ลำดวน

ห้องสมุดประชาชนอําเภอนาํ เกลียง

ลํา ด ว น

White cheesewood

ลักษณะของลําดวน
สรรพคณุ ของลําดวน
ประโยชนข์ องลําดวน

23 มิถุนายน 2564

ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอนาํ เกลียง
สงั กัด สาํ นกั งาน กศน.จงั หวดั ศรสี ะเกษ

ลําดวน มชี อื ตามภาษาท้องถินวา่ หอมนวล ลําดวน เปนไมด้ อกชนดิ หนงึ มถี ิน
กําเนดิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ และเปนพนั ธุไ์ มม้ งคลพระราชทานประจาํ
จงั หวดั ศรสี ะเกษ นอกจากนี ดอกหอมนวลยงั เปนดอกไมป้ ระจาํ มหาวทิ ยาลัย
แมฟ่ าหลวง และมหาวทิ ยาลัยราชภัฏศรสี ะเกษดว้ ย

สมุนไพรลําดวน มชี อื ท้องถินอืน ๆ วา่ หอมนวล (ภาคเหนอื ) สว่ นภาคกลางเรยี ก "ลําดวน"

ลําดวน ชอื สามญั White cheesewood, Devil tree,
Lamdman
ลําดวน ชอื วทิ ยาศาสตร์ Melodorum fruticosum Lour.
จดั อยูใ่ นวงศ์กระดังงา (ANNONACEAE)
สปชสี :์ M. fruticosum
อาณาจกั ร: Plantae

ลักษณะของลําดวน

ต้นลําดวน หรอื ต้นหอมนวล มแี หล่งกําเนดิ ในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้ จดั เปนไมย้ นื ต้น
ขนาดเล็กไมผ่ ลัดใบ มคี วามสงู ของต้นประมาณ 10-15 เมตร ลําต้นตรง แตกกิงใบจาํ นวน
มาก เรอื นยอดเปนพุม่ กลมหรอื เปนพุม่ เปนรปู กรวยควาํ เปลือกต้นเรยี บเปนสเี ทา เมอื ลําต้น
แก่เปลือกต้นจะเปนสนี าํ ตาลอมดาํ มรี อยแตกตามแนวยาวของลําต้น สว่ นกิงอ่อนเปนสเี ขยี ว
สด ยอดอ่อนและใบอ่อนเปนสแี ดง ขยายพนั ธุด์ ว้ ยวธิ กี ารเพาะเมล็ดและวธิ กี ารตอนกิง เจรญิ
เติบโตไดด้ ใี นดนิ รว่ นซุย ชอบความชนื สงู และแสงแดดแบบเต็มวนั ถึงครงึ วนั ชอบขนึ ในทีโล่ง
และมแี สงแดด พบไดต้ ามปาเบญจพรรณ ปาดบิ แล้งทางภาคตะวนั ออก และภาคกลาง และ
พบไดม้ ากในจงั หวดั ศรสี ะเกษ เนอื งจากต้นลําดวนเปนต้นไมป้ ระจาํ จงั หวดั ศรษี ะเกษ

ต้นลําดวน

ลักษณะของลําดวน

ใบลําดวน ใบเปนใบเดยี ว ออกเรยี งสลับ ลักษณะของใบเปนรปู ไขห่ รอื รปู ขอบขนาน ปลายใบ
และโคนใบแหลมหรอื สอบ สว่ นขอบใบเรยี บ ใบมขี นาดกวา้ งประมาณ 2-3 เซนติเมตร และยาว
ประมาณ 8-10 เซนติเมตร แผน่ ใบเปนสเี ขยี วเขม้ เปนมนั ผวิ ใบเกลียงทังสองดา้ น ผวิ ใบดา้ น
บนเปนมนั สว่ นดา้ นล่างมสี อี ่อนกวา่ เสน้ กลางใบเปนสอี อกเหลืองนนู เดน่ ทังสองดา้ น สว่ น
ก้านใบยาวประมาณ 0.5-0.7 เซนติเมตร

