BAB 10 KIMIA DALAM PERUBATAN DAN KESIHATAN

BAB 10

KIMIA DALAM PERUBATAN DAN
KESIHATAN

Disediakan oleh
Cikgu Halimatun Saadiah bt Jusoh
SMA MAIWP KL

10.1 Perubatan Tradisional, Perubatan
Moden Dan Perubatan Komplementari

Ciri-cirinya ialah:-
❑Perubatan tradisional
❑Perubatan moden
❑Perubatan komplementari

Perubatan tradisional

Kaedah perubatan Kesan rawatan lebih perlahan

menggunakan tumbuh- Diwarisi dan diamalkan turun-
temurun
tumbuhan haiwan dan bahan
Pembuktian keberkesanan
semulajadi yang diaplikasi secara melalui pengalaman

kursus atau gabungan bagi Kos rawatan yang rendah

diagnosis dan merawat penyakit

Setiap kaum di Malaysia CIRI-CIRINYA

mengamalkan kaedah

perubatan tradisional yang

tersendiri

Rawatan menggunakan
bahan semulajadi dan haiwan

PERUBATAN MODEN

Kaedah moden merujuk kepada Rawatan menggunakan ubat-
ubatan sintetik
campuran seni merawat dengan
Guna kaedah moden seperti
pelbagai bidang ilmu sains yang pembedahan, rawatan laser

mempunyai hubungan dengan dan radioterapi

sains kesihatan dan bioperubatan Rawatan lebih berkesan dan
lebih cepat
melibatkan bidang-bidang
Pembuktian keberkesanan
seperti perubatan klinikal, secara klinikal

penyelidikan perubatan dan Kos rawatan yang mahal

pembedahan dalam mengubati

penyakit dan merawat

kecederaan.

CIRI-CIRINYA

Perubatan komplementari

Kepelbagaian kaedah dalam Tidak menggunakan ubat-
penjagaan kesihatan yang ubatan teraputik, dadah dan
berasal daripada pelbagai
bentuk budaya sejak zaman- bahan sintetik kimia
berzaman.

Terdapat 2 bahagian utama iaitu Mengambil kira pandangan
produk semulajadi, senaman pengamal perubatan moden
badan dan minda.
dan tradisional

Kaedah ini boleh digunakan Tidak melibatkan pembedahan
Bersama rawatan moden bagi dan jahitan terhadap tubuh
merawat sesuatu penyakit seperti badan
rawatan kanser.

CIRI-CIRINYA

Ubat-ubatan yang digunakan dalam perubatan
tradisional, moden dan komplementari

❖ Ubat ialah dadah atau bahan yang diambil untuk mengawal kesihatan, merawat atau
mencegah penyakit.

❖ Ubat dan rawatan ini perlu didapati daripada pihak-pihak yang bertauliah.

❖ Ubat tradisional ialah ubat yang didapati daripada sumber semulajadi seperti
tumbuhan dan haiwan tanpa diproses secara kimia dan diamalkan sejak dahulukala.

❖ Ubat moden ialah ubat yang dihasilkan di dalam makmal untuk kegunaan ramai dan
dijual di pasaran secara meluas.

❖ Ubat moden disediakan dalam pelbagai bentuk pil, kapsul, pasta, ampaian dan
larutan.

❖ Ubat moden dikelaskan kepada 3 jenis iaitu analgesik, antibiotik dan psikoteraputik.

CONTOH UBAT TRADISIONAL

ALOE VERA (LIDAH BUAYA) Ginseng Halia

Lendiran daripada Herba yang popular Melegakan bengkak
daunnya disapu pada digunakan dalam dan sengal-sengal
kulit untuk perubatan tradisional badan serta
mengurangkan kaum cina untuk menghilangkan angin
kesakitan kulit akibat memelihara kesihatan dalam badan
selaran matahari badan
(sunburn) atau terkena
benda panas.

