NARTC 2021

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Keberkesanan Electric Field Key Accelerator Module Dalam Meningkatkan
Kemahiran Menyelesaikan Masalah Electric Field

Siti Munirah Binti Mohamed

Kolej Matrikulasi Kedah, 06010 Changlun, Kedah

[email protected]

Abstrak: Kajian ini dijalankan untuk mengkaji keberkesanan Electric Field Key Accelerator Module dalam
meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field yang dihadapi oleh pelajar Semester Dua
Program Dua Semester Kolej Matrikulasi Kedah Sesi 2020/2021. Kajian dijalankan rentetan daripada
keputusan Ujian Formatif untuk tajuk Electrostatic yang mengandungi soalan berkaitan dengan Electric Field.
Tinjauan awal mendapati seramai sembilan orang daripada 14 orang pelajar dari kelas F3T4 berada dalam
kategori lemah dalam menjawab soalan berkaitan Electric Field. Perkara ini sangat membimbangkan kerana
subtopik ini merupakan konsep asas kepada tajuk-tajuk lain terutamanya dalam topik Electrostatic dan Direct
Current yang mana menyumbang markah yang tinggi di dalam Peperiksaan Semester Program Matrikulasi
Semester II (PSPM II). Justeru itu, seramai sembilan orang pelajar lemah dipilih menjadi responden kajian ini.
Kajian tindakan ini berasaskan Model Kajian Tindakan Kemmis dan McTaggart (1988). Tinjauan awal dan
kajian telah dilaksanakan melalui temu bual, pemerhatian, latihan berpandu, rubrik penilaian dan refleksi
selepas pengajaran dan pembelajaran (PdP) terhadap setiap pelajar yang terlibat dalam kajian ini. Dua sesi
bimbingan dilaksanakan dengan menggunakan Electric Field Key Accelerator Module sepanjang kajian
dilaksanakan. Tinjauan awal (Ujian Formatif dan temubual) dan Ujian Pra menunjukkan pelajar tidak
mempunyai kemahiran yang mencukupi untuk menyelesaikan masalah dan memberikan jawapan yang tidak
tepat mengikut kehendak soalan. Satu intervensi menggunakan Electric Field Key Accelerator Module telah
dilaksanakan secara berkumpulan dan individu untuk meningkatkan kemahiran pelajar dalam menyelesaikan
masalah berkaitan dengan Electric Field. Hasil dapatan kajian ini mendapati pelajar dapat menjawab soalan
tersebut dengan cepat, tepat, betul, mudah dan mengikut kehendak soalan dengan menggunakan Electric Field
Key Accelerator Module. Hasil kajian juga mendapati terdapat peningkatan skor Ujian Electric Field yang
menunjukkan bahawa terdapat peningkatan kemahiran dalam menyelesaikan masalah Electric Field. Ini jelas
menunjukkan bahawa Electric Field Key Accelerator Module berkesan dalam meningkatkan kemahiran
menyelesaikan masalah Electric Field.

Kata Kunci: Electric Field Key Accelerator Module, Kajian Tindakan, kemahiran

1.0 PENDAHULUAN

Fizik merupakan subjek yang mengaitkan dua aspek penting iaitu teori dan pengiraan. Untuk
menguji samada pelajar memahami sesuatu konsep, mereka perlu menyelesaikan masalah
dengan baik. Penyelesaian sesuatu masalah aplikasi memerlukan kemahiran yang betul dan
tepat bagi meningkatkan kefahaman seterusnya memberi kesan kepada pencapaian pelajar.
Fizik merupakan subjek teras di Kolej Matrikulasi dan merupakan salah satu daripada subjek
Sains yang sangat penting di peringkat menengah tinggi, pra universiti dan universiti. Justeru
itu pengkaji berpendapat bahawa pemahaman tentang konsep Fizik amatlah penting dalam
Pengajaran dan Pembelajaran (PdP). Kaedah PdP dan alat bantu mengajar yang sesuai perlu
digunakan dalam PdP bagi membantu pelajar memahami dan dapat menyelesaikan masalah
yang melibatkan konsep Fizik lebih-lebih lagi kandungan pelajaran Semester II banyak
memfokuskan kepada tajuk elektrik.

Pemilihan tajuk Electric Field sebagai tajuk kajian kerana tajuk ini merupakan konsep
asas kepada tajuk-tajuk elektrik yang lain dan juga kerisauan pengkaji apabila kebanyakan
pelajar tidak dapat menjawab soalan aplikasi dengan baik. Kajian ini sangat penting kerana
Electrostatic merupakan konsep asas kepada tajuk-tajuk yang lain terutama tajuk

123

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Electrostatics dan Direct Current yang menyumbangkan markah yang tinggi untuk
Peperiksaan Semester Program Matrikulasi Semester II (PSPM II). Selain itu, peratusan
pelajar lemah dalam tajuk ini juga amat membimbangkan kerana majoriti pelajar berada
dalam kategori lemah iaitu sebanyak 64.3%. Berdasarkan pengalaman pengkaji sebagai
pensyarah subjek Fizik di Kolej Matrikulasi Kedah (KMK) selama 12 tahun beranggapan
bahawa pelajar tidak dapat menjawab soalan aplikasi Fizik mungkin disebabkan tidak
menggunakan teknik penyelesaian masalah dengan betul dan tepat. Justeru itu kajian ini perlu
dilaksanakan bagi menyelesaikan masalah ini dan memenuhi keperluan keberhasilan pelajar
seperti yang diharapkan oleh Bahagian Matrikulasi Kementerian Pelajaran Malaysia
(BMKPM) dan juga keperluan pendidikan negara. Kajian ini berpandukan Model Kajian
Tindakan Kemmis dan McTaggart (1988). Secara keseluruhan kajian ini merangkumi empat
langkah iaitu tinjauan awal, merancang tindakan, melaksanakan tindakan dan memerhati dan
akhir sekali mereflek kajian yang dijalankan.

Pendidikan sekarang atau di masa akan datang adalah menggunakan teknologi selari
dengan silent-generation yang mana penerimaan maklumat adalah menggunakan peranti
yang sedia ada pada pelajar seperti telefon bimbit atau komputer riba. Pendidikan secara
digital menjadi satu keperluan di zaman kini di atas faktor wabak covid 19 yang mana
memerlukan PdP dijalankan secara online. Jadi kaedah pengajaran dan alat bantu mengajar
yang berkesan sangat diperlukan dalam mempercepatkan proses penerimaan kandungan
pelajaran. Walau bagaimanapun di peringkat matrikulasi, pembelajaran di dalam bilik darjah
masih lagi berperanan sebagai tempat penerimaan maklumat. Penggunaan kelas hybrid ini
sedikit sebanyak membantu dalam proses PdP. Bahan digital atau kaedah penyampaian
maklumat dan isi kandungan pelajaran yang digunakan perlu selari dengan tahap penerimaan
pelajar dalam memastikan objektif PdP dipenuhi seperti yang diharapkan.

Penggunaan modul pembelajaran seringkali digunakan dalam meningkatkan
pencapaian, tahap kefahaman dan tahap kemahiran menyelesaikan masalah. Menurut
Baharuddin et al (2010), penggunaan modul pembelajaran mampu untuk meningkatkan
kefahaman pembelajaran dan membawa perubahan dalam kaedah pengajaran dan
pembelajaran Fizik sekaligus membentuk generasi masyarakat yang berfikiran kreatif dan
inovatif dalam bidang sains dan teknologi.

2.0 REFLEKSI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN LALU

2.1 Refleksi Pensyarah
Hasil daripada Ujian Formatif menunjukkan pelajar tidak mempunyai kemahiran yang
mencukupi untuk menyelesaikan masalah dan memberikan jawapan yang kurang tepat
mengikut kehendak soalan. Pemerhatian daripada jalan kerja yang ditunjukkan oleh pelajar
dalam menjawab soalan menunjukkan bahawa pelajar tidak menggunakan jalan kerja dan
pengiraan yang betul. Hal ini selari dengan keputusan Ujian Formatif yang lalu didapati
seramai sembilan orang daripada 14 orang iaitu majoriti pelajar dari kelas F3T4 telah
mendapat skor 4 kebawah dan dikategorikan sebagai kumpulan lemah. Perkara ini sangat
membimbangkan lebih-lebih lagi Electric Field ini merupakan konsep asas yang sangat
penting di dalam topik lain terutamanya yang melibatkan topik elektrik, maka amatlah penting
untuk pengkaji mengambil tindakan segera dan relevan untuk mengatasi masalah ini. Oleh
itu, pengkaji mencadangkan kaedah PdP menggunakan modul bersesuaian perlu digunakan
untuk mengatasi masalah yang dihadapi oleh pelajar. Electric Field Key Accelerator Module
yang dicipta sendiri oleh pengkaji dirasakan sesuai digunakan untuk meningkatkan kemahiran
menyelesaikan masalah berkaitan Electric Field.

124

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

2.2 Refleksi Pelajar
Sesi temubual telah dijalankan kepada sembilan orang pelajar lemah mendapati bahawa
mereka mudah keliru dan tidak mengetahui teknik yang mudah dan tepat dalam
menyelesaikan masalah Electric Field menyebabkan mereka tidak dapat menyelesaikan
soalan Electric Field. Antara jawapan pelajar ialah :

“saya tidak tahu nak lukis arah Electric Field”
“saya tidak tahu nak kira macam mana”
“saya tidak tahu nak lukis arah Electric Field kat mana”
“selepas kira nilai Electric Field, saya tidak tahu nak kira apa pula...”

Hasil temubual ini dapat disimpulkan bahawa :
a) Pelajar sangat keliru untuk menentukan dan melukis arah Electric Field.
b) Pelajar tidak dapat mengira dengan betul kerana tidak tahu langkah penyelesaian yang
tepat.

