แผนโมลและสูตรเคมี

25 6) กระบวนการจัดการเรียนรู้ ครูจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้ 6.1 ขั้นสร้างความสนใจ 1) ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับธาตุและสารประกอบ โดยครูยกตัวอย่างสูตรเคมีของธาตุและ สารประกอบบางชนิด เช่น Mg S8 CuSO4 CO2 แล้วให้นักเรียนระบุว่าสารที่กำหนดให้เป�นธาตุหรือ สารประกอบ 2) จากนั้นครูใช้คำถามนำว่า นักวิทยาศาสตร์ทราบเกี่ยวกับอัตราส่วนโดยโมลอะตอมของธาตุได้ อย่างไร เพื่อนำไปสู่การหาอัตราส่วนโดยโมลของธาตุองค์ประกอบที่เกิดเป�นสารประกอบ 3) ครูตั้งคำถามว่า ถ้าทราบอัตราส่วนโดยมวลจะหาอัตราส่วนโดยโมลได้หรือไม่ อย่างไร แนวตอบ เนื่องจากมวลและโมลของสารมีความสัมพันธ์กันเมื่อทราบอัตราส่วนโดยมวลจะ สามารถหาอัตราส่วนโดยโมลได้ 6.2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1) ครูให้นักเรียนวิเคราะห์ข้อมูลในตาราง 4.5 เพื่อศึกษาอัตราส่วนโดยมวลของธาตุ องค์ประกอบของสารประกอบคอปเปอร์( II ) ซัลไฟด์ แล้วให้นักเรียนตอบคำถามชวนคิด 6.3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1)ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปว่า มวลของทองแดงที่ทำปฏิกิริยากับกำมะถัน เพิ่มขึ้นตามมวลของกำมะถัน โดยเมื่อคำนวณอัตราส่วนระหว่างมวลของทองแดงกับกำมะถันแต่ละครั้ง มี ค่าประมาณ 2:1จึงกล่าวได้ว่าทองแดงทำปฏิกิริยากับกำมะถันได้สารประกอบคอปเปอร์( II ) ซัลไฟด์โดยใช้ สารละลายที่มี คอปเปอร์( II ) ไอออน ทำปฏิกิริยากับสารละลายที่มีซัลไฟด์ไอออน จะได้อัตราส่วนโดยมวล ของทองแดงกับกำมะถันทำปฏิกิริยาพอดีกันเท่ากับ 2:1 เช่นเดียวกัน จึงสรุปได้ว่า การเตรียมคอปเปอร์( II )ซัลไฟด์ ด้วยวิธีใดก็ตาม อัตราส่วนโดยมวลของทองแดงทำปฏิกิริยาพอดีกับกำมะถันจะเป�น 2:1 เสมอ ซึ่งเป�นไปตาม กฏสัดส่วนคงที่ 6.4 ขั้นขยายความรู้ 1) ครูยกตัวอย่างโจทย์การคำนวณโดยใช้กฎสัดส่วนคงที่ ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน รายวิชาเพิ่มเติม เคมี เล่ม 2 ดังตัวอย่างต่อไปนี้ ตัวอย่าง เมื่อเผาแมกนีเซียม (Mg) 3.96 กรัมในอากาศ ได้แมกนีเซียมออกไซด์ (MgO) เป�น ผลิตภัณฑ์6.60 กรัม และเมื่อนำแมกนีเซียม 3.63 กรัม มาเผากับแก๊สออกซิเจน (O2) 2.42 กรัม จะเกิดเป�น แมกนีเซียมออกไซด์เป�นผลิตภัณฑ์ทั้งหมด ผลการทดลองนี้เป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่หรือไม่ วิธีทำ แนวการวิเคราะห์ คำนวณหามวลของออกซิเจนโดยใช้กฎทรงมวล จากนั้นจึง เปรียบเทียบ อัตราส่วนโดยมวลของแมกนีเซียมออกไซด์ให้เป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่

