บทเรียนสำเร็จรูป นิทานเวตาล เรื่องที่ ๑๐ ชั้น ม.๔

๓หน่วย

วชิ า ภาษาไทย ม.๔

คำนำ

บทเรียนสำเร็จรูปฉบบั น้ี เป็นสื่อกำรสอนที่ไดส้ ร้ำงข้ึนเพื่อเป็นวตั กรรมเพ่ือกำรศึกษำ
ดว้ ยตนเอง ในสำรกำรเรียนรู้วชิ ำ ภำษำไทย วรรณคดีและวรรณกรรม เร่ือง นิทำนเวตำล
เร่ืองท่ี ๑๐ สำหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี ท่ี ๔

กำรเรียนดว้ ยบทเรียนสำเร็จรูป จะช่วยพฒั นำนกั เรียนตำมศกั ยภำพซ่ึงตรงกบั
แนวทำงปฏิรูปกำรศึกษำท่ีมุงเนน้ ใหผ้ เู้ รียนไดศ้ ึกษำเรียนรู้ดว้ ยตนเอง เป็นกำรพฒั นำ
คุณธรรและคุณลกั ษณะนิสยั ในหลำยๆดำ้ น เช่น ควำมขยนั หมนั่ เพียร ควำมรับผดิ ชอบ
ควำมซื่อสตั ย์ โดยเน้ือหำในบทเรียนสำเร็จรูปน้ี มีเน้ือหำท่ีผจู้ ดั ทำรวบรวมไว้ ไดแ้ ก่ แบบทด

สอ ควำมเป็นมำ ประวตั ิผแู้ ต่ง ลกั ษณะคำประพนั ธ์ เร่ืองยอ่ เน้ือเร่ือง แบบฝึกหดั บทวเิ ครำะห์ คำศพั ท์

ซ่ึงผจู้ ดั ทำไดร้ วบรวมไวจ้ ำกแหล่งกำรเรียนรู้หลำยๆแหล่ง
ผจู้ ดั ทำหวงั เป็นอยำ่ งยงิ่ วำ่ บทดรียนสำเร็จรูปฉบบั น้ี จะเป็นประโยชนต์ ่อผทู้ ี่สนใจ

หรือผทู้ ี่ตอ้ งกำรจะศึกษำดว้ ยตวั เอง อยำ่ งมีประสิทธิภำพและประสิทธิผลตำมศกั ยภำพของ
แต่ละบุคคล และสุดทำ้ ยหำกมีควำมผดิ พลำดประกำรใด ผจู้ ดั ทำขออภยั มำ ณ ท่ีน้ีดว้ ย

ปุญณญิศำ ดิษฐำน

~1~

สำรบญั

เร่ือง หนำ้
แบบทดสอบก่อนเรียน………………………………………………………………………………………………………….4
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน…………………………………………………………………………………………………...8
ควำมเป็ นมำ………………………………………………………………………………………………………………………...9
ประวตั ิผแู้ ต่ง………………………………………………………………………………………………………………………..11
ลกั ษณะคำประพนั ธ์………………………………………………………………………………………………………………13
เร่ืองยอ่ ………………………………………………………………………………………………………………………………..14
เน้ือเรื่อง………………………………………………………………………………………………………………………………16
คำศพั ท…์ ……………………………………………………………………………………………………………………………..21
บทวเิ ครำะห์…………………………………………………………………………………………………………………………22
แบบฝึ กหดั …………………………………………………………………………………………………………………………...24
แบบทดสอบหลงั เรียน…………………………………………………………………………………………………………...26
เฉลยแบบฝึ กหดั …………………………………………………………………………………………………………………....29
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน…………………………………………………………………………………………………….31
อำ้ งอิง………………………………………………………………………………………………………………………….………32

~2~

~3~

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

คำส่ัง จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงขอ้ เดียว

1.) ผู้แต่งนิทำนเวตำลคือผ้ใู ด

ก.รัชกำลที่ 2 ข.เจำ้ พระยำพระคลงั (หน) ค.กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ์ ง.ศิวทำส

2.) กรมหม่ืนพทิ ยำลงกรณ์นำต้นฉบับของผ้ใู ดมำแปลเป็ นภำษำไทย

ก.ริชำร์ด เกียร์ ข.โรเบิร์ต ยอร์ก ค.ริชำร์ด เบอร์ตนั ง.โรเบิร์ต คลิบแลนด์

3.) กรมหมื่นพทิ ยำลงกรณ์ทรงแปลนิทำนเวตำลท้งั หมดก่เี ร่ือง

ก.๑๐ เร่ือง ข.๑๕ เร่ือง ค.๒๐ เรื่อง ง.๒๕ เรื่อง

4.) ผ้นู ิพนธ์เรื่องนิทำนเวตำลฉบบั ในบทเรียน ใช้นำมปำกกำว่ำอย่ำงไร

 ก. ก.ป.ช. ข. น.ม.ส ค. ก.พ.ล. ง. จ.พ.ห.

5.) คำสัญญำทพ่ี ระวกิ รมำทิตย์มตี ่อโยคีคืออะไร ข.กำรที่ทรงตอบปริศนำนิทำนถึงยสี่ ิบเร่ือง
ง.กำรนำรูปป้ันเจำ้ แมก่ ำลีข้ึนจำกแมน่ ้ำคงคำ
ก.กำรนำศพอมนุษยจ์ ำกป่ ำชำ้ มำใหโ้ ยคี
ค.กำรตอ้ งตอ่ สู้กบั อสูรที่เฝ้ำรักษำประตูเมือง

6.) กำรท่ีผ้แู ต่งสร้ำงเงื่อนไขให้เวตำลเป็ นศพทพี่ ูดได้ และผู้จับจะต้องไม่พดู อะไรระหว่ำงทน่ี ำเวตำลมำให้โยคี มฉิ ะน้ันเวตำล
จะลอยไปแขวนทต่ี ้นอโศกตำมเดิมน้ัน เง่ือนไขดงั กล่ำวให้แนวคิดเร่ืองกำรพูดตรงกบั ข้อใด

ก.พำทีมีสติร้ัง รอคิด ข.ถึงบำงพดู พดู ดีเป็นศรีศกั ด์ิ
ค.พล้งั ปำกเสียศีล พล้งั ตีนตกตน้ ไม้ ง.พูดไปสองไพเบ้ีย นิ่งเสียตำลึงทอง

7.) เวตำลฉบับภำษำไทยท่เี รียบเรียงขึน้ จำกฉบับภำษำองั กฤษเป็ นผลงำนกำรเรียบเรียงของผู้ใด

ก.กรมพระยำดำรงรำชำนุภำพ ข.กรมหมื่นพิทยำลงกรณ์

ค.พระบำทสมเด็จพระมงกุฎเกลำ้ เจำ้ อยูห่ วั ง.ศงดร.ศกั ด์ิศรี แยม้ นดั ดำ

~4~

8.) วรรณคดีเร่ืองใดไม่ได้มลี กั ษณะเป็ น “ นิทำนซ้อนนิทำน ”

ก.อำหรับรำตรี ข.พระอภยั มณี ค.พนั หน่ึงทิวำ ง.นิทำนเวตำล

9.) "โกรศ" มีค่ำเท่ำกบั เท่ำใด

ก.800 คนั ธนู ข.1000 คนั ธนู ค.1500 คนั ธนู ง.500 คนั ธนู

10.) ผู้นิพนธ์ ได้รับกำรยกย่องตำมข้อใด ข.บิดำแห่งวรรณคดีไทย
ง.บิดำแห่งประวตั ิศำสตร์ไทย
ก.บิดำแห่งกฎหมำยไทย
ค.บิดำแห่งสหกรณ์ไทย

11.) “ศพนนั้ ลมื ตาโพลง ลกู ตาสเี ขยี วเรอื งๆ ผมสนี ้าตาล หน้าทน่ี ้าตาล ตวั ผอม เหน็ ซโ่ี ครงเป็นซๆ่ี หอ้ ยเอาหวั ลงมา

ทานองคา้ งคาว แต่เป็นคา้ งคาวตวั ใหญ่ทส่ี ดุ เมอื จบั ถูกตวั กเ็ ยน็ ชดื เหนียวๆ เหมอื นงู ปรากฏเหมอื นหน่งึ ว่าไมม่ ี

ชวี ติ แต่หางซง่ึ เหมอื นหางแพะนนั้ กระดกิ ได”้ ข้อควำมทยี่ กมำนีจ้ ัดอย่ใู นโวหำชนิดใด

ก. บรรยำยโวหำร ข. พรรณนำโวหำ

ค. เทศนำโวหำร ง. อธิบำยโวหำร

12.) “ข้าศึกใช้ทองคาแลเหลก็ เป็ นอาวธุ คือ ใช้ทองคาซื้อน้าใจนายทหารและไพร่พลของพระราชาให้เอาใจออกห่างพระองค์

และใช้เหลก็ เป็ นอาวธุ ฆ่าฟันคนทซี่ ื้อนา้ ใจไม่ได้” จากข้อความข้างต้นตรงกบั สุภาษิตใด

ก.แขง็ เท่าแขง็ เงินงา้ งอ่อนได้ ดงั ถวลิ ข.ปากปราศรัย น้าใจเชือดคอ

ค.กินบนเรือน ข้ีบนหลงั คา ง.เกลือเป็ นหนอน

13.) ข้อใดเป็ นความเชื่อตามวิถีชีวิตของคนไทยในเร่ืองนิทานเวตาล
ก.ลิ้นน้นั ตดั คอคนเสียมากต่อมากแลว้
ข.ขา้ พเจา้ ให้เกิดกระเหม่นตาซ้าย หัวใจเตน้ แรง แลก็มืดมวั
ค.คงจะเป็ นสาวนอ้ ยตามขนาดแห่งเทา้ ส่วนนางเทา้ เขื่องคงจะเป็ นสาวใหญ่
ง.ความสุขแห่งพ่อบา้ นซ่ึงอยูโ่ ดดเด่ียวน้นั มีไม่ไดใ้ นบา้ น แลมีไม่ไดน้ อกบา้ น

14.) การทาสัญญาแบ่งนางในนิทานเวตาลตอนทป่ี รากฏในบทเรียน ใช้ส่ิงใดเป็ นเคร่ืองตดั สิน

ก.ความสูง ข.ความสวย

ค.อายุ ง.รอยเทา้

~5~

15.) "เครื่องประหลำด" ในเนื้อเร่ืองหมำยควำมตำมข้อใด
ก.คร้ังน้ีขำ้ พเจำ้ ใหเ้ กิดกระเหม่นตำซำ้ ย หวั ใจเตน้ แรง แลตำก็มืดมวั
ข.พระรำชมำรดำและพระธิดำมีหนำ้ ตำออ่ นเยำวเ์ หมือนพ่ีกบั นอ้ ง

ค.เวตำลมีขำส้นั ทอ้ งพลุย้ ชอบสิงอยตู่ ำมซำกศพ
ง.ชำยผไู้ ม่ใช่คนโง่ไมย่ อมคืนสู่เรือนซ่ึงไมม่ ีนำงท่ีรักผมู้ ีรูปงำมคอยรับรอ

16.) พระวกิ รมำทติ ย์หรือพระวกิ รมเสนได้รับปำกกบั โยคีทม่ี ีชื่อว่ำอะไร

ก.ศิวทำส ข.วทิ คั ธจูฑำมณี ค.ศำนติศีล ง.นำงโสมประภำ

17.) พวกภลิ ล์ประกอบอำชีพใด

ก.พอ่ คำ้ ข.โจรขโมย ค.นกั รบ ง.เกษตรกรรม

18.) ท้ำวมหำพลมวี ธิ ีรับมือกับข้ำศึกทม่ี ำรุกรำนอย่ำงไร ข.สู้ตำยในสนำมรบ
ง.ขอควำมช่วยเหลือจำกเมืองอ่ืน
ก.ขอเจรจำสงบศึก
ค.รู้รักษำตวั รอดเป็ นยอดดี

19.) ข้อใดเป็ นลกั ษณะพเิ ศษของมเหสีท้ำวมหำพล ข.มีเสียงท่ีไพเรำะ
ง.มีพรวเิ ศษสำมำรถเสกทองได้
ก.มีเทำ้ เข่ือง
ค.มีควำมสำวงดงำมเสมอ