Kaitan Pengajaran Fizik Dengan Kemahiran Menyelesaikan Masalah Electric Field

Kemahiran menyelesaikan masalah adalah perkara yang sangat penting dalam subjek Fizik.
Hal ini kerana Fizik melibatkan konsep dan pengiraan. Kemahiran menyelesaikan masalah
dapat menunjukkan bahawa sama ada pelajar memahami atau tidak sesuatu konsep. Pelajar
sering menyatakan bahawa mereka memahami konsep Fizik tetapi apabila diberikan soalan
aplikasi mereka tidak dapat menjawabnya dengan betul dan tepat. Ini menunjukkan mereka
bukan sekadar menghafal tetapi memerlukan pemahaman dan kemahiran dalam
menyelesaikan masalah dengan betul supaya dapat menjawab semua soalan yang berkaitan
termasuklah tajuk Electric Field. Electric Field merupakan topik elektrik yang abstrak yang
mana memerlukan kefahaman konsep dan pengiraan yang berperingkat. Kemahiran
menyelesaikan masalah dalam menjawab soalan Fizik perlu mengikut langkah penyelesaian
yang sistematik supaya tiada maklumat tertinggal dan pengiraan dilakukan dengan betul dan
tepat.

Jadual 1 Jadual Ujian Formatif

Gred Bilangan Pelajar %
(skor) 4 28.6
1 7.1
Baik 9 64.3
(8-10)
Sederhana
(5-7)
Lemah
(0-4)

Jadual 1 menunjukkan bilangan pelajar yang mendapat tiga jenis gred dalam Ujian
Formatif. Gred baik menunjukkan skor 8-10 manakala gred sederhana adalah di antara skor
5-7. Skor 0-4 pula dikategorikan sebagai gred lemah. Pelajar yang berada dalam kategori baik
yang tidak mendapat markah penuh hanyalah membuat kesilapan-kesilapan kecil seperti
kesalahan unit dan kesilapan jawapan akhir disebabkan tersilap menekan kalkulator.
Memandangkan hanya seorang pelajar yang mendapat gred sederhana yang mana membuat

125

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

kesilapan di atas kecuaian menekan kalkulator sahaja, maka pengkaji merasakan untuk
memfokuskan kajian ini terhadap pelajar yang lemah sahaja kerana pelajar-pelajar lemah ini
didapati tiada kemahiran yang mencukupi dalam menyelesaikan masalah Electric Field .

Pengkaji menebual semua pelajar kelas F3T4 dan memaklumkan supaya mereka
membuat pengakuan secara jujur mengenai tahap kemahiran menyelesaikan masalah Electric
Field. Hasil temubual adalah seperti berikut :

Jadual 2 Jadual temubual pelajar mengenai tahap kemahiran menyelesaikan masalah
Electric Field

Tahap Kemahiran Bilangan Pelajar %
Tidak mahir 9 64.3
mahir 5 35.7

Jadual 2 menunjukkan tahap kemahiran pelajar semasa menjawab Ujian Formatif.
Sebanyak 64.3% pelajar tidak mahir manakala hanya 35.7% yang mahir semasa menjawab
soalan Electric Field.

Pengkaji kemudian membuat temubual secara individu setiap pelajar lemah dan
menekankan supaya mereka membuat pengakuan secara jujur. Keputusan temubual adalah
seperti berikut:

Jadual 3 Jadual temubual terhadap sembilan orang pelajar lemah mengenai tahap
kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field

Masalah Bilangan Pelajar %
7 77.8
Tidak dapat menentukan 5 55.6
arah Electric Field dengan
9 100
betul
Tidak dapat mengira dengan

betul kerana tidak tahu
langkah penyelesaian yang

tepat

Keliru menentukan arah
Electric Field melibatkan
lebih daripada dua Electric

Field pada satu titik

Hasil temubual pelajar lemah seramai sembilan orang mendapati bahawa 77.8% (7/9)
pelajar sangat keliru untuk melukis arah Electric Field dan sebanyak 55.6 % (5/9) pelajar
tidak dapat mengira dengan betul kerana tidak tahu langkah penyelesaian yang tepat. Hasil

126

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

temubual juga mendapati sebanyak 100%(9/9) pelajar lemah menyatakan bahawa mereka
memang keliru dalam menentukan arah Electric Field terutama yang melibatkan lebih
daripada dua Electric Field pada satu titik.

3.0 FOKUS KAJIAN

Setelah dibuat penelitian daripada PdP yang lalu, pengkaji merasakan bahawa satu intervensi
perlu dilakukan terhadap kumpulan pelajar lemah ini. Teknik pengajaran dan bahan bantu
mengajar yang ringkas dan sesuai perlu dipraktikkan kepada pelajar supaya pelajar dapat
menyelesaikan masalah Electric Field dengan baik. Pengkaji merasakan bahawa pelajar-
pelajar ini memerlukan bimbingan mengenai cara rangka kerja pengiraan yang ringkas dan
tepat yang dapat membantu pelajar dalam menyelesaikan masalah berkaitan Electric Field.
Selain itu, penekanan terhadap teknik penyelesaian yang sistematik, mudah dan cepat perlu
didedahkan kepada pelajar supaya pelajar tidak keliru dalam menyelesaikan masalah yag
melibatkan teori dan pengiraan. Berdasarkan dapatan daripada keputusan Ujian Formatif dan
temubual pelajar, pengkaji merasakan satu modul yang berkesan perlu digunakan sebagai
teknik pengajaran dan alat bantu mengajar dalam membantu pelajar menyelesaikan masalah
berkaitan Electric Field. Pengkaji telah mencipta satu inovasi dalam bentuk modul untuk
meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field iaitu Electric Field Key
Accelerator Module.

Oleh itu pengkaji memfokuskan kajian ini terhadap pelajar lemah dalam
menyelesaikan masalah Electric Field. Kajian ini turut memberi fokus terhadap keberkesanan
Electric Field Key Accelerator Module dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan
masalah Electric Field. Keberkesanan modul ini dapat dibuktikan dengan peningkatan skor
Ujian Electric Field selepas menggunakan Electric Field Key Accelerator Module kerana
pemarkahan ujian adalah berdasarkan item-item yang dapat mengukur tahap kemahiran
menyelesaikan masalah Electric Field.

4.0 OBJEKTIF KAJIAN

Objektif Am
Mengkaji keberkesanan Electric Field Key Accelerator Module dalam meningkatkan
kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field.

Objektif Khusus
a. meningkatkan kemahiran dalam menentukan arah Electric Field dengan betul dengan
menggunakan kaedah “ha..angkat pen kau” yang terdapat dalam Electric Field Key
Accelerator Module.
b. meningkatkan kemahiran dalam menyelesaikan masalah Electric Field menggunakan
key accelerator PACC yang terdapat dalam Electric Field Key Accelerator Module.
c. meningkatkan pencapaian dalam topik Electric Field menggunakan Electric Field Key
Accelerator Module.

127

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Kumpulan Sasaran
Dalam kajian ini pengkaji menggunakan kaedah pensampelan tidak rawak dengan teknik
pensampelan bertujuan. Pensampelan bertujuan boleh digunakan bagi kajian yang ingin
melihat keberkesanan sesuatu intervensi atau program (Bernard, 2002). Di samping itu juga
pensampelan jenis ini membolehkan pengkaji untuk memilih sampel yang boleh memberi
maklumat, pengetahuan atau pengalaman kepada pengkaji (Bernard, 2002).

Kajian ini dijalankan ke atas pelajar Sains Modul Dua Program Dua Semester di Kolej
Matrikulasi Kedah Sesi 2020/2021. Kelas F3T4 terdiri daripada lapan orang pelajar
perempuan dan enam orang pelajar lelaki. Setelah Ujian Formatif dijalankan, seramai
sembilan orang pelajar dalam kategori lemah dipilih untuk menjadi responden kajian. Kajian
ini melibatkan sembilan orang pelajar yang terdiri daripada dua orang pelajar berketurunan
India dan tujuh orang pelajar berketurunan Melayu. Kumpulan pelajar ini terdiri daripada lima
orang pelajar perempuan dan empat orang pelajar lelaki.

Hasil tinjauan awal mendapati bahawa pelajar-pelajar lemah ini tidak mempunyai
kemahiran yang mencukupi dalam menyelesaikan masalah Electric Field, maka amatlah perlu
bagi mereka untuk menjalani satu intervensi yang sesuai supaya mereka dapat menggunakan
kaedah penyelesaian Electric Field yang mudah dan secara tidak langsung dapat
meningkatkan pencapaian mereka di dalam topik Electric Field dan seterusnya membawa
kepada pencapaian Fizik yang baik di dalam PSPM II kelak.

5.0 PERANCANGAN DAN PELAKSANAAN TINDAKAN

Perancangan Tindakan
Pengkaji merasakan bahawa teknik Kajian Tindakan Kemmis dan McTaggart (1988) adalah
yang terbaik berdasarkan isu masalah pelajar yang dihadapi. Pengkaji telah membuat refleksi
daripada Ujian Formatif dan telah memilih sembilan orang pelajar lemah untuk menjalani
intervensi. Tinjauan awal telah dibuat menggunakan keputusan Ujian Formatif dan sesi
temubual. Pengkaji membuat pemerhatian ke atas cara pelajar menjawab soalan dan juga skor
Ujian Formatif. Seterusnya pengkaji menjalankan Ujian Pra (Rujuk Lampiran B dan C) ke
atas pelajar lemah untuk melihat tahap kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field
sebelum menjalani intervensi. Pengkaji mendapati bahawa terdapat dua masalah utama dalam
menyelesaikan masalah Electric Field iaitu pelajar tidak dapat melukis arah Electric Field
dengan betul dan tidak tahu langkah-langkah pengiraan dengan tepat. Pengkaji seterusnya
merancang penyelesaian kepada masalah yang timbul.

