มาตรการรักษาความปลอดภัย ในสถานศึกษา โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาจังหวัดชลบุรี ส านักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน กระทรวงศึกษาธิการ ประจ าปีการศึกษา 2566
มาตรการรักษาความปลอดภัย ในสถานศึกษา โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน จังหวัดชลบุรี เขต 3 กระทรวงศึกษาธิการ
คำนำ เอกสารมาตรการรักษาความปลอดภัยของนักเรียนในสถานศึกษาของโรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบเล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นแนวทางในการดูแลความปลอดภัยนักเรียน ทุกคน ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติเหตุ เช่น อุบัติเหตุจากอาคารเรียน อาคารประกอบ อุบัติเหตุจาก บริเวณสถานศึกษา สภาพแวดล้อมของสถานศึกษา เครื่องมือ เครื่องใช้ อุปกรณ์ต่างๆ การเดินทางไป – กลับ การพานักเรียนไปศึกษานอกสถานศึกษา การเข้าร่วม กิจกรรมสำคัญ อุบัติภัย เช่น อัคคีภัย วาตภัย อุทกภัย ธรณีพิบัติภัย และปัญหาทางสังคม เช่น การล่วงละเมิด ทางร่างกายและจิตใจ สารเสพติด การทะเลาะวิวาท การถูกล่อลวงการลักพา สื่อลามกอนาจาร อบายมุข ด้านสุขภาพอนามัยนักเรียน การดำเนินงานอาศัยนโยบายตามคู่มือแนวทางปฏิบัติและมาตรการรักษาความปลอดภัยของ สถานศึกษา นโยบายและจุดเน้นของกระทรวงศึกษาธิการประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 ข้อที่ 1 การจัดการ ศึกษาเพื่อความปลอดภัย ขอขอบพระคุณ คณะครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ นักเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องจนทำให้การจัดทำมาตรการรักษาความปลอดภัยในสถานศึกษาของ โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ สำเร็จลุล่วง ไปได้ด้วยดี
สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข นโยบายและการวางแผนการรักษาความปลอดภัย 1 เป้าประสงค์ 1 เป้าหมาย 1 ยุทธศาสตร์ 2 การวางแผนรักษาความปลอดภัยของสถานศึกษา 2 มาตรการรักษาความปลอดภัยของสถานศึกษา 3 ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติเหตุ 3 อุบัติเหตุจากอาคารเรียน อาคารประกอบการ 3 อุบัติเหตุจากบริเวณสถานศึกษา 3 อุบัติเหตุจากสภาพแวดล้อมของสถานศึกษา 4 อุบัติเหตุจากเครื่องมือ เครื่องใช้ และอุปกรณ์ต่าง ๆ 4 อุบัติเหตุจากการเดินทาง ไป - กลับ ระหว่างบ้านและสถานศึกษา 5 อุบัติเหตุจากยานพาหนะพานักเรียนไปทัศนศึกษานอกสถานที่ 5 อุบัติเหตุจากการนำนักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมสำคัญ 6 ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติภัย 6 อัคคีภัย 6 วาตภัย 7 อุทกภัย 7 ธรณีพิบัติภัย 7 ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาสังคม 8 การล่วงละเมิดทางร่างกายและจิตใจ 8
การทำร้ายตัวเองและการฆ่าตัวตาย 8 สารเสพติด 9 การอุปโภคบริโภค 10 การทะเลาะวิวาท 10 การถูกล่อลวงและลักพา 11 สื่อลามกอนาจาร 12 พฤติกรรมชู้สาว 13 อินเทอร์เน็ตและเกม 14 ด้านสุขอนามัยของนักเรียน 15 ด้านสัตว์มีพิษ 16 ด้านเหตุร้าย ภัยคุกคามและอาชญากรรม 16 แนวทางการบริหารจัดการความปลอดภัยในสถานศึกษา 17
1 มาตรการรักษาความปลอดภัยในสถานศึกษา โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ ******************* 1. นโยบายและการวางแผนการรักษาความปลอดภัย นักเรียน คือ หัวใจของการจัดการศึกษา โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบมีความตระหนักในความสำคัญ และ เล็งเห็นความจำเป็นเร่งด่วนที่ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายจะต้องร่วมกันหาแนวทางที่เป็นรูปธรรมในการดูแล ช่วยเหลือนักเรียนให้ได้เรียนรู้อย่างมีความสุขเป็นไปตามหลักสูตร มีทักษะชีวิตที่จะดูแลตนเองให้ปลอดภัย ท่ามกลางสภาพแวดล้อมทางสังคม อุบัติเหตุ และอุบัติภัย ที่จะก่อให้เกิดความเสียหายแก่นักเรียน ซึ่งผู้ที่มี ภารกิจและความรับผิดชอบในการจัดการศึกษาต้องดำเนินการอย่างทั่วถึง มีคุณภาพ และพัฒนาสู่ความเป็นเลิศ 1) เป้าประสงค์ (1) เพื่อให้มีรูปแบบแนวทางการรักษาความปลอดภัยในโรงเรียนด้านอุบัติเหตุ อุบัติภัย และ ปัญหาทางสังคม โดยอาศัยแนวคิดเชิงสร้างสรรค์ภายใต้หลักการกระจายอำนาจ การมีส่วนร่วม และ ยึดประโยชน์สูงสุดของนักเรียนเป็นสำคัญ (2) เพื่อสร้างความเข้มแข็งของระบบการรักษาความปลอดภัยในโรงเรียน ให้มีความพร้อม สามารถป้องกันและแก้ไขสถานการณ์ปัญหาของนักเรียน ทั้งด้านอุบัติเหตุ อุบัติภัย และปัญหาทางสังคมที่จะ เกิดขึ้นกับนักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ (3) เพื่อให้นักเรียนทุกคนได้รับการดูแล ปกป้อง และคุ้มครองความปลอดภัย ทั้งด้านร่างกาย และจิตใจ โดยนักเรียนจะได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด และสามารถอยู่ในสังคมได้อย่างปลอดภัยและมีความสุข (4) เพื่อสร้างความตระหนักในการรักษาความปลอดภัยในโรงเรียน โดยการให้ความรู้ ความ เข้าใจ แก่ผู้ที่รับผิดชอบ และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการรักษาความปลอดภัยในโรงเรียน 2) เป้าหมาย (1) นักเรียนทุกคนในโรงเรียนได้รับการดูแล ปกป้อง และคุ้มครองความปลอดภัย (2) ผู้บริหารสถานศึกษา ครูบุคลากรทางการศึกษา และผู้ปกครองนักเรียนมีแนวทางในการ ดูแล ปกป้อง และคุ้มครองความปลอดภัยให้แก่นักเรียน (3) เครือข่ายหน่วยงานภาครัฐและเอกชน มีส่วนร่วมในการดูแลความปลอดภัยให้แก่นักเรียน
