยงุ ไว้ไมใ่ หเ้ ซหรอื ลม้ ลง,ผดุง,ค้าชู
ดวงมาน ดวงใจ
เป็นของเทวดาเช่นอาหารทพิ ย์
ทพิ ย์ แผน่ ดนิ
ธรณี ส่ิงท่ีเกดิ และเปน็ อยตู่ ามธรรมดาของสิง่ นัน้ ๆ
ธรรมชาติ ดอกไม้
ผกา ตน้ ไม้
พฤกษ์ งาม
ไพจติ ร กว้างใหญ่
ไพศาล ผแู้ ต่งดว้ ยดวงดอกไม้
มาลิน สาย,แนว,ถนน,ทาง
วิถี งาม,ดี
โศภติ นก
สกุณี

แบบฝึกทักษะท่ี ๑

ชดุ ท่ี ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

คาชแี้ จง : นกั เรยี นนาตวั อักษรดา้ นขวามอื มาเตมิ ช่องว่างหน้าคาให้ตรงความหมายมที ้งั หมด
๑๐ ข้อ ( ๑๐ คะแนน )

..............๑. แคลว้ ก. ผู้แต่งดว้ ยดวงดอกไม้
...............๒. โศภติ
..............๓. ธรณี ข. กับที่มงุ่ หมายไว้
..............๔. ไพศาล
..............๕. สกุณ ค. เป็นปรกติ ,ติดเปน็ นิสัย,เสมอ ๆ,เนอื ง ๆ
..............๖. จรรโลง
..............๗. สมมาด ง. สุขสบาย,นา่ บันเทงิ ใจ
...............๘. อาจิณ
...............๙. มาลนิ จ. งาม,ดี
..............๑๐. สราญรมย์
ฉ. แผน่ ดิน

ช. รอดไป,พน้ ไป

ซ. นก

ฌ. กว้างใหญ่

ญ.ไว้ไม่ให้เซหรือล้มลง,ผดุง,ค้าชู ๑๕

แบบฝึกทักษะที่ ๒

ชุดที่ ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หนา้

คาชี้แจง : ใหน้ กั เรยี นอ่านบทร้อยกรองเรื่องธรรมชาตทิ ีร่ กั แลว้ ตั้งคาถามจาก เรือ่ งทอ่ี า่ นคนละ
๕ ข้อ เขียนคาถามลงในกระดาษ A ๔ พบั ครึ่งด้านซา้ ยเขียนคาถาม แลว้ บนั ทึกคาถามลง
ในสมดุ ของตนเอง เก็บไว้ท่ตี นเองก่อน (คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน ขอ้ ละ ๒ คะแนน)
เชน่ : ของขวญั จากธรรมชาติมอี ะไรบา้ ง

ชอื่ ..................................................................................................ชั้น.......................เลขท.ี่ ............

ขอ้ คาถาาม คาตอบ

๑

๒

๓

๔

๕

๑๖

แบบฝกึ ทกั ษะท่ี ๓

คาช้ีแจง : ให้นักเรยี นอ่านบทร้อยกรองอยา่ งละเอียดแล้ว ค้นหาคาตอบจากคาถามท่ีตัง้ ไว้
พรอ้ มกบั ขดี เส้นใต้คาศัพท์หรือเรือ่ งทตี่ อ้ งการเพิม่ เติมแล้ว เขยี นคาตอบลงในกระดาษ A ๔
พบั ครึง่ ดา้ นขวามอื แลกเปล่ยี นกบั เพอ่ื นแลว้ บันทกึ คาตอบลงในสมดุ ของตนเอง (คะแนนเต็ม ๑๐
คะแนน ข้อละ ๒ คะแนน)

ชดุ ที่ ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

ชอื่ ..................................................................................................ชัน้ .......................เลขท.่ี ............

ข้อ คาถาาม คาตอบ

๑

๒

๓

๔

๕

๑๗

แบบฝกึ ทกั ษะที่ ๔

คาชแี้ จง : ใหน้ ักเรยี นนาบทรอ้ ยกรองที่กาหนดไปเรียบเรียงใหถ้ ูกต้องตามลาดับความแล้วสรปุ
แนวคดิ จากเรือ่ งมีท้งั หมด ๕ ขอ้ (คะแนนเตม็ ๑๐ คะแนน ขอ้ ละ ๒ คะแนน)

๑. โลกไพจติ รเสยี ยิ่งกว่าสิ่งไหน …….……………………………………………………………………………………..
พฤกษ์พลกิ ใบไกวพอ้ ธรณี …….…………………………….…………………….………………………….………….
เพยี งมีตามีใจไว้สักนดิ ………………………………………………………..……………………………………………
ฟ้าสีฟ้าพาเพลินเกินสีใด ...............................................................................................................