Pengkaji telah memilih Electric Field Key Accelerator Module untuk mengatasi
masalah yang dihadapi oleh pelajar kerana bersesuaian dengan masalah yang dihadapi oleh
pelajar iaitu kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field. Modul ini menunjukkan secara
terperinci cara menentukan arah Electric Field dan langkah-langkah penyelesaian yang
sistematik. Satu sesi bimbingan berdasarkan aktiviti ( Rujuk Carta Alir Kitaran1 dan Senarai
Tindakan yang diambil) konsultasi yang menggunakan Electric Field Key Accelerator
Module (Rujuk Lampiran A). Selepas itu Ujian Pos 1 ( Rujuk Lampiran D dan E)
dilaksanakan untuk melihat keberkesanan penggunaan Electric Field Key Accelerator Module
dalam meningkatkan tahap kemahiran pelajar dalam menyelesaikan masalah Electric Field.
Pengkaji kemudiannya membuat refleksi dan kesimpulan terhadap hasil dapatan kajian yang

128

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

telah diperolehi. Sekiranya terdapat perkara yang masih tidak memuaskan, pengkaji
meneruskan kajian dengan kitaran kedua iaitu sesi bimbingan menggunakan Electric Field
Key Accelerator Module dan Ujian Pos 2 (Rujuk Lampiran F dan G). Selepas dua minggu
daripada Ujian Pos 1, Ujian Pos 2 dilaksanakan bagi meningkatkan nilai kebolehpercayaan
keberkesanan penggunaan modul ini dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah
Electric Field terhadap pelajar kumpulan ini.

Satu
kitaran

mereflek Tinjauan
awal

Melaksana Merancang
tindakan tindakan

dan
memerhati

Rajah 1: Model Kajian Tindakan Kemmis dan McTaggart (1988)

129

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

KUIZ 1

Ujian Pra

SKOR KUIZ 1 Ujian Pos 1

ELECTRIC FIELD
KEY

ACCELERATOR
MODULE

KUIZ 2

SKOR KUIZ 2
Rajah 2: Carta Alir Kitaran 1

130

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

ELECTRIC FIELD KEY
ACCELERATOR
MODULE

KUIZ 3 Ujian Pos 2

SKOR KUIZ 3

Rajah 3: Carta Alir Kitaran 2

Tindakan dan Aktiviti yang Dijalankan

1. Selepas Ujian Pra, pengkaji telah meminta pelajar F3T4 membawa pen, kalkulator dan
telefon bimbit semasa perjumpaan konsultasi kerana pengkaji ingin memperkenalkan
satu teknik PdP yang dapat meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field.

2. Sebelum pengkaji membimbing pelajar menggunakan Electric Field Key Accelerator
Module , pengkaji telah menerangkan serba sedikit tentang penggunaan modul ini. Pengkaji
juga telah menjelaskan kepentingan teknik penyelesaian masalah yang bersesuaian dalam
meningkatkan kemahiran serta tahap pencapaian pelajar dalam Electric Field.

3. Seterusnya pengkaji membimbing pelajar menyelesaikan masalah berpandukan langkah-
langkah penyelesaian Electric Field (Lampiran A) secara berkumpulan.

4. Pengkaji menggunakan teknik ‘ha...angkat pen kau’ dalam menentukan arah Electric Field
serta keyword kepada langkah-langkah pengiraan sistematik PACC yang mana melibatkan
empat langkah iaitu Path (tentukan jarak), Arrow (tentukan arah Electric Field menggunakan
teknik ‘ha...angkat pen kau’ , Component (leraikan Electric Field kepada komponen x dan y),
dan Combine (gabung Electric Field) yang terdapat dalam modul.

131

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Aktiviti 1 •Pelajar berada di dalam kumpulan kecil
(satu kumpulan terdiri daripada dua orang)

Aktiviti 2 •Pengkaji membimbing pelajar cara untuk
Aktiviti 3 menyelesaikan masalah berkaitan Electric Field
Aktiviti 4 berpandukan Electric Field Key Accelerator Module

•Pelajar diberi masa selama lima minit untuk membaca
soalan. Pelajar dibenarkan berbincang semasa
menjawab soalan Electric Field.

•Pelajar diberi masa 20 minit untuk menjawab semua
soalan mengikut langkah-langkah yang telah
ditetapkan

Rajah 3: Aktiviti Tugasan Berkumpulan

5. Semasa bimbingan secara berkumpulan, pengkaji memerhati cara pelajar menjawab soalan
tersebut.

6. Seterusnya pengkaji memberikan soalan sebagai Ujian Pos 1(Rujuk Lampiran D) secara
individu dan pelajar dikehendaki menghantar jawapan ke Google Classroom dan pengkaji
menyemak jawapan berpandukan rubrik penilaian yang telah ditetapkan (Rujuk Lampiran E).
Keputusan Ujian Pos 1 dibandingkan dengan Ujian Pra bagi melihat adakah terdapat
peningkatan skor. Perbandingan skor Ujian Pra dan Ujian Pos 1 dapat menentukan adakah
Electric Field Key Accelerator Module berkesan atau tidak dalam meningkatkan kemahiran
menyelesaikan masalah Electric Field.

7. Pengkaji membuat refleksi daripada keputusan Ujian Pos 1. Pengkaji mendapati terdapat
peningkatan skor apabila dibandingkan dengan Ujian Pra. Ini menunjukkan bahawa Electric
Field Key Accelerator Module berkesan dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan
masalah Electric Field.Walau bagaimana pun, pengkaji masih tidak berpuas hati dan
mengambil keputusan untuk meneruskan kajian dengan kitaran kedua.

8. Selang dua minggu daripada Ujian Pos 1, pelajar diberikan sekali lagi bimbingan
menggunakan Electric Field Key Accelerator Module dan diberikan soalan yang berbeza tapi
masih berada pada tahap yang sama sebagai Ujian Pos 2 (Rujuk Lampiran F) bagi
meningkatkan kebolehpercayaan keberkesanan Electric Field Key Accelerator Module dalam
menyelesaikan masalah Electric Field.

9. Pelajar-pelajar menghantar jawapan ke Google Classroom dan pengkaji menyemak
jawapan berpandukan rubrik penilaian (Rujuk Lampiran G) yang telah ditetapkan.

10. Pengkaji membuat perbandingan skor Ujian Pra, Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2. Pengkaji
mendapati terdapat peningkatan skor yang ketara di antara ketiga-tiga ujian tersebut . Ini jelas
membuktikan bahawa Electric Field Key Accelerator Module sangat berkesan dalam
meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field.

132

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Teknik PdP dan alat bantu mengajar ini menggunakan Electric Field Key Accelerator Module
yang mengandungi teknik penentuan Electric Field yang mudah dipraktikkan serta
menunjukkan langkah-langkah yang ringkas dan mesra dilaksanakan, menggunakan keyword
yang mudah diingati dalam penggunaan langkah-langkah penyelesaian masalah dan
membimbing pelajar menggunakan langkah pengiraan secara sistematik. Aktiviti dijalankan
secara berkumpulan dan individu bagi mempercepatkan proses penerimaan kandungan
pelajaran dan bagi memastikan penyampaian kandungan pelajaran yang disampaikan adalah
sama bagi mengelakkan faktor-faktor dalaman yang boleh mengganggu kebolehpercayaan
data kajian. Heller et al. (1992) mengkaji bagaimana tahap kemahiran menyelesaikan masalah
dalam kalangan pelajar sekolah menengah berbeza selepas mereka menggunakan strategi
penyelesaian masalah dalam kumpulan semasa pembelajaran Fizik dijalankan. Kajian juga
membuktikan masalah yang bersifat kontekstual meningkatkan pembelajaran konsep pelajar
(Heller, 1992).

Kandungan Electric Field Key Accelerator Module:

Electric Field Key Accelerator Module ini merupakan satu inovasi yang dicipta sendiri oleh
pengkaji untuk menyelesaiakn masalah-masalah yang timbul. Electric Field Key Accelerator
Module ini mengandungi langkah-langkah penyelesaian bersistematik iaitu menggunakan
keyword PACC(keyword accelerator). Kaedah ini lebih menjurus kepada teknik yang betul
dan mudah untuk menjawab soalan yang berkaitan dengan Electric Field. Langkah
penyelesaian ini dinamakan Keyword Accelerator kerana singkatan PACC ini senang diingati
oleh pelajar dalam memulakan langkah pengiraan. Electric Field Key Accelerator Module
menunjukkan langkah-langkah yang betul dan mudah untuk menyelesaikan masalah yang
melibatkan Electric Field. Kaedah ini juga boleh digunakan untuk menyelesaikan kuantiti
vektor yang lain.

keyword PACC(keyword accelerator):

P : Path (tentukan jarak)
Pelajar perlu membuat garisan yang menyambungkan Point Charge dan titik yang
ditetapkan. Arrow ( arah Electric Field) perlu dilukis di atas garisan tersebut pada titik
yang ditetapkan.

A : Arrow (tentukan arah Electric Field)
Cara ringkas untuk menentukan arah Electric Field pada satu titik ialah menggunakan
teknik “haa..angkat pen kau”. Teknik ini sangat mudah dipraktikkan kerana
menggunakan bahan yang sedia ada iaitu pelajar meletakkan pen pada Point Charge
dan muncung pen sebagai penunjuk kepada arah Electric Field. Pelajar mengaitkan
dengan konsep apabila Point Charge tersebut positif, maka muncung pen perlu
diletakkan keluar daripada Point Charge tersebut. Seterusnya angkat pen tersebut dan
letakkan pada titik yang dikehendaki(Electric Field pada satu titik).

C : Component (leraikan Electric Field kepada komponen x dan y)
Arrow (arah Electric Field ) dileraikan mengikut komponen x dan y.Pelajar perlu
mengira nilai Electric Field pada kedua-dua komponen. Kemahiran ini memerlukan
pelajar mengaitkan dengan konsep asas Pyhtogoras Theorem.

133

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

C: Combine (gabung Electric Filed)
Pelajar dibimbing cara untuk mengira jumlah Electric Field mengikut komponen.
Kemudian pelajar perlu mengira nilai Resultant Electric Field. Akhir sekali, pelajar
perlu menentukan arah Resultant Electric Field pada point tersebut.

