ประโยชน์สารอินทรีย์

เคมี ม.6

E-BOOK

สารประกอบอินทรีย์ในชีวิตประจาํ วัน
และการนําไปใช้ประโยชน์

ครูปยะอนงค์ นศิ าวฒั นานนั ท์

ORGANIC

ส า ร ป ร ะ ก อ บ อิ น ท รี ย์ ใ น ชี วิ ต ป ร ะ จํา วั น

แ ล ะ ก า ร นํา ไ ป ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์

1) สารประกอบอินทรยี ์เปน็ องค์ประกอบ
สําคญั ในส่งิ มีชวี ิตและอาหาร ผลติ ภณั ฑ์
ธรรมชาติ
2) สารประกอบอนิ ทรยี ์สงั เคราะหห์ ลาย
ชนิดใชเ้ ป็นยารกั ษาโรค
3) สารประกอบไฮโดรคาร์บอนใช้เปน็
ตวั ทําละลายและเชือ้ เพลงิ

สารประกอบอนิ ทรยี ์ทน่ี า่ สนใจดัง
ตวั อย่างตอ่ ไปนี้

สเตอรอยด(์ steroid)

เปน็ สารประกอบอินทรยี ์ท่ีมโี ครงสร้างพน้ื ฐานเป็นวงคาร์บอนหกเหลีย่ มและ
หา้ เหลี่ยมเชื่อมตอ่ กนั

ในทางการแพทย์มกี ารนาํ สารประกอบประเภทสเตอรอยด์
ไปใช้ประโยชน์ในดา้ นการรักษาโรคหรอื บรรเทาอาการตา่ งๆ เชน่

อาการบวม อกั เสบ รดิ สดี วง หอบหดื

ก ร ด ซ า ลิ ซิ ลิ ก
(SALICYLIC ACID)

สามารถนํ าไปใชเ้ ปนสารตังต้นในการสังเคราะห์กรดแอชที ิลซาลิซลิ ิก
(แอสไพรนิ ) ซงึ ใชเ้ ปนยาบรรเทาอาการปวด ลดไข้ และแก้อักเสบ

การสังเคราะห์แอสไพรนิ เปนการทาํ ปฏิกิรยิ าเอสเทอรฟิ เคชนั ดังนี

**ถา้ ให้กรดซาลซิ ลิ กิ ทาํ ปฏกิ ริ ยิ าเอสเทอรฟิ เคชนั กบั เมทานอล
แทนกรดแอชตี กิ จะไดผ้ ลติ ภณั ฑเ์ ปนเมทลิ ซาลซิ เิ ลต ซงึ สามารถนํ าไป
ผลติ เปนยาบรรเทาอาการกลา้ มเนื ออกั เสบได้

**นอกจากสมบตั ทิ างยาแลว้ ในอุตสาหกรรมอาหารยงั มกี ารนํ าเมทลิ ซาลซิ เิ ลต
มาใชเ้ ปนสารให้กลนิ รสสังเคราะห์ โดยเมทลิ ซาลซิ เิ ลตจะให้กลนิ คลา้ ยนามนั ระกํา

สตวี โิ อไซด์ (STEVIOSIDE)

LEARN MORE

สกัดได้จากหญ้าหวาน เปนสารทีมี
รสหวานกว่านาตาลทรายแต่รา่ งกาย
ไม่สามารถย่อยได้จึงให้พลังงานตา
สามารถใชเ้ ปนสารให้ความหวาน
แทนนาตาลในอุตสาหกรรมอาหาร

พาราควอต (PARAQUAT)

เปนสารกําจัดวัชพืชทีมีการใชอ้ ย่ใู นประเทศไทยอย่างแพรห่ ลาย โดยนิ ยมใช้
ในรูปของสารละลายทีมีนาปนตัวทาํ ละลายเนื องจากมีโครงสรา้ งทีสามารถแตก
ตัวเปนไอออนได้ในนา

อย่างไรก็ตามพาราควอตมีความเปนพิษต่อมนษุ ย์สูง ในประเทศแถบยโุ รป
และอเมรกิ าจึงมีการห้ามหรอื ควบคุมการใชส้ ําหรบั ประเทศไทยปจจุบันมีการ
พิจารณาให้เลิกใชส้ ารดังกล่าว

ไบโอดเี ซล (biodiesel)

เปนพลงั งานทดแทนทนี ิ ยมใชผ้ สมกบั นามนั ดเี ซล
เพือลดการพึงพาพลงั งานจากแหลง่ ปโตรเลยี ม

ไบโอดเี ซลเปนสารประกอบเอสเทอรท์ ไี ดจ้ าก
ปฏกิ ริ ยิ าทรานส์เอสเทอรพิ ิเคชันของไขมนั กบั
แอลกอฮอล์ เชน่ เมทานอล

