เฉลยชีวิตกับสังคม.indd

สังคมและโครงสร้างทางสังคม....................................................... ๒



การจัดระเบียบทางสังคม................................................................ ๕



ศิลปวัฒนธรรม................................................................................. ๘



ภูมิปัญญาไทย................................................................................ ๑๑



หลักธรรมาภิบาลในองค์กร............................................................ ๑๔




หลักธรรมเพื่อพัฒนาคน พัฒนางาน และสังคม......................... ๑๘



สันติวัฒนธรรม.............................................................................. ๒๑



ความเป็นพลเมืองดี....................................................................... ๒๔




ความร่วมมือกับประเทศต่างๆ...................................................... ๒๗



หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
และการประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต........................................ ๓๐

2



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๑ สังคมและโครงสรางทางสังคม









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. สังคมคืออะไร
กลุมของคนอยางนอย ๒ คนขึ้นไป มาอาศัยอยูรวมกันและมีการกระทำโตตอบตอกัน โดยมีความรูสึกเปน
พวกเดียวกัน
๒. สาเหตุในการอยูรวมกันเปนสังคมมีอะไรบาง ยกตัวอยางมา ๓ สาเหตุ
มนุษยตองใชเวลาในการเลี้ยงดูทารก
มนุษยมีความสามารถในการตอบสนองความตองการของตนเอง
มนุษยมีความสามารถในการสรางสรรควัฒนธรรม

๓. คำวา “สังคมเปนนามธรรม” หมายความวาอยางไร
สังคมเปนสิ่งไมมีชีวิตแตเปนแนวปฏิบัติของสิ่งมีชีวิตคือวิธีการคบคาสมาคมกัน
๔. องคประกอบของสังคมมีอะไรบาง
ประชากร ความสัมพันธ พื้นที่หรืออาณาเขต มีการจัดโครงสรางทางสังคม
๕. ใหนักศึกษายกตัวอยางกลุมสังคมแบบกลุมปฐมภูมิมา ๒ ตัวอยาง
ครอบครัว เพื่อนสนิท
๖. ใหนักศึกษายกตัวอยางกลุมสังคมแบบกลุมทุติยภูมิมา ๒ ตัวอยาง
พนักงานบริษัทเดียวกัน สมาคมการกุศล
๗. การจัดระเบียบทางสังคมคืออะไร

กระบวนการทางสังคมที่ควบคุมความประพฤติของบุคคลในสังคมใหอยูในระเบียบกฎเกณฑที่สังคมกำหนดไว
๘. บทบาทที่ขัดแยงกัน หมายถึงอะไร
การที่บุคคลหนึ่งมีหลายบทบาทในเวลาเดียวกัน และบทบาทนั้นๆ ขัดแยงกันเอง ทำใหยากกับการปฏิบัติตาม
บทบาทใดบทบาทหนึ่ง
๙. องคกรทางสังคมคืออะไร
ตัวแทนในการทำหนาที่ของสถาบันเพื่อใหสถาบันนั้นๆ ดำเนินไปได
๑๐. ใหยกตัวอยางสถาบันทางสังคมมา ๕ ตัวอยาง
สถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันเศรษฐกิจ สถาบันศาสนา สถาบันการเมืองการปกครอง


ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดไมใชสาเหตุที่มนุษยมาอยูรวมกัน ง. ตองการการเปนผูนำของกลุม
๒. “รวมกันเราอยู แยกหมูเราตาย” คำกลาวนี้เกี่ยวของกับลักษณะของสังคมขอใดมากที่สุด
ง. สังคมมีทั้งความรวมมือและความขัดแยง
๓. ขอใดไมใชองคประกอบของสังคม ค. งบประมาณ

3



๔. ขอใดเปนปจจัยที่ทำใหสังคมเปนลักษณะที่มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงได ง. ถูกทุกขอ
๕. “กลุมคนที่มารวมตัวกันตั้งแต ๒ คนขึ้นไป” เกี่ยวของกับขอใดมากที่สุด ข. กลุมสังคม
๖. ขอใดเปนกลุมปฐมภูมิทั้งหมด ก. เพื่อนสนิท ครอบครัว
๗. การที่สมาชิกในสังคมมีรูปแบบความประพฤติหรือกฎเกณฑในลักษณะเดียวกัน สอดคลองกับลักษณะสำคัญของ
กลุมสังคมอยางไร ค. มีบรรทัดฐานแบบเดียวกัน
๘. “คนเหนือรับประทานอาหารแบบขันโตก” เกี่ยวของกับบรรทัดฐานทางสังคมแบบใด ก. วิถีประชา
๙. ขอใดเปนหนาที่ของสถาบันครอบครัว ที่สถาบันทางสังคมอื่นไมสามารถกระทำได ก. ใหกำเนิดสมาชิกใหม

๑๐. ภาพดานลางนี้ เกี่ยวของกับสถาบันทางสังคมขอใดมากที่สุด ค. สถาบันการเมืองการปกครอง

ตอนที่ ๓ พิจารณาขอความตอไปนี้แลวตอบวาเกี่ยวของกับสถาบันทางสังคมใดมากที่สุด


ก. สถาบันครอบครัว ข. สถาบันการศึกษา ค. สถาบันการเมืองการปกครอง
ง. สถาบันเศรษฐกิจ จ. สถาบันศาสนา

ก.
........... ๑. งานมงคลสมรส
ข.
........... ๒. เตรียมความพรอมใหคนในสังคมออกสูตลาดแรงงาน
ง.
........... ๓. จัดสรรทรัพยากรการผลิต
ง.
........... ๔. ธนาคาร
จ.
........... ๕. ขัดเกลาสมาชิกดวยคำสอนหรือศีลธรรม
ค.
........... ๖. การเลือกตั้ง
ง.
........... ๗. ระบอบทุนนิยม
ก.
........... ๘. ใหกำเนิดสมาชิกใหม
จ.
........... ๙. มัสยิด
ค.
........... ๑๐. รัฐธรรมนูญ

ใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง สาเหตุที่มนุษยรวมกันเปนสังคม และหนาที่ของสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาเขียนอธิบายสาเหตุที่มนุษยรวมกันเปนสังคม และหนาที่ของสังคม

สาเหตุที่มนุษยรวมกันเปนสังคม

๑. มนุษยตองใชเวลาในการเลี้ยงดูทารก เพราะทารกเปนชวงวัยอันยาวนาน และชวยเหลือตนเองไมได
ในระยะเริ่มตน ทำใหมนุษยจำเปนตองอยูรวมกันในลักษณะ
ครอบครัว และเพื่อนบาน
๒. มนุษยมีความสามารถในการตอบสนอง มนุษยสามารถคิดคนวิธีการตอบสนองความตองการของตนเอง
ความตองการของตนเอง โดยการแบงงานกันทำ และการขอความรวมมือจากบุคคลอื่น

เพื่อใหงานบรรลุผล
๓. มนุษยมีความสามารถในการสรางสรรค มนุษยจำเปนที่จะตองสงผานวัฒนธรรมไปยังคนรุนหลังๆ เพื่อให
วัฒนธรรม รับรูและนำไปใชในชีวิตประจำวันและถายทอดจากรุนสูรุน

4



หนาที่ของสังคม

๑. กำหนดระเบียบแบบแผน
๒. จัดใหมีการอบรมเรียนรูระเบียบแบบแผนของสังคม
๓. สรางวัฒนธรรมและพัฒนาวัฒนธรรมของสังคม
๔. ผลิตสมาชิกใหม
๕. ผลิต แจกแจงสินคาและบริการ
๖. ใหบริการแกสมาชิกในสังคม
๗. การควบคุมสังคม
๘. การธำรงไวซึ่งความหมายและมูลเหตุจูงใจ



ใบงานที่ ๑.๒ เรื่อง โครงสรางทางสังคม


คำชี้แจง ใหนักศึกษาเขียนอธิบายเกี่ยวกับโครงสรางทางสังคม


กลุมสังคม คือ การรวมตัวของคนตั้งแต ๒ คนขึ้นไป
ในทางความรวมมือหรือพึ่งพาอาศัยกัน



โครงสราง
ทางสังคม



การจัดระเบียบสังคม คือ กระบวนการทางสังคม สถาบันทางสังคม คือ แนวทางปฏิบัติอันเปนระเบียบ
ที่ควบคุมความประพฤติของคนในสังคม และระบบซึ่งบุคคลในสังคมยอมรับและปฏิบัติตาม




ใบงานที่ ๑.๓ เรื่อง องคประกอบของสถาบันทางสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาเขียนองคประกอบของสถาบันทางสังคม

องคประกอบของสถาบันทางสังคม


องคกรทางสังคม หนาที่ กลุมสังคม แบบแผนพฤติกรรมในการปฏิบัติของสมาชิก
สัญลักษณและคานิยม สมาชิก วัตถุประสงคหรือเปาหมาย
บรรทัดฐานหรือระเบียบแบบแผนในการดำเนินงาน สิ่งอำนวยความสะดวก
ผลประโยชนที่สมาชิกไดรับ การยอมรับของสมาชิกและผูคนในสังคม

5



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๒ การจัดระเบียบทางสังคม









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. พื้นฐานเบื้องตนของการจัดระเบียบทางสังคมมีประการใดบาง
ระบบเครือญาติ ความจงรักภักดี สถานภาพ สัญญา
๒. สาเหตุของการจัดระเบียบสังคมมีอยางไรบาง
เพื่อใหสังคมเปนไปดวยความเรียบรอย
เพื่อใหสังคมสงบสุข
เพื่อความเปนเอกภาพ
เพื่อพัฒนาสังคมใหเรียบรอย

๓. บรรทัดฐานทางสังคมคืออะไร
แนวทางหรือวิถีทางของการกระทำหรือความประพฤติเฉพาะอยางซึ่งเปนที่ยอมรับกันทางสังคมตามความ
คาดหมายของกลุมหรือสังคมนั้นๆ
๔. บรรทัดฐานทางสังคม ไดแกประเภทใดบาง
วิถีประชา จารีต กฎหมาย
๕. บรรทัดฐานทางสังคมที่มีความเกี่ยวของกับศีลธรรมจรรยามากที่สุดคืออะไร
จารีต
๖. บรรทัดฐานคืออะไร
สิ่งที่ไดมาจากการเปนสมาชิกในสังคม