20.) ข้อใดเป็ นลกั ษณะนิสัยของรำชบุตรท้ำวจันทรเสน ข.ชำนำญกำรล่ำสัตว์
ง.มีควำมช่ำงสังเกตรอบคอบ
ก.มีควำมกลำ้ หำญ
ค.เช่ียวชำญในกำรเดินป่ ำ

ทำด้วยควำมซ่ือสัตย์นะครบั

~6~

~7~

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

1.) ง.ศิวทำส
2.) ค.ริชำร์ด เบอร์ตนั
3.) ก.๑๐ เร่ือง
4.) ข. น.ม.ส
5.) ง.กำรนำรูปป้ันเจำ้ แมก่ ำลีข้ึนจำกแมน่ ้ำคงคำ
6.) ก.พำทีมีสติร้ัง รอคิด
7.) ข.กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ์
8.) ข.พระอภยั มณี
9.) ง.500 คนั ธนู
10.) ค.บิดำแห่งสหกรณ์ไทย
11.)ข. พรรณนำโวหำร
12.)ก. แขง็ เทา่ แขง็ เงินงา้ งอ่อนได้ ดงั ถวลิ
13.)ข.ขำ้ พเจำ้ ให้เกิดกระเหม่นตำซ้ำย หัวใจเตน้ แรง แลก็มืดมวั
14.) ง.รอยเทำ้
15.)ข.พระรำชมำรดำและพระธิดำมีหนำ้ ตำออ่ นเยำวเ์ หมือนพี่กบั นอ้ ง
16.) ค.ศำนติศีล
17.) ข.โจรขโมย
18.)ค.รู้รักษำตวั รอดเป็ นยอดดี
19.) ค.มีควำมสำวงดงำมเสมอ
20.) ง.มีควำมช่ำงสังเกตรอบคอบ

~8~

ควำมเป็นมำ

๑.ความเปน็ มาของนิทานเวตาล

นิทำนเวตำล ฉบบั พระรำชวรวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนพทิ ยำลงกรณ์ พระนามแฝงว่า

น.ม.ส. นิพนธเ์ ร่ืองนิทำนเวตำลข้ึนเมื่อ พ.ศ. 2461 ตน้ เคำ้ นิทำนเวตำลมำจำกวรรณคดี กถำสริตสำคร
อินเดียช่ือ เวตาลปัญจวงิ ศติ แปลวำ่ นิทาน 25 เรื่องของเวตาล โครงเรื่องหลกั ของ
นิทำนเร่ืองน้ีเป็นเรื่องกำรโตต้ อบตอบปัญหำระหวำ่ งพระวกิ รมำทิตย์ กษตั ริยแ์ ห่งกรุง
อุชชิยนี กบั เวตำล ปี ศำจที่มีร่ำงกำยก่ึงมนุษยก์ บั คำ้ งคำวต้งั แต่เวลำหวั ค่ำจนใกลส้ วำ่ ง
กวชี ื่อ ศิวทาส แต่งไวเ้ ป็นภำษำสนั สกฤตต้งั แต่โบรำณกำล มีควำมเก่ำแก่กวำ่ 2,500 ปี
ต่อมำ โสมเทวะ ไดเ้ รียบเรียงข้ึนใหม่รวมไวใ้ นหนงั สือรวมนิทำนโบรำณของอินเดีย

เล่มสำคญั กถาสริตสาคร ปัจจุบนั มีท้งั ฉบบั ภำษำสันสกฤตแบะฉบบั ภำษำฮินเดียสมยั
อินเดียตกเป็นอำณำนิคมขององั กฤษไดม้ ีกำรแปลนิทำนเร่ืองน้ีเป็นภำษำองั กฤษหลำย
สำนวน ฉบบั ภำษำไทย น.ม.ส. มิไดท้ รงแปลจำกตน้ ฉบบั ภำษำสันสกฤตโดยตรง แต่
ใชฉ้ บบั ภำษำองั กฤษชื่อว่ำ Vikram and the Vampire or Tales of Hindu Devilry ของ

เซอร์ ริชาร์ด เอฟ เบอร์ตัน เป็นหลกั ในกำรเรียบเรียง sir Richard F Burton

นิทำนเวตำลเป็นนิทานซ้อนนิทาน กล่ำวคือมีนิทำนยอ่ ยหลำยเร่ืองซอ้ นอยใู่ น

นิทำนเรื่องใหญ่ ฉบบั ของ น.ม.ส. ประกอบดว้ ยนิทำนยอ่ ยเพยี ง 10 เรื่อง แปลจำกฉบบั ของเบอร์ตัน 9 เรื่อง อีก

เรื่องนำมำจำกฉบบั ภำษำองั กฤษสำนวนของ ซี. เอช. ทอวน์ ีย์

ที่ทรงเลือกของเบอร์ตนั ในกำรเรียบเรียงเพรำะทรงเห็นวำ่

"สนุกกวำ่ ฉบบั อ่ืน ถำ้ จะเปรียบกบั เคร่ืองเพชรพลอยท่ีทำเป็นวตั ถุสำหรับประดบั กำย กเ็ หมือนกบั พลอยแขก

อยำ่ งดีซ่ึงฝร่ังเอำไปฝังในเรือนทองทำอนั มีรูปแลลำยงดงำมถูกตำผดู้ ูที่ไม่ใช่แขก ถึงผอู้ ่ำนมิใช่ฝรั่งกเ็ ห็นดีอยำ่ ง

ฝร่ังได”้

ในกำรเรียบเรียงนิทำนเวตำล น.ม.ส. ทรงใชว้ ธิ ีกำรตกแต่งนิทำนชุดน้ีใหม้ ีสีสันน่ำอ่ำนโดยไม่จดั ต่อ

ควำมคิดของคนไทย ดงั ที่ทรงอธิบำยไวใ้ นคำนำวำ่

~9~

“ฉบบั ภำษำไทยน้ี ถำ้ จะเอำเทียบกบั ฉบบั ที่แปลตรงมำจำกสันสกฤตหรือหินที [ฮินเดีย] จะเห็นผดิ กนั มำก
เพรำะในฉบบั องั กฤษมีสำนวนควำมคิดแลโวหำรของเบอร์ตนั ปะปนอยมู่ ำกช้นั หน่ึงแลว้ ซ้ำในภำษำไทยมี
น.ม.ส. ปนลงไปอีกช้นั หน่ึงเล่ำ”
กล่ำวไดว้ ำ่ นิทำนเวตำลเป็นงำนประพนั ธท์ ่ีแสดงลีลำกำรเขียนร้อยแกว้ ของ น.ม.ส. ไดอ้ ยำ่ งดีชิ้นหน่ึง

นิทานซอ้ นนิทานคืออะไร??

นทิ านซ้อนนทิ านเป็นลกั ษณะการแต่งเรื่องทพี่ บในนทิ านเวตาล
พันหนง่ึ ราตรี นกั วชิ าการบางคนให้ความเหน็ วา่ นทิ านเอเชยี โบราณนอี้ าจ
ไดร้ บั อิทธพิ ลจากกรีก ลักษณะของนิทานซ้อนนิทานท่ัวไปจะเปน็ การแทรก
นิทานเรอ่ื งยอ่ ยเขา้ ไปอยูใ่ นนิทานเร่อื งใหญ่ แตไ่ มไ่ ด้หมายความวา่ นิทานทีม่ ี
เรอ่ื งราวหลายเรื่องหลายตอนจะเปน็ นิทานซอ้ นนทิ านเสมอไป ต้องเปน็
นทิ านท่มี ีปริศนาปดิ ทา้ ยนิทานย่อยภายในเรื่องหรอื เปน็ นทิ านทีม่ กี ารทิง้
ตอนไวเ้ ปน็ ปมใหก้ บั เรอ่ื งตอ่ ไปเพื่อทาการเชือ่ มโยงระหวา่ งเรอื่ ง

ผแู้ ต่งตอ้ งมีความสามารถในการจดั ลาดับเรียบเรยี งเรอ่ื ง การ
วางโครงเรื่อง การวางปมของนิทานยอ่ ยท่ตี ้องสอดคลอ้ ยคลอ้ ยตามไปตาม
นิทานเรื่องใหญ่ สว่ นในด้านของผูอ้ ่านกนั เน้อื เรอ่ื งทมี่ ีความซับซ้อนเป็น
สง่ิ สาคญั ท่ีทาให้นทิ านซอ้ นนิทานกลายเป็นที่นิยม ความสนุกสนานท่ี
เกดิ ขน้ึ จากความหลากหลายของเนอื้ เรอื่ งสง่ ผลให้เรอ่ื งไม่น่าเบอ่ื ปมปัญหา
บางอย่างได้ถกู ทง้ิ ไว้ตรงตอนจบนทิ านยอ่ ยทุกคร้งั (เพอ่ื เตรียมขน้ึ เรอ่ื งใหม่)
ทาใหผ้ ู้อ่านเกดิ ความรู้สกึ ค้างคา(จงึ อ่านตอ่ ) การปิดท้ายนิทานด้วยปริศนา
จะสง่ ผล ทาให้ผอู้ า่ นไดค้ วามสนกุ สนานจากการคิดตามและการพิจารณา
ถงึ เหตผุ ลของคาตอบที่เกดิ ขน้ึ วา่ มันสอดคล้องกับเนอ้ื เรอ่ื งอย่างไร

~ 10 ~

ประวัตผิ ูแ้ ต่ง

๒.ประวตั ผิ แู้ ต่งนทิ านเวตาล

“พระราชวรวงศเ์ ธอ กรมหมืน่ พิทยาลงกรณ”์

พระองค์เจ้ำรัชนีแจ่มจรัสเป็นพระโอรสในกรมพระรำชวงั บวรวไิ ชยชำญ (พระองคเ์ จำ้ ยอดยง่ิ ยศ พระรำช
โอรสในพระบำทสมเดจ็ พระปิ่ นเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ) กบั เจำ้ จอมมำรดำเลี่ยม (เลก็ ) ธิดำนำยสุดจินดำ (พลอย ชู
โต) ประสูติเม่ือวนั ที่ ๑๐ มกรำคม พ.ศ. ๒๔๑๙ ในพระบวรรำชวงั มีพระเชษฐภคินีหน่ึงพระองค์ คือ พระองค์
เจำ้ ภทั ทำวดีศรีรำชธิดำ (พ.ศ. ๒๔๑๔ - ๒๔๔๒)

เม่ือเยำวว์ ยั เรียนหนงั สือกบั มำรดำที่ตำหนกั เมื่อชนั ษำ ๕ ขวบ กท็ รงอ่ำน
หนงั สือไดค้ ล่อง ทรงเขำ้ ศึกษำที่โรงเรียนพระตำหนกั สวนกหุ ลำบ เม่ือ พ.ศ.
๒๔๒๙ และต่อมำศกึ ษำภำษำองั กฤษจนถึง พ.ศ. ๒๔๓๖ จึงเขำ้ รับรำชกำรใน
ตำแหน่งนำยเวร กระทรวงธรรมกำร ขณะพระชนั ษำได้ ๑๖ ปี และไดเ้ ลื่อนเป็น
ผชู้ ่วยในกรมศึกษำธิกำร ทรงรับหนำ้ ท่ีพิเศษเป็นขำ้ หลวงสอบไล่วชิ ำหนงั สือ
ไทย ทรงเป็นกรรมกำรพเิ ศษร่ำงพระรำชบญั ญตั ิพิจำรณำควำมแพง่ และทรงได้
เล่ือนเป็นผชู้ ่วยที่ปรึกษำกระทรวงพระคลงั มหำสมบตั ิ

เม่ือพระบำทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั เสดจ็ ประพำสยโุ รป พ.ศ. ๒๔๔๐ ทรงพระกรุณำโปรด
เกลำ้ ฯ ใหพ้ ระองคเ์ จำ้ รัชนีแจ่มจรัสตำมเสดจ็ ดว้ ย และทรงศึกษำต่อในมหำวทิ ยำลยั เคมบริดจ์ เป็นเวลำ ๒ ปี
เสดจ็ กลบั จำกประเทศองั กฤษเม่ือ พ.ศ. ๒๔๔๒

