นวัตกรรมภาพวาดกำแพงในวิถีชุมชนตำบลทับผึ้ง

นวตั กรรมภาพวาด
กาแพงในวิถชี มุ ชน

ตาบลทับผงึ้

ณ วดั เตว็ดกลาง ตาบลทบั ผ้งึ
อาเภอศรสี าโรง จงั หวัดสโุ ขทัย

คานา

หนงั สอื อิเล็กทรอนิกส์ (E-book) เล่มนี้มีเนอื้ หาเกี่ยวกับ
พัฒนานวตั กรรมวัฒนธรรมสร้างสรรค์ เรอ่ื ง นวตั กรรมภาพวาด
กาแพงในวิถชี มุ ชนตาบลทบั ผง้ึ ในการจดั ทาหนงั สอื อิเล็กทรอนกิ ส์
เล่มนี้ขึ้นเพือ่ ศึกษาวิถชี วี ิตของชุมชนผ่านภาพวาดกาแพงและ
อธิบายความหมายของภาพต่าง ๆ ว่ามีความสมั พนั ธ์กับวถิ ีชมุ ชน
อยา่ งไรบ้างเพือ่ ให้ชมุ ชนเกิดความรู้ ความเขา้ ใจ สามารถนาไป
ประยกุ ต์ใช้ได้และเพื่อให้ตาบลทบั ผง้ึ เปนนทีร่ จู้ ักเพมิ่ มากข้ึน

คณะผู้จัดทา

วถิ ีชุมชนผา่ น
ภาพวาดกาแพง

ณ วดั เตวด็ กลาง ตาบลทบั ผงึ้ อาเภอศรสี าโรง จงั หวดั สุโขทยั

ไถนา

ใช้ควายไถ่นาและเพือ่ ปรบั
หน้าดินก่อนท่ีจะหว่านข้าว

เกยี่ วข้าว

หลังจากการปลูกขา้ วแล้ว เมือ่ ขา้ ว
ออกรวงสเี หลืองอร่ามเต็มทงุ่ เปนน
เวลาทชี่ าวนาจะชว่ ยกันเตรียมตวั
ทางานอยา่ งหนัก คอื การเก็บเกยี่ ว
ขา้ ว

การตีข้าว

การตขี ้าวมี 2 วิธีคอื แบบท่ีหนงึ่
คือ นาเอาเฟ่าขา้ วมารวมไว้แลว้ เอา
เฟา่ ขา้ วตีกบั แคร่หรอื ฟางกับดิน
แบบที่สอง ตดี ้วยแอว่ หรอื คุ เอา
เชือกผูกรวมเฟา่ ขา้ ว หรอื ฟอนขา้ ว
แลว้ ใช้ไม้อีกอนั หน่งึ ยาวประมาณ

ปลกู ใบยาสูบ

เร่ิมตน้ จากการเพาะต้นกล้ายาสูบจากเมล็ดพันธุ์ โดยการเตรียม
ดินข้ึนแปลงขนาดความกว้าง 1 เมตร พรวนดินให้ซุย ไม่จากัดความยาว
ของแปลง จากนน้ั รดนา้ บนแปลงให้ชมุ่ จากน้ัน 1 สปั ดาห์จะพบว่าเมล็ดงอก
จากน้ันรดน้าให้ชุ่มครบ 45 วัน ต้นกล้าจะยาว 10-15 เซนติเมตร หลังจาก
นนั้ สามารถนา้ ตน้ กล้านาไปปลูกทีแ่ ปลงได้

ใบยาสบู การเก็บหรอื
รอ้ ยใบยาสูบ
เกษตรกรในท้องถิ่นยดึ อาชีพ
ปลูกข้าวขึ้นอยู่กับภาวะราคา การเสียบร้อยใช้เข็มรูปหอกขนาด
ผลผลิตแตล่ ะช่วง หากพืชตัว กว้าง ½ ซม. ยาว 30-60 ซม. และ
ใดมีราคาดี อย่างไรก็ตาม ด้ า ย ข น า ด รั ง 6 - 8 ซ ม . ย า ว
ยาสูบนับเปนนพืชเศรษฐกิจท่ี ประมาณ 160 ซม. โดยเสียบทาง
สร้างความมั่นคงด้านรายได้ ก้านระหว่างก้านและใบให้หันหน้าใบ
แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง ยาไปทางเดียวกัน ใบยาส่วนล่าง
ถือว่าให้ผลตอบแทนท่ีดีกว่า ของลาต้นให้เสียบห่างกันอย่าให้
การทานาปลูกข้าวในขณะนี้ แน่นจนเกินไป ประมาณใบเว้นใบ
เพราะใบยาส่วนล่างมีน้าหนักมาก
เม่ือเสียบแน่นและเอาออกตากแดด
จะเกดิ ตายนงึ่

