เล่มที่ 2 เรื่อง เครื่องหมายและสัญลักษณ์ใน

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นเมโลเดียน 1

ดว้ ยเทคนิคการเรยี นแบบเพื่อนชว่ ยเพื่อน
เพ่อื ส่งเสรมิ ความสามารถทางดนตรี

กลุม่ สาระการเรียนรศู้ ิลปะ (สาระดนตร)ี
ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4

นายนทิ ัศน์ ถวิลเวทิน

ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชานาญการ

โรงเรยี นเทศบาล 8 (อนบุ าลฝันทีเ่ ป็นจรงิ )
สงั กดั เทศบาลนครตรงั จังหวัดตรงั

ก

คานา

ชดุ กิจกรรมการเรยี นเมโลเดียน ดว้ ยเทคนคิ การเรยี นแบบเพอ่ื นชว่ ยเพอื่ น เพ่ือส่งเสรมิ
ความสามารถทางดนตรี กล่มุ สาระการเรียนรศู้ ิลปะ (สาระดนตรี) ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 4
ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความสนใจในการเล่นดนตรีสากล เป็นการเติมเต็มตามศักยภาพ
ในการเลน่ ดนตรสี ากลเพราะการเลน่ ดนตรสี ากล เปน็ ทกั ษะทจี่ าํ เป็นเพอ่ื พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ
ให้ดีข้ึนทั้งทางดา้ น ร่างกาย จติ ใจ อารมณ์ สงั คมและสตปิ ัญญา

ผู้จัดทําได้จัดให้มีเน้ือหาวิธีการเรียนรู้ท่ีเป็นระบบโดยเรียนรู้จากง่ายไปหายาก ชุดกิจกรรม
การเรียนเมโลเดียน ด้วยเทคนิคการเรียนแบบเพื่อนช่วยเพื่อน เพ่ือส่งเสริมความสามารถทางดนตรี
กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระดนตรี) ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 4 ชุดน้ียึดแนวการเรียนรู้แบบ
ร่วมมือซึ่งเป็นวิธีการจัดการเรียนการสอนที่เน้น ให้ผู้เรียนลงมือปฏิบัติ งานเป็นกลุ่มย่อย
โดยมีสมาชิกกลุ่มท่ีมีความสามารถท่ีแตกต่างกัน เพ่ือเสริมสร้างสมรรถภาพการเรียนรู้ของ
แต่ละคน สนับสนุนให้มีการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน จนบรรลุตาม เป้าหมายท่ี วางไว้
นอกจากนี้ยังเป็นการส่งเสริมการทํางานร่วมกันเป็นหมู่คณะตาม ระบอบประชาธิปไตย
และเป็นการพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ ทําให้สามารถปรับตัวอยู่กับผู้อ่ืนได้อย่างมี
ความสขุ

ขอขอบพระคุณ นายอภิรักษ์ นาคฤทธิ์ ผู้อํานวยการสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาล 8
(อนุบาลฝันที่เป็นจริง) คณะครูท่ีให้คําแนะนํา ข้อเสนอแนะ ท่ีเป็นประโยชน์ในการจัดทํา
ชุดกิจกรรมการเรียนเมโลเดียน ด้วยเทคนิคการเรียนแบบเพ่ือนช่วยเพื่อน เพื่อส่งเสริม
ความสามารถทางดนตรี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระดนตรี) ช้ันประถมศึกษาปีที่ 4
หวงั เปน็ อยา่ งยง่ิ ว่าจะเปน็ ประโยชน์ตอ่ นักเรียน ครูผูส้ อนและผ้ทู ่ีสนใจ

นายนทิ ศั น์ ถวลิ เวทนิ

ข

สารบญั

หน้า
คํานํา................................................................................................................ ก
สารบญั ............................................................................................................. ข
คาํ ช้แี จง............................................................................................................ ค
คําแนะนําการใช้............................................................................................... ง
มาตรฐานและตัวช้วี ัด ....................................................................................... จ
ผังมโนทัศน์....................................................................................................... ฉ
จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ...................................................................................... 1
แบบทดสอบกอ่ นเรียน ..................................................................................... 2
ใบความรทู้ ่ี 1 เร่อื ง บรรทดั 5 เส้น ................................................................. 5
กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ี่ 1 บรรทดั 5 เส้น............................................................. 8
ใบความรู้ท่ี 2 เรอื่ ง ลกั ษณะตวั โนต้ และตวั หยุด............................................... 10
กิจกรรมการเรยี นรู้ท่ี 2 เรอ่ื ง ลักษณะตวั โนต้ และตัวหยุด................................ 13
ใบความรู้ที่ 3 เรอ่ื ง เครื่องหมายกาํ กบั บรรทดั ............................................... 14
กจิ กรรมการเรียนรู้ท่ี 3 เรอื่ ง เครื่องหมายกาํ กับบรรทัด .................................. 17
แบบทดสอบหลังเรียน...................................................................................... 18
ภาคผนวก......................................................................................................... 21
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน............................................................. 22
เฉลยกจิ กรรมการเรียนร้ทู ่ี 1 บรรทัด 5 เส้น .................................................... 23
เฉลยกิจกรรมการเรยี นรูท้ ี่ 2 เรอื่ ง ลกั ษณะตวั โนต้ และตวั หยุด........................ 25
เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 3 เรือ่ ง เครื่องหมายกํากบั บรรทัด.......................... 26
บรรณานุกรม.................................................................................................... 27

ค

คาชี้แจง

1. ชดุ กจิ กรรมการเรยี นเมโลเดยี น ด้วยเทคนคิ การเรยี นแบบเพือ่ นช่วยเพอ่ื น เพอ่ื สง่ เสรมิ
ความสามารถทางดนตรี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศลิ ปะ (สาระดนตร)ี ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 4
ประกอบดว้ ย 6 เล่ม ดงั น้ี