พระราชกรณียกิจ
พ.ศ. ๒๔๔๒ ทรับตำแหน่งเป็นผชู้ ่วยอธิบดีกรมตรวจและกรมสำรบำญชี
พ.ศ. ๒๔๔๔ เจริญกำ้ วหนำ้ เป็น ผแู้ ทนเจำ้ กรมธนบตั ร เจำ้ กรมกอง ที่ปรึกษำอธิบดีกรมประสำปนส์ ิทธิ

กำร อธิบดีกรมตรวจและกรมสำรบำญชี อธิบดีกรมพำณิชยแ์ ละสถิติพยำกรณ์ ทรงจดั ต้งั และวำงรำกฐำนกิจกำร
สหกรณ์ จนในที่สุดไดเ้ ลื่อนตำแหน่งเป็นรองเสนำบดี กระทรวงพำณิชย์

พ.ศ. ๒๔๕๔ เป็นองคมนตรี และ เป็น กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๖
~ 11 ~

พ.ศ. ๒๔๖๘ ดำรงตำแหน่งอุปนำยกกรรมกำรหอพระสมุดสำหรับพระนคร ซ่ึงต่อมำไดร้ วมเขำ้ กบั กรม
ศิลปำกร ต่อมำไดเ้ ปล่ียนจำกหอสมุดสำหรับพระนครเป็น "รำชบณั ฑิตยสภำ" ไดร้ ับสมยำนำมวำ่ บิดำแห่ง
สหกรณ์

พระนิพนธ์

ในดำ้ นงำนพระนิพนธ์ ทรงเป็นกวเี อก ในกำรนิพนธ์ร้อยกรองและร้อยแกว้ มำกมำยหลำยเร่ือง ทรงใชพ้ ระ
นำมแฝงวำ่ "น.ม.ส." ย่อมาจากตัวอักษรท้ายพระนามเดิม รัชนี แจ่ม จรัส ทรงมีผลงำนตีพมิ พ์ เช่น

ประเภทรอ้ ยแกว้ ประเภทรอ้ งกรอง

ตลำดเงินตรำ ฉนั ทส์ ดุดีสังเวยสมโภชพระมหำเศวตฉตั ร
ควำมนึกในฤดูหนำว ปฤษำณำเถลิงศก
คำทำนำย สำมกรุง
ปำฐกถำ กนกนคร
พระนำงฮองไทเฮำ พระนลคำฉนั ท์
ประมวญนิทำน เห่เรือ
สืบรำชสมบตั ิ
จดหมำยจำงวำงหร่ำ

~ 12 ~

ลักษณะคำประพนั ธ์

๓.ลักษณะคาประพนั ธ์

นิทำนเวตำลฉบบั ของพระรำชวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ นิพนธเ์ ป็นร้อยแกว้ โดยนำทำนองเขียน
ร้อยแกว้ ของฝร่ังมำปรับเขำ้ กบั สำนวนไทยไดอ้ ยำ่ งกลมกลืน และไม่ทำใหเ้ สียอรรถรส แต่กลบั ทำใหภ้ ำษำไทย
มีชีวติ ชีวำ จึงไดร้ ับยกยอ่ งเป็นสำนวนร้อยแกว้ ท่ีใหม่ที่สุดในยคุ น้นั เรียกวำ่ “สำนวน น.ม.ส.” เช่น

โครงเร่ืองของ นิทำนเวตำลช่วงทำ้ ย "โยคี" นำพำพระเจำ้ วิกรมำทิตยเ์ ดินทำงมำถึง
จุดหมำยท่ีกระทำพธิ ีสำคญั ซ่ึงก็คือพธิ ีลอบปลงพระชนมพ์ ระองคแ์ ละพระรำชโอรส ควำม
เพยี รพยำยำมในกำร "ขม่ " พระองคเ์ องให้ "นิ่ง" เป็นและ "แกลง้ โง่" เป็น รวมท้งั กำรรู้จกั
ระแวดระวงั พระองคท์ ุกระยะทุกฝีกำ้ วทุกขณะจิต เป็ นผลใหเ้ วตำล หยำมหยนั พระองค์
ต่ำงๆ นำนำไม่สำเร็จ และยงั เกิดควำมสะเทือนใจ กลบั เป็นฝ่ ำยช่วยเหลือแนะนำพระองค์
ใหพ้ น้ ภยั ในตอนทำ้ ยเร่ือง น.ม.ส. ทรงไขปัญหำควำมเป็ นมำของเร่ืองรำว ผำ่ นคำพดู ของ
เวตำลวำ่

"ขา้ แต่พระองค์ผูเ้ ปน็ ใหญใ่ นหมูน่ ักรบ พระองค์จะราลึกถงึ คา ซ่ึงอสูร
ปัดพิบาลไดท้ ลู ไว้ว่า ผูใ้ ดมุง่ จะฆา่ ชวี ิตพระองค์ๆ อาจตดั หัวผ้นู ้นั เสยี ก่อน
ไดโ้ ดยครองธรรม แลในการขา้ งหนา้ ซงึ่ จะเป็นไปตั้งแตบ่ ัดนี้ พระองคพ์ ึง
ปฏบิ ตั ิตามคาทีอ่ สูรกลา่ วนนั้ ... ข้าพเจา้ ทลู ให้รู้พระองคแ์ ละระวังพระองค์
ให้จงหนัก"
(นทิ านเวตาล, ศิลปบรรณาคาร, ๒๕๑๓ : ๓๘๒ - ๓๘๓)

เรือ่ งยอ่

~ 13 ~

๔. เร่ืองย่อนทิ านเวตาล

พระวกิ รมำทิตยค์ รองรำชย์ ณ กรุงอุชเชนี ทรงพระปรีชำสำมำรถเป็นเลิศ ท้งั ในดำ้ นกำรปกครองและกำร
ศกึ สงครำม หลงั จำกท่ีครองรำชยไ์ ดห้ ลำยปี แลว้ กม็ ีพระรำชประสงคเ์ สดจ็ ไปทรงสอดส่องดูควำมเป็นไปของ
บำ้ นเมืองอ่ืน แลว้ กท็ รงปลอมเป็นโยคี เมื่อเสดจ็ คืนพระนคร อสูรปัถพีบำลซ่ึงพระอินทร์มีบญั ชำใหล้ งมำเฝ้ำ
รักษำกรุง อุชเชนีไดเ้ ขำ้ มำขดั ขวำงและเกิดกำรต่อสูก้ นั ปถพบี ำลไดท้ ูลเล่ำวำ่ พระองคแ์ ละรำชบุตรกำลงั ถูกปอง
ร้ำยจำกโยคีซ่ึงอำฆำตแคน้ จึงควรระวงั พระองค์ แลว้ ปัถพบี ำลกไ็ ป

พระวกิ รมำทิตยท์ รงปกครองบำ้ นเมืองอยำ่ งมีควำมสุข วนั หน่ึงมีพอ่ คำ้ นำผลไมม้ ำถวำย ทรงระแวงวำ่
พอ่ คำ้ ผนู้ ้ีอำจเป็นผปู้ องร้ำยพระองค์ จึงไม่เสวยผลไมน้ ้นั แต่โปรดใหเ้ กบ็ ไวใ้ นคลงั ส่วนพ่อคำ้ กน็ ำมำถวำยทุก
วนั จนมีผลไมเ้ ป็นจำนวนมำก วนั หน่ึงพระรำชำทรงทรำบวำ่ ในผลไมแ้ ต่ละผล มีพลอยทบั ทิมเมด็ ใหญ่น้ำงำม
ซ่อนอยภู่ ำยใน จึงตรัสถำมวำ่ ควำมประสงคข์ องพอ่ คำ้ ที่นำของมีค่ำเยย่ี งน้ีมำถวำย พอ่ คำ้ ทูลวำ่ ตนเป็นโยคีช่ือ
ศานตศิ ีล กำลงั จะกระทำพธิ ีอยำ่ งหน่ึงในป่ ำชำ้ จึงตอ้ งกำรควำมช่วยเหลือจำกพระองค์ โดยขอใหพ้ ระวกิ รมำ
ทิตยก์ บั พะรำชบุตรเสดจ็ ไปที่ป่ ำชำ้ แลว้ เสดจ็ ไปนำศพท่ีแขวนอยบู่ นตน้ อโศกในป่ ำชำ้ มำใหต้ น

เมื่อพระวกิ รมำทิตยเ์ สดจ็ ไปยงั ป่ ำชำ้ กท็ รงจบั เวตำลไดใ้ นท่ีสุด เวตำลยอมไปกบั พระองค์ แต่เวตำลทูลวำ่
ระหวำ่ งกำรเดินทำงจะเล่ำนิทำนถวำยและถำมปริศนำหรือปัญหำ ถำ้ เผลอพระสติตอบ ตนจะลอยกลบั มำยงั ก่ิง
อโศกดงั เดิม

ขณะเดินทำง เวตำลเล่ำนิทำนเร่ืองต่ำงๆถวำย เม่ือจบเร่ืองกต็ ้งั ปัญหำดว้ ยพระปัญญำอนั เลิศทำใหพ้ ระวกิ ร
มำทิตยอ์ ดพระทยั มไิ ด้ จึงทรงตอบปัญหำทุกเรื่อง เวตำลกก็ ลบั ไป ที่ตน้ อโศกทุกที พระองคก์ ต็ อ้ งเสดจ็ ไปนำตวั
กลบั มำทุกคร้ัง เป็นเช่นน้ีเร่ืองสุดทำ้ ยแลว้ ต้งั ปัญหำ แต่คร้ังน้ีพระวกิ รมำทิตยไ์ ม่ทรงตอบ เวตำลจึงยอมใหพ้ ระวิ
กรมำทิตยน์ ำตวั ไป แต่ไดท้ ูลเตือนใหร้ ะวงั โยคี

คร้ันพระวกิ รมำทิตยเ์ สดจ็ ไปถึงป่ ำชำ้ ที่โยคีอยู่ ทรงระลึกถึงคำเวตำล จึงเก่ียงใหโ้ ยคีทำอษั ฎำงคประณต
ใหด้ ูเป็นตวั อยำ่ ง แลว้ ฉวยโอกำสใชพ้ ระแสงดำบฟันศีรษะในท่ีสุด

เนอ้ื เรอื่ งย่อนิทานเวตาล เรอ่ื งท่ี ๑๐

มีเมืองหน่ึง ชื่อกรุงธรรมปุระ พระรำชำทรงนำมวำ่ ทำ้ วมหำพล พระมเหสีเป็นผหู้ ญิงท่ีงำมมำก แมพ้ ระธิดำจะ
เป็นสำวท่ีงำมมำกแลว้ พระมเหสีกง็ ำมไม่แพก้ นั ต่อมำเกิดศกึ สงครำมข้ึน ทำ้ วมหำพลสูร้ บไม่ได้ จึงพำพระ
มเหสี และพระธิดำหนี รอนแรมไปถึงหมู่บำ้ นแห่งหน่ึง ทำ้ วมหำพลใหห้ ญิงท้งั สองซ่อมตวั ในป่ ำ พระองคเ์ อง
เสดจ็ ไปในหมู่บำ้ นเพ่อื หำอำหำร แต่หมู่บำ้ นน้นั เป็นหมู่บำ้ นโจร โจรไดจ้ บั พระองคฆ์ ่ำเสียแลว้ ชิงเอำทรัพยอ์ นั มี
ค่ำมำกมำยไป หญิงท้งั สองเห็นดว้ ยควำมกลวั จึงพำกนั เตลิดหนีไป

เผอิญทำ้ วจนั ทรเสนกบั พระโอรสพำกนั เสดจ็ มำล่ำสตั วใ์ นป่ ำตำมลำพงั ทอดพระเนตรเห็นรอยเทำ้ ของ

~ 14 ~

หญิงท้งั สองจึงต่ำงสัญญำกนั วำ่ พระรำชำจะเลือกหญิงเจำ้ ของเทำ้ ใหญ่เป็นภรรยำ และพระโอรสกจ็ ะรับหญิงเทำ้
เลก็ เป็นภรรยำซ่ึงปรำกฏวำ่ กลำยเป็นกำรกลบั คู่กนั คือพระรำชำววิ ำห์กบั พระธิดำ และพระโอรสววิ ำหก์ บั พระ
มำรดำของพระธิดำ ในกำลเวลำต่อมำหญิงท้งั สองต่ำงกใ็ หก้ ำเนิดบุตรต่อๆกนั ไป