ใจความสาคญั ของบทประพนั ธ์คอื ……………………………………………………………………………………

๒. ละอองหมอกโรยม่านผ่านวิถี …….…………………………………………….………...…..……………………….
สกุณีเสียงทองกอ้ งกงั วาน …….….……………………………………………..…………..………………………….
สายลมไลล้ ะมุนสุนทรีย์ …………………………………………………………………………………………………..
ลาธารใสไหลเย็นเป็นระลอก ........................................................................................................

ชุดที่ ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

๓. ผการินกล่ินละมอ่ มกล่อมดวงมาน………………………………………………..…………..………………………. ๑๘
ทุ่งนาเนียนแนวไรแ่ ผไ่ พศาล …….………..………………………………………..…………..……………………….
ปุยเมฆผ่านแผว่ ลอยแคลว้ คล้อยไป…………………………………………………………………………………….
เงาอาคารบ้านเรอื นเหมือนภาพเขียน............................................................................................

ใจความสาคัญของบทประพนั ธ์คอื …………………………………………………………………………………

แบบทดสอบหลงั เรยี น
แบบฝึกทักษะชุดท่ี ๕

คาช้ีแจง ให้นักเรียนทาเคร่อื งหมาย × บนตวั อกั ษร ก ข ค และ ง ทถี่ ูกตอ้ งที่สุดเพียงขอ้
เดยี วลงในกระดาษคาตอบ

๑. ข้อใดอธิบายความหมายของคาว่า “รอ้ ยกรอง”ได้ถกู ต้องทสี่ ุด
ก. คาประพันธป์ ระเภทกลอนสุภาพ
ข. งานเขียนทมี่ ีสัมผสั ใน มกี ารเลน่ คา
ค. งานเขียนทเ่ี รียบเรยี งขึน้ โดยมีลกั ษณะบังคับจากัดจานวนคา
ง. ถ้อยคาที่เรียบเรียงให้เปน็ ระเบยี บตามบญั ญัตแิ ห่งฉันทลกั ษณ์

๒. ขอ้ ใดไมจ่ ดั เปน็ ชนดิ ของบทร้อยกรอง
ก. ลิลิต
ข. กลอน
ค. กาพย์

ชุดที่ ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

ง. โคลง

อ่านประพนั ธต์ ่อไปนี้แล้วตอบคาถามข้อ ๓ – ๔

คาเหลวไหลหมนื่ แสนคาไร้ค่ายิง่ สู้คาจรงิ เพียงคาเดียวยอ่ มไมไ่ ด้ ๑๙

เพราะฟงั แลว้ สงบล้านคาสุขใจ หยดุ หลงใหลคลายขุ่นข้องเลิกหมองมวั

๓. จากคาประพันธผ์ ้แู ต่งต้องการบอกอะไรแกผ่ ู้อ่านมากท่ีสุด
ก. คาพดู เหลวไหลมีค่ากว่าคาพูดท่ีเป็นความจรงิ
ข. ให้เชื่อฟงั คาพดู ของผู้อ่นื นามาซึ่งความสบายใจ
ค. ใหพ้ ดู ที่เป็นความจรงิ มีคา่ ยิ่งนามาซ่ึงความสุขใจ
ง. ใหเ้ ลิกเชอื่ เร่อื งตา่ ง ๆ เพราะจะทาใหอ้ ารมณ์ขุน่ มัว

๔. จากคาประพันธข์ ้อใดเป็นเจตนาของผู้เขียน
ก. ชแี้ จง
ข. แนะนา
ค. ขอร้อง
ง. เชิญชวน

อ่านคาตอ่ ไปนี้แล้วตอบคาถาม ข้อ ๕ – ๗

กา้ วนอ้ ยนอ้ ย อาถึงชน้ั สงู เท่านกเขาเหิน
ประกอบเกินกปั กัลป์พทุ ธันดร
ก้าวนอ้ ยนอ้ ยค่อยกา้ วคราวละข้นั ยงั เป็นวังใหญเ่ ย่ียมเทียมสงิ ขร
ขีดละขัน้ ครง้ั นาทเี ข็มชเี้ ดนิ เป็นสาครใหญ่กว้างเวิ้งว้างเอย
เรียงอิฐติดแน่นแผน่ ละครงั้
หยาดละหยดวารนิ รดดินดอน

