พจนานุกรมหาความหมาย

พจนานุกรม
หาความหมาย

ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓

คำนำ

หนังสือเรียน E- book ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ เรื่อง การใช้
พจนานุกรมหาความหมาย หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาการออกแบบ
และการผลิตสื่อการศึกษากลุ่ม สาระการเรียนรู้วิชาภาษาไทย ภายใน
หนังสือประกอบด้วยเนื้อหาสาระของการใช้พจนานุกรมหาความหมายวิธี
การใช้ อย่างมากมาย เพื่อเป็นความรู้กับนักเรียนหรือผู้ที่ต้องการศึกษาใน
เรื่องนี้ สามารถศึกษาจากหนังสือ E-book เล่มนี้ได้ เพื่อการส่งเสริม
พัฒนาทักษะให้เท่าทันในศตวรรษที่ ๒๑ ได้

ผู้จัดทำหวังว่าหนังสือ E- book เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการเรียน
รู้ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตร หากมีข้อเสนอ
แนะใด ๆ ผู้จัดทำขอรับไว้ด้วยความขอบพระคุณยิ่ง เพื่อปรับปรุงแก้ไขให้
สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ขอขอบคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติพงษ์ วงศ์ทิพย์ ที่ให้
คำปรึกษามีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดทำหนังสือเรียน E-book ให้สำเร็จลุล่วง
ด้วยดี ณ โอกาสนี้

ผู้จัดทำ
นางสาวสร้อยฟ้า อินต๊ะหล้า

สารบัญ หน้า
๑-๒
คำนำ ๓-๕

ความหมายพจนานุกรม ๖
วิธีใช้พจนานุกรม ๗
หลักการใช้พจนานุกรม ๘-๙
๑๐
ประโยขน์พจนานุกรม ๑๑
๑๒
อักษรย่อในพจนานุกรม ๑๓
ตัวอย่างภายในพจนานุกรม

ตัวอย่างกิจกรรมชวนทำ

กิจกรรมชวนทำที่ ๑

เฉลยกิจกรรมชวนทำที่ ๑

พ จ น า นุ ก ร ม

ห นั ง สื อ สำ ห รั บ ค้ น ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง คำ โ ด ย เ รี ย ง ลำ ดั บ ต า ม อั ก ษ ร
แ ล ะ บ อ ก ที่ ม า ข อ ง คำ ด้ ว ย

พจนานุกรมหาความหมาย ๑

พ จ น า นุ ก ร ม

พ จ น า นุ ก ร ม ร า ช บั ณ ฑิ ต ย ส ถ า น พ จ น า นุ ก ร ม ทำ ใ ห้ รู้ จั ก อ ะ ไ ร บ้ า ง
๒๕๔๒
๑. รู้ที่มาของคำ
เป็นหนังสือรวบรวมคำที่มีใช้อยู่ในภาษา ๒. รู้ชนิดของคำ
และกำหนดอักขรวิธี การอ่าน ความหมาย ๓. เข้าใจความหมายของคำและสำนาวน
๔. รู้ลักษณะการใช้คำ
ตลอดจนประวัติที่มาของคำ จัดเป็น ๕. อ่านคำได้ถูกต้อง
หนังสือประเภทอ้างอิงที่มีความสำคัญและ ๖. เขียนคำได้ถูกต้อง
จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับหนังสือพจนานุกรม
ฉบับราชบัณฑิตยสถานนั้นยิ่งมีความ

สำคัญ

ก า ร ใ ช้ พ จ น า นุ ก ร ม

การใช้พจนานุกรมควรฝึกจนเป็นนิสัย โดยเปิด
ค้นหาคำศัพท์ทุกครั้งที่สงสัย จะทำให้มีความรู้ที่
กว้างขวางและสามารถใช้คำได้แม่นยำมากขึ้น

พจนานุกรมหาความหมาย ๒

วิ ธี ใ ช้
พ จ น า นุ ก ร ม

เราไปดูกันเลย

๑. เรียงลำดับตามพยัญชนะ ก-ฮ

ก ขฃคฅฆงจฉชซฌญฎ
ฏฐฑฒณดตถทธนบปผ
ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ฤ ฤา ล ฦ ฦา ว ศ