เมื่อเล่ำจบเวตำลถำมปัญหำวำ่ บุตรธิดำของธิดำทำ้ วมหำพล และบุตรของพระมเหสีน้นั จะนบั ญำติกนั
อยำ่ งไร พระวกิ รมำทิตยไ์ ม่ตรัสตอบ แมว้ ำ่ เวตำลจะกล่ำวยว่ั ยวนอยำ่ งไร พระองคก์ ก็ มุ พระสติมน่ั ไม่ตรัสตอบ

“ศพนน้ั ลมื ตาโพลง ลกู ตาสีเขียวเรือง ๆ ผมสนี ้าตาล
หนา้ สีน้าตาล ตวั ผอมเห็นโครงเป็นซ่ี ๆ หอ้ ยเอาหัวลงมาทานอง
คา้ งคาว แต่เปน็ คา้ งคาวตวั ใหญท่ ี่สุด เมอ่ื จับถกู ตัวกเ็ ยน็ ชดื เหนยี ว
ๆ เหมือนงู ปรากฏเหมอื นหนึ่งวา่ ไมม่ ีชวี ติ แตห่ างซึง่ เหมอื นหาง

แพะน้นั กระดิกได้”

~ 15 ~

เน้ือเรื่อง

๕. เน้ือเรอ่ื งนทิ านเวตาล เรื่องที่ ๑๐

เวตาลกลา่ ววา่ ครง้ั น้ีขา้ พเจา้ ใหเ้ กดิ เขม่นตาซา้ ย หวั ใจเตน้ แรงแลตากม็ ดื มวั เป็นลางไม่ดเี สยี แลว้ แตข่ า้ พเจา้ กจ็ ะเลา่
เรอ่ื งจรงิ ถวายอกี เร่อื งหน่ึง แลเพราะเหตขุ า้ พเจา้ เบ่อื หน่ายการถกู แบกสะพายไปมาเป็นหลายเท่ยี วแลว้ แมพ้ ระองคไ์ ม่
ทรงเบ่อื เป็นผูแ้ บกกจ็ รงิ ขา้ พเจา้ จะตง้ั ปญั หาท่อี ยากทูลถามสกั ที ถา้ ทรงตอบได้ พระปญั ญากม็ ากยง่ิ กวา่ ท่ขี า้ พเจา้ คดิ วา่ จะ
มีในพระราชาพระองคใ์ ด

ในโบราณกาลเมอื งใหญ่เมอื งหน่ึงชอ่ื กรุงธรรมปรุ ะ พระราชาทรงนาม ทา้ วมหาพล มมี เหสซี ง่ึ แมม้ พี ระราช

ธิดาจาเรญิ วยั ใหญ่แลว้ ก็ยงั เป็นสาวงดงามถา้ จะเปรยี บกบั พระราชบตุ รกี ค็ ลา้ ยพก่ี บั นอ้ งยง่ิ กว่าแม่กบั ลูก ทเ่ี ป็นเช่นน้ีไมใ่ ช่
เพราะพระราชธิดามอี าการแก่เกินอายุ ทจ่ี รงิ เป็นดว้ ยพระราชมารดาเป็นสาวไม่รูจ้ กั แก่ แลความสาวของพระนางเป็นเครอ่ื ง
ประหลาดของคนทงั้ หลาย

เมอ่ื ทา้ วมหาพลจะส้นิ บญุ นนั้ เกิดศึกข้นึ ทก่ี รงุ ธรรมปรุ ะ ขา้ ศึกมกี าลงั มากแลชานาญการศึก ใชท้ งั้ ทองคาแลเหลก็
เป็นอาวธุ คือใชท้ องคาซ้อื นา้ ใจนายทหารแลไพร่พลของพระราชาใหเ้อาใจออกห่างจากพระองค์ แลใชเ้หลก็ เป็นอาวธุ ฆ่าฟนั
คนทซ่ี ้อื นา้ ใจไม่ได้ ขา้ ศึกใชท้ องคาบา้ ง เหลก็ บา้ งเป็นอาวุธดงั น้ี จนในทส่ี ุดร้พี ลของทา้ วมหาพลหรอร่อยย่อยยบั ไป

ทา้ วมหาพลเหน็ จะรกั ษาชวี ติ พระองคไ์ วไ้ มไ่ ดด้ ว้ ยวธิ ีรบ ก็คิดจะรกั ษาดว้ ยวธิ หี นี จงึ พาพระมเหสแี ลพระราชธิดา

ออกจากกรุงไปในเวลาเทย่ี งคนื จาเพาะสามพระองค์ พระราชาทรงพานางทงั้ สองเลด็ รอดพน้ แนวทพั ขา้ ศึกไปแลว้ ก็ตงั้ พระ
พกั ตรม์ งุ่ ไปยงั เมอื งซง่ึ เป็นเมอื งเดมิ ของพระมเหสี

วนั ร่งุ ข้นึ พระราชานานางทงั้ สองเดนิ ไปจนเวลาสาย ถงึ ทอ้ งท่งุ เหน็ หม่บู า้ นหม่หู น่ึงแต่ไกล ไมท่ รงทราบวา่ เป็น

หม่บู า้ นโจร แต่ทรงสงสยั ไมว่ างพระหฤทยั จงึ ตรสั ใหพ้ ระมเหสี แลพระราชธดิ าหยุดนงั่ กาบงั อยู่ในแนวไม้ พระองคท์ รงถอื
อาวธุ เดนิ ตรงเขา้ ไปสู่หม่บู า้ นเพอ่ื จะหาอาหารเสวยแลสูน่ างทงั้ สององค์

ฝ่ ายพวก ภลิ ล์ ซง่ึ อยู่ในหมบู่ า้ นนน้ั ประพฤตติ วั เป็นโจรอยู่โดยปกติ ครน้ั เหน็ ชายคนเดยี วแต่งตวั ดว้ ยของมคี ่าเดนิ

เขา้ ไปเช่นนนั้ กค็ ุมกนั ออกมาจะเขา้ ชงิ ทรพั ยใ์ นพระองคพ์ ระราชา ทา้ วมหาพลทรงเหน็ ดงั นนั้ ก็ทรงพระแสงธนูยงิ พวกโจรลม้
ตายเป็นอนั มาก ฝ่ายนายโจรไดท้ ราบว่าผูม้ ที รพั ยม์ าฆ่าฟนั พวกตนลงไปเป็นอนั มากดงั นน้ั ก็กระทาสญั ญาณเรยี กพลโจร

~ 16 ~

ออกมาทงั้ หมดแลว้ เขา้ ลอ้ มรบพระราชา ทา้ วมหาพลองคเ์ ดยี วเหลอื กาลงั จะต่อสูป้ ้องกนั อาวธุ พวกโจรได้ ก็ส้นิ พระชนมล์ ง
ในทน่ี นั้ พวกภลิ ลก์ ช็ ่วยกนั ปลดเปล้อื งของมคี ่าออกจากพระองค์ แลว้ พากนั คนื เขา้ สูบ่ า้ นแห่งตน

ฝ่ ายพระมเหสแี ละพระราชธิดาทรงแอบอยู่ในแนวไมเ้หน็ พวกโจรเขา้ กลมุ้ รมุ รบพระราชากต็ กใจเป็นกาลงั แต่ไมร่ ู้

จะทาอย่างไรได้ ครน้ั เหน็ พวกภลิ ลท์ าลายพระชนมพ์ ระราชาลงไปแลว้ สองนางพระองคส์ นั่ พากนั หนีห่างออกไปจากหมบู่ า้ น
โจร ทางจะไปทางไหนหาทราบไม่ ความมงุ่ มาดมอี ยู่แต่ว่าจะหนีใหพ้ น้ มอื พวกภลิ ลซ์ ง่ึ เป็นคนชาตติ า่ ชา้ เท่านน้ั นางทงั้ สอง
ทรงกาลงั นอ้ ยแต่อานาจความกลวั พาใหเ้สดจ็ ไปเป็นทางถงึ ๔ โกรศ อ่อนเพลยี พระกาลงั ทรงดาเนินต่อไปไม่ได้ กห็ ยุดนงั่
พกั อยู่ใตร้ ่มไมร้ มิ ทาง

เผอญิ มพี ระราชาอกี พระองคห์ น่ึง ทรงนาม ทา้ วจนั ทรเสน เสดจ็ ออกยงิ สตั วป์ ่ากบั พระราชบตุ รจาเพาะสองพระองค์ กษตั รยิ ์
ทงั้ สองทรงมา้ ไปตามแนวป่า เหน็ รอยเทา้ หญงิ สองคนกท็ รงชกั มา้ หยุดดู พระราชบดิ าตรสั ว่า

"รอยเทา้ คนทาไมมอี ยู่ในป่าแถบน้ี" พระราชบตุ รทูลว่า
"รอยเทา้ เหลา่ น้ีเป็นรอยเทา้ หญงิ สองคน รอยเทา้ ชายคงจะโตกวา่ น้ี" พระราชาตรสั ว่า
"เจา้ ของรอยเทา้ เหลา่ น้ีเป็นหญงิ จรงิ อย่างเจา้ ว่า แลน่าประหลาดทม่ี หี ญงิ มาเดนิ อยู่ในป่า แต่ถา้ จะพูดตาม
เรอ่ื งในหนงั สอื หญงิ ทพ่ี ระราชาพบในป่ามกั จะงามกวา่ หญงิ ทจ่ี ะหาไดใ้ นกรงุ เหมอื นดอกไมป้ ่าทง่ี ามกว่าดอกไมใ้ นสวน มา

เราจะตามนางทง้ั สองน้ีไป ถา้ พบนางงามจรงิ ดงั ว่า เจา้ จงเลอื กเอาเป็น
เมยี คนหน่ึง" พระราชบตุ รทูลตอบวา่

"รอยเทา้ นางทงั้ สองน้ีมขี นาดไม่เท่ากนั แมเ้ทา้ มขี นาด
ย่อมทงั้ สองนางกย็ งั ก็ยงั ใหญ่กวา่ กนั อยูค่ นหน่ึง ขา้ พเจา้ จะเลอื กนางเทา้
เลก็ เป็นภรยิ าขา้ พเจา้ เพราะคงจะเป็นสาวนอ้ ยตามขนาดแห่งเทา้ ส่วน
นางเทา้ เขอ่ื งนนั้ คงจะเป็นสาวใหญ่ ขอพระองคจ์ งรบั ไวเ้ป็นราชชายา"
ทา้ วจนั ทรเสนตรสั ว่า

"เหตไุ ฉนเจา้ จงึ กล่าวดงั น้ี พระราชมารดาของเจา้ ส้นิ พระชนมไ์ ปไม่ก่ี
วนั เจา้ จะอยากมแี ม่เล้ยี งเรว็ เท่าน้ีเจยี วหรอื " พระราชบตุ รทูลตอบวา่

"ขอพระองคอ์ ย่ารบั สงั่ เช่นนน้ั เพราะบา้ นของผูเ้ป็นใหญ่ใน
ครอบครวั นน้ั ถา้ ไมม่ แี ม่เรอื นกเ็ ป็นบา้ นทว่ี ่าง อน่ึงพระองคย์ ่อมจะทรง
ทราบคาถาซง่ึ มลู เทวะบณั ฑติ แต่งไว้ มคี วามวา่ 'ชายผูไ้ มใ่ ช่คนโงไ่ ม่
ยอมคนื สูเ่ รอื นซง่ึ ไมม่ นี างทร่ี กั ผูม้ รี ูปงามคอยรบั รองในขณะทก่ี ลบั ถงึ เรอื นนนั้ แมเ้รยี กว่าเรอื นกไ็ ม่ใช่ อน่ื คือคุกซง่ึ ไมม่ โี ซ่
เท่านนั้ เอง' พระองคย์ ่อมทรงทราบไดด้ ว้ ยพระองคเ์ องวา่ ความสุขแห่งพอ่ บา้ นซง่ึ อยู่โดดเด่ยี วนนั้ มไี มไ่ ดใ้ นบา้ น แลมไี ม่ได้
นอกบา้ น เพราะไม่มหี วงั ว่าจะไดค้ วามสุข เมอ่ื กลบั มาสูเ่ รอื นแห่งตน"