Pokok bunga raya Kuinina

Daunya melegakan sakit Kulit pokok Chinchona
kepala dan merawat sp. Digunakan untuk
masalah keguguran membuat ubat penyakit
rambut malaria

CONTOH UBAT TRADISIONAL

3 JENIS UBAT MODEN

Analgesik Antibiotik

• Berfungsi melegakan • Berfungsi untuk membunuh atau menghalang
kesakitan pertumbuhan bakteria berjangkit

• Contoh: aspirin, • Dihasilkan daripada mikroorganisma seperti fungus
parasetamol dan dan bakteria yang boleh melawan bakteria
kodeina penyebab penyakit

• Dihasilkan melalui sintesis bahan kimia
• Perlu dihabiskan mengikut dos yang diberikan untuk

memastikan bakteria dihapuskan
• Contoh: penisilin dan streptomisin

3 JENIS UBAT MODEN

Psikoteraputik o Digunakan untuk merawat pesakit psikiatrik
o Ubat ini perlu mengikut dos yang ditetapkan oleh

doctor kerana boleh menyebabkan perubahan
perasaan, pemikiran dan kelakuan seseorang.
o Ubat ini dikelaskan kepada 3 jenis:-
I. Stimulant – ubat ini merangsang dan
mengaktifkan kegiatan otak, badan dan
perasaan pesakit; contoh amfetamina
II.Antidepresan – ubat ini berfungsi untuk
mengawal keadaan kemurungan; contoh
imipramine dan amitriptilin
III.Antipsikotik – ubat penenang; contoh
trankuiliser, barbiturate, dozapin dan haloperidol.

PERUBATAN KOMPLEMENTARI

 Tidak hanya mengfokuskan usaha merawat penyakit sahaja tetapi juga memastikan
pesakit sihat secara holistic merangkumi fizikal, mental dan emosi.

 Ini merupakan rawatan tambahan yang dilakukan Bersama dengan perubatan
moden dalam merawat penyakit.

Akupuntur

Jarum steril dimasukkkan ke dalam titik –titik tertentu
pada kulit yang disebut “titik akupuntur” dan
kemudian dimasukkan secara perlahan dan lembut.

Ini dapat merangsang system saraf untuk melegakan
kesakitan.

PERUBATAN KOMPLEMENTARI

Kiropraktik Urutan tradisional

• Kiropraktik tidak menggunakan ubat • Ialah kaedah untuk memanipulasi tisu
tetapi menggunakan kemahiran ahli lembut badan menggunakan tangan,
kiropraktor untuk membetulkan semula jari dan penumbuk.
kedudukan tulang menggunakan
tangan. • Urut dapat melegakan keresahan,
kesakitan, ketegangan,otot dan
• Kiropraktik berkesan untuk merawat masalah urat saraf.
sakit belakang dan leher, sakit sendi,
sakit kepala dan kecederaan sukan

PERUBATAN KOMPLEMENTARI

Homeopati Terapi herba

❑ Ubat yag sesuai diberikan kepada sakit ▪ Terapi minda menggunakan
berdasarkan gejala yang ditunjukkan tumbuhan atau bahagian
atau yang dimaklumkan oleh pesakit tumbuhan yang memiliki khasiat
seperti demam, rasa sakit attau batuk. untuk mrngubati penyakit.

❑ Ubat yang diberikan menguatkan ▪ Penggunaan herba lebih diyakini
keupayaan tubuh melawan penyakit oleh orang ramai kerana sumbre
yang menyerang, bukannya semula jadi tidak mendatangkan
menyediakan bahan untuk membunuh kesan sampingan dan tiada
kuman penyakit tersebut. kandungan dadah yang
memudaratkan kesihatan.

PENGGUNAAN UBATAN BUATAN MANUSIA DAN
UBATAN DARIPADA SUMBER SEMULAJADI

Ubat dihasilkan daripada dua sumber sama ada
buatan manusia (sintetik) atau sumber semulajadi.

Ubat tradisional diperolehi daripada sumber semulajadi
Ubat moden dihasilkan oleh manusia dengan

menyediakan sebatian kimia yang mempunyai struktur
molekul yang sama atau hamper sama dengan struktur
molekul bahan aktif dalam sesuatu ubat tradisional.

