โคมบ้านวังหม้อ

โคมบ้านวังหม้อ

ก ลุ่ ม ทำ โ ค ม บ้ า น วั ง ห ม้ อ บ้ า น เ ล ข ที่ 4 6 1 บ้ า น วั ง ห ม้ อ ห มู่ 2 ตำ บ ล ต้ น ธ ง ชั ย อำ เ ภ อ เ มื อ ง ลำ ป า ง
จั ง ห วั ด ลำ ป า ง 5 2 0 0 0



“ น ก ขี้ ใ ห น ใ ส่ แ ฮ้ ว ฮั้ น บ่ ใ จ้ วิ สั ย ข อ ง น า ย พ า น ”

ประวัติความเป็นมา

โคมประดิษฐ์ล้านนาบ้านวังหม้อเป็นงาน
หัตถกรรมพื้นบ้านทางศิลปกรรม ลวดลายเชิง
ช่างลำปาง โดยสืบทอดมาจากบรรพบุรุษจาก รุ่น
สู่รุ่น ซึ่งรูปแบบของโคมก่อนการพัฒนาเป็นโคม
ประดิษฐ์ล้านนาบ้านวังหม้อที่สามารถพับเก็บได้
เป็นรูปทรงสามเหลี่ยมนั้น แต่เดิมภูมิปัญญาได้ทำ
โคมรูปแบบไม่สามารถพับได้ อาทิ เช่น โคมแปด
เหลี่ยม โคมเพชรดอกบัว โคมม่านแปดเหลี่ยม
โคมดาว โคมสี่เหลี่ยมหลังก๋าย โคมบะเต้า โคมหู
กระต่าย เป็นต้น แต่ก็มีข้อเสียเก็บรักษายาก
ก่อตั้งกลุ่มเมือ วันที่ 1 มีนาคม 2554 กลุ่มทำโคม
บ้านวังหม้อ นายมณฑล ปินตาสี จึงได้พัฒนา
สร้างสรรค์รูปแบบโคมให้สามารถพับเก็บได้ โดย
ได้รับการสนับสนุนจากมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง
และสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำปางให้การ
สนับสนุนในการสร้างสรรค์ทำโคมประดิษฐ์ล้านนา
บ้านวังหม้อ รูปแบบพับเก็บได้

ประวัติความเป็นมาของการทำ
โคม บ้านวังหม้อ

เมื่อปีพ.ศ. 2476 โดยการนำเข้ามาจากประเทศ
พม่า เมืองมัณเลย์มีพ่อค้าคนนึงของหมู่บ้านวังหม้อ
ชื่อพ่อเลี้ยงศรีมูลปิ่ นตาสีได้ไปค้าขายระหว่างเมืองเข
ลางค์นครลำปางกับประเทศพม่าได้มีความเลื่ อมใสใน
พระพุทธศาสนาจึงนำโคมจากประเทศพม่าจำนวนสอง
รูป นำมาถวายนะเจดีย์ซาวซึ่งในขณะนั้นมีพระครูศรีขัน
วงเป็นเจ้าอาวาสได้รับไว้ประกอบกับพระครูศรีสร้าง
ศาลาทางล้านนามีใจรักด้านสถาปัตยกรรมล้านนาอยู่
แล้วจึงได้ศึกษารูปแบบลวดลายและโครงสร้างของ
โคมและนำเอาศิลปะแบบล้านนามาผสมผสานใช้ระยะ
เวลา 2 ปีจึงสำเร็จเป็นโคมลูกแรกอีกลูกหนึ่งแขวนไว้ที่
บ้านพ่อเลี้ยงสีมูลจินดาสีต่อมาได้ทำขึ้นอีกหลายรูป
เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในงานประเพณีเดือนยี่เป็งหรือ
ประเพณีงานลอยกระทงของชาวล้านนา
จนถึงปัจจุบันพระครูศรีขันวงได้ถ่ายทอดวิธีให้ลูกศิษย์
3 คน