ใบลําดวน

ลักษณะของลําดวน

ดอกลําดวน หรอื ดอกหอมนวล ออกดอกเดยี วหรอื ออกเปนชอ่ แบบกระจุกประมาณ 2-3
ดอก โดยจะออกตามซอกใบหรอื ปลายกิง ดอกเปนสเี หลืองนวล มกี ลินหอม ลักษณะเปนรปู ไข่
ปอมถึงรปู เกือบกลม ปลายกลีบแหลม โคนกลีบกวา้ ง ดอกมกี ลีบ 6 กลีบ กลีบดอกหนาแขง็
สเี ขยี วปนเปลือง และมขี น แยกเปน 2 วง ชนั นอกมี 3 กลีบ กลีบแผแ่ บน ลักษณะของกลีบ
เปนรปู สามเหลียมขนาดใหญก่ วา่ กลีบดอกวงใน ปลายกลีบแหลม โคนกลีบกวา้ ง โดยมขี นาด
กวา้ งประมาณ 1 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1.2 เซนติเมตร สว่ นกลีบดอกชนั ในงุ้มเขา้ หา
กันลักษณะเปนรปู โดม มขี นาดเล็กกวา่ แต่จะหนาและโค้งกวา่ กลีบชนั นอก โดยจะมจี ะขนาด
กวา้ งประมาณ 0.6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 0.9 เซนติเมตร ดอกมขี นาดเสน้ ผา่ น
ศูนยก์ ลางประมาณ 2-2.5 เซนติเมตร ดอกมเี กสรเพศผขู้ นาดเล็ก เกสรเพศผแู้ ละรงั ไขม่ ี
จาํ นวนมากอยูบ่ นฐานสนั ๆ รงั ไข่ ไมม่ ขี น สว่ นกลีบเลียงมขี นาดเล็ก มดี ว้ ยกัน 3 กลีบ
ลักษณะของกลีบเลียงเปนรปู เกือบกลม ปลายกลีบมน เกลียงหรอื มขี นประปราย สว่ นก้าน
ดอกยาวไดป้ ระมาณ 2.5 เซนติเมตร โดยจะออกดอกในชว่ งเดอื นพฤศจกิ ายนถึงเดอื น
มกราคม และแต่ละต้นจะมชี ว่ งทีดอกบานอยูป่ ระมาณ 15 วนั

ดอกลําดวน

ลักษณะของลําดวน

ผลลําดวน ผลเปนผลสดแบบมเี นอื ออกผลเปนกล่มุ มผี ลยอ่ ยประมาณ 15-27 ผล ลักษณะ
ของผลเปนรปู ทรงกลมรี รปู ไข่ หรอื รปู กลม ผลอ่อนเปนสเี ขยี ว ผลมขี นาดกวา้ งประมาณ 0.5
นวิ และยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร เมอื แก่แล้วจะเปลียนเปนสแี ดง และผลสกุ มสี นี าํ เงิน
ดาํ มคี ราบขาว ภายในผลมเี มล็ดประมาณ 1-2 เมล็ด ใชร้ บั ประทานได้ โดยจะมรี สหวานอม
เปรยี ว สว่ นก้านผลยาวประมาณ 1 เซนติเมตร โดยจะติดผลในชว่ งเดอื นมกราคมถึงเดอื น
มนี าคม

ผลลําดวน ผลลําดวน

ลกู ลําดวน

ดอกลําดวนแห้ง

สรรพคณุ ของลําดวน

1. ดอกแหง้ มสี รรพคณุ เปนยาบาํ รงุ กําลัง (ดอกแหง้ )
2. ดอกแหง้ เปนยาบาํ รงุ โลหติ (ดอกแหง้ )
3. ชว่ ยบาํ รงุ หวั ใจ (ดอกแหง้ )
4. ดอกใชเ้ ปนยาแก้ลมวงิ เวยี น (ดอกแหง้ )
5. ใชเ้ ปนยาแก้ไข้ (ดอกแหง้ )
6. ชว่ ยแก้อาการไอ (ดอกแหง้ )
7. ดอกลําดวนแหง้ จดั อยูใ่ น "พกิ ัดเกสรทังเก้า" (ประกอบไปดว้ ย เกสรดอกบวั หลวง ดอก
กระดงั งา ดอกจาํ ปา ดอกพกิ ลุ ดอกบุนนาค ดอกมะลิ ดอกสารภี ดอกลําเจยี ก และดอกลําดวน)
ซงึ เปนตํารบั ยาแก้ไข้ แก้รอ้ นในกระหายนาํ ชว่ ยชูกําลัง แก้อาการอ่อนเหลีบ ชว่ ยบาํ รงุ หวั แก้พษิ
โลหติ แก้ลม (ดอก)

หมายเหตุ : ตามตํารบั ยาสมุนไพรพนื บา้ นของจงั หวดั อุบลราชธานจี ะใชเ้ นอื ไมแ้ ละดอกแหง้
นาํ มาต้มกับนาํ ดมื เปนยาบาํ รงุ หวั ใจ บาํ รงุ โลหติ บาํ รงุ กําลัง แก้ลมวงิ เวยี น และเปนยาแก้ไข้
(เนอื ไมแ้ ละดอกแหง้ ) (แต่ตํารายาไทยจะใชแ้ ต่ดอก) สว่ นขอ้ มูลจากหนงั สอื พจนานกุ รม
สมุนไพรไทย ของ ดร.วทิ ย์ เทียงบูรณธรรม ระบุใหใ้ ชเ้ กสรลําดวนเปนยา ซงึ เกสรจะมี
สรรพคณุ เปนยาชูกําลัง บาํ รงุ หวั ใจ หากนาํ ไปผสมกับสมุนไพรชนดิ อืนจะเปนยาบาํ รงุ โลหติ
บาํ รงุ หวั ใจ บาํ รงุ กําลัง และเปนยาแก้ลม (เกสร)

สาระนา่ รู้ "ลําดวน"

อ้างอิง

ลําดวน. สบื ค้นเมอื ๒๓ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔, จาก https://medthai.com/ลําดวน/.

ห้องสมุดประชาชนอําเภอนาํ เกลียง

ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอนาํ เกลียง
สงั กัด สาํ นกั งาน กศน.จงั หวดั ศรสี ะเกษ