~ 17 ~

ทา้ วจนั ทรเสนทรงน่ิงตรองอยู่ครู่หน่ึง แลว้ ตรสั ตอบพระราชบตุ รวา่
"ถา้ นางเทา้ เขอ่ื งมลี กั ษณะเป็นทพ่ี งึ ใจ ขา้ ก็จะทาตามคาเจา้ ว่า"

ครนั้ กษตั รยิ ท์ งั้ สององคท์ รงกระทาสญั ญาแบ่งนางกนั ดงั น้ี

แลว้ ก็ทรงชกั มา้ ตามรอยเทา้ นางเขา้ ไปในป่า สกั ครู่หน่ึงเหน็ สอง
นางนงั่ พกั อยู่ใตร้ ่มไม้ กษตั รยิ ส์ ององคเ์ สดจ็ ลงจากมา้ เขา้ ไปถาม
นาง ทงั้ สองนางก็เลา่ เร่อื งใหท้ รงทราบทกุ ประการ พระราชากบั พระ
ราชบตุ รกเ็ ชญิ นางทงั้ สองข้นึ หลงั มา้ องคล์ ะองค์ นางพระบาทเขอ่ื ง
คือพระราชธดิ าข้นึ ทรงมา้ กบั ทา้ วจนั ทรเสน นางพระบาทเลก็ คอื
พระมเหสขี ้นึ ทรงมา้ กบั พระราชบตุ ร สอ่ี งคก์ ็เสดจ็ เขา้ กรุง

กล่าวสนั้ ๆ ทา้ วจนั ทรเสนแลพระราชบตุ รกท็ าการววิ าหะทง้ั
สองพระองคแ์ ต่กลบั คู่กนั ไป คือพระราชบดิ าทรงววิ าหะกบั พระราช
บตุ รี พระราชบตุ รทรงววิ าหะกบั พระมเหสี แลเพราะเหตทุ ค่ี าด
ขนาดเทา้ ผดิ ลูกกลบั เป็นเมยี พ่อ แมก่ ลบั เป็นเมยี ลูก ลูกกลบั เป็นแม่เล้ยี งของผวั แมต่ วั เอง แลแมก่ ลบั เป็นลูกสะใภข้ องผวั
แห่งลูกตน แลต่อมาบตุ รแลธิดาก็เกิดจากนางทงั้ สอง แลบตุ รแลธิดาแห่งนางทง้ั สองก็กม็ บี ตุ รแลธิดาต่อ ๆ กนั ไป

เวตาลเลา่ มาเพยี งน้ีกห็ ยดุ อยู่ครูห่ น่ึง แลว้ กล่าวตอ่ ไปวา่ บดั น้ีขา้ พเจา้ จะตง้ั ปญั หาทูลถามพระองคว์ า่ ลูกทา้ ว
จนั ทรเสนท่เี กดิ จากธดิ าทา้ วมหาพล แลลูกมเหสที า้ วมหาพลท่เี กดิ กบั พระราชบตุ รทา้ วจนั ทรเสนน้นั จะนบั ญาตกิ นั อยา่ งไร
พระวกิ รมาทติ ยไ์ ดท้ รงฟังปญั หาเวตาลกท็ รงตรกึ ตรองเอาเร่อื งพอ่ กบั ลกู แม่กบั ลกู แลพก่ี บั นอ้ งมาปนกนั ย่งุ แลมหิ นาซ้า
มีเรอ่ื งแม่เล้ยี งกบั แม่ตวั แลลูกสะใภก้ บั ลกู ตวั อกี เลา่ พระราชาทรงตปี ญั หายงั ไม่ทนั แตก พอทรงนึกข้ึนไดว้ า่ การพาเวตาล
ไปสง่ ใหแ้ กโ่ ยคนี ้นั จะสาเรจ็ ไดก้ ด็ ว้ ยไม่ทรงตอบปญั หา จงึ เป็นอนั ทรงน่ิงเพราะจาเป็นแลเพราะสะดวก แลรบี สาวกา้ วทรง
ดาเนินเรว็ ข้ึน ครน้ั เวตาลทูลเยา้ ใหต้ อบปญั หาดว้ ยวธิ ีกลา่ ววา่ โง่ จะรบั สงั่ อะไรไม่ไดก้ ท็ รงกระแอม เวตาลทูลถามวา่

"รบั สงั่ ตอบปญั หาแลว้ ไม่ใช่หรอื "
พระราชาไม่ทรงตอบวา่ กระไร เวตาลกน็ ่ิงอยูค่ รูห่ น่ึงแลว้ ทูลถามวา่
"บางทพี ระองคจ์ ะโปรดฟังเร่อื งสน้ั ๆ อกี สกั เรอ่ื งหน่ึงกระมงั " ครง้ั น้ีแมแ้ ต่กระแอมพระวกิ รมาทิตยก์ ไ็ ม่
ทรงกระแอม เวตาลจงึ กลา่ วอกี ครง้ั หน่ึงวา่
"เม่อื พระองคท์ รงจนปญั ญาถงึ เพยี งน้ีแลว้ บางทพี ระราชบตุ รซง่ึ ทรงปญั ญาเฉลยี วฉลาดจะทรงแกป้ ญั หา
ไดบ้ า้ งกระมงั "

~ 18 ~

แต่พระธรรมธวชั พระราชบตุ รน่ิงสนิททเี ดยี ว

ปลายเร่อื ง

พระวกิ รมาทติ ยท์ รงน่ิงอ้งึ มไิ ดอ้ อกพระโอษฐต์ รสั ประการใด ดงั นนั้ เวตาลกแ็ สดงวาจาอาการประหลาดใจเป็นทส่ี ุด
กลา่ วชมวา่ ทรงตง้ั มนั่ พระหฤทยั ดนี กั พระปญั ญาราวกบั เทวดาแลมนุษยอ์ น่ื ทม่ี ปี ญั ญา จะหามนุษยเ์ สมอมไิ ด้ แต่ถงึ เวตาล
จะเหน็ แลว้ วา่ พระราชาตงั้ พระหฤทยั จะไม่รบั สงั่ ก็ยงั ไม่ยอมสนิท ยงั กลา่ วยวั่ โดยเพยี รจะใหร้ บั สงั่ ใหจ้ งได้

พระธรรมธวชั พระราชบตุ รไดย้ นิ เวตาลทูลดงั นน้ั กจ็ บั แขนเส้อื ทรงพระราชบดิ ากระตกุ เพอ่ื จะเตอื นใหร้ ู้
พระองค์ มใิ หต้ รสั ตอบเวตาล แต่พระราชบดิ ารูส้ กึ พระองคอ์ ยู่แลว้ แมใ้ ครจะเอามา้ มาลากหลายคู่กไ็ ม่ฉุดใหพ้ ระวาจาออก
จากพระโอษฐไ์ ด้

ฝ่ายเวตาลเมอ่ื เหน็ พระราชาทรงน่ิงอยู่ดงั นนั้ ก็กลา่ วต่อไป

"โยคีนน้ั เป็นผูใ้ ชใ้ หพ้ ระองคม์ าปลดขา้ พเจา้ แบกไปใหแ้ ก่เขา แลเมอ่ื พระองคท์ รงท้งิ ขา้ พเจา้ ลงทเ่ี ทา้ เขาใน
คนื วนั น้ี เขาจะสรรเสรญิ ความกลา้ แลความเพยี รของพระองคข์ ้นึ ไปจนถงึ ฟ้า ขา้ พเจา้ ขอทูลใหร้ ูพ้ ระองคแ์ ลระวงั พระองคจ์ ง
หนกั เพราะโยคีคงพาพระองคไ์ ปทห่ี นา้ เทวรูปนางทรุ คา แลเมอ่ื เขาไดบ้ ูชาแลว้ เขาจะเชญิ ใหพ้ ระองคเ์ คารพเทวรูปโดย
อษั ฎางคประณต"

ตรงน้ีเวตาลทูลกระซบิ ค่อยๆ ประหน่ึงเกรงวา่ จะมผี ูไ้ ดย้ นิ แลนาคาทก่ี ลา่ วนนั้ ไปบอกโยคศี านตศิ ลี ครนั้
ทูลเสรจ็ แลว้ เวตาลกอ็ อกจากศพ ทาใหย้ ่ามซง่ึ พระราชาทรงแบกนน้ั เบาเขา้ เป็นอนั มาก พรอ้ มคาสรรเสรญิ ว่ารูส้ กึ ความโงแ่ ล
ลดหย่อนราชมานะอนั เป็นคุณความดซี ง่ึ ถา้ มใี นตวั ใครผูน้ น้ั ย่อมมคี วามสุขในโลก

ครน้ั เวตาลไปพน้ แลว้ พระวกิ รมาทติ ยก์ ร็ บี ทรงดาเนินไปถงึ ป่าชา้ พบโยคกี าลงั นงั่ เคาะกะโหลกหวั ผี
รอบตวั โยคนี น้ั มากไปดว้ ยรูปกายอนั น่าเกลยี ดน่ากลวั คอื ผอี สูรทงั้ หลาย ครน้ั พระวกิ รมาทติ ยเ์ สดจ็ เขา้ ไปใกลจ้ ะถงึ ตวั โยคี
กท็ รงท้งิ ย่ามศพลงตรงหนา้ โยคี โยคกี ็แสดงความยนิ ดี แลกลา่ วสรรเสริญความมนั่ คงของพระราชาเป็นอนั มาก แลว้ โยคีก็
หยบิ เอาศพซง่ึ เป็นศพเดก็ ออกมาจากย่าม แลว้ หนั หนา้ ไปทางทศิ ใต้ ร่ายมนตรอ์ ยู่ครู่หน่ึง ศพนน้ั ก็มอี าการเหมอื นเป็น แลว้
โยคีกถ็ วายของเป็นเครอ่ื งบูชาพระเทวี นาพระราชาแลพระราชบตุ รไปยงั เทวรูปนางกาลี ก็กม้ ลงวางกะโหลกศีรษะทถ่ี อื เป็น
โคมนาทางมานนั้ ลงกบั พ้นื แลว้ หยบิ ดาบมาถอื แอบหลงั ไว้ แลทูลพะราชาว่า

"ขา้ แต่พระราชา พระองคไ์ ดท้ รงกระทาตามสญั ญาแลว้ โดยทางทช่ี อบทกุ ประการ แลเพราะเหตทุ พ่ี ระองค์
เสดจ็ มาในทน่ี ้ี พธิ ขี องขา้ พเจา้ จะเป็นอนั สาเรจ็ ดงั หมาย พระอาทติ ยก์ จ็ ะขบั รถขา้ มเขาเบ้อื งตะวนั ออกอยู่แลว้ เชญิ พระองค์
ทรงเคารพพระผูเ้ป็นเจา้ โดยอษั ฎางคประณต แลพระเกยี รตขิ องพระองคจ์ ะรุ่งเรอื งยง่ิ ๆ ข้นึ ไป สธิ ทิ งั้ แปด แลนิธทิ ง้ั เกา้ จะ

~ 19 ~

ไดเ้ป็นของพระองค์ แลความจาเรญิ จะมยี นื ยาวไปชวั่ กาลนาน"
พระวกิ รมาทติ ยท์ รงฟงั ดงั นนั้ ราลกึ ไดถ้ งึ คาเวตาล จงึ รบั สงั่ แก่โยคโี ดยอาการเคารพว่า
"ขา้ พเจา้ พระราชาไมเ่ คยกระทาอษั ฎางคประณต ขอท่านผูเ้ป็นอาจารยจ์ งทาใหข้ า้ พเจา้ ดูก่อน แลว้ ขา้ พเจา้ จะทาตาม"
โยคีผูฉ้ ลาดขดุ หลมุ ไวล้ อ่ พระราชา ก็ตกหลมุ ทต่ี วั เองทาไว้ ครนั้ โยคกี ม้ ตวั ลงกระทาอษั ฎางคประณต พระวกิ รมา

