หน่วยที่ 1 กฎหมายการเช่าซื้อและซื้อขายผ่อนชำระ

หนว ยท่ี 1 กฎหมายการเชา ซ้อื และซ้อื ขายผอ นชาํ ระ

ใบความรู รายวิชา การบญั ชเี ชาซื้อและฝากขาย รหสั วชิ า 2201-2102
หนวยท่ี 1 กฎหมายการเชาซอื้ และซ้อื ขายผอ นชาํ ระ
******************

สาระสําคัญ
การขายผอนชําระ หมายถึง การขายสนิ คาที่ผูขายยอมใหผ ูซื้อชําระเงินดาวนก อ นหนึง่ กอนแลวผอน

ชําระเงนิ คา สินคา ที่เหลอื เปนงวด ๆ ตามระยะเวลาทต่ี กลงกนั โดยโอนกรรมสทิ ธิใ์ นสนิ คา ใหผูซือ้ ทันทใี นวนั ทซ่ี ื้อ
การขายตามสัญญาเชาซือ้ หมายถึง การท่ีเจา ของสินทรพั ยเอาสนิ ทรพั ยออกใหเ ชา ซ้ือโดยทาํ เปน

หนงั สอื สัญญา มีเงือ่ นไขใหผูเชาซ้อื จะตองชาํ ระเงินเทา น้ันเทานคี้ ราว และจะโอนกรรมสทิ ธใ์ิ หผ ซู ื้อเมือ่ ชาํ ระ
เงินคา สนิ คาครบแลว

การขายตามสัญญาเชาซื้อจะตองทาํ เปนหนงั สือสัญญา มิฉะนัน้ จะถือเปน โมฆะแตก ารขายตามสัญญา
ผอนชําระจะทําหนังสอื สัญญาหรือไมก็ได

การขายตามสญั ญาขายผอ นชําระ และการขายตามสัญญาเชาซ้ือ จะมีระยะเวลาในการผอนชาํ ระ
ยาวนานกวาการขายปกติ ซึ่งมีผลทําใหฐานะการเงินของลูกคาอาจเปล่ยี นแปลงไปในทางทเี่ ลวลงทําใหเ กบ็
เงินไดไ มค รบ
สมรรถนะการเรยี นรู

1. แสดงความรูทว่ั ไปเกย่ี วกับกฎหมายการเชาซอื้ และซอ้ื ขายผอ นชําระ
จุดประสงคการเรยี นรู

จดุ ประสงคท ั่วไป
1. เพ่อื ใหม ีความรเู กย่ี วกับความหมายของการขายตามสัญญาผอ นชําระตามประมวลกฎหมาย
2. เพอื่ ใหมีความรเู กีย่ วกับความหมายของการขายตามสญั ญาเชาซ้ือตามประมวลกฎหมาย
3. เพื่อใหมคี วามรเู ก่ยี วกับขอ แตกตางระหวางการขายผอนชาํ ระและการขายตามสญั ญาเชาซอื้
4. เพื่อใหม คี วามรูเกีย่ วกบั ขอแตกตางระหวา งการขายผอ นชําระและการขายตามสัญญาเชา ซอื้ กบั
การขายปกติ
จดุ ประสงคเชิงพฤติกรรม
1. บอกความหมายของการขายผอนชําระได
2. บอกความหมายของการขายตามสญั ญาเชาซอื้ ได
3. อธิบายขอแตกตางของการขายผอนชําระ และการขายตามสญั ญาเชาซ้ือได
4. อธิบายขอ แตกตา งระหวา งการขายผอ นชาํ ระ และการขายตามสญั ญาเชาซือ้ กบั การขายปกตไิ ด

ความหมายของการซื้อขายผอนชําระ
การซอื้ ขายผอนชาํ ระ หมายถึง การขายสนิ คาท่ีผขู ายสงมอบสนิ คา หรอื บริการแกผ ซู อ้ื โดยผูข ายตก

ลงยินยอมใหผ ูซ้ือชําระเงินคา สนิ คาหรอื บริการเปนงวด ๆ โดยรับเงนิ จาํ นวนหนงึ่ คร้งั แรก เพอื่ เปน การวางมดั
จาํ กอ น เงนิ จาํ นวนน้เี รยี กวา เงนิ ดาวน (Down Payment) หลังจากน้ันผูซ้ือจะผอนชําระสวนที่เหลือเปน งวด
ๆ ตามระยะเวลาท่ตี กลงกนั อาจจะมีการคดิ ดอกเบี้ยสาํ หรบั ยอดเงนิ ทีค่ า งชาํ ระ หรอื ไมค ิดดอกเบ้ียก็ได

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชิ ยท่เี กยี่ วของกับการซอ้ื ขาย
มาตรา 453 อันวา ซอ้ื ขายนน้ั คือสัญญาซึ่งบคุ คลฝา ยหน่ึงเรยี กวา ผูขายโอนกรรมสิทธแ์ิ หง ทรพั ยส นิ

ใหแกบ คุ คลอีกฝายหนึ่ง เรยี กวาผูซอื้ และผซู ือ้ ตกลงวา จะใชร าคาทรัพยส ินน้ันใหแกผขู าย
มาตรา 454 การท่คี กู รณีฝายหนึง่ ใหค าํ มั่นไวก อนวา จะซื้อหรือขายน้ัน จะมีผลเปน การซอ้ื ขายตอเมอ่ื

อกี ฝา ยหนึง่ ไดบอกกลาวความจาํ นงวา จะทาํ การซื้อขายนน้ั ใหส ําเรจ็ ตลอดไป และคําบอกกลา วเชนนั้นไดไ ปถงึ
บคุ คลผูใหค าํ มน่ั จะกาํ หนดเวลาพอสมควร และบอกกลา วไปยงั คกู รณีอกี ฝา ยหนึง่ ใหต อบมาเปน แนน อน
ภายในเวลากาํ หนดน้ัน ก็ไดวา จะทาํ การซ้ือขายใหสาํ เรจ็ ตลอดไปหรือไม ถาและไมต อบเปน แนน อนภายใน
กําหนดเวลาน้นั ไซร คํามั่นซ่งึ ไดใหไวกอ นนนั้ ก็เปนอันไรผล

มาตรา 455 เมอ่ื กลา วตอ ไปเบ้ืองหนาถึงเวลาซอ้ื ขาย ทานหมายความวา เวลาซงึ่ ทําสญั ญาซ้ือขาย
สาํ เร็จบรบิ รู ณ

มาตรา 456 การซอื้ ขายอสังหารมิ ทรัพย ถา มไิ ดทําเปน หนังสอื และจดทะเบียนตอพนกั งาน
เจาหนาที่ไซร ทา นวา เปน โมฆะ วิธนี ีใ้ หใชถงึ ซือ้ ขายเรอื กาํ ปน หรอื เรอื มีระวางตงั้ แตห กตนั ขึ้นไป เรอื กลไฟ
หรือเรอื ยนตม ีระวางตง้ั แตหา ตนั ขนึ้ ไป ทงั้ ซอื้ ขายแพและสตั วพาหนะดว ย

อน่ึงสญั ญาจะขายหรือจะซื้อทรพั ยสนิ อยา งใด ๆ ด่ังวามานี้กด็ ี คาํ ม่ันในการซือ้ ขายทรัพยสนิ เชนวาน้นั
กด็ ี ถามิไดมีหลกั ฐานเปน หนังสืออยา งหนึ่งอยา งใดลงลายมือชอ่ื ฝายผตู องรบั ผิดเปน สําคญั หรอื ไดวางประจาํ ไว
หรือไดช าํ ระหนีบ้ างสวนแลว ทานวาจะฟอ งรอ งใหบ ังคับคดหี าไดไ ม

ความหมายของการเชาซอ้ื
การเชาซือ้ หมายถงึ การที่เจาของนําสนิ ทรัพยออกใหเชาโดยมีเงอ่ื นไขทผ่ี เู ชาซื้อตอ งจายชาํ ระเงิน

เปน งวด ๆ ภายในกําหนดเวลา กรรมสทิ ธ์ิตวั สินทรพั ยจะโอนไปใหผ ูอนื่ กต็ อเมอ่ื ผซู อ้ื ไดจ ดั สงชําระคางวด
สุดทายครบถวน กรณีผซู ้ือผดิ นัดชําระหนี้ตงั้ แต 2 งวดติดตอ กัน ผูใหเชา ซ้อื มีสทิ ธทิ์ ี่จะยึดสนิ ทรัพยน ้ันกลับคนื
ได

สรปุ ลกั ษณะของการเชาซอ้ื
1. มบี ุคคลเกี่ยวขอ ง 2 ฝาย คือ ผูใหเชาซอื้ และผเู ชา ซือ้
2. ตองทําเปน หนงั สือสญั ญา
3. กรรมสทิ ธิ์ในสนิ คา ยังเปน ของผใู หเชา ซ้อื แตผ เู ชา ซ้อื มสี ิทธิเ์ ขา ครอบครองและใชประโยชนได
4. ผเู ชาซ้อื ตองชาํ ระเงนิ คา สนิ คาเปน งวด ๆ จนครบถวนตามสัญญา
5. ผูเชาซอ้ื จะมีกรรมสทิ ธิใ์ นสินทรพั ยเ ม่อื ชําระเงินครบตามสัญญา
6. ถา ผเู ชาซื้อไมส ามารถชาํ ระเงนิ งวดได ผใู หเ ชาซ้ือมสี ทิ ธิ์ยดึ สินคากลบั คนื มาไดตามมาตรา 574

ขอ แตกตางระหวา งการขายตามสญั ญาผอนชาํ ระและการขายตามสญั ญาเชา ซือ้

การขายผอนชําระ การขายโดยเชา ซอื้
1. กรรมสิทธ์ใิ นสินคาโอนเปนของผูซ อ้ื ทนั ที 1. กรรมสิทธ์ิในสนิ คา ยังคงเปน ของผใู หเชา

ในวนั ท่ีตกลงซอ้ื ขาย ซอื้ จะโอนเมือ่ ชําระคาสินคาครบถวน
2. ทําเปน หนงั สือสัญญา หรอื ไมทาํ หนังสอื 2. ตอ งทําเปนหนังสอื สญั ญาถา ไมท าํ ถอื เปน

เปนสญั ญากไ็ ด “โมฆะ”

3. ผขู ายสนิ คาไมมสี ิทธยิ์ ึดสนิ คาคืน มีสทิ ธ์ิ 3. ผขู ายมสี ิทธยิ์ ดึ สนิ คาคนื ถา ผูซอื้ ไม
แคเรียกรอ งใหช าํ ระเงินท่ีคางอยเู ทานัน้ สามารถชาํ ระเงนิ งวดตดิ ตอกนั 2 งวด
และยดึ เงินทชี่ ําระมาแลว ทง้ั หมด

ลักษณะการขายตามสัญญาเชา ซอ้ื และการขายตามสัญญาผอนชําระทแี่ ตกตางจากการขายปกติ
1. ระยะเวลาการผอนชาํ ระยาวกวาการขายสนิ คาเปน เงนิ เชื่อ คอื ประมาณ 6-36 เดอื น ทาํ ใหผ ูขาย

ผอนชาํ ระไมอ าจแนใ จในการเรยี กเก็บหนต้ี ามสมควร ทั้งน้ี เพราะการขายผอนชําระเปดโอกาสใหคนท่ัวไป
สามารถซอ้ื สนิ คาฟุม เฟอ ยได โดยที่ตนไมมีฐานะการเงนิ ดีพอที่จะสงเงนิ งวดได และบางรายกไ็ มตั้งใจจะชําระ
เงินงวดจนครบ นอกจากน้ัน ฐานะทางเครดติ ของลกู หน้อี าจเปล่ียนแปลงลงในชวงเวลาที่ยาวน้ันกไ็ ด

2. สิทธิการยึดสนิ คา คนื จากลูกหนีท้ ่ผี ิดนัดชาํ ระหนี้ ไมเปน หลักประกนั ท่ีเพียงพอแกผูขาย สําหรบั ผล
ขาดทนุ จากการยึดสนิ คาคืน เพราะสินคาทยี่ ึดคนื จาํ หนายออกไปใหม ไดราคาไมเ พยี งพอกบั เงนิ งวดท่คี างชําระ
อยู เนื่องจากสนิ คาน้นั เสอื่ มคาลงจากการใชหรือลาสมัย เปนตน ในกรณีท่ีคาของสนิ คาลดตํ่าลงกวาหนี้ทีค่ าง
อยู ลกู หนย้ี อ มไมสนใจชําระหนน้ี ้นั นอกจากนน้ั ถาเปน การขายบริการ เชน ขายตัว๋ โดยสารเคร่ืองบินโดยวธิ ี
ผอ นชําระ ผขู ายยอมไมอ าจใชสทิ ธิการยึดสนิ คาคืนได

3. คาใชจ ายเก่ียวกบั การขายผอนชําระสว นหน่งึ เกดิ ขน้ึ ในงวดบัญชภี ายหลังการขายสนิ คา นัน้ ซ่งึ
นอกจากคา ใชจา ยในการเก็บหนีแ้ ลว ยังอาจมดี อกเบีย้ จายในการจัดหาทนุ หมุนเวียนอีกดว ย ทาํ ใหการ
เปรยี บเทียบรายไดแ ละคาใชจายตอ งกระจายไปในงวดบัญชีหลายงวด

4. ในการคาํ นวณกําไรเพ่อื เสยี ภาษีเงนิ ไดน ิติบุคคล ประมวลรัษฎากรยอมใหค ํานวณกําไรสุทธิ
ประจาํ ปไดตามเกณฑเ งินงวดของสญั ญาผอ นชําระท่ีไดรับชําระหนใ้ี นแตล ะป ท้งั นเี้ พือ่ ใหภ าระภาษีตกอยใู นป
ท่ผี เู สยี ภาษมี คี วามสามารถชาํ ระภาษีได