การงานอาชีพ ม.4 หน่วยที่ 2

ช้ันมัธยมศกึ ษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ น้าพวี ีซีและการติดตัง้ ก๊อกน้า

ชนิดของข้อตอ่ การใช้งาน ชนิดของข้อต่อ การใชง้ าน
พีวซี ี พวี ซี ี

• ข้อตอ่ สามทางเกลียวใน ใช้ในการแยก • ขอ้ ต่องอ ๙๐ องศา เกลยี วในทองเหลือง
ทศิ ทางของนา้ ปลายใช้ตอ่ กบั ก๊อกนา้ ใชต้ ่อกับก๊อกน้า ปลายท่อเอียงทา้ มมุ ๙๐ องศา

• ข้อตอ่ ตรงเกลยี วนอก ใช้ตอ่ ทอ่ กบั ประตนู า้ • ข้อต่อสามทางเกลียวในทองเหลอื ง ใช้ในการ
หรือตอ่ กับขอ้ ตอ่ เกลียวในตา่ ง ๆ แยกทศิ ทางของนา้ ปลายใช้ตอ่ กับกอ๊ กน้า

• ข้อต่อตรงเกลยี วในทองเหลือง ใช้ตอ่ • ขอ้ ตอ่ ตรงเกลียวนอกทองเหลอื ง ใช้ต่อท่อกับ
ก๊อกน้าหรือตอ่ กับขอ้ ตอ่ เกลียวนอกต่าง ๆ ประตนู ้าหรอื ตอ่ กับข้อต่อเกลียวในตา่ ง ๆ

ชน้ั มธั ยมศกึ ษาีปที่ ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ น้าพวี ีซีและการติดตง้ั ก๊อกน้า

ชนดิ ของข้อตอ่ การใช้งาน ชนดิ ของขอ้ ต่อ การใชง้ าน
พีวซี ี พีวีซี

• ฝาครอบ ใชส้ า้ หรบั ครอบท่อท่ไี ม่ตอ้ งการ • ข้อต่อยเู นยี น ใช้เปิด-ปิดนา้ เพ่อื การซ่อมแซม
ด้านหนง่ึ ของทอ่ หรือส่วนทต่ี อ้ งการปิด อปุ กรณ์ เช่น ปัม๊ น้า เครอื่ งกรองนา้ โดยไม่ตอ้ ง
ไมใ่ ห้มีการไหลของน้า ตัดต่อท่อใหม่

• ข้อต่อตรงลด ใชส้ า้ หรับตอ่ ทอ่ ตรง • กิ๊บจับท่อหรือเข็มขัดรัดท่อ
ทมี่ ขี นาดเลก็ กว่าในแนวตรง ใชส้ า้ หรบั ยึดทอ่ พวี ีซี

ช้นั มธั ยมศกึ ษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ นา้ พีวีซีและการตดิ ต้ังกอ๊ กน้า

๓) ก๊อกนา้ และประตนู ้า
(๑) ก๊อกน้า เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเปิด

และปิดน้า หรือควบคุมการไหลของน้า ท้าจาก
ทองเหลือง หรือเหลก็ ชบุ โครเมยี ม หรือพลาสติก
โดยใชก้ บั อา่ งลา้ งหน้า อา่ งลา้ งมือ และฝักบัว
ก่อนประกอบกับขอ้ ตอ่ ตอ้ งใชเ้ ทปพันตรงเกลียว
ของกอ๊ กน้ากอ่ น เพื่อไม่ให้น้าร่ัวตามเกลยี ว

ช้นั มธั ยมศกึ ษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ นา้ พีวซี ีและการติดตง้ั ก๊อกนา้

๓) กอ๊ กนา้ และประตนู า้ (ต่อ)
(๒) ประตนู ้า เปน็ อุปกรณ์ในการควบคมุ

การเดินของน้าให้ไหลผ่านทอ่ ตามต้องการ เม่ือต้องการ
ซอ่ มแซมกอ๊ กนา้ หรอื ท่อนา้ ภายในบา้ น ตอ้ งปิด
ประตูนา้ กอ่ น ซึ่งโดยท่ัวไปจะอย่ตู ิดกบั มาตรวดั นา้

ชนั้ มัธยมศกึ ษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบท่อนา้ พวี ีซีและการติดตง้ั กอ๊ กน้า

๔) วัสดุ อุปกรณ์อ่ืน ๆ ได้แก่ เลื่อยตัดท่อพีวีซีหรือกรรไกรตัดท่อพีวีซี มีดหรือตะไบละเอียด หรือ
เครอื่ งลบมุมคมท่อ เทปพันเกลียว นา้ ยาเช็ดท้าความสะอาด น้ายาประสานท่อพีวีซีและแปรงทาน้ายา
ตลบั เมตร ดินสอดา้ ผ้าเช็ดท้าความสะอาดทอ่ และเช็ดนา้ ยาประสานท่อพีวซี สี ว่ นเกิน