๗. บทบาทคืออะไร
พฤติกรรมที่คาดหวังสำหรับผูอยูในสถานภาพตางๆ วาจะตองเปนอยางไร
๘. การชมเชย การใหรางวัล เปนการควบคุมทางสังคมแบบใด
การควบคุมสังคมโดยการจูงใจ
๙. บทลงโทษการฝาฝนบรรทัดฐานประเภทจารีต คืออะไร
การลงประชาทัณฑ การขับไล การไมยอมคบคาสมาคมดวย
๑๐. วิธีการที่ดีที่สุดที่ทำใหสังคมเปนระเบียบคืออะไร
การปลูกฝงใหคนในสังคมมีจิตสำนึกที่ดี รักและเคารพกฎกติกาของสังคม

ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. “กฎหมาย” จัดเปนการจัดระเบียบสังคมในระดับใด ง. ระดับสังคม

๒. “นักศึกษาของวิทยาลัยแหงหนึ่ง หยุดทำความเคารพพระบรมฉายาลักษณทุกครั้งที่เดินผาน” ขอความที่กำหนดให
จัดเปนการจัดระเบียบทางสังคมแบบใด ข. ความจงรักภักดี
๓. สำนวนในขอใดเกี่ยวของกับ “บรรทัดฐานทางสังคม” มากที่สุด ก. เขาเมืองตาหลิ่ว ตองหลิ่วตาตาม
๔. ขอใดไมจัดเปนวิถีชาวบาน ง. การไมจอดรถในที่หามจอด

6



๕. ขอใดจัดเปนวิถีชาวบานประเภท “สมัยนิยม” ก. คนไทยยุคหนึ่งนิยมสวมสรอยลูกปดหิน
๖. ขอใดไมใชลักษณะของบรรทัดฐานประเภท “กฎหมาย” ข. ไมเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ
๗. ขอใดจัดเปนเอกลักษณของสังคมไทย ก. สยามเมืองยิ้ม
๘. ขอใดเปนสิ่งที่กำหนดบทบาทของบุคคล ข. สถานภาพ
๙. ขอใดกลาวถูกตอง ง. ถูกทุกขอ
๑๐. “การมอบเกียรติบัตรเรียนดีใหนักเรียนในวันไหวครู จะมีสวนชวยใหนักเรียนคนอื่นๆ เกิดแรงกระตุนใหเรียนดีบาง”
ขอความขางตนเกี่ยวของกับการควบคุมทางสังคมในขอใด ค. การควบคุมโดยงานพิธี



ตอนที่ ๓ ใหจับคูขอความทางซายมือและขวามือใหสัมพันธกัน
ข.
........... ๑. การกำหนดมาตรฐานทางประพฤติปฏิบัติ ก. วิถีประชา
ช.
........... ๒. ตำแหนงที่ไดจากการเปนสมาชิกในสังคม ข. การจัดระเบียบทางสังคม
ฌ.
........... ๓. แบบแผนความประพฤติที่สมาชิกในสังคม ค. การควบคุมทางสังคม
เห็นวาดีหรือเหมาะสม ง. จารีต
ง.
........... ๔. บรรทัดฐานที่เกี่ยวของกับศีลธรรม จ. การควบคุมโดยผาน
ซ.
........... ๕. บรรทัดฐานที่ใชตัดสินขอพิพาทไดดีที่สุด ความเปนผูนำ
ฎ.
........... ๖. พระสงฆควรมีกิริยาสำรวม ฉ. บทบาท
ฉ.
........... ๗. การปฏิบัติตามหนาที่ตามสถานภาพ ช. สถานภาพ
จ.
........... ๘. ระบอบเทวราชา ซ. กฎหมาย
ก.
........... ๙. โทษของการฝาฝนคือถูกติฉินนินทา ฌ. บรรทัดฐานทางสังคม
ค.
........... ๑๐. การมุงใหสมาชิกยอมรับบรรทัดฐานของสังคม ฎ. การควบคุมโดยศาสนา


ใบงานที่ ๒.๑ เรื่อง บรรทัดฐานทางสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาพิจารณาภาพตอไปนี้แลวตอบวาเกี่ยวของกับบรรทัดฐานทางสังคมประเภทใด

๑. ๒. ๓.








วิถีประชา
จารีต
จารีต
................................................ ................................................ ................................................
๔. ๕.








กฎหมาย
กฎหมาย
................................................ ................................................

7



ใบงานที่ ๒.๒ เรื่อง สถานภาพของบุคคล

คำชี้แจง ใหนักศึกษายกตัวอยางสถานภาพประเภทตางๆ ตอไปนี้


สถานภาพ

ผูชาย ผูหญิง
สถานภาพที่ไดมาแตกำเนิด เพศ............................................................................................................
เด็ก วัยรุน คนชรา
อายุ............................................................................................................
ลูก หลาน
ความสัมพันธทางครอบครัว.......................................................................
คนไทย
เชื้อชาติ......................................................................................................
คนเหนือ คนอีสาน
ถิ่นกำเนิด...................................................................................................
เจาสัว เถาแก
ชั้นทางสังคม..............................................................................................
สามี ภริยา
สถานภาพสัมฤทธิ์ การสมรส...................................................................................................
พอ แมบุญธรรม
การเปนบิดา มารดา...................................................................................
นักเรียน ดอกเตอร
การศึกษา...................................................................................................
ผูจัดการ ศิลปน
อาชีพ.........................................................................................................
นายกรัฐมนตรี สมาชิกสภาผูแทนราษฎร
การเมือง.....................................................................................................


ใบงานที่ ๒.๓ เรื่อง บทบาทที่ขัดแยงกัน

คำชี้แจง ใหนักศึกษาอานกรณีศึกษาตอไปนี้แลวตอบคำถาม

๑. จากกรณีศึกษาขางตนปรากฏบทบาทที่ขัดแยงกันอยางไร
พ.ต.อ.ดำ (นามสมมติ) มีบทบาทตามสถานภาพอยู ๒ บทบาท ดวยกัน คือ บทบาทของผูเปนพอ ที่ตองรัก
และปกปองลูก และบทบาทของเจาหนาที่ตำรวจที่ตองจับกุมผูกระทำความผิด กรณีขางตน พ.ต.อ.ดำ ใชบทบาท
ของผูเปนพอที่ตองปกปองดูแลลูก กับสถานภาพความเปนตำรวจที่ตองจับกุมผูกระทำความผิด
๒. นักศึกษาคิดวาบทบาทที่ขัดแยงกันกอใหเกิดปญหาในสังคมอยางไร ใหอธิบายและยกตัวอยาง

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)

8



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๓ ศิลปวัฒนธรรม









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. วัฒนธรรมคืออะไร
วัฒนธรรม คือ วิถีการดำเนินชีวิตของคนในสังคม เปนแบบแผนการประพฤติปฏิบัติและการแสดงออกซึ่ง
ความรูสึกนึกคิดตางๆ ที่สมาชิกในสังคมเดียวกันเขาใจและซาบซึ้งรวมกัน
๒. คำวา “วัฒนธรรมมิใชเปนของผูหนึ่งผูใดโดยเฉพาะ” หมายความวาอยางไร
วัฒนธรรมเปนสิ่งที่ถูกยอมรับโดยสังคม ไมใชโดยคนใดคนหนึ่ง
๓. พระราชบัญญัติวัฒนธรรมแหงชาติ พ.ศ. ๒๔๘๕ แบงวัฒนธรรมออกเปน ๔ ประเภท อะไรบาง
คติธรรม คือ วัฒนธรรมที่เปนเรื่องเกี่ยวกับการดำเนินชีวิต เปนเรื่องของจิตใจและไดมาจากศาสนา

เนติธรรม คือ วัฒนธรรมทางกฎหมาย กฎระเบียบ ประเพณี
วัตถุธรรม คือ วัฒนธรรมทางวัตถุเปนเรื่องการกินการอยู เครื่องมือ เครื่องใช ที่อยูอาศัย
สหธรรม คือ วัฒนธรรมที่ทำใหคนในสังคมยูรวมกันอยางผาสุก รวมถึงมารยาทที่ใชในการติดตอ
๔. ใหยกตัวอยางวัฒนธรรมที่ไมใชวัตถุมา ๓ ตัวยาง
คานิยม อุดมการณ ภาษา
๕. หนาที่ของวัฒนธรรมมีอะไรบาง
๑. เปนตัวกำหนดรูปแบบของสถาบัน
๒. เปนสิ่งที่กำหนดพฤติกรรมของมนุษย
๓. ควบคุมความเปนระเบียบเรียบรอย

๖. ใหยกตัวอยางวัฒนธรรมที่เกี่ยวของกับหลักและพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
การทำบุญวันเกิด การสรงน้ำพระ
๗. ใหยกตัวอยางวัฒนธรรมไทยที่เกี่ยวกับการแสดงมา ๒ ตัวอยาง
โขน ลำตัด
๘. วัฒนธรรมยอย หมายถึงอะไร
ความแตกตางในวิถีชีวิตของกลุมคนที่อยูในสังคมเดียวกัน
๙. ปจจัยใดบางที่ทำใหวัฒนธรรมมีความแตกตางกันไป
สภาพภูมิศาสตร
ประวัติศาสตรความเปนมาของแตละกลุมชน
ความคิด ความเชื่อ
การรับและผสมผสานวัฒนธรรมจากภายนอก

๑๐. การยอมรับความแตกตางทางวัฒนธรรมคืออะไร
การอยูรวมกับผูที่มีวัฒนธรรมอื่นโดยความเขาใจซึ่งกันและกัน ไมกาวกายและดูถูกเหยียดหยามกันและกัน

9



ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. “ประเพณีที่นิยมและปฏิบัติกันสืบมา ถาฝาฝนถือวาเปนความผิดความชั่ว” หมายถึงขอใด ง. จารีตประเพณี
๒. ขอใดกลาวไมถูกตองเกี่ยวกับวัฒนธรรม ค. วัฒนธรรมเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติได
๓. มารยาทในการรับประทานอาหาร เปนวัฒนธรรมประเภทใด ง. สหธรรม
๔. สุภาษิต “ความพยายามอยูที่ไหน ความสำเร็จอยูที่นั่น” จัดเปนวัฒนธรรมแบบใด ก. คติธรรม
๕. ขอใดเปนวัฒนธรรมที่ตางจากขออื่นมากที่สุด ง. คำสอน
๖. สิ่งที่ใชชี้วัดวาสิ่งใดมีคุณคาในสังคมบาง คืออะไร ค. คานิยม