2 3) ยุทธศาสตร์ (1) โรงเรียนจัดระบบการรักษาความปลอดภัยของนักเรียน โดยการมีส่วนร่วมของครู ผู้ปกครอง และเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชนอย่างมีประสิทธิภาพ (2) กำหนดมาตรการรักษาความปลอดภัยของนักเรียน (3) มีการกำกับ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผล 2. การวางแผนรักษาความปลอดภัยของสถานศึกษา แนวทางการวางแผนการรักษาความปลอดภัยให้แก่นักเรียน เน้นการมีส่วนร่วมระหว่างนักเรียน ครู ผู้ปกครอง ชุมชน และเครือข่าย โดยร่วมกันวางแผนป้องกัน แก้ไข ควบคุม กำกับ ติดตาม ประเมินผลและ รายงานผล จึงจำเป็นต้องมีมาตรการและกิจกรรมเพื่อให้ได้รับประโยชน์สูงสุดตามเจตนารมณ์ของ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 4 ) พ.ศ. 2562 และพระราชบัญญัติ คุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 พร้อมทั้งนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ดังนี้ ขั้นตอน ภารกิจ ศึกษาสภาพทั่วไป ศึกษาสภาพทั่วไปของโรงเรียน ชุมชน ความเข้มแข็งของเครือข่ายเพื่อ วิเคราะห์ความเสี่ยงจากการเกิดอุบัติเหตุ อุบัติภัย และภัยจาก สภาพแวดล้อม กำหนดมาตรการหลัก กำหนดมาตรการหลักเพื่อป้องกัน และ/หรือ แก้ไข กำหนดมาตรการเสริม กำหนดมาตรการเสริมให้เหมาะสมกับความเชื่อ วัฒนธรรมและประเพณี ของท้องถิ่น และสภาพความเสี่ยงของท้องถิ่น กำหนดกิจกรรม กำหนดกิจกรรมสนับสนุนมาตรการหลักและมาตรการเสริม กำหนดเวลาและผู้รับผิดชอบ กำหนดเวลาและผู้รับผิดชอบอย่างชัดเจน และสามารถปฏิบัติได้
3 3. มาตรการรักษาความปลอดภัยของสถานศึกษา โรงเรียนมารีวิทย์สัตหีบ ได้กำหนดมาตรการรักษาความปลอดภัยในสถานศึกษาไว้ 6 ด้าน ดังนี้ 1. ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติเหตุ 2. ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติภัย 3. ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาทางสังคม 4. ด้านสุขภาพอนามัยของนักเรียน 5. ด้านสัตว์มีพิษ 6. ด้านเหตุร้าย ภัยคุกคาม และอาชญากรรม 1. ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติเหตุ สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 1. อุบัติเหตุจากอาคารเรียน อาคารประกอบการ 1. ตรวจสอบระบบไฟฟ้า สายไฟโครงสร้างและ ส่วนประกอบอาคารเดือนละ 1 ครั้ง/ความ จำเป็น 2. แต่งตั้งผู้รับผิดชอบดูแลในการดูแลรักษา อาคารสถานที่ 3. ปฐมนิเทศนักเรียนใหม่เกี่ยวกับอาคาร สถานที่ 4. ชี้แจงให้ความรู้การดูแลรักษาเฝ้าระวังความ ปลอดภัยของอาคารเรียน อาคารประกอบการ 5. จัดทำป้ายและแผนผังข้อควรระวังด้าน ความปลอดภัยในจุดอันตรายทุกชั้นเรียน 6. จัดให้มีแผนซักซ้อม การป้องกันและ การเคลื่อนย้าย กรณีเกิดเหตุฉุกเฉินอย่าง น้อยภาคเรียนละ 1 ครั้ง 7. แต่งตั้งเวรยามรักษาความปลอดภัยใน สถานศึกษา 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง 5. ชุมชน 2. อุบัติเหตุจากบริเวณสถานศึกษา 1. แต่งตั้งครูเวรประจำวันคอยควบคุม กำกับ ติดตามดูแล การรักษาความปลอดภัยตลอด ทั้งวัน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูเวรประจำวัน 3. ครูอนามัยโรงเรียน
4 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 2. จัดให้มีผู้รับผิดชอบปฐมพยาบาลเบื้องต้น และนำส่งสถานพยาบาล 3. กำหนดควบคุมดูแลการจัดกิจกรรมที่ เกี่ยวข้องกับ การปีนป่ายในที่สูง/บ่อน้ำ/ สระน้ำ อย่างเข้มงวด 4. ดูแลตัดแต่งกิ่งไม้ให้อยู่ในสภาพที่ปลอดภัย และบำรุงดูแลรักษาความสะอาดโดยรอบ สถานศึกษาสม่ำเสมอ 5. จัดให้ป้ายคำเตือนเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิด อุบัติเหตุ 6. ให้ความรู้และแนวทางปฏิบัติแก่นักเรียนใน กรณีที่พบวัตถุ สิ่งแปลกปลอม ซึ่งอาจเป็น วัตถุระเบิดหรือวัตถุอันตราย 7. ติดตั้งไฟฟ้าส่องสว่างรอบบริเวณสถานศึกษา และจุดเสี่ยง 8. จัดให้มีระบบการขออนุญาตออกนอก สถานศึกษา 9. จัดให้มีถังขยะแยกประเภทเพื่อสะดวกใน การจัดเก็บและทำลาย 4. นักการภารโรง 5. โรงพยาบาลส่งเสริม สุขภาพ 6. นักเรียน 7. ผู้ปกครอง 3. อุบัติเหตุจากสภาพแวดล้อมของ สถานศึกษา 1. มีการสำรวจสภาพปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม มลภาวะในสถานศึกษาและชุมชน เพื่อหา แนวทางแก้ไข 2. แต่งตั้งคณะกรรมการ โดยใช้ชุมชนและ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีส่วนร่วมใน การหาแนวทางป้องกันและแก้ไข 3. ประสานงานกับหน่วยงานอื่น 4. จัดกิจกรรมสร้างจิตสำนึกและความตระหนัก ต่อปัญหา สิ่งแวดล้อมให้กับนักเรียน บุคลากรและชุมชน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครู 3. นักการภารโรง 4. นักเรียน 5. ผู้ปกครอง 6. ชุมชน 7. ผู้ที่เกี่ยวข้อง 4. อุบัติเหตุจากเครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องเล่น สนามอุปกรณ์ ต่างๆ 1. ตรวจสอบทดสอบเครื่องมือ เครื่องใช้เครื่อง เล่นสนาม และอุปกรณ์ต่าง ๆ ให้มีสภาพ พร้อมใช้งานอยู่เสมอ 1. ผู้บริหาร 2. ครู 3. นักการภารโรง