ษสหฬอฮ

*โดยในพจนานุกรมจะมีการเพิ่มตัว ฤ ฤา ฦ ฦา

ตัวอย่างการดูวห่ามคีำไนหนกมากก่บอนเชร้าาสงามงูรถดูได้จากอักษรตัวหน้าของคำ

คำตอบ กบ งู ช้าง นก หมี
กบ



ช้าง

งู นก

หมี

พจนานุกรมหาความหมาย ๓

วิ ธี ใ ช้
พ จ น า นุ ก ร ม

เราไปดูกันเลย

๒. เรียงลำดับตามรูปสระ

-ะ -า -ิ -ี -ึ -ื -ุ -ู เ-ะ สเร-ะเอ

สระอะ สระอา สระอิ สระอี สระอึ สระอื สระอุ สระอู สระเอะ

แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ เ-อะ เ-อ

สระแอะ สระแอ สระโอะ สระโอ สระเอาะ สระออ สระเอะ สระเอ

เ-ียะ เ-ีย เ-ือะ เ-ือ -ัวะ -ัว -ำ

สระเอียะ สระเอีย สระเอือะ สระเอือ สระอัวะ สระอัว สระอำ

ใ- ไ- เ-า

สระใอ สระไอ สระเอา

ตัวอย่าง ไว วาด วี โว แวะ วัด

การดูว่าคำไหนมาก่อนเราสามรถดูได้จากการเรียงสระ

คำตอบ วัด วาด วี แวะ โว ไว




วี

วัด วาด
ไว

พจนานุกรมหาความหมาย ๔

วิ ธี ใ ช้
พ จ น า นุ ก ร ม

เราไปดูกันเลย

๓. เรียงลำดับตามรูปวรรณยุกต์

ตัวอย่าง ป่าน ป้าน ปาน

การดูว่าคำไหนมาก่อนเราสามรถดูได้จากการเรียงรูปวรรณยุกต์

คำตอบ ปาน ป่าน ป้าน




พจนานุกรมหาความหมาย ๕

ห ลั ก ก า ร ใ ช้
พ จ น า นุ ก ร ม

๑. หาคำตามลำดับพยัญชนะจาก ก-ฮ

๒. จัดเรียงตามลำดับรูปสระ
๓. คำที่ขึ้นต้นด้วยพยัญชนะตัวเดียวกันให้เรียง

ลำดับตามพยัญชนะตัวถัดไป กรง กรอ

๔. คำที่ไม่มีรูปสระจะมาก่อนคำที่มีรูปสระ

๕. คำที่มีไม้ไต่คู้ จะอยู่ก่อนคำที่มีรูปวรรณยุกต์ ็ ก็

พจนานุกรมหาความหมาย ๖

ประโยชน์ของ
พจนานุกรม

๑. ใช้ตรวจสอบการเขียน สะกดคำ ให้ถูกต้องตาม
มาตรฐานภาษา

๒. ใช้ตรวจสอบการอ่านคำให้ถูกต้องใน วงเล็บ ( )

๓. ค้นหาความหมายของศัพท์

๔. ทำให้ทราบถึงที่มาของคำ เช่น
ส. = สันสกฤต ป. = บาลี

๕. ทำให้ชนิดของคำ เช่น ก. = กริยา น. = นาม

พจนานุกรมหาความหมาย ๗

อักษรย่อใน
พจนานุกรม

๑. อักษรย่อในวงเล็บท้ายบทนิยาม บอกที่มาของคำ คือ

ข. เขมร ต. ตะเลง ล. ละติน
จ. จีน
ช. ชวา บ. เบงกาลี ส. สันสกฤต
ญ. ญวน ป. ปาลิ(บาลี) อ. อังกฤษ

