เสียงและอักษรไทย

เสยี งและอกั ษรไทย

เนอื้ หา

๑ เสียงและอกั ษรไทย
๒ การผนั วรรณยกุ ต์
๓ คาเปน็ คาตาย ครุ ลหุ

๔ แบบฝึกหัด

เสยี ง



เสยี งในภาษาไทย
หน่วยเสยี ง = หน่วยท่ีเลก็ สดุ ในภาษา เป็นส่วนประกอบ
ของพยางค์ แยกออกจากกนั อกี ไมไ่ ด้

 ครู ประกอบดว้ ยหนว่ ยเสยี ง ดงั นี้

 เสยี งพยัญชนะตน้ (ครฺ)
 เสยี งสระ (อู)

 เสียงพยญั ชนะทา้ ย (-)
 และเสยี งวรรณยกุ ต์ (สามญั )

เสียงในภาษาไทย

๑ ๒ ๓

เสยี งสระ เสยี งพยัญชนะ เสยี งวรรณยกุ ต์

(เสยี งแท้) (เสยี งแปร) (เสียงดนตรี)

๒๑ รูป ๔๔ รูป ๔ รปู
๓๒ เสียง ๒๑ ๕ เสยี ง

๒๑ เสียง ไม่ใช้ ฃ และ ฅ แล้ว

ไมร่ วมสระประสมเสยี งสั้น + สระเกนิ

เสยี งสระ (เสยี งแท้)

เสียงที่เปลง่ ออกจากลาคอโดยตรง ไม่ถกู สกัดกัน้ ด้วยอวยั วะสว่ นใดในปาก ทาใหเ้ กิดเสียงกอ้ งกังวาน

และออกเสียงไดย้ าวนาน รปู สระ

ะ เรียกวา่ วสิ รรชนยี ์ (visarga, visanchani) เ เรยี กวา่ ไมห้ นา้
ั เรยี กว่า ไม้หนั อากาศ หรือ ไมผ้ ัด
็ เรยี กว่า ไมไ้ ต่คู้ ใ เรียกว่า ไมม้ ้วน
า เรยี กวา่ ลากขา้ ง
ิ เรียกว่า พินท์ุอิ ไ เรียกวา่ ไม้มลาย
่ เรียกวา่ ฝนทอง
่ ่ เรียกว่า ฟันหนู โ เรยี กวา่ ไมโ้ อ

เรยี กวา่ นฤคหิต หรือ หยาดนา้ คา้ ง อ เรยี กวา่ ตัวออ
ุ เรยี กวา่ ตนี เหยยี ด
ู เรียกวา่ ตนี คู้ ย เรียกวา่ ตวั ยอ

ว เรยี กวา่ ตวั วอ

ฤ เรยี กว่า ตัว ฤ (ร)ึ ฦกซงึ้ , รฦก
ฤๅ เรยี กวา่ ตัว ฤๅ (รือ)

ฦ เรียกว่า ตัว ฦ (ลึ) ปัจจุบันเลิกใช้แลว้ ฦๅสาย

ฦๅ เรียกว่า ตัว ฦๅ (ลอื ) ปัจจุบนั เลกิ ใชแ้ ล้ว

เสียงสระ (เสียงแท)้ สระประสม เสียงสระ

สระเดีย่ ว เอียะ เอยี สระเกนิ
เออื ะ เออื ผวั เบื่อ เมยี
เสียงสั้น (รัสสระ) เสียงยาว อัวะ อัว อา ม
ไอ ย
อะ อา บางตารา มี ๓ เสียง เพราะ........ ใอ ย
อิ อี เอา ว
อึ อื ฤ รึ
อุ อู ฤๅ รอื
เอะ เอ ฦ ลึ
แอะ แอ ฦๅ ลอื
โอะ โอ
เอาะ ออ
เออะ เออ

สระเสยี งเบา (ลหุ) ได้แก่ สระเสยี งส้ันทุกเสยี งท่ีไมม่ ีตวั สะกด (จงึ ยกเวน้ สระ อา ไอ ใอ เอา เพราะถือวา่ มี
เสยี งตัวสะกดกากับอย)ู่
สระเสียงหนัก (ครุ) ได้แก่ สระเสยี งยาว รวมทง้ั สระเสียงส้ัน อา ไอ ใอ เอา