๗. “คนไทยพบกันจะยกมือไหวและทักทายวาสวัสดี สวนฝรั่งเจอกันจะจับมือและทักทายวา hello” ขอความนี้แสดงถึง
หนาที่ของวัฒนธรรมในลักษณะใด ข. วัฒนธรรมเปนสิ่งที่กำหนดพฤติกรรมของมนุษย
๘. คนไทยสมัยโบราณนิยมปลูกบานทรงไทยใตถุนสูง เพราะปจจัยในขอใดมากที่สุด ก. ปจจัยทางภูมิศาสตร
๙. วัฒนธรรมขอใดที่มีอิทธิพลจากศาสนามาเกี่ยวของ ข. การรดน้ำสังขในงานแตงงาน
๑๐. ขอใดเปนสิ่งที่เหมาะสมที่สุด หากอยูในสังคมที่มีวัฒนธรรมที่หลากหลาย ข. ยอมรับ


ตอนที่ ๓ ใหนักศึกษาอานเรื่องตอไปนี้ จากนั้นแสดงความคิดเห็น
ความแตกตางทางวัฒนธรรมเปนอุปสรรคตอการดำรงชีวิตอยูรวมกันหรือไม เพราะเหตุใด
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)


ใบงานที่ ๓.๑ เรื่อง ประเภทของวัฒนธรรม


คำชี้แจง ใหนักศึกษาคนหารูปที่เกี่ยวของกับวัฒนธรรมตอไปนี้ และใหเขียนอธิบาย

วัฒนธรรม คำอธิบาย

คติธรรม คือ วัฒนธรรมที่เปนเรื่องเกี่ยวกับการดำเนินชีวิต เปนเรื่องของจิตใจ
(ติดรูป) และไดมาจากศาสนา




เนติธรรม คือ วัฒนธรรมทางกฎหมาย กฎระเบียบ ประเพณี
(ติดรูป)




วัตถุธรรม คือ วัฒนธรรมทางวัตถุเปนเรื่องการกินการอยู เครื่องมือ เครื่องใช
(ติดรูป) ที่อยูอาศัย




สหธรรม คือ วัฒนธรรมที่ทำใหคนในสังคมยูรวมกันอยางผาสุก รวมถึงมารยาท
(ติดรูป) ที่ใชในการติดตอ

10



ใบงานที่ ๓.๒ เรื่อง ปจจัยที่สงเสริมการเกิดขึ้นของวัฒนธรรมไทย

คำชี้แจง ใหนักศึกษาคนหารูปที่เกี่ยวของกับปจจัยที่สงเสริมการเกิดขึ้นของวัฒนธรรมไทยและใหเขียนอธิบาย
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)



ใบงานที่ ๓.๓ เรื่อง วัฒนธรรมที่เปนเอกลักษณของชาติ

คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกัน ๒-๓ คน ทำโปสเตอรเกี่ยวกับวัฒนธรรมที่เปนเอกลักษณของชาติในหัวขอใดหัวขอหนึ่ง
ตอไปนี้

 ความเปนอยูแบบไทย
 การพูดภาษาไทย
 การแตงกาย
 การมีอัธยาศัยที่ดีของคนไทย
 มารยาทไทย
 ดนตรีไทย
 การไหวและการแสดงความเคารพ
 ศิลปะพื้นบาน
 การละเลนแบบไทย

 ขนบธรรมเนียมประเพณี
 สถาปตยกรรมแบบไทย
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)

11



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๔ ภูมิปญญาไทย









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. ภูมิปญญาคืออะไร
ความรู ความคิด ความเชื่อ ความสามารถที่เปนผลมาจากการใชสติปญญาและการสั่งสมประสบการณที่ผาน
กระบวนการเรียนรู เลือกสรร ปรุงแตง พัฒนาและถายทอดสืบตอกันมา
๒. ภูมิปญญามีความสำคัญอยางไร
๑. ชวยสรางชาติใหเปนปกแผนมั่นคง
๒. สรางความภาคภูมิและศักดิ์ศรีแกคนไทย
๓. สามารถปรับประยุกตหลักธรรมคำสอนทางศาสนาใชกับชีวิตไดอยางเหมาะสม
๔. สรางความสมดุลระหวางคนกับสังคมและธรรมชาติไดอยางยั่งยืน

๕. ชวยเปลี่ยนแปลงปรับปรุงวิถีชีวิตของคนไทยใหเหมาะสมไดตามยุค
๓. ใหนักศึกษายกตัวอยางภูมิปญญาดานเกษตรกรรมมา ๒ ตัวอยาง
การใชควายไถนา
การทำยาฆาแมลงชีวภาพ
๔. บานเรือนไทยในภาคกลาง เกี่ยวของกับภูมิปญญาไทยยางไร
ดวยลักษณะภูมิประเทศอยูในที่ราบลุมแมน้ำ ทำใหน้ำทวมในฤดูน้ำหลาก เพื่อปองกันไมใหน้ำทวม จึงตองยก
ใตถุนใหสูง
๕. มีการใชภูมิปญญาไทยในวิถีทางการแพทยอยางไรบาง ใหยกมา ๒ ตัวอยาง
การนวดแผนโบราณ

การใชยาสมุนไพร
๖. ลักษณะความสัมพันธของภูมิปญญาสะทอนออกมาในลักษณะใดบาง
ความสัมพันธใกลชิดระหวางคนกับโลก
ความสัมพันธระหวางคนกับคนอื่นๆ
ความสัมพันธระหวางคนกับความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติ
๗. การฟนฟูกับการสืบสานภูมิปญญา มีความแตกตางกันอยางไร
การฟนฟู คือ การทำใหภูมิปญญาที่กำลังสูญหายกลับมาเจริญงอกงาม
การสืบสาน หมายถึง การทำใหภูมิปญญาที่เจริญอยูแลวดำเนินตอเนื่องไปยังคนรุนหลัง
๘. ขอความที่วา “พริกบานเหนือ เกลือบานใต” สะทอนใหเห็นถึงความสัมพันธกันในชุมชนแบบใด
การพึ่งพาอาศัยกันและกัน
๙. ใหนักศึกษายกตัวอยางการปรับเปลี่ยนภูมิปญญาไทยใหเขากับยุคสมัย

การนำเครื่องยนตมาตอทายเรือเปนเรือหางยาว การทำปะการังเทียม

12



๑๐. คุณลักษณะของผูทรงภูมิปญญา ควรมีลักษณะเชนไร จงยกตัวอยาง
เปนคนดีมีคุณธรรม
เปนผูคงแกเรียน หมั่นศึกษาหาความรู
เปนผูนำของทองถิ่น
เปนผูสนใจปญหาของทองถิ่น
เปนผูขยันหมั่นเพียร
เปนนักปกครองและประสานประโยชนของทองถิ่น

มีความสามารถในการถายทอดความรูเปนเลิศ
เปนผูมีคูครองหรือบริวารดี
เปนผูมีปญญารอบรูและเชี่ยวชาญ


ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดไมใชความสำคัญของภูมิปญญาไทย ง. สรางความเปนใหญเหนือชาติอื่นๆ
๒. ขอใดเปนลักษณะของภูมิปญญาที่ตางจากขออื่น ก. เคล็ดลาง
๓. การทำขวัญขาว เพื่อแสดงความเคารพตอแมโพสพ จัดเปนเรื่องของภูมิปญญาทองถิ่นในดานใด
ก. เปนเรื่องเกี่ยวกับความเชื่อและหลักการพื้นฐาน
๔. ขอใดไมจัดเปนภูมิปญญาดานการเกษตร ง. การแปรรูปสินคาทางการเกษตร
๕. ขอใดเปนลักษณะภูมิปญญาไทยที่แสดงความสัมพันธระหวางคนกับความเชื่อ
ง. การสำรวมกิริยาในบานเพราะเกรงกลัวศาลพระภูมิ
๖. การสรางบานเรือนไทยใตถุนสูงเปนภูมิปญญาที่เกี่ยวกับปจจัยขอใดมากที่สุด ก. ภูมิศาสตร

๗. การรักษาทางการแพทยในลักษณะใดที่ปรากฏในแพทยแผนไทยแตในแพทยแผนปจจุบันไมมี
ง. การใชเวทมนตรเพื่อสรางกำลังใจ
๘. ขอใดเปนวิธีการอนุรักษภูมิปญญาไทยที่ดีที่สุด ก. ปลูกฝงใหคนในสังคมเกิดความรักและหวงแหน
๙. ขอใดเปนบทบาทของรัฐในการสงเสริมภูมิปญญาไทย ง. ถูกทุกขอ
๑๐. ขอใดเปนลักษณะการสรางสมดุลของภูมิปญญาไทยระหวางคนในสังคมกับธรรมชาติ
ข. การเลนสงกรานตในเดือนเมษายน



ตอนที่ ๓ พิจารณาขอความตอไปนี้แลวจับคูขอความที่สัมพันธกัน


ก. ภูมิปญญาชวยสรางชาติใหเปนปกแผน
ข. ภูมิปญญาสรางความภาคภูมิใจและเกียรติศักดิ์ของคนไทย
ค. ภูมิปญญาชวยในการปรับและประยุกตคำสอนทางศาสนากับการใชชีวิตไดอยางเหมาะสม

ง. ภูมิปญญาสรางความสมดุลระหวางคนในสังคมและธรรมชาติไดอยางยั่งยืน
จ. ภูมิปญญาเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงไดตามยุคสมัย

13



จ.
........... ๑. การสรางปะการังเทียมโดยใชแทงซีเมนตแทนปะการังที่ตายไป
ง.
........... ๒. คนไทยนิยมอยูที่ใตถุนบานในหนารอน
ค.
........... ๓. เมื่อโกรธใครผูหลักผูใหญมักแนะนำใหแผเมตตาเพื่อใหใจเย็นขึ้น
ข.
........... ๔. ศิลปะการตอสูแบบมวยไทยโดงดังไกลไปทั่วโลก
ข.
........... ๕. ปจจุบันชาวตางชาติรูจัดผัดไทยพอๆ กับมะกะโรนีและสปาเกตตี
ก.
........... ๖. พอขุนรามคำแหงเปนผูประดิษฐอักษรไทย
ก.
........... ๗. เกษตรทฤษฎีใหมทำใหคนไทยกินดีอยูดีมากขึ้น
ง.
........... ๘. เลนสงกรานตฤดูรอน แขงเรือฤดูน้ำหลาก
ค.
........... ๙. คนไทยเชื่อเรื่องกรรมลิขิตมากกวาพรหมลิขิต
จ.
........... ๑๐. เมื่อกอนเรากินยาสมุนไพรแบบหมอตม ปจจุบันกินแบบผงใสแคปซูล