ทติ ยก์ ็ชกั พระแสงดาบออก ฟาดถูกศีรษะโยคีขาดกระเดน็ ไป ขณะนนั้ เทวรูปควา่ ลงมา หากพระธรรมธวชั พระราชบตุ รจบั
พระกรพระราชบดิ าเหน่ียวพระองคก์ ระชากไปโดยแรง พระราชาจงึ หลกี พน้ เทวรูปรอดชวี ติ ไปได้

แลว้ ก็พาพระราชบตุ รคนื เขา้ พระราชวงั ทรงปกครองบา้ นเมอื งเป็นสุขชวั่ กาลนาน จนเมอ่ื พระองคซ์ ง่ึ มคี วามตายเป็น
สภาพเสดจ็ สูป่ รโลกแลว้ พระเกยี รตซิ ง่ึ มริ ูด้ บั ยงั ปรากฏตราบเท่าทกุ วนั น้ี

ข้อคดิ ทไี่ ดร้ บั
หากมนษุ ยร์ จู้ กั ใชป้ ญั ญาคดิ ไตรต่ รองอย่างถถี่ ว้ ยและรอบด้าน แมป้ ญั หาจะยากเยน็
ซบั ซอ้ น เพยี งใดกส็ ามารถแกไ้ ขหรอื ทาความเข้าใจไดเ้ สมอ แตก่ ารใชป้ ญั ญาเพยี งอย่าง
เดยี วมอิ าจแกป้ ญั หาทกุ สงิ่ ไดเ้ สมอไป มนษุ ย์ตอ้ งมสี ตกิ ากบั ปญั ญาของตนดว้ ยการใช้
สตปิ ญั ญาควบคกู่ นั ไป คือหลกั สาคญั ในการนามนษุ ยไ์ ปสคู่ วามสาเรจ็ อกี ทั้งคาพดู ของ
มนษุ ยม์ คี วามสาคัญยงิ่ เพราะคาพดู เปน็ สงิ่ ที่ตอ้ งรกั ษาดังนนั้ หาพดู ออกมาโดยมไิ ดใ้ ช้
สตปิ ญั ญาไตรต่ รองใหร้ อบด้านเสยี ก่อน ก็จะนาหายนะหรือปญั หาซงึ่ ยากจะแกไ้ ขมาสู่ตน

ไดค้ วามกลา้ หาญมงุ่ มนั่ และความเพยี รเปน็

~ 20 ~

คำศพั ท์

๖.คาศพั ท์ท่ีนา่ สนใจ

คำศัพท์ ควำมหมำย

กระเหม่น เขม่น คือ อำกำรท่ีกลำ้ มเน้ือกระตุกเบำๆ ข้ึนเอง ตำมลทั ธิโบรำณถือวำ่ เป็นนิมิต
บอกเหตุร้ำยหรือดี

โกรศ มำตรำวดั ควำมยำว เท่ำกบั 500 คนั ธนู

เข่ือง ค่อนขำ้ งใหญ่ ค่อนขำ้ งโต

คุมกนั รวมกลุ่มกนั

เคร่ืองประหลำด ส่ิงท่ีทำใหค้ นประหลำดใจในควำมวำ่ “ควำมสำวของพระนำงเป็นเคร่ือง
ประหลำดของคนท้งั หลำย”

จำเพำะ เพียง เฉพำะ

ซ้ือน้ำใจ ผกู ใจ ในควำมวำ่ “ใชท้ องคำซ้ือน้ำใจนำยทหำร”หมำยถึง ติดสินบนดว้ ยทองคำ
เพ่ือใหท้ หำรเขำ้ กบั ฝ่ ำยของตน”

ดอกไมใ้ นสวน เปรียบกบั หญิงสำวที่อยใู่ นร้ัวในวงั

ดอกไมป้ ่ ำ เปรียบกบั หญิงสำวในชนบทหรือในหวั เมืองทวั่ ไป แต่มีควำมงำมเป็นพเิ ศษ

ภิลล์ ชื่อชำวป่ ำ อำศยั ในแถบเขำวนิ ธยั ในอินเดีย

มูลเทวะบณั ฑิต เป็นช่ือตวั ละครในนิทำนสนั สกฤต เล่ำวำ่ เป็นผรู้ ู้ศลิ ปวทิ ยำและมกั กล่ำวถอ้ ยคำ
เป็ นคติสอนใจ

แม่เรือน ในท่ีน้ีหมำยถึงภริยำท่ีดีมีหนำ้ ท่ีดูแลสำมีและควำมเรียบร้อยภำยในบำ้ น เรียกวำ่
แม่ศรีเรือน

ร้ีพล ทหำร

สัญญำ สญั ญำณ ในขอ้ ควำมท่ีวำ่ “กท็ ำสญั ญำเรียกพลโจรออกมำท้งั หมด”

สิ้นบุญ ตำย

สู่ แบ่งให้ ในขอ้ ควำม “เพือ่ จะหำอำหำรเสวยและสู่พระนำงท้งั สองพระองค”์

หนงั สือ วรรณคดี ในควำมที่วำ่ “ถำ้ จะพดู ตำมเร่ืองหนงั สือ”

หรอร่อย คือ ร่อยหรอ หมำยควำมวำ่ ค่อยๆ หมดไปทีละนอ้ ย

เหลก็ อำวธุ ที่ทำดว้ ยเหลก็ ในขอ้ ควำมท่ีวำ่ “ใชเ้ หลก็ เป็นอำวธุ ท่ีซ้ือน้ำใจไม่ได”้

~ 21 ~

บทวเิ ครำะห์

๗.นทิ านเวตาลเรอื่ งที่ ๑๐ มีความดเี ดน่ ดงั นี้

๗.๑) ความดีเด่นด้านกลวิธีการแต่ง
1. การใชส้ านวนโวหาร

นิทำนเวตำล ฉบบั พระรำชวรวงศเ์ ธอ กรมหมื่นพทิ ยำลงกรณ์ มีกำรใชส้ ำนวนโวหำรเปรียบเทียบที่
ไพเรำะและทำใหเ้ ห็นภำพแจ่มชดั ข้ึน

2. การใชก้ วโี วหาร
พระรำชวรวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ์ ทรงแปลนิทำนเวตำลดว้ ยภำษำที่กระชบั อ่ำนง่ำย มีบำงตอนที่

ทรงใชส้ ำนวนภำษำบำลี ซ่ึงไม่คุน้ หูผอู้ ่ำนในยคุ น้ี เพรำะไม่นิยมใชแ้ ลว้ ในปัจจุบนั และยงั มีสำนวนเปรียบเทียบ
ท่ีใชภ้ ำษำสละสลวย และแฝงดว้ ยขอ้ คิด ทำใหผ้ อู้ ่ำนเกิดควำมรู้สึกคลอ้ ยตำมไดอ้ ยำ่ งแนบเนียน

๗.๒ คุณคา่ ด้านปญั ญาและความคดิ
1. ความอดทนอดกลน้ั

ควำมอดทนเป็นคำสอนในทุกศำสนำ ดงั น้นั เม่ือไม่ตอบปัญหำในเรื่องที่ 10 เวตำลจึงกล่ำวชมวำ่ ทรงต้งั
พระรำชหฤทยั ดีนกั พระปัญญำรำวกบั เทวดำและมนุษยอ์ ่ืนท่ีมีปัญญำ จะหำมนุษยเ์ สมอมิได้

2. ความเพยี รพยายาม
เวตำลมกั ยว่ั ยใุ หพ้ ระวกิ รมำทิตยแ์ สดงควำมคิดเห็นออกมำ ทำใหพ้ ระองคเ์ ผลอตอบกลบั ไป ผลจึงตอ้ ง

กลบั ไปปี นตน้ อโศกเพอื่ จบั เวตำลใส่ยำ่ มหลำยคร้ัง

3. การใชส้ ตปิ ญั ญา
กำรแกป้ ัญหำต่ำงๆ จำเป็นตอ้ งใชส้ ติและปัญญำควบคู่กนั ไป จำกนิทำนเวตำลเร่ืองน้ีช้ีใหเ้ ห็นวำ่ กำรใช้

ปัญญำของพระวกิ รมำทิตยอ์ ยำ่ งเดียวน้นั ไม่สำมำรถแกป้ ัญหำและเอำชนะเวตำลได้ แต่พระองคต์ อ้ งใชส้ ติ
ประกอบกบั ปัญญำควบคู่กนั ไปจึงเอำชนะเวตำลได้

4. ความมสี ติ
ควำมเป็นผมู้ ีทิฐิมำนะ ไม่ยอมในสิ่งที่ไม่พอใจ บำงคร้ังอำจส่งผลเสียต่อผนู้ ้นั เอง ดงั น้นั กำรพยำยำม

ยบั ย้งั ชง่ั ใจ ไม่พดู มำกปำกไวจนเกินไป จึงเป็นสิ่งท่ีจำเป็นมำกเพรำะเม่ือใด เรำคิดก่อนพูด ไม่ใช่พดู แลว้ คิด
เม่ือน้นั เรำกม็ ีสติ สติเป็นสิ่งท่ีสำคญั เพรำะเป็นพ้นื ฐำนของสมำธิและปัญญำ ถำ้ ไม่มีสติ สิ่งต่ำงๆที่เรำทำไปหรือ
ตดั สินใจไปโดยไร้สติอำจส่งผลร้ำยเกินกวำ่ จะประเมินได้

~ 22 ~

5. การเอาชนะขา้ ศึกศตั รู
ในกำรทำสงครำมน้นั ผทู้ ่ีมีควำมชำนำญ มีเล่หเ์ หลี่ยมในกลศึกมำกกวำ่ ยอ่ มไดช้ ยั ชนะ

6. ขอ้ คดิ เตอื นใจ
เคร่ืองประดบั เป็นสิ่งที่ทำใหไ้ ดร้ ับอนั ตรำยจำกโจรผรู้ ้ำย แมจ้ ะเป็นชำยที่มีฝี มือเช่นทำ้ วมหำพลกต็ ำม

เม่ือตกอยใู่ นหมู่โจรเพียงคนเดียว ยอ่ มเสียทีได้
๗.๓ คุณคา่ ดา้ นความรู้

กำรอ่ำนนิทำนเวตำลทำใหไ้ ดร้ ู้ถึงวฒั ธรรมและค่ำนิยมของชำวอินเดียในยคุ โบรำณ เช่น ค่ำนิยมที่ชำยจะ
มีภรรยำไดห้ ลำยคนโดยเฉพำะชำยสูงศกั ด์ิ เพรำะถือส่ำเรือนท่ีอบอุ่นจะตอ้ งมีแม่เรือน

******************************************

~ 23 ~

แบบฝกึ หดั

คาส่ัง จงตอบคาถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง

1. นิทานเวตาลมีโครงเรื่องมาจากอะไร
……………………………………………………………………………………………

2. เวตาลปัญจวงิ ศติ แปลวา่ อะไร
……………………………………………………………………………………………

3. น.ม.ส คือใคร มคี วามเกี่ยวขอ้ งกบั นิทานอยา่ งไร
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

4. น.ม.ส. มีท่ีมาจากอะไร
……………………………………………………………………………………………

5. นิทานเวตาลฉบบั แปลเป็นภาษาองั กฤษท่ีมีชื่อเสียงคือฉบบั ใด เป็นของใคร
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

6. หนงั สือรวมนิทำนโบรำณของอินเดียเล่มสำคญั ช่ือว่ำอะไร
……………………………………………………………………………………………

7. นิทานเวตาลแต่งดว้ ยคาประพนั ธช์ นิดใด
……………………………………………………………………………………………

8. เพราะเหตุใดพระวกิ รมาทิตยจ์ ึงเผลอตอบปัญหาเม่ือเวตาลเล่านิทานแต่ละเร่ืองจบ
……………………………………………………………………………………………

จงอธบิ ายลกั ษณะของ เวตาล มาพอสังเขป

………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

~ 24 ~

คาสั่ง จงเติมคาหรือวลีเพอ่ื เสริมประโยคใหส้ มบูรณ์ถูกตอ้ ง
1.) โครงเรื่องหลกั ของนิทานกล่าวถึงตวั ละครสองตวั คือ................................................................
2.) พระวกิ รมาทิตยค์ รองราชยอ์ ยทู่ ี่เมือง...........................................................................................
3.) พระวกิ รมาทิตยม์ ีพระปรีชาสามารถดา้ น.....................................................................................
4.) พระอินทร์มีบญั ชำให.้ .....................................................เป็นผมู้ าเตือนพระวกิ รมาทิตยเ์ ร่ืองโยคี
5.) ................................ปลอมตวั มาเป็น....................................เพ่ือนาผลไมม้ าใหพ้ ระวกิ รมาทิตย์
6.) โยคีศานติศีลตอ้ งการใหพ้ ระวกิ รมาทิตย.์ ......................................................................มาใหต้ น
7.) พระราชาลวงฤาษีใหท้ า......................................ใหด้ ูเพ่อื ที่จะสงั หารดว้ ยอาวธุ คือ....................
8.) นางท่ีมีเทา้ ใหญ่และเทา้ เลก็ คือ....................................................................................................