6.0 PEMERHATIAN

Ujian Pra dan Pos
Ujian Pra dan Ujian Pos diberikan kepada kumpulan sasaran untuk menentukan keberkesanan
Electric Field Key Accelerator Module dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan
masalah Electric Field. Jika terdapat peningkatan skor di antara Ujian Pra dan Ujian Pos maka
boleh disimpulkan bahawa terdapat peningkatan kemahiran penyelesaian masalah kerana
rubrik penilaian pemarkahan ujian adalah berdasarkan item-item yang dapat mengukur tahap
kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field.

Ujian Pra
Pengkaji telah membuat Ujian Pra melalui Kuiz 1 untuk menganalisis kelemahan pelajar
dalam menyelesaikan masalah Electric Field. Ujian Pra telah dilakukan kepada pelajar yang
lemah untuk mengenalpasti faktor-faktor yang menyebabkan pelajar tidak mampu mendapat
skor yang baik dalam Ujian Formatif. Hasil dapatan Ujian Pra melalui semakan
jawapan(pemerhatian) berpandukan rubrik penilaian (Lampiran C) menunjukkan pelajar
mengalami beberapa masalah seperti berikut:

a) tidak dapat melukis arah Electric Field dengan betul
b) tidak dapat meleraikan Electric Field terhadap paksi x dan y
c) tidak dapat menyambung langkah penyelesaian dan tinggalkan kosong pada ruang
jawapan.
d) tidak mengikut langkah-langkah penyelesaian konsep vektor.
e) tidak dapat menentukan Resultant Electric Field pada satu titik

Ujian Pra ini khusus sebagai satu panduan untuk melihat adakah terdapat perbezaan sebelum
dan selepas menjalani intervensi. Jika terdapat peningkatan dalam pencapaian skor maka
boleh disimpulkan bahawa intervensi yang dijalankan tersebut berkesan.

Ujian Pos 1
Selepas pengkaji menyemak jawapan Ujian Pra, pengkaji tidak memulangkan semula kertas
jawapan kepada pelajar dan tidak membincangkan jawapannya, sebaliknya pengkaji telah
memperkenalkan Electric Field Key Accelerator Module dalam menjawab soalan Electric
Field. Kemudian pengkaji memberikan soalan Kuiz 2 sebagai Ujian Pos 1. Soalan ini adalah
berbeza dengan Ujian Pra tetapi aras kefahaman soalan adalah setara. Hasil dapatan
menunjukkan terdapat peningkatan yang ketara dalam pencapaian Ujian Pos 1 iaitu sebanyak
77.8% kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field telah dapat ditingkatkan.
Walaubagaimanapun, pengkaji masih tidak berpuas hati kerana masih terdapat dua orang
pelajar yang tergolong dalam kategori lemah walaupun sudah berlaku peningkatan skor (skor
meningkat tapi masih berada dalam kategori lemah). Pengkaji juga ingin memastikan bahawa

134

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

modul ini mempunyai nilai kebolehpercayaan dalam keberkesanan penggunaannya, maka
pengkaji mengambil keputusan untuk menjalankan Ujian Pos 2.

Ujian Pos 2
Selepas dua minggu, pengkaji telah menjalankan kitaran kedua dengan memberikan Ujian
Pos 2 menggunakan soalan yang setara dengan Ujian Pra dan Ujian Pos 1 melalui soalan Kuiz
3. Pengkaji menyemak jawapan Kuiz 3 (Ujian Pos 2) dan menganalisis keputusan Ujian Pos
2. Seterusnya, pengkaji membuat perbandingan keputusan Ujian Pra, Pos 1 dan Pos 2 seperti
Jadual 3.

Analisis Ujian Pra dan Pos.
Perbandingan pencapaian pelajar dalam Ujian Pra dan Pos adalah seperti berikut :

Jadual 3 Jadual perbandingan skor Ujian Pra dan Ujian Pos 1

Bil. Nama Pelajar Ujian Pra Ujian Pos 1 Peratusan perbezaan(%)

(10) (10) (+/-)

1 Pelajar A 59 +40
2. Pelajar B 36 +30
3. Pelajar C 5 10 +50
4. Pelajar D 29 +70
5. Pelajar E 5 10 +50
6. Pelajar F 4 10 +60
7. Pelajar G 03 +30
8. Pelajar H 26 +40
9. Pelajar I 13 +20

Jadual 3 menunjukkan perbandingan skor bagi Ujian Pra dan Ujian Pos 1. Kesemua pelajar
(100%) telah mencapai peningkatan skor. Dapatan kajian mendapati terdapat peningkatan (+)
yang sangat ketara iaitu sehingga mencecah peningkatan sebanyak 70%. Terdapat tiga orang
pelajar (33.33%) mendapat markah penuh iaitu 10/10 (100%).

Walaubagaimanapun, pengkaji masih tidak berpuas hati kerana masih terdapat dua
orang pelajar yang masih berada dalam kategori lemah walaupun pencapaian skor mereka
sudah meningkat. Oleh itu pengkaji mengambil keputusan untuk menjalankan kitaran kedua
iaitu membuat sekali lagi bimbingan menggunakan Electric Field Key Accelerator Module.
Kemudian pelajar diberikan Ujian Pos 2 selang dua minggu dari Ujian Pos 1 menggunakan
soalan yang berbeza tetapi masih berada pada aras kefahaman yang sama.

135

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Jadual 4 Jadual perbandingan skor Ujian Pra, Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2

Bil. Nama Pelajar Ujian Pra Ujian Pos 1 Ujian Pos 2
(10) (10) (10)

1 Pelajar A 59 10
2. Pelajar B 36 8
3. Pelajar C 51 10
4. Pelajar D 29 10
5. Pelajar E 5 10 10
6. Pelajar F 4 10 10
7. Pelajar G 03 10
8. Pelajar H 26 10
9. Pelajar I 13 8

Jadual 4 menunjukkan terdapat kesemua pelajar (100%) mencapai peningkatan skor dalam
menjawab soalan yang diberikan berbanding sebelumnya setelah dibuat dua kali bimbingan.
Kesemua pelajar berjaya menjawab soalan Electric Field dengan lebih baik dalam Ujian Pos
1 dan Pos 2.

Jadual 5 Jadual perbandingan skor pencapaian bagi Ujian Pra, Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2.

Gred Peratus Bilangan Pelajar(%)
(skor)
Pra Pos 1 Pos 2
Baik
(8-10) 0 55.6 100
Sederhana
(5-7) 0 22.2 0
Lemah
(0-4) 100 22.2 0

Berdasarkan Jadual 5, sebanyak 100% pelajar telah mencapai peningkatan skor dalam
menjawab soalan Electric Field. Ujian Pos 1 menunjukkan peratus pelajar dalam kategori
baik(skor 8-10) telah meningkat dengan ketara iaitu daripada 0% kepada 55.6% manakala
pelajar lemah dapat dikurangkan daripada 100% kepada 22.2%. Ujian Pos 2 pula memberikan
keputusan yang sangat mengejutkan apabila kesemua pelajar(100%) berjaya memperolehi
pencapaian yang baik.

Hasil dapatan Ujian Pra dan Pos menunjukkan peningkatan yang ketara dari segi kemahiran
menyelesaikan masalah Electric Field. Peningkatan kemahiran menyelesaikan masalah

136

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

dibuktikan dengan peningkatan skor ujian kerana pemarkahan yang ditetapkan adalah
mengikut langkah-langkah penyelesaian yang betul. Perbandingan antara dapatan Ujian Pra,
Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2 jelas menunjukkan bahawa kaedah PdP menggunakan Electric
Field Key Accelerator Module sangat berkesan dalam meningkatkan kemahiran
menyelesaikan masalah Electric Field pada satu titik terutama yang melibatkan sistem yang
mengandungi lebih daripada satu Point Charge.

7.0 REFLEKSI DAN KESIMPULAN KAJIAN

Refleksi Kajian terhadap Pelajar
Hasil kajian mendapati terdapat peningkatan kemahiran dalam menjawab soalan Electric
Field selepas menggunakan Electric Field Key Accelerator Module . Pengkaji mendapati
bahawa langkah penyelesaian pelajar lebih sistematik dan pengiraan yang dilakukan adalah
betul dan tepat. Hasil daripada temubual pelajar-pelajar menyatakan bahawa mereka seronok
menggunakan kaedah ini kerana sangat senang dan mudah difahami dan jelas dari segi
konsep. Pelajar juga dapat menjawab soalan dalam masa yang singkat sahaja. Perkara ini jelas
menunjukkan bahawa Electric Field Key Accelerator Module sangat berkesan dalam
meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field.

Refleksi Kajian terhadap Pensyarah
Pengkaji berasa puas hati dengan penggunaan Electric Field Key Accelerator Module kerana
sesi PdP berkaitan dengan Electric Field menjadi mudah dan cepat. Selain itu, pengkaji
merasa teruja kerana didapati pelajar menunjukkan sikap positif dalam penggunaan Electric
Field Key Accelerator Module. Pengkaji juga yakin bahawa Electric Field Key Accelerator
Module sangat berkesan dalam meningkatkan kemahiran pelajar dalam menyelesaikan
masalah Electric Field berdasarkan data-data yang diperolehi daripada Ujian Pra dan Ujian
Pos yang lalu. Pengkaji sangat gembira kerana teknik ini sangat membantu dalam pemahaman
konsep dan cara menyelesaikan masalah dapat ditingkatkan dengan baik. Kajian mendapati
terdapat perbezaan ketara skor Ujian Pra dan Ujian Pos. Secara keseluruhan, pengkaji
merasakan bahawa keberkesanan kajian ini perlu mengambilkira beberapa faktor seperti
perancangan yang rapi, data yang telah dikumpul, aktiviti-aktiviti yang telah disusun,
kerjasama yang diberikan oleh pelajar dan pensyarah, penyampaian pensyarah dan cara
penilaian dibuat.