ใบงานที่ ๔.๑ เรื่อง ภูมิปญญาในทองถิ่น


คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกัน ๒-๓ คน สัมภาษณคนเฒาคนแกในชุมชนเกี่ยวกับภูมิปญญาในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง จากนั้น
ใหออกมาอภิปรายหนาชั้นเรียน
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)



ใบงานที่ ๔.๒ เรื่อง ภูมิปญญาไทย สูมาตรฐานสากล

คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกัน ๒-๓ คน เลือกผลิตภัณฑสินคาภูมิปญญาไทย จากนั้นใหทำโปสเตอรโฆษณาวาสินคา
ภูมิปญญาไทย มีการยอมรับและมาตรฐานในระดับสากล
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)




ใบงานที่ ๔.๓ เรื่อง อัมปรม : ผาทอที่กำลังจะหายไปจากประเทศไทย

คำชี้แจง ใหนักศึกษาอานบทความตอไปนี้ จากนั้นเขียนแสดงความคิดเห็น

๑. นักศึกษาคิดวาอะไรคืออุปสรรคของสินคาผาทอมือ
ตนทุนการผลิตสูง ผลิตไดจำนวนนอย ขาดการสนับสนุนที่ดีพอจากภาครัฐ
๒. ผาทอมือมีจุดไดเปรียบกวาผาทอจากโรงงานอยางไร
มีสีและลวดลายการผลิตที่ไมซ้ำ
๓. หากนักศึกษาเปนเจาหนาที่รัฐที่ไดรับมอบหมายใหรับผิดชอบเกี่ยวกับการสนับสนุนสินคาผาทอมือ นักศึกษาจะใช
วิธีการใดบาง
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)

14



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๕ หลักธรรมาภิบาลในองคกร









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. หลักธรรมาภิบาลคืออะไร
การบริหารบานเมืองและสังคมที่ดี เพื่อใหเกิดการพัฒนาอยางยั่งยืนภายใตกระแสโลกยุคปจจุบัน
๒. ลักษณะของธรรมาภิบาลมีหลักเกณฑประการใดบาง
๑. การมีสวนรวมของสาธารณะ
๒. หลักความสุจริตและโปรงใส
๓. หลักพันธะความรับผิดชอบตอสังคม
๔. หลักกลไกการเมืองที่ชอบธรรม
๕. หลักเกณฑที่ยุติและชัดเจน

๖. หลักประสิทธิภาพและประสิทธิผล
๓. หลักนิติธรรมคืออะไร
การปฏิบัติตามกฎหมายกฎระเบียบตางๆ ซึ่งรวมถึงการไมเลือกปฏิบัติ การไมทำตามอำเภอใจ การไมละเมิด
กฎหมาย การไมละเมิดสิทธิของผูอื่น
๔. “ความรับผิดชอบที่อธิบายได” หมายถึงอะไร
บทบาทของผูบริหารที่จะยอมรับความรับผิดชอบ รวมถึงรายงานและชี้แจงใหเหตุผลเพื่ออธิบายการกระทำของ
ตนเองและสามารถตอบคำถามของทุกฝายที่เกี่ยวของได
๕. ระบบธรรมาภิบาลจะสำเร็จได เกิดจากภาคสังคมใด
ภาครัฐ ภาคธุรกิจ ภาคประชาชน

๖. ระบบการบริหารจัดการงานที่ดี ชวยพัฒนาภาคเอกชนอยางไร
ผูบริหารมีความเขาใจพนักงานมากขึ้น การดำเนินการตั้งอยูบนหลักคุณธรรม ความเสมอภาคและความ
เทาเทียม
๗. หลักการมีสวนรวมของประชาชน สอดคลองกับการปกครองในรูปแบบใด
การปกครองสวนทองถิ่น
๘. การบริหารแบบพหุภาคี หมายความวาอยางไร
การบริหารที่ใหผูมีสวนไดเสียเขามามีสวนรวมในการตัดสินใจ
๙. การกำหนดใหผูดำรงตำแหนงทางการเมืองตองเปดเผยบัญชีทรัพยสินและหนี้สิน มีความสอดคลองกับหลัก
ธรรมาภิบาลอยางไร
หลักความโปรงใส คือการเปดเผยขอมูลดวยความสุจริตใจและพรอมใหตรวจสอบ
๑๐. การนำหลักธรรมาภิบาลมาใชในภาคเอกชน กอใหเกิดประสิทธิภาพในการทำงานไดอยางไร

ทำใหเกิดความสุขในการทำงานพนักงานทำงานดวยความเต็มใจ ทำงานเต็มที่และมีความสุขในการทำงาน
เมื่อพนักงานมีความสุขในการทำงาน งานก็จะออกมาดี มีคุณภาพ

15



ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดไมใชองคประกอบของธรรมรัฐ ง. ประชากรที่มีความรูและฐานะทางเศรษฐกิจดี
๒. องคกรในขอใดที่สามารถนำหลักธรรมาภิบาลไปใชได ง. ถูกทุกขอ
๓. การที่กำนันเรียกประชุมคนในชุมชนวาจะผลิตผลิตภัณฑ OTOP อะไร แทนการตัดสินใจเลือกดวยตนเอง สอดคลอง
กับหลักธรรมาภิบาลอยางไร ก. หลักการมีสวนรวมของประชาชน
๔. โรงงานอุตสาหกรรมแหงหนึ่ง จัดกิจกรรมปลูกปาเปนประจำทุกป เพราะดวยสำนึกวาโรงงานของตนปลอยควันพิษ
แกสิ่งแวดลอม จึงตองปลูกปาชดเชย ข. หลักความรับผิดชอบตอสังคม

๕. การปฏิบัติตามกฎระเบียบตางๆ ไมปฏิบัติตามอำเภอใจ เกี่ยวของกับหลักธรรมาภิบาลขอใด ก. หลักนิติธรรม
๖. บริษัทแหงหนึ่งใชกระดาษที่ถายเอกสารผิดพลาด มาใชอีกดานหนึ่ง ใหครบทั้ง ๒ หนากอนจะนำไปชั่งน้ำหนักขาย
จัดเปนการปฏิบัติตามหลักธรรมาภิบาลในขอใด ข. หลักความคุมคา
๗. ใครที่จะไดรับประโยชนจากหลักธรรมาภิบาล ง. ทุกภาคสวน
๘. ขอใดไมจัดเปนการใชหลักธรรมาภิบาลในองคกร ง. นายจางจายเงินเดือนแกลูกจางตามวันทำงานจริง
๙. ขอใดไมสามารถทำใหเกิดธรรมาภิบาลในองคกรได ก. ผูมีอำนาจไมเชื่อวาผูใตปกครองจะทำหนาที่ไดดี
๑๐. ขอใดเปนขอไดเปรียบของบริษัทเอกชนที่ใชหลักธรรมาภิบาลในการบริหารธุรกิจ ง. ถูกทุกขอ


ตอนที่ ๓ ใหนักศึกษาแกปริศนาอักษรไขวตอไปนี้
๕ ๑
คุ ค
ณ ว
๑ ธ ร ร ม า ภิ บ า ล
ร ๔ อุ ด ม ก า ร ณ
ร เ ๒
ม ป ค
น ว ๓
ธ า ค
๓ นิ ติ ธ ร ร ม ม า
๔ ร โ นิ
ซื่ ม ป ย
อ ๒ ก า ร มี ส ว น ร ว ม
สั ง
ต ๕ รั บ ผิ ด ช อ บ ใ
ย ส


แนวนอน แนวตั้ง

๑. การบริหารจัดการที่ดี ๑. การใหประโยชน หรือใหโทษทุกฝายอยางเทาเทียมกัน
๒. การใหทุกฝายมีอำนาจตัดสินใจในองคกร ๒. การเปดเผยขอมูล ยอมใหตรวจสอบได
๓. หลักการปฏิบัติโดยยึดถือกฎหมาย ๓. ความเห็น หรือความเชื่อในสังคมวาเปนสิ่งที่ดี

๔. ทัศนคติเกี่ยวกับเปาหมายของชีวิต ๔. ความตรงไปตรงมา
๕. การทำหนาที่ของตนอยางเต็มที่รับในผลที่เกิดขึ้น ๕. ความดีงาม ศีลธรรม

16



ใบงานที่ ๕.๑ เรื่อง ธรรมรัฐ

คำชี้แจง ใหเขียนอธิบายองคประกอบของธรรมรัฐ



การเมืองและระบบราชการที่โปรงใส รับผิดชอบตอสังคม
ถูกตรวจสอบได



ธรรมรัฐ




ภาคธุรกิจที่โปรงใสรับผิดชอบตอสังคม สังคมที่เขมแข็ง ความเปนประชาสังคมสามารถตรวจสอบ
สามารถตรวจสอบได ภาครัฐและภาคธุรกิจใหตั้งอยูในความถูกตองได







ใบงานที่ ๕.๒ เรื่อง คุณธรรมและจริยธรรมในการบริหารงานภาครัฐ

คำชี้แจง ใหเขียนยกตัวอยางคุณธรรมจริยธรรมในการบริหารงานภาครัฐ



เคารพ
ความซื่อสัตย กฎหมาย





คุณธรรม
คานิยม และจริยธรรม ความ
ของคนไทย ในการบริหารงาน เปนธรรม
ภาครัฐ




ความมั่นคง การบริหารที่มี
ของรัฐ ประสิทธิภาพ



ความโปรงใส

17



ใบงานที่ ๕.๓ เรื่อง เทศบาลตำบลเวียงพางคำ

คำชี้แจง ใหนักศึกษาอานบทความตอไปนี้แลวแสดงความคิดเห็น

๑. เทศบาลตำบลเวียงพางคำ เปนองคกรปกครองสวนทองถิ่นที่ดีเนื่องจากกระบวนการบริหารงานอยางไร
๑. การสรางความรูความเขาใจ โดยการจัดประชุมชี้แจงทำความเขาใจและรวมวางแผนการทำงานใหผูนำ
ชุมชนและชี้แจง
๒. การสรางทีมผูนำ
๓. ใชสำนักงานเทศบาลเปนศูนยกลางการประสานงาน
๔. การมอบหมายภารกิจ ภายหลังการประชุมทำความเขาใจและมีมติรวมกันแลวจะมีการมอบหมายภารกิจ
กระจายตามบทบาทหนาที่ ความถนัดของบุคคล และใหกระจายครอบคลุมพื้นที่ตางๆ ใหทุกคนในชุมชน