ญิ. ญี่ปุ่น ฝ. ฝรั่งเศส ฮ. ฮินดี

ม. มลายู

พจนานุกรมหาความหมาย ๘

อักษรย่อใน
พจนานุกรม

๒. อักษรย่อหน้าบทนิยาม บอกคำชนิดของคำตามไวยากรณ์ คือ

ก. กริยา ว. วิเศษณ์
น. นาม ส. สรรพนาม

นิ. นิบาต สัน. สันธาน

บ. บุรพบท อ. อุทาน

พจนานุกรมหาความหมาย ๙

ตั วอย่างภายใน
พ จ น า นุ ก ร ม

ผลิต [ผะ-หลิด , ผะหลิดตะ-] ก. ทำให้เกิดมีขึ้นตามที่ต้องการ
ด้วยอาศัยแรงงาน หรือ เครื่องจักร เป็นต้น เช่น ผลิตข้าว ผลิต
รถยนต์ ผลิตครู ผลิตบัณฑิต. (ป.)
ผลิตกรรม น. การทำให้เป็นผล
ผลิตผล น. ผลที่ทำขึ้น,ผลที่ได้จากการผลิตด้วยอาศัยแรงหรือ
เครื่องจักร เป็นต้น.
ผลิตภัณฑ์ น. สิ่งที่ทำขึ้น

ความหมายของแต่ละสัญลักษณ์
เครื่องหมาย [ ] แสดงการอ่านคำ อ่านว่า ผะ-หลิด, ผะหลิดตะ-
หลังจาก [ ] ก็จะมีคำย่อหลังคำหรือคำอ่านซึ่งจะแสดงชนิดของ
คำ คือ ก. กริยา น. คำนาม เป็นต้น
ต่อจากคำย่อที่แสดงชนิดของคำก็คือ ความหมาย สิ่งที่ต่อจาก
ความหมายคือ การนำคำไปใช้
คำใน ( ) เป็นคำย่อ แสดงที่มาของคำ (ป.) มาจากภาษาบาลี

พจนานุกรมหาความหมาย ๑๐

ตัวอย่าง กิ จ ก ร ร ม
ช ว น ทำ

จงเรียงคำต่อไปนี้ตามพจนานุกรม

จำปี จำปา จำหน่าย ธนู กิริยา

เริ่มจากการดูจากพยัญชนะตัวแรก ดูสระที่ซ้ำกันหากว่าซ้ำกันให้ดูตัว
เป็นอันดับแรก คือ คำว่า กิริยา อักษรท้ายสระ คำที่ได้คือ จำหน่าย
คำสุดท้ายคือคำว่า ธนู เพราะ ธ
อยู่อันดับสุดท้ายในกลุ่มคำ เพราะ ห มาก่อน ป

ดูสระของคำสุดท้ายว่าคำไหนมีสระมา เรียงคำได้ดังนี้
ก่อนคำที่ได้คือ จำปา เพราะสระอามา กิริยา จำหน่าย จำปา จำปี ธนู

ก่อนสระอี

พจนานุกรมหาความหมาย ๑๑

กิจกรรมที่ ๑ กิ จ ก ร ร ม
ช ว น ทำ

เขียนเรียงลำดับคำต่อไปนี้ตามพจนานุกรมและแต่งประโยค

แมลงปอ กะทัดรัด ขยัน สนาม ลำธาร

ประโยค

พจนานุกรมหาความหมาย ๑๒

กิจเฉกลรยรมที่ ๑ กิ จ ก ร ร ม
ช ว น ทำ

เขียนเรียงลำดับคำต่อไปนี้ตามพจนานุกรมและแต่งประโยค

แมลงปอ กะทัดรัด ขยัน สนาม ลำธาร
ประโยค กะทัดรัด ขยัน แมลงปอ ลำธาร สนาม

ฉันมีกระเป๋าใบเล็กกะทัดรัด ๑๓
เขาขยันอ่านหนังสือ จึงทำข้อสอบได้
ปู่กับย่าชอบดูแมลงปอที่บินอยู่บนท้องฟ้า

ฉันค้นหาคำว่า ลำธาร ในพจนสนุกรม

เด็ก ๆ วิ่งเล่นกันที่สนามกีฬา

พจนานุกรมหาความหมาย

พจนานุกรม

นางสาวสร้อยฟ้า อินต๊ะหล้า
รหัสนักศึกษา ๖๓๑๕๑๘๖๙