เล่มท่ี 1 เรอ่ื ง ความรู้ทว่ั ไปเกย่ี วกับเมโลเดียน
เล่มที่ 2 เรอ่ื ง เคร่ืองหมายและสญั ลักษณใ์ นดนตรสี ากล
เลม่ ท่ี 3 เรอ่ื ง การฝกึ นบั จังหวะโนต๊ ดว้ ยมอื และเท้า
เล่มท่ี 4 เรอื่ ง การเปา่ เมโลเดยี นเบื้องต้น
เลม่ ท่ี 5 เรอ่ื ง เทคนคิ การบรรเลงเมโลเดยี น
เล่มที่ 6 เรอ่ื ง การปฏิบตั เิ มโลเดยี นเพลงตา่ งๆ
2. ชุดกิจกรรมการเรยี นเมโลเดียน ดว้ ยเทคนคิ การเรยี นแบบเพือ่ นชว่ ยเพื่อน เพ่อื
ส่งเสรมิ ความสามารถทางดนตรี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศลิ ปะ (สาระดนตร)ี ชัน้ ประถมศึกษา
ปที ี่ 4 เล่มท่ี 2 เร่ือง เคร่อื งหมายและสญั ลักษณ์ในดนตรีสากล ประกอบด้วย
2.1 แบบทดสอบกอ่ นเรียน
2.2 ใบความรู้ที่ 1 เรือ่ ง บรรทัด 5 เสน้
2.3 กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 1 บรรทดั 5 เสน้
2.4 ใบความรู้ที่ 2 เรือ่ ง ลกั ษณะตวั โนต้ และตวั หยุด
2.5 กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ี่ 2 เรอ่ื ง ลักษณะตวั โนต้ และตวั หยุด
2.6 ใบความรทู้ ่ี 3 เร่ือง เคร่อื งหมายกํากับบรรทดั
2.7 กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ี่ 3 เร่อื ง เครอื่ งหมายกํากบั บรรทัด
2.8 แบบทดสอบหลังเรยี น
2.9 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น-หลงั เรยี น
2.10 เฉลยกจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 1 - 3
2.11 บรรณานกุ รม

ง

คาแนะนาการใช้

เพือ่ ใหบ้ รรลุจดุ ประสงคข์ องชดุ กจิ กรรมการเรยี นเมโลเดียน ดว้ ยเทคนคิ การเรยี น
แบบเพ่ือนช่วยเพ่ือน เพื่อส่งเสริมความสามารถทางดนตรี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
(สาระดนตรี) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เลม่ ที่ 2 เรือ่ ง เคร่ืองหมายและสญั ลกั ษณใ์ นดนตรี
สากล มขี อ้ เสนอแนะใหน้ ักเรียนปฏิบัตติ ามข้ันตอน ดังนี้

1. ให้นกั เรยี นเตรยี ม เมโลเดยี นให้พร้อมสําหรับการใชง้ าน
2. ตรวจสอบชุดกจิ กรรมทไ่ี ดร้ บั ให้ครบถ้วน
3. ศึกษาทําความเขา้ ใจจุดประสงคก์ ารเรียนรูแ้ ละคาํ ช้ีแจง การใชช้ ดุ กิจกรรมให้
เข้าใจก่อน
4. ทําแบบทดสอบกอ่ นเรยี นเพ่ือประเมินความรเู้ ดิมกอ่ นเรยี น
5. ขณะเรยี นนักเรยี นต้องทาํ กจิ กรรมการเรยี นการสอนตามลําดบั ขน้ั ตอน
ดงั น้ี

5.1 ศึกษาความร้จู ากใบความรู้ อย่างละเอียดใหเ้ ข้าใจ
5.2 ศึกษาการปฏบิ ัติกิจกรรมจากใบกิจกรรมการเรียนรู้
5.3 ปฏิบัติงานตามคําสง่ั ในใบกิจกรรมการเรียนรู้ ทาํ กิจกรรมการเรยี นรดู้ ว้ ย
ความขยัน มุมานะ อดทน และต้ังใจ
6. อภิปรายและสรุปผลของความรทู้ ไี่ ดร้ บั จากการทาํ กิจกรรม
7. ทําแบบทดสอบหลังเรยี นเพ่อื ประเมนิ ความรเู้ ดมิ หลังเรยี น
8. ร่วมตรวจคาํ ตอบของกิจกรรมการเรยี นรู้ทง้ั 3 กิจกรรมได้จากเฉลยท้ายเล่ม
9. รว่ มตรวจคําตอบของแบบทดสอบกอ่ นเรยี น และหลังเรยี น ในเฉลยทา้ ยเลม่
เมอื่ เรยี นในแตล่ ะเรอื่ งเพอื่ วดั ความรทู้ ่พี ฒั นาขน้ึ ในเรือ่ งนั้น ๆ
10. เมอ่ื เกดิ ปญั หาในขณะปฏิบตั กิ ิจกรรมให้ปรกึ ษาครผู สู้ อน

จ

มาตรฐานและตวั ชว้ี ดั

สาระที่ 2 ดนตรี
มาตรฐาน ศ 2.1 เขา้ ใจและแสดงออกทางดนตรอี ย่างสรา้ งสรรค์ วเิ คราะห์ วพิ ากษ์

วิจารณค์ ณุ คา่ ดนตรี ถ่ายทอดความรสู้ กึ ความคดิ ตอ่ ดนตรอี ยา่ งอิสระ
ชนื่ ชมและประยกุ ตใ์ ช้ในชีวิตประจาํ วัน
ตัวชว้ี ัด
ศ 2.1 ป 4/4 อา่ น เขยี นโนต้ ดนตรีไทยและสากล

สาระการเรยี นรู้

1. บรรทดั 5 เสน้
2. ลกั ษณะตวั โนต้ และตวั หยดุ
3. เครือ่ งหมายกาํ กับบรรทัด

สาระสาคัญ

1. ลกั ษณะของบรรทัด 5 เสน้ หรือเสน้ บนั ทึกโนต้ เป็นเส้นตรงแนวนอน 5
เสน้ ที่ขนานกันและมรี ะยะหา่ ง เทา่ ๆ กัน ใช้สําหรับบันทกึ ตัวโน้ตและตวั หยุด

2. ตวั โน้ต คอื เครือ่ งหมายท่ใี ช้บนั ทึกแสดงความสนั้ -ยาวของเสยี ง อัตรา
ความส้ัน- ยาวของตวั โนต้ จะมีก่ีจงั หวะน้นั จะขนึ้ อยู่กับเครอ่ื งหมายกาํ หนดจงั หวะ

ตัวหยุด หรอื เคร่ืองหมายพกั เสยี ง คือ เครอื่ งหมายท่ที ําใหเ้ สียงเงยี บ หรอื
หยดุ ช่ัวคราว แต่จงั หวะยังคงดาํ เนินตอ่ เน่ืองไป จะหยดุ นานเทา่ ใดนนั้ ขึ้นอยกู่ ับ
ลกั ษณะของตัวหยดุ

3. เครือ่ งหมายกํากบั บรรทดั โนต้ สากลที่บนั ทึกลงในบรรทดั 5 เสน้ ทีอ่ ยูใ่ น
ตาํ แหน่งหรอื ในระดับต่างกนั จะมีชื่อเรียกหรอื อา่ นออกเสียงต่างกันการอ่านออก
เสียงตวั โน้ตในบรรทัด 5 เสน้

ฉ

ผังมโนทศั น์
เล่มท่ี 2 เรอื่ ง เครอื่ งหมายและสญั ลักษณ์ในดนตรีสากล

เลม่ ท่ี 2 เรอ่ื ง เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณใ์ นดนตรี

1. บรรทดั 5 เส้น
- ใบความรู้ท่ี 1 เรอื่ ง บรรทัด 5 เสน้
- กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 1 บรรทดั 5 เส้น

2. ลักษณะตวั โนต้ และตวั หยดุ
- ใบความรู้ท่ี 2 เรอ่ื ง ลกั ษณะตวั โนต้ และตัวหยุด
- กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 2 เรอ่ื ง ลักษณะตัวโนต้ และตัวหยุด

3. เคร่อื งหมายกากบั บรรทดั
- ใบความรทู้ ี่ 3 เรอ่ื ง เครือ่ งหมายกํากบั บรรทัด
- กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี 3 เรอื่ ง เครอื่ งหมายกํากับบรรทัด

1

จุดประสงค์การเรยี นรู้

เม่อื นักเรยี นศกึ ษา รปู แบบการจัดการเรียนตามแนวทางชีวิตวถิ ีใหม่ เร่อื ง มรดกทาง
วฒั นธรรมดนตรี โดยใชก้ ารเรยี นแบบโครงงาน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ (สาระดนตร)ี ชัน้ ประถม
ศกึ ษาปที ่ี 4 เลม่ ที่ 2 เรอื่ ง เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณ์ในดนตรีสากล แลว้ นักเรยี นมี
พฤตกิ รรมดังต่อไปนี้

ดา้ นความรู้ (K)
1. นักเรียนสามารถบอกลักษณะของบรรทดั 5 เสน้ ได้
2. นกั เรียนสามารถอธบิ ายลกั ษณะตัวโนต้ และตวั หยดุ ได้
3. นักเรยี นสามารถเขยี นเครอ่ื งหมายกํากับบรรทดั ได้ถกู ต้อง

ด้านทักษะ (P)
1. นกั เรยี นมคี วามสามารถในการแกป้ ญั หา
2. นักเรยี นมคี วามสามารถในการใหเ้ หตุผล
3. นักเรยี นมีความสามารถในการสือ่ สารและสอื่ ความหมาย

ด้านคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ (A)
1. นักเรยี นมีการรกั ความเป็นไทย
2. นักเรียนมีการใฝเ่ รียนรู้
3. นกั เรยี นมีความมุ่งมนั่ ในการทํางาน

2

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เล่มที่ 2 เรอ่ื ง เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณ์ในดนตรีสากล
คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรยี นทาํ เคร่อื งหมาย  ลงบนหนา้ ขอ้ คาํ ตอบทถี่ ูกต้อง

1. คือขอ้ ใด

ก. เส้นที่
ข. ชอ่ งท่ี
ค. เสน้ นอ้ ย
ง. บรรทัดที่
2. ลกั ษณะของตวั โนต้ ทบ่ี ันทึกบนเส้นบรรทดั 5 เสน้ ท่ีอยู่ระหวา่ ง
ช่องจะมกี ต่ี วั
ก. ตวั โนต้ ระหวา่ งช่องมี 2 ตวั
ข. ตวั โน้ตระหวา่ งชอ่ งมี 3 ตัว
ค. ตวั โนต้ ระหว่างชอ่ งมี 4 ตวั
ง. ตัวโน้ตระหว่างชอ่ งมี 5 ตวั

3. คอื ขอ้ ใด

ก. ตัวโนต้ บนและลา่ ง
ข. ตัวโนต้ คาบเสน้ นอ้ ย
ค. ตวั โนต้ คาบเสน้ มี 6 ตัว
ง. ตวั โน้ตบนและลา่ งเสน้ นอ้ ย

3

4.

ก. ตวั โน้ตระหวา่ งชอ่ ง
ข ตัวโน้ตบนและล่าง
ค. ตวั โน้ตคาบเสน้ นอ้ ย
ง. ตวั โนต้ คาบเส้นมี 5 ตวั
5. ข้อใดมอี ัตราความยาวของเสยี งยาวทส่ี ดุ
ก. ตวั ดาํ
ข. ตวั ขาว
ค ตัวกลม
ง. ตัวเขบ็ต
6. ขอ้ ใดมอี ัตราเป็นครึง่ หน่ึงของหยุดตวั เขบ็ตสามชน้ั เทยี บเทา่ กบั อัตรา
จังหวะของโนต้ ตัวเขบต็ สี่ชนั้
ก. หยุดตวั เขบต็ สี่ช้ัน
ข. หยดุ ตวั เขบ็ตสามช้ัน
ค. หยดุ ตวั เขบต็ สองชน้ั
ค. หยดุ ตวั เขบ็ตหนง่ึ ช้นั
7. ขอ้ ใดคือเครื่องหมายทีก่ าํ หนดเสยี งของตวั โนต้ ในบรรทดั 5 เสน้ อ่านออกเสยี งเป็น
โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด ท่ีตําแหนง่ เสยี งคงที่ โดยยดึ เสียง “ฟา” เป็นหลัก
ก. กญุ แจเร
ข. กุญแจมี
ค. กญุ แจฟา
ง. กุญแจซอล

8. คอื ข้อใด

ก. กญุ แจเร
ข. กุญแจมี
ค. กุญแจฟา
ง. กุญแจซอล

4

9. คอื ข้อใด คือข้อใด

ก. กุญแจฟา
ข. กญุ แจซอล
ค. กญุ แจเนเจอรัล
ง. กญุ แจซอลแฟลต

10.

ก. ตัวดาํ
ข. ตวั กลม
ค. หยดุ ตัวดํา
ง. หยดุ ตวั ขาว

ตงั้ ใจทาํ แบบทดสอบกนั นะเพอ่ื นๆ

5

ใบความรู้ที่ 1 เรือ่ ง บรรทัด 5 เส้น

ดนตรีสากลเริ่มมีแบบแผนปรากฏ

ในสมัยกรีก โดยพีทาโกรัส นักปรัชญาและ

นักคณิตศาสตร์ชาวกรีก ในระยะแรกจะ

ใช้เครื่องหมายและสัญลักษณ์แบบง่าย ๆ

บทเพลงท่ีใช้ร้องในสมัยนั้นมีเพียงทํานอง

ห ล ัก เพ ีย ง อ ย ่า ง เด ีย ว แ ล ะ ม ีทํ า น อ ง ที ่ไ ม่

ย่งุ ยากแต่ ในสมยั ต่อมาเร่ิมนิยมการประสาน

เสียงแบบง่าย ๆ ไปสู่การประสานเสียงท่ีมี

ความซับซ้อนจึงจํา เป็นที่จะต้องหาวิธีการ

บันทึกโน้ตเพลงให้เป็นมาตรฐานแนว

เดียวกันเครื่องหมายและสัญลักษณ์ทาง

ดนตรีสากลท่ีประดิษฐ์ข้ึนเพ่ือใช้บันทึกบท

ภาพ : พที าโกรัส นักปรชั ญา นกั คณติ ศาสตรช์ าวกรกี เพลงต่าง ๆ มใิ ห้สูญหายและเป็นท่ียอมรับ
ทมี่ า : http://pijamasurf.com
กบั ในระดบั สากล มีดงั นี้

บรรทัด 5 เสน้ ( Staff Line )

บรรทดั 5 เส้นเป็นสญั ลักษณ์ทางดนตรี

ทีผ่ ู้เรยี นดนตรสี ากลควรทราบตอ่ จากตวั โน้ต

และตัวหยุด

ลักษณะของบรรทดั 5 เส้น หรอื เส้น

บนั ทกึ โน้ตเป็นเสน้ ตรงแนวนอน 5 เส้น ที่ ภาพ : ลกั ษณะของบรรทัด 5 เส้น
ขนานกนั และมรี ะยะหา่ ง เทา่ ๆ กัน ใชส้ าํ หรบั ทีม่ า : นายนิทศั น์ ถวิลเวทิน
บันทกึ ตัวโน้ตและตัวหยดุ

วิธีการนับเส้นและช่องจะนบั จากเสน้ ขา้ งล่างขึ้นไปหาเสน้ ขา้ งบน ดังนี้

ภาพ : เสน้ ที่ ภาพ : ช่องท่ี
ทม่ี า : นายนิทัศน์ ถวิลเวทิน ที่มา : นายนิทศั น์ ถวิลเวทิน

6

นอกจากบรรทัด 5 เส้น จะใช้เป็นหลักในการบันทึกตัวโน้ตและตัวหยดุ แล้วยงั มี
เสน้ ท่ใี ชข้ ีดใต้บรรทัด หรอื เหนอื บรรทดั 5 เสน้ เป็นเสน้ สน้ั ๆ ทขี่ ีดใชเ้ ฉพาะตวั โน้ตทมี่ ี
ระดบั เสยี งตาํ่ กวา่ หรือมีระดับเสยี ง สงู กวา่ เสน้ ท่ีปรากฏในบรรทดั 5 เสน้ เรียกเสน้ ส้ัน ๆ

นวี้ า่ “เสน้ น้อย” (Ledger Line)

เส้นนอ้ ย

เสน้ นอ้ ย ภาพ : ลักษณะของเส้นน้อย
ที่มา : นายนทิ ศั น์ ถวิลเวทิน

ลักษณะของตัวโน้ตที่บันทึกบนเส้นบรรทัด 5 เส้นและเส้นน้อย
1. ตัวโน้ตคาบเส้นมี 5 ตัว

ภาพ : ลกั ษณะของเส้นน้อย
ทีม่ า : นายนทิ ศั น์ ถวลิ เวทนิ

2. ตัวโน้ตระหว่างช่องมี 4 ตัว

ภาพ : ลักษณะของเส้นน้อย
ทีม่ า : นายนทิ ัศน์ ถวลิ เวทิน

7

3. ตัวโน้ตบนและล่างมี 2 ตัว

ภาพ : ลกั ษณะของตวั โน้ตบนและล่างมี 2 ตัว
ทม่ี า : นายนิทศั น์ ถวิลเวทนิ

4. ตัวโน้ตคาบเส้นน้อย

ภาพ : ลกั ษณะของตวั โน้ตคาบเส้นน้อย
ท่มี า : นายนิทศั น์ ถวลิ เวทนิ

5. ตัวโน้ตบนและล่างเส้นน้อย

ภาพ : ลักษณะของตวั โน้ตบนและล่างเสน้ น้อย
ท่ีมา : นายนทิ ัศน์ ถวลิ เวทิน

เม่อื ศึกษาใบความรทู้ ่ี 1 เสรจ็ แลว้ เราไปทาํ
กจิ กรรมท่ี 1 ในหนา้ ถนดั ไปกนั ตอ่ เลยคะ่

8

กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 บรรทัด 5 เส้น

ตวั ช้ีวดั ช้นั ปี ศ 2.1 ป.4/4 อา่ น เขยี นโน้ตดนตรีไทยและสากล

คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรยี นเขยี นคําตอบลงในชอ่ งว่างให้ถกู ต้อง (10 คะแนน)

1. คืออะไร
...........................................

2. คอื อะไร
...........................................

3. คอื อะไร
...........................................

4. คอื อะไร
...........................................

5. คอื อะไร
...........................................

9

6. คืออะไร
...........................................

7. คืออะไร
...........................................

8. คืออะไร
...........................................

9. คืออะไร
...........................................

เสน้ ทใี่ ชข้ ดี ใต้บรรทดั 5 เสน้ หรอื เหนอื 10. คืออะไร
บรรทัด 5 เส้น เป็นเส้นสัน้ ๆ ทข่ี ดี ใช้ ...........................................
เฉพาะตวั โนต้ ทมี่ ีระดับเสยี ง ตาํ่ กว่าหรอื
มีระดับเสยี งสูงกวา่ เส้นท่ปี รากฏใน
บรรทัด 5 เสน้

10

ใบความรทู้ ่ี 2 เร่ือง ลักษณะตัวโน้ตและตัวหยุด

1. ตวั โนต้ คอื เครอ่ื งหมายท่ีใช้บันทกึ แสดงความสัน้ - ยาวของเสยี ง อตั ราความ
ส้นั - ยาวของตัวโนต้ จะมีกีจ่ ังหวะนั้นจะข้นึ อย่กู ับเคร่อื งหมาย กาํ หนดจงั หวะ

ลักษณะของตวั โนต้ ทพ่ี บโดยท่ัวไปมลี ักษณะ ดังน้ี
เสียงดนตรี

เรียกว่า ตวั กลม มอี ัตราความยาวของเสยี งยาวทีส่ ดุ

เรียกวา่ ตัวขาว มอี ัตราความยาวของเสยี งเปน็ คร่ึงหนึ่ง ของตัวกลม

เรยี กวา่ ตัวดํา มอี ตั ราความยาวของเสยี งเปน็ ครึ่งหนึ่ง ของตวั ขาว

เรียกว่า มอี ัตราความยาวของเสยี งเปน็ ครง่ึ หนง่ึ ของตัวดํา
ตัวเขบ็ตหนงึ่ ชนั้
เรยี กวา่ มีอตั ราความยาวของเสยี งเป็นครง่ึ หน่งึ ของตวั
ตวั เขบต็ สองชนั้ เขบต็ หนงึ่ ชั้น
เรยี กวา่ มอี ตั ราความยาวของเสยี งเป็นครง่ึ หน่ึง ของตัว
ตัวเขบต็ สามชั้น เขบต็ สองชน้ั
ตัวโน้ตทีก่ ลา่ วมาข้างตน้ สามารถแบง่ คา่ ออกเป็น 2 จาํ นวนเสมอ

11

การเปรียบเทยี บอตั ราความยาวของเสียงของตัวโน้ต

==
==
==

แผนภมู ิ แสดงการกระจายของตวั โนต้

การเขียนโน้ตตวั เขบต็
ในกรณที เี่ ขยี นตัวโนต้ เรยี งต่อกนั นยิ มเขยี นในลกั ษณะ ดังนี้

เขียนเปน็

เขยี นเป็น

เขียนเป็น

เขยี นเป็น

12

2. ตัวหยุด หรอื เครอ่ื งหมายพกั เสียง คอื เครอ่ื งหมายทท่ี าํ ให้เสยี งเงยี บ หรอื หยุด
ช่ัวคราว แต่จังหวะยังคงดําเนนิ ต่อเนื่องไป จะหยดุ นานเทา่ ใดนน้ั ขึ้นอยู่กับลกั ษณะของ
ตัวหยุด

ลักษณะและอัตราความยาวของตวั หยุด มดี ังนี้
หยดุ ตวั กลม มีอัตรายาวทส่ี ดุ เทียบกับอตั ราจงั หวะของ
โน้ตตวั กลม

หยุดตัวขาว อตั ราเปน็ คร่ึงหน่งึ ของหยดุ ตวั กลม เทียบเทา่ กบั
อตั ราจงั หวะของโนต้ ตวั ขาว

หยุดตวั ดา อตั ราเป็นครึ่งหน่งึ ของหยดุ ตัวขาว เทียบเทา่ กบั
อตั ราจังหวะ ของโน้ตตวั ดํา

หยุดตัวเขบต็ หนง่ึ ชน้ั อตั ราเป็นครง่ึ หนง่ึ ของหยุด ตัวดําเทยี บเทา่
กับอัตราจงั หวะของโน้ตตัวเขบ็ต หนง่ึ ชั้น

หยุดตวั เขบต็ สองชั้น อตั ราเป็นคร่งึ หน่งึ ของหยุด ตัวเขบต็
หนึ่งชน้ั เทยี บเท่ากับอตั ราจังหวะของโนต้ ตัวเขบ็ตสองชั้น

หยดุ ตวั เขบต็ สามช้นั อัตราเป็นคร่งึ หนึ่งของหยุด ตวั เขบต็
สองชน้ั เทยี บเท่ากบั อตั ราจังหวะของโนต้ ตัวเขบ็ตสามช้ัน

หยุดตวั เขบต็ ส่ชี ัน้ อตั ราเป็นครึ่งหนึง่ ของหยุด ตัวเขบ็ตสามช้นั
เทยี บเทา่ กับอตั ราจงั หวะของโน้ต ตวั เขบต็ ส่ชี ัน้

13

กิจกรรมการเรยี นรู้ที่ 2 เรอื่ ง ลกั ษณะตัวโน้ตและตวั หยดุ

ตัวช้วี ดั ชน้ั ปี ศ 2.1 ป.4/4 อ่าน เขยี นโน้ตดนตรีไทยและสากล

คาชีแ้ จง ใหน้ ักเรยี นบอกลกั ษณะตวั โน้ต และตวั หยุดให้ถกู ต้อง (10 คะแนน)

1. 2.

................................................. .................................................

3. 4.

................................................. .................................................

5. 6.

................................................. .................................................

7. 8.

................................................. .................................................

9. 10.

................................................. .................................................

14

ใบความรู้ที่ 3 เร่อื ง เครอื่ งหมายกากับบรรทดั

เครอื่ งหมายกากับบรรทัด โนต้ สากลทบ่ี นั ทึกลงในบรรทดั 5 เสน้ ทีอ่ ยู่ในตําแหนง่
หรือในระดบั ต่างกันจะมชี ื่อเรยี กหรืออา่ นออกเสยี งตา่ งกันการอา่ นออกเสยี งตัวโน้ตในบรรทดั
5 เสน้ อา่ นออกเสยี งเปน็ โด(Do) เร(Re) มี(Mi) ฟา(Fa) ซอล(Sol) ลา(La) ที(Ti) ตาํ แหน่ง
ของตัวโน้ตที่อ่านออกเสียงต่าง กนั น้ีถกู กาํ หนดโดยเครือ่ งหมายกาํ กับบรรทัดซง่ึ เรียกวา่
“กุญแจ” (Clef)

1. กุญแจซอล (G Clef) คอื เคร่ืองหมายท่ีกําหนดเสียงของตัวโน้ตในบรรทัด 5
เส้นให้อ่านออกเสียงเป็นโด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด มีตําแหน่งเสยี งคงที่ โดยยึดเสยี ง
“ซอล” เปน็ หลกั ลกั ษณะของกญุ แจซอนมี ดงั นี้ กุญแจซอล
จะบันทึกหัวกุญแจคาบเส้นท่ี 2 ของบรรทัด5 เส้น ตัวโนต้
ทุกลกั ษณะท่ีบนั ทึกคาบ เสน้ ที่ 2 อา่ นออกเสยี ง “ซอล” ท้ัง
หมดเสยี งอน่ื ๆ กล็ าํ ดับตอ่ เนอื่ งกันไปทงั้ ทางสงู และทางตาํ่
ดงั นี้ ลักษณะของกุญแจซอล

2. กุญแจฟา คอื เครื่องหมายที่กําหนดเสยี งของตัวโน้ต ลักษณะของกญุ แจฟา
ในบรรทดั 5 เส้น ใหอ้ ่านออกเสยี งเปน็ โด เร มี ฟา ซอล ลา
ที โด ทต่ี ําแหน่งเสียงคงท่โี ดยยดึ เสยี ง “ฟา” เปน็ หลักลกั ษณะ
ของกุญแจฟาเปน็ ดังนี้

15

ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งบรรทดั 5 เส้น กญุ แจซอล และกุญแจฟา อาจเขยี นเปน็ บรรทดั
รวมใหญ่ (Great Staff) ได้ ดงั น้ี

ร ะ ดั บ เสี ย ง ซ อ ล
- Treble G Line
- Basse F Line
ระดับเสยี งฟา

Basse F Middle C Treble G

เปรียบเทยี บการบนั ทึกโน้ตระบบต่าง ๆ

16

เคร่อื งหมาย (Signs) ทางดนตรี

เครอ่ื งหมายทางดนตรที ่นี กั เรียนควรทราบเบ้ืองตน้ คอื เครอ่ื งหมายแปลงเสยี ง เป็น
เคร่ืองหมายทที่ าํ ใหเ้ สียงของตวั โน้ตสงู ข้ึนหรอื ตา่ํ ลงครง่ึ เสยี งตาม ปกติใชเ้ ขียนหนา้ ตวั โนต้
ที่ต้องการแปลงเสยี ง มดี งั นี้

1. ชารป์ (Sharp) ใช้สญั ลกั ษณ์ # คือ เครอ่ื งหมายที่ใชแ้ ปลงเสยี ง ตวั โน้ตใหส้ งู ขนึ้
กวา่ เสียงปกติคร่งึ เสียง

2. แฟลต (Flat) ใชส้ ัญลกั ษณ์ คอื เครอื่ งหมายท่ใี ชแ้ ปลงเสยี งตวั โน้ตใหต้ ่าํ ลงกวา่ เสยี ง
ปกตคิ รงึ่ เสียง

3. เนเจอรลั (Natural) ใช้สัญลกั ษณ์ คอื เครอื่ งหมายทใ่ี ชแ้ ปลงสภาพของตวั โนต้ ที่
เคยถกู เครอ่ื งหมายชารป์ # หรือแฟลต บงั คบั เสียงให้สงู ขึ้นหรอื ตา่ํ ลงกว่าปกตไิ ว้แล้วใหก้ ลบั
เปน็ เสยี งเดมิ

การเรยี กช่ือโนต้ ทถ่ี กู แปลงเสยี งด้วยเครอ่ื งหมายชาร์ปหรอื แฟลตนั้น ใหค้ งเรยี กช่อื
เดมิ แต่ตอ่ ดว้ ย คาํ ว่า “ชารป์ ” หรอื “แฟลต” เช่น

ทาํ กิจกรรมการเรยี นรทู้ ่ี 3 ใน
หน้าตอ่ ไปกันเลยค่ะ

17

กิจกรรมการเรยี นรูท้ ี่ 3 เร่อื ง เคร่อื งหมายกากบั บรรทัด

ตัวชว้ี ดั ช้ันปี ศ 2.1 ป.4/4 อา่ น เขยี นโนต้ ดนตรีไทยและสากล

คาชีแ้ จง ให้นักเรยี นตอบคาํ ถามตอ่ ไปนี้ใหถ้ กู ตอ้ ง (ข้อละ 1 คะแนน)

1. เครอ่ื งหมายกํากับบรรทัด หมายถึง อะไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

2. เสียงตัวโน้ตในบรรทดั 5 เสน้ อา่ นออกเสยี งอย่างไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

3. กญุ แจซอลคอื อะไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

4. กญุ แจซอลมลี ักษณะอยา่ งไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

5. กญุ แจฟาคอื อะไร
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

ทาํ กจิ กรรมการเรยี นรู้
ไดไ้ หมครับเพอ่ื นๆ

18

แบบทดสอบหลงั เรยี น
เล่มท่ี 2 เรอื่ ง เครอ่ื งหมายและสญั ลกั ษณ์ในดนตรสี ากล
คาช้แี จง ให้นกั เรียนทําเคร่ืองหมาย  ลงบนหน้าข้อคาํ ตอบที่ถกู ต้อง

1. คอื ขอ้ ใด

ก. กญุ แจเร คือขอ้ ใด
ข. กุญแจมี
ค. กุญแจฟา
ง. กุญแจซอล

2. คือขอ้ ใด

ก. กุญแจฟา
ข. กุญแจซอล
ค. กุญแจเนเจอรลั
ง. กญุ แจซอลแฟลต

3.

ก. ตวั ดํา
ข. ตัวกลม
ค. หยุดตวั ดํา
ง. หยุดตัวขาว

19

4. คือข้อใด

ก. เสน้ ที่
ข. ช่องท่ี
ค. เส้นนอ้ ย
ง. บรรทดั ท่ี
5. ลักษณะของตวั โนต้ ทบ่ี นั ทึกบนเส้นบรรทัด 5 เสน้ ทอ่ี ยูร่ ะหว่าง
ชอ่ งจะมกี ต่ี ัว
ก. ตวั โน้ตระหว่างช่องมี 2 ตวั
ข. ตัวโนต้ ระหว่างชอ่ งมี 3 ตัว
ค. ตวั โนต้ ระหว่างชอ่ งมี 4 ตัว
ง. ตวั โน้ตระหวา่ งชอ่ งมี 5 ตัว

6. คือขอ้ ใด

ก. ตัวโนต้ บนและลา่ ง
ข. ตวั โนต้ คาบเสน้ นอ้ ย
ค. ตวั โน้ตคาบเส้นมี 6 ตัว
ง. ตัวโน้ตบนและล่างเสน้ นอ้ ย

20

7.

ก. ตวั โนต้ ระหว่างช่อง

ข ตวั โน้ตบนและลา่ ง

ค. ตัวโนต้ คาบเสน้ นอ้ ย

ง. ตวั โน้ตคาบเสน้ มี 5 ตวั

8. ข้อใดมอี ัตราความยาวของเสยี งยาวทสี่ ดุ

ก. ตัวดาํ

ข. ตัวขาว

ค ตัวกลม

ง. ตัวเขบ็ต

9. ขอ้ ใดมอี ัตราเปน็ ครึง่ หน่ึงของหยุดตัวเขบต็ สามชน้ั เทียบเทา่ กับอตั รา

จังหวะของโน้ตตวั เขบ็ตสชี่ ั้น

ก. หยดุ ตัวเขบต็ สีช่ ้นั

ข. หยดุ ตวั เขบ็ตสามชน้ั

ค. หยดุ ตวั เขบต็ สองช้นั

ค. หยดุ ตวั เขบ็ตหน่งึ ชน้ั

10. ข้อใดคอื เครอื่ งหมายทีก่ าํ หนดเสยี งของตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น

อ่านออกเสยี งเปน็ โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด ทีต่ าํ แหนง่ เสยี ง

คงท่ี โดยยึดเสยี ง “ฟา” เป็นหลกั

ก. กุญแจเร

ข. กญุ แจมี ทํา แบบทดสอบหลงั เรยี น ไดไ้ หม

ค. กุญแจฟา ครับเพอ่ื นๆ
ง. กุญแจซอล

21

ภาคผนวก

22

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
1. ข 2. ค 3. ง 4. ง 5. ค
6. ก 7. ค 8. ง 9. ก 10. ค

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น
1. ง 2. ก 3. ค 4. ข 5. ค
6. ง 7. ง 8. ค 9. ก 10. ค

23

เฉลยกิจกรรมการเรียนรูท้ ่ี 1 บรรทัด 5 เสน้

ตัวชี้วัดช้ันปี ศ 2.1 ป.4/4 อา่ น เขยี นโนต้ ดนตรีไทยและสากล

คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นเขยี นคําตอบลงในชอ่ งว่างให้ถูกตอ้ ง (10 คะแนน)

1. คอื อะไร
..บ...ร..ร..ท..ดั....5...เ..ส..น้ .....................

2. คืออะไร
..เ.ส...้น..ท...ี่ข..อ..ง..บ...ร..ร..ท..ัด....5...เ..ส..น้ ......

3. คอื อะไร
.ช..่อ..ง..ท...ี่ ..ข..อ..ง..บ...ร..ร..ท..ดั....5...เ..ส..น้.....

4. คืออะไร
...เ.ส..น้...น..อ้...ย.............................

5. คืออะไร
...ต...วั ..โ.น...ต้ ..ค..า..บ...เ.ส..้น...ม..ี..5...ต...วั ......

24

6. คืออะไร
.ต..วั..โ..น..ต้..ร..ะ..ห...ว..า่..ง..ช..อ่..ง..ม...ี .4...ต...ัว...
7. คอื อะไร
..ต...ัว..โ.น...ต้ ..บ...น..แ..ล...ะ..ล..่า..ง..ม..ี..2...ต..ัว...

8. คอื อะไร
...ต...ัว..โ..น..้ต...ค..า..บ...เ.ส...้น..น...้อ...ย.........

9. คอื อะไร
...ต..ัว..โ..น..้ต...บ...น..แ...ล..ะ..ล...่า..ง..เ.ส..้.น..น...้อ. ย

เสน้ ทีใ่ ชข้ ีดใต้บรรทดั 5 เสน้ หรอื เหนอื 10. คืออะไร
บรรทดั 5 เสน้ เปน็ เสน้ สั้น ๆ ท่ีขดี ใช้ .....เ..ส..้น...น..้อ...ย..........................
เฉพาะตวั โนต้ ทมี่ รี ะดับเสยี ง ตาํ่ กวา่ หรอื
มีระดับเสยี งสงู กวา่ เสน้ ทปี่ รากฏใน
บรรทัด 5 เสน้

25

เฉลยกจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 2 เร่ือง ลักษณะตัวโน้ตและตวั หยุด

ตัวชีว้ ดั ชนั้ ปี ศ 2.1 ป.4/4 อ่าน เขยี นโนต้ ดนตรีไทยและสากล

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี นบอกลักษณะตวั โน้ต และตวั หยดุ ให้ถกู ต้อง (10 คะแนน)

1. 2.

............ต...ัว..เ.ข..บ...็ต..ส...า.ม...ช..้นั............... ...................ต...ัว..ด..าํ .......................

3. 4.

...................ต..วั ..ก..ล...ม..................... ....................ต..วั..ข...า..ว....................

5. 6.

.................ห..ย...ดุ ..ต...ัว..ก..ล..ม................ ...................ห..ย...ุด..ต..ัว...ด..ํา................

7. 8.

................ห..ย...ดุ ..ต..วั..ข...า..ว................. .............ต...ัว..เ.ข..บ...็ต...ห..น...ง่ึ ..ช..้นั .............

9. 10.

.............ต..ัว..เ..ข..บ...็ต..ส..อ...ง.ช...้ัน.............. ...................ต..วั..ก...ล..ม.....................

26

เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ท่ี 3 เร่ือง เคร่อื งหมายกากับบรรทดั

ตวั ชวี้ ัดช้ันปี ศ 2.1 ป.4/4 อา่ น เขยี นโน้ตดนตรไี ทยและสากล

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรยี นตอบคําถามต่อไปนใ้ี ห้ถกู ตอ้ ง (ข้อละ 1 คะแนน)

1. เครอื่ งหมายกํากบั บรรทัด หมายถึง อะไร
.....โ..น...ต้ ..ส...า..ก...ล...ท...่บี ...ัน...ท...ึก..ล...ง..ใ..น...บ...ร..ร..ท...ดั.....5....เ.ส...น้....ท...อ่ี...ย...ู่ใ.น...ต...าํ..แ...ห...น...ง่..ห...ร..อื...ใ..น...ร..ะ..ด...บั...ต...า่..ง..ก...ัน...จ...ะ..ม...ชี...อ่ื ..เ..ร..ยี...ก..
.....ห...ร..ือ...อ...่า..น...อ...อ..ก...เ..ส..ยี...ง..ต...า่ ..ง..ก...นั .................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2. เสียงตวั โน้ตในบรรทัด 5 เส้นอา่ นออกเสยี งอย่างไร
.....ก...า..ร...อ..า่...น..อ...อ...ก...เ.ส...ยี ..ง..ต...ัว...โ.น...ต้...ใ..น...บ..ร...ร..ท...ดั...5....เ.ส...้น.....อ..า่..น...อ...อ...ก...เ.ส...ยี ..ง..เ..ป...น็ ....โ..ด...(.D...o...)...เ.ร...(.R...e..)...ม...ี(.M....i.)..........
.....ฟ....า..(.F...a..)...ซ...อ..ล...(.S...o...l.)...ล..า...(.L..a...)...ท...(ี .T...i.)....................................................................................................
3. กุญแจซอลคอื อะไร
.....ก...ุญ...แ...จ..ซ...อ...ล....(.G.....C...l.e...f.)...ค...อื....เ..ค..ร...อ่ื ..ง..ห...ม...า..ย...ท...กี่...าํ ..ห...น...ด...เ.ส...ยี ..ง..ข...อ...ง..ต...วั ..โ..น...ต้ ..ใ..น...บ...ร...ร..ท...ัด....5....เ..ส..้น...ใ..ห...อ้...่า..น...
.....อ...อ..ก...เ.ส...ยี...ง..เ.ป...็น...โ..ด....เ..ร...ม...ี..ฟ...า....ซ..อ...ล....ล...า....ท...ี .โ..ด....ม...ีต...ํา..แ..ห...น....่ง..เ.ส...ยี ..ง...ค..ง..ท...ี่..โ..ด..ย...ย...ึด..เ..ส..ยี...ง....“..ซ...อ...ล..”.............
.................................................................................................................................................................
4. กุญแจซอลมลี ักษณะอยา่ งไร
.....ก..ญุ....แ...จ..ซ...อ...ล..จ...ะ..บ...ัน...ท...กึ...ห...ัว..ก...ญุ....แ..จ...ค...า..บ...เ..ส..น้...ท...่ี..2....ข..อ...ง..บ...ร..ร...ท...ัด....5....เ.ส...้น.....ต..วั...โ.น....ต้ ....ท...ุก...ล..ัก...ษ...ณ....ะ..ท...ี่.......
.....บ...ัน...ท...กึ ..ค...า..บ...เ..ส..น้...ท...่ี..2....อ...า่ ..น...อ...อ..ก...เ.ส...ยี...ง...“...ซ...อ..ล...”....ท...้ัง..ห...ม...ด...เ.ส...ยี...ง..อ..ืน่.....ๆ....ก...ล็...าํ ..ด...ับ...ต..อ่...เ..น..อ่ื...ง..ก...ัน...ไ..ป..........
.....ท...ง้ั ..ท...า..ง..ส...ูง..แ..ล...ะ...ท...า..ง..ต...่ํา.........................................................................................................................

5. กุญแจฟาคอื อะไร
...เ..ค...ร..อ่ื ...ง..ห...ม..า...ย..ท...ีก่...ํา..ห...น...ด...เ.ส...ยี ...ง..ข..อ...ง..ต...ัว..โ..น...ต้ ...ใ.น...บ...ร...ร..ท...ัด....5....เ..ส..น้.....ใ.ห...อ้...า่ ..น...อ...อ...ก...เ.ส...ยี ..ง......เ.ป...น็ ....โ..ด....เ..ร....ม..ี...
...ฟ...า....ซ...อ...ล....ล...า...ท...ี...โ..ด....ท...่ีต...ํา..แ...ห...น...่ง..เ.ส...ีย...ง..ค..ง...ท...โี่ .ด...ย...ย..ึด...เ.ส...ยี...ง....“..ฟ...า..”.........................................................
.................................................................................................................................................................

ทํากจิ กรรมการเรยี นรู้
ได้ไหมครบั เพอื่ นๆ

27

บรรณานกุ รม

กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2560). หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน พุทธศกั ราช 2551.
กรงุ เทพฯ : โรงพิมพช์ ุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย.

ไขแสง ศขุ ะวัฒนะ. (2561). สงั คีตนิยมวา่ ดว้ ยดนตรีตะวันตก. กรงุ เทพฯ : สํานกั พมิ พ์แหง่
จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั .

คมสันต์ วงคว์ รรณ์. (2560). ดนตรีตะวนั ตก. กรงุ เทพฯ : จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั .
ณชั ชา โสคติยานรุ ักษ.์ (2559). ทฤษฎีดนตร.ี พมิ พ์คร้ังท่ี 3. กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์

มหาวิทยาลยั .
ประทีป นกั ป.ี่ (2560). หนงั สือเรยี น รายวชิ าพื้นฐาน ดนตรี-นาฎศิลป์ ป.4. กรงุ เทพฯ :

อักษร อนิ สไปร์.
วีระ พันธ์เสอื . หนงั สือเรยี น รายวชิ าพืน้ ฐาน ดนตรี-นาฎศลิ ป์ ป.4. กรุงเทพฯ :

กรพฒั นายิง่ จาํ กัด.
สถาบนั พัฒนาวิชาการ. (2558). คู่มือครูหนงั สอื เรียนสาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ ตามหลัก

สูตรการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551. กรงุ เทพฯ : พฒั นาคณุ ภาพ
วิชาการ (พว.).
สมุ นมาลย์ นมิ่ เนตพิ ันธแ์ ละคณะ. (2560). ดนตรี-นาฏศิลปป์ .4. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจรญิ
ทศั น์.
สําเร็จ คําโมง. (2560). ทฤษฎดี นตรสี ากล ฉบบั บรรพสตู ร. กรุงเทพฯ : ฐานบณั ฑิต.

28