26 มวลของสารทั้งหมดก่อนทำปฏิกิริยา = มวลของสารทั้งหมดหลังทำปฏิกิริยา 3.96 g + O2 = 6.60 g O2 = 6.60 g – 3.96 g O2 = 2.64 g การเผาแมกนีเซียมในอากาศ อัตราส่วนโดยมวลของ Mg : O = 3.96 : 2.64 = 1.50 : 1.00 การเผาแมกนีเซียมกับแก๊สออกซิเจน อัตราส่วนโดยมวลของ Mg : O = 3.96 : 2.42 = 1.50 : 1.00 ดังนั้น ผลการทดลองทั้ง 2 แบบเป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่ 6.5 ขั้นประเมินผล 1) นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายและหาข้อสรุปเกี่ยวกับกฎสัดส่วนคงที่จากการปฏิบัติกิจกรรม โดยใช้แนวคำถามต่อไปนี้ - อัตราส่วนโดยมวลของสารประกอบที่เกิดขึ้นเป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่หรือไม่ แนวตอบ เป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่ - วิธีการเตรียมสารมีผลต่ออัตราส่วนโดยมวลของสารประประกอบหรือไม่ เพราะอะไร แนวตอบ ไม่มี เพราะสารประกอบแต่ละชนิดจะมีสัดส่วนโดยมวลคงที่เสมอ 2) ครูทดสอบความเข้าใจของนักเรียนโดยการให้ตอบคำถาม เช่น - แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) มีอัตราส่วนโดยมวลของคาร์บอนและออกซิเจนเท่าใด - เมื่อเผาเหล็ก (Fe) 11.17 กรัม กับกำมะถัน (S) 9.00 กรัม เกิดไอร์ออน (II) ซัลไฟด์ (FeS) เป�นผลิตภัณฑ์ และมีกำมะถันเหลืออยู่2.59 กรัม และเมื่อวิเคราะห์ไอร์ออน (II) ซัลไฟด์พบว่ามีกำมะถันร้อย ละ 36.47 โดยมวล นักเรียนคิดว่าผลการทดลองนี้เป�นไปตามกฎสัดส่วนคงที่หรือไม่ เพราะเหตุใด 3) นักเรียนและครูร่วมกันสรุปผล โดยให้ได้ข้อสรุปว่าอัตราส่วนโดยมวลของธาตุที่รวมกันเป�น สารประกอบจะมีค่าคงที่เสมอ ตามกฎสัดส่วนคงที่ 7) สื่อการเรียนรู้ - http://pandora55.exteen.com - http://www.scimath.org/socialnetwork/groups/viewbulletin/ - ใบกิจกรม แบบฝ�กหัด 4.6

27 8) กระบวนการวัดและประเมินผล จุดประสงค์การเรียนรู้ วิธีการวัด เครื่องมือที่ใช้วัด เกณฑ์การประเมิน 1. ค ำ น ว ณ ป ริมาณ สารจาก ความสัมพันธ์ของโมล มวล จำนวน อนุภาค และปริมาตรของแก๊สที่ STP (P) สังเกตพฤติกรรมการ ปฏิบัติงานกลุ่ม แบบสังเกต พฤติกรรม การปฏิบัติงานกลุ่ม นักเรียนสามารถผ่าน เกณฑ์การประเมิน ร้อยละ 80 ขึ้นไป 2. มีความใจกว้างและใช้ วิจารณญาณ (A) การสังเกตพฤติกรรม ในชั้นเรียน แบบประเมินด้าน พฤติกรรม นักเรียนสามารถทำงาน ได้อยู่ในช่วงคะแนนระดับ ดีขึ้นไป

28 9.บันทึกผลหลังการสอน ผลการจัดการเรียนการสอน/ป�ญหา/อุปสรรค/แนวทางแก้ไข .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ลงชื่อ______________________________(ผู้สอน) (นางป�ยะอนงค์ นิศาวัฒนานันท์ ) ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ โรงเรียนกีฬานครนนท์วิทยา 6 กลุ่มที่ รายการประเมิน/คะแนน รวม ผ่าน/ ความใจกว้าง การใช้วิจารณญาณ ไม่ผ่าน 3 2 1 0 3 2 1 0 6 1 2 3 4 5 6