5 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ เช่น เครื่องทำน้ำเย็น พัด ลม โทรทัศน์ฯลฯ 2. งดใช้เครื่องมือ เครื่องใช้เครื่องเล่นสนาม และอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ชำรุด 3. แนะนำ สาธิต และควบคุมการใช้อย่างถูกวิธี ตามประเภทของอุปกรณ์เครื่องมือ เครื่องใช้ เครื่องเล่นสนาม 4. จัดเก็บเครื่องมือ เครื่องใช้ อุปกรณ์ทุกครั้ง หลังใช้ 5. กำกับ ดูแลนักเรียนในการใช้เครื่องมือ เครื่องใช้เครื่องเล่น สนาม อุปกรณ์ได้อย่าง ปลอดภัย 4. นักเรียน 5. ผู้ปกครอง 6. ชุมชน 7. ผู้ที่เกี่ยวข้อง 5. อุบัติเหตุจากการ เดินทาง ไป - กลับ ระหว่างบ้าน และสถานศึกษา 1. สถานศึกษา ผู้ปกครอง และชุมชน ร่วมมือ กันกำหนดมาตรการ รับ-ส่งนักเรียนเข้า โรงเรียน 2. กำกับ ดูแล และอำนวยความสะดวกให้แก่ ผู้ปกครองที่นำนักเรียนมาส่ง-รับกลับ 3. จัดครูเวรประจำวันดูแลนักเรียนบริเวณ จุดรับ-ส่งนักเรียน 4. กำหนดเส้นทางจราจรที่เหมาะสมสะดวก คล่องตัว 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครู 3. นักการภารโรง 4. นักเรียน 5. ผู้ปกครอง 6. ชุมชน 6. อุบัติเหตุจากการพานักเรียนไป ศึกษานอกสถานศึกษา และการนำ นักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมสำคัญ 1. ศึกษาและปฏิบัติตามระเบียบกระทรวง ศึกษาธิการว่าด้วยการพานักเรียนไปศึกษา นอกสถานศึกษาโดยเคร่งครัด 2. เตรียมการและวางแผนการดำเนินการอย่าง ชัดเจน 3. จัดทำประวัตินักเรียนที่ร่วมเดินทาง 4. จัดครูคอยควบคุม ดูแลให้อยู่ในระเบียบวินัย 5. จัดให้มีป้ายชื่อแสดงรายละเอียดนักเรียน/ ป้ายบอกชื่อขบวนรถ 6. จัดให้มีเวชภัณฑ์ที่จำเป็นในการปฐมพยาบาล เบื้องต้น 7. ควบคุมดูแลการซื้ออาหารรับประทาน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง 5. ชุมชน 6. นักเรียน
6 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 8. ตรวจสภาพรถยนต์และตรวจประวัติคนขับ เพื่อความปลอดภัยของนักเรียน 9. หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด อันตราย 10.จัดระบบดูแลความปลอดภัยอย่างใกล้ชิด 11.ให้ความรู้นักเรียนในการร่วมกิจกรรมอย่าง ปลอดภัยทุกครั้ง 12.ตรวจดูความเหมาะสมของสถานที่ที่ ปลอดภัย 13. ประสานงานเจ้าหน้าที่ด้านการรักษาความ ปลอดภัยท้องถนน 7. อุบัติเหตุจากการนำนักเรียน ร่วมกิจกรรมสำคัญ 1. หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด อันตราย 2. จัดระบบดูแลความปลอดภัยอย่างใกล้ชิด 3. ให้ความรู้นักเรียนในการร่วมกิจกรรมอย่าง ปลอดภัยทุกครั้ง 4. จัดครูคอยควบคุม ดูแลให้อยู่ในระเบียบ วินัยทุกครั้ง 5. ตรวจดูความเหมาะสมของสถานที่ที่ ปลอดภัย 6. ประสานงานเจ้าหน้าด้านการรักษาความ ปลอดภัยท้องถนน 7. จัดเตรียมหน่วยปฐมพยาบาลเบื้องต้น ทุกครั้ง 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง 5. ชุมชน 6. เจ้าหน้าที่ตำรวจ 2. ด้านการป้องกันและแก้ไขอุบัติภัย สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 1. อัคคีภัย 1. แต่งตั้งกรรมการรับผิดชอบตรวจสอบ อุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ 2. ให้ความรู้นักเรียนเกี่ยวกับการดับไฟ หนีไฟ 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง
7 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 3. จัดให้มีเจ้าหน้าที่อยู่เวรรักษาสถานที่อย่าง เคร่งครัด 4. วางแผนรับสถานการณ์ไว้ล่วงหน้า 5. จัดแหล่งข้อมูลที่สามารถติดต่อขอความ ช่วยเหลือไว้ล่วงหน้า 6. ขจัดสิ่งรกรุงรังในบริเวณสถานศึกษา อาคาร และห้องต่าง ๆ 7. รายงานต้นสังกัดทันที 5. ชุมชน 6. เจ้าหน้าที่ตำรวจ 7. นักเรียน 2. วาตภัย 1. ให้ความรู้ในการปฏิบัติตนแก่นักเรียนให้พ้น จากอันตราย 2. จัดให้มีการอยู่เวรรักษาสถานที่ 3. ตรวจสอบสภาพอาคารต่าง ๆ อย่าง สม่ำเสมอ 4. ตัดแต่งกิ่งไม้ที่อยู่ใกล้อาคาร 5. ติดตามข่าวพยากรณ์อากาศสม่ำเสมอ 6. จัดให้มีเวชภัณฑ์ที่จำเป็นในการปฐมพยาบาล เบื้องต้น 7. จัดให้มีเครือข่ายองค์กรภาครัฐเอกชนเพื่อ สามารถติดต่อขอความช่วยเหลือทันที 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง 5. ชุมชน 6. นักเรียน 3. อุทกภัย 1. ให้ความรู้ในการปฏิบัติตนแก่นักเรียนให้พ้น จากอันตราย 2. จัดให้มีการอยู่เวรรักษาสถานที่ 3. ตรวจสอบสภาพอาคารต่างๆอย่างสม่ำเสมอ 4. ติดตามข่าวพยากรณ์อากาศสม่ำเสมอ 5. จัดให้มีเวชภัณฑ์ที่จำเป็นในการปฐมพยาบาล เบื้องต้น 6. จัดให้มีเครือข่ายองค์กรภาครัฐเอกชนเพื่อ สามารถติดต่อขอความช่วยเหลือทันที 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง 5. ชุมชน 6. นักเรียน 4. ธรณีพิบัติภัย 1. ให้ความรู้ในการปฏิบัติตนแก่นักเรียนให้พ้น จากอันตราย 2. จัดให้มีการอยู่เวรรักษาสถานที่ 3. ตรวจสอบสภาพอาคารต่างๆอย่างสม่ำเสมอ 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. นักการภารโรง 4. ผู้ปกครอง