Refleksi tentang Proses Pengajaran dan Pembelajaran
Pengkaji merasakan bahawa PdP menjadi lebih tersusun dan berpusatkan pelajar. Aktiviti
secara kumpulan kecil dapat membolehkan pelajar berbincang secara terkawal dalam
berkongsi idea. Secara tidak langsung kaedah ini dapat menghasilkan pembelajaran
kolaboratif di antara pelajar dengan pelajar serta pelajar dengan guru. Cara ini juga
menjadikan pelajar lebih berdikari. Penggunaan modul ini dapat memudahkan penyampaian
kandungan dan menjimatkan masa kerana penggunaan teknik yang mudah dan ringkas.
Pelajar didapati dapat menjawab soalan dengan baik selepas menggunakan Electric Field Key
Accelerator Module . Kajian yang diterbitkan oleh Gök pada tahun 2006 yang dijalankan
secara eksperimen telah membuktikan bahawa pengajaran strategi penyelesaian masalah
secara koperatif mempunyai kesan yang positif terhadap pencapaian pelajar, sikap dan
pencapaian Fizik (Gok, 2006).

137

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Refleksi terhadap Electric Field Key Accelerator Module dan Pengurusan
Dapatan kajian jelas menunjukkan bahawa Electric Field Key Accelerator Module sangat
berkesan dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field. Modul
pembelajaran ini boleh digunakan sebagai alat bantu mengajar yang baik kerana menunjukkan
cara dan teknik yang betul dan tepat dalam penyelesaian masalah yang melibatkan Electric
Field. Modul ini senang dan relevan digunakan kerana mengandungi langkah-langkah
penyelesaian yang ringkas, keyword kepada rangka kerja pengiraan yang senang diingati
(PACC) dan cara menentukan arah Electric Field menggunakan teknik yang ringkas dan
menarik ( haa..angkat pen kau). Electric Field Key Accelerator Module mengandungi soalan
berpandu, langkah penyelesaian yang sistematik beserta kaedah menggunakan pen dalam
menentukan arah Electric Field. Aktiviti yang dijalankan menggunakan modul ini secara
tidak langsung menerapkan gabungan kemahiran kognitif (konsep arah Point Charge positif
atau negatif), afektif (sikap positif) dan psikomotor(teknik haa..angkat pen kau). Penggunaan
kemahiran yang menyeluruh ini sangat diperlukan bagi membentuk pelajar yang seimbang
dari pelbagai sudut. Sehubungan itu, Electric Field Key Accelerator Module ini disarankan
untuk digunapakai oleh pendidik Fizik untuk membantu pelajar meningkatkan kemahiran
mereka, mempelbagaikan teknik pengajaran dan pembelajaran. Kajian ini sangat diperlukan
untuk membantu pelajar lemah dan kurang mahir dalam menyelesaikan masalah. Hal ini selari
dengan kajian mengkaji bahawa pelajar mahir dalam menyelesaikan masalah mampu
mengaplikasi pengetahuan untuk menyelesaikan masalah Fizik berbanding mereka yang
kurang mahir kerana mereka yang mahir menggunakan pelbagai kaedah yang berbeza (Jong,
A. L. M., & Hessler, M. G. M., 1986). Kajian ini secara keseluruhannya menggunakan
medium hybrid iaitu secara bersemuka dan online. Pembelajaran atau konsultasi dan Ujian
Pra dijalankan secara bersemuka manakala dan Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2 dijalankan secara
online iaitu menggunakan Google Classroom. Pengurusan kajian secara hybrid dapat
memudahkan dan menjimatkan masa kerana pengkaji dapat menyemak jawapan pelajar
secara flexible dan dapat memastikan ianya selari dengan tempoh kematangan kajian iaitu
dalam masa dua hinggan sembilan minggu.

8.0 KESIMPULAN
Kajian ini dijalankan untuk mengkaji Keberkesanan Electric Field Key Accelerator Module
dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric Field bagi pelajar F3T4 di
Kolej Matrikulasi Kedah. Kajian ini secara tidak langsung menunjukkan juga kekuatan dan
kelemahan dari segi inovasi atau kajian. Walaubagaimana pun ianya dapat ditambahbaik di
masa akan datang.

Terdapat beberapa kekuatan dan kelebihan dalam penggunaan inovasi ini iaitu modul
ini sangat mudah dipraktikkan, menggunakan teknik yang cepat dan mesra, menggunakan
bahan sedia ada serta kandungan modul yang jelas. Modul dan kajian ini telah membawa
kepada peningkatan kemahiran menyelesaikan masalah, peningkatan kefahaman, dan
penggunaan kaedah terbaik dalam konsep asas Electric Field. Hal ini jelas dibuktikan selepas
Electric Field Key Accelerator Module diaplikasikan kepada pelajar, kajian mendapati
bahawa terdapat peningkatan ketara dalam skor Ujian Electric Field dan pelajar semakin
mahir dalam menyelesaikan masalah berkaitan Electric Field. Keputusan Perbandingan Ujian
Pra, Ujian Pos 1 dan Ujian Pos 2 membuktikan bahawa Electric Field Key Accelerator
Module sangat membantu dalam meningkatkan kemahiran menyelesaikan masalah Electric
Field. Perkara ini adalah kerana kandungan Electric Field Key Accelerator Module sesuai
dengan tahap pelajar matrikulasi dan mudah difahami serta senang dilaksanakan. Pemahaman

138

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

konsep Electric Field ini akan menjadi rujukan untuk tajuk-tajuk lain. Selain itu, penggunaan
modul ini dan keseluruhan kajian ini boleh dijadikan sumber rujukan kepada pelajar dan
pensyarah dalam memilih kaedah terbaik dalam menyelesaikan masalah Electric Field.

Kajian ini mempunyai kekuatan yang boleh dijadikan rujukan kepada pengkaji-
pengkaji lain. Walaubagaimana pun pengkaji merasakan penggunaan Electric Field Key
Accelerator Module ini mungkin boleh diaplikasikan secara digital sepenuhnya di masa akan
datang untuk menjadi pembelajaran kendiri kepada pelajar. Kaedah pembelajaran yang sesuai
sangat penting dalam memastikan objektif PdP tercapai. Kaedah pengajaran yang kreatif dan
sesuai dengan tahap pemikiran pelajar adalah sangat penting supaya kandungan yang
disampaikan mudah difahami dan menjadi ingatan jangka masa panjang. Kemahiran
penyelesaian masalah menunjukkan bahawa pelajar dapat memahami konsep dengan baik.
Pemahaman konsep ini akan seterusnya menjadi teras yang kukuh untuk tajuk-tajuk lain yang
akan menghasilkan peningkatan pencapaian Fizik seterusnya akan melonjakkan keberhasilan
pelajar seperti yang diharapkan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Diharapkan generasi
yang celik Sains ini akan menjadi sumber tenaga kepada kemajuan negara kita kelak.

139

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

RUJUKAN
Baharuddin, M. A., & Ibrahim, M. A. (2010). Pembangunan Modul Pembelajaran

Berasaskan Projek Bagi Matapelajaran Fizik Kbsm Tingkatan Empat (Doctoral
dissertation, Universiti Teknologi Malaysia).
Bernard, H.R. 2002. Research methods in anthropology: Qualitative and quantitative
methods. 3rd edition. California: AltaMira Press
Dhillon, A. S. (1998). Individual Differences within Problem-Solving Strategies used in

Physics. Science, 279-405.
Gok, T. (2006). Student of Problem Solving Strategies in Cooperative Learning Groups in

Physics Teaching Success. Izmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Education, Institute of
Science and Technology.
Hardiman, P. D. (1989). The relation between problem categorization and problem. Memory
& Cognition, 627-638.
Heller, P. K. (1992). Teaching Problem Solving Through Cooperative Grouping. Part 1:
Group versus Individual Problem Solving. American Journal of Physics, 627-636.
Jong, A. L. M., & Hessler, M. G. M. (1986). Cognitive Structures of Good and Poor Novice
Problem Solvers in Physics. Journal of Educational Psychology, 179-288.

140

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran A

Electric Field Key Accelerator Module

141

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

142

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

143

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

144

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

145

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

146

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

147

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Soalan Ujian Pra (Kuiz 1) Lampiran B
148

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

P

1 + + 2

Figure above shows two Point Charges of 1 and 2 are separated by a distance 5 .The
magnitude of two positive Point Charges are 1 = 7 and 2 = 10 .If distance between
point P and 2 is 4 ,determine Electric Field Strength at point P.

149

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran C

Skema Jawapan Ujian Pra (Kuiz 1)

NO PERKARA MARKAH
1 P-path

Menentukan jarak di antara Point Charge dan point P(path)
1 = √(5)2 − (4)2

1 = 6.40 1

2 = 4

2 A-arrow

Melukis arah Electric Field dengan betul
⃗ 2 ⃗ 1

1

3 C-component

1 = 1
1 2

(9 × 109)(7 × 10−6)
1 = (6.40 × 10−2)2

1 = 1.54 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y : 1
⃗ 1 = 1.54 × 107 cos 38.66° = 1.20 × 107 −1 1
⃗ 1 = 1.54 × 107 sin 38.66° = 9.62 × 106 −1
1
2 = 2 1
2 2
150
2 = (9 × 109)(10 × 10−6)

(4 × 10−2)2

2 = 5.63 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y :
⃗ 2 = 0

⃗ 2 = 5.63 × 107 −1

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

4 C-combine

Menggabungkan semua komponen x :
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = 1.20 × 107 + 0 1
∑ ⃗ = 1.20 × 107 −1 1

Menggabungkan semua komponen y :
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = 9.62 × 106 + 5.63 × 107
∑ ⃗ = 6.59 × 107 −1

Menggabungkan komponen x dan y secara vektor :
∑ ⃗

∑ ⃗
∑ ⃗

∑ = √(∑ )2 + (∑ )2
∑ = √(1.20 × 107)2 + (6.59 × 107)2

∑ = 6.70 × 107 −1

Direction : 1

= ∑ | 1
|∑ 151

6.59 × 107
= |1.20 × 107|

= 79.68° −

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran D

Soalan Ujian Pos 1 (Kuiz 2)

1
+

- 2
P

Two Point Charges of 1 and 2 are 3 and 5 respectively. These two Point Charges
separated by a distance of 5 . Determine Electric Field Strength at point P if distance
between point P and 1 is 3 .