สารประกอบอินทรยี ท์ ีเปนของเหลวหลายชนดิ
นยิ มใชเ้ ปนตัวทําละลายในอุตสาหกรรม

เฮกเซน เปน็ ตัวทําละลายอนิ ทรียท์ ่ีไม่มีขั้ว
จุดเดอื ดตํา่ ระเหยงา่ ย จงึ ใชเ้ ปน็ ตวั ทําละลายในการ
สกดั หรือล้างไขมนั สกดั สารออกฤทธจ์ิ ากสมุนไพร

เปน็ ตวั ทําละลายอินทรยี ท์ ม่ี ขี วั้ นอ้ ย ระเหยงา่ ย อะซโิ ตน
สามารถละลายสารประกอบอินทรีย์ไดห้ ลากหลาย

ชนดิ จึงนยิ มใชเ้ ปน็ ตัวทําละลายและการลา้ งใน
หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารและอุตสาหกรรมโดยทวั่ ไป

เมทานอล เปน็ ตวั ทาํ ละลายอนิ ทรยี ม์ ขี ัว้ จึงใชเ้ ปน็
ตวั ทาํ ละลายสาํ หรับ

สารประกอบอนิ ทรยี ์ท่มี ีข้วั เช่น กรดคารบ์ อกซลิ ิก
แอลกอฮอล์ เอมนี เอไมค์

1. เมทิลเบนโซเอต
(Methylbenzoate)

ประโยชน์

- เปน็ สารให้กลน่ิ หอม

- ใช้เตมิ แต่งอาหารหรือทําน้าํ หอม

อนั ตรายและขอ้ ควรระวงั

-เปน็ สารท่รี ะคายเคืองต่อตา ระบบ
ทางเดินหายใจและผิวหนัง จึงไมค่ วร
ให้เขา้ ตา ไม่ควรสัมผสั สูดดม
หรือบรโิ ภคสารทมี่ คี วามเขม้ ขน้ สงู

(มอนอโซเดียมกลูตาเมต
(Monosodiumgutamate)

ประโยชน์ อันตรายและข้อควรระวงั

- เปน็ สารปรงุ แตง่ รสชาติอาหาร ทาํ ให้ -หากรบั ประทานในปรมิ าณท่มี ากเกินไป จะ
มีผลต่อระบบการรักษาสมดลุ ของรา่ งกายใน
อาหารมีรสชาติโดยรวมดีขน้ึ ระยะยาว อาจทําใหเ้ ปน็ โรคไต โรคความดนั
และโรคอื่น ๆ

ดงั นั้นจึงไม่ควรรับประทานในปรมิ าณที่
มากเกินไป

(Pโrพoรpเaพnนe แanลdะบBวิ uเtทaนne ) อนั ตรายและขอ้ ควรระวงั

ประโยชน์ - อาจทาํ ให้เกิดประกายไฟและเพลิงไหมไ้ ด้
ถา้ หายใจหรือสดู ดมเขา้ ไปมาก ๆ อาจเกิด
- เป็นแก๊สหุงต้ม อาการวงิ เวียนเป็นลมได้ ดังนน้ั จงึ ควรใช้
งานแก๊สหงุ ต้มอย่างถูกวิธี เช่น

1) ไม่เปิดเตาแก๊สอนุ่ อาหารทง้ิ ไว้เป็น
เวลานาน โดยไม่มีผ้ดู ูแล

2) ปิดวาล์วถังแกส๊ ทุกคร้งั
3) หมนั่ ตรวจสอบถังแก๊สหากเกดิ การร่ัว
ให้รีบปิดวาลว์ ถงั แกส๊ และเตาแกส๊
4) เปดิ ประตู หนา้ ตา่ งทกุ บานเพื่อ
ระบายแกส๊ ออกสูภ่ ายนอก

4. ไคโตซาน
(Chitosan)

ประโยชน์

- เป็นยาปฏชิ ีวนะ นํามาใช้
รกั ษาอาการติดเช้ือตา่ ง ๆ
เชน่ เชือ้ แบคทีเรีย

อนั ตรายและข้อควรระวงั

- อาจเกดิ การแพซ้ ึ่งอาจเกดิ ผน่ื หรอื มี
อาการอ่นื ที่รุนแรงอยา่ งเฉยี บพลัน
เชน่ คลนื่ ไส้ อาเจยี น

ดงั น้นั ผูท้ ี่ต้องการรับประทานหรอื
ใชย้ าเพนนซิ ิลนิ ต้องปรึกษาแพทย์หรอื
เภสัชกร รวมทั้งศกึ ษาข้อบ่งช้ีใน
การใชย้ า

พบกันใหมช่ วั โมงต่อไปนะคะ

เคมี ม.6

เคมอี ินทรยี ์ ม.6
ครูแนต