PERBANDINGAN CIRI ANTARA UBATAN-UBATAN
MANUSIA DAN UBATAN DARIPADA SUMBER SEMULA JADI

UBATAN BUATAN MANUSIA UBAT DARIPADA SUMBER SEMULAJADI

Dihasilkan di makmal dan Diperoleh daripada tumbuhan dan
dikomersialkan secara besar-besaran haiwan
untuk kegunaan ramai. Contoh: Vitamin C daripada buah
Contoh: Vitamin C dalam bentuk pil
dijual di farmasi. Perlu diambil atau diamalkan secara
berterusan dalam jangka masa yang
Perlu diambil secara berterusan lama supaya berkesan
(biasanya untuk penyakit kronik) atau
berhenti apabila telah sembuh Bukti penyembuhan melalui
kepercayaan dan pengalaman
Bukti penyembuhan berdasarkan orang terdahulu
ujian klinikal
Berisiko mendapat kesan sampingan
Berisiko mendapat kesan sampingan jika:
jika: I. Digunakan tanpa nasihat
I. Digunakan tanpa nasihat
daripada doctor
daripada doctor II. Pesakit tidak mengikut dos yang
II. Pesakit tidak mengikut dos yang
betul
betul

Kesan  Ubat perlu digunakan untuk tujuan yang betul iaitu
penyalahgunaan menyembuhkan penyakit.
Ubat-ubatan
 Penyalahgunaan ubatan berlaku apabila seseorang
menggunakan ubat-ubatan dengan cara yang salah seperti
menggunakannya bukan untuk bertujuan menyembuhkan
penyakit dan mengambil ubat tidak mengikut preskripsi doctor.

 Ini akan menyebabkan risiko kesan sampingan.

 Kesan sampingan ialah kesan yang tidak diingini daripada
penggunaan ubat.

 Kesan-kesannya

I. Menyebabkan kematian

II. Ubat itu tidak berkesan untuk merawat penyakit. Maka sakit
tersebut tidak sembuh

III. Kesan seperti alahan, muntah, sakit kepala, demam dan
pengsan

IV. Menyebabkan ketagihan ubat seperti ketagihan ubat batuk

10.2 RADIKEL  RADIKEL BEBAS ialah atom atau molekul yang
BEBAS kekurangan satu electron yang menjadikan atom
atau molekul tersebut tidak stabil, reaktif dan
cenderung untuk menyerang atom atau molekul
lain.

Kesan Radikal Bebas terhadap Kesihatan
Manusia

 Proses pengoksidaan ialah tindak balas kimia yang berlaku apabila suatu bahan tindak
balas mengalami kehilangan electron.

 Proses pengoksidaan ini berlaku secara semulajadi di dalam badan menghasilkan radikal
bebas.

 Ini mencetuskan tindak balas berantai untuk menghasilkan lebih banyak radikal bebas.
 Metabolisme dan keradangan adalah antara dua factor yang mempengaruhi jumlah

radikal bebas di dalam badan
 Terdapat dua factor luaran iaitu asap rook, pendedahan kepada radiasi, cahaya

matahari dan pencemaran udara
 Radikal bebas merosakkan struktur DNA kita dengan mengambil electron daripada

molekul yang membina DNA . Ini yang membentuk bahan karsinogen yang menyebabkan
mutasi dan kanser.
 Radikal bebas:

i. menyebabkan penyakit seperti penyakit kardiovaskular dan ketidaksuburan

ii. Merosakkan buah pinggang, hati dan peparu

iii. Menyebabkan penuaan awal seperti wajah berkedut dan rambut beruban

Faktor dalam

Faktor luaran

10.3 BAHAN ANTIOKSIDA

 BAHAN ANTIOKSIDA – sebatian kimia yang diperlukan oleh
badan kita untuk melambatkan atau menghentikan proses
pengoksidaan.