สระเสียงสนั้ สระเสียงยาว

อะ อา
อิ
อึ อี
อุ
เอะ อื
แอะ
สระเสยี งเบา (ลหุ) โอะ อู
(ยกเวน้ อา ไอ ใอ เอา) เอาะ
เออะ เอ สระเสยี งยาว (คร)ุ
เอยี ะ แอ
เอือะ โอ (รวม อา ไอ ใอ เอา)
อวั ะ
ฤฦ ออ

อา ไอ ใอ เอา เออ

เอีย

เอือ

อัว

ฤๅ ฦๅ

สระคงรปู – สระลดรปู - สระเปลย่ี นรปู

คงรปู ลดรูป เปล่ียนรูป

รปู สระปรากฏ ไมเ่ ขยี นรปู สระหรือปรากฏบางส่วน สระอะ หัน (ห +อะ + น) จับ รกั มัก
ชัด เชน่ กา
สี เขา ไป แกะ สระโอะ เชน่ ตน (ต – โอะ -น) จด กบ สระเออ เพลิน (พลฺ + เออ + น) เปดิ เลิก เพ่ิม

สระอัว เชน่ หวด (ห – อวั - ด) เติบ (เปลย่ี นรูปเมอื่ มีตัวสะกดเปน็ แม่กน แมก่ ด
แม่กก แม่กม แม่กบ)
สระออ เชน่ จร พร กร
สระเอะ เต็ม (ต + เอะ + ม) เอ็น เด็ก เปด็
(ถ้ามพี ยางคอ์ ่นื ตามมา จะอ่านตวั ร วา่ ระ และไม่
ใชเ้ ปน็ ตัวสะกดในพยางค์แรก เชน่ มรณา
(มอ-ระ-นา) ธรณี (ทอ-ระ-นี ครหา (คอ-ระ-หา) สระแอะ แข็ง (ข + แอะ + ง)

สระเออ เชน่ เนย เคย เลย เปรย (สระเออ * คาว่า ก็ เปล่ียนรปู สระมาจาก สระเอาะ

ลดรูปเม่ือมีตัวสะกดเปน็ แมเ่ กย)

เสยี งพยัญชนะ
(เสยี งแปร)

เสยี งทเ่ี ปล่งออกมาจาก
ลาคอและกระทบส่วนใด
สว่ นหนงึ่ หรือหลายส่วน
ในปาก

เสยี งพยญั ชนะ (เสยี งแปร)

พยัญชนะต้นเดย่ี ว พยญั ชนะทา้ ย

/ก/ /ข/ /ค/ /ง/ /จ/ /ฉ/ /ช/ /ต/ กก กบ กด
/ถ/ /ท/ /น/ /ป/ /ผ/ /พ/ /ม/ /ย/ กน กม เกย วเกอ กง

/ร/ /ล/ /ว/ /ส/ /ห/ (รวม ๘ เสยี ง ถา้ เป็นรูปอื่น คือสะกดไมต่ รง
(๒๑ เสียง) มาตรา ส่วนใหญ่เป็นคายืมภาษาต่างประเทศ)

พอ่ แม่ ปู่ ยา ตา กา มี เพอื่ เรือ เมีย บัว โต แพ้ เลอะ เทอะ

มาตราตวั สะกด เสยี งท้ายพยางค์ รูปอักษรสะกด ตวั อยา่ ง

๑.แมก่ ก /ก/ ๔ รูป คือ ก ข ค ฆ จาก เสก พรรค เมฆ

๒.แม่กบ /บ/ ๕ รปู คอื บ ป พ ภ ฟ กบ สาป ภพ ลาภ กราฟ
๓.แม่กด /ด/
๑๖ รปู คือ ด ต จ ช ฎ ฏ ฐ มาด เขต อาจ คช กฎ กบฏ รฐั
ฒ ส ศ ษ ถ ท ธ ซ ฑ พฒุ มาส มาศ พษิ นาถ บท พธุ

ก๊าซ ครฑุ

๔.แม่กม /ม/ ๑ รูป คอื ม ดาม กลม
๕.แม่กน /น/
๖ รปู คอื น ณ ญ ร ล ฬ บาน สณั ฐาน เพญ็ การ กาล กาฬ
๖.แม่กง /ง/
๗.แม่เกย /ย/ ๑ รูป คือ ง ชา้ ง ลง วาง ทวง
๘.แม่เกอว /ว/
๑ รูป คอื ย กาย เชย