ไดมีสวนรวมทุกกระบวนการ
๕. การติดตามผลการดำเนินงาน
๒. ขอดีของการบริหารงานที่เทศบาลตำบลเวียงพางคำไดรับจากการบริหารองคกรที่ดีคืออะไร
แนวคิดการบริหารจัดการสำนักงานสมัยใหม ทำใหคุณภาพชีวิตและประสิทธิภาพการทำงาน และการบริการ
เพิ่มขึ้น ชวยบำรุงรักษาอุปกรณใหอยูในสภาพพรอมใชงานไดทันที มีสภาพแวดลอมที่ดีสงผลตอสุขภาพกาย
และใจ สถานที่ใหบริการสะอาดเปนระเบียบเรียบรอย บุคลากรมีระเบียบวินัย เสริมสรางทัศนคติที่ดีตอบุคลากร
ทุกระดับ กอใหเกิดความประทับใจแกประชาชนผูมารับบริการ รวมถึงสงผลใหสภาพแวดลอมภายในชุมชน
ตำบลเวียงพางคำมีสภาพแวดลอมที่สวยงาม สะอาด เปนระเบียบเรียบรอย สรางความประทับใจแกผูเดินทาง
สัญจรไปมาและนักทองเที่ยว จึงเปนนวัตกรรมที่พัฒนาองคกรตนแบบนำไปสูการสรางการมีสวนรวมพัฒนา
องคกรบริการในชุมชน

18



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๖ หลักธรรมเพื่อพัฒนาคน พัฒนางาน และสังคม









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. ใจความสำคัญของโอวาท ๓ ประกอบดวยอะไรบาง
การไมทำความชั่วทั้งปวง การทำความดีใหถึงพรอม การทำใจใหบริสุทธิ์
๒. การทำจิตใจใหบริสุทธิ์สะอาด คือการควบคุมจิตใจใหอยูในสภาวะกุศลวิตกอยางไรบาง
อโลภะ คือ การฝกจิตใจใหไมโลภ
อโทสะ คือ การฝกจิตใจใหไมโกรธ
อโมหะ คือ การฝกจิตใจใหไมหลง
๓. ไตรสิกขาคืออะไร ประกอบดวยอะไรบาง

ขอที่จะตองศึกษา ประกอบดวย ศีล สมาธิ ปญญา
๔. สันโดษคืออะไร
ความยินดี ความพอใจ ความยินดีในสิ่งที่ตนเองไดมาซึ่งเรี่ยวแรง ความเพียรโดยชอบธรรม
๕. การเลือกคูครองใหเหมาะสมตามหลักสมชีวิตามีอะไรบาง
สมศรัทธา คือ มีความเชื่อที่คลายคลึงกัน
สมสีลา คือ มีแนวปฏิบัติที่คลายคลึงกัน
สมจาคา คือ มีการเสียสละหรือบริจาคที่เสมอกัน
สมปญญา คือ มีปญญาความรูที่ใกลเคียงกัน
๖. หลักธรรมใดจัดวาเปนโลกบาลหรือธรรมคุมครองโลก

หิริ โอตตัปปะ
๗. สังคหวัตถุ ๔ ประกอบดวยอะไรบาง
ทาน ปยวาจา อัตถจริยา สมานัตตา
๘. ผูเปนผูปกครองคน เชน บิดามารดา หัวหนางาน ผูบังคับบัญชา เหมาะสมกับการใชธรรมใดในการปกครองคน
พรหมวิหารธรรม ๔ อันประกอบดวย เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
๙. “ผูพิพากษา ควรตัดสินคดีโดยปราศจากอคติทั้ง ๔” คำที่ขีดเสนใต หมายถึงอะไร
ความลำเอียง ความไมเที่ยงธรรม ความประพฤติที่ผิด ประกอบดวย
ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ
๑๐. มิตรแทประกอบดวยมิตรลักษณะใดบาง
มิตรอุปการะ มิตรรวมทุกขรวมสุข มิตรแนะนำประโยชน มิตรมีน้ำใจ

19



ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดเปนหลักธรรมที่ประกอบในโอวาท ๓ ง. ถูกทุกขอ
๒. แมสมชายจะไดรับการแตงตั้งเปนผูอำนวยการ แตเขาก็ยังปฏิบัติตนเปนคนสมถะเหมือนเดิม ไปหลงระเริงไปกับลาภ
ยศ สรรเสริญ จัดวาสมชายฝกจิตใจตนเองตามหลักกุศลวิตก ๓ ขอใด ค. อโมหะ
๓. แมวาเพื่อนรวมรุนที่เขาทำงานปเดียวกับสมหญิง จะไดรับเงินเดือนแซงหนาสมหญิงไป สมหญิงก็ไมรูสึกเดือดเนื้อ
รอนใจแตอยางใด จัดวาสมหญิงเปนผูมีหลักธรรมตามขอใด ง. สันโดษ
๔. สมหญิงมีความสุขจากการที่ตนเปนคนดี แมไมร่ำรวยแตก็ไมเคยไปคดโกงใคร จัดวาสมหญิงมีสุขของคฤหัสถ

แบบใด ง. อนวัชชสุข
๕. เบญจศีล : ละเวนจากการดื่มสุราและของมึนเมา
เบญจธรรม : …….....…..?.................
ควรเติมคำใดลงในชื่อวางจึงเหมาะสมที่สุด ง. สติสัมปชัญญะ
๖. “เรียนเปนเรียน เลนเปนเลน” สอดคลองกับหลักสัปปุริสธรรม ๗ ในขอใด ค. กาลัญุตา
๗. ยามวางงามตามักนำเสื้อผาที่ชำรุดมาซอมแซมใหเรียบรอย เพื่อใหใสไดนานๆ จัดวางามตาปฏิบัติตนตามหลัก
กุลจิรัฏฐิติธรรม ๔ อยางไร ข. ชิณณปฏิสังขารา
๘. เรณูเหม็นกลิ่นบุหรี่ จึงเลือกคูครองที่ไมสูบบุหรี่ จัดเปนการเลือกคูครองตามหลักสมชีวิตาในขอใด
ง. สมปญญา
๙. ขอใดคือธรรมคุมครองโลก ก. หิริโอตตัปปะ
๑๐. การที่พอแมวางเฉย ไมเขาขางลูกเมื่อถูกครูอาจารยทำโทษ เกี่ยวของกับหลักพรหมวิหารธรรมในขอใด
ง. อุเบกขา





ตอนที่ ๓ ใหจับคูขอเท็จจริงและหลักธรรมใหสัมพันธกัน

ฉ.
........... ๑. ความสำรวม ระมัดระวัง ยับยั้งชั่งใจในทางกามารมณ ก. อโทสะ
ญ.
........... ๒. การกระทำทางวาจา ข. อปริหานิยธรรม
ง.
........... ๓. การเปนผูรูจักตนเอง ค. หิริ
ก.
........... ๔. การฝกควบคุมจิตใจไมใหโกรธ ง. อัตตัญุตา
ฌ.
........... ๕. ธรรมสำหรับดำรงความมั่นคง จ. ยถาพลสันโดษ
ช.
........... ๖. การทำตัวหนักแนน นาเคารพ ฉ. กามสังวร
ค.
........... ๗. ความละอายใจตอการทำบาป ช. ครุ
ซ.
........... ๘. ความสุขจากการใชจายทรัพย ซ. โภคสุข
ข.
........... ๙. ธรรมอันไมเปนที่ตั้งแหงความเสื่อม ฌ. กุลจิรัฏฐิติธรรม
จ.
........... ๑๐. ความยินดีตามกำลังที่มีอยู ญ. วจีกรรม

20



ใบงานที่ ๖.๑ เรื่อง หลักธรรมกับการพัฒนาคน

คำชี้แจง แบงนักศึกษาออกเปน ๘ กลุม เตรียมสุนทรพจนเรื่อง “................................(หลักธรรม) กับการพัฒนาคน”
จากนั้นใหออกมากลาวสุนทรพจนหนาชั้นเรียน
 โอวาท ๓
 ไตรสิกขา

 สันโดษ
 สุขของคฤหัสถ
 เบญจศีล
 เบญจธรรม
 เวสารัชชกรณธรรม
 สัปปุริสธรรม ๗
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)




ใบงานที่ ๖.๒ เรื่อง หลักธรรมกับการพัฒนางาน

คำชี้แจง แบงนักศึกษาเลือกหัวขอธรรมหัวขอใดหัวขอหนึ่งตอไปนี้ เขียนเรียงความเรื่อง “.......................(หลักธรรม)
กับการพัฒนางาน”
 กุลจิรัฏฐิติธรรม ๔
 สมชีวิธรรม ๔

 อปริหานิยธรรม ๗
 กัลยาณมิตรธรรม ๗
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)



ใบงานที่ ๖.๓ เรื่อง หลักธรรมเพื่อการพัฒนาสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาพิจารณาภาพตอไปนี้ จากนั้นอธิบายวาจะนำหลักธรรมใดไปใชในการแกไขปญหา
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)

21



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๗ สันติวัฒนธรรม









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. สันติวัฒนธรรมคืออะไร
แนวทางการประพฤติปฏิบัติรวมกันของสมาชิกในสังคม โดยใชแกไขปญหาที่ปราศจากความรุนแรงและอคติ
๒. สันติวัฒนธรรมมีลักษณะอยางไร
๑. เปนสภาวการณของคุณคา ทัศนคติ พฤติกรรม และวิถีชีวิตที่ไมใชความรุนแรง
๒. ความใกลชิดกลมกลืนกันของอัตลักษณ ทัศนคติ คุณคา ความเชื่อ และแบบแผนการปฏิบัติในการใชชีวิต
๓. การปองกันจัดการความขัดแยงดวยวิธีการคลี่คลายเหตุปจจัยของปญหาโดยไมเผชิญหนา
๔. เปนภูมิคุมกันไมใหใชความรุนแรง