๔.๓ การประกอบท่อนา้ พีวีซแี ละการติดตงั้ ก๊อกนา้ ชนั้ มัธยมศึกษาีปท่ี ๔

การประกอบท่อพีวซี มี ขี ้ันตอน ดงั น้ี การใช้กรรไกรตัดทอ่ พวี ซี ใี หไ้ ดฉ้ ากกับแนวแกนท่อ
๑. ตัดท่อให้ได้ฉากกับแนวแกนท่อ โดยใช้เล่ือยตัดท่อพีวีซีหรือ
กรรไกรตัดท่อพีวีซี แล้วใช้มีดหรือตะไบละเอียดหรือเครื่องลบมุม
คมทอ่ ลบมุมคมและส่วนขรขุ ระบนขอบนอกของปลายท่อออก

๒. ท้าความสะอาดภายในขอ้ ต่อและภายนอกท่อดว้ ยผ้าธรรมดา
ถ้ามรี อยเปื้อนคราบน้ามนั ใหเ้ ช็ดออกด้วยผา้ ชุบนา้ ยาท้าความสะอาด

การใช้ผ้าเชด็ ทาความสะอาดภายนอกทอ่

ชน้ั มัธยมศึกษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ นา้ พีวซี ีและการตดิ ต้งั ก๊อกนา้

การประกอบท่อพวี ซี ีมขี ้ันตอน ดังน้ี
๓. วดั ระยะความลึกของข้อต่อของทอ่ โดยการทดลอง
สวมท่อเข้ากับขอ้ ต่อ แลว้ ทา้ เครื่องหมายไว้ด้วยดนิ สอด้า

การวัดระยะของท่อ

การใช้แปรงทาน้ายาเช่อื มทอ่ ๔. ทาน้ายาประสานท่อทีผ่ ิวดา้ นในขอ้ ต่อกอ่ น จากนนั จึงทาทีผ่ ิว
ภายนอกท่อบรเิ วณตงั แตป่ ลายท่อจนถึงเครอ่ื งหมายทที่ ้าไว้
โดยทาน้ายาใหท้ วั่ และสม้า่ เสมอ

ช้นั มัธยมศกึ ษาีปท่ี ๔

๔.๓ การประกอบทอ่ น้าพวี ีซแี ละการตดิ ต้งั กอ๊ กน้า

การประกอบทอ่ พวี ซี ีมขี นั้ ตอน ดังนี้ การสวมปลายท่อกบั ขอ้ ต่อ
๕. สวมปลายท่อเข้ากับข้อต่อโดยเร็ว กดและบิดเล็กน้อยจนถึง
เคร่ืองหมายท่ีท้าไว้ จากนันให้กดน่ิงไว้ประมาณ ๒๐-๓๐ วินาที
ก่อน คลายแรงกด

การเชด็ น้ายาประสานทอ่ ส่วนเกิน ๖. เชด็ น้ายาประสานทอ่ สว่ นเกิน ที่เหลอื ค้างอยภู่ ายนอกออก
ที่เหลอื คา้ งอยภู่ ายนอกออก โดยทั่วไปควรทิงทอ่ ทเี่ ชื่อมต่อเสร็จแลว้ อย่างน้อย ๒๔ ชัว่ โมง
ก่อนทจี่ ะใชง้ านหรอื ท้าการทดสอบแรงดันน้า

ชน้ั มธั ยมศึกษาีปที่ ๔

๔.๓ การประกอบท่อนา้ พวี ีซแี ละการติดตั้งก๊อกน้า

การติดตง้ั และประกอบทอ่ พีวีซแี ละกอ๊ กน้า มขี ันตอน ดังนี

๑ เขยี นแบบแนววางทอ่ พวี ซี ไี ปจนถงึ กอ๊ กนา้ ที่ ๓ ประกอบท่อพีวีซีกับข้อตอ่ สามทาง ๙๐ องศาและขอ้ ต่องอ

ต้องการติดตงั ๙๐ องศา ด้วยนา้ ยาประสานท่อและใชเ้ ทปพนั เกลยี วตาม
แบบที่เขยี นไว้

๒ วดั ระยะทางของการเดินท่อพีวีซไี ปจนถึงก๊อกน้า ๔ ติดตงั กอ๊ กน้าเข้ากบั ทอ่ พวี ีซโี ดยใช้ขอ้ ตอ่ งอ ๙๐ องศา
และความยาวของท่อพีวซี ีตามแบบทีเ่ ขยี นไว้ เกลยี วในทองเหลืองเป็นข้อเชื่อม