พ่อครูทิพย์มา สิทธิชุม
พ่อครูหนานเส้า สุรินทร์
พ่อครูสลาสุข ปินตาสี

ความเป็นมาของโคมในโลโก้




โคมในรูปเป็น 1 ใน 10 โคมที่ทาง มุมที่ 3 แทน เจโตปริยญาณ
มหาวิทยาลัยศิลปากรจ้างให้ทำตัวโคม และ ญาณที่ให้กำหนดใจคนอื่ นได้
โคมลูกนี้คือโคมที่ทำยากที่สุด กว่าจะได้กว่า
จะทำให้ทุกส่วนเท่ากันและเรื่องราวที่ต้อง มุมที่ 4 แทน ปุพเพนิวาสานุสติญาณ
การสื่ อสารผ่านตัวผลงานโคมชิ้นนี้ ญาณที่ทำให้ระลึกถึงชาติได้
อาจารย์มณฑล ปินตาสี เล่าว่าโคมลูกนี้คือ
โคมลูกสุดท้ายที่ทำเสร็จ เมื่อเสร็จแล้ว โคม มุมที่ 5 แทน ทิพพจักขุ
ลูกนี้ได้นำไปวางจัดแสดงที่อนุสาวรีย์สาม ญาณที่ทำให้มีตาทิพย์
กษั ตริย์โดยโคมดังรูปภายนอกจะสื่ อสาร
เป็นสัญลักษณ์แทนหลักธรรมคำสอนใน มุมที่ 6 แทน อาสวักขยญาณ
เรื่องของอภิญญา 6 หมายถึง ญาณที่ทำให้อาสวะสิ้นไป
ปัญญาความรู้ที่สูงเหนือกว่าปกติ ซึ่ง
โดยเป็นความรู้พิเศษนี้ เกิดขึ้นจาก
มุมที่ 1 แทน อิทธิวิธี การนำหลักธรรม อริยสัจ 4 ได้แก่ ทุกข์,
ความรู้ที่ทำให้แสดงฤทธิ์ต่างๆ ได้ สมุทัย, นิโรธ, มรรค มาอบรมจิตเจริญ
ปัญญา บำเพ็ญกรรมฐานจากภายใน
มุมที่ 2 แทน ทิพพโสต
ญาณที่ทำให้มีหูทิพย์

จุดเด่นผลิตภัณฑ์ ประโยชน์

ทำให้มีแสงสว่างสวยงาม โคมประดิษฐ์ล้านนาบ้านวังหม้อ ใช้ใน
ประดับตกแต่งบ้านให้สวยงาม งานประเพณียี่เป็งหรือประเพณีลอยกระทง
นำมาใช้ประโยชน์ได้ในชีวิตประจำวัน และใช้ประดับตกแต่งสถานที่ต่างๆอาทิ
ประหยัดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน
วัด รีสอร์ท
สถานที่ราชการ
สถานที่เอกชน
เพื่อความสวยงาม เสริมสร้างบรรยากาศ
สบาย ๆ แบบล้านนา

ขั้นตอนการทำโคม

การเริ่มต้นจากตั้งตัวก้างหรือแท่นโครงที่
จะทำตุง ขนาดยาว 70, 120 ซ.ม. แต่ถ้าเป็นตุง
แบบธงชาติและตุงชัยล้านนาก็จะทำยาว 120
ซ.ม.

คลายเกลียวที่หัวท้ายแท่นโครงเพื่ อสอด
ไม้ไผ่ที่เตรียมไว้แล้วสอดเข้าไปในเส้นด้ายเป็น
ระยะห่างประมาณ 10 ซ.ม. จำนวน 13 อัน

เมื่ อสอดไม้ใผ่แล้วเริ่มสานด้ายแต่งใช้ด้ายสี
ต่างๆเขียว แดงเหลืองส้มฯลฯเพื่อความ
สวยงามตามต้องการถ้าเป็นตุงชัยแบบธงชาติก็
ใช้ด้ายสีแดง, น้ำเงิน, ขาว การชักหรือสานด้าย
เป็นลายเรียกชื่อ “ดาวเรือง ”ทำจนเต็มทุกช่อง
อาจยาว 70,120 ซ.ม.

ใส่ช่อ 7 ช่องประดับหัวท้ายโดยใช้กระดาษ
สีทองทำเป็น กรวยตรงปลายทำพู่ด้วยไหมพรม
นำมามัดกับด้านข้างของไม้ใผ่เป็นระยะให้
สวยงามเป็นอันเสร็จขั้นตอนการทำตุงชัยแบบ
ธงชาติ

อุปกรณ์ในการทำโคม

ไผ่เหลาอันเล็กๆ
กระดาษย่น
กระดาษสา
กระดาษแก้ว
กาว

ภาพกิจกรรมกลุ่มโคมบ้านวังหม้อ

โคมรัก…โคมใจ

เสียงครวญจากแดนไกลคล้ายตัดพ้อ
เหมือนใครรอเพลงหวานมาสานฝั น

เฝ้ารอคืนเพ็ญล่วงเนิ่นนานวัน
คงโศกศัลย์โดดเดี่ยวเปลี่ยวอุรา



เจ้าจงมองจันทร์งามยามคืนเพ็ญ

แล้วจะเห็นบางใครที่ใฝ่หา
ความอาวรณ์ห่วงใยแม้นไกลตา
ยังคงมากปรารถนามาเคียงใจ

แม้นมิได้เคียงข้างดั่งใครเขา
แต่รักเราคงมั่นอย่าหวั่นไหว
ขอตั้งจิตอธิฐานทุกกาลไป
วอนเทพไท้ปกปั กษ์รักษ์ฤดี
จะลอยโคมหัวใจไปหาเจ้า
ให้ความเศร้าสูญหายมลายหนี
ขอสุขสันต์หรรษาบรรดามี
มอบคนดีอัลมิตราคราคืนเพ็ญ
อ้างอิงจาก : https://www.th
aipoem.com/poem/83428

กลุ่มทำโคมบ้านวังหม้อ บ้านเลขที่ 461 หมู่ 2 ตำบลต้นธงชัย
อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง 52000