๑ รูป คอื ว ยาว วาว พราว

ควบแท้ อักษรควบ ควบไม่แท้

ก่อน คา่ ไป พบ เตีย่ /ท//รทส//รรส/=/ร=/=/ซ=///ซส/////ศท/จซส///รรรศทแ/จรซ//ง/รสรรแร/=/=งรท/=สง้ ==รรท=///ุด้งจสสรซ//โ///รดุสจส/ทซา้โ//เรร/ไทงศจ้าซมเรรรไงศจสรซา้ิงมทรรร้สรา้ิงอ้รทร้ าย้อรยายเสยพเรสทุพิมรรทุ ิมารา

/กร/ /กล/ /กว/ /คร/ /คล/ /คว/
/ปร/ /ปล/ /พร/ /พล/ /ตร/

พลาดพลง้ั ครงั้ คราว ครู คลุ้มคลั่ง ขวกั ไขว่

คาท่ใี ช้ “ทร” (อ่านออกเสียงเป็น “ซ”)

ทรวดทรงทราบทรามทราย ทรดุ โทรมหมายนกอนิ ทรี

มทั รี อนิ ทรยี ์ มี เทรดิ นนทรี พุทรา เพรา

ทรวงไทรทรัพยแ์ ทรกวัด โทรมนัสย์ ฉะเชิงเทรา

ตวั “ทร”ฺ เหล่านี้เรา ออกสาเนียงเปน็ เสียง “ซ”

ถ้า ท กบั ร ออกเสยี งกล้ากันสนิท จัดเป็นอักษรควบแท้ เชน่ จันทรา นิทรา
พยญั ชนะควบกล้าภาษาอ่ืน เชน่ ดร : ดราฟต์ (draft)

ฟร : ฟรี บร : แบรนด์

ฟล : แฟลต บล : บล็อก

เสยี งพยญั ชนะ

อกั ษรนา – อักษรตาม เปน็ ตัวการนั ต์

สนาม ส อักษรสงู นา น อักษรต่า จันทร์ ทร์ เปน็ ตัวการนั ต์
ลกั ษณ์ ษณ์ เปน็ ตวั การันต์
ออกเสยี งวรรณยุกต์ตาม ส
#เพื่อรักษารูปศพั ท์เดิม
อย่า อยู่ อย่าง อยาก อ อักษรกลาง นา ย

อักษรต่า ออกเสียงวรรณยุกตต์ าม อ

หรู หรา ห อักษรสูงนา ร อกั ษรต่า

ออกเสยี งวรรณยกุ ตต์ าม ห

หญงิ หญา้ ใหญ่ ห อกั ษรสงู นา ญ อกั ษรสูงต่า

ออกเสยี งวรรณยกุ ตต์ าม ห

เสยี งวรรณยกุ ต์ (เสยี งดนตรี)

เสียงสระหรือเสียงพยญั ชนะทอี่ อกเสยี งมีระดับสูงตา่ เหมือนเสยี งดนตรี ระดับการออกเสียงแตกต่างกัน
ทาให้ความหมายแตกต่างกัน

เสียงวรรณยุกตใ์ นภาษาไทย มี ๕ เสียง ๔ รูป

 หนว่ ยเสียงวรรณยกุ ต์ คือ ระดบั เสยี งสูง-ต่าที่ปรากฏอยู่ในคาแลว้ ทาให้
◦ ความหมายเปลี่ยน (สาคัญมากสาหรบั ภาษาไทย) ; ปา ปา่ ปา้ ปา๊ ปา๋ , เสอื เสื่อ เสือ้
◦ อปุ กรณ์ในการผนั เสยี งวรรณยกุ ต์ ประกอบดว้ ย
 - ไตรยางศ์ (อักษรสามหมู่ สงู กลาง ต่า (ต่าเดีย่ ว ตา่ คู่))
 - คาเป็น (พยางค์เป็น) คาตาย (พยางค์ตาย)
 - หลกั การผันเสยี งวรรณยุกต์

อกั ษรกลาง การผันวรรณยุกต์
อกั ษรสูง อกั ษรต่า

๙ ตัว ๑๑ ตัว คู่ (๑๔ ตวั ) เดีย่ ว (๑๐ ตวั )

ก ศค ง
จ ษ คาเปน็ (จตั วา) ฅ ญ
ด ฐ คาตาย (เอก) ฆ น
ข ฌ ย
ต คาเป็น (สามัญ) ฃ ช ณ
ฎ คาตาย (เอก) ส ซ ร
ฏ ฑ ว
ถ ฒ ม
บ ท ฬ
ป ผ ธ ล
อ ฝ คาเปน็ (สามญั ) ฟ
(ไก่ จิก เด็ก ตาย เฎก็ คาตาย-สน้ั (ตรี) ภ (งู ใหญ่
การนับนิ้ว ฏาย บน ปาก โอ่ง) ห คาตาย-ยาว (โท) พ นอน อยู่ ณ
ฉ ริม วดั โม
ฬี โลก)
(เศรษฐี ขาย ฃวด ใส่ ถงุ

ผ้า ฝาก ให้ ฉัน) ฮ

อักษรตา่ คู่ โท อกั ษรสูง จตั วา
ค่า
คฅฆ ขฃ ขา
ชฌ ข้า ฉ
ทธฒฑ ถฐ
พภ ผ
ฟ ฝ
ซ สษศ
ห
ฮ
ตรี
สามญั เอก
คา้
คา ข่า

คาเป็น คาตาย

คาเปน็ (นมยวง + สระเสียงยาว)
๑. คาที่มตี วั สะกดอยใู่ น แม่ กน กม เกย เกอว กง เช่น เดนิ เร่ิม เลย สาว จง

๒. คาที่ประสมกับสระเสยี งยาวใน แม่ ก กา เชน่ ปู ม้า น่า ดู
๓. คาทปี่ ระสมกบั เสียงสระเกนิ คอื อา ไอ ใอ เอา เชน่ จา ใจ ไป เอา เหา ใคร ไป ไหน

คาตาย (กบด + สระเสยี งส้นั )

๑. คาที่มตี ัวสะกดอยใู่ น แม่ กก กบ กดเช่น เมฆ รอบ เศษ วดั

๒. คาที่ประสมกบั สระเสียงส้ันใน แม่ ก กา เช่น ชิ ชะ จะ เตะ

๓. ยกเวน้ อา ไอ ใอ เอา

หมายเหตุ อกั ษรตา่ ผนั รูปเอก เป็น เสยี งโท/ ผนั รปู โท เปน็ เสยี งตรี

คาครุ ลหุ ครู ก็

ครุ ( ั ) มลี ักษณะดังน้ี รัก

๑. คาทีม่ ีตัวสะกด เชน่ คน สวย มาก

๒. คาทป่ี ระสมดว้ ยสระ อา ใอ ไอ เอา เช่น เรา จา ใจ ไป

๓. คาท่ีประสมดว้ ยสระเสียงยาว (ทีฆสระ) ไมม่ ีตัวสะกด เช่น มา หา

ลหุ ( ุ ) คาที่ประสมดว้ ยสระเสียงสัน้ (รัสสระ) ไมม่ ีตวั สะกด เช่น บ่ ธ มิ จะ นะ

ดุ ติ ผวิ กระทะ ฤ

ชว่ ยกนั ผนั วรรณยุกต์ หาคาเปน็ คาตาย และคาครุ ลหุ

เรารกั และภาคภมู ใิ จใน
ความเปน็ เหล่าทหารสารบรรณ

ชว่ ยกนั ผนั วรรณยุกต์ หาคาเปน็ คาตาย และคาครุ ลหุ

กองทัพเรือท่ปี ระชาชนเชือ่ มนั่ และ
ภาคภมู ิใจ

โครงสร้างพยางค์

พยางคห์ รอื เสยี งทีเ่ ปลง่ ออกมา จะมีการประสมเสยี งหรอื ประสมอกั ษร อยา่ งน้อย ๓ เสียง คอื
พยญั ชนะ + สระ + วรรณยกุ ต์ บางพยางค์อาจมี ตัวสะกด และ การันต์

ประสม ๓ ส่วน ประสม ๔ ส่วน ประสม ๔ ส่วนพิเศษ ประสม ๕ ส่วน

พยัญชนะตน้ + สระ +วรรณยุกต์ พยญั ชนะตน้ + สระ +วรรณยกุ ต์+ พยญั ชนะต้น + สระ +วรรณยกุ ต+์ พยญั ชนะต้น + สระ +วรรณยุกต+์
ตวั สะกด ตวั สะกด +ตัวการันต์
ตวั การนั ต์

กล้า ปี ตรา น้อง กลบ แตม้ เล่ห์ เคราะห์ พ่าห์ ศกุ ร์ ทพิ ย์ จันทร์
ววั เบื่อ พราย รวย โพธิ์ เบียร์ สหี ์ แพทย์ สิทธิ์ สังข์

พยางค์ เสียงท่เี ปลง่ ออกมาคร้ังหนงึ่ ๆ จะมคี วามหมายหรอื ไมม่ คี วามหมายกไ็ ด้
เกิดจากการเปล่งเสียงสระ เสียงพยัญชนะ และเสยี งวรรณยกุ ต์ ตดิ ตามกันอยา่ งกระช้นั ชดิ

ไม่มีตวั สะกด พยางคเ์ ปิด

พยางค์ทป่ี ระกอบด้วยเสียงพยญั ชนะต้น เสียงสระ และเสยี ง
วรรณยกุ ต์ เช่น พอ่ มา ดู กลวั โม้

มตี ัวสะกด

พยางคป์ ดิ

พยางค์ปดิ คือ พยางคท์ ป่ี ระกอบดว้ ยเสยี งพยญั ชนะต้น เสยี งสระ

เสียงวรรณยุกต์ และเสยี งพยัญชนะสะกด เชน่ นอ้ ง เลือก คน ใหม่ ไป แล้ว

พยางค์

ไร่ มี ... พยางค์
ชาวไร่ มี ... พยางค์ (ชาว-ไร)่
สหกรณ์ มี ... พยางค์ (สะ-หะ-กอน)
โรงพยาบาล มี ... พยางค์ (โรง-พะ-ยา-บาน)
นักศึกษาผใู้ หญ่ มี ... พยางค์ (นกั -สึก-สา-ผ-ู้ ใหญ่)
สหกรณก์ ารเกษตร มี ... พยางค์ (สะ-หะ-กอน-การ-กะ-เสด)

ตารางวเิ คราะหโ์ ครงสรา้ งพยางค์

พยางค์ เสยี งพยัญชนะต้น เสียงสระ เสยี งพยัญชนะท้าย เสียงวรรณยกุ ต์

นม เดย่ี ว ควบกล้า สั้น ยาว พยางค์ พยางคป์ ดิ ระดับ
จันทร์ เปดิ
กล้วั /น/ - โอะ - สามญั
/จ/ - อะ - - /ม/ สามญั
- /กลฺ/ - อวั
- /น/ โท
✓-

ทดสอบกันสักนิด
จิตแจ่มใส

ข้อใดมเี สียงพยญั ชนะต้นเป็นเสียงควบกล้าหมดทกุ คา

ก. เจริญ กรีด กลวง ทราย

ข. กลาโหม กลด ขวนขวาย สระ

ค. กวาด คลมุ ปราย ฟรี

ง. กวัดแกวง่ ผลาญ ทรวดทรง จริง

ขอ้ ใดมีเสยี งวรรณยกุ ต์ “ เอก, โท, ตรี ” ทกุ คา
ก. ไดเ้ จอหนา้ , นอ้ งสาวสวย
ข. รักคนดี, ท่กี ลา้ แกร่ง
ค. จะเท่ียวแลว้ , จัดบ้านนะ
ง. ยากจงั เลย, ภาษาไทย

ข้อใดมีคาทปี่ ระกอบด้วยเสยี งสระประสมทกุ คา

ก. ดาวเรอื ง รา่ รวย

ข. เสียหนา้ เลศิ หรู

ค. ช่วยเหลอื โอบอุ้ม

ง. ปลอบโยน เปร่ืองปราชญ์

ขอ้ ใดมีโครงสร้างพยางค์เป็นคาประสม ๓ สว่ นทกุ คา
ก. แสง จนั ทร์
ข. เสีย หน้า
ค. มอง เลห่ ์
ง. มวั เท่ียว

คาใดมเี สยี งพยญั ชนะตน้ กบั เสียงพยญั ชนะท้ายเป็นเสยี งเดยี วกัน

ก. เณร

ข. เศษ

ค. ววั

ง. ภพ

เสยี งควบกล้าในขอ้ ใดไมป่ รากฏ ในระบบเสียงภาษาไทย
ก. บรอกโคลี
ข. อิเลก็ ตรอน
ค. ควอตซ์
ง. เพนกวิน

ขอ้ ใดมคี าทอ่ี อกเสยี งสระตา่ งจากขอ้ อนื่

ก. ฤกษ์

ข. พฤทธ์ิ

ค. พฤกษ์

ง. ฤดู

ขอ้ ใดมเี สยี งพยัญชนะต้นแตกตา่ งจากข้ออ่นื
ก. ปลิด
ข. ปลก
ค. ปลัก
ง. ปริก

ขอ้ ใดผนั วรรณยกุ ต์ครบห้าเสียง

ก. อนั ออ้ ยตาลหวานลิน้ แลว้ สิน้ ซาก

ข. แต่ลมปากหวานหไู มร่ หู้ าย

ค. แม้นเจ็บอนื่ หมน่ื แสนจะแคลนคลาย

ง. เจ็บจนตายเพราะเหน็บใหเ้ จบ็ ใจ

คาท่ีมรี ปู วรรณยกุ ตใ์ นขอ้ ใดใชว้ รรณยุกต์กบั เสยี งวรรณยกุ ตต์ รงกนั ทกุ คา
ก. เรือตอรป์ โิ ดล้วนเหลก็ กล้า อกี สบิ ลาประจาทา่ ทาแล้วใหม่
ข. มีตึกร้านเรอื กสวนผลไม้ แลไปไม่สนิ้ สดุ ตา
ค. จึงใหเ้ ร่งรดั เรอื นอ้ ยใหญ่ ขุนนางกากับไปออกแน่นเนอื ง
ง. เหน็ เรอื เจา้ เมืองมาแตไ่ กล ก็ส่งั ให้พวกทหารคอยรับ

ข้อใดไม่มเี สยี งสระประสม
ก. บางหอ้ งใสไ่ มล้ ายประกอบประกบั เรียบลาดับเรยี งรายเปน็ หลายสี
ข. บา้ งเคลือบคล้ายเปน็ ลายศิลาลว้ น ดูงามถ้วนถ่ีไมม่ วั หมอง
ค. เทยี่ วชมแนวแถวทางไม่หา้ งราย เขาซ้ือขายข้าวของเงนิ ทองรวย
ง. ตา่ งยิ้มย่องผ่องใสขอบใจนัก เห็นประจกั ษเ์ ชิงช้นั ดูหรรษา

ขอ้ ใดมคี าตายมากที่สดุ
ก. เป็นดวงเทยี นดวงทร่ี ิบหร่แี สง
ข. แตจ่ ้าแจ้งแสงฉานในบ้านปา่
ค. ลบโคลนคราบฉาบหมองจากท้องนา
ง. ใหเ้ จิดจ้าแจ่มแจ้งด้วยแรงเทียน

ขอ้ ใดมคี าที่ออกเสียงรูปสระทกุ พยางค์
ก. ปาฏิหารยิ ์
ข. อณุ หภมู ิ
ค. พระธาตุ
ง. พฤติกรรม

ประกาศภาวะฉกุ เฉนิ ทั่วประเทศ นายกรัฐมนตรีล่นั จดั การผ้ลู ะเมดิ เดด็ ขาด
ขอ้ ความขา้ งต้นมพี ยางค์คาตายพยางค์
ก. ๑๐ พยางค์
ข. ๑๒ พยางค์
ค. ๑๔ พยางค์
ง. ๑๖ พยางค์
ข้อความขา้ งต้นมีพยางค์คาเปน็ กพ่ี ยางค์
ก. ๙ พยางค์
ข. ๑๑ พยางค์
ค. ๑๓ พยางค์
ง. ๑๕ พยางค์

เสียงและอกั ษรไทย
คอื จุดเริม่ แหง่ คาและความหมาย