9.) “.......................................................แอบอยใู่ นแนวไมเ้ ห็นพวกโจรเขา้ กลุม้ รุมรบพระราชาก็
ตกใจเป็นกาลงั แต่ไม่รู้จะทาอยา่ งไรได้ คร้ันเห็น...................ทาลายพระชนม.์ .......................ลงไป
แลว้ สองนางพระองคส์ ั่นพากนั หนีห่างออกไป”

10.) พระราชบุตรมีความเห็นเกี่ยวกบั รอยเทา้ สตรีท่ีพบวา่ ................................................................

11.) ทา้ วจนั ทรเสนทรงววิ าหะกบั .......................... และพระราชบุตรทรงววิ าหะกบั ......................
12..) การพาเวตาลไปส่งใหแ้ ก่โยคีน้นั จะสาเร็จไดด้ ว้ ย....................................................................

ขอ้ คิดที่ได้จากนทิ าน

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………

คาสั่ง จงเติมคาศพั ทแ์ ละความหมายลงในตารางใหส้ มบูรณ์ถูกตอ้ ง

ขอ้ คาศพั ท์ ความหมาย

1 จำเพำะ

2 สญั ญำณ ในขอ้ ควำมท่ีวำ่ “กท็ ำสญั ญำเรียกพลโจรออกมำท้งั หมด”

3 มำตรำวดั ควำมยำว เท่ำกบั 500 คนั ธนู

4 เข่ือง

5 อำวธุ ที่ทำดว้ ยเหลก็ ในขอ้ ควำมที่วำ่ “ใชเ้ หลก็ เป็นอำวธุ ที่ซ้ือน้ำใจไม่ได”้

~ 25 ~

แบบทดสอบหลงั เรยี น

คำส่ัง จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงขอ้ เดียว

1.) “ศพนนั้ ลมื ตาโพลง ลกู ตาสเี ขยี วเรอื งๆ ผมสนี ้าตาล หน้าทน่ี ้าตาล ตวั ผอม เหน็ ซโ่ี ครงเป็นซๆ่ี หอ้ ยเอาหวั ลงมา

ทานองคา้ งคาว แต่เป็นคา้ งคาวตวั ใหญ่ทส่ี ุด เมอื จบั ถกู ตวั กเ็ ยน็ ชดื เหนียวๆ เหมอื นงู ปรากฏเหมอื นหน่งึ วา่ ไมม่ ี

ชวี ติ แต่หางซง่ึ เหมอื นหางแพะนนั้ กระดกิ ได้” ข้อควำมทยี่ กมำนีจ้ ัดอย่ใู นโวหำชนิดใด

ก. บรรยำยโวหำร ข. พรรณนำโวหำร

ค. เทศนำโวหำร ง. อธิบำยโวหำร

2.) กรมหมื่นพทิ ยำลงกรณ์ทรงแปลนิทำนเวตำลท้งั หมดกี่เร่ือง

ก.๑๐ เร่ือง ข.๑๕ เรื่อง ค.๒๐ เรื่อง ง.๒๕ เรื่อง

3.) ผู้แต่งนิทานเวตาลต้งั แต่โบราณกาลคือผ้ใู ด

ก.รัชกำลที่ 2 ข.เจำ้ พระยำพระคลงั (หน) ค.กรมหมื่นพทิ ยำลงกรณ์ ง.ศิวทำส

4.) การทาสัญญาแบ่งนางในนิทานเวตาลตอนทีป่ รากฏในบทเรียน ใช้ส่ิงใดเป็ นเครื่องตัดสิน

ก.ความสูง ข.ความสวย

ค.อายุ ง.รอยเทา้

5.) พวกภิลล์ประกอบอำชีพใด

ก.พอ่ คำ้ ข.โจรขโมย ค.นกั รบ ง.เกษตรกรรม

6.) ข้อใดเป็ นลกั ษณะพเิ ศษของมเหสีท้ำวมหำพล ข.มีเสียงท่ีไพเรำะ
ง.มีพรวเิ ศษสำมำรถเสกทองได้
 ก.มีเทำ้ เข่ือง
ค.มีควำมสำวงดงำมเสมอ

7.) วรรณคดีเร่ืองใดไม่ได้มลี กั ษณะเป็ น “ นิทำนซ้อนนิทำน ”

ก.อำหรับรำตรี ข.พระอภยั มณี ค.พนั หน่ึงทิวำ ง.นิทำนเวตำล

~ 26 ~

 ข.กำรท่ีทรงตอบปริศนำนิทำนถึงยส่ี ิบเรื่อง
ง.กำรนำรูปป้ันเจำ้ แม่กำลีข้ึนจำกแม่น้ำคงคำ
8.) คำสัญญำทพี่ ระวกิ รมำทติ ย์มตี ่อโยคคี ืออะไร

ก.กำรนำศพอมนุษยจ์ ำกป่ ำชำ้ มำใหโ้ ยคี
ค.กำรตอ้ งต่อสู้กบั อสูรท่ีเฝ้ำรักษำประตูเมือง

9.) ผู้นิพนธ์ ได้รับกำรยกย่องตำมข้อใด ข.บิดำแห่งวรรณคดีไทย
ง.บิดำแห่งประวตั ิศำสตร์ไทย
ก.บิดำแห่งกฎหมำยไทย
ค.บิดำแห่งสหกรณ์ไทย

10.) กำรที่ผู้แต่งสร้ำงเงื่อนไขให้เวตำลเป็ นศพทพ่ี ูดได้ และผู้จับจะต้องไม่พูดอะไรระหว่ำงทน่ี ำเวตำลมำให้โยคี มฉิ ะน้ันเวตำล
จะลอยไปแขวนทตี่ ้นอโศกตำมเดิมน้ัน เง่ือนไขดังกล่ำวให้แนวคิดเรื่องกำรพดู ตรงกบั ข้อใด

ก.พำทีมีสติร้ัง รอคิด ข.ถึงบำงพูดพดู ดีเป็นศรีศกั ด์ิ
ค.พล้งั ปำกเสียศีล พล้งั ตีนตกตน้ ไม้ ง.พดู ไปสองไพเบ้ีย น่ิงเสียตำลึงทอง

11.) ข้อใดเป็ นลกั ษณะนิสัยของรำชบุตรท้ำวจันทรเสน ข.ชำนำญกำรล่ำสัตว์
ง.มีควำมช่ำงสงั เกตรอบคอบ
ก.มีควำมกลำ้ หำญ
ค.เชี่ยวชำญในกำรเดินป่ ำ

12.) เวตำลฉบับภำษำไทยทเ่ี รียบเรียงขึน้ จำกฉบับภำษำองั กฤษเป็ นผลงำนกำรเรียบเรียงของผู้ใด

ก.กรมพระยำดำรงรำชำนุภำพ ข.กรมหมื่นพิทยำลงกรณ์

ค.พระบำทสมเด็จพระมงกุฎเกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั ง.ศงดร.ศกั ด์ิศรี แยม้ นดั ดำ

13.) "โกรศ" มคี ่ำเท่ำกบั เท่ำใด

ก.800 คนั ธนู ข.1000 คนั ธนู ค.1500 คนั ธนู ง.500 คนั ธนู

14.) ข้อใดเป็ นความเชื่อตามวถิ ีชีวติ ของคนไทยในเร่ืองนิทานเวตาล
ก.ลิ้นน้นั ตดั คอคนเสียมากต่อมากแลว้
ข.ขา้ พเจา้ ให้เกิดกระเหม่นตาซ้าย หวั ใจเตน้ แรง แลก็มืดมวั
ค.คงจะเป็ นสาวน้อยตามขนาดแห่งเทา้ ส่วนนางเทา้ เขื่องคงจะเป็ นสาวใหญ่
ง.ความสุขแห่งพ่อบา้ นซ่ึงอยู่โดดเด่ียวน้นั มีไม่ไดใ้ นบา้ น แลมีไม่ไดน้ อกบา้ น

~ 27 ~

15.) ผู้นิพนธ์เร่ืองนิทำนเวตำลฉบับในบทเรียน ใช้นำมปำกกำว่ำอย่ำงไร

ก. ก.ป.ช. ข. น.ม.ส ค. ก.พ.ล. ง. จ.พ.ห.

12.) “ข้าศึกใช้ทองคาแลเหลก็ เป็ นอาวธุ คือ ใช้ทองคาซื้อนา้ ใจนายทหารและไพร่พลของพระราชาให้เอาใจออกห่างพระองค์

และใช้เหลก็ เป็ นอาวธุ ฆ่าฟันคนทซ่ี ื้อนา้ ใจไม่ได้” จากข้อความข้างต้นตรงกบั สุภาษติ ใด

ก.แขง็ เทา่ แขง็ เงินงา้ งอ่อนได้ ดงั ถวลิ ข.ปากปราศรัย น้าใจเชือดคอ

ค.กินบนเรือน ข้ีบนหลงั คา ง.เกลือเป็ นหนอน

17.) "เคร่ืองประหลำด" ในเนื้อเรื่องหมำยควำมตำมข้อใด

ก.คร้ังน้ีขำ้ พเจำ้ ใหเ้ กิดกระเหม่นตำซำ้ ย หวั ใจเตน้ แรง แลตำก็มืดมวั
ข.พระรำชมำรดำและพระธิดำมีหนำ้ ตำออ่ นเยำวเ์ หมือนพี่กบั นอ้ ง
ค.เวตำลมีขำส้นั ทอ้ งพลุย้ ชอบสิงอยตู่ ำมซำกศพ
ง.ชำยผไู้ ม่ใช่คนโง่ไมย่ อมคืนสู่เรือนซ่ึงไมม่ ีนำงท่ีรักผมู้ ีรูปงำมคอยรับรอ

18.) กรมหมื่นพทิ ยำลงกรณ์นำต้นฉบบั ของผู้ใดมำแปลเป็ นภำษำไทย

ก.ริชำร์ด เกียร์ ข.โรเบิร์ต ยอร์ก ค.ริชำร์ด เบอร์ตนั ง.โรเบิร์ต คลิบแลนด์

19.) พระวกิ รมำทติ ย์หรือพระวกิ รมเสนได้รับปำกกบั โยคีทม่ี ชี ่ือว่ำอะไร

ก.ศิวทำส ข.วทิ คั ธจูฑำมณี ค.ศำนติศีล ง.นำงโสมประภำ

20.) ท้ำวมหำพลมวี ธิ ีรับมือกบั ข้ำศึกทม่ี ำรุกรำนอย่ำงไร

ก.ขอเจรจำสงบศึก ข.สู้ตำยในสนำมรบ
ค.รู้รักษำตวั รอดเป็ นยอดดี ง.ขอควำมช่วยเหลือจำกเมืองอื่น

~ 28 ~

เฉลยแบบฝึกหัด

คาสั่ง จงตอบคาถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง

1. นิทานเวตาลมีโครงเร่ืองมาจากอะไร
……วร…รณ…ก…รร…มข…อง…อิน…เด…ยี …ช…ือ่ ว…่า …เวต…าล…ป…ญั จ…วงิ …ศต…ิ ………………………………………

2. เวตาลปัญจวงิ ศติ แปลวา่ อะไร
……นิท…าน……25……เรือ่ …งข…อง…เว…ตา…ล ……………………………………………………………