152

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran E

Skema Jawapan Ujian Pos 1 (Kuiz 2)

NO PERKARA MARKAH
1 P-path

Menentukan jarak di antara Point Charge dan point P(path)
1 = 3

2 = √(5)2 − (3)2 1
2 = 4

2 A-arrow
Melukis arah Electric Field dengan betul

⃗ 2

⃗ 1 1
153
3 C-component

1 = 1
1 2

1 = (9 × 109)(3 × 10−6)

(3 × 10−2)2

1 = 3.0 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y :

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021) 1
eISSN: 0128-0821 1
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

⃗ 1 = 0
⃗ 1 = −3.0 × 107 −1

2 = 2
2 2

2 = (9 × 109)(5 × 10−6)

(4 × 10−2)2

2 = 2.81 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y : 1
⃗ 2 = 2.81 × 107 −1 1
⃗ 2 = 0
1
4 C-combine 1

Menggabungkan semua komponen x : 154
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = 0 + 2.81 × 107
∑ ⃗ = 2.81 × 107 −1

Menggabungkan semua komponen y :
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = −3.0 × 107 + 0
∑ ⃗ = −3.0 × 107 −1

Menggabungkan komponen x dan y secara vektor :
∑ ⃗

∑ ⃗

∑ ⃗

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

∑ = √(∑ )2 + (∑ )2
∑ = √(2.81 × 107)2 + (−3.0 × 107)2

∑ = 4.11 × 107 −1 1
1
Direction :

= ∑ |
|∑

−3.0 × 107
= | 2.81 × 107 |

= 46.87° −

155

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran F

Soalan Ujian Pos 2 (Kuiz 3)

1
=
+ - 2

P

A system containing two Point Charges ( 1 = 3 2 = 4 )which separated by a
distance 3 apart. A point P located 2 below of the 1. Determine Electric Field
Intensity at point P.

156

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Lampiran G

Skema jawapan Ujian Pos 2 (Kuiz 3)

NO PERKARA MARKAH
1 P-path

Menentukan jarak di antara Point Charge dan point P(path)
1 = 2

2 = √(3)2 + (2)2 1
2 = 3.61

2 A-arrow
Melukis arah Electric Field dengan betul

⃗ 2

⃗ 1 1
157
3 C-component
2

= 3
= 33.69°

1 = 1
1 2

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

1 = (9 × 109)(3 × 10−6)

(2 × 10−2)2

1 = 6.75 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y : 1
⃗ 1 = 0 1

⃗ 1 = −6.75 × 107 −1

2 = 2
2 2

(9 × 109)(4 × 10−6)
2 = (3.61 × 10−2)2

2 = 2.76 × 107 −1

Leraikan kepada komponen x dan y : 1
⃗ 2 = 2.76 × 107 cos 33.69° = 2.30 × 107 −1 1
⃗ 2 = 2.76 × 107 sin 33.69° = 1.53 × 107 −1

4 C-combine 1
Menggabungkan semua komponen x : 1
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = 0 + 2.30 × 107
∑ ⃗ = 2.30 × 107 −1

Menggabungkan semua komponen y :
∑ ⃗ = ⃗ 1 + ⃗ 2

∑ ⃗ = −6.75 × 107 + 1.53 × 107
∑ ⃗ = −5.22 × 107 −1

Menggabungkan komponen x dan y secara vektor :

∑ ⃗

∑ ⃗ 158

∑ ⃗

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

∑ = √(∑ )2 + (∑ )2 1
∑ = √(2.30 × 107)2 + (−5.22 × 107)2 1

∑ = 5.70 × 107 −1

Direction :

= ∑ |
|∑

−5.22 × 107
= | 2.30 × 107 |

= 66.25° −

159

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

C (2021)

160

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Keberkesanan 3-D Molecular Visualization Augmented Reality (V-Max) Terhadap Pencapaian
dan Kemahiran Visualisasi Pelajar dalam Topik Ikatan Kimia

Kherul Jefri Jamen, [email protected]
Nor Syatilla Haerany Abd Ghani, [email protected]

Siti Zahirah Nordin, [email protected]
Ilyana Mohammad Kamel, [email protected] 4

1,2,3,4Kolej Matrikulasi Kedah

Abstrak: Kajian ini bertujuan untuk membantu pelajar meningkatkan visualisasi topik ikatan kimia menerusi
penggunaan teknologi digital dalam permainan 3-D Molecular Visualization Augmented Reality (V-MAX).
Peserta kajian terdiri daripada 20 orang pelajar Sistem Empat Semester (SES) Kolej Matrikulasi Kedah yang
berpencapaian rendah dalam topik ikatan kimia. Sebelum kajian dilaksanakan, satu kajian analisis keperluan
telah dijalankan untuk mendapatkan pandangan pelajar dan pensyarah mengenai kesukaran topik ikatan kimia.
Respon pelajar menunjukkan mereka cenderung untuk belajar sambil bermain untuk belajar topik yang abstrak
seperti subjek kimia. Bagi mengatasi masalah tersebut, penggunaan permainan V-MAX yang menggunakan
kaedah Pembelajaran Berasaskan Permainan (PBP) telah digunakan di dalam Pengajaran dan Pemudahcaraan
(PdPc). Kajian ini adalah kajian tindakan Kemmis dan McTaggarts dua kitaran berbentuk kuantitatif. Instrumen
yang digunakan adalah set soalan Pra Ujian dan Pasca Ujian, soalan tugasan Ikatan Kimia dan soal selidik
maklum balas pelajar. Analisis data kuantitatif adalah deskriptif berbentuk m i n d a n peratus.
Perbandingan peratusan markah ujian pada kitaran satu dan kitaran dua telah dilakukan dalam bentuk julat dan
carta palang. Dapatan kajian pada kitaran dua menunjukkan lonjakan drastik dengan peningkatan markah bagi
semua pelajar. Hasil tugasan topik ikatan kimia menunjukkan kesemua pelajar berada dalam tahap cemerlang.
Soal selidik maklum balas pelajar juga menunjukkan min tertinggi bagi item peningkatan markah dan
visualisasi dalam topik ikatan kimia. Penggunaan V-MAX dapat dijadikan media sokongan dalam pengajaran
dan pembelajaran dan perlu diperluaskan lagi penggunaannya kepada semua pensyarah dan pelajar agar dapat
meningkatkan kemahiran visualisasi dan seterusnya melonjakkan pencapaian pelajar di dalam subjek kimia.

Kata kunci: Visualisasi, Ikatan Kimia, Augmented Reality, Pembelajaran Berasaskan Permainan, Tiga dimensi

1.0 Pendahuluan

Perkembangan pantas teknologi maklumat, Revolusi Industri 4.0 (RI 4.0) dan perubahan pesat
globalisasi dunia memberi kesan besar ke atas transfomasi sistem pendidikan (Himmetoğlu, Aydug &
Bayrak, 2020) bagi negara-negara membangun termasuk Malaysia ke arah Pendidikan 4.0 (Baskaran
& Norazilawati, 2020). Pendidikan 4.0 merupakan paradigma baru dalam pendidikan yang
melibatkan integrasi sains teknologi dan inovasi dalam bidang pendidikan bagi memenuhi keperluan
RI4.0. (Himmetoğlu et al., 2020). Transformasi ke arah Pendidikan 4.0 ini merupakan cabaran besar
kepada institusi pendidikan bagi memastikan sistem pendidikan negara dapat memenuhi standard
seiring dengan keperluan pendidikan di peringkat global.

Menurut Harlina, Zubaidah dan Ainee (2017) bagi memastikan proses pembelajaran
berlangsung dengan lebih kondusif dan sesuai dengan keperluan pembelajaran abad ke-21, sedikit
perubahan pedagogi pengajaran perlu dilakukan. Justeru, gabungan Alat Bantu Mengajar (ABM)
menggunakan permainan dan teknologi merupakan pendekatan Pengajaran dan Pemudahcaraan
(PdPc) yang sangat sesuai dalam pembelajaran pelajar generasi zaman ini. Generasi pelajar hari ini
dilahir dan dibesarkan dalam kecanggihan teknologi maklumat dan digital, menyebabkan struktur
pemikiran dan gaya pembelajaran mereka berbeza daripada generasi terdahulu (Rothman, 2016).
Mereka lebih cenderung menerima pembelajaran berasaskan visual dan praktikal seperti permainan
interaktif, projek koloboratif dan unsur cabaran dalam tugasan, berbanding mod kelas seperti kuliah
dan perbincangan (Rothman, 2016).

Sehubungan dengan itu, kumpulan pengkaji terdiri daripada pensyarah kimia pelbagai gred
yang telah mengajar subjek kimia melebihi sepuluh tahun berminat untuk mengkaji pelajar

42

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

matrikulasi yang tergolong dalam generasi kini. Kesemua ahli kumpulan mempunyai latar belakang
perguruan pengkhususan di dalam subjek kimia daripada universiti tempatan dan luar negara. Model
kajian tindakan yang menjadi asas kepada kajian ini adalah model kajian tindakan Kemmis dan
Taggart sebagai rujukan. Kemmis dan Mc. Taggart (1988) mengemukakan model kajian tindakan
mereka yang mengandungi empat langkah dalam setiap kitaran iaitu merancang, bertindak,
memerhati dan mereflek. Model ini menyatakan bahawa kajian tindakan perlu dilaksanakan mengikut
urutan ke empat-empat langkah secara berterusan.