8 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 4. ตัดแต่งกิ่งไม้ที่อยู่ใกล้อาคาร 5. ติดตามข่าวพยากรณ์อากาศสม่ำเสมอ 6. จัดให้มีเวชภัณฑ์ที่จำเป็นในการปฐมพยาบาล เบื้องต้น 7. จัดให้มีเครือข่ายองค์กรภาครัฐเอกชนเพื่อ สามารถติดต่อขอ ความช่วยเหลือทันที 5. ชุมชน 6. นักเรียน 3. ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาทางสังคม สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 1. การล่วงละเมิดทางร่างกายและ จิตใจ 1. แต่งตั้งกรรมการเฝ้าระวังป้องปรามนักเรียน ที่มีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์และสถานที่ จุดเสี่ยงโดยเฉพาะห้องเรียน ห้องน้ำ 2. ให้ความรู้แก่ครู นักเรียน ผู้ปกครอง และ ชุมชน 3. จัดบริการให้คำปรึกษาแก่นักเรียน 4. ใช้ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน อย่างจริงจังและต่อเนื่อง 5. ให้มีผู้รับผิดชอบรายงานตามลำดับขั้น 6. นำนักเรียนเข้าสู่การช่วยเหลือ โดยมีครูดูแล ติดตามอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง 7. ประสานงานผู้ปกครองเพื่อให้ควาช่วยเหลือ ดูแล 8. ประสานงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น บ้านพักเด็กและ ครอบครัว สถานีตำรวจ เป็นต้น 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน 5. เจ้าหน้าที่ตำรวจ 2. การทำร้ายตัวเองและ การฆ่าตัวตาย 1. จัดให้มีระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน อย่างมีประสิทธิภาพโดยมอบหมายครูประจำ ชั้นสังเกตพฤติกรรมนักเรียนเป็นรายบุคคล 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน
9 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 2. จัดทำระบบเครือข่ายระหว่างผู้ปกครอง ชุมชน สถานศึกษา เพื่อการสื่อสารและสาน สัมพันธ์ร่วมมือป้องกันแก้ไขปัญหา เกี่ยวกับ พฤติกรรมนักเรียน 3. จัดกิจกรรมปลูกฝังให้เกิดความรัก ความ สามัคคี ความเอื้อ อาทรและช่วยเหลือซึ่งกัน และกัน 4. จัดกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาศักยภาพของ นักเรียนอย่างหลากหลาย 5. ประสานความร่วมมือกับผู้เชี่ยวชาญ ให้คำปรึกษาอย่างสม่ำเสมอ 6. ประสานพ่อแม่ ผู้ปกครองทันที เมื่อเกิด ปัญหา เพื่อแก้ปัญหา เฉพาะหน้าด้วยวิธีการ ต่าง ๆ 3. สารเสพติด 1. จัดกิจกรรมเสริมทักษะชีวิต เพื่อสร้างความ ตระหนัก และให้นักเรียนเห็นคุณค่าแห่งตน 2. จัดทำระบบเครือข่ายระหว่างผู้ปกครอง ชุมชน สถานศึกษาเพื่อการสื่อสารและสาน สัมพันธ์ร่วมมือป้องกันแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับ พฤติกรรมนักเรียน 3. จัดกิจกรรมที่ให้นักเรียนแสดงออกตาม ความสามารถที่ ถูกต้อง เช่น ศิลปะ ดนตรี กีฬา เป็นต้น 4. จัดกลุ่มเฝ้าระวังโดยอาศัยเครือข่ายทั้ง ภายในและภายนอกสถานศึกษา 5. จัดการอบรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม ให้แก่นักเรียน 6. ให้ความรู้แก่นักเรียนในการเลือกชมสื่อใน ด้านต่าง ๆ อย่างเหมาะสม 7. จัดบรรยากาศสิ่งแวดล้อมในสถานศึกษาให้ สะอาด ร่มรื่น สวยงาม เอื้อต่อการจัดการ เรียนรู้ 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. เจ้าหน้าที่ตำรวจ 5. ชุมชน
10 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 8. ใช้มาตรการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ 9. แต่งตั้งผู้รับผิดชอบแก้ไขปัญหายาเสพติดใน สถานศึกษา 10. คัดกรองและตรวจสุขภาพนักเรียนเป็น ประจำ 4. การอุปโภคบริโภค 1. จัดให้มีการตรวจสอบคุณภาพและสาร ปนเปื้อนในอาหารและประชาสัมพันธ์ข้อมูล ข่าวสาร 2. จัดทำป้ายนิเทศและกิจกรรมรณรงค์ให้ ความรู้เกี่ยวกับการใช้เครื่องอุปโภคบริโภค อย่างถูกสุขอนามัย 3. จัดให้มีเจ้าหน้าที่ทำความสะอาด รักษาความ เป็นระเบียบ เรียบร้อยภายในโรงอาหารของ โรงเรียน 4. จัดให้มีระบบกำจัดขยะ การบำบัดน้ำเสีย และจัดสร้างบ่อดักไขมัน 5. ในกรณีเกิดอุบัติเหตุจากการอุปโภคบริโภค ของนักเรียนให้ดำเนินการปฐมพยาบาล เบื้องต้นก่อนส่งต่อโรงพยาบาล 6. ประสานแจ้งผู้ปกครองนักเรียนรับทราบเมื่อ เกิดเหตุ 7. จัดครูอนามัยอำนวยความสะดวกในการดูแล รักษาพยาบาล ร่วมกับผู้ปกครองเพื่อ รับทราบข้อมูลนักเรียน 8. รายงานเหตุการณ์ให้ผู้บังคับบัญชาทราบ ตามลำดับขั้น 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน 5. นักเรียน 5. การทะเลาะวิวาท 1. ดำเนินการตามระบบการดูแลช่วยเหลือ นักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ 2. จัดทำระบบเครือข่ายระหว่างผู้ปกครอง ชุมชน สถานศึกษา เพื่อการสื่อสารและสาน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน
11 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ สัมพันธ์ร่วมมือป้องกันแก้ไขปัญหา เกี่ยวกับ พฤติกรรมนักเรียน 3. จัดให้มีการหน่วยเคลื่อนที่เร็ว เพื่อเข้าระงับ เหตุกรณีที่มีเหตุ ทะเลาะวิวาท โดย ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ 4. ประสานแจ้งผู้ปกครองนักเรียนผู้ก่อเหตุ ผู้ได้รับบาดเจ็บให้ ผู้ปกครองนักเรียนทราบ และจัดเจ้าหน้าที่ดูแล โดยรายงานให้ ผู้บังคับบัญชารับทราบตามลำดับ 5. ประสานความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ อปพร. หรือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6. การถูกล่อลวงและลักพา 1. จัดกิจกรรมเสริมสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า การตัดสินใจ การให้คำปรึกษาที่ถูกต้อง รวมไปถึง ทักษะ การป้องกันตัวเองให้พ้นจากการถูกล่อลวง และลักพา 2. จัดระบบรักษาความปลอดภัยที่มี ประสิทธิภาพ จัดเวรยาม เจ้าหน้าที่รักษา ความปลอดภัยในสถานศึกษา 3. ประสานงานกับชุมชน เครือข่ายผู้ปกครอง ในการสอดส่อง นักเรียนอย่างทั่วถึงและ สม่ำเสมอ 4. ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ช่วย สอดส่องดูแล เพื่อป้องกันการถูกล่อลวงและ ลักพา 5. ให้มีการประชาสัมพันธ์ข่าวสารเกี่ยวกับการ ล่อลวงและลักพา และวิธีการป้องกันให้ นักเรียนทราบทุกระยะ 6. ประสานงานเจ้าหน้าที่ตำรวจ ผู้ปกครอง เพื่อดำเนินการ ติดตามค้นหา 7. ขอความร่วมมือจากครู ผู้ปกครอง ชุมชน หรือผู้ที่เกี่ยวข้อง ในการแจ้งเบาะแส 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน
12 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 8. ประสานแจ้งผู้ปกครองนักเรียนรับทราบเมื่อ เกิดเหตุ โดยรายงานให้ผู้บังคับบัญชา รับทราบตามลำดับ 7. สื่อลามกอนาจาร 1. ควบคุมดูแลการนำข้อมูลข่าวสารและสื่อ บันเทิงต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องเพศ ไม่ให้ เข้ามาเผยแพร่ในสถานศึกษา 2. จัดทำหลักสูตรบูรณาการการสอนในเรื่อง เพศศึกษา ศีลธรรม คุณธรรม จริยธรรมที่ดี และเหมาะสมในทางสังคมให้กับนักเรียน 3. จัดกิจกรรมและเสริมสร้างค่านิยม ปลูกฝัง คุณธรรมจริยธรรม ที่ดีงามให้กับนักเรียนเพื่อ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม 4. ประสานความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่และผู้ที่ เกี่ยวข้องในการ ตรวจตรา ควบคุมดูแล ตามแหล่งจำหน่ายและเผยแพร่ 5. ดำเนินการตรวจค้นยึดสิ่งของและลงโทษ หากพบนักเรียนนำสื่อลามกอนาจารเข้ามา สถานศึกษา ติดต่อประสานงาน ผู้ปกครอง เพื่อหาแนวทางแก้ไขปรับเปลี่ยนพฤติกรรม 6. มอบหมายครูประจำชั้น ติดตามและเฝ้า ระวัง ภายหลังดำเนินการแก้ไขแล้ว เพื่อเป็น การแก้ไขปัญหาในระยะต่อไปมิให้เกิดขึ้น 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน 8. อบายมุข 1. กำหนดให้สถานศึกษา เป็นเขตปลอด อบายมุขทุกประเภท 2. จัดกิจกรรมเสริมสร้างความรู้และความ ตระหนักโทษภัยและ ปัญหาอบายมุข ที่มีผลกระทบต่อการเรียนและความเป็นอยู่ ของนักเรียน 3. มอบหมายครูประจำชั้น ติดตามสอดส่อง ดูแลพฤติกรรมของนักเรียนในกลุ่มที่มีปัญหา และกลุ่มเสี่ยง ต้องรีบดำเนินการปรับเปลี่ยน พฤติกรรมในเบื้องต้น 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน
13 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 4. สำรวจแหล่งอบายมุขหรือแหล่งมั่วสุม โดย จัดทำเป็นข้อมูลแผนที่ตั้งเพื่อการประสาน กับครูผู้รับผิดชอบ ผู้ปกครอง และเจ้าหน้าที่ ตำรวจ 5. ขอความร่วมมือจากผู้ปกครองช่วยกวดขัน ดูแลบุตรหลาน อย่างใกล้ชิด ทั้งการเรียน ค่าใช้จ่ายเงิน การใช้โทรศัพท์ การออกเที่ยว เตร่ หรือการทากิจกรรมนอกบ้าน รวมทั้ง การใช้สื่อเทคโนโลยีในครอบครัวไปในทางที่ ไม่เหมาะสม 6. จัดตั้งกลุ่มเครือข่ายความร่วมมือระหว่าง โรงเรียน ผู้ปกครอง ชุมชนในการให้ข้อมูล ข่าวสารและติดตามสอดส่องดูแลป้องกัน ไม่ให้นักเรียนไปมั่วสุมในแหล่งอบายมุข ต่าง ๆ 7. จัดทำทะเบียนข้อมูลนักเรียนที่อยู่ในกลุ่ม เสี่ยง 8. เชิญผู้ปกครองประชุมเพื่อหาแนวทางแก้ไข ปัญหา และให้ ความช่วยเหลืออย่างจริงจัง ร่วมกัน 9. จัดเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบในการออกตรวจ ตราตามแหล่ง อบายมุขต่าง ๆ โดยการ ประสานความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ และ หน่วยงานที่รับผิดชอบหรือระหว่าง สถานศึกษาด้วยกัน 9. พฤติกรรมชู้สาว 1. ให้ความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตนและ พฤติกรรมที่พึงประสงค์ด้านการวางตัวคบ เพื่อนต่างเพศ และจัดการเรียนการสอนเรื่อง เพศศึกษา 2. มอบหมายครูประจำชั้น ให้คำปรึกษาแก่ นักเรียน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน 5. นักเรียน