แลว้ ใช้เลอ่ื ยตัดท่อพวี ซี หี รอื กรรไกรตัดทอ่ พีวซี ีให้

มีขนาดตามตอ้ งการ

๔.๓ การประกอบท่อนา้ พีวซี ีและการติดตงั้ ก๊อกน้า ช้นั มัธยมศกึ ษาีปที่ ๔
แบบการวางทอ่ พีวซี แี ละการตดิ ตั้งกอ๊ กน้าอย่างงา่ ย

พ้นื ทีบ่ ้าน สนามขา้ งบ้านทตี่ ิดต้งั ก๊อกน้าเพิม่ เตมิ

ช้นั มธั ยมศึกษาีปท่ี ๔

๔.๔ การซอ่ มแซมโถส้วมชนิดน่งั ราบหรอื ชกั โครก

โถสว้ มชนิดนัง่ ราบหรือที่เรียกกนั ว่า “ชักโครก” เป็นเครือ่ งสขุ ภณั ฑ์ทไี่ ด้รบั
ความนิยมอยา่ งมากในปจั จบุ ัน เพราะนั่งสบาย ชกั โครกมีหลายชนิดท้ังทน่ี ่ังทา

ความสะอาดแบบใช้นา้ ราด ระบบหมอ้ พกั นา้ และระบบล้ินควบคุม

ชัน้ มธั ยมศกึ ษาีปที่ ๔

๔.๔ การซ่อมแซมโถสว้ มชนิดนงั่ ราบหรอื ชกั โครก

ส่วนประกอบของโถส้วมระบบหมอ้ พักน้า ได้แก่ โถส้วม และถงั พักนา้ ๒ ๔

การทางานของโถสว้ มตอ้ งอาศยั การทางานสมั พันธก์ ันของส่วนต่าง ๆ ดงั นี้ มอื บิดต่อกบั ลูกลอย
ทาหนา้ ท่ีควบคุมระดบั น้า
๕ ๑๔ ฝาครอบรองนั่ง ลิ้นเปิด-ปดิ และลกู ยาง ในถัง เม่อื น้าเตม็ ลูกลอย
ทาหน้าท่ีปล่อยน้าออก จะลอยขนึ้ ก้านลูกลอยจะ
จากถังเพื่อการชาระล้าง

๒ ขอบโถสาหรับนัง่ ๑ กดลงปิดทางนา้ เข้า
โถส้วม
คอห่าน ลูกลอยทาหนา้ ที่ควบคุม ๓๕
ระดบั นา้ ภายในถงั เมื่อน้า
เตม็ ลกู ลอยจะลอยขนึ้ ระบบประปาท่ีไหลเขา้ สู่ถงั ท่อน้าล้น นา้ สว่ นเกนิ
ผ่านทอ่ น้าเข้า จะปล่อยผ่านทอ่ นี้
ก้านลกู ลอยจะกดลง เพ่ือปอ้ งกนั น้าล้นถัง

๓ ปิดทางน้าเขา้
ช่องทางระบายส่งิ โสโครกลงสบู่ ่อเกรอะ

ชนั้ มัธยมศึกษาีปท่ี ๔

ปัญหาการชารุดของชกั โครกประเภทนมี้ ักเกิดจากการปรับแต่งกา้ นลกู ลอย ลกู ลอยร่วั และปัญหา
ลิ้นเปิด-ปดิ เสื่อมสภาพ ซ่ึงทาให้นา้ ไหลลงโถสว้ มตลอดเวลา การซ่อมแซมชักโครกท่ชี ารดุ ลักษณะนต้ี อ้ งใช้
วัสดุ อุปกรณ์ และข้นั ตอนการซอ่ มแซม ดงั นี้

วสั ดุ อุปกรณ์ ขน้ั ตอนการซ่อมแซม
• อุปกรณท์ ตี่ อ้ งการเปล่ียน ๑. สา้ รวจอปุ กรณ์ทชี่ า้ รดุ
เชน่ กา้ นลกู ลอย ลูกลอย ลนิ เปิด-ปิด ๒. เตรียมวัสดุ อปุ กรณ์สา้ หรับซอ่ มแซม
• ไขควงสา้ หรบั ขนั นอตหรือสกรวู ๓. ปิดประตูน้าแลว้ ตักน้าออกจากถังพกั น้าใหห้ มด
• ประแจ ๔. ถอดอปุ กรณท์ ช่ี า้ รุดออก แล้วประกอบอุปกรณช์ นิ ใหม่เขา้ ไปท่เี ดมิ
๕. เปดิ ประตนู ้าทดสอบการใช้งานชักโครก ถ้ายงั มขี ้อบกพร่องต้องแก้ไขใหด้ ีขนึ