ฐะปะนยี ์ นาครทรรพ : ๒๕๕๓ (หน้า ๑๘๘)

ชุดท่ี ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

๒๐

๕. คาประพนั ธ์ข้างต้นนสี้ ่ือความตรงกบั สานวนไทยขอ้ ใดมากทสี่ ุด
ก. ตัวเปน็ เกลียว
ข. หว่านพชื หวังผล
ค. ลูกไกอ่ ยู่ในกามือ
ง. ช้า ๆ ไดพ้ ร้าเล่มงาม

๖. จากคาประพันธค์ าว่า “สาคร” มคี วามหมายเหมือนคาในข้อใดทง้ั สองคา
ก. บรรพต ไพร
ข. โพยม สนิ ธุ
ค. นาคา สนิ ธพ
ง. วารี อรรณพ

๗. คาประพันธ์วรรคใดสือ่ ความถึงการประสบความสาเรจ็
ก. เรยี งอิฐติดแน่นแผน่ ละครั้ง
ข. หยาดละหยดวารินรดดินดอน
ค. ยงั เป็นวังใหญเ่ ย่ียมเทียมสงิ ขร
ง. ก้าวนอ้ ยนอ้ ยคอ่ ยก้าวคราวละขน้ั

๘. คาในข้อใดมีความหมายโดยนยั
ก. อนั อ้อยตาลหวานลนิ้ แล้วสน้ิ ซาก แตล่ มปากหวานหมู ริ ูห้ าย
ข. แหวกเมฆใหญ่น้อยทล่ี อยขวางหน้า หอบเธอข้ึนฟา้ เป็นดาวเลิศเลอ
ค. ถงึ เถาวัลย์พนั เกยี่ วทเี่ ลี้ยวลด กไ็ ม่คดเหมอื นหนง่ึ ในน้าใจคน
ง. โบราณว่าถ้าเหลือกาลงั ลาก ใหอ้ อกปากบอกแขกมาชว่ ยหาม

ชุดที่ ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า ๒๑

๙. ข้อใดเรียงลาดบั ความบทรอ้ ยกรองต่อไปนีไ้ ดถ้ กู ตอ้ ง
๑. หอมแตต่ ามลมฤๅ กลับย้อน
๒. หอมสุดหอมสะท้อน ทวั่ ใกลไ้ กลถึง
๓. หอมกลิ่นดอกไมท้ ่ี นับถอื
๔. หอมแหง่ กลนิ่ กลา่ วคอื ศลี สตั ย์ นนี้ า
ก. ๑ ๓ ๒ ๔
ข. ๔ ๓ ๒ ๑
ค. ๓ ๑ ๔ ๒
ง. ๒ ๑ ๔ ๓

๑๐. คาประพนั ธข์ ้อใดมีการใช้อุปมาเปรียบเทียบ
ก. ใจนี่หนอหนาวเหนบ็ เจ็บและปวด
ข. รอยร้าวรวดรมุ รมุ เหมือนสมุ ขอน
ค. ยังเยอ่ หยิ่งเย้ยหยามความอาวรณ์
ง. ทาแสนงอนซอ่ นเงื่อนเกลอื่ นพิรธุ

๒๒

ชดุ ที่ ๕ การอ่านจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

เฉลยแบบฝึกเสรมิ ทักษะ

๒๓

เฉลยแบบฝึกทกั ษะที่ ๑

คาช้แี จง : นักเรยี นนาตวั อกั ษรด้านขวามอื มาเตมิ ช่องวา่ งหนา้ คาให้ตรงความหมายมีท้ังหมด
๑๐ ข้อ ( ๑๐ คะแนน )

