4 โรคที่พบบ่อยในวัยเด็ก (1)

โรคทีพบบ่อย
ในวัยเด็ก

คาํ นาํ ก

รายงานเล่มนจี ัดทาํ ขนึ เพอื เปนส่วนหนงึ
ของวชาเทคโนโลยี ชันปที 1 พือให้ไดศ้ กึ ษา
หาความรู้ในหนงั สอื E-book เรอง 4โรคทพี บ
บอ่ ยในวยั เด็กและไดศ้ กึ ษาอยา่ งเขา้ ใจเพอื เปน
ประโยชนก์ ับการเรยน

ผู้จดั ทําหวงั วา่ รายงานเล่มนจี ะเปน
ประโยชน์กบั ผู้อ่าน หรอนักเรยน นกั ศกึ ษา ที
กาํ ลงั หาขอ้ มลู เรองนอี ยู่ หากมีขอ้ แนะนําหรอ
ขอ้ ผิดพลาดประการใด ผจู้ ัดทาํ ขอน้อมรับไว้
และขออภยั มา ณ ทนี ีดว้ ย

คณะผู้จัดทํา

สารบัญ ข

เรอง หน้า
คาํ นาํ ก
สารบญั ข
โรคมอื เทา้ ปาก 1

สาเหตุ 1
การตดิ ตอ่ 2
อาการ 3
การรักษา 4
การปองกนั 5

โรคอีสุกอใี ส 6
สาเหตุ 7
การติดต่อ 8
อาการ 9
การรักษา 10
การปองกัน
11

เรอง หน้า
12
โรคหดั 13
สาเหตุ 14
การติดตอ่ 15
อาการ 16
การรักษา 17
การปองกัน
18
โรคตาแดง 19
สาเหตุ 20
การตดิ ตอ่ 21
อาการ 22
การรักษา 23-24
การปองกัน
25
อ้างองิ

1

โรคมือ เทา้ ปาก

โรคมือเทา้ ปากคอื อะไร
โรคมือเทา้ ปาก เปนโรคติดต่อทพี บบ่อย
ในเด็กโดยเฉพาะเดก็ อายุน้อยกวา่ 5 ป
มักมีการระบาดชว่ งฤดูฝน สาเหตเุ กดิ
จากเชือไวรัสกลมุ่ เอนเตอโรไวรัส มีหลาย
สายพันธุ์ ส่วนใหญ่มอี าการไม่รุนแรง
กรณที ีมีสมองอักเสบร่วมด้วย มกั เกิด
จากเชือเอนเตอโรไวรัส 71 หรอ อวี 71 มี
อาการรุนแรงและเสยี ชีวตได้

2

การตดิ ต่อของโรค

เชือไวรัสแพร่ผา่ นทางระบบทางเดนิ
อาหารและการหายใจ สามารถตดิ ตอ่
โดยตรงจากการสัมผสั นํามูก นําลาย และ
อจุ จาระของผปู้ วย สามารถตดิ ตอ่ โดย
อ้อมจากการสัมผัสผ่านของเลน่ มือผ้เู ลียง
ดู นาํ และอาหารทปี นเปอนเชอื โรคมอื เทา้
ปากมักระบาดในโรงเรยน ชันอนบุ าลเดก็
เล็ก หรอสถานรับเลียงเดก็ โรคมรี ะยะ
ฟกตัวประมาณ 1 สปั ดาห์ จึงสามารถ
ตดิ ต่อกันไดโ้ ดยทยี งั ไม่แสดงอาการ

3

อาการ

เด็กทเี ปนโรคมอื เท้าปาก มีอาการไข้
เจ็บปาก นําลายไหล กินอาหารไดน้ ้อย
เนอื งจากมแี ผลทีกระพงุ้ แกม้ และเพดาน
ปาก มผี ืนเปนจดุ แดงหรอตุ่มนาํ ใสที
บรเวณฝามอื ฝาเทา้ รอบกน้ และอวัยวะ
เพศ อาจมีผืนตามลําตวั แขนและขาได้
มกั มีอาการประมาณ 2-3 วันและดีขึน
จนหายใน 1 สัปดาห์ ส่วนใหญม่ อี าการ
ไมร่ ุนแรง บางรายอาจมีภาวะขาดนาํ จาก
กนิ อาหารและนาํ น้อยลง

4

วธิ ีรักษา

โรคมอื เท้าปากยังไมม่ ียารักษาจาํ เพาะ
หลกั การรักษาเปนการรักษาตามอาการ
ให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด ยาชาเฉพาะที
สาํ หรับแผลในปาก ดืมนาํ เกลอื แร่เพือ
ชดเชยภาวะขาดนํา เดก็ ทีมีอาการรุนแรง
หรอภาวะแทรกซ้อนจําเปนตอ้ งไดร้ ับการ
ดูแลรักษาอยา่ ง ใกล้ชิด

5

การปองกันโรค

ยังไมม่ วี คั ซนี ปองกันโรคนี การปองกนั ที
สําคัญคือ แยกผู้ปวยทเี ปนโรคไมใ่ หไ้ ป
สมั ผสั กบั เดก็ คนอนื ผใู้ หญท่ ีดแู ลเดก็
ควรหมันลา้ งมือ เพอื ปองกนั การ
ถา่ ยทอดเชอื ไปยังเด็กคนอนื หมนั
ทาํ ความสะอาดของเล่นและสภาพ
แวดล้อมทกุ วนั การทําความสะอาดโดย
ใช้สบู่ ผงซกั ฟอกหรอนํายาทาํ ความ
สะอาดทัวไปสามารถกําจัดเชือได้ ควร
ระมัดระวงั ความสะอาดของนํา อาหาร
และสงิ ของทีเด็กอาจเอาเข้าปาก
โรงเรยนไม่ควรรับเด็กปวยเข้าเรยน
จนกวา่ จะหายดเี พือปองกนั การแพร่เชอื

6

โรคอสี ุกอใี ส

โรคอสี ุกอใี ส เปนโรคติดเชอื ไวรัสทมี าด้วย
อาการไขอ้ อกผนื พบมากในเด็กแต่
สามารถพบในผู้ใหญ่ไดโ้ ดยเฉพาะผู้ทมี ีภมู ิ
ต้านทานตํา บางกรณสี ามารถหายไดเ้ อง
แต่ในผ้ปู วยบางรายอาจมภี าวะแทรกซ้อน
รุนแรงถงึ ขนั เสยี ชีวตได้ หลงั จากหายจาก
โรคอสี กุ อใี สแลว้ เชอื ไวรัสนีจะไปหลบอย่ทู ี
ปมประสาทของผู้ปวย และสามารถทําให้
เกิดโรคงูสวดั ได้หากผปู้ วยรายนมี ภี มู ิ
ต้านทานลดลง

7

สาเหตุ

โรคอีสุกอใี สเกิดจากเชือไวรัสวารเซล
ล่า (varicella zoster virus) ซึง
แพร่กระจายโดยการหายใจเอาฝอย
ละอองจากทางเดนิ หายใจของผูป้ วย
เขา้ ไป หรออาจเกิดจากการสัมผสั
โดยตรงกับตุ่มนําทผี วิ หนงั ของผ้ปู วยที
อยใู่ นระยะแพร่เชือ

8

การตดิ ตอ่

ตดิ ต่อโดยการสมั ผัสถกู ตมุ่ นําโดยตรง
หรอ สัมผัสถูกของใช้ (เชน่ แกว้ นาํ
ผา้ เช็ดหนา้ ผา้ เชด็ ตวั ผ้าห่ม ทีนอน) ที
เปอนถูกตมุ่ นาํ ของคนทีเปน อีสุกอีใส
หรองูสวดั หรอสดู หายใจเอาละอองของ
ต่มุ นํา ผา่ นเขา้ ทางเยอื เมือกระยะฟกตวั
10-20 วนั

9

อาการ

หลังจากรับเชือเข้าสูร่ ่างกายของผปู้ วย
โรคอีสุกอใี ส อาการจะแสดงภายใน 8-21
วนั เรมจากมีไขต้ าํ ๆ ปวดเมือยกลา้ มเนอื
และมผี นื เรมจากลาํ ตัว ใบหน้าและลามไป
แขนขา อาจพบต่มุ ขึนในชอ่ งปากและเยอื
บุตา่ งๆได้ มกั มอี าการคนั ต่อมาจะกลาย
เปนตมุ่ นําอยา่ งรวดเร็ว และตกสะเกด็ จะ
หลุดหายไปในเวลา 5-20 วนั

10

การรกั ษา

เนืองจากเปนโรคทีหายเองได้ โดยอาจจะ
มไี ข้อยูเ่ พยี งไมก่ วี นั สว่ นตุม่ จะตกสะเก็ด
และคอ่ ยๆหายใน 1-3 สัปดาห์ ผูป้ วยจงึ
ควรพักผ่อน และดมื นํามากๆ ถา้ มไี ขส้ ูงใช้
ยา เพือลดไขไ้ ด้ ไม่ควรใช้ แอสไพรน
เพราะอาจทําให้เกิดอาการทางสมองและ
ตบั ทาํ ให้ถงึ ตายได้ ควรอาบนาํ และใชส้ บู่
ฟอกผิวหนังให้สะอาด ควรตัดเล็บใหส้ ัน
และหลกี เลยี งการแกะเกา เพราะอาจทําให้
ติดเชอื ได้ ในรายทคี ันมากๆ อาจใหย้ าแก้
คนั ช่วยลดอาการคันได้ ในปจจบุ ัน มยี าที
ใชย้ ับยังการเจรญเตบิ โตของไวรัส แต่
ตอ้ งใชใ้ นขนาดสงู และราคาแพงมาก
นอกจากนจี ะตอ้ งเรมใชภ้ ายในวนั แรก มิ
ฉะนนั อาจไม่ได้ผล หรอไม่ได้ผลดี

11

การปองกัน

การปองกันทีคอ่ นข้างมีประสิทธภิ าพ
และปลอดภัย คอื การฉีดวัคซีนปองกัน
โรคอสี กุ อีใส ซึงแพทยจ์ ะแนะนาํ ใหม้ ี
การฉีดวคั ซีนจํานวน 2 เข็ม โดยเรมฉดี
เขม็ แรกได้ตงั แต่อายุประมาณ 1 ป
(12-15 เดอื น) และฉดี กระตุน้ อีกครัง
เมอื อายุ 4-6 ป

12

โรคหัด

เปนโรคติดต่อสามารถระบาดในผทู้ ียงั ไม่
เคยได้รับวคั ซีนมาก่อนและพบไดม้ ากกับ
เดก็ เลก็ เกิดจากการตดิ เชอื ไวรัส มี
ลักษณะเดน่ คอื มีจดุ เทาขาวในปาก และ
ผืนสีนาํ ตาลแดงไลจ่ ากหัวและคอลงมาที
ตัว มกั จะหายไปเองภายใน 7 ถงึ 10 วนั
โดยไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ปญหาเพมิ เติม แตใ่ น
บางครังมภี าวะแทรกซอ้ นทรี ้ายแรงเชน่
ปอดบวมและไขส้ มองอกั เสบสามารถ
อันตรายถึงชีวตได้

13

สาเหตุ

โรคหดั จดั เปนโรคตดิ ตอ่ ทมี ีโอกาสตดิ เชือ
ไดส้ ูง การตดิ โรคนนั เกิดจากการรับเชือ
ไวรัสผา่ นทางอากาศ จากการสัมผัส
ละอองนําลาย นาํ ลาย และนาํ มกู ของผู้
ปวย ซงึ ชว่ ง 4 วนั ทังก่อนและหลังเกดิ
ผนื นนั ถอื เปนระยะเวลาของการแพร่เชอื
โดยเชอื ไวรัสจะเขา้ มาทางระบบทางเดิน
หายใจและแพร่ไปทัวร่างกาย ทําใหป้ วย
เปนโรคหัด โดย 90 เปอร์เซน็ ต์ของผทู้ ี
ไมไ่ ด้รับวคั ซีนปองกนั โรคหัดมโี อกาสปวย
เปนโรคหัดหากอยูใ่ กลผ้ ปู้ วยทเี ปนโรค

14

การตดิ ต่อ

เชอื ไวรัสจะกระจายอยู่ในละอองเสมหะ
นํามกู นาํ ลายของผปู้ วย และติดตอ่ เข้า
สู่ร่างกายโดยทางการหายใจ บางครัง
เชอื อยใู่ นอากาศ เมือหายใจเอาละออง
ทีปนเปอนเชือไวรัสเขา้ ไปก็ทําใหเ้ ปน
โรคได้

15

อาการ

อาการของโรคหัดมักนาํ ด้วยการมไี ข้สงู
และมีอาการอืนร่วมดว้ ย เชน่ มนี าํ มูก ไอ
ตาแดง พบจุดสีเทาขาวบรเวณกระพุ้ง
แก้มตรงข้ามกับฟนกรามซีใน โดยจะขนึ
ในชว่ ง 2-3 วนั ทีเปนโรค หลงั จากนนั จะ
หายไป นอกจากนจี ะมีผนื เปนปนสีแดงซึง
เปนลกั ษณะเฉพาะของโรคหดั ขึน หลงั
จากเปนไข้แล้ว 3-4 วนั โดยผืนจะขนึ จาก
บรเวณไรผม มาทหี น้า ลําตวั แขน และลง
มาทีขา แต่เมือใดทผี ืนเหล่านีลงมาถึง
บรเวณเท้าแล้วไข้กจ็ ะหายไป นอกจากนี
โรคหดั อาจส่งผลให้มีภาวะแทรกซอ้ น เช่น
สมองอักเสบ ปอดอกั เสบ เยอื แกว้ หู
อกั เสบ ภาวะทอ้ งร่วงท้องเสีย ซึงอาจเปน
อนั ตรายอาจส่งผลตอ่ ชีวตได้

16

การรกั ษา

การรักษาโรคหดั ยงั ไมม่ กี ารรักษาที
เฉพาะเจาะจง ซึงทางการแพทยแ์ นะนาํ
วา่ ควรไดร้ ับวตามนิ เอ เพอื ชว่ ยลดภาวะ
แทรกซ้อนของโรคหัด และการรักษา
ตามอาการ หากมีไข้จะเช็ดตัวและให้ยา
ลดไข้ ให้รับประทานอาหารทีมีประโยชน์
กับร่างกาย ดืมนาํ สะอาดมาก ๆ และ
ต้องนอนพักผ่อนใหเ้ พียงพอ ดงั นนั ผู้
ปวยทเี ปนโรคหัด ไมค่ วรออกไปตาม
สถานทีสาธารณะ เด็ก ๆ ไม่ไปโรงเรยน
เปนเวลาอยา่ งน้อย 4 วันหลังจากผนื
เรมปรากฏเพอื ปองกันการแพร่เชอื ไป
ยงั ผู้อืน

17

การปองกัน

การปองกันโรคหัดสามารถทาํ ไดด้ ว้ ย
การฉีดวคั ซีน สําหรับเดก็ โดยทวั ไป
จะได้รับวคั ซนี 2 เข็ม เปนวคั ซีนรวม
โรคหดั หดั เยอรมัน คางทมู เขม็ แรก
จะฉีดตอนอายุ 9-12 เดือน เขม็ ที
สองจะฉดี ตอนอายุ 2 ขวบ – 2 ขวบ
ครง สาํ หรับผใู้ หญ่ทีไมม่ ีภมู คิ ุ้มกนั
สามารถรับวคั ซีนได้ 2 เข็ม โดยเวน้
ชว่ งการรับวคั ซนี แตล่ ะรอบใหห้ า่ งกนั
อยา่ งน้อย 28 วนั อยา่ งไรกต็ าม
วคั ซีนปองกันโรคหดั อาจทาํ ให้เกดิ ผล
ขา้ งเคียงได้ เชน่ มไี ข้ หรอมอี าการ
ผนื ขนึ คล้ายผนื โรคหดั และหายไปเอง

18

โรคตาแดง

เปนโรคทีพบไดบ้ อ่ ย เปนการอกั เสบ
ของเยอื บุตา บรเวณตาบนและลา่ ง
รวมเยือบตุ าบรเวณตาขาว เปนไดท้ ัง
แบบเฉียบพลันและเรอรัง

19

สาเหตุ

อาจเกดิ จากเชอื แบคทีเรย ไวรัสคลามา
เดยี ภูมิแพ้ หรอสมั ผัสสารทเี ปนพษิ ต่อตา
สาเหตสุ ว่ นใหญ่เกิดจากเชอื แบคทเี รยและ
ไวรัสโดย ;ฤดหู นาวมีสาเหตสุ ่วนใหญ่จาก
ไวรัส ;ฤดูร้อนมสี าเหตุสว่ นใหญ่จากเชอื
แบคทีเรย

20

การติดต่อ

•สามารถตดิ ตอ่ โดยตรงจาก
มือสมั ผัสขีตา นําตาของผู้
ปวยแล้วมาสมั ผสั ตนเอง

•สามารถติดตอ่ ไดง้ า่ ย และ
ระบาดได้ โดยเฉพาะเดก็
นกั เรยน

21

อาการ

อาการของโรคตาแดงอาจเกิดกบั ดวงตาข้าง
ใดขา้ งหนงึ หรอทังสองขา้ งก็ไดใ้ นกรณที ี
เปนสองขา้ ง ผู้ปวยจะเรมมีอาการทีดวงตา
ข้างหนงึ กอ่ นแลว้ จึงลามไปอีกข้างภายใน
2-3 วนั โดยอาการทพี บได้แก่ •ตาแดง
•ปวดเล็กน้อยในเบ้าตา •คนั ตา เคืองตา
รู้สึกเหมือนมีสิงแปลกปลอมในดวงตา
•นาํ ตาไหล •เปลือกตาบวม อาจพบตมุ่ เล็กๆ
กระจายอยู่ทวั ไป ในกรณที ีตดิ เชอื แบคทีเรย
ร่วมดว้ ย จะมีขีตามากทําให้ลมื ตายากในชว่ ง
ตืนนอน

22

การรักษา

โรคตาแดงทเี กดิ จากการติดเชอื ไวรัส
adenovirus ไม่ใชโ่ รครุนแรง และ
สามารถหายได้เองภายในเวลาประมาณ
2 สัปดาห์ ซงึ ผูป้ วยอาจใช้นาํ ตาเทยี ม
เพือลดอาการระคายเคอื ง หรอประคบ
เยน็ เพอื ลดการอักเสบได้ สว่ นอาการ
ร่วมอนื ๆ เช่น มไี ข้ เจ็บคอ แพทยจ์ ะ
รักษาตามอาการ รวมถึงใหย้ าหยอดยา
ฆา่ เชือเพือปองกนั การตดิ เชอื แบคทีเรย
ทอี าจตามมา ส่วนการตดิ เชอื แบคทเี รย
ทีไม่รุนแรงก็สามารถหายเองไดเ้ ชน่ กัน
แตย่ าปฏิชีวนะหยอดตาหรอปายตาจะ
ช่วยให้หายเร็วขนึ และลดการแพร่
กระจายของเชอื โรค

23

การปองกนั

•หมนั ล้างมอื ดว้ ยสบู่บ่อยๆ และลา้ งทันที
หากสัมผัสใบหนา้ ดวงตา หรอสิงของ
เครองใช้ของผู้ปวย
•หลกี เลยี งการสัมผสั หรอขยีตา เพราะจะ
ทําให้อาการแยล่ งหรอทาํ ให้ดวงตาอีกข้าง
ตดิ เชอื ได้
•ใช้กระดาษทิชชชู นิดนุม่ เช็ดขตี าหรอซับ
นําตาบ่อยๆ แล้วทงิ ในถงั ขยะทีปดมิดชิด
•ไม่ใชย้ าหยอดตาขวดเดยี วกันกบั ดวงตา
ทงั สองขา้ ง และให้หยอดตาเฉพาะขา้ งทมี ี
อาการเทา่ นนั
•ไมใ่ ช้ผ้าเชด็ ตัว ปลอกหมอน ผ้าหม่ ร่วม
กบั ผปู้ วย

24

หยุดใชค้ อนแทคเลนส์จนกว่าอาการจะ
หายสนิท
งดวา่ ยนาํ ในสระวา่ ยนําในช่วงทีโรค
ตาแดงระบาด
พักเรยนหรอพกั งานอย่างน้อย
1 สัปดาห์เพอื ไม่ใหโ้ รคแพร่กระจายสู่ผอู้ ืน
พกั การใช้สายตา และพักผ่อนใหเ้ พยี ง
พอ
ไมจ่ าํ เปนต้องปดตา เวน้ แต่กรณีที
กระจกตาอักเสบหรอเคืองตามากอาจ
ปดตาชวั คราว หรอสวมแวน่ กันแดด
แทน

25

อ้างอิง

ศ.พญ.กุลกญั ญา โชคไพบูลย์กิจ.
โรค มอื -เทา้ -ปาก และโรคจากเชือเอนเต
อโรไวรัส 71. Available from:
http://www.si.mahidol.ac.th/sido
ctor/e-pl/articledetail.asp?
id=492 [Accessed on September,
2016].
https://www.phyathai.com/articl
e_detail/1835/th.
หนังสอื ตําราการตรวจรักษาโรคทวั ไป
“หดั (Measles/Rubeola)”. (นพ.สรุ
เกียรติ อาชานานภุ าพ). หน้า 396-400.
Conjunctivitis (ออนไลน์).สืบคน้ จาก :
www.allaboutvision.com [13
พฤษภาคม 2562].

ผู้จัดทาํ

1.นางสาวรัชญา อินทรสทิ ธิ
64440101020

2.นางสาวนติ ยา พุทธา
64440101029

3.นางสาวศิรัญญา สงศรุ
64440101047

4.นางสาว กรปรยา ศรบุญมา
64440101081