ม.2 ซอฟตฺแวร์และการเลือกใช้งาน

บทท.่ี 1
ซอฟต์แวรค์ อมพิวเตอร์ การเลอื กใช้

LOGO

ความหมายและความสาคญั

ซอฟตแ์ วร์ (Software)
คือ โปรแกรมหรือชดุ คาสัง่ นีท้ ี่รวบรวมคาสัง่ งานต่างๆ ทีม่ นษุ ยต์ ้องการเพื่อ

สั่งให้เครื่องทางานแทน ซึง่ โปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ท่ีจะส่ังให้เครื่องคอมพวิ เตอร์
ทางานจะต้องมีรายละเอียดทุกขั้นตอนเพื่อให้เครื่องปฏิบัติตามจนได้ผลลัพธ์ที่
ตอ้ งการ

ประเภทของซอฟตแ์ วร์

ซอฟต์แวร์

ซอฟตแ์ วร์ระบบ ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์

โดยท่วั ไปแล้วจะแบ่งไดเ้ ป็น 2 ประเภทใหญๆ่ ดว้ ยกนั คือ
ซอฟตแ์ วรร์ ะบบ (System Software)
ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (Application Software)

ซอฟตแ์ วร์ระบบ (System Software)

เป็นซอฟต์แวร์ที่เก่ียวข้องกับการควบคุมการทางานท่ีใกล้ชิดกับ
อุปกรณ์คอมพิวเตอร์มากท่ีสุด โดยจะทาหน้าท่ีติดต่อ ควบคุม และส่ัง
การให้อุปกรณ์คอมพิวเตอร์สามารถทางานได้อย่างมปี ระสิทธิภาพและ
สอดคล้องกันให้มากที่สุด รวมถึงการบารุงรักษาตัวเคร่ืองคอมพิวเตอร์
ใหม้ ีการใช้งานได้ยาวนานขึ้นอกี ด้วย

ซอฟตแ์ วร์ระบบแบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ประเภทดว้ ยกนั คือ

 ระบบปฏบิ ตั ิการ (operation systems)
 โปรแกรมอรรถประโยชน์ (utility programs)

ซอฟตแ์ วรป์ ระยกุ ต์ (Application Software

เป็ นซอฟต์แวร์ทใ่ี ช้กบั งานด้านต่างๆ ตามความต้องการของผู้ใช้ ทส่ี ามารถ
นามาใช้ประโยชน์ได้โดยตรง ปัจจุบันมผี ้พู ฒั นาซอฟต์แวร์ใช้งานทางด้านต่างๆ
ออกจาหน่ายมาก การประยุกต์งานคอมพวิ เตอร์จึงกว้างขวางและเผยแพร่หลาย

ซอฟตแ์ วร์ระบบ

ซอฟตแ์ วร์

ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์

ระบบปฏิบตั ิการ
ซอฟตแ์ วร์ระบบ

โปรแกรมแปลภาษา

โปรแกรมอรรคประโยชน์

ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์

ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ตท์ ว่ั ไป
ซอฟตแ์ วร์เฉพาะงาน

ซอฟต์แวร์ระบบในการทางาน

ซอฟต์แวร์ระบบ (System Software)

เป็ นโปรแกรมควบคุมและประสานงานการทางานของเครื่ อง
คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่างๆ ของเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ โดยซอฟตแ์ วร์ระบบ
จะเป็นตวั สงั่ การหน่วยควบคุมภายในหน่วยประมวลผลกลาง (CPU)
สงั่ ใหร้ ับขอ้ มลู จากแป้ นพมิ พ์ สงั่ ใหแ้ สดงผลทางลาโพง
ซอฟตแ์ วร์สามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท

1. ระบบปฏิบตั ิการ
2. โปรแกรมแปลภาษา
3. โปรแกรมอรรคประโยชน์

ระบบปฏิบตั ิการ (operation systems : OS)

เป็นซอฟต์แวร์ท่ีเอาไว้ใช้สาหรับควบคุมและประสานงานระหว่างอุปกรณ์
ภายในคอมพวิ เตอรท์ ้งั หมด ตง้ั แต่ ซพี ียู หนว่ ยความจา ไปจนถึงหน่วยนาเข้าและ
สง่ ออก (input/output device)
หนา้ ท่ีของระบบปฏบิ ัติการ มดี งั นี้
1. การจองและการกาหนดการใช้ทรพั ยากรคอมพวิ เตอร์
2. การจัดตารางงาน
3. การติดตามผลของระบบ
4. การทางานหลายโปรแกรมพร้อมกัน
5. การจัดแบง่ เวลา
6. การประมวลผลหลายชุดพร้อมกัน

แบบฝึ กหัด

1. ซอฟตแ์ วร์ คอื อะไร
2. ฮารด์ แวร์คืออะไร
3. ประเภทของซอฟต์แวร์มีกป่ี ระเภทอะไรบา้ ง
4. ซอฟต์แวรป์ ระยกุ ต์เป็นอยา่ งไร
5. ระบบปฏิบตั ิการเปน็ อยา่ งไร

ประเภทของระบบปฏบิ ตั ิการ

สามารถแบง่ ออกไดเ้ ป็น 3 ประเภท ดงั น้ี
1. ระบบปฏบิ ัตกิ ารแบบเดีย่ ว (Stand - alone OS)
2. ระบบปฏิบัตกิ ารแบบเครือข่าย (Network OS)
3. ระบบปฏิบัติการแบบฝงั (Embedded OS)

ระบบปฏิบัตกิ ารแบบเด่ยี ว (Stand - alone OS)

ระบบปฏิบตั ิการที่ใหบ้ รกิ ารสาหรบั ผู้ใชเ้ พียงคนเดยี ว
นิยมใช้กับเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ประมวลผลและทางานแบบท่ัวไป รองรับการ

ทางานบางอย่าง เช่น พิมพ์รายงาน ดูหนัง ฟังเพลง หรือเช่ือมต่อเข้ากับ
อินเตอร์เน็ต
 ปัจจุบันพัฒนาให้มีคุณสมบัติที่เป็นเคร่ืองลูกข่ายเพื่อขอรับบริการจากเครื่องแม่
ข่ายไดด้ ้วย

ตวั อย่างระบบปฏบิ ัตกิ ารแบบเด่ยี ว

(Stand-Alone OS)

ระบบปฏิบัตกิ ารดอส (Disk Operating System :DOS)

ใช้สาหรับเครอ่ื งคอมพิวเตอร์สว่ นบุคคล
ทางานโดยใชก้ ารป้อนชุดคาสงั่ ท่เี รยี กวา่ Command-Line
PC-DOS  MS-DOS

ระบบปฏิบตั ิการไมโครซอฟต์วินโดวส์
(Microsoft Windows)

ระบบการใช้งานทเ่ี รยี กว่า GUI (Graphical User Interface)
ระบบปฏบิ ัติการทีไ่ ดร้ บั ความนิยมสงู มากในเครอ่ื งไมโครคอมพวิ เตอรท์ ่วั ไป
 ผลิตโดยบริษัทไมโครซอฟท์

ระบบปฏิบตั ิการยนู กิ ซ์ (UNIX)

ระบบปฏบิ ตั ิการใช้กับเคร่อื งมินคิ อมพวิ เตอร์
 ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์เป็นระบบปฏิบัติการที่สามารถใช้งานได้หลายงานพร้อม

กนั และทางานไดห้ ลาย ๆ งานในเวลาเดียวกัน
ยนู กิ ซ์เชื่อมโยงและต่อกับเครื่องปลายทางไดห้ ลายเคร่อื งพรอ้ มกัน

ระบบปฏิบตั ิการ Mac OS X
(Macintosh Operating System)

ระบบปฏบิ ัตกิ ารของเครื่องแมคอินทอช ทีผ่ ลิตโดยบรษิ ัท Apple
ผลิตภัณฑ์แรกท่ีประสบความสาเร็จเก่ียวกับการทางานแบบ GUI โดยเวอร์ชันล่าสุดมี

ชอ่ื เรียกว่า Mac OS X
มีความสามารถในการทางานหลายโปรแกรมพร้อมกัน (Multitasking) เหมาะกับงาน

ในดา้ นประเภทสิ่งพมิ พ์ กราฟกิ และศลิ ปะเป็นหลัก

ระบบปฏิบตั ิการลินุกซ์ (LINUX)

 ระบบปฏิบตั ิการที่คล้ายกับ UNIX แตม่ ขี นาดเลก็ กวา่ และทางานเรว็ กวา่
 พฒั นาข้ึนมาเพ่อื คอมพิวเตอรส์ ่วนบุคคล
 LINUX พฒั นาข้ึนมาเพื่อแจกจา่ ยให้ใช้ฟรี โดยไมเ่ สียค่าใชจ้ า่ ย
 ต่อมาผู้พัฒนาส่วนประกอบอ่ืน ๆ ของ LINUX เพ่ือเพิ่ม ความสามารถในการทางานทางด้าน

เครือขา่ ย และผูใ้ ช้ต้องเสยี ค่าใชจ้ า่ ย

ระบบปฏบิ ัตกิ ารแบบเครือข่าย (Network OS)

ระบบปฏิบัติการที่ออกแบบเพ่ือจัดการงานด้านการส่ือสารระหว่าง
คอมพวิ เตอร์ และการใชท้ รัพยากรรว่ มกนั ได้

มรี ะบบปอ้ งกนั การสูญหายของข้อมลู

ตวั อย่างระบบปฏิบตั กิ ารแบบเครอื ขา่ ย

(Network OS)

Windows Server

 ใชง้ านกบั ระบบเครอื ขา่ ยโดยเฉพาะ พฒั นาโดยบริษทั ไมโครซอฟท์
 ร่นุ แรกออกมาในช่ือ Windows NT  Windows 2000  Windows Server 2003
 รองรับการใช้งานในระดับองค์กรขนาดเล็กและขนาดกลาง ส่วนใหญ่เหมาะกับการติดตั้งและใช้งานกับ

เครอื่ งประเภทแมข่ า่ ย (server)

OS/2 Warp Server

ระบบปฏบิ ตั ิการเครอื ข่าย
พัฒนาโดยบรษิ ัทไอบเี อม็ เพื่อใช้เปน็ ระบบทค่ี วบคุมเครื่องแม่ข่าย หรือ Server

เชน่ เดียวกัน แต่
เลกิ พัฒนาต่อไปแล้ว

โปรแกรมอรรถประโยชนห์ รอื โปรแกรมยทู ิลติ ี้

เป็นโปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ท่ีช่วยสนับสนุน/เพิ่ม/ขยายขีดความสามารถของ
โปรแกรมท่ีใชง้ านใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพมากข้นึ แบ่งออกไดเ้ ปน็ 2 ชนดิ คอื

ยูทิลิต้ีสาหรับระบบปฏิบัตกิ าร (OS Utility Programs)
ยูทิลติ ้ีอน่ื ๆ (Stand-alone utility Programs)

ตวั อยา่ งยูทลิ ติ ้สี าหรบั ระบบปฏบิ ตั กิ าร

ประเภทการจดั การไฟล์ (File Manager)

คัดลอกแฟ้มข้อมูล เปลี่ยนช่ือ
แฟ้มข้อมูล ลบแฟ้มข้อมูล หรือ
เรียกใช้งานโปรแกรมต่างๆ ได้
อยา่ งสะดวก

ยทู ิลติ ี้ท่มี ีหนา้ ทีห่ ลักในการจัดการเกี่ยวกบั ไฟล์ต่างๆ
ระบบปฏิบตั กิ าร Windows รุ่นใหม่ๆยังได้เพิ่มคุณสมบัติที่เรียกว่า image

viewer

ประเภทการลบทิง้ โปรแกรม (Uninstaller)

โปรแกรมอรรถประโยชน์ทใี่ ชใ้ นการยกเลกิ โปรแกรมท่ที าการตดิ ต้งั ไว้ในระบบ

ประเภทสแกนดิสก์ (Disk Scanner)

เครอ่ื งมือตรวจสอบความเสยี หายที่เกดิ ขึน้ กบั ฮารด์ ดสิ ก์
ผู้ใชส้ ามารถกาหนดให้เครือ่ งมือตรวจสอบดิสกน์ ้ีทาการซอ่ มสว่ นท่ีเสียหายได้

ประเภทจัดเรยี งพนื้ ที่เก็บขอ้ มลู (Disk Defragmenter)

 ดิสก์เมื่อมีการเรยี กใช้งานอยู่บ่อยๆ จะทาให้เกิดการกระจัดกระจายของไฟล์ข้อมูลอย่างไม่เป็น
ระเบยี บ ดงึ ข้อมลู นั้นๆช้าลง

 ทาหน้าที่จัดเรียงไฟล์ต่างๆให้เป็นระเบียบมากข้ึน ช่วยในการเข้าถึงข้อมูลให้ง่ายและเร็ว
กวา่ เดิม

ประเภทรกั ษาหน้าจอ (Screen Saver)

โปรแกรมที่ช่วยป้องกันปัญหา อันเน่ืองมาจากการท่ีเราเปิดจอภาพของ
คอมพิวเตอร์ท้ิงไว้นานๆ โดยไม่มีการเคล่ือนไหวใดๆ  อายุการใช้งาน
ของหนา้ จอคอมพิวเตอร์สัน้ ลงตามไปดว้ ย

ตัวอยา่ งยูทิลติ ้ีอืน่ ๆ

(Stand-alone utility Programs)

โปรแกรมป้องกันไวรสั
(Anti virus Program)

• โปรแกรมทใี่ ช้ป้องกันไวรสั คอมพิวเตอร์
• ผู้ใช้จึงต้องอัพเดทข้อมูลเพ่ือให้โปรแกรมสามารถทางานได้อย่าง

สมบรู ณ์ตลอดเวลา

โปรแกรมไฟรว์ อลล์ (Firewall)

• โปรแกรมที่จะช่วยป้องกันบุคคลภายนอกบุกรุกเข้ามาในระบบของเรา ท้ังจาก
อินเตอร์เนต็ หรอื จาก network อนื่ ๆ

• เรียกว่า personal firewall เน่ืองจากใช้เฉพาะส่วนตัวบนเคร่ืองเดียว เช่น โปรแกรม
Norton Internet Security ซึ่งเป็นชุดซอฟต์แวร์ เพ่ือความปลอดภัย ท่ีรวมโปรแกรม
firewall, cookie blocking, virus scanning และ Web control ไว้ดว้ ย

โปรแกรมบบี อดั ไฟล์ (File Compression Utility)

โปรแกรมทีท่ าหนา้ ที่บบี อัดไฟลใ์ หม้ ขี นาดเล็กลง/ซปิ ไฟล์ (zip file)
ยทู ลิ ิตที้ ่นี ิยมใช้และร้จู กั กนั เป็นอยา่ งดีเช่น Winzip, Winrar เปน็ ต้น
 Windows XP เองก็มีความสามารถในการบีบอัดไฟล์ ระดับหน่ึงอยู่

แลว้ เรยี กว่าเปน็ Compressed Folder นนั่ เอง

ซอฟต์แวร์ประยกุ ต์ (Application Software)

ซอฟต์แวร์ประยกุ ต์ คือ ซอฟตแ์ วร์หรือโปรแกรมซงึ่ เขียนขึน้ เพ่อื การทางานเฉพาะ
อยา่ งทีเ่ รา ต้องการ ซอฟต์แวร์ประยุกตซ์ ง่ึ เขียนโดยบริษทั ซอฟตแ์ วร์เฮาสส์ าหรับ
เคร่อื งไมโครคอมพิวเตอร์
สามารถจดั เป็นประเภทใหญๆ่ ได้ 6 ประเภทคอื
 ซอฟตแ์ วร์จัดระบบฐานข้อมูล (Database Management Software)
 ซอฟต์แวรก์ ารคานวณ (Calculation Software)
 ซอฟตแ์ วรจ์ ดั พิมพร์ ายงาน (Word Processing Software)
 ซอฟต์แวร์ทางดา้ นกราฟิกสแ์ ละมัลติมีเดีย (Graphics and Multimedia
Software)
 ซอฟต์แวรก์ ารใชง้ านบนเว็บและการติดต่อสอื่ สาร (Web and Comunications)
 ซอฟต์แวรส์ าหรบั งานธรุ กิจ (Business Software)

ซอฟตแ์ วรจ์ ดั ระบบฐานข้อมลู
(Database Management Software)

การรวบรวมข้อมูลหลายๆ เรอ่ื งท่ีเก่ียวข้องกันในคอมพิวเตอร์
ซงึ่ เราเรยี กวา่ ฐานข้อมลู

ซอฟต์แวรจ์ ดั การฐานขอ้ มลู จึงหมายถึงซอฟต์แวรท์ ่ชี ่วยในการ
เก็บ การเรยี กค้นมาใชง้ าน การทางาน การสรุปผลจากข้อมูล

ซอฟตแ์ วรจ์ ดั การฐานข้อมูลทีน่ ิยมใช้ เช่น Dbase , Paradox
, Foxbase

คียห์ ลกั (Primary Key) ฟิ ลด์ (Field)

เรคคอร์ด(Record)

ซอฟตแ์ วร์จดั พมิ พ์รายงาน (Word Processing Software)

 ซอฟต์แวรป์ ระยุกต์ใช้สาหรับการพมิ พ์เอกสาร สามารถแก้ไข เพิ่ม แทรก ลบ
และจัดรูปแบบเอกสารไดอ้ ยา่ งดี เอกสารท่ีพมิ พไ์ วจ้ ัดเป็นแฟ้มข้อมลู

 ซอฟตแ์ วรป์ ระมวลทนี่ ิยมในปจั จบุ ัน เชน่ Microsoft Word ,
PageMaker,CorelDraw, Office Pradoaw เปน็ ต้น

Microsoft Word

ซอฟต์แวรก์ ารคานวณ (Calculation Software)

 ซอฟต์แวร์ท่ชี ่วยในการคิดคานวณ
 ทางานที่มกี ระดาษขนาดใหญ่วางไว้ มีเครือ่ งมอื คลา้ ยปากกา ยางลบ และ

เครื่องคานวณเตรยี ามไว้ให้เสร็จ บนกระดาษมีชอ่ งใหใ้ สต่ วั เลข ข้อความหรอื
สตู ร สามารถสง่ั ใหค้ านวณตามสูตรหรอื เง่อื นไขทีก่ าหนด
 ซอฟต์แวร์ทนี่ ิยมใช้ เชน่ Microsoft Excel

Microsoft Excel

การนาเสนอข้อมลู ในรปู แบบ
กราฟ

การนาเสนอขอ้ มลู ในรูปแบบ
แถวและคอลมั น์

ซอฟต์แวรท์ างดา้ นกราฟิกสแ์ ละมลั ตมิ ีเดยี
(Graphics and Multimedia Software)

 ซอฟตแ์ วรป์ ระยุกตท์ ่ีพฒั นาข้ึนเพือ่ ชว่ ยสาหรบั จดั การ
ทางานทางด้านกราฟิกและมัลติมีเดยี ให้เปน็ ไปได้ง่าย

 แบ่งกลุ่มยอ่ ยลงไปได้อกี ดังตาราง

ซอฟตแ์ วร์ทางด้านกราฟิกสแ์ ละมลั ติมเี ดยี
(Graphics and Multimedia Software)

ลักษณะโปรแกรม ตวั อยา่ งโปรแกรม
งานออกแบบ(Computer Aided
Design-CAD) Autodesk AutoCAD และ
งานส่ิงพิมพ์ (Desktop Publishing) Microsoft Visio Professional

ตกแต่งภาพ (Paint/Image Editing) Adobe InDesign
Adobe PageMaker
Corel VENTURA
Quark Xpress

Adobe IIlustrator
Adobe Photoshop
CorelDRAW
Macromedia FreeHand

ซอฟตแ์ วรท์ างดา้ นกราฟิ กสแ์ ละมลั ตมิ เี ดยี
(Graphics and Multimedia Software)

ลกั ษณะโปรแกรม ตวั อยา่ งโปรแกรม

ตดั ตอ่ วดิ โี อและเสยี ง(Video Adobe Premiere
and Audio Editing) Cakewalk SONAR
Prinnacle Studio DV

สรา้ งสอ่ื มลั ตมิ เี ดยี (Multimedia Toolbook Istructor
Authoring) Macromedia Authorware
Macromedia Director
Shockwave Studio

สรา้ งเว็บ (Web Page Adobe Golive
Authoring) Macromedia Dreamweaver
Macromedia Fireworks
Macromedia Flash
Microsoft FrontPage

Autodesk AutoCAD
Microsoft Visio Professional

ซอฟตแ์ วรก์ ารใชง้ านบนเว็บและการตดิ ตอ่ สอ่ื สาร
(Web and Comunications)

การพฒั นาโปรแกรมเพอื่ ใชง้ านเฉพาะอยา่ งใน
อนิ เทอรเ์ น็ตเพม่ิ มากขนึ้
 โปรแกรมสาหรบั การตรวจเช็คอเี มล์
 การทอ่ งเว็บไซต์
 การจดั การและดแู ลเว็บ
 การสง่ ขอ้ ความตดิ ตอ่ สอ่ื สาร
 การประชุมทางไกลผา่ นเครอื ขา่ ย

ซอฟตแ์ วรก์ ารใชง้ านบนเว็บและการ
ตดิ ตอ่ สอื่ สาร
(Web and Comunications)

ลกั ษณะโปรแกรม ตวั อยา่ งโปรแกรม

จัดการอเี มล์ (Electronic Mail) Microsoft Outlook,Outlook Express
Mozzili Thundebird

ทอ่ งเว็บ (Web Browser) Microsoft Internet Explorer
Mozzila Firefox,Opera

ประชมุ ทางไกล(VideoConference) Microsoft Netmeeting
ถา่ ยโอนไฟล์ (File Transfer) Cute_FTP, WS_FTP

สง่ ขอ้ ความ MSN Messenger/Windows Messenger,ICQ
(Instant Messaging) PIRCH
สนทนาบนอนิ เทอรเ์ น็ต MIRC



ซอฟตแ์ วรส์ าหรบั งานธรุ กจิ
(Business Software)

 การประยกุ ตใ์ ชง้ านดว้ ยซอฟตแ์ วรส์ าหรบั งาน
ธรุ กจิ มกั จะเนน้ การใชง้ านทว่ั ไป แตอ่ าจจะนามา
ประยกุ ตโ์ ดยตรงกบั งานทางธุรกจิ บางอยา่ งไมไ่ ด้
การพฒั นาซอฟตแ์ วรใ์ ชง้ านเฉพาะ

 ซอฟตแ์ วรส์ าหรบั งานธุรกจิ มกั จะเป็ นซอฟตแ์ วรท์ ่ี
ผพู้ ฒั นาตอ้ งเขา้ ไปศกึ ษารปู แบบการทางานหรอื
ความตอ้ งการของธุรกจิ นนั้ ๆ แลว้ จดั ทาขน้ึ

 ซอฟตแ์ วรท์ ใี่ ชง้ านเฉพาะทใ่ี ชก้ นั ในธุรกจิ เชน่
ระบบงานทางดา้ นบญั ชี ระบบงานจดั จาหนา่ ย
ระบบงานสนิ คา้ คงคลงั ระบบงานในโรงงาน
อตุ สาหกรรม บรหิ ารการเงนิ เป็ นตน้



แบบฝึ กหดั

ใหน้ กั ศกึ ษาระบชุ อื่ ซอฟตแ์ วรร์ ะบบ และซอฟตแ์ วรย์ ทู ลิ ติ ้ี
สาหรบั เครอื่ งพซี ขี องนกั ศกึ ษาวา่ ควรใชซ้ อฟตแ์ วรอ์ ะไรบา้ ง

และทาไมถงึ เลอื กใชซ้ อฟตแ์ วรน์ น้ั