3. น.ม.ส คือใคร มีความเก่ียวขอ้ งกบั นิทานอยา่ งไร
……คอื……พร…ะร…าช…วง…ศเ์ ธ…อ…ก…รม…หม…น่ื …พิท…ยา…ลง…ก…รณ…์ …เป็น…ผ…ู้ปร…ะพ…ัน…ธ์น…ทิ า…นเ…วต…าล…ฉบ…ับ…………
……ภา…ษา…ไท…ย ………………………………………………………………………………

4. น.ม.ส. มีท่ีมาจากอะไร
……“ร…ัชน…ีแจ…่มจ…รัส…”…ซ…งึ่ เ…ปน็ …อกั …ษ…รต…ัวห…ลงั…พย…าง…ค…์ขอ…งพ…ระ…ขอ…ง …กร…มห…ม…่ืนพ…ทิ …ยาล…ง…กร…ณ…์ ……

5. นิทานเวตาลฉบบั แปลเป็นภาษาองั กฤษท่ีมีช่ือเสียงคือฉบบั ใด เป็นของใคร
……Vi…kra…m…a…nd…t…he…V…am…p…ire…o…r …Ta…le…s …of…H…ind…u…D…ev…ilry……………………………
……ขอ…ง …เซ…อร…์ ร…ชิ า…รด์……เอ…ฟ …เบ…อร…์ตนั………………………………………………………

6. หนงั สือรวมนิทำนโบรำณของอินเดียเล่มสำคญั ช่ือว่ำอะไร
……กถ…าส…าร…ิต…สา…คร…………………………………………………………………………

7. นิทานเวตาลแต่งดว้ ยคาประพนั ธ์ชนิดใด
……ร้อ…ยแ…ก…ว้ …รูป…แบ…บ…นิท…าน…ซอ้…น…นทิ…าน………………………………………………………

8. เพราะเหตุใดพระวกิ รมาทิตยจ์ ึงเผลอตอบปัญหาเม่ือเวตาลเล่านิทานแต่ละเรื่องจบ
……เว…ตา…ลม…ักย…ว่ั ย…ุให…้พร…ะว…ิกร…มา…ทิต…ย…์ตอ…บ…แ…ละ…พร…ะอ…งค…์ขา…ดส…ติร…งั้ ……………………………

จงอธิบายลกั ษณะของ เวตาล มาพอสงั เขป

ศ…พ…ล…ืมต…า…โพ…ลง……ล…ูกต…า…สีเ…ขยี …วเ…รือ…ง…ๆ……ผม…ส…ีน…า้ ต…าล……ห…น…า้ ส…นี …า้ ต…าล……ต…วั ผ…อ…มเห…็น…โ…คร…งเ…ป…น็ ซ…่ี …….
ห…อ้ …ยเ…อา…ห…ัวล…ง…มา…ทา้…น…อง…ค…้าง…ค…าว…แ…ต…่เป…น็ …คา้…ง…คา…วต…วั …ให…ญ…ท่ ีส่…ดุ ……เม…ื่อจ…บั …ถกู…ต…ัวก…็เ…ย็น…ช…ืดเ…หน…ีย…ว
เ…ห…มือ…น…งู …ป…รา…ก…ฏเ…หม…อื …น…หน…่ึง…ว่า…ไม…ม่ …ีชีว…ิต…แ…ตห่…า…งซ…่ึง…เห…มอื …น…ห…าง…แพ…ะก…ร…ะด…กิ …ได…้ ………………

………………………………………………………………………………………………………………

~ 29 ~

คาสั่ง จงเติมคาหรือวลีเพอื่ เสริมประโยคใหส้ มบูรณ์ถูกตอ้ ง
1.) โครงเรื่องหลกั ของนิทานกล่าวถึงตวั ละครสองตวั คือ...พ...ร..ะ.ว..ิก...ร..ม..า..ท..ิต..ย...์แ.ล...ะ.เ..ว.ต...า.ล.........................
2.) พระวกิ รมาทิตยค์ รองราชยอ์ ยทู่ ่ีเมือง.......อ...ชุ ..เ.ช.น...ี..........................................................................
3.) พระวกิ รมาทิตยม์ ีพระปรีชาสามารถดา้ น......ก..า..ร..ป..ก...ค..ร..อ...ง..แ.ล...ะ.ก...า..ร..ศ..ึก...ส..ง..ค...ร..า.ม................................
4.) พระอินทร์มีบญั ชำให.้ ................อ...ส..รู..ป...ัถ..พ..บี...า..ล..................เป็นผมู้ าเตือนพระวกิ รมาทิตยเ์ ร่ืองโยคี
5.) ....โ.ย..ค...ีศ..า..น...ต..ิศ...ลี ..........ปลอมตวั มาเป็น.......พ...อ่ ..ค..า้......................เพื่อนาผลไมม้ าใหพ้ ระวกิ รมาทิตย์
6.) โยคีศานติศีลตอ้ งการใหพ้ ระวกิ รมาทิตย.์ ..........จ..บั...เ.ว.ต...า.ล...ใ.น...ป...่า.ช..้า....................................มาใหต้ น
7.) พระราชาลวงฤาษใี หท้ า....อ..ษั ..ฎ...า.ง..ค...ป..ร..ะ..ณ...ต............ใหด้ ูเพื่อท่ีจะสังหารดว้ ยอาวธุ คือ...พ...ร..ะ.แ..ส...ง......
8.) นางท่ีมีเทา้ ใหญ่และเทา้ เลก็ คือ.......พ..ร..ะ..ม..เ.ห..ส...แี..ล..ะ..พ..ร..ะ..ธ..ิด..า...............................................................

9.) “.......พ..ร..ะ..ม..เ.ห...ส..แี..ล..ะ..พ...ร..ะ.ธ..ดิ...า.................แอบอยใู่ นแนวไมเ้ ห็นพวกโจรเขา้ กลุม้ รุมรบพระราชาก็
ตกใจเป็นกาลงั แต่ไม่รู้จะทาอยา่ งไรได้ คร้ันเห็น....พ..ว..ก...ภ..ิล..ล...์ .ทาลายพระชนม.์ ...ท..า้..ว..จ..นั...ท..ร..เ.ส...น....ลงไป
แลว้ สองนางพระองคส์ น่ั พากนั หนีห่างออกไป”

10.) พระราชบุตรมีความเห็นเกี่ยวกบั รอยเทา้ สตรีท่ีพบวา่ ..น...า.ง..เ.ท..้า.เ.ล...็ก..เ.ป..็น..ส..า..ว..น..อ้..ย..น..า..ง.เ.ท...า้ .เ.ข..อ่ื ..ง.เ.ป..็น...ส..า..ว.ใ..ห..ญ. ่

11.) ทา้ วจนั ทรเสนทรงววิ าหะกบั ....พ...ร..ะ.ธ..ิด...า........... และพระราชบุตรทรงววิ าหะกบั ..พ...ร..ะ..ม..เ.ห..ส...ี .....
12..) การพาเวตาลไปส่งใหแ้ ก่โยคีน้นั จะสาเร็จไดด้ ว้ ย.....ไ.ม...ต่ ..อ..บ...ค..า้..ถ..า..ม..เ.ว..ต..า..ล...................................

ข้อคดิ ที่ไดจ้ ากนทิ าน
…ค…ว…าม…ก…ลา้…ห…าญ……ค…วา…ม…เพ…ยี ร…พ…ย…าย…าม……ก…าร…พ…ูดน…ั้น…ส…้า…คัญ……ก…า…รแ…ก…้ปญั…ห…า…ตอ้…ง…ใช…ส้ …ตแิ…ล…ะป…ญั …ญ…า…คว…บ…ค…ู่กัน…ไ…ป…

………………………………………………………………………………………………………………………………………

คาส่ัง จงเติมคาศพั ทแ์ ละความหมายลงในตารางใหส้…ม…บูรณ์ถูกตอ้ ง

ขอ้ คาศพั ท์ ความหมาย

1 จำเพำะ เพียง เฉพาะ

2 สญั ญา สัญญำณ ในขอ้ ควำมที่วำ่ “กท็ ำสญั ญำเรียกพลโจรออกมำท้งั หมด”

3 โกรศ มำตรำวดั ควำมยำว เท่ำกบั 500 คนั ธนู

4 เข่ือง คอ่ นขา้ งใหญ่ ค่อนขา้ งโต

5 เหลก็ อำวธุ ที่ทำดว้ ยเหลก็ ในขอ้ ควำมท่ีวำ่ “ใชเ้ หลก็ เป็นอำวธุ ท่ีซ้ือน้ำใจไม่ได”้

~ 30 ~

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

1. ข. พรรณนำโวหำร
2. ก.๑๐ เรื่อง
3. ง.ศิวทำส
4. ง.รอยเทา้
5. ข.โจรขโมย
6. ง.มีพรวเิ ศษสำมำรถเสกทองได้
7. ข.พระอภยั มณี
8. ก.กำรนำศพอมนุษยจ์ ำกป่ ำชำ้ มำใหโ้ ยคี
9. ค.บิดำแห่งสหกรณ์ไทย
10. ก.พำทีมีสติร้ัง รอคิด
11. ง.มีควำมช่ำงสังเกตรอบคอบ
12. ข.กรมหม่ืนพิทยำลงกรณ์
13. ง.500 คนั ธนู
14. ข.ขา้ พเจา้ ให้เกิดกระเหม่นตาซา้ ย หัวใจเตน้ แรง แลก็มืดมวั
15. ข. น.ม.ส
16. ก.แขง็ เท่าแขง็ เงินงา้ งอ่อนได้ ดงั ถวลิ
17. ข.พระรำชมำรดำและพระธิดำมีหนำ้ ตำออ่ นเยำวเ์ หมือนพ่ีกบั นอ้ ง
18. ค.ริชำร์ด เบอร์ตนั
19. ค.ศำนติศีล
20. ค.รู้รักษำตวั รอดเป็ นยอดดี

~ 31 ~

อ้ำงอิง

แบบทดสอบและเฉลย
แบบทดสอบ เรื่อง นิทานเวตาล (เร่ืองท่ี ๑๐) Quiz – Quizizz
แบบทดสอบนิทานเวตาล ม.๔ | Fun Quiz – Quizizz
นิทานเวตาล แบบทดสอบ - เบญจมาภรณ์ บุญเจริญ
แบบทดสอบหลงั เรียน (นิทานเวตาล) - NIRATCHATA.PINTHONG
แบบทดสอบ เวตาล จงเลือกคาตอบท่ีถูกต องท่ีสุด – ETV
แบบทดสอบหลงั เรียน เร่ือง นิทานเวตาลเร่ืองที่ 10 ในปี 2020 |
แบบทดสอบนิทานเวตาลตอนตน้ เรื่อง | giiraatii
ความเป็ นมา
10-ประวตั คิ วามเป็ นมาของนิทานเวตาล - ภาษาไทย ม.4
ความเป็ นมา - นทิ านเวตาล - Google Sites
นทิ านเวตาล – ภาษาไทย
นิทานเวตาล – วกิ พิ เี ดยี
ประวตั ิผแู้ ตง่
ประวตั ิผูแ้ ต่ง - นิทานเวตาล (google.com)
wikiwand.com/th/นิทานเวตาล
ลกั ษณะคาประพนั ธ์
นิทานเวตาล | ภาษาไทย...วิถไี ทย (wordpress.com)
geocities.com/thaibooks_100/43.htm
เรื่องย่อ
นิทานเวตาล – ภาษาไทย
นิทานเวตาลเรื่องท่ี 10
บทท่ี3 เร่ือง นิทานเวตาล(เร่ืองท่ี10) - ภาษาไทย ม.4 - Google Sites
เนื้อเรื่อง
Fusion KM นทิ านเวตาล เรื่องท่ี 10
คาศัพท์
คาศพั ท์ - นิทานเวตาล - Google Sites
บทวเิ คราะห์
วเิ คราะห์คณุ ค่านทิ านเวตาลเร่ืองท1ี่ 0 - วรรณคดไี ทย ระดบั มธั ยม
วเิ คราะห์รสวรรณคดที ปี่ รากฏในนทิ านเวตาล ฉบับ – มหาวทิ ยาลยั ทกั ษิณ

~ 32 ~

~ 33 ~