๓. สังคหวัตถุ ๔ ชวยสรางสันติวัฒนธรรมไดอยางไร
ใหบุคคลมีน้ำใจและปฏิบัติดีตอกัน
๔. ขอใดเปนสิ่งที่ทำใหแตละฝายไมยอมลงในความเห็นซึ่งกันและกัน และตางยึดถือตนเองเปนใหญ
ทิฏฐิ
๕. อคติ ๔ ประกอบดวยอะไรบาง
ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ
๖. มัจฉริยะ ๖ คืออะไร
มัจฉริยะ ไดแก ความตระหนี่ หวงแหน กีดกันในหมูมนุษย
๗. ใจความของหลักพระธรรมศาสตร ๑๐ มีอะไรบาง

ความมุงเนนใหผูนับถือมีความพอใจในสิ่งที่ตนมีตนได พรอมๆ กับสรางกำลังใจในการทำงาน และพยายาม
สรางความสำเร็จใหเกิดขึ้นกับตนเองในทางสุจริต
๘. หลักเบญจศีล เบญจธรรมชวยสรางสันติวัฒนธรรมในสังคมไดอยางไร
ชวยใหบุคคลหลีกเวนจากความชั่วและทำความดีขั้นพื้นฐาน อันเปนสิ่งที่จำเปนตอมนุษยจะชวยใหมนุษย
ไมทำผิดและเบียดเบียนผูอื่นอันจะนำไปสูการพิพาทกัน
๙. ใจความสำคัญของบัญญัติ ๑๐ ประการคืออะไร
การเตรียมพรอมใหคนเปนศาสนิกที่ดี โดยการยอมรับนับถือและเชื่ออยางจริงใจในอำนาจของพระเจา เปนการ
เตรียมความพรอมใหเปนพลเมืองที่ดี ไมคิดรายตอกัน
๑๐. หลักปฏิบัติ ๕ ในศาสนาอิสลามมีอะไรบาง
การปฏิญาณตน การละหมาด การถือศีลอด การซากาต การประกอบพิธีฮัจญ

22



ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดกลาวไมถูกตองเกี่ยวกับสังคมที่มีสันติวัฒนธรรม ก. เปนสังคมที่ไมมีความขัดแยง
๒. ขอใดเปนเกณฑในการวัดสังคมที่มีสันติวัฒนธรรม ง. ถูกทุกขอ
๓. หลักในสังคหวัตถุ ๔ ขอใดเปนการลดปญหาผูที่มี “ใจคอคับแคบ” ก. ทาน
๔. เวลาเขาทำดีก็พูดยกยองสงเสริม จัดเปนการพูดแบบใด ค. พูดดวยมุทิตา
๕. “เมื่อมั่งมีหมูมิตรมุงมองมา เมื่อมัวหมองมิตรมองเหมือนหมูหมา” เราควรแกนิสัยดังกลาวดวยการปลูกฝงหลักธรรม
ในขอใด ง. สมานัตตา

๖. การตัดสินปญหาโดยถือวาเปนพวกพองเดียวกัน แลวเขาขางพวกเดียวกัน จัดเปนอคติแบบใด ก. ฉันทาคติ
๗. “การปลูกฝงใหเกิดความเกลียดชังในชาติ นำมาซึ่งการฆาลางเผาพันธุที่เกิดขึ้นหลายตอหลายครั้งตามประวัติศาสตร
ของมวลมนุษยชาติ เชน การฆาลางเผาพันธุชาวยิว การฆาลางเผาพันธุในเขมร เปนตน” ขอความนี้แสดงใหเห็นถึง
การมีมัจฉริยะในขอใด ข. กุลมัจฉริยะ
๘. หลักธรรมในพระธรรมศาสตรในขอใดที่ตรงกับเบญจศีลขอที่ ๒ ของศาสนาพุทธ ค. อสเตยยะ
๙. ขอใดคือหลักธรรมที่สำคัญที่สุดของศาสนาคริสต ก. ความรัก
๑๐. การซากาตในศาสนาอิสลาม สอดคลองกับหลักธรรมใดในศาสนาพุทธ ก. ทาน


ตอนที่ ๓ ใหนักศึกษาทำปริศนาอักษรไขวใหถูกตอง
๑ ๓
ป ก
ย ษ
ว ม ๕
๑ ส ม า นั ต ต า จิ
จ น
๒ ภ ย า ๔ ค ติ ต
๒
ว ๖ ส ม า ธิ ส
๓ ซ า ก า ต ม า
๖
ม สั ย ธ
รั ๕ สุ ต ม ย ป ญ ญ า
ก ย ญ ร
ะ ญ ณ
า โ
ภ
๔ พ ร ห ม จ า รี คี

แนวตั้ง แนวนอน
๑. การพูดดวยใจรัก ๑. ความเสมอตนเสมอปลาย

๒. การแบงปนลาภที่ไดมาแกสาธารณะ ๒. การลำเอียงเพราะกลัวภัย
๓. ความอดทน (ในพระธรรมศาสตร) ๓. การบริจาค (อิสลาม)
๔. หัวใจของศาสนาคริสต ๔. วัยแหงการศึกษาเลาเรียน (พราหมณ-ฮินดู)

๕. ปญญาอันเกิดจากการคิด ๕. ปญญาอันเกิดจากการฟง
๖. ความซื่อสัตยตอกัน ๖. การทำจิตใหเปนหนึ่งเดียว

23



ใบงานที่ ๗.๑ เรื่อง แนวทางการสรางสันติวัฒนธรรมในสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกัน ๓-๔ คน เลือกหลักธรรมมาหลักธรรมหนึ่ง มาอภิปรายวาสามารถสรางสันติวัฒนธรรม
ในสังคมไดอยางไร
 สังคหวัตถุ ๔
 สาราณียธรรม ๖

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)



ใบงานที่ ๗.๒ เรื่อง อุปสรรคตอการสรางสันติวัฒนธรรมในสังคม

คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกัน ๓-๔ คน เลือกหลักธรรมมาหลักธรรมหนึ่ง มาอภิปรายวาเปนอุปสรรคตอการสราง

สันติวัฒนธรรมอยางไร
 อคติ ๔
 มัจฉริยะ ๕
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)


ใบงานที่ ๗.๓ เรื่อง แนวทางการสรางสันติวัฒนธรรมบนพื้นฐานของศาสนา


คำชี้แจง ใหนักศึกษาเขียนแนวทางการสรางสันติวัฒนธรรมบนพื้นฐานของศาสนาตางๆ


ศาสนา คำอธิบาย

พราหมณ-ฮินดู - หลักพระธรรมศาสตร ๑๐ ประการ
- การแบงปน
- หลักอาศรม ๔

พุทธ - หลักเบญจศีล เบญจธรรม
- หลักสังคหวัตถุ ๔
- หลักไตรสิกขา

คริสต - บัญญัติ ๑๐ ประการ
- การเสียสละและชวยเหลือโดยไมหวังสิ่งตอบแทน

- หลักการพึ่งพาตนเอง
อิสลาม - การบริจาคซากาต
- การปฏิบัติตามหลักปฏิบัติ ๕

24



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๘ ความเปนพลเมืองดี









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. ใหยกตัวอยางความสำคัญของการเปนพลเมืองดีมา ๓ ตัวอยาง
ทำใหประเทศพัฒนาไปไดอยางมั่นคง
ทำใหสังคมเปนระเบียบเรียบรอย
ทำใหคนในชาติมีความสามัคคี
ทำใหประเทศสงบและสันติ
ทำใหดำรงเอกลักษณของชาติไดอยางยั่งยืน
๒. การเปนพลเมืองดี ควรมีคุณลักษณะที่ดีดานใดบาง

ดานปญญา ดานจิตใจ ดานสังคม ดานรางกาย
๓. วิถีประชาธิปไตย ควรประกอบดวยหลักการใดบาง
หลักอำนาจอธิปไตยเปนของประชาชน
หลักเหตุผล
หลักความเสมอภาค
หลักนิติธรรม
หลักสิทธิเสรีภาพ
หลักภราดรภาพ
หลักเสียงขางมาก

๔. การสงเสริมการเปนพลเมืองดีในครอบครัว ทำไดอยางไรบาง
ยึดหลักเหตุผล
ปฏิบัติตามหนาที่ที่รับผิดชอบ
ยอมรับฟงความคิดเห็นของทุกฝาย
ผูนอยใหความเคารพผูใหญ
สมาชิกในบานสามัคคีปรองดองกัน
๕. การเปนพลเมืองดีดานเศรษฐกิจ สามารถทำไดอยางไรบาง
ประกอบอาชีพสุจริต รวมกลุมเศรษฐกิจเพื่อพัฒนาอาชีพ เสียภาษีอากร สงเสริมการทองเที่ยว
ไมสรางหนี้สิน
๖. พลเมืองดีควรมีความอดทนในลักษณะใดบาง
อดทนตอความลำบาก อดทนตอความเจ็บใจ อดทนตอความอาฆาตมาดราย อดทนตอกิเลสฝายต่ำ

๗. การรวมกันแตงผาไทยทุกวันศุกร จัดเปนการทำหนาที่พลเมืองตอสถาบันใด
หนาที่ตอประเทศชาติ
๘. การรวมรณรงคตอตานความรุนแรงตอเด็กและสตรี จัดเปนการทำหนาที่พลเมืองตอสถาบันใด
หนาที่ตอโลก

25



๙. การเปนพลเมืองดีกอใหเกิดประโยชนตอตนเองและครอบครัวอยางไร
ครอบครัวมีความสุข ปราศจากเรื่องเดือดรอน ทุกๆ คนเปนกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติ
๑๐. เราสามารถทำหนาที่ในฐานะพลเมืองดีของโลกไดอยางไรบาง
ไมละเมิดผูอื่น ไมดูถูกเหยียดหยาม เห็นความทุกขยากของเพื่อนรวมโลก เรียนรูวัฒนธรรมของกันและกัน

ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด

๑. ขอใดไมจัดเปนกิจที่บุคคลตองปฏิบัติ ง. สรางฐานะทางการเงินใหร่ำรวย
๒. ปจจุบันผูคนนิยมฆาตัวตายดวยเหตุผลเรื่องความผิดหวังตางๆ แสดงใหเห็นวาขาดความพรอมดานใด
ง. ดานทักษะและวินัยชีวิต
๓. จิตสาธารณะจะเกิดขึ้นไมได หากบุคคลมีลักษณะดังขอใด ข. ความเห็นแกตัว
๔. การที่บุคคลไดชวยเหลือสังคมในฐานะของการเปนพลเมืองดีคนหนึ่ง ขอใดเปนสิ่งตอบแทนที่ดีที่สุด
ข. คำขอบคุณ
๕. ขอใดไมจัดเปนความสำคัญของพลเมืองดี ง. ชวยใหเปนผูนำในภูมิภาคอาเซียน
๖. สมศรีอยูในหองของตนเอง เปดเพลงเสียงดังจนเสียงทะลุไปยังหองขางเคียง สมศรีใชเสรีภาพที่ถูกตองหรือไม
ค. ไมถูกตอง เพราะละเมิดสิทธิของผูอื่น