14 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 3. จัดบรรยากาศและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนให้ ปลอดโปร่งไม่มีมุมอับอันจะส่งผลต่อ พฤติกรรมในทางที่ไม่เหมาะสมของนักเรียน 4. กำกับติดตามดูแลการปฏิบัติหน้าที่ของครูเวร ประจำวัน 5. สร้างเครือข่ายประสานความร่วมมือระหว่าง เครือข่าย ผู้ปกครอง ชุมชนและโรงเรียนใน การแจ้งเบาะแส 6. เมื่อนักเรียนประสบปัญหาให้สถานศึกษา มอบหมายผู้รับผิดชอบสืบหาข้อเท็จจริงและ ดำเนินการแก้ไข ในกรณีที่เป็นปัญหาร้ายแรง ให้ผู้บังคับบัญชารายงานตามลำดับขั้นตอน 7. ประสานงานเชิญผู้ปกครองมารับทราบ ปัญหา และร่วมมือ ช่วยกันแก้ไขปัญหา ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่เหมาะสม 8. ติดตาม กำกับ ดูแลนักเรียนที่มีพฤติกรรม ไม่เหมาะสม 10. อินเทอร์เน็ตและเกม 1. ให้ความรู้นักเรียนในการเลือกบริโภคข้อมูล ข่าวสาร ภัยจากสื่ออินเทอร์เน็ต 2. จัดกิจกรรมเสริมสร้างความสนใจหรือสร้าง แรงจูงใจในการใช้ คอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ต อย่างสร้างสรรค์ 3. ประสานความร่วมมือ ผู้ปกครอง เครือข่าย ผู้ปกครอง เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในการ ป้องกัน กวดขัน ดูแล ตามแหล่งสถาน บันเทิง ร้านอินเทอร์เน็ต ร้านเกม เป็นต้น 4. ครูฝ่ายปกครองและครูที่ปรึกษากำกับ ติดตาม การมาเรียน ของนักเรียนและ ประสานกับผู้ปกครองในการเดินทางไป – กลับระหว่างบ้านและโรงเรียน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ผู้ปกครอง 4. ชุมชน 5. นักเรียน
15 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 5. จัดให้บริการอินเทอร์เน็ตกับนักเรียนใน ช่วงเวลาที่เหมาะสม ตามบริบทของโรงเรียน และให้ครูควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด 6. ดำเนินการนำกลุ่มนักเรียนที่มีพฤติกรรม เสี่ยงมาอบรมให้ความรู้ในเรื่องการใช้ อินเทอร์เน็ต 7. จัดอาสาสมัครนักเรียนคอยตรวจสอบการใช้ อินเตอร์เน็ต/ เว็บไซต์ต่าง ๆ 4. ด้านสุขภาพอนามัยของนักเรียน สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ ปัญหาด้านสุขภาพอนามัย ของนักเรียน 1. สร้างองค์ความรู้ให้แก่ครู และบุคลากร ในเรื่องแนวทางการส่งเสริมสุขภาพนักเรียน การป้องกันมลภาวะจากสิ่งแวดล้อม การป้องกันไม่ให้เกิดโรคต่าง ๆ ให้ระบาด มากขึ้น 2. จัดทำมาตรการบริหารจัดการขยะใน สถานศึกษา 3. แต่งตั้งคณะกรรมการรับผิดชอบงานให้ ชัดเจน 4. ตรวจสุขภาพนักเรียนอย่างน้อยปีละครั้ง ประสานงานกับโรงพยาบาลเพื่อดูแลนักเรียน ที่มีร่างกายอ่อนแออย่างใกล้ชิด 5. ปิดสถานศึกษาเมื่อมีโรคระบาด 6. แจ้งผู้บังคับบัญชาตามลำดับชั้นในกรณีมี โรคติดต่อเกิดขึ้นในโรงเรียน 7. จัดน้ำดื่ม น้ำใช้ให้ปลอดภัยร่วมทั้งระบบกัก เก็บน้ำและระบบการจ่ายน้ำให้ถูกสุขอนามัย 8. มีส้วมที่ถูกสุขอนามัย และเพียงพอต่อ นักเรียน 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ครูอนามัย 4. นักการภารโรง
16 สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ 9. มีอุปกรณ์และสถานที่สาหรับล้างมือ และให้ ความรู้ในการล้างมือของนักเรียนอย่างถูกวิธี 10. ควบคุมความสะอาดในการปรุงและ จำหน่ายอาหารให้ถูกสุขลักษณะ 11. จัดสถานที่และบริเวณสถานศึกษาให้ ถูกสุขลักษณะ 5. ด้านสัตว์มีพิษ สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ สัตว์มีพิษ 1. จัดสภาพแวดล้อมให้สะอาดร่มรื่น ตัดแต่ง กิ่งไม้ กำจัดแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์มีพิษ เพื่อให้มีความปลอดภัยแก่นักเรียน 2. ให้ความรู้แก่ครู บุคลากร และนักเรียน เกี่ยวกับสัตว์มีพิษ ตลอดจนวิธีการป้องกัน และปฐมพยาบาลเบื้องต้นกรณีได้รับพิษ 3. จัดทำป้ายเตือนภัยจากสัตว์มีพิษในบริเวณที่ เป็นจุดเสี่ยง เช่น บริเวณรั้วสถานศึกษา ต้นไม้ใหญ่ ซึ่งมักจะเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ มีพิษเบื้องต้น 4. ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานที่ เกี่ยวข้องในการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์ เช่น กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง 5. จัดเตรียมอุปกรณ์และเวชภัณฑ์ในการปฐม พยาบาล กรณีที่ได้รับพิษจากสัตว์มีพิษ 6. จัดทำแผนฉุกเฉินและการฝึกซ้อม โดยความ ร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. ครูอนามัย 4. นักการภารโรง
17 6. ด้านเหตุร้าย ภัยคุกคามและอาชญากรรม สาเหตุ มาตรการป้องกันและแก้ไข ผู้รับผิดชอบ เหตุร้าย ภัยคุกคาม และ อาชญากรรม 1. จัดกิจกรรมเสริมสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า การตัดสินใจ การให้คำปรึกษาที่ถูกต้อง รวมไปถึง ทักษะ การป้องกันตัวเองให้พ้นจากเหตุร้ายภัย คุกคามและ อาชญากรรม 2. จัดระบบรักษาความปลอดภัยที่มี ประสิทธิภาพ จัดเวรยาม เจ้าหน้าที่รักษา ความปลอดภัยในสถานศึกษา 3. ประสานงานกับชุมชน เครือข่ายผู้ปกครอง ในการสอดส่อง นักเรียนอย่างทั่วถึงและ สม่ำเสมอ 4. ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ช่วย สอดส่องดูแล เพื่อ เฝ้าระวังและป้องกัน เหตุร้าย ภัยคุกคาม และอาชญากรรม 5. ให้มีการประชาสัมพันธ์ข่าวสารเกี่ยวกับ เหตุร้าย ภัยคุกคาม และอาชญากรรม และ วิธีการป้องกันให้นักเรียนทราบทุกระยะ 6. ประสานงานเจ้าหน้าที่ตำรวจ ผู้ปกครอง เพื่อดำเนินการติดตามเฝ้าระวัง ป้องกัน 7. ขอความร่วมมือจากครู ผู้ปกครอง ชุมชน หรือผู้ที่เกี่ยวข้อง ในการแจ้งเบาะแสการ เกิดเหตุ 8. ประสานแจ้งผู้ปกครองนักเรียนรับทราบเมื่อ เกิดเหตุ โดยรายงานให้ผู้บังคับบัญชา รับทราบตามลำดับ 1. ผู้บริหารโรงเรียน 2. ครูประจำชั้น 3. เจ้าหน้าที่ตำรวจ 4. ผู้นำท้องที่ท้องถิ่น 5. เจ้าหน้าที่รักษาความ ปลอดภัย
18 แนวทางการบริหารจัดการความปลอดภัยในสถานศึกษา มีดังนี้ 1. การประเมินสภาพความเสี่ยงด้านความปลอดภัยและจัดลำดับความเสี่ยง (Security risk assessment and prioritization) การประเมินสภาพความเสี่ยงด้านความปลอดภัยและจัดลำดับความเสี่ยง (Security risk assessment and prioritization) เป็นการวิเคราะห์ถึงปัจจัยหรือสถานการณ์ที่เป็นสาเหตุทำให้อันตรายที่มี อยู่และแอบแฝงอยู่ โดยจัดให้มีการอบรมพัฒนาความรู้ จัดการประชุมทางวิชาการเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เกี่ยวกับการประเมินสภาพความเสี่ยงด้านความปลอดภัยและจัดลำดับความเสี่ยง ประชุมวางแผนการ ดำเนินงานความปลอดภัย โดยการศึกษาสภาพทั่วไปศึกษาสภาพทั่วไปของโรงเรียน ชุมชน ความเข้มแข็งของ เครือข่ายเพื่อวิเคราะห์ความเสี่ยงจากการเกิดอุบัติเหตุ อุบัติภัย และภัยจากสภาพแวดล้อม มีการเตรียม ความพร้อมรับมือปัญหาระหว่างการการประเมินสภาพความเสี่ยง 2. การจัดทำแผนดำเนินการความปลอดภัย (preparation of a safety action plan) ดำเนินการจัดทำแผนความปลอดภัยของสถานศึกษา เพื่อให้มีรูปแบบแนวทางการรักษาความ ปลอดภัยของสถานศึกษา ระดมความคิด แสดงความคิดเห็นในวิธีการดำเนินโครงการ งาน และกิจกรรม ตามมาตรการความปลอดภัยในสถานศึกษาเพื่อจัดทำแผนดำเนินการความปลอดภัย กำหนดวิสัยทัศน์ของ สถานศึกษา สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของความปลอดภัยในสถานศึกษา จัดทำแผนดำเนินการความ ปลอดภัยให้มีความสอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ จุดเน้นของ สพฐ. และ หน่วยงานที่ เกี่ยวข้อง จัดทำแผนเผชิญเหตุเพื่อป้องกันเหตุที่จะเกิดขึ้นภายสถานศึกษา กำหนดเวลาและผู้รับผิดชอบ อย่างชัดเจน และสามารถปฏิบัติได้สาระสำคัญของแผนการรักษาความปลอดภัยของสถานศึกษานั้น ในการ จัดทำแผนจำเป็นต้องมีมาตรการและกิจกรรมให้สอดคล้องและครอบคลุมกับเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 “มาตรา 47 กำหนดให้มีการประกัน คุณภาพภายนอก โดยมาตรฐานที่ 10 กำหนดให้ผู้เรียนมีสุขนิสัย สุขภาพกาย และ สุขภาพจิตที่ดี โดยในตัว บ่งชี้ที่ 4 กำหนดให้ผู้เรียนรู้จักดูแลสุขภาพ และป้องกันตัวเองไม่ให้เกิดอุบัติภัย” และพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 หมวด 7 การส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา “มาตรา 63 โรงเรียนและสถานศึกษา ต้องจัดให้มีระบบงานและกิจกรรมในการแนะแนวให้คำปรึกษาและฝึกอบรมแก่นักเรียน นักศึกษา และ ผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมความประพฤติที่เหมาะสม ความรับผิดชอบต่อสังคม และความปลอดภัยแก่นักเรียน นักศึกษา ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่กำหนดในกระทรวง” (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้นฐาน, 2556) 3. การดำเนินการตามมาตรการ (implementation of measures) ดำเนินการตามมาตรการที่ได้กำหนดไว้ เพื่อให้ส่งผลดีต่อสถานศึกษาภายใต้มาตราการหลักการ ใช้หลัก 3 ป ได้แก่ การป้องกัน ปลูกฝัง และปราบปราม โดยเริ่มต้นที่ความรู้และคุณธรรม ความรู้เกี่ยวกับ มาตรการและคุณธรรมความรอบคอบ โดยเริ่มต้นที่การป้องกันดำเนินการเพื่อไม่ให้เกิดปัญหา อุปสรรค หรือ ความไม่ปลอดภัยต่อนักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษาโดยการสร้างมาตรการป้องกันจากปัจจัยเสี่ยงที่ อาจเกิดขึ้นทั้งในและนอกสถานศึกษา เช่น การประเมินปัจจัยเสี่ยงของสถานศึกษา การกำหนดพื้นที่ความ
19 ปลอดภัย การจัดทำแผนความปลอดภัยในสถานศึกษา การจัดสภาพแวดล้อมและบรรยากาศของสถานศึกษา การจัดโครงสร้างบริหารจัดการความปลอดภัยในสถานศึกษา การจัดโครงสร้างข้อมูลสารสนเทศความ ปลอดภัยในสถานศึกษา การสร้างการมีส่วนร่วมของสถานศึกษาและภาคีเครือข่าย การจัดระบบช่องทาง การสื่อสารด้านความปลอดภัยในสถานศึกษา การจัดระบบคัดกรองและดูแลช่วยเหลือนักเรียน การประเมิน นักเรียนรายบุคคล ด้านร่างกาย จิตใจ สังคม สติปัญญา และความต้องการช่วยเหลือ ดำเนินการเกี่ยวกับ การเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ จิตสำนึก เจตคติที่ดีและการสร้างเสริมประสบการณ์เพื่อให้เกิดทักษะในการ ป้องกันภัยให้แก่นักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษา เช่น การสร้างจิตสำนึก ความตระหนัก การรับรู้ และ ความเข้าใจด้านความปลอดภัยให้กับตนเองและผู้อื่น จัดกิจกรรมสร้างความรู้ความเข้าใจ และพัฒนาองค์ ความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัย ให้แก่นักเรียน ครูบุคลากรทางการศึกษา และผู้ปกครอง จัดกิจกรรมเสริมสร้าง ทักษะ ประสบการณ์ และสมรรถนะด้านความปลอดภัยให้แก่นักเรียน ในส่วนของการปราบปราม ดำเนินการ จัดการแก้ไขปัญหา การช่วยเหลือ เยียวยา ฟื้นฟู และดำเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย ได้แก่ จัดการแก้ไข ปัญหาความไม่ปลอดภัยในสถานศึกษา ช่วยเหลือ เยียวยา ฟื้นฟู จิตใจบุคคลผู้ประสบเหตุความไม่ปลอดภัย ดำเนินการตามขั้นตอนของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ใช้หลักความมีเหตุผลโดยการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย และหน่วยงานอื่นที่ เกี่ยวข้อง พัฒนาการทำงานเป็นทีมของคณะครูและบุคลากรทางการศึกษา สอดคล้องกับการศึกษาของ ศิริพร อนุสภา (2556) ที่ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการจัดการความปลอดภัยของนักเรียนชั้นประถมศึกษาโรงเรียน เอกชนในครอบครัวซาเลเชียน พบว่า ภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของครูการทำงานเป็นทีมของครูและการมี ส่วนร่วมของผู้ปกครอง ส่งผลต่อการจัดการความปลอดภัยของนักเรียน 4. การดำเนินการตามขอบข่ายความปลอดภัย (Implementation of safety boundaries) ดำเนินการขอบข่ายความปลอดภัยของสถานศึกษา 4 กลุ่มภัย ได้แก่ ภัยที่เกิดจากการใช้ความ รุนแรงของมนุษย์ (Violence) ภัยที่เกิดจากอุบัติเหตุ (Accident) ภัยที่เกิดจากการถูกละเมิดสิทธิ์ (Right) และ ภัยที่เกิดจากผลกระทบทางสุขภาวะทางกายและจิตใจ (Unhealthiness) โดยจัดให้มีกิจกรรมที่ส่งเสริม คุณธรรม จริยธรรม ส่งเสริมความรู้ในการป้องกันตนเองจากภัยทั้ง 4 กลุ่ม เนื่องจากความรู้และศีลธรรมจะไม่ นำไปสู่ปัญหาต่าง ๆ ติดตามมา เช่น การตกเป็นทาสของยาเสพติดและอบายมุข การมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอัน ควร เป็นต้น สร้างองค์ความรู้ด้านความปลอดภัยในสถานศึกษา ด้วยการจัดกิจกรรมส่งเสริมความรู้อย่าง ครอบคลุม 4 กลุ่มภัย ดังที่ ธนะภานุ ศุภร (2564) ได้ระบุว่า องค์ความรู้ด้านความปลอดภัยในสถานศึกษา คือ ความรู้เพื่อก่อให้เกิดความปลอดภัยเมื่อผู้บริหาร ครู นักเรียนดำเนินชีวิตอยู่ในสถานศึกษาด้วยวิธีการ เอาตัวรอดจากสถานการณ์อันตรายต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในเหตุการณ์ไม่คาดคิด เช่น ความรู้ด้าน การเอาตัวเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้ในสถานศึกษา ความรู้ด้านการป้องกันจากโรคระบาดต่าง ๆ ความรู้ด้าน การป้องกันตัวเมื่อถูกทำร้ายร่างกาย เป็นต้น
20 5. การกำกับ ติดตาม และประเมินผล (Supervision, monitoring and evaluation) ติดตามและประเมินผลมาตรการการรักษาความปลอดภัยในสถานศึกษาพร้อมทั้งจัดเก็บข้อมูล อย่างเป็นระบบ แต่งตั้งคณะกรรมการกำกับ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงานความปลอดภัยของ สถานศึกษาโดยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน ศึกษาแนวดำเนินการ มาตรการ แนวทางการปฏิบัติ และ ตัวชี้วัดการดำเนินงานความปลอดภัยของสถานศึกษา จัดทำแผนการกำกับ ติดตาม และประเมินผลการ ดำเนินงานความปลอดภัยของสถานศึกษา กำหนดปฏิทินในการกำกับติดตามการดำเนินงานความปลอดภัย ของสถานศึกษา จัดทำเครื่องมือในการกำกับ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงานความปลอดภัยของ สถานศึกษาที่สอดคลองกับตัวชี้วัดในการดำเนินงานความปลอดภัยของสถานศึกษา ดำเนินการกำกับ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงานความปลอดภัยของสถานศึกษา จากนั้นสรุปผลการดำเนินงานความปลอดภัย ของสถานศึกษา ให้ข้อเสนอแนะประเด็นที่เป็นจุดเด่น จุดควรพัฒนาพร้อมแนวทางในการพัฒนาในปีการศึกษา ต่อไป และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผลการดำเนินงานความปลอดภัยของสถานศึกษาในช่องทางที่หลากหลาย มีภูมิคุ้มกัน ความรู้ และ คุณธรรม 1. การประเมินสภาพความ เสี่ยงด้านความปลอดภัยและ จัดลำดับความเสี่ยง 2. การจัดทำแผน ดำเนินการความปลอดภัย 5. การกำกับ ติดตาม และประเมินผล 4. การดำเนินการตาม ขอบข่ายความปลอดภัย 3. การดำเนินการ ตามมาตรการ นำไปสู่ ความปลอดภัยในสถานศึกษาอย่างยั่งยืน (ป้องกัน ปลูกฝัง ปราบปราม) (4 กลุ่มภัย)