........ช......๑. แคล้ว

ชดุ ท่ี ๕ การอา่ นจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

ก. ผ้แู ต่งด้วยดวงดอกไม้

ข. กบั ทมี่ งุ่ หมายไว้

ค. เป็นปรกติ ,ตดิ เป็นนสิ ัย,เสมอ ๆ,เนอื ง ๆ

ง. สขุ สบาย,นา่ บนั เทิงใจ

จ. งาม,ดี

ฉ. แผน่ ดนิ

ช. รอดไป,พน้ ไป

ซ. นก

ฌ. กว้างใหญ่

ญ.ไว้ไม่ให้เซหรือลม้ ลง,ผดงุ ,คา้ ชู ๒๔

เฉลยแบบฝึกทกั ษะที่ ๒

คาช้ีแจง : ใหน้ ักเรียนอ่านบทร้อยกรองเร่ืองธรรมชาตทิ ร่ี กั แลว้ ตั้งคาถามจาก เร่อื งท่ีอา่ นคนละ
๕ ข้อ เขยี นคาถามลงในกระดาษ A ๔ พับครง่ึ ด้านซ้ายเขียนคาถาม แลว้ บันทึกคาถามลง
ในสมุดของตนเอง เก็บไว้ท่ีตนเองก่อน (คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน ข้อละ ๒ คะแนน)
เชน่ : ของขวญั จากธรรมชาติมีอะไรบา้ ง

ชุดท่ี ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

ชอ่ื ..................................................................................................ชนั้ .......................เลขท่ี.............

ข้อ คาถาาม คาตอบ

๑ ของขวญั จากธรรมชาติในเรือ่ งน้ีหมายถงึ

อะไร

๒ ของขวัญจากธรรมชาติได้แกอ่ ะไรบา้ ง

๓ ของขวญั จากธรรมชาตมิ ีประโยชนต์ อ่

มนษุ ยอ์ ย่างไร

๔ ยกตวั อย่างการใช้อุปมาโวหารจากเรื่อง

ของขวัญจากธรรมชาตมิ า ๑ ตัวอย่าง

๕ ยกตัวอยา่ งการใช้โวหารภาพพจนท์ ่ีเป็น

บคุ คลวตั เรอื่ งของขวญั จากธรรมชาติมา

๑ ตวั อยา่ ง

๒๕

เฉลยแบบฝึกทกั ษะท่ี ๓

คาช้ีแจง : ใหน้ ักเรียนอ่านบทร้อยกรองอยา่ งละเอียดแล้ว ค้นหาคาตอบจากคาถามท่ตี ้งั ไว้
พร้อมกับขีดเส้นใต้คาศัพท์หรือเรื่องทตี่ ้องการเพม่ิ เติมแล้ว เขียนคาตอบลงในกระดาษ A ๔
พบั ครงึ่ ดา้ นขวามือ แลกเปลย่ี นกบั เพือ่ นแลว้ บันทกึ คาตอบลงในสมุดของตนเอง
(คะแนนเตม็ ๑๐ คะแนน ขอ้ ละ ๒ คะแนน)

ชอ่ื ..................................................................................................ชั้น.......................เลขที่.............

ข้อ คาถาาม คาตอบ

๑ ของขวัญจากธรรมชาติในเรอ่ื งนีห้ มายถงึ การใหห้ รือการมอบสิ่งทเี่ กิดเองตาม

อะไร ธรรมชาติธรรมดาของส่งิ น้ัน ๆ

๒ ของขวญั จากธรรมชาตไิ ดแ้ กอ่ ะไรบา้ ง ท้องฟา้ ปา่ ไม้ ลาธาร นก โขดหิน ทุ่งนา

ชุดท่ี ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

๓ ของขวญั จากธรรมชาติมีประโยชนต์ อ่ เกิดความเพลดิ เพลินและทาให้ชีวติ ของ

มนุษย์อย่างไร มนษุ ยเ์ รามีความสขุ

๔ ยกตวั อย่างการใช้อุปมาโวหารจากเร่ือง เงาอาคารบ้านเรอื นเหมอื นภาพเขยี น

ของขวญั จากธรรมชาตมิ า ๑ ตวั อย่าง

๕ ยกตวั อยา่ งการใชโ้ วหารภาพพจนท์ ี่เป็น เพียงมีตามีใจไว้สักนดิ

บคุ คลวตั เรอื่ งของขวญั จากธรรมชาติมา

๑ ตวั อย่าง ๒๖

เฉลยแบบฝึกทกั ษะท่ี ๔

คาชี้แจง : ใหน้ ักเรียนนาบทร้อยกรองที่กาหนดไปเรียบเรียงให้ถูกต้องตามลาดับความแลว้ สรปุ
แนวคดิ จากเรอ่ื งมีทั้งหมด ๓ ข้อ (คะแนนเตม็ ๑๐ คะแนน)