 Bahan ini melindungi sel badan daripada kerosakan akibat
radikel nebas dan dianggap sebagai barisan pertahanan
terhadap risiko mendapat penyakit.

 Badan kita boleh menghasilkan baan antioksida, tetapi ia
berkurang apabila used meningkat.

 Bahan antioksida ada dalam makanan.

Bahan-bahan antioksida dalam makanan

Beta karotena ditemui dalam makanan yang berwarna
merah, kuning atau jingga seperti lobak merah, manga dan ubi keledek

Lutein sering dikaitkan dengan mata yang sihat. Bahan antioksida ini
terdapat dalam kuantiti yang banyak dalam sayur-sayuran hijau seperti
bayam, kubis dan brokoli

Likopena ialah bahan antioksida yang ditemui dalam buah-buahan
seperti betik, jambu batu, tembikai, tomato, apricot, limau gedang dan oren

Vitamin C ialah vitamin larut air yang dikenal sebagai asid askorbik.
Bahan antioksidan ini terdapat dalam buah-buahan sitrus,
bayam,brokoli, kiwi, strawberi, kranberi, kubis, lada hijau dan bijirin.

Vitamin E dikenal sebagai alfa-tokoferol ialah bahan antioksidan yang
terapat dalam pelbagai jenis minyak termasuk minyak kelapa sawit,
minyak germa gandum, minyak jagung dan minyak kacang soya. Bahan
ini juga ditemui dalam apricot, brokoli, kekacang dan mangga.

Tindakan Bahan Antioksidan terhadap Radikal
Bebas

 Bahan antioksidan ialah sebatian kimia yang boleh diperoleh dari sintesis kimia atau
tumbuhan semula jadi.

 Apabila bahan antioksidan bertindak balas dengan radikal bebas, sebatian yang lebih
stabil akan terhasil dan menghentikan proses pengoksidaan.

Faktor yang mempengaruhi Pengoksidaan
Makanan

 Proses pengoksidaan berlaku pada makanan yang terdedah kepada udara.
 Proses ini menyebabkan buah-buahan seperti epal dan pisang menjadi perang

apabila dibiarkan terdedah kepada udara.

Pengoksidaan pada epal

10.4 PRODUK KESIHATAN

Bahan Aktif dalam Produk Kesihatan

 Semua produk kesihatan, sama ada dalam bentuk pil, serbuk
atau losen mengandungi bahan aktif yang memainkan
peranan dalam memberikan kesan kepada pengguna produk.

 Bahan aktif ialah komponen tertentu di dalam sesuatu produk
yang mempunyai kesan terhadap penyembuhan atau
pencegahan penyakit.

 Bahan aktif akan memberikan kesan atau tujuan yang sama
walaupun digunakan dalam produk dengan jenama yang
berbeza

 Dua atau lebih bahan aktif tidak boleh digunakan Bersama
kerana boleh bertindak balas dan menghasilkan kemudaratan
kepada kesihatan.

Penggunaan Produk Kesihatan yang terdapat

dalam Pasaran

 Produk kesihatan seperti suplemen diambil untuk memulihkan penyakit dan
mengekalkan kesihatan

 Produk kesihatan yang baik dapat menjamin kesihatan yang normal dan
meningkatkan daya pencegahan penyakit. Contohnya, pengambilan
multivitamin dapat meningkatkan proses tumbesaran kanak-kanak

 Gaya hidup yang sibuk bekerja dan tidak mengamalkan pemakanan yang
seimbang menyebabkan produk kesihatan menjadi keperluan demi menjamin
kesihatan. Contohnya, pengambilan pil-pil vitamin menjadi pelengkap kepada
amalan kesihatan yang tidak seimbang.

 Namun Langkah berhati-hati perlu dilakukan dalam pemilihan produk kesihatan
iaitu dengan mendapatkan nasihat doctor perubatan dan menyemak label
terlebih dahulu atau menggunakan sebarangan produk kesihatan untuk
mengelakkan kesan yang tidak diinginkan.