๗. การเปนผูมีมารยาท เขากับผูอื่นไดดี จัดวาเปนคุณลักษณะของพลเมืองดีดานใด ค. ดานสังคม
๘. การกำหนดใหผูหญิงสามารถดำรงตำแหนงชั้นสูงทัดเทียมผูชายในการบริหารประเทศ จัดวาเปนพื้นฐานสำคัญ
ของวิถีประชาธิปไตยขอใด ค. หลักความเสมอภาค
๙. การยืนตรงเคารพธงชาติ จัดเปนการทำหนาที่พลเมืองดีตอองคกรใด ง. ประเทศชาติ
๑๐. สุกิจรวมรณรงคการใหสิทธิที่เทาเทียมกันแกเพศที่สาม จัดวาเปนการทำหนาที่พลเมืองตอองคกรใด ง. โลก


ตอนที่ ๓ พิจารณาขอเท็จจริงตอไปนี้ จากนั้นตอบวาเปนการทำหนาที่พลเมืองดีดานใด


ก. พลเมืองดีดานสังคม
ข. พลเมืองดีดานเศรษฐกิจ
ค. พลเมืองดีดานการเมืองการปกครอง



ก.
........... ๑. อนุรักษโบราณสถานและโบราณวัตถุ
ก.
........... ๒. ชวยเหลือผูพิการ
ข.
........... ๓. ประกอบอาชีพสุจริต
ค.
........... ๔. ไปใชสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร
ข.
........... ๕. ไมสรางหนี้สิน
ค.
........... ๖. เขาชื่อเสนอถอดถอนผูดำรงตำแหนงการการเมืองที่ทุจริต
ข.
........... ๗. นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใช
ก.
........... ๘. รวมกันรักษาสภาพแวดลอมในชุมชน
ข.
........... ๙. รวมกลุมสหกรณเพื่อชวยเหลือสมาชิก
ค.
........... ๑๐. จัดตั้งพรรคการเมือง

26



ใบงานที่ ๘.๑ เรื่อง พลเมืองดีในวิถีประชาธิปไตย

คำชี้แจง ใหเขียนหลักการเปนพลเมืองดีในวิถีประชาธิปไตย



หลักอำนาจ
อธิปไตย หลักเหตุผล
เปนของประชาชน





พลเมืองดี
หลักเสียง ในวิถี หลักความ
ขางมาก เสมอภาค
ประชาธิปไตย






หลักภราดรภาพ หลักนิติธรรม



หลักสิทธิ
เสรีภาพ




ใบงานที่ ๘.๒ เรื่อง แนวทางการสงเสริมการเปนพลเมืองดี

คำชี้แจง ใหนักศึกษาแบงออกเปน ๔ กลุม อภิปรายแนวทางการสงเสริมการเปนพลเมืองดีในหัวขอใดหัวขอหนึ่ง
ตอไปนี้

 การสงเสริมการเปนพลเมืองดีในครอบครัว
 การสงเสริมการเปนพลเมืองดีในโรงเรียน
 การสงเสริมการเปนพลเมืองดีในชุมชน
 การสงเสริมการเปนพลเมืองดีในสังคมโลก
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)


ใบงานที่ ๘.๓ เรื่อง พลเมืองดีตัวอยาง


คำชี้แจง ใหนักศึกษาสืบคนชีวประวัติของพลเมืองที่เปนแบบอยางที่ดีในสังคม
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)

27



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๙ ความรวมมือกับประเทศตางๆ









ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. ความรวมมือระหวางประเทศ หมายถึงอะไร
การแลกเปลี่ยนและปฏิสัมพันธที่เกิดขึ้นขามพรมแดนของประเทศในชวงเวลาใดเวลาหนึ่ง โดยอาจเกิดจากรัฐ
หรือตัวแสดงอื่นๆ ที่ไมใชรัฐ
๒. จุดมุงหมายของการศึกษาเรื่องความสัมพันธระหวางประเทศคืออะไร
เพื่อใหเกิดความรูความเขาใจถึงประวัติความเปนมาของความสัมพันธระหวางประเทศทั้งอดีต ปจจุบัน และ
แนวโนมถึงอนาคต พรอมทั้งเสนอแนวทางที่เกิดขึ้นจากความสัมพันธระหวางประเทศได
๓. ความสัมพันธระหวางประเทศแบบเปนทางการมีอะไรบาง ใหยกตัวอยาง

ความสัมพันธทางการทูต การลงนามสนธิสัญญา การประกาศสงคราม
๔. ปจจัยที่เกี่ยวของกับการดำเนินงานระหวางประเทศมีอะไรบาง
ปจจัยภายใน ไดแก ระบอบการปกครอง ระบอบเศรษฐกิจ การศึกษาศิลปวัฒนธรรม และพื้นฐานภาพรวม
ของประเทศเปนหลัก
ปจจัยภายนอก ไดแก สภาพการเมืองระหวางประเทศ สภาพเศรษฐกิจของโลก รวมถึงนโยบายตางประเทศ
คูสัมพันธ
๕. ไทยกับพมา มีความสัมพันธระหวางประเทศไปในดานใดมากที่สุด
สงคราม
๖. สิ่งที่ไดมาจากความสัมพันธระหวางไทยกับลังกาคืออะไร

พระพุทธศาสนา
๗. การคาในระบบบรรณาการคืออะไร
การคาโดยแตงกองเรือสินคา และเรือสงเครื่องราชบรรณาการเพื่อเปดขอเปดตลาดทางการคา
๘. ในสมัยอยุธยาความสัมพันธระหวางอยุธยากับตะวันตกสวนใหญแลวเปนไปในรูปแบบใด
การคา และการเผยแผศาสนา
๙. ผลดีและผลเสียของการทำสนธิสัญญาเบาวริ่งคืออะไร
ผลดี ไทยรักษาเอกราชไวได
ผลเสีย ไทยเสียสิทธิสภาพนอกอาณาเขตแกอังกฤษและคนในบังคับของอังกฤษ
๑๐. นโยบาย ๓ เสาหลักของการรวมเปนประชาคมอาเซียน ไดแกอะไรบาง
ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน
ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน

ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน

28



ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด
๑. ขอใดเปนความสัมพันธระหวางประเทศแบบไมเปนทางการ ค. การจารกรรม
๒. ขอใดจัดเปนความสัมพันธระหวางเทศดานเศรษฐกิจ
ข. การทำสนธิสัญญาลดภาษีสินคาเขาระหวางกัน
๓. ขอใดเปนปจจัยที่เกี่ยวของกับการดำเนินงานดานความสัมพันธระหวางประเทศ ง. ถูกทุกขอ
๔. ขอใดจัดเปนปจจัยภายนอกประเทศในการดำเนินงานดานความสัมพันธระหวางประเทศ
ง. เสถียรภาพของโลก

๕. ประเทศไทยไดรับอิทธิพลทางดานพระพุทธศาสนาจากดินแดนใดมากที่สุด ง. ลังกา
๖. ขอใดไมใชประโยชนที่สุโขทัยไดจากการดำเนินงานดานความสัมพันธระหวางประเทศกับจีน
ง. ถวงดุลกับชาติตะวันตก
๗. พระธาตุศรีสองรัก เปนอนุสรณสถานดานความสัมพันธระหวางประเทศระหวางไทยกับชาติใด ก. ลาว
๘. ตะวันตกชาติแรกที่เขามาดำเนินงานดานความสัมพันธระหวางประเทศกับไทยคือชาติใด ก. โปรตุเกส
๙. ในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ตะวันตกชาติใดมีอิทธิพลดานความสัมพันธระหวางประเทศมากที่สุด
ข. ฝรั่งเศส
๑๐. ขอใดไมใชเสาหลักที่ปรากฏในนโยบายการรวมตัวเปนประชาคมอาเซียน
ง. ประชาคมคมนาคมและการเชื่อมโยงระหวางกัน


ตอนที่ ๓ ใหนักศึกษาแสดงทัศนะความยาวประมาณ ๒๐-๒๕ บรรทัด
ไทยจะไดประโยชนอะไรในการรวมตัวเปนอาเซียน และไทยควรดำเนินการเพื่อรองรับการรวมตัวเปนอาเซียนอยางไร
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)


ใบงานที่ ๙.๑ เรื่อง ขอบเขตของความสัมพันธระหวางประเทศ

คำชี้แจง ใหเขียนขอบเขตของความสัมพันธระหวางประเทศวาครอบคลุมประเด็นใดบาง

การเมือง
การปกครอง





ความมั่นคง เศรษฐกิจ
ขอบเขต
ของความสัมพันธ
ระหวางประเทศ

กฎหมาย สังคม





วิทยาศาสตร
และเทคโนโลยี

29



ใบงานที่ ๙.๒ เรื่อง ความสัมพันธระหวางประเทศดานตางๆ

คำชี้แจง ใหนักศึกษาสืบคนขาวตัวอยางความสัมพันธระหวางประเทศของประเทศไทยกับประเทศตางๆ จากนั้นใหสรุป
ใจความสำคัญ
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)




ใบงานที่ ๙.๓ เรื่อง ความสัมพันธระหวางประเทศของไทยในอดีต


คำชี้แจง ใหนักศึกษาอธิบายความสัมพันธระหวางประเทศของไทยในอดีตกับแตละดินแดนวาเปนไปในลักษณะใด