๑. เพียงมีตามใี จไว้สกั นิด โลกไพจติ รเสียยิ่งกว่าสิ่งไหน

ฟา้ สีฟ้าพาเพลินเกนิ สใี ด พฤกษพ์ ลกิ ใบไกวพอ้ ธรณ

ใจความสาคัญของบทประพันธ์คือ…………………ข…นึ้ …ก…ับ…ด…ลุ …พ…ิน…ิจข…อ…ง…ค…รูผ…ู้ส…อ…น…………………………

๒. ลาธารใสไหลเย็นเป็นระลอก ละอองหมอกโรยมา่ นผา่ นวถิ ี

สายลมไล้ละมุนสุนทรีย์ สกุณีเสียงทองก้องกังวาน

ใจความสาคัญของบทประพันธค์ อื …………………ข…้นึ …ก…ับ…ด…ุล…พ…นิ ิจ…ข…อ…ง…คร…ผู …สู้ …อ…น…………………………

๓. เงาอาคารบา้ นเรอื นเหมือนภาพเขยี น ทุ่งนาเนียนแนวไรแ่ ผ่ไพศาล

ผการินกลิ่นละมอ่ มกลอ่ มดวงมาน ปุยเมฆผ่านแผ่วลอยแคลว้ คลอ้ ยไป

ชดุ ท่ี ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

ขึน้ กบั ดลุ พนิ ิจของครผู ้สู อน ๒๗

เฉลยแบบทดสอบกอ่ น-หลังเรียน

๑. ง
๒. ก
๓. ค
๔. ข
๕. ค

๖. ง
๗. ก
๘. ข
๙. ค
๑๐. ข

ชุดที่ ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า
กระดาษคาตอบ
๒๘

ชอ่ื …………………………………….นามสกุล……………………………………เลขท…ี่ ………………………

แบบทดสอบกอ่ นเรียน แบบทดสอบหลังเรียน
ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
๑ ๑
๒ ๒
๓ ๓
๔ ๔
๕ ๕
๖ ๖
๗ ๗
๘ ๘
๙ ๙
๑๐ ๑๐

คะแนนทไ่ี ด้ คะแนนทไี่ ด้

คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน ๒๙
ทดสอบกอ่ นเรียนได้ ………………. คะแนน
ทดสอบหลังเรียนได้ ……………….. คะแนน
คะแนนพฒั นา……………….. คะแนน

ชุดท่ี ๕ การอ่านจบั ใจความจากบทรอ้ ยกรอง หน้า

แบบบันทึกคะแนน
ชดุ ท่ี ๕ เรอ่ื ง การอา่ นจับใจความจากบทรอ้ ยกรอง

รายการ แบบทดสอบ แบบฝกึ แบบฝกึ แบบฝกึ แบบฝกึ แบบทดสอ
ทดสอบ ก่อนเรียน ทกั ษะท่ี ๑ ทกั ษะท่ี ๒ ทักษะท่ี ๓ ทักษะที่ ๔ บหลงั เรียน

คะแนนเต็ม ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐
คะแนนทไี่ ด้

รวมคะแนนแบบฝึกทักษะ คะแนน คดิ เปน็ รอ้ ยละ ผ่าน ไม่ผ่าน
๔๐

เกณฑก์ ารผา่ นประเมิน การตดั สินการผา่ นเกณฑ์การประเมินต้องได้ คะแนนไม่ต่า
กว่าร้อยละ ๗๕ ถือว่าผา่ นเกณฑ์การประเมนิ

๓๐

ชุดที่ ๕ การอา่ นจับใจความจากบทร้อยกรอง หน้า

บรรณานุกรม

กรมวิชาการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. สารัตถาะทกั ษะสมั พนั ธ์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พค์ รุ ุ
สภาลาดพร้าว, ๒๕๔๖.

กรมวชิ าการ กระทรวงศึกษาธกิ าร. สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้
ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ครุ สุ ภาลาดพร้าว, ๒๕๔๕.

กรมวชิ าการ กระทรงศึกษาธิการ. หลกั สูตรการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พุทธศกั ราช๒๕๔๔.
พมิ พ์ครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พค์ รุ ุสภาลาดพรา้ ว, ๒๕๔๕.

สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พื้นฐาน. รอ้ ยเรียงเคียงกนั ฉันกว.ี วารสารวชิ าการ,
หน้า ๖๔-๖๕. ๒๕๔๗.