หวา่ นแห่หาปลา

เปนนเครื่องมือจับปลาเพื่อยัง
ชีพของชาวบ้าน ใช้จับปลา
เพ่ือมาบริโภคในชีวิตประจาวัน
เปนนภูมิปัญญาชาวบ้านสร้าง
อาชีพ สร้างรายได้ ท้ังนาปลา
ที่ได้มาขาย หรือจะเก็บไว้กิน
นาน ๆ

ประเพณีการสรง
น้าพระ

การทาความสะอาดพระพุทธรปู โตะ๊
หมู่บชู า ห้งิ พระ รปู ภาพ และส่ิงของ
ต่าง ๆ รวมไปถึงทป่ี ระดิษฐานของ
องค์พระพุทธรูป ให้สะอาดบรสิ ุทธ์ิ

แหน่ างแมว

การแห่นางแมว เปนนพิธีอ้อนวอนขอฝน ซ่ึงจา
จัดทาขึ้นในปีใดที่ท้องถ่ินแห่งแล้งฝน ไม่ตกต้อง
ตามฤดูกาล สาเหตุที่ฝนไม่ตก ท่านผู้รู้กล่าวไว้
ว่า นา้ ฝนนนั้ เปนน น้าของเทวดา

วขี ้าว

เปนนเคร่ืองมือชนิดหน่ึงของชาวนา สาหรับใช้
พัดโบก เพื่อให้เมล็ดข้าวเปลือกลีบไม่มีเมล็ด
น้าหนกั เบา ซึง่ เรียกวา่ ข้ีลบี รวมท้งั เศษผงเศษ
ฟางตา่ งๆ

ฟาดข้าว การฟาดขา้ วคอื การเอามัดขา้ วที่แหง้ ดแี ล้วไปตี
เพ่อื ใหเ้ มลด็ ขา้ วหลดุ ออกจากรวงขา้ ว อาจจะตีกบั
พืน้ ใช้ไม้ตีไปท่ีมดั ขา้ วโดยตรง นามัดขา้ วไปตีกับไม้
สาหรับใชต้ ขี า้ ว

ปิดตาตหี ม้อ

การปิดตาตีหม้อนิยมเล่นกันมานานแล้ว โดยเฉพาะ
ในเทศกาลวันสงกรานต์เพราะเปนนการละเล่นท่ีชวน
ให้สนกุ ทัง้ คนเล่นและคนดู ฝกึ ความจา การสังเกต

การเล่นว่าว

ว่าวเปนน การละเล่นของไทยทม่ี ีมาช้านาน โดยการ
เล่นต้องหาโอกาสที่เหมาะสม ในการเล่นซ่ึง
โอกาสทเี่ หมาะสมในทน่ี ้ีก็ คือ การหาช่วงเวลาที่มี
อากาศดีลมพดั อยา่ งสม่าเสมอไม่แรงจนเกินไป

เดินกะลา

เดินกะลา เปนนภมู ิปัญญาของ
การประดิษฐ์ของเล่นให้เด็กๆ
หรือเด็กๆสามารถทาเองได้
จากวัสดพุ นื้ บา้ นที่ใกล้ตัว

การตักบาตร

การตักบาตร คือ การถวายอาหาร
แด่พระภิกษุสามเณร รูปเดียวหรือ
หลายรูป จะปฏิบัติเปนนประจาหรือ
เปนน ครง้ั คราวก็ได้

งูกนิ หาง

เปนนการละเล่นท่ีได้มีกิจกรรมทางกาย
แบบเบา เล่นเปนนหมู่คณะต้งั แต่ 3-5 คน
ข้ึนไป การเล่นงกู ินหางไม่มีอปุ กรณ์การ
เล่นใด ๆ สามารถเล่นกันในหมู่เด็กที่
หลากหลายวัยได้ หรือเล่นร่วมกับ
ผู้ใหญไ่ ด้