ดินแดน คำอธิบาย

ลานนา บานพี่เมืองนอง
พมา สงคราม

มอญ บานพี่เมืองนอง, เมืองทาทางการคา
ลาว บานพี่เมืองนอง

เขมร รับวัฒนธรรม, เมืองประเทศราช, สงคราม
ลังกา เผยแผศาสนา

จีน การคาระบบบรรณาการ
มลายู เมืองประเทศราช

ญวน แขงขันมีอิทธิพลเหนือดินแดนเขมร
ญี่ปุน การคา

อิหราน การคา
โปรตุเกส การคา, เผยแผศาสนา

สเปน การคา, เผยแผศาสนา
ฮอลันดา การคา

อังกฤษ การคา
ฝรั่งเศส เผยแผศาสนา

สหรัฐอเมริกา การคา, เผยแผศาสนา

30



เฉลยหนวยการเรียนรูที่ ๑๐ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

และการประยุกตใชในการดำเนินชีวิต








ตอนที่ ๑ ใหนักศึกษาตอบคำถามตอไปนี้
๑. คำวา “พอประมาณ” ในเศรษฐกิจพอเพียง หมายถึงอะไร
พอเหมาะพอควร สมดุลกับอัตภาพ
๒. การมีภูมิคุมกันที่ดี ในหลักการของเศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร
การอดกลั้นจิตใจไมใหหลงใหลไปกับกระแสโลก
๓. หลักการเศรษฐกิจพอเพียง แตกตางจากหลักความรับผิดชอบขององคกรตอสิ่งแวดลอมหรือสังคม (CESR)
อยางไร
หลักความรับผิดชอบขององคกรตอสิ่งแวดลอมหรือสังคม ตองเกิดจากธุรกิจที่มีกำไร จากการแสวงหา อันสราง
ผลกระทบใหสิ่งแวดลอมหรือสังคม จากนั้นคอยสงคืนสูสิ่งแวดลอมหรือสังคมเพื่อเปนการชดเชย แตเศรษฐกิจ
พอเพียง มุงตอบแทนสังคมดวยการไมเบียดเบียน ไมทำใหสังคมและสิ่งแวดลอมเดือดรอน จึงเปนการตอบแทน
สิ่งแวดลอมและสังคมในตัวอยูแลว

๔. กรอบแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงคืออะไร
เปนปรัชญาที่ชี้แนะแนวทางการดำรงอยูและการปฏิบัติตนในทางที่ควรจะเปน โดยมีพื้นฐานมาจากวิถีชีวิต
ดั้งเดิมของสังคมไทย สามารถนำมาประยุกตใชไดตลอดเวลา และเปนการรอดพนจากภัยและวิกฤติเพื่อความ
มั่นคงและความยั่งยืนของการพัฒนา
๕. เงื่อนไขของหลักแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมีอะไรบาง
เงื่อนไขความรู ประกอบดวย ความรูเกี่ยวกับวิชาการตางๆ ที่เกี่ยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบที่จะนำ
ความรูเหลานั้นมาพิจารณาใหเชื่อมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผน และความระมัดระวังในขั้นปฏิบัติ
เงื่อนไขคุณธรรม ที่จะตองสงเสริม ประกอบดวยมีความตระหนักในคุณธรรม มีความซื่อสัตยสุจริต มีความอดทน
มีความเพียร ใชสติปญญาในการดำเนินชีวิต ไมโลภ ไมตระหนี่

๖. หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวที่วา “ระเบิดจากขางใน” หมายความวาอยางไร
การดำเนินกิจกรรมตางๆ ควรเริ่มจากประชาชนในพื้นที่มิใชเริ่มจากภายนอก
๗. หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวที่วา “ไมติดตำรา” หมายความวาอยางไร
การไมนำเอาทฤษฎีหรือหลักวิชาการของผูอื่นมาใชโดยปราศจากการพิจารณาใหถองแทดวยสติปญญา
๘. การประยุกตใชหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ควรมีแนวปฏิบัติเชนไร
เพิ่มความรูและขีดความสามารถของคนในชุมชนใหรูจักตนเอง
สนับสนุนใหเกิดการบริหารจัดการที่ดี
ใชยุทธศาสตรการพัฒนาที่เปนองครวมเพื่อความสมดุลและยั่งยืน
๙. การพึ่งพาตนเอง กับการพึ่งพากันเอง เปนอยางไร
พึ่งพาตนเอง คือ การรูจักและนำทรัพยากรที่มีอยูมาใชใหเกิดประโยชนในการดำเนินชีวิต
พึ่งพากันเอง คือ การรวมกลุมเพื่อชวยเหลือกันและกัน

31



๑๐. หลักการของกังหันน้ำชัยพัฒนาคืออะไร
การบำบัดน้ำเสียและการเติมอากาศลงในน้ำ

ตอนที่ ๒ ใหนักศึกษาทำเครื่องหมาย X เลือกคำตอบที่ถูกตองที่สุด

๑. หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงถูกอัญเชิญมาบรรจุในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับแรกในขอใด
ง. ฉบับที่ ๙
๒. ผูคิดคนทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงคือขอใด ก. พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช
๓. ขอใดเกี่ยวกับการสรางภูมิคุมกันที่ดี ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ค. การไมหลงติดไปกับกระแสวัตถุนิยม
๔. ทฤษฎีใหม แบงที่ดินไดดังนี้
๑๐% = ขุดสระน้ำ
๓๐% = ทำสวน
๓๐% = ……..?......
๑๐% = ปลูกบาน

ควรเติมคำใดลงในชองวางจึงจะถูกตองสอดคลองกับหลักทฤษฎีใหม ก. ทำนา
๕. ทฤษฎีใหมชวยแกปญหาตอไปนี้ ยกเวนขอใด ง. การขาดแคลนที่ดินทำกินเปนของตนเอง
๖. ขอใดไมจัดเปนแนวทางการนำเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใช ง. การตามกระแสโลกเพื่อใหไมลาสมัย
๗. ขอใดไมใชสิ่งกำกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ง. ความมั่งมีเงินทอง
๘. หากเปรียบลัทธิบริโภคนิยมเปนเชื้อโรค ขอใดเปรียบเสมือนภูมิคุมกัน ข. ความพอเพียง
๙. ขอใดสอดคลองกับเศรษฐกิจพอเพียงมากที่สุด ก. ทางสายกลาง
๑๐. ขอใดไมเกี่ยวกับการพัฒนาที่สมดุล ง. ความสมดุลระหวางชนชั้นสูงกับชนชั้นลาง


ตอนที่ ๓ ใหจับคูขอความทางซายมือและขวามือใหสัมพันธกัน


ก. แกปญหาจากจุดเล็ก ข. พอเพียงพออยูพอกิน ค. พึ่งพาตนเอง ง. ระเบิดจากขางใน
จ. คอยเปนคอยไปตามลำดับขั้น ฉ. รวมที่จุดเดียว ช. ไมติดตำรา ซ. ทำใหงาย
ฌ. ความเปนจริงแหงธรรมชาติ ญ. ขาดทุนคือกำไร


ญ.
........... ๑. สมศรียอมอดออมเพื่อสงเสียตนเองใหศึกษาสูงๆ เพื่อมีงานทำดีๆ
ค.
........... ๒. ถึงไมตรีจะจน แตก็ไมเคยเปนหนี้สินหรือไปหยิบยืมใคร
ช.
........... ๓. แมสมชายจะเรียนมาสูง แตเขาก็พัฒนาธุรกิจของเขาตามประสบการณที่ไดรับมากกวาความรูที่เรียนมา
ง.
........... ๔. ครูประจำชั้นใหนักศึกษาเลือกหัวขอจัดบอรดเองเพราะเชื่อวานักเรียนจะทำไดดีกวาหัวขอที่ครูมอบหมาย
ซ.
........... ๕. สมบัติลดขั้นตอนการดำเนินการในบริษัทที่ยุงยาก ซับซอนและไมจำเปน
จ.
........... ๖. สมปองทำอูซอมรถโดยเริ่มจากขนาดเล็กๆ ตามทุนที่ตนมีอยู
ฌ.
........... ๗. สมรักษนำผักตบชวามาเลี้ยงในบอปลาของเขา เพื่อใหบำบัดน้ำเสียกอนปลอยพันธุปลาชุดใหมลงไป
ฉ.
........... ๘. วิชัยเปลี่ยนการบริหารงานจากตางคนตางทำ มาเปนประสานงานกันและใหสื่อสารกันใหมากขึ้น
ก.
........... ๙. พิสิฐแกปญหาโดยเริ่มจากประเด็นงายๆ กอน แลวคอยๆ แกทีละเปลาะไป
ข.
........... ๑๐. มีชัยขอหยุดงานวันเสารอาทิตยเพื่อรักษาสุขภาพและใหเวลาอยูกับครอบครัว

32



ใบงานที่ ๑๐.๑ เรื่อง ๓ หวง ๒ เงื่อนไข

คำชี้แจง ใหเขียนหลักทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงใหถูกตอง





พอประมาณ







มีภูมิคุมกันที่ดี มีเหตุผล







เงื่อนไข ความรู เงื่อนไข คุณธรรม
(ความรู รอบคอบ ระมัดระวัง) (ซื่อสัตยสุจริต สติปญญา ขยันอดทน แบงปน)



นำไปสู



ชีวิต/เศรษฐกิจ/สังคม/สิ่งแวดลอม/สมดุล/มั่นคง/ยั่งยืน



ใบงานที่ ๑๐.๒ หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว


คำชี้แจง ใหนักศึกษาจับกลุมกันกลุมละ ๓-๔ คน ศึกษาหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว จากนั้น
ออกมานำเสนอหนาชั้นเรียนวาสามารถนำมาประยุกตใชในชีวิตประจำวันไดอยางไร
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของผูสอน)


ใบงานที่ ๑๐.๓ พลิกชีวิต : ‘ธงไชย คงคาลัย’ ใชศาสตรพระราชา ปลดหนี้ ๕๐ ลาน

คำชี้แจง ใหนักศึกษาอานบทความตอไปนี้ จากนั้นเขียนแสดงความคิดเห็น
๑. ปญหาสวนใหญที่เกิดกับเกษตรกรมีสาเหตุจากอะไร
การเกษตรที่พึ่งพาภูมิประเทศ ภูมิอากาศ หากเกิดภัยธรรมชาติ เชน น้ำทวม ฝนแลง ก็จะเกิดความเสียหาย
ตลอดจนพึ่งพาเทคโนโลยีการเกษตรที่มีตนทุนสูง

๒. เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม เขามาพลิกฟนชีวิตเกษตรกรอยางไร
ปรับทัศนคติในการดำรงชีวิต พึ่งพาตนเอง ใชที่ดินใหเกิดประโยชนสูงสุด ลดการพึ่งพาเทคโนโลยีที่มีตนทุนสูง
๓. “ศาสตรพระราชาจึงเปนศาสตรที่ทำใหเราชนะทุนนิยม ชนะคนทั้งโลก” นักศึกษามีความเห็นกับคำกลาวนี้อยางไร
(ขึ้นกับดุลยพินิจของผูสอน)