1.1 Latar Belakang

Subjek kimia merupakan salah satu cabang disiplin dalam sains yang mengkaji tentang jirim secara
makroskopik dan mikroskopik, interaksi antara bahan dan penghasilan serta penggunaan bahan.
Ramai pelajar yang sukar menguasai konsep dalam subjek kimia dan beranggapan bahawa kimia
merupakan mata pelajaran yang sukar difahami (Grove & Lowery, 2012). Menurut Ilma Azizah, Sri
Muliani dan Fitri Khoerunnisa (2017) kimia dianggap sebagai subjek yang sukar disebabkan banyak
konsep kimia yang bersifat abstrak dan pedagogi pembelajaran yang tidak sesuai dengan arus
perubahan pendidikan semasa.

Kurikulum kimia matrikulasi sentiasa dinilai dan disemak semula secara berkala bersesuaian
dengan arus pendidikan semasa. Topik-topik pengajaran kimia matrikulasi adalah diperingkat yang
memerlukan pelajar untuk memahami dan mengaplikasi. Oleh itu, banyak konsep-konsep abstrak
diperkenalkan dan ini menjadi cabaran yang besar terhadap pelajar untuk memahami pelajaran yang
disampaikan oleh pensyarah. Kebanyakan pelajar cenderung untuk membuat penghafalan tanpa
memahami dengan mendalam mengenai sesuatu konsep kimia. Seterusnya, mereka gagal untuk
memberikan jawapan yang tepat apabila diberikan latihan atau tugasan. Menurut Dani Asmadi, Azraii
dan Othman (2015) punca kesukaran yang paling kerap disebut oleh pelajar Matrikulasi adalah tidak
memahami konsep, keliru dan sukar menguasai kandungan pelajaran. Selain itu, kesukaran pelajar
juga berkait rapat dengan kebolehan visualisasi pelajar dalam memahami konsep abstrak kimia
seperti dalam topik struktur atom dan ikatan kimia (Nahum, Mamlok, Hofstein & Taber 2010;
Talanquer, 2011).

1.2 Tujuan/ Kepentingan

Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk meningkatkan tahap visualisasi pelajar terhadap geometri
molekul seterusnya meningkatkan pencapaian pelajar di dalam topik ikatan kimia. Pengkaji ingin
pelajar memahami dengan mendalam dan dapat membuat bayangan apabila menjawab soalan
mengenai bentuk geometri molekul tanpa melibatkan penghafalan. Ini kerana kebanyakan pelajar
mungkin berkemampuan menggunakan istilah yang abstrak dengan mudah, meskipun mereka tidak
memahami konsep sebenarnya (Ausubell,1968). Dalam konteks ini pelajar adalah belajar secara
hafalan, dengan cara mengingat beberapa istilah atau perkataan kunci, bukannya secara memahami
maksud konsep sebenar. Kajian ini memberikan banyak manfaat kepada beberapa pihak iaitu pelajar,
pensyarah dan Bahagian Matrikulasi Kementerian Pendidikan Malaysia (BMKPM). Kajian ini
penting untuk mengukuhkan kefahaman pelajar terhadap konsep yang abstrak dalam ikatan kimia
dengan menggunakan kaedah pembelajaran secara permainan. Manakala, kajian ini merupakan suatu
usaha untuk membantu pensyarah menyelesaikan masalah visualisasi pelajar di samping
mempelbagaikan kaedah PdPc yang mengintegrasikan teknologi sesuai dengan keperluan
pembelajaran. Bagi pihak BMKPM pula, kajian ini sedikit sebanyak dapat memberikan input dalam
perubahan kurikulum menerusi kualiti isi kandungan dan strategi PdPc.

1.3 Andaian, Nilai & Kepercayaan Pengkaji Terhadap PdP

Setelah merujuk kepada Spesifikasi Kurikulum Kimia Sistem Empat Semester (SES) Program
Matrikulasi, maklumbalas Laporan Bengkel Pemurnian Kimia 2018 dan hasil tinjauan Kajian
Analisis Keperluan didapati pelajar mempunyai masalah dalam Topik Ikatan Kimia. Topik Ikatan

43

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Kimia sering dianggap sukar oleh para pelajar kerana memerlukan daya imaginasi untuk
membayangkan bentuk molekul, menentukan sudut ikatan antara atom dan perlu melukis dalam
gambaran Tiga Dimensi (3D). Tajuk ikatan kimia adalah sangat abstrak kerana konsep ikatan kimia
tidak boleh dilihat dengan mata kasar tetapi memerlukan pelajar untuk membayangkan atom atau ion
serta proses pembentukan ikatan tersebut (Mulyasih, 2015). Kenyataan ini disokong oleh Nahum et
al., (2010) yang menyatakan bahawa ikatan kimia sememangnya abstrak dengan konsep kompleks.
Masalah utama pelajar ialah tidak dapat membuat hubungkait antara Valence Shell Electron Pair
Theory (VSEPR theory) dan geometri molekul di samping tidak dapat melukis struktur Lewis dengan
tepat. Disebabkan konsep-konsep yang terdapat di dalam Ikatan Kimia memerlukan kemahiran
visualisasi untuk memahami bentuk-bentuk geometri sesuatu molekul, terdapat potensi yang besar
untuk miskonsepsi berlaku dikalangan pelajar.

1.4 Kajian-kajian Lepas yang Berkaitan

Penggunaan elemen permainan pada masa kini banyak digunakan dalam pelbagai konteks untuk
pelbagai tujuan termasuk dalam bidang pendidikan. Pembelajaran dalam bentuk permainan
merupakan salah satu kaedah alternatif dalam PdPc pada abad 21 ini. Banyak kajian lepas
membuktikan PBP menjadikan proses pembelajaran lebih berkesan berbanding dengan kaedah
tradisional. Antara kesan positif PBP dalam pembelajaran adalah, meningkatkan pencapaian
akademik pelajar, meningkatkan motivasi pelajar, meningkatkan penglibatan pelajar. (Wong &
Kamisah, 2018; Junaidah, 2016) mempercepatkan proses pembelajaran (Rastegarpour & Marashi,
2012) serta mewujudkan suasana pembelajaran yang menarik serta menghiburkan (Taspinar, Schmidt
& Schuhbauer, 2016). Kajian yang lebih spesifik lagi melibatkan kaedah PBP menggunakan kad
sebagai alat PdPc. Kajian yang dijalankan oleh Gutierrez (2014) mendapati kaedah menggunakan kad
dalam PBP merupakan pendekatan yang lebih berkesan berbanding pendekatan pembelajaran
tradisional kerana kaeadah permainan kad ini membantu meningkatkan kefahaman pelajar dengan
lebih efektif. Seiring dengan kemajuan teknologi, permainan kad juga mengalami transformasi di
mana ia telah dibuat dengan penggunaan teknologi tambahan seperti teknologi Augmented Reality
(AR). AR digunakan secara meluas dalam bidang sains dan teknologi kerana kebanyakan pelajar
menghadapi kesukaran dalam memahami subjek yang memerlukan visualisasi dan konsep yang
kompleks (Wardani, 2015).

2.0 Refleksi PdP lalu

2.1 Refleksi Kendiri Pensyarah

Pengkaji mendapati bahawa terdapat kesukaran untuk pelajar membuat visualisasi geometri molekul
dan seterusnya menjadi penghalang kepada perkembangan topik ikatan kimia. Setelah penerangan
diberikan kepada pelajar, mereka kelihatan seperti memahami cara melukis struktur Lewis dan
geometri molekul, tetapi pelajar kelihatan keliru apabila diminta untuk melukis struktur sebatian yang
lain. Mereka seolah-olah tidak tahu bagaimana untuk melukis struktur Lewis dan seterusnya
mendapatkan bentuk geometri molekul yang betul. Pelajar hanya menunggu pensyarah memberikan
arahan apakah yang patut dilakukan satu persatu. Ini menunjukkan, pelajar-pelajar masih tidak dapat
menguasai kefahaman mengenai topik ikatan kimia dan menyebabkan objektif dan hasil pembelajaran
terjejas. Semasa pelajar melukis struktur Lewis dan bentuk geometri molekul, pensyarah telah
bertanyakan soalan secara lisan sama ada pelajar memahami atau tidak cara untuk mengaplikasi
konsep ikatan kimia yang diajar. Hampir keseluruhan kelas menjawab mereka tidak dapat
membayangkan bagaimanakah bentuk geometri molekul sesuatu sebatian kimia dengan jelas.
Pensyarah berpendapat, kemungkinan masalah kesukaran pelajar untuk memahami topik ikatan kimia
adalah disebabkan masalah kemahiran visualisasi pelajar yang terhad. Rentetan daripada itu, pengkaji
telah membuat satu tinjauan analisis keperluan untuk mendapatkan pandangan pelajar mengenai
kesukaran topik di dalam subjek kimia sebagai sokongan kepada pendapat pengkaji. Jadual 1, 2 dan 3
menerangkan Analisis keperluan pelajar yang telah dijalankan.

44

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

JADUAL 1: Analisis keperluan murid terhadap item 1

Item Adakah anda memahami konsep ikatan kimia?

1

Respon Pelajar Kekerapan Peratusan

(%)

Ya 6 30.00

Tidak 14 70.00

JADUAL 2: Analisis keperluan murid terhadap item 2
Item Jika “Tidak”, mengapa anda sukar untuk memahami konsep ikatan

2 kimia?