รดนา้ ดาหัวผ้ใู หญ่

เปนนพธิ โี บราณของทางเหนือ โดย "รด
น้าดาหัว" เปนนการไปรดน้าขอขมาและ
ขอพรจากผู้ใหญ่ที่ตนเคารพนับถือ
ซ่ึงก็เปนนการไปสระผมให้ผู้ใหญ่ โดยใช้
น้าสม้ ปอ่ ย หรอื นา้ มะกรูด

ไซดกั ปลา

เปนนเครื่องมือดักสัตว์น้า โดยส่วนมาก
จะดักปลาในกลุ่มปลาเล็กปลาน้อย ใช้
งานในแหล่งน้าท่ีไม่ลึก มักเปนนแหล่งน้า
ไหลและเปนนการเปิดช่องระบายน้าเข้า
ออกตามคันนา ตงั้ ช่อื ตามรปู ทรงน้ัน

การละเลน่ ลูกขา่ ง ปลกู ขา้ ว

เปนนการละเล่นไทยชนิดหน่ึง ท่ีมี การเอาเมล็ดไปหว่านให้งอกและ
การเล่นโดยการผูกด้วยเชือก และ เจริญเติบโตขึ้นมาเปนนต้นกล้า เพ่ือ
ขว้างลูกข่างลงพ้ืนให้เกิดการหมุน เอาไปปักดา การตกกล้าสามารถ
โดยมีกติกาการเล่นอยู่คือ หาก ทาได้หลายวิธดี ว้ ยกัน
ขว้างลูกข่างไม่หมุนหรือออกนอก
วงถอื ว่าแพ้

กระโดดหนงั ยาง

นาหนังยางมาตอ่ กันคล้ายๆ โซ่ เวลาเลน่ จะตอ้ งมีผู้
เลน่ 2 คนถือยางคนละข้าง ดึงให้ตึงพอสมควร แลว้
ให้ผูเ้ ล่นที่เหลือกระโดดข้าม แต่ละเกมการเล่นจะ
แบ่งเปนน ระดบั ตามความสูงของการถอื ยาง

ประเพณลี อยกระทง

เปนน เทศกาลของกลุม่ ชาตพิ ันธ์ไุ ทตะวนั ออกเฉียงใตร้ วมทงั้
ประเทศไทย ตรงกับวันข้ึน 15 คา่ เดอื น 12 ตามปฏทิ ิน
จันทรคติไทย ประเพณนี ก้ี าหนดข้นึ เพื่อเปนนการสะเดาะ
เคราะหแ์ ละขอขมาต่อพระแม่คงคาซึง่ เปนนเทวดา

ข่ีมา้ กา้ นกล้วย

เปนนการละเล่นเด็กไทย โดยอาศัยก้าน
กล้วยท่ีปลูกไว้ตามบริเวณข้างบ้าน
และในสวน ซึ่งผู้ใหญ่มกั ทาใหเ้ ด็กๆ

การละเลน่ รีรีข้าวสาร

ยืนเอามือประสานกันเหนอื ศีรษะเปนน
ประตโู ค้งหรือซมุ้ คนอ่นื ๆ เกาะไหล่กนั
ลอดใต้โคง้ ไปเรอ่ื ยๆ ผเู้ ลน่ 2 คนท่ีเปนน
ประตจู ะรอ้ งเพลงประกอบ เวลาลอดใต้
ซ้มุ

หาบของไปขาย

ชาวบ้านได้หาบของท่เี ก็บจาก
สวนของชาวบ้านเองไปขายท่ี
ตลอด

การตไี ก่

การตีไก่นี้ไม่ได้หมายถึงจับไก่ตัว
เปนนๆมาตีกัน แต่น่ีเปนนการละเล่น
อกี ชนิดหน่ึงทเี่ ด็กไทยมักจะเล่นกัน
คือการเอาหญ้าแฝงมาตีกัน หัว
หญ้าแฝงจะมีลักษณะหนาๆ ใคร
หวั หลดุ กอ่ นฝ่ายนัน้ แพ้ทันที

สถานีใบยา
หนองยาว

เปนน การรบั ขายซอื้ ใบยาสูบ

สะพานข้ามแม่น้า

เปนนสะพานขา้ มแม่นา้ ของระหว่างบ้านเตวด็ กลาง
กบั บ้านเตว็ดนอก

จดั ทาโดย
นกั ศึกษาสาขาวิชารฐั ศาสตร์ เอกการเมืองทอ้ งถ่นิ
รหัสการศึกษา 2562
มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏพิบูลสงคราม

TABPEUNG

#รีววิ ทบั ผงึ้