Respon Pelajar Kekerapan Peratusan

JADUAL 3: Analisis cara pengajaran yang paling digemari

pelajar

Respon Pelajar Kekerapan Peratus (%)

Permainan 20 100.00
50.00
Eksperimen 10 75.00
15.00
Demonstrasi 15 45.00
14 100.0
Pop Kuiz 3
12 85.70
Peta Minda 9
14 100.0
Konsep ikatan kimia yang abstrak
10 71.40
dan memerlukan imaginasi untuk

saya membayangkan konsep yang

tidak dapat dilihat

Bahan bantu mengajar yang

digunakan oleh pensyarah tidak

mencukupi untuk saya memahami

konsep ikatan kimia

Gambar geometri molekul di dalam

buku teks adalah dalam bentuk 2

Dimensi (2D) sahaja

Set geometri molekul yang terdapat

di dalam makmal adalah tidak

mencukupi

Analisis data Jadual 1, menunjukkan 70.00% peratus pelajar mengakui bahawa tidak memahami topik
ikatan kimia. Merujuk kepada Jadual 2, sebanyak 100.00% pelajar yang tidak memahami topik ikatan
kimia berpendapat bahawa konsep ikatan kimia yang abstrak dan memerlukan imaginasi untuk
membayangkan konsep yang tidak dapat dilihat merupakan faktor utama. Pensyarah juga telah
meminta pelajar memberikan respon cara pengajaran yang paling digemari oleh pelajar. Menerusi
Jadual 3, sebanyak 100.00% pelajar menyukai permainan sebagai bahan bantu untuk memahami
pengajaran topik ikatan kimia. Justeru itu, berdasarkan maklum balas yang diterima daripada para
pelajar, pengkaji telah mengetahui bahawa ramai pelajar yang tidak memahami topik ikatan kimia
dan pengkaji perlu mencipta satu bahan PdP yang dapat membantu pelajar meningkatkan tahap
visualisasi mereka dan seterusnya pencapaian mereka di dalam topik ikatan kimia.

45

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

2.2 Refleksi Pelajar
Setelah sesi penerangan mengenai cara melukis struktur lewis dan geometri molekul di dalam kelas,
pensyarah telah memberikan lembaran kerja untuk menguji keberkesanan PdP yang telah
dilaksanakan di dalam kelas. Lembaran kerja yang telah diberikan adalah menggunakan kaedah
pengajaran yang telah lama dipraktikkan di dalam kelas tutorial iaitu secara penerangan. Setelah
berakhirnya sesi PdP, pensyarah telah menanda cara pelajar melukis struktur lewis dan menentukan
geometri molekul. Walaupun pensyarah telah membuat penerangan secara berulang kali dan
memberikan banyak contoh mengenai sebatian yang dilukis menggunakan struktur lewis, pelajar
tetap tidak dapat memberikan jawapan yang lengkap dan betul. Rajah 1 menunjukkan contoh-contoh
lembaran kerja yang dihasilkan oleh pelajar.

Lembaran Kerja

Lembaran kerja ini menunjukkan pelajar :
1) Tidak dapat melukis bentuk geometri dengan betul.
2) Tidak dapat menentukan sudut ikatan geometri molekul dengan betul.
3) Tidak dapat menentukan nama geometri molekul dengan betul.

RAJAH 1: Contoh lembaran kerja yang dilakukan oleh pelajar
2.3 Lain-lain Refleksi/ Aspek Berkaitan
Pensyarah tidak hanya menjalankan refleksi kendiri melalui pemerhatian, analisis daripada lembaran
kerja pelajar dan tinjuan analisis keperluan kepada pelajar sahaja. Pensyarah juga berpendapat,
masalah kesukaran pelajar dalam memahami topik ikatan kimia juga berkait rapat dengan faktor cara
PdP di dalam kelas. Pengkaji ingin mendalami masalah pelajar dengan memberikan borang tinjuan
kepada pensyarah Sistem Empat Semester (SES) untuk mendapatkan pendapat mereka mengenai
masalah yang ingin diatasi. Jadual 4 dan 5 menunjukkan analisis tinjauan masalah yang telah
dijalankan kepada pensyarah.

46

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

JADUAL 4: Analisis Tinjauan Masalah Pensyarah

Item 1 Adakah anda mempunyai masalah untuk mengajar topik ikatan

kimia?

Respon Pensyarah Kekerapan Peratus (%)

Ya 8 100.00

Tidak 0 0.00

JADUAL 5: Analisis Tinjauan Sebab Masalah Pensyarah
Item Jika “Ya”, apakah masalah yang anda hadapi ketika mengajar

2 topik ikatan kimia?

Respon Pelajar Kekerapan Peratus

(%)

Konsep ikatan kimia yang abstrak 8 100.00

untuk diterangkan kepada pelajar

Kekurangan Bahan Bantu 7 87.50

Mengajar (BBM) untuk tajuk

ikatan kimia

Gambar geometri molekul di 8 100.00

dalam buku teks adalah dalam

bentuk 2 Dimensi (2D) sahaja

Set geometri molekul yang 6 75.00

terdapat di dalam makmal adalah

tidak mencukupi

Berdasarkan Jadual 4 di atas, 100.00% pensyarah mempunyai masalah untuk mengajar topik ikatan
kimia. Manakala Jadual 5 pula menunjukkan masalah yang dihadapi oleh para pensyarah program
SES ketika mengajar topik ikatan kimia. 100.00% pensyarah berpendapat konsep ikatan kimia adalah
abstrak untuk diterangkan kepada pelajar dan gambar geometri molekul di dalam buku teks adalah
dalam bentuk 2 Dimensi (2D) sahaja. Berdasarkan maklum balas pensyarah program SES ini,
pengkaji berpendapat sesuatu perlu dilakukan dengan cara membina Alat Bantu Mengajar (ABM)
yang bersesuaian untuk membantu pensyarah menyampaikan topik ikatan kimia dengan berkesan
kepada pelajar.

3.0 Fokus Kajian / Isu Keprihatinan

3.1 Penentuan/ Pemilihan Konsep

Fokus kajian ini adalah untuk mengkaji penggunaan ABM yang dinamakan V-MAX untuk
meningkatkan tahap visualisasi pelajar terhadap topik ikatan kimia, khususnya bentuk geometri
molekul sebatian kimia. Rasional mengapa fokus spesifik diberikan kepada tajuk ini kerana Ikatan
Kimia merupakan salah satu topik yang mempunyai peratus SLT yang tertinggi (18%) dalam
Spesifikasi Kurikulum Kimia Sistem Empat Semester (SES) Program Matrikulasi. Maklum balas
tugasan DK014 dan laporan Bengkel Pemurnian Kimia 2018 menunjukkan pelajar tidak dapat
membuat hubungkait antara VSEPR theory dan geometri molekul di samping tidak dapat melukis
struktur Lewis dengan tepat. Manakala, faktor paling kukuh kajian ini ingin dibuat adalah kerana
prestasi pelajar yang kurang memuaskan apabila melaksanakan tugasan lembaran kerja yang
diberikan. Tambahan pula, analisis keperluan pelajar yang mendapati pelajar sukar untuk
menvisualisasikan bentuk-bentuk geometri molekul dan inginkan pembelajaran yang bercorak
permainan

47

Journal on Technical and Vocational Education (JTVE), Vol 6 No 2: Special Edition NARTC (2021)
eISSN: 0128-0821
http://upikpolimas.edu.my/ojs/

Menurut Nahum et.al. (2010) visualisasi merupakan elemen penting untuk menyokong pelajar
memahami konsep ikatan kimia. Kesukaran visual pelajar menghalang penggunaan dan
perkembangan konsep pembelajaran (Gal & Linchevski, 2010). Kajian Mohd Nor dan Nur Afza
(2010) mendapati masalah mengenai topik mengenai ikatan kimia yang ada di kalangan pelajar
adalah mereka tidak dapat melukis struktur Lewis dengan cara yang betul kerana mereka tidak
memahami konsep dan tidak boleh menggambarkan konsep yang abstrak. Maklum balas pensyarah
pula memerlukan suatu ABM yang dapat membantu pensyarah menyampaikan konsep ikatan kimia
yang abstrak kepada pelajar. Tajuk ikatan kimia berkait rapat dengan kebolehan visualisasi pelajar
dalam memahami konsep abstrak dalam kimia (Dani Asmadi, Azraii & Othman, 2015).

4.0 Objektif kajian

Objektif kajian ini ialah:

1. Meningkatkan visualisasi pelajar program Sistem Empat Semester (SES) terhadap
topik ikatan kimia melalui penggunaan permainan V-MAX.

2. Meningkatkan pencapaian pelajar Sistem Empat Semester (SES) terhadap topik
ikatan kimia melalui penggunaan permainan V-MAX.

5.0 Kumpulan sasaran

Kumpulan sasaran kajian tindakan kami terdiri daripada 20 orang pelajar Tutoran P2T5 Sistem Empat
Semester (S4S) Sesi 2019/2020 Kolej Matrikulasi Kedah. Kumpulan sasaran terdiri daripada 8 orang
pelajar lelaki dan 12 orang pelajar perempuan Semester 1 yang berbangsa Melayu, lepasan SPM
dengan pencapaian Kimia SPM minimum gred C. Rasional kelas ini dipilih kerana pencapaian
mereka dalam kuiz ikatan kimia yang tidak memberangsangkan berbanding kelas yang lain.

6.0 Perancangan dan Pelaksanaan Tindakan

6.1 Pengumpulan Data Sebelum/ Awal (Kaedah & Isu)

Dalam pelaksanaan kajian ini, tinjauan masalah dibuat berdasarkan pemerhatian, markah kuiz dan
temubual terhadap pelajar bagi topik Ikatan Kimia. Jadual 6 adalah analisis tinjauan masalah yang
telah kami laksanakan.

JADUAL 6: Analisis Tinjauan Masalah Pelajar

Langkah dan Cara Penilaian Tujuan Tinjauan dan Masalah

Tarikh yang Telah Dikenalpasti

Langkah 1: Pemerhatian Pelajar tidak dapat membuat

8/11/2019 hubungkait di antara VSEPR dan

- geometri molekul (berdasarkan

12/11/2019 Lembaran Kerja Topik Ikatan

Kimia.. Pengkaji mengenalpasti

masalah dari segi:

• Sikap

Pelajar pasif apabila diajar tajuk

ini kerana topik Ikatan Kimia

dianggap sukar oleh pelajar

kerana memerlukan daya

imaginasi yang tinggi untuk

membayangkan bentuk molekul

